Автоматтық өрт сөндіру қондырғылары
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті
Еркінбекұлы Әділ
(студенттің аты - жөні,тегі)
Элитстрой тұрғын үй кешенінің автоматты өрт сөндіру жүйесін жасау
(дипломдық жұмыс тақырыбы)
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА
Мамандығы 5B070200 - Автоматтандыру және басқару
(шифр, мамандық атауы)
Қарағанды 2019
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарағанды мемлекеттік техникалық унивеситеті
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қорғауға жіберілді
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ӨПА каф меңгерушісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Брейдо И.В
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
(қолы) (аты - жөні тегі)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
" " 2019 ж.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тақырыбы: Элитстрой тұрғын үй кешенінің автоматты өрт сөндіру жүйесін жасау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мамандығы: 5B070200 - Автоматтандыру және басқару
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
(шифр, мамандық атауы)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Орындаған Еркінбекұлы Ә.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
(аты - жөні, тегі)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жетекшісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
аға оқытушы Тохметова Қ.М.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
(ғылыми дәрежесі (аты - жөні, тегі)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
лауазымы )
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарағанды 2019
Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті
ЭАТФ факультеті ӨПА кафедрасы
В. Ф. Бырька атындағы өндірістік процестерді автоматтандыру кафедрасы
Мамандығы 5В070200 - Автоматтандыру және басқару
шифрі атауы
Бекітемін:
Кафедра меңгерушісі _______________
" " 2019 ж.
Студенттің диплом жобасы (жұмысы) бойынша
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ТАПСЫРМА
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Еркінбекұлы Әділ
(аты - жөні, әкесінің аты)
1 Дипломдық жобаның тақырыбы Mitsubishi FX-5U оқу стендіне әдістемелік нұсқаулық дайындау
2 Студенттің аяқталған жобаны тапсыру мерзімі 25.05.2019 ж.
3 Жобаға (жұмысқа) арналған бастапқы деректер диплом алдындағы тәжірибелік ақпараттар
4 Есеп - түсіндірме жазбасының мазмұны (жобалау сұрақтарының тізімі):
1 Кешенді автоматтандыру үшін Mitsubishi Electric компаниясының құрамдас бөліктеріне жалпы шолу
2 Стендті аппараттық қамтамасыз етуге шолу
3 Стендке әдістемелік қамтамасыз етуді әзірлеу
4 Графикалық материалдың тізбесі (міндетті сызбаларды дәл көрсете отырып):
Бет 1. Стендтің функционалдық схемасы
Бет 2. Электр принципті схемасы
Бет 3. Температура датчигінің орындалу схемасы
Бет 4. Стенд сызбасы
5 Жоба бойынша кеңесшілер (жобаға қатысты бөлімдерді көрсетумен)
Бөлім
Кеңесшілер
Қолы, күні
Тапсырма берді
Тапсырма қабылдады
1 бөлім
Тохметова Қ.М.
28.01.2019
15.02.2019
2 бөлім
Тохметова Қ.М.
11.03.2019
28.03.2019
3 бөлім
Тохметова Қ.М.
29.04.2019
10.05.2019
Тапсырма беру күні 28.01.2019 ж.
Жетекші Тохметова Қ.М (қолы)
Тапсырманы орындауға қабылдаған _____________ Еркінбекұлы Ә.
(қолы)
КҮНТІЗБЕЛІК ЖОСПАР
№
Диплом жобасының кезеңдерінің атауы
Жоба кезеңдерін орындау уақыты
Ескерту
1
Mitsubishi Electric компаниясын кешенді автоматтандыру үшін компоненттермен танысу
28.01.2019- 15.02.2019
2
Стендтің функционалдық схемасын әзірлеу
16.02.2019 - 28.02.2019
3
Стендтің принциптік электр схемасын әзірлеу
01.03.2019 - 10.03.2019
4
Принциптік схеманың элементтерін есептеу және таңдау
11.03.2019 -
28.03.2019
5
Стенд жабдықтарын шолу
29.03.2019 -10.04.2019
6
Стендке әдістемелік қамтамасыз етуді әзірлеу
22.04.2019 -28.04.2019
7
Түсіндірме жазбаны рәсімдеу
29.04.2019 -
05.05.2019
8
Графикалық материалды рәсімдеу
06.05.2019 - 15.05.2019
Жобалаушы студент Еркінбекұлы Ә
Жоба жетекшісі Тохметова Қ.М
Мазмұны
Кіріспе
8
1 Өнеркәсіп объектілерінің жарылыс-өрт қорғанысын қамтамасыз етудегі автоматтандырудың рөлі.
9
1.1 Өрт автоматикасын қамтамасыз ету.
9
1.2 Автоматтық өрт сөндіру қондырғылары
12
1.3 Автоматты өрт сөндіру қондырғысына қойылатын талаптар
12
2 ЖК Элитстрой
18
2.1 Компания жәйінда мәлімет
18
3 Спринклерлік өрт сөндіру жүйесі
20
3.1 Автоматты ескерту және өрт сөндіру жүйелерінің міндеті
20
3.2 Спринклердің құрылымы
24
4 Ұнтақты өрт сөндіру
25
4.1 Ұнтақты өрт сөндіру қалай жумыс жасайды
25
4.2 Өртті ұнтақты сөндіру жұмысының принципі
40
4.3 Ұнтақты өрт сөндірудің жіктелуі
40
4.4 Модульдік жүйелердің жіктелуі
41
5 Өрт дабылына арналған кабель
41
5.1 Өрт сигнализациясында қолданылатын кабель
42
6 Өртке қарсы су құбыры
42
6.1 Өрт сөндіру жүйесінің құбыры
42
7 Өрт дабылы
45
7.1 Автоматты өрт дабылы
47
7.2 Хабарландыру дабалының жұмыс жасау принціпі
48
7.3 Сигнализацияны қосу схемасы
8 Өрт дабылы шкафы
48
8.1 Шкаф жиынтығы
48
8.2 Негізгі техникалық көрсеткіштер
54
9 Өрт сөндіруге арналған сорғы
54
9.1 Сорғы жокейге түсінік
56
10 Түтін шығару жүйесі
56
10.1 Түтін шығару не үшін қажет
62
10.2 Түтін жою жүйесінің мақсаты
62
11 Датчиктер
11.1 Датчиктер және оның түрлері
Кіріспе
Автоматты өрт сөндіру сөндіру ойдағыдай нәтижелі болу үшін оның басталуы туралы тез арада хабар алып, от сөндіргіш құралдарды дереу іске кіргізу керек. Бұл жағдай автоматтық өрт сөндіргіш қондырғыларын пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Олар шыққан өртті ең басында сөндіруді керек ететін өрт қауіпті өндірістерде қолданылады.
Автоматты өрт сөндіру жүйелері өрт шығу белгілеріне тез әрекет етуге және өрттің алдын алу үшін қызмет етеді. Оларды объектіде үнемі болатын өрт командасымен салыстыруға болады. Автоматты өрт сөндіру жүйелері кез келген бөлмеде орнатылуы мүмкін. Мұндай жүйелерді орналастырудың ең өзекті орындары жабық түрдегі үлкен тұрақтар, серверлік бөлмелер, өндіріс процесі барысында жану мүмкіндігі бар өндірістік үй-жайлар, құжаттары бар мұрағаттар және т. б. болып табылады.
Өрт сөндірудің автоматты қондырғыларын қолданудың мақсаты жану ошақтарын оқшаулау және сөндіру, адамдар мен жануарлардың өмірін, сондай-ақ жылжымайтын және жылжымалы мүлікті сақтау болып табылады. Осындай құралдарды пайдалану өртпен күресудің ең тиімді әдісі болып табылады. Өрт сөндірудің қол құралдары мен сигнал беру жүйелерінен айырмашылығы, олар адам денсаулығы мен өмірі үшін қауіпті емес және жедел оқшаулау үшін барлық қажетті жағдайларды жасайды.
Автоматты өртсөндіргіш жүйелерді, өрттен қорғану жүйелерін, қорғаныс өрт дабыл бергіштерді жобалауға тапсырысты дайындағанда Ғимараттарды, бөлмелерді автоматты өрт дабылқаққыш жүйелермен, автоматты өртсөндіргіш қондырғылар және адамдарды өрт туралы жариялағышпен жабдықтау техникалық регламент талаптарына сәйкес орындалуы қажет.
Қондырғылардың жобалау және қолдану құжатында ұйымдық-техникалық шаралары, осы қондырғылардың техникалық күйін бақылауын қамтамассыз етілу анықталған болуы қажет. Автономдық өртсөндіргіш қондырғылардың техникалық күйін бақылау ұйымдықтехникалық шаралармен қамтамассыз етілуі қажет. Автоматтық өртсөндіргіш қондырғылардың әрбір түрі үшін өртсөндіргіш заттың санын есептеу автоматтық өртсөндіргіш қондырғылардың өртсөндіргіш затына ҚР ҚН 2.02-01-2014 18 сәйкес болуы қажет. Автоматтық өртсөндіргіш қондырғылардың құрамына кіруі қажет:
өртсөндіргіш затты сақтау мен беру функциясын орындайтын қондырғы;
өрттің көзін анықтайтын қондырғы;
автоматты қосуды қамтамассыз ететін қондырғы;
өрт туралы белгі беретін немесе қондырғылардың іске қосылғанын білдіретін құралдар;
қондырғылардың түрінен, қолданылуынан және техникалық орындалуынан және қолданылатын өртсөндіргіш заттың түрінен тәуелді тағы басқа модулдері мен элементтері. Автоматты өртсөндіргіш қондырғылар бір мезгілде автоматты өрт дабыл бергіш функциясын да орындау қажет. Автоматты өртсөндіргіш қондырғылардың жасалуы техникалық құжатына сәйкес болуы қажет. Қондырғыларды есептеу мен жобалау қондырғыларды шығаратын мекеменің нормативтік техникалық құжаты негізінде орындалады.
1. Өнеркәсіп объектілерінің жарылыс-өрт қорғанысын қамтамасыз етудегі автоматтандырудың рөлі.
1.1 Өрт автоматикасын қамтамасыз ету.
Өнімділігі жоғары және энергияны қажет ететін технологиялық үдерістер, өрт және жарылысты қорғау құралдары мен компьютерлік техниканы қолдану арқылы ғана мүмкін болады. Өндірістің технологиялық процестерін автоматтандыру басқаруды оңайлатуға мүмкіндік береді, еңбек өнімділігін арттыруға ықпал етеді және оның сипатын белгілі бір түрде өзгертеді. Көптеген технологиялық процестер адамдарға қауіп төндіретін әсерлермен қатар жүреді, өрт және жарылыс қауіпті болуы мүмкін және тұрақты күйден тұрақсызға өтуге бейім. Тұрақсыздық жағдайы құрылғыны, қондырғыларды, аппараттарды, технологиялық қондырғылардың күтпеген режимдерде жұмыс істеуіне әкелуі мүмкін. 1.1 суретте көрсетілген
Сурет 1.1 - Технологиялық процесс жағдайының графикалық үлгісі
Технологиялық процестің үш жай-күйінің әрқайсысы-тұрақты( норма), өтпелі (тұрақсыз, апат алдындағы), авариялық - жарылыс-өрт қауіптілігінің белгілі бір деңгейімен сипатталады және автоматтандырудың тиісті деңгейін талап етеді. Тұрақты жағдай технологиялық жабдық жұмысының қалыпты режимінде параметрлердің белгілі бір мәндерімен, регламент саласындағы процестердің өтуі туралы ақпарат алу мүмкіндігімен және оны берілген шектерде ұстау мүмкіндігімен сипатталады. Тұрақсыз (авария алдындағы) жай-күй параметрлердің өте жоғары немесе төмен мәндерімен, реакциялардың спонтанды дамуымен, басқарылмайтын Жай-күйге ауысу қаупі бар тербелмелі процестермен сипатталады. Ол тез және уақтылы анықтауды қажет етеді, сыни аймаққа шығуды ескерту және оның қалыпты күйіне оралу процесін ескерту. Олай болмаған жағдайда, адамдардың өміріне қауіп төндіретін авариялық жағдай, жабдықтың бұзылуы және т.б. Онымен күресу үшін арнайы автоматика құралдары (аварияға қарсы жүйелер, өрт ошағын анықтау, жарылысты басу және өртті сөндіру қондырғылары) пайдаланылады. Мұндай құрылғылар мен жүйелердің болмауы көбінесе ауыр зардаптарға әкеледі. Өндірістік Автоматиканың заманауи аспаптары мен жүйелері технологиялық процестерді бақылау мен басқаруды жүзеге асыра отырып, автоматты жарылу-өрт қорғанысының бірқатар міндеттерін шешеді:
басқару объектісін тұрақты жағдайда ұстау есебінен авариялардың, жарылыстардың және өрттердің алдын алу;
технологиялық жабдықтар мен байланыс жағдайын диагностикалау;
технологиялық үрдістің өрт және жарылыс қауіпті жағдайларын болжау;
басқарылатын объектінің тұрақсыз күйлерін анықтау;
технологиялық үрдістерді шұғыл қорғау;
операторға процестің жағдайы туралы ақпарат беру;
процестің жай-күйі туралы ақпаратты алып және сақтау.
Жоғарыда аталған тапсырмалардың кешенін шешу арқылы өндірісті автоматтандыру технологиялық үдерістердің өрт және жарылыс қауіпсіздігінің режимдерін қамтамасыз етеді, қажет болған жағдайда олардың тіркелуімен және қызмет көрсетуші персоналды хабардар етумен қауіпті, нормативтік емес ауытқулардың жойылуын қамтамасыз етеді. Құрал-саймандар мен компьютерлерден алынған ақпараттар қауіпті процестің ауытқуларын талдау немесе апаттар, жарылыстар мен өрттердің себептерін анықтау үшін қолданылады. Өндірістік автоматиканы технологиялық процестерді басқару және оның апатсыз жұмысын қамтамасыз ету құралы ретінде енгізу бірқатар құжаттармен регламенттелген. Қорғалатын объектінің авариялық жағдайға көшуі ең қауіпті жағдай болып табылады. Қорғаныс аумағында өрт және жарылыстармен күрес арнайы өртке қарсы құралдармен және арнайы өрт сөндіру жүйелерімен жүзеге асырылады. Жалпы өнеркәсіптік объектілердің өрт қауіпсіздігі жүйесіне екі функционалдық кіші жүйе кіреді:өрттің алдын алу және адамдар мен материалдық құндылықтарды өртке қарсы қорғау.
1.2 Автоматтық өрт сөндіру қондырғылары
Өрт сөндіру ойдағыдай нәтижелі болу үшін оның басталуы туралы тез арада хабар алып, от сөндіргіш құралдарды дереу іске кіргізу керек. Бұл жағдай автоматтық өрт сөндіргіш қондырғыларын пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Олар шыққан өртті ең басында сөндіруді керек ететін өрт қауіпті өндірістерде қолданылады.
Қандай от сөндіргіш зат пайдалануына байланысты бұл қондырғылар сулы, көбікті, газды, ұнтақты және аралас түрлеріне бөлінеді. Өртке тигізетін әсеріне қарай олар бөлінеді: беттік әрекетті (от сөндіргіш зат бөлменің барлық ауданына біркелкі беріледі), көлемдік әрекетті (от сөндіргіш зат бөлменің барлық көлемін толтырады), жергілікті әрекетті (технологиялық жабдықтарды, аппараттарды, арнайы зоналарды т.с.с жеке дара қорғайды).
Өндірісте өрт сөндіруге көбіне сулы автоматты өрт сөндіру қондырғылары қолданылады. Оларға жатады: спринклер және дренчер қондырғылары.
Спринклерлік қондырғылар өрт пен жануды анықтау және жергілікті сөндіруге, құрылыс құрылымдарын салқындатуға және өрт туралы сигнал беруге арналған.
Дренчерлік қондырғылар барлық қорғалатын аудан бойынша өртті табу және сөндіру үшін, сондай-ақ су шымылдығын жасау үшін қызмет етеді.
Су өрт сөндіру спринклерлік қондырғысы сур. 1.2, келесі түрде жұмыс істейді. Кезекші режимде спринклерлік қондырғы 10 импульстік құрылғымен жасалатын қысымда болады. Өрт пайда болған жағдайда спринклерлік суландырғыштың жылу құлпы ашылады 6 тарату желісінен шашыраған су 5 спринклерлер арқылы өрт ошағына беріледі. 4-ші қоректендіргіш құбырдағы қысым құлайды, 7 басқару торабының бақылау-сигналдық клапаны іске қосылады, қондырғының тарату торабына суды жіберу арқылы. Бастапқы кезеңде су импульстік құрылғыдан басқару торабына түседі. Басқару торабында клапанның іске қосылуы кезінде су қысым сигнализаторына (СҚ) 3 түседі. СҚ-дан электр импульсі 14 сорғының қосылуын және өрттің пайда болуы және қондырғының іске қосылуы туралы дабыл сигналын беруді қамтамасыз ететін басқару және бақылау 2 қалқанына беріледі. 10 импульстік құрылғыда орнатылған 11 электр контактілі манометрлер (КМ) судың (ауаның) ағуы (қысымның төмендеуі) туралы сигналды қалыптастыруға арналған, ал жекелеген жағдайларда сорғыны қосуды қамтамасыз ету.
Қорғалған үй-жайларда ауаның температурасына байланысты сумен жабдықтауға арналған сөндіру қондырғылары бөлінеді: су толтырылған - ең төменгі ауа температурасы 5 ° C және одан жоғары бөлмелер үшін; ауа толтырылған - ғимараттардың жылытылмайтын үй-жайларына арналған ауа температурасы 5 °С төмен.
Спринклерлік қондырғының қоректендіргіш және тарату желісі ауамен толтырылған жағдайда, суландырғыштың іске қосылуы кезінде желіден ауа шығады, ондағы қысым төмендейді, ал одан әрі қондырғының жұмысы су толтырылған қондырғыға ұқсас болады.
Сурет 1.2 - Сулы өрт сөндіру спринклерлік қондырғысының принциптік схемасы:
1-Қабылдау - бақылау құралы; 2-басқару қалқаны; 3-СДУ қысымының сигнализаторы; 4-қоректендіргіш құбыр; 5-таратқыш құбыр; 6-спринклерлік суғарғыштар; 7-басқару торабы; 8 - жеткізуші құбыр; 9, 16-қалыпты ашық ысырмалар; 10-гидропневмобак (импульстік құрылғы);11-электр контактілі манометр; 12-компрессор; 13-электрқозғалтқыш; 14-сорғы; 15-кері клапан; 17-сорғыш құбыр
Дәнекерлеу қондырғыларын автоматты түрде қосу жылытқыштар немесе спринклер спринклерлерімен, автоматты өрт хабарлағыштарынан, сондай-ақ технологиялық сенсорлардан тұратын іске қосу жүйесі.
Су өрт сөндіргіштің дренчерлік қондырғысының жұмысы 1.3 суретінде көрсетілгендей келесі түрде жүзеге асырылады.
Сурет 1.3 - Су өрт сөндіру дренчерлік қондырғысының принциптік схемасы:
1-сигнал беру қалқаны; 2-басқару қалқаны; 3-СДУ қысым сигнализаторы;4-қоректендіруші құбыр; 5-дренчерлік суландырғыштар; 6-спринклерлік суландырғыштар; 7-ынталандыру желісі; 8-ГД клапаны бар басқару торабы; 9-басқару торабыГД клапанымен; 10-жеткізуші құбыр; 11, 21-қалыпты ашық ысырмалар; 12-гидропневмобак; 13-ЭКМ; 14-КПТА типті іске қосу тросты клапаны; 15-арқан құлып; 16-арқан; 17-компрессор; 18-электр қозғалтқышы; 19-сорғы; 20-кері клапан; 22-сорғыш құбыр
Кезекші режимде 6 спринклерлік суару жүйесі 12 гидропневмобак жасайтын су қысымында болады, ал 4 қоректендіретін құбыр дренчерлік суару жүйесі арқылы 5 атмосферамен хабарланады. Қондырғының құбыр жүйесі қысымының төмендеуі кезінде қысым төмендейді және 12 гидропневмобакта, 13 электр контактілі манометрлер 2 басқару қалқанына импульс береді. Басқару қалқанынан сигнал 1 сигнал берудің шығару қалқанына және өрт сөндіруге қажетті су шығынын қамтамасыз ететін 18 сорғы 19 электрқозғалтқышын қосуға командалық импульске түседі. Тросты жетекті пайдаланған жағдайда температура жоғарылаған кезде тросты қақпақшаның (КПТ) қосылуын қамтамасыз ете отырып, 15 тросты құлып ыдырайды. КПТА іске қосылған кезде 9 клапанның үстінен 4 құбырдағы су қысымы түседі, соның салдарынан ол ашылады және суды дренчерлік суландырғыштарға өткізеді. Бұдан әрі орнату жұмысы спринклерлік сияқты жүреді.
Сурет 1.4 - Айдау сорғысы бар автоматты суатқыштың схемасы:
1 - қысым релесі; 2 - механикалық ысырма; 3 - кері клапан; 4-буферлік сыйымдылық; 5-сорғы-жокей; 6-құрғақ жүріс релесі
Сыйымдылықтағы үлкен автоматты су қоректендіргіштердің орнына қазіргі уақытта айдау сорғылары (сорғы-жокей) қолданылады. Сур. 2.4 өрт сөндіру қондырғысына подкачка сорғысын қосу схемасының бірі бейнеленген. Сорғы-жокей құбыр желілерінен берілген қысымды қолдайды. 1 қысым релесі қысым түскен кезде қосылады және сорғыш қысымды қажетті деңгейге дейін көтереді. 2 ысырмалар насоста жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін қажет. Кері клапандар 3 қондырғының тарату құбыржолдарынан су ағымын бермейді, буферлік сыйымдылық 4 шағын итергіштерді тегістеу үшін қажет
желідегі қысым. 6 құрғақ жүріс релесі жүйеде су болмаған кезде сорғыны қоспайды.
1.3 Автоматты өрт сөндіру қондырғысына қойылатын талаптар
Автоматты өрт сөндіру қондырғысы МСТ 12.3.046 талаптарына сәйкес болу тиіс:
oo басқару құралдары мен өрт сөндіру қондырғысының құрамына кіретін жабдықтардың сәйкестілік сертификаты болуы тиіс, әрекеттегі стандарттар мен нормативтік құжаттардың талаптарына жауап беруі тиіс.
oo өрт сөндіру қондырғысын жөндеуден, бөлшектерін немесе жабдықты толық ауыстырудан кейін қолдануға қабылдау кезінде кезекші режимінде 72 сағаттық тексеруден өткізу қажет.
Электрлік бөлігі бар және адамдар болатын жайды қорғауға арналған автоматты ауқымды өрт сөндіру қондырғысын (спринкерліктен басқа) құрамында мыналар болған жағдайда қолдануға рұқсат етіледі:
- кезекші персонал бөлмесіне тиісті сигналды бере отырып, автоматты қосуды қолмен қосуға ауыстырып қосатын құрал;
- өрт сөндіргіш заттың шығарылуын кідіртетін құрал;
- дыбыстап және жарықпен өрт хабарлауыштары.
Шамды кестеге жазылған "Газ - кет!" ("Көбік -кет!") түріндегі хабарлауыш жарық сигналы мен хабарлауыш дыбыс сигналы қорғалатын объекті ішінде бір мезгілде берілу тиіс. Соған қоса қорғалатын объектінің кіре берісінде "Газ - кіруге болмайды!" ("Көбік - кіруге болмайды!") шамды сигнал, ал кезекші персонал бөлмесінде - өрт сөндіргіш зат берілгені жөнінде ақпараты бар тиісті сигнал пайда болу тиіс.
Автоматты өрт сөндіру қондырғысын (спринкерліктен басқа) автоматтық режимде қолдану қажет, қашықтан және қолмен басқарылуы тиіс.
Қондырғыны автоматтық басқару режимінен қолмен қосу режиміне ауыстыруға жоспарлы-сақтық немесе жекелеген желілер мен қондырғы хабарлағыштарын ажыратумен байланысты басқа жұмыстарды жүргізу кезінде ғана рұқсат етіледі.
Өрт сөндіру қондырғысын автоматтық қосудан қашықтан немесе өз орнынан қосуға ауыстыру туралы шешім Мемлекеттік өрт қадағалау органдарымен келісілуі тиіс.
Техникалық күтім жасау немесе жөндеу жұмыстарын жүргізу кезінде объектінің жетекшісі ғимаратты, құрылысты, жайды және технологиялық жабдықтарды өрттен қорғау шараларын қабылдауға міндетті.
Механикалық зақымдану қаупі бар жерлерде орналасқан спринкерлі (дренчерлі) қондырғының суландырғыштары жылудың таралуына әсер етпейтін және суландыру картасын өзгертпейтін сенімді қоршаулармен қорғалу тиіс.
Суландырғыштар үнемі таза ұсталуы тиіс. Қорғалатын жайда жөндеу жұмыстарын жүргізу кезінде суландырғышты сылақтың, сыр мен әктің түсуінен қорғау қажет. Жайды жөндеу жұмыстары біткен соң қорғау құралдарын алып тастау керек.
Сурет 1.5 - Өрт жайында хабар беретін құрылғылар
Автоматты өрт сөндіру құралдарын кең көлемде игеру өрттің қауіпті факторларынан адамдар өмірін қорғап қалуға кепілдік береді, табысты өртті сөндірудің сенімділігін арттырады, ірі өртке айналып кетпеу мүмкіндігін туғызады, мемлекеттік материалды және жан дүниелік байлықтарын сақтауды қамтамасыз етеді. Өрт автоматикасының әлеуметтік-экономикалық мәні мына түрде сипатталады. Өрт автоматикасы республикада өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету шарасында әлеуметтік тыныштықты сақтау кезінде, ұлттық байлықты сақтауда қалыпты экономиканы ұйымдастыруда, Қазақстан Республикасында локалдық тепе-теңдіктің пайда болу және даму мүмкіндігін тоқтатуда маңызды буын болып табылады. Өндірістің кең көлемде автоматизациялануы адамсыз технологияның пайызын кең көлемде арттырады. Егер де бұған объективті себепті қосатын болсақ, атап айтқанда, көшедегі транспорттың көп болуы салдарынан өрт автомобилінің қозғалыс жылдамдығы біраз кемитін болса, онда автоматикалық өртке қарсы қорғау құралдарын кең көлемде игеруді қажет етеді.
Сонымен қоса айта кету керек, өрт автоматикасы құралдарын пайдалану мемлекеттік өртке қарсы қызмет пен техника мөлшерінің санының эквивалентті азаю мүмкіндігін туғызбайды.
Өрт сөндірудің автоматты қондырғыларын қолданудың мақсаты жану ошақтарын оқшаулау және сөндіру, адамдар мен жануарлардың өмірін, сондай-ақ жылжымайтын және жылжымалы мүлікті сақтау болып табылады. Осындай құралдарды пайдалану өртпен күресудің ең тиімді әдісі болып табылады. Өрт сөндірудің қол құралдары мен сигнал беру жүйелерінен айырмашылығы, олар адам денсаулығы мен өмірі үшін қауіпті емес және жедел оқшаулау үшін барлық қажетті жағдайларды жасайды.
2 ЖК Элитстрой
2.1Компания жәйінда мәлімет
Элитстрой компаниясы тек қана мықты компаниялардын қатарына кірмейді оданда бөлек олар жұмыстарына өте тиянақты адал компания жәнеде жұмыскерлеріде өте тәжірибелі болып табылады
Олар обьектілерді алып соғу жағында осы кунге дейін 20 жыл болды жәнеде бұл компания теққана өсіп дамып келеді Элитстрой тек қана ірі обьектілерге жұмыс жасайды жәнеде обьектілері күн санап артып келеді олар: Аль-Фараби тұргын үй кешені Асыл Арман, тұргын үй кешені Хан-Тенгри тұргын үй кешені Элитстрой тұргын үй кешені жәнеде тағы көптеген басқа обьектілер
Сурет 2.1 - Элитстрой тұғын үй кешені
Элитстрой компаниясы 1999 жылы құрылған Бұл компаниянын басты мақсаты соққан үйді өте сапалы етіп соғу болды және компания оны толықтай ақтады деп есептеймін
Қазіргі уақытта Элитстрой компаниялары тобы A класс офис ғимараттарын, элиталық тұрғын үй кешендерін салуға маманданған, ал 2005 жылдан бастап бизнес және жайлылық сыныптары бойынша жобаларды әзірлеуге шешім қабылдады. Сонымен қатар, компаниялардың тобы құрылыстың толық циклын жүзеге асырады: сәулет тұжырымдамасын құрастыру, құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргізу, нысанға пайдалануға беру және сату.
Элитстрой, ең алдымен, жаңа технологияларды, сәулет және инженерлік шешімдерді, жоғары сапалы, экологиялық таза құрылыс материалдарын пайдаланып, элиталық құрылыс сапасын жасау
Бүгінгі таңда Элитстрой компаниялары тобы, ең алдымен, кәсіпқойлар командасы, құрылыста баға жетпес тәжірибесі бар көптеген ірі қазақстандық және шетелдік компаниялар үшін сенімді серіктес болып табылады. Компанияның жобаларында мыңдаған адамдар жұмыс істейді, тиісінше мыңдаған отбасылар жақсы байлыққа, әлеуметтік қамсыздандыруға және болашаққа деген сенімділікке ие.
Сурет 2.2 - Элитстрой тұғын үй кешені
Элитстрой тұрғын ұй кешені Астана қаласынын ортасында яғни Бөгенбай батыр көшесенін бойында орналасқан
Халыққа үйдін берілген мерзімі 2002 жылы ақпан айында берілді
3 Спринклерлік өрт сөндіру жүйесі
3.1 Автоматты ескерту және өрт сөндіру жүйелерінің міндеті .
Өрттің немесе оның таралуының алдын алу, өмір мен денсаулықты сақтау, сондай-ақ материалдық құндылықтар мен жабдықтар. Бүгінгі күні ең көп тарағандардың бірі - осы мақалада талқыланатын автоматты спринклерді өрт сөндіру жүйесі.
Сурет 3.1 - Спринклерлік жүйе
Нормативтік құжаттарға сәйкес өрт сөндіруге арналған автоматты қондырғылар нақты мақсаттағы ғимараттарға берілуі керек. Бұған халықтың үлкен жиналысы бар әртүрлі өнеркәсіптік, әкімшілік және қоғамдық ғимараттар жатады, жеке құрылыста мұндай жүйелерді стандарттар бойынша қамтамасыз етпейді. Осыған қарамастан, кейбір үй иелері әлі де үйлерін өрт дабылы, тіпті өрт сөндіру жабдықтары арқылы жабдықтайды. Ол үшін суды немесе басқа сұйық заттардың немесе газдардың көмегімен отты сөндіруге арналған спринклер және су тасқыны жүйесі қолданылады.
Сурет 3.2 - Спринклерлік жүйе өрт болған жағдайда
Өз кезегінде өрт сөндірудің спринклерлік жүйесі - бұл жергілікті жұмыс істейтін су бүріккіштері орнатылған құбырлар желісі. Оның негізгі айырмашылығы, әрбір су суару (спринклер) оның орналасу аймағында белгілі бір температура болған кезде автоматты режимде өздігінен жұмыс істейді. Осылайша, бөлмедегі жергілікті өрт пайда болған кезде жоғары температура аймағындағы бір немесе бірнеше суландырғыштар жұмыс істейді, бұл өрт сөндіру спринклерлік жүйесінің жұмыс принципі болып табылады.
Спринклерлік жүйенің құрылғысы жай жылытылатын ғимаратта барлық бүріккіштер қосылған құбырлар үнемі сумен немесе қысымдағы басқа да құраммен толтырылған. Оны арнайы сорғымен қамтамасыз етеді,ол жанған жағдайда қысымды ұстап тұру үшін су құбыры желісінен немесе өрт сыйымдылығынан суды айдауға болады. Осы мақсаттар үшін нормаларға сәйкес кемінде 2, ал ТҚ және 3 сорғы көзделеді, олардың біреуі - жұмыс, ал қалғандары -- резервтік.
Сурет 3.3 - Спринклерлік жүйенің схемасы
Жылытылмайтын құрылыстарда спринклерлік қондырғының құрылғысы қысқы уақытта желіні босатуды көздейді. Құбыржолдардағы судың қатып қалуын болдырмау үшін олар сығылған ауамен толтырылады, ол өрт кезінде автоматты қақпақша іске қосылғаннан кейін жүйеден тез шығарылады және құбыр жалынды сөндіруге арналған құраммен толтырылады. Алайда мұндай жағдайларда суғару басталғанға дейін уақыт артады, яғни оттың таралу ықтималдығы артады.
Қазіргі заманғы өрт сөндіру жүйелері қолмен де қосылуы мүмкін. Бұл әсіресе төбелері жоғары ғимараттарда өзекті, мұнда жергілікті өрт спринклерлер орналасқан аймақта температураны әрдайым көтермейді.
Осы жүйелерді есептеу және жобалау бойынша міндеттерді барлық қажетті рұқсаты бар мамандандырылған ұйымдар орындауы тиіс, өйткені бұл жұмыстың жауапкершілігі өте жоғары. Әдетте, әзірлеу кезінде спринклерлік жүйелердің келесі түрімен қолданылады:
суару аймақтарын жабумен;
суару аймағын жабусыз.
Схеманын бірінші түрі сенімді жұмыспен ерекшеленеді және жауапты объектілерде қолдануды болжайды, бірақ спринклерлердің көп мөлшерін және тиісінше отты сөндіру үшін суды талап етеді.
Сурет 3.4 - Суару аймақтарын жабумен
Схеманың екінші аймақты жабусыз да турі өмір сүруге құқылы, өйткені монтажда үнемді және судың көп жұмсалуын талап етпейді.
Сурет 3.5 - Суару аймағын жабусыз
Тозаңдатқыштар арасындағы қашықтық таңдалған схемаға, төбенің биіктігіне және құрылғының техникалық сипаттамаларына байланысты анықталады. Әдетте көбікті өрт сөндірудің спринклерлік қондырғылары үй-жайдың жоғарғы бөлігінде, төбенің астында, алауыздық түрінде су немесе көбік ағыны төмен қарай бағытталуы үшін орналастырылады. Дегенмен, спринклерлердің қабырғалық нұсқалары да бар, оларды өндірістік ғимараттардың тым жоғары төбесінде немесе құнды жабдықтарды қорғау үшін қолданады. Бұдан басқа, схемаларда жалған іске қосылудан қорғау мақсатында кем дегенде екі суарғыш қосу функциясы жиі қолданылады.
3.2 Спринклердің құрылымы
Су спринклерлік өрт сөндіру схеманың басты элементі - спринклердің жұмысына негізделген. Қарапайым сөзбен айтқанда, бұл жылу құлпы деп аталатын бүріккіш, бұл түсіру ілгегінің рөлін атқарады. Әдетте жылу құлпы ретінде сұйықтықпен шыны колба немесе балқымалы ендірме болады. Кезекші режимде құлыптар қысылған тәрелкелі серіппені тежейді, оның соңында су жолын жабатын клапанның қақпағы бар. Спринклерлер мен олардың бөлшектері коррозияға төзімді түсті металдардан жасалады.
Шыны колба немесе балқымалы ендірме қоршаған орта температурасының белгілі бір шегіне есептелген. Осы шектен асып кеткен кезде колба ішіндегі сұйықтық кеңейеді және оны бұзады, тиісінше, балқытылған қондырғы қаттылығын жоғалтады және жылу құлпы ашылады. Клапанның қақпағын көтеретін және қысымдағы су ағысын ашатын серіппе босатылады. Одан әрі, корпус құрылымы оның сапалы шашырауын қамтамасыз етеді. Бұл ретте жүйеде су қысымы төмендейді, бұл датчикті бекітеді және өрт сөндіру үшін сорғыны жұмысқа қосады.
корпус
Тарельчаттық серіппе
қақпақ
шыны тиекті колба
розетка
тоқтатқыш бұранда
Сурет 3.6 - Спринклердің құрылымы
Өртке қарсы жүйелердің суландырғыштары келесі сапа көрсеткіштеріне сәйкес болуы тиіс:
Герметикалығы. Құрылғы үнемі жоғары қысымда болғандықтан, бұл көрсеткіш үлкен рөл атқарады. Су ағуға жол берілмейді, өйткені су қымбат құрал-жабдықтарға, құжаттарға, адамдарға және т.б. түсуі мүмкін.
Беріктігі сапалы дайындалған спринклер жоғары немесе төмен температура, агрессивті ортаның әсері, соққы жүктемелеріне төзімділік сияқты сыртқы әсерлерден жұмыс қабілетін жоғалтпауы тиіс. Сонымен қатар, құрылғының розеткасы 1.25 МПа дейін шығатын ағыстың ең жоғары қысымы кезінде жұмыс істеуге міндетті.
Жылу құлыпының сенімді жұмысы. Ол температураның күрт ауытқуы кезінде суландырғышты жалған қосудан бас тартуы тиіс.
Сезімталдық және іске қосылу жылдамдығы. Төмен температуралы спринклерлер үшін ең жоғары қосылу уақыты 300 сек дейін, Жоғары температуралы спринклерлер үшін - 600 сек дейін.
Суару қарқындылығы. Бұл көрсеткіш шығу тесіктерінің түрлі диаметрлері бар бүріккіштерге қойылатын нормативтік талаптарға сәйкес болуы тиіс (8-ден 20 мм-ге дейін).
Өртпен жергілікті күрес тәсілі ретінде спринклерлік өрт сөндіру ең тиімді болып табылады, оның жұмысы өрт сөндіру командаларының араласуын болдырмайды және ең маңыздысы адамдардың өмірі мен денсаулығына зиян келтіреді
4 Ұнтақты өрт сөндіру
4.1 Ұнтақты өрт сөндіру қалай жумыс жасайды
Өрт сөндірудің су қондырғылары-ең қолжетімді деп саналады. Бұл шын мәнінде де бар, себебі су - арзан және қолжетімді өрт сөндіргіш зат. Сонымен қатар ол отпен тиімді күресуде. Бірақ бұл өрт сөндіру жүйесінде кемшіліктер бар. Мысалы, монтаждың күрделілігі, сорғы қондырғыларын пайдалану, құбырлардың үлкен ұзындығы және басқалары. Сондықтан ғалымдар мен инженерлер басқа да үнемді нұсқаларды табуға тырысады. Олардың бірі-ұнтақты өрт сөндіру.
Сурет 4.1 - Ұнтақты өрт сөндіру
Атаудан осы өртке қарсы жүйелерде өрт сөндіргіш зат ретінде арнайы қоспалар қосатын ұнтақтар қолданылатыны түсінікті болады. Ұнтақтар жалпы мақсаттағы және арнайы болып бөлінеді. Оларды әртүрлі химиялық қосылыстардан, көбінесе натрий бикарбонатынан және фосфор-аммоний тұздарынан дайындайды. Тұтынушылар жалпы мақсаттағы ұнтақтарға артықшылық береді, себебі олардың көмегімен барлық өрт сыныптарын сөндіруге болады.
Сонымен қатар, ұнтақтар газ фазасында отты сөндіреді, оттегінің жану аймағына енуін болдырмай, жанып жатқан және бықсыған материалдарды қабықпен жабады. Жанып жатқан сұйықтықтарды сөндіру үшін натрий бикарбонаты немесе калий хлориді негізіндегі ұнтақтарды қолданған жөн.
4.2 Өртті ұнтақты сөндіру жұмысының принципі
Өрт сөндіру жүйесі ұнтақты (Автоматты) өз жұмысының принципі бойынша су, көбік немесе газдан еш айырмашылығы жоқ екенін атап өту қажет. Яғни бұл:
өрт сөндіргіш зат жану аймағына берілетін арнайы саптамалары бар түтікше;
өртке қарсы ұнтақ сақталатын резервуар;
газы бар баллондар құбыр ажыратқыштарының ішінде қысым жасау үшін (су және көбікті сорғыларда қолданылады).
Әрине, өрт жағдайын бақылайтын және сигналдарды басқару пультіне беретін автоматика қажет. Бұл сыммен қосылған датчиктер.
Сурет 4.2 - Ұнтақ резервуарлары
Бүгінде өндірушілер әр түрлі көлемдегі ұнтақ пен газбен толтырылған модульдік өнімдерді ұсынады. Олардың ішінде құрастырылған жылу датчиктері. Соңғы температураның жоғарылауына жауап бергеннен кейін модуль жану аймағына өзінің барлық толуын тастай отырып жұмыс істейді.
4.3 Ұнтақты өрт сөндірудің жіктелуі
Бірінші кезекте өрт сөндірудің ұнтақты жүйесін техникалық ұйымның типі бойынша бөлу керек. Мұнда үш позиция:
1. Автономды өрт сөндіру. Бұл белгілі бір қашықтықта бір-бірінен орналастырылатын модульдік резервуарлар. Айтпақшы, үй-жайда бір модуль немесе бірнеше үй-жайдың ауданы мен өрт сөндіру құралының қуатына байланысты орнатылуы мүмкін. Жоғарыда айтылғандай, Модульдер өзін-өзі өндіретін құрылғылар болып табылады.
2. Жергілікті. Бұл ондаған немесе жүздеген модульдерден тұратын автоматты өртке қарсы жүйесі бар модульдік байланыс кешені.
3. Орталықтандырылған. Бұл кешен дренчерлік немесе спринклерлік үлгіге ұқсайды. Яғни, бұл ұнтақ сақталатын резервуар, жанында газ баллондары орнатылған. Жылу датчиктерін анықтайтын өрт пайда болған кезде газ резервуарға беріледі, ал одан барлық қоспа құбырлармен суландырғыштарға дейін қозғалады.
Сурет 4.3 - Ұнтақты өрт сөндірудің автономды моделі
Бөлінудің екінші түрі-өрт сөндіру тәсілі бойынша. Мұнда үш позиция бар:
1. Көлемді сөндіру. Бұл инертті газдармен қаныққан ұнтақтан алынған бұлт көтергіш қалқалармен және өртке қарсы элементтермен шектелген бөлменің барлық кеңістігін толтырады. Бұл ретте модульдік өрт сөндіру немесе құбыржолдар мен бүріккіштер арқылы орталықтандырылған пайдаланылмағаны ескерілмейді.
2. Беттік. Бұл газ және ұнтақ қоспасы көлденең жазықтықта орналасқан белгілі бір объектіге бағытталған кезде. Бұл нұсқа әдетте материалдық құндылықтарды стеллаждық сақтау қолданылатын қоймаларда қолданылады.
3. Жергілікті. Мұнда автоматты ұнтақты өрт сөндірудің модульдік түрі қолданылады. Бірақ бұл ретте әрбір модуль немесе бірнеше аспаптар үй-жайдың белгілі бір бөлігін қорғайды.
Сурет 4.4 - Отты сөндірудің беттік түрі
4.4 Модульдік жүйелердің жіктелуі
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті
Еркінбекұлы Әділ
(студенттің аты - жөні,тегі)
Элитстрой тұрғын үй кешенінің автоматты өрт сөндіру жүйесін жасау
(дипломдық жұмыс тақырыбы)
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА
Мамандығы 5B070200 - Автоматтандыру және басқару
(шифр, мамандық атауы)
Қарағанды 2019
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарағанды мемлекеттік техникалық унивеситеті
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қорғауға жіберілді
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ӨПА каф меңгерушісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Брейдо И.В
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
(қолы) (аты - жөні тегі)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
" " 2019 ж.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ДИПЛОМДЫҚ ЖОБА
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Тақырыбы: Элитстрой тұрғын үй кешенінің автоматты өрт сөндіру жүйесін жасау
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Мамандығы: 5B070200 - Автоматтандыру және басқару
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
(шифр, мамандық атауы)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Орындаған Еркінбекұлы Ә.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
(аты - жөні, тегі)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Жетекшісі
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
аға оқытушы Тохметова Қ.М.
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
(ғылыми дәрежесі (аты - жөні, тегі)
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
лауазымы )
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Қарағанды 2019
Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті
ЭАТФ факультеті ӨПА кафедрасы
В. Ф. Бырька атындағы өндірістік процестерді автоматтандыру кафедрасы
Мамандығы 5В070200 - Автоматтандыру және басқару
шифрі атауы
Бекітемін:
Кафедра меңгерушісі _______________
" " 2019 ж.
Студенттің диплом жобасы (жұмысы) бойынша
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
ТАПСЫРМА
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
Еркінбекұлы Әділ
(аты - жөні, әкесінің аты)
1 Дипломдық жобаның тақырыбы Mitsubishi FX-5U оқу стендіне әдістемелік нұсқаулық дайындау
2 Студенттің аяқталған жобаны тапсыру мерзімі 25.05.2019 ж.
3 Жобаға (жұмысқа) арналған бастапқы деректер диплом алдындағы тәжірибелік ақпараттар
4 Есеп - түсіндірме жазбасының мазмұны (жобалау сұрақтарының тізімі):
1 Кешенді автоматтандыру үшін Mitsubishi Electric компаниясының құрамдас бөліктеріне жалпы шолу
2 Стендті аппараттық қамтамасыз етуге шолу
3 Стендке әдістемелік қамтамасыз етуді әзірлеу
4 Графикалық материалдың тізбесі (міндетті сызбаларды дәл көрсете отырып):
Бет 1. Стендтің функционалдық схемасы
Бет 2. Электр принципті схемасы
Бет 3. Температура датчигінің орындалу схемасы
Бет 4. Стенд сызбасы
5 Жоба бойынша кеңесшілер (жобаға қатысты бөлімдерді көрсетумен)
Бөлім
Кеңесшілер
Қолы, күні
Тапсырма берді
Тапсырма қабылдады
1 бөлім
Тохметова Қ.М.
28.01.2019
15.02.2019
2 бөлім
Тохметова Қ.М.
11.03.2019
28.03.2019
3 бөлім
Тохметова Қ.М.
29.04.2019
10.05.2019
Тапсырма беру күні 28.01.2019 ж.
Жетекші Тохметова Қ.М (қолы)
Тапсырманы орындауға қабылдаған _____________ Еркінбекұлы Ә.
(қолы)
КҮНТІЗБЕЛІК ЖОСПАР
№
Диплом жобасының кезеңдерінің атауы
Жоба кезеңдерін орындау уақыты
Ескерту
1
Mitsubishi Electric компаниясын кешенді автоматтандыру үшін компоненттермен танысу
28.01.2019- 15.02.2019
2
Стендтің функционалдық схемасын әзірлеу
16.02.2019 - 28.02.2019
3
Стендтің принциптік электр схемасын әзірлеу
01.03.2019 - 10.03.2019
4
Принциптік схеманың элементтерін есептеу және таңдау
11.03.2019 -
28.03.2019
5
Стенд жабдықтарын шолу
29.03.2019 -10.04.2019
6
Стендке әдістемелік қамтамасыз етуді әзірлеу
22.04.2019 -28.04.2019
7
Түсіндірме жазбаны рәсімдеу
29.04.2019 -
05.05.2019
8
Графикалық материалды рәсімдеу
06.05.2019 - 15.05.2019
Жобалаушы студент Еркінбекұлы Ә
Жоба жетекшісі Тохметова Қ.М
Мазмұны
Кіріспе
8
1 Өнеркәсіп объектілерінің жарылыс-өрт қорғанысын қамтамасыз етудегі автоматтандырудың рөлі.
9
1.1 Өрт автоматикасын қамтамасыз ету.
9
1.2 Автоматтық өрт сөндіру қондырғылары
12
1.3 Автоматты өрт сөндіру қондырғысына қойылатын талаптар
12
2 ЖК Элитстрой
18
2.1 Компания жәйінда мәлімет
18
3 Спринклерлік өрт сөндіру жүйесі
20
3.1 Автоматты ескерту және өрт сөндіру жүйелерінің міндеті
20
3.2 Спринклердің құрылымы
24
4 Ұнтақты өрт сөндіру
25
4.1 Ұнтақты өрт сөндіру қалай жумыс жасайды
25
4.2 Өртті ұнтақты сөндіру жұмысының принципі
40
4.3 Ұнтақты өрт сөндірудің жіктелуі
40
4.4 Модульдік жүйелердің жіктелуі
41
5 Өрт дабылына арналған кабель
41
5.1 Өрт сигнализациясында қолданылатын кабель
42
6 Өртке қарсы су құбыры
42
6.1 Өрт сөндіру жүйесінің құбыры
42
7 Өрт дабылы
45
7.1 Автоматты өрт дабылы
47
7.2 Хабарландыру дабалының жұмыс жасау принціпі
48
7.3 Сигнализацияны қосу схемасы
8 Өрт дабылы шкафы
48
8.1 Шкаф жиынтығы
48
8.2 Негізгі техникалық көрсеткіштер
54
9 Өрт сөндіруге арналған сорғы
54
9.1 Сорғы жокейге түсінік
56
10 Түтін шығару жүйесі
56
10.1 Түтін шығару не үшін қажет
62
10.2 Түтін жою жүйесінің мақсаты
62
11 Датчиктер
11.1 Датчиктер және оның түрлері
Кіріспе
Автоматты өрт сөндіру сөндіру ойдағыдай нәтижелі болу үшін оның басталуы туралы тез арада хабар алып, от сөндіргіш құралдарды дереу іске кіргізу керек. Бұл жағдай автоматтық өрт сөндіргіш қондырғыларын пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Олар шыққан өртті ең басында сөндіруді керек ететін өрт қауіпті өндірістерде қолданылады.
Автоматты өрт сөндіру жүйелері өрт шығу белгілеріне тез әрекет етуге және өрттің алдын алу үшін қызмет етеді. Оларды объектіде үнемі болатын өрт командасымен салыстыруға болады. Автоматты өрт сөндіру жүйелері кез келген бөлмеде орнатылуы мүмкін. Мұндай жүйелерді орналастырудың ең өзекті орындары жабық түрдегі үлкен тұрақтар, серверлік бөлмелер, өндіріс процесі барысында жану мүмкіндігі бар өндірістік үй-жайлар, құжаттары бар мұрағаттар және т. б. болып табылады.
Өрт сөндірудің автоматты қондырғыларын қолданудың мақсаты жану ошақтарын оқшаулау және сөндіру, адамдар мен жануарлардың өмірін, сондай-ақ жылжымайтын және жылжымалы мүлікті сақтау болып табылады. Осындай құралдарды пайдалану өртпен күресудің ең тиімді әдісі болып табылады. Өрт сөндірудің қол құралдары мен сигнал беру жүйелерінен айырмашылығы, олар адам денсаулығы мен өмірі үшін қауіпті емес және жедел оқшаулау үшін барлық қажетті жағдайларды жасайды.
Автоматты өртсөндіргіш жүйелерді, өрттен қорғану жүйелерін, қорғаныс өрт дабыл бергіштерді жобалауға тапсырысты дайындағанда Ғимараттарды, бөлмелерді автоматты өрт дабылқаққыш жүйелермен, автоматты өртсөндіргіш қондырғылар және адамдарды өрт туралы жариялағышпен жабдықтау техникалық регламент талаптарына сәйкес орындалуы қажет.
Қондырғылардың жобалау және қолдану құжатында ұйымдық-техникалық шаралары, осы қондырғылардың техникалық күйін бақылауын қамтамассыз етілу анықталған болуы қажет. Автономдық өртсөндіргіш қондырғылардың техникалық күйін бақылау ұйымдықтехникалық шаралармен қамтамассыз етілуі қажет. Автоматтық өртсөндіргіш қондырғылардың әрбір түрі үшін өртсөндіргіш заттың санын есептеу автоматтық өртсөндіргіш қондырғылардың өртсөндіргіш затына ҚР ҚН 2.02-01-2014 18 сәйкес болуы қажет. Автоматтық өртсөндіргіш қондырғылардың құрамына кіруі қажет:
өртсөндіргіш затты сақтау мен беру функциясын орындайтын қондырғы;
өрттің көзін анықтайтын қондырғы;
автоматты қосуды қамтамассыз ететін қондырғы;
өрт туралы белгі беретін немесе қондырғылардың іске қосылғанын білдіретін құралдар;
қондырғылардың түрінен, қолданылуынан және техникалық орындалуынан және қолданылатын өртсөндіргіш заттың түрінен тәуелді тағы басқа модулдері мен элементтері. Автоматты өртсөндіргіш қондырғылар бір мезгілде автоматты өрт дабыл бергіш функциясын да орындау қажет. Автоматты өртсөндіргіш қондырғылардың жасалуы техникалық құжатына сәйкес болуы қажет. Қондырғыларды есептеу мен жобалау қондырғыларды шығаратын мекеменің нормативтік техникалық құжаты негізінде орындалады.
1. Өнеркәсіп объектілерінің жарылыс-өрт қорғанысын қамтамасыз етудегі автоматтандырудың рөлі.
1.1 Өрт автоматикасын қамтамасыз ету.
Өнімділігі жоғары және энергияны қажет ететін технологиялық үдерістер, өрт және жарылысты қорғау құралдары мен компьютерлік техниканы қолдану арқылы ғана мүмкін болады. Өндірістің технологиялық процестерін автоматтандыру басқаруды оңайлатуға мүмкіндік береді, еңбек өнімділігін арттыруға ықпал етеді және оның сипатын белгілі бір түрде өзгертеді. Көптеген технологиялық процестер адамдарға қауіп төндіретін әсерлермен қатар жүреді, өрт және жарылыс қауіпті болуы мүмкін және тұрақты күйден тұрақсызға өтуге бейім. Тұрақсыздық жағдайы құрылғыны, қондырғыларды, аппараттарды, технологиялық қондырғылардың күтпеген режимдерде жұмыс істеуіне әкелуі мүмкін. 1.1 суретте көрсетілген
Сурет 1.1 - Технологиялық процесс жағдайының графикалық үлгісі
Технологиялық процестің үш жай-күйінің әрқайсысы-тұрақты( норма), өтпелі (тұрақсыз, апат алдындағы), авариялық - жарылыс-өрт қауіптілігінің белгілі бір деңгейімен сипатталады және автоматтандырудың тиісті деңгейін талап етеді. Тұрақты жағдай технологиялық жабдық жұмысының қалыпты режимінде параметрлердің белгілі бір мәндерімен, регламент саласындағы процестердің өтуі туралы ақпарат алу мүмкіндігімен және оны берілген шектерде ұстау мүмкіндігімен сипатталады. Тұрақсыз (авария алдындағы) жай-күй параметрлердің өте жоғары немесе төмен мәндерімен, реакциялардың спонтанды дамуымен, басқарылмайтын Жай-күйге ауысу қаупі бар тербелмелі процестермен сипатталады. Ол тез және уақтылы анықтауды қажет етеді, сыни аймаққа шығуды ескерту және оның қалыпты күйіне оралу процесін ескерту. Олай болмаған жағдайда, адамдардың өміріне қауіп төндіретін авариялық жағдай, жабдықтың бұзылуы және т.б. Онымен күресу үшін арнайы автоматика құралдары (аварияға қарсы жүйелер, өрт ошағын анықтау, жарылысты басу және өртті сөндіру қондырғылары) пайдаланылады. Мұндай құрылғылар мен жүйелердің болмауы көбінесе ауыр зардаптарға әкеледі. Өндірістік Автоматиканың заманауи аспаптары мен жүйелері технологиялық процестерді бақылау мен басқаруды жүзеге асыра отырып, автоматты жарылу-өрт қорғанысының бірқатар міндеттерін шешеді:
басқару объектісін тұрақты жағдайда ұстау есебінен авариялардың, жарылыстардың және өрттердің алдын алу;
технологиялық жабдықтар мен байланыс жағдайын диагностикалау;
технологиялық үрдістің өрт және жарылыс қауіпті жағдайларын болжау;
басқарылатын объектінің тұрақсыз күйлерін анықтау;
технологиялық үрдістерді шұғыл қорғау;
операторға процестің жағдайы туралы ақпарат беру;
процестің жай-күйі туралы ақпаратты алып және сақтау.
Жоғарыда аталған тапсырмалардың кешенін шешу арқылы өндірісті автоматтандыру технологиялық үдерістердің өрт және жарылыс қауіпсіздігінің режимдерін қамтамасыз етеді, қажет болған жағдайда олардың тіркелуімен және қызмет көрсетуші персоналды хабардар етумен қауіпті, нормативтік емес ауытқулардың жойылуын қамтамасыз етеді. Құрал-саймандар мен компьютерлерден алынған ақпараттар қауіпті процестің ауытқуларын талдау немесе апаттар, жарылыстар мен өрттердің себептерін анықтау үшін қолданылады. Өндірістік автоматиканы технологиялық процестерді басқару және оның апатсыз жұмысын қамтамасыз ету құралы ретінде енгізу бірқатар құжаттармен регламенттелген. Қорғалатын объектінің авариялық жағдайға көшуі ең қауіпті жағдай болып табылады. Қорғаныс аумағында өрт және жарылыстармен күрес арнайы өртке қарсы құралдармен және арнайы өрт сөндіру жүйелерімен жүзеге асырылады. Жалпы өнеркәсіптік объектілердің өрт қауіпсіздігі жүйесіне екі функционалдық кіші жүйе кіреді:өрттің алдын алу және адамдар мен материалдық құндылықтарды өртке қарсы қорғау.
1.2 Автоматтық өрт сөндіру қондырғылары
Өрт сөндіру ойдағыдай нәтижелі болу үшін оның басталуы туралы тез арада хабар алып, от сөндіргіш құралдарды дереу іске кіргізу керек. Бұл жағдай автоматтық өрт сөндіргіш қондырғыларын пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Олар шыққан өртті ең басында сөндіруді керек ететін өрт қауіпті өндірістерде қолданылады.
Қандай от сөндіргіш зат пайдалануына байланысты бұл қондырғылар сулы, көбікті, газды, ұнтақты және аралас түрлеріне бөлінеді. Өртке тигізетін әсеріне қарай олар бөлінеді: беттік әрекетті (от сөндіргіш зат бөлменің барлық ауданына біркелкі беріледі), көлемдік әрекетті (от сөндіргіш зат бөлменің барлық көлемін толтырады), жергілікті әрекетті (технологиялық жабдықтарды, аппараттарды, арнайы зоналарды т.с.с жеке дара қорғайды).
Өндірісте өрт сөндіруге көбіне сулы автоматты өрт сөндіру қондырғылары қолданылады. Оларға жатады: спринклер және дренчер қондырғылары.
Спринклерлік қондырғылар өрт пен жануды анықтау және жергілікті сөндіруге, құрылыс құрылымдарын салқындатуға және өрт туралы сигнал беруге арналған.
Дренчерлік қондырғылар барлық қорғалатын аудан бойынша өртті табу және сөндіру үшін, сондай-ақ су шымылдығын жасау үшін қызмет етеді.
Су өрт сөндіру спринклерлік қондырғысы сур. 1.2, келесі түрде жұмыс істейді. Кезекші режимде спринклерлік қондырғы 10 импульстік құрылғымен жасалатын қысымда болады. Өрт пайда болған жағдайда спринклерлік суландырғыштың жылу құлпы ашылады 6 тарату желісінен шашыраған су 5 спринклерлер арқылы өрт ошағына беріледі. 4-ші қоректендіргіш құбырдағы қысым құлайды, 7 басқару торабының бақылау-сигналдық клапаны іске қосылады, қондырғының тарату торабына суды жіберу арқылы. Бастапқы кезеңде су импульстік құрылғыдан басқару торабына түседі. Басқару торабында клапанның іске қосылуы кезінде су қысым сигнализаторына (СҚ) 3 түседі. СҚ-дан электр импульсі 14 сорғының қосылуын және өрттің пайда болуы және қондырғының іске қосылуы туралы дабыл сигналын беруді қамтамасыз ететін басқару және бақылау 2 қалқанына беріледі. 10 импульстік құрылғыда орнатылған 11 электр контактілі манометрлер (КМ) судың (ауаның) ағуы (қысымның төмендеуі) туралы сигналды қалыптастыруға арналған, ал жекелеген жағдайларда сорғыны қосуды қамтамасыз ету.
Қорғалған үй-жайларда ауаның температурасына байланысты сумен жабдықтауға арналған сөндіру қондырғылары бөлінеді: су толтырылған - ең төменгі ауа температурасы 5 ° C және одан жоғары бөлмелер үшін; ауа толтырылған - ғимараттардың жылытылмайтын үй-жайларына арналған ауа температурасы 5 °С төмен.
Спринклерлік қондырғының қоректендіргіш және тарату желісі ауамен толтырылған жағдайда, суландырғыштың іске қосылуы кезінде желіден ауа шығады, ондағы қысым төмендейді, ал одан әрі қондырғының жұмысы су толтырылған қондырғыға ұқсас болады.
Сурет 1.2 - Сулы өрт сөндіру спринклерлік қондырғысының принциптік схемасы:
1-Қабылдау - бақылау құралы; 2-басқару қалқаны; 3-СДУ қысымының сигнализаторы; 4-қоректендіргіш құбыр; 5-таратқыш құбыр; 6-спринклерлік суғарғыштар; 7-басқару торабы; 8 - жеткізуші құбыр; 9, 16-қалыпты ашық ысырмалар; 10-гидропневмобак (импульстік құрылғы);11-электр контактілі манометр; 12-компрессор; 13-электрқозғалтқыш; 14-сорғы; 15-кері клапан; 17-сорғыш құбыр
Дәнекерлеу қондырғыларын автоматты түрде қосу жылытқыштар немесе спринклер спринклерлерімен, автоматты өрт хабарлағыштарынан, сондай-ақ технологиялық сенсорлардан тұратын іске қосу жүйесі.
Су өрт сөндіргіштің дренчерлік қондырғысының жұмысы 1.3 суретінде көрсетілгендей келесі түрде жүзеге асырылады.
Сурет 1.3 - Су өрт сөндіру дренчерлік қондырғысының принциптік схемасы:
1-сигнал беру қалқаны; 2-басқару қалқаны; 3-СДУ қысым сигнализаторы;4-қоректендіруші құбыр; 5-дренчерлік суландырғыштар; 6-спринклерлік суландырғыштар; 7-ынталандыру желісі; 8-ГД клапаны бар басқару торабы; 9-басқару торабыГД клапанымен; 10-жеткізуші құбыр; 11, 21-қалыпты ашық ысырмалар; 12-гидропневмобак; 13-ЭКМ; 14-КПТА типті іске қосу тросты клапаны; 15-арқан құлып; 16-арқан; 17-компрессор; 18-электр қозғалтқышы; 19-сорғы; 20-кері клапан; 22-сорғыш құбыр
Кезекші режимде 6 спринклерлік суару жүйесі 12 гидропневмобак жасайтын су қысымында болады, ал 4 қоректендіретін құбыр дренчерлік суару жүйесі арқылы 5 атмосферамен хабарланады. Қондырғының құбыр жүйесі қысымының төмендеуі кезінде қысым төмендейді және 12 гидропневмобакта, 13 электр контактілі манометрлер 2 басқару қалқанына импульс береді. Басқару қалқанынан сигнал 1 сигнал берудің шығару қалқанына және өрт сөндіруге қажетті су шығынын қамтамасыз ететін 18 сорғы 19 электрқозғалтқышын қосуға командалық импульске түседі. Тросты жетекті пайдаланған жағдайда температура жоғарылаған кезде тросты қақпақшаның (КПТ) қосылуын қамтамасыз ете отырып, 15 тросты құлып ыдырайды. КПТА іске қосылған кезде 9 клапанның үстінен 4 құбырдағы су қысымы түседі, соның салдарынан ол ашылады және суды дренчерлік суландырғыштарға өткізеді. Бұдан әрі орнату жұмысы спринклерлік сияқты жүреді.
Сурет 1.4 - Айдау сорғысы бар автоматты суатқыштың схемасы:
1 - қысым релесі; 2 - механикалық ысырма; 3 - кері клапан; 4-буферлік сыйымдылық; 5-сорғы-жокей; 6-құрғақ жүріс релесі
Сыйымдылықтағы үлкен автоматты су қоректендіргіштердің орнына қазіргі уақытта айдау сорғылары (сорғы-жокей) қолданылады. Сур. 2.4 өрт сөндіру қондырғысына подкачка сорғысын қосу схемасының бірі бейнеленген. Сорғы-жокей құбыр желілерінен берілген қысымды қолдайды. 1 қысым релесі қысым түскен кезде қосылады және сорғыш қысымды қажетті деңгейге дейін көтереді. 2 ысырмалар насоста жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін қажет. Кері клапандар 3 қондырғының тарату құбыржолдарынан су ағымын бермейді, буферлік сыйымдылық 4 шағын итергіштерді тегістеу үшін қажет
желідегі қысым. 6 құрғақ жүріс релесі жүйеде су болмаған кезде сорғыны қоспайды.
1.3 Автоматты өрт сөндіру қондырғысына қойылатын талаптар
Автоматты өрт сөндіру қондырғысы МСТ 12.3.046 талаптарына сәйкес болу тиіс:
oo басқару құралдары мен өрт сөндіру қондырғысының құрамына кіретін жабдықтардың сәйкестілік сертификаты болуы тиіс, әрекеттегі стандарттар мен нормативтік құжаттардың талаптарына жауап беруі тиіс.
oo өрт сөндіру қондырғысын жөндеуден, бөлшектерін немесе жабдықты толық ауыстырудан кейін қолдануға қабылдау кезінде кезекші режимінде 72 сағаттық тексеруден өткізу қажет.
Электрлік бөлігі бар және адамдар болатын жайды қорғауға арналған автоматты ауқымды өрт сөндіру қондырғысын (спринкерліктен басқа) құрамында мыналар болған жағдайда қолдануға рұқсат етіледі:
- кезекші персонал бөлмесіне тиісті сигналды бере отырып, автоматты қосуды қолмен қосуға ауыстырып қосатын құрал;
- өрт сөндіргіш заттың шығарылуын кідіртетін құрал;
- дыбыстап және жарықпен өрт хабарлауыштары.
Шамды кестеге жазылған "Газ - кет!" ("Көбік -кет!") түріндегі хабарлауыш жарық сигналы мен хабарлауыш дыбыс сигналы қорғалатын объекті ішінде бір мезгілде берілу тиіс. Соған қоса қорғалатын объектінің кіре берісінде "Газ - кіруге болмайды!" ("Көбік - кіруге болмайды!") шамды сигнал, ал кезекші персонал бөлмесінде - өрт сөндіргіш зат берілгені жөнінде ақпараты бар тиісті сигнал пайда болу тиіс.
Автоматты өрт сөндіру қондырғысын (спринкерліктен басқа) автоматтық режимде қолдану қажет, қашықтан және қолмен басқарылуы тиіс.
Қондырғыны автоматтық басқару режимінен қолмен қосу режиміне ауыстыруға жоспарлы-сақтық немесе жекелеген желілер мен қондырғы хабарлағыштарын ажыратумен байланысты басқа жұмыстарды жүргізу кезінде ғана рұқсат етіледі.
Өрт сөндіру қондырғысын автоматтық қосудан қашықтан немесе өз орнынан қосуға ауыстыру туралы шешім Мемлекеттік өрт қадағалау органдарымен келісілуі тиіс.
Техникалық күтім жасау немесе жөндеу жұмыстарын жүргізу кезінде объектінің жетекшісі ғимаратты, құрылысты, жайды және технологиялық жабдықтарды өрттен қорғау шараларын қабылдауға міндетті.
Механикалық зақымдану қаупі бар жерлерде орналасқан спринкерлі (дренчерлі) қондырғының суландырғыштары жылудың таралуына әсер етпейтін және суландыру картасын өзгертпейтін сенімді қоршаулармен қорғалу тиіс.
Суландырғыштар үнемі таза ұсталуы тиіс. Қорғалатын жайда жөндеу жұмыстарын жүргізу кезінде суландырғышты сылақтың, сыр мен әктің түсуінен қорғау қажет. Жайды жөндеу жұмыстары біткен соң қорғау құралдарын алып тастау керек.
Сурет 1.5 - Өрт жайында хабар беретін құрылғылар
Автоматты өрт сөндіру құралдарын кең көлемде игеру өрттің қауіпті факторларынан адамдар өмірін қорғап қалуға кепілдік береді, табысты өртті сөндірудің сенімділігін арттырады, ірі өртке айналып кетпеу мүмкіндігін туғызады, мемлекеттік материалды және жан дүниелік байлықтарын сақтауды қамтамасыз етеді. Өрт автоматикасының әлеуметтік-экономикалық мәні мына түрде сипатталады. Өрт автоматикасы республикада өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету шарасында әлеуметтік тыныштықты сақтау кезінде, ұлттық байлықты сақтауда қалыпты экономиканы ұйымдастыруда, Қазақстан Республикасында локалдық тепе-теңдіктің пайда болу және даму мүмкіндігін тоқтатуда маңызды буын болып табылады. Өндірістің кең көлемде автоматизациялануы адамсыз технологияның пайызын кең көлемде арттырады. Егер де бұған объективті себепті қосатын болсақ, атап айтқанда, көшедегі транспорттың көп болуы салдарынан өрт автомобилінің қозғалыс жылдамдығы біраз кемитін болса, онда автоматикалық өртке қарсы қорғау құралдарын кең көлемде игеруді қажет етеді.
Сонымен қоса айта кету керек, өрт автоматикасы құралдарын пайдалану мемлекеттік өртке қарсы қызмет пен техника мөлшерінің санының эквивалентті азаю мүмкіндігін туғызбайды.
Өрт сөндірудің автоматты қондырғыларын қолданудың мақсаты жану ошақтарын оқшаулау және сөндіру, адамдар мен жануарлардың өмірін, сондай-ақ жылжымайтын және жылжымалы мүлікті сақтау болып табылады. Осындай құралдарды пайдалану өртпен күресудің ең тиімді әдісі болып табылады. Өрт сөндірудің қол құралдары мен сигнал беру жүйелерінен айырмашылығы, олар адам денсаулығы мен өмірі үшін қауіпті емес және жедел оқшаулау үшін барлық қажетті жағдайларды жасайды.
2 ЖК Элитстрой
2.1Компания жәйінда мәлімет
Элитстрой компаниясы тек қана мықты компаниялардын қатарына кірмейді оданда бөлек олар жұмыстарына өте тиянақты адал компания жәнеде жұмыскерлеріде өте тәжірибелі болып табылады
Олар обьектілерді алып соғу жағында осы кунге дейін 20 жыл болды жәнеде бұл компания теққана өсіп дамып келеді Элитстрой тек қана ірі обьектілерге жұмыс жасайды жәнеде обьектілері күн санап артып келеді олар: Аль-Фараби тұргын үй кешені Асыл Арман, тұргын үй кешені Хан-Тенгри тұргын үй кешені Элитстрой тұргын үй кешені жәнеде тағы көптеген басқа обьектілер
Сурет 2.1 - Элитстрой тұғын үй кешені
Элитстрой компаниясы 1999 жылы құрылған Бұл компаниянын басты мақсаты соққан үйді өте сапалы етіп соғу болды және компания оны толықтай ақтады деп есептеймін
Қазіргі уақытта Элитстрой компаниялары тобы A класс офис ғимараттарын, элиталық тұрғын үй кешендерін салуға маманданған, ал 2005 жылдан бастап бизнес және жайлылық сыныптары бойынша жобаларды әзірлеуге шешім қабылдады. Сонымен қатар, компаниялардың тобы құрылыстың толық циклын жүзеге асырады: сәулет тұжырымдамасын құрастыру, құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргізу, нысанға пайдалануға беру және сату.
Элитстрой, ең алдымен, жаңа технологияларды, сәулет және инженерлік шешімдерді, жоғары сапалы, экологиялық таза құрылыс материалдарын пайдаланып, элиталық құрылыс сапасын жасау
Бүгінгі таңда Элитстрой компаниялары тобы, ең алдымен, кәсіпқойлар командасы, құрылыста баға жетпес тәжірибесі бар көптеген ірі қазақстандық және шетелдік компаниялар үшін сенімді серіктес болып табылады. Компанияның жобаларында мыңдаған адамдар жұмыс істейді, тиісінше мыңдаған отбасылар жақсы байлыққа, әлеуметтік қамсыздандыруға және болашаққа деген сенімділікке ие.
Сурет 2.2 - Элитстрой тұғын үй кешені
Элитстрой тұрғын ұй кешені Астана қаласынын ортасында яғни Бөгенбай батыр көшесенін бойында орналасқан
Халыққа үйдін берілген мерзімі 2002 жылы ақпан айында берілді
3 Спринклерлік өрт сөндіру жүйесі
3.1 Автоматты ескерту және өрт сөндіру жүйелерінің міндеті .
Өрттің немесе оның таралуының алдын алу, өмір мен денсаулықты сақтау, сондай-ақ материалдық құндылықтар мен жабдықтар. Бүгінгі күні ең көп тарағандардың бірі - осы мақалада талқыланатын автоматты спринклерді өрт сөндіру жүйесі.
Сурет 3.1 - Спринклерлік жүйе
Нормативтік құжаттарға сәйкес өрт сөндіруге арналған автоматты қондырғылар нақты мақсаттағы ғимараттарға берілуі керек. Бұған халықтың үлкен жиналысы бар әртүрлі өнеркәсіптік, әкімшілік және қоғамдық ғимараттар жатады, жеке құрылыста мұндай жүйелерді стандарттар бойынша қамтамасыз етпейді. Осыған қарамастан, кейбір үй иелері әлі де үйлерін өрт дабылы, тіпті өрт сөндіру жабдықтары арқылы жабдықтайды. Ол үшін суды немесе басқа сұйық заттардың немесе газдардың көмегімен отты сөндіруге арналған спринклер және су тасқыны жүйесі қолданылады.
Сурет 3.2 - Спринклерлік жүйе өрт болған жағдайда
Өз кезегінде өрт сөндірудің спринклерлік жүйесі - бұл жергілікті жұмыс істейтін су бүріккіштері орнатылған құбырлар желісі. Оның негізгі айырмашылығы, әрбір су суару (спринклер) оның орналасу аймағында белгілі бір температура болған кезде автоматты режимде өздігінен жұмыс істейді. Осылайша, бөлмедегі жергілікті өрт пайда болған кезде жоғары температура аймағындағы бір немесе бірнеше суландырғыштар жұмыс істейді, бұл өрт сөндіру спринклерлік жүйесінің жұмыс принципі болып табылады.
Спринклерлік жүйенің құрылғысы жай жылытылатын ғимаратта барлық бүріккіштер қосылған құбырлар үнемі сумен немесе қысымдағы басқа да құраммен толтырылған. Оны арнайы сорғымен қамтамасыз етеді,ол жанған жағдайда қысымды ұстап тұру үшін су құбыры желісінен немесе өрт сыйымдылығынан суды айдауға болады. Осы мақсаттар үшін нормаларға сәйкес кемінде 2, ал ТҚ және 3 сорғы көзделеді, олардың біреуі - жұмыс, ал қалғандары -- резервтік.
Сурет 3.3 - Спринклерлік жүйенің схемасы
Жылытылмайтын құрылыстарда спринклерлік қондырғының құрылғысы қысқы уақытта желіні босатуды көздейді. Құбыржолдардағы судың қатып қалуын болдырмау үшін олар сығылған ауамен толтырылады, ол өрт кезінде автоматты қақпақша іске қосылғаннан кейін жүйеден тез шығарылады және құбыр жалынды сөндіруге арналған құраммен толтырылады. Алайда мұндай жағдайларда суғару басталғанға дейін уақыт артады, яғни оттың таралу ықтималдығы артады.
Қазіргі заманғы өрт сөндіру жүйелері қолмен де қосылуы мүмкін. Бұл әсіресе төбелері жоғары ғимараттарда өзекті, мұнда жергілікті өрт спринклерлер орналасқан аймақта температураны әрдайым көтермейді.
Осы жүйелерді есептеу және жобалау бойынша міндеттерді барлық қажетті рұқсаты бар мамандандырылған ұйымдар орындауы тиіс, өйткені бұл жұмыстың жауапкершілігі өте жоғары. Әдетте, әзірлеу кезінде спринклерлік жүйелердің келесі түрімен қолданылады:
суару аймақтарын жабумен;
суару аймағын жабусыз.
Схеманын бірінші түрі сенімді жұмыспен ерекшеленеді және жауапты объектілерде қолдануды болжайды, бірақ спринклерлердің көп мөлшерін және тиісінше отты сөндіру үшін суды талап етеді.
Сурет 3.4 - Суару аймақтарын жабумен
Схеманың екінші аймақты жабусыз да турі өмір сүруге құқылы, өйткені монтажда үнемді және судың көп жұмсалуын талап етпейді.
Сурет 3.5 - Суару аймағын жабусыз
Тозаңдатқыштар арасындағы қашықтық таңдалған схемаға, төбенің биіктігіне және құрылғының техникалық сипаттамаларына байланысты анықталады. Әдетте көбікті өрт сөндірудің спринклерлік қондырғылары үй-жайдың жоғарғы бөлігінде, төбенің астында, алауыздық түрінде су немесе көбік ағыны төмен қарай бағытталуы үшін орналастырылады. Дегенмен, спринклерлердің қабырғалық нұсқалары да бар, оларды өндірістік ғимараттардың тым жоғары төбесінде немесе құнды жабдықтарды қорғау үшін қолданады. Бұдан басқа, схемаларда жалған іске қосылудан қорғау мақсатында кем дегенде екі суарғыш қосу функциясы жиі қолданылады.
3.2 Спринклердің құрылымы
Су спринклерлік өрт сөндіру схеманың басты элементі - спринклердің жұмысына негізделген. Қарапайым сөзбен айтқанда, бұл жылу құлпы деп аталатын бүріккіш, бұл түсіру ілгегінің рөлін атқарады. Әдетте жылу құлпы ретінде сұйықтықпен шыны колба немесе балқымалы ендірме болады. Кезекші режимде құлыптар қысылған тәрелкелі серіппені тежейді, оның соңында су жолын жабатын клапанның қақпағы бар. Спринклерлер мен олардың бөлшектері коррозияға төзімді түсті металдардан жасалады.
Шыны колба немесе балқымалы ендірме қоршаған орта температурасының белгілі бір шегіне есептелген. Осы шектен асып кеткен кезде колба ішіндегі сұйықтық кеңейеді және оны бұзады, тиісінше, балқытылған қондырғы қаттылығын жоғалтады және жылу құлпы ашылады. Клапанның қақпағын көтеретін және қысымдағы су ағысын ашатын серіппе босатылады. Одан әрі, корпус құрылымы оның сапалы шашырауын қамтамасыз етеді. Бұл ретте жүйеде су қысымы төмендейді, бұл датчикті бекітеді және өрт сөндіру үшін сорғыны жұмысқа қосады.
корпус
Тарельчаттық серіппе
қақпақ
шыны тиекті колба
розетка
тоқтатқыш бұранда
Сурет 3.6 - Спринклердің құрылымы
Өртке қарсы жүйелердің суландырғыштары келесі сапа көрсеткіштеріне сәйкес болуы тиіс:
Герметикалығы. Құрылғы үнемі жоғары қысымда болғандықтан, бұл көрсеткіш үлкен рөл атқарады. Су ағуға жол берілмейді, өйткені су қымбат құрал-жабдықтарға, құжаттарға, адамдарға және т.б. түсуі мүмкін.
Беріктігі сапалы дайындалған спринклер жоғары немесе төмен температура, агрессивті ортаның әсері, соққы жүктемелеріне төзімділік сияқты сыртқы әсерлерден жұмыс қабілетін жоғалтпауы тиіс. Сонымен қатар, құрылғының розеткасы 1.25 МПа дейін шығатын ағыстың ең жоғары қысымы кезінде жұмыс істеуге міндетті.
Жылу құлыпының сенімді жұмысы. Ол температураның күрт ауытқуы кезінде суландырғышты жалған қосудан бас тартуы тиіс.
Сезімталдық және іске қосылу жылдамдығы. Төмен температуралы спринклерлер үшін ең жоғары қосылу уақыты 300 сек дейін, Жоғары температуралы спринклерлер үшін - 600 сек дейін.
Суару қарқындылығы. Бұл көрсеткіш шығу тесіктерінің түрлі диаметрлері бар бүріккіштерге қойылатын нормативтік талаптарға сәйкес болуы тиіс (8-ден 20 мм-ге дейін).
Өртпен жергілікті күрес тәсілі ретінде спринклерлік өрт сөндіру ең тиімді болып табылады, оның жұмысы өрт сөндіру командаларының араласуын болдырмайды және ең маңыздысы адамдардың өмірі мен денсаулығына зиян келтіреді
4 Ұнтақты өрт сөндіру
4.1 Ұнтақты өрт сөндіру қалай жумыс жасайды
Өрт сөндірудің су қондырғылары-ең қолжетімді деп саналады. Бұл шын мәнінде де бар, себебі су - арзан және қолжетімді өрт сөндіргіш зат. Сонымен қатар ол отпен тиімді күресуде. Бірақ бұл өрт сөндіру жүйесінде кемшіліктер бар. Мысалы, монтаждың күрделілігі, сорғы қондырғыларын пайдалану, құбырлардың үлкен ұзындығы және басқалары. Сондықтан ғалымдар мен инженерлер басқа да үнемді нұсқаларды табуға тырысады. Олардың бірі-ұнтақты өрт сөндіру.
Сурет 4.1 - Ұнтақты өрт сөндіру
Атаудан осы өртке қарсы жүйелерде өрт сөндіргіш зат ретінде арнайы қоспалар қосатын ұнтақтар қолданылатыны түсінікті болады. Ұнтақтар жалпы мақсаттағы және арнайы болып бөлінеді. Оларды әртүрлі химиялық қосылыстардан, көбінесе натрий бикарбонатынан және фосфор-аммоний тұздарынан дайындайды. Тұтынушылар жалпы мақсаттағы ұнтақтарға артықшылық береді, себебі олардың көмегімен барлық өрт сыныптарын сөндіруге болады.
Сонымен қатар, ұнтақтар газ фазасында отты сөндіреді, оттегінің жану аймағына енуін болдырмай, жанып жатқан және бықсыған материалдарды қабықпен жабады. Жанып жатқан сұйықтықтарды сөндіру үшін натрий бикарбонаты немесе калий хлориді негізіндегі ұнтақтарды қолданған жөн.
4.2 Өртті ұнтақты сөндіру жұмысының принципі
Өрт сөндіру жүйесі ұнтақты (Автоматты) өз жұмысының принципі бойынша су, көбік немесе газдан еш айырмашылығы жоқ екенін атап өту қажет. Яғни бұл:
өрт сөндіргіш зат жану аймағына берілетін арнайы саптамалары бар түтікше;
өртке қарсы ұнтақ сақталатын резервуар;
газы бар баллондар құбыр ажыратқыштарының ішінде қысым жасау үшін (су және көбікті сорғыларда қолданылады).
Әрине, өрт жағдайын бақылайтын және сигналдарды басқару пультіне беретін автоматика қажет. Бұл сыммен қосылған датчиктер.
Сурет 4.2 - Ұнтақ резервуарлары
Бүгінде өндірушілер әр түрлі көлемдегі ұнтақ пен газбен толтырылған модульдік өнімдерді ұсынады. Олардың ішінде құрастырылған жылу датчиктері. Соңғы температураның жоғарылауына жауап бергеннен кейін модуль жану аймағына өзінің барлық толуын тастай отырып жұмыс істейді.
4.3 Ұнтақты өрт сөндірудің жіктелуі
Бірінші кезекте өрт сөндірудің ұнтақты жүйесін техникалық ұйымның типі бойынша бөлу керек. Мұнда үш позиция:
1. Автономды өрт сөндіру. Бұл белгілі бір қашықтықта бір-бірінен орналастырылатын модульдік резервуарлар. Айтпақшы, үй-жайда бір модуль немесе бірнеше үй-жайдың ауданы мен өрт сөндіру құралының қуатына байланысты орнатылуы мүмкін. Жоғарыда айтылғандай, Модульдер өзін-өзі өндіретін құрылғылар болып табылады.
2. Жергілікті. Бұл ондаған немесе жүздеген модульдерден тұратын автоматты өртке қарсы жүйесі бар модульдік байланыс кешені.
3. Орталықтандырылған. Бұл кешен дренчерлік немесе спринклерлік үлгіге ұқсайды. Яғни, бұл ұнтақ сақталатын резервуар, жанында газ баллондары орнатылған. Жылу датчиктерін анықтайтын өрт пайда болған кезде газ резервуарға беріледі, ал одан барлық қоспа құбырлармен суландырғыштарға дейін қозғалады.
Сурет 4.3 - Ұнтақты өрт сөндірудің автономды моделі
Бөлінудің екінші түрі-өрт сөндіру тәсілі бойынша. Мұнда үш позиция бар:
1. Көлемді сөндіру. Бұл инертті газдармен қаныққан ұнтақтан алынған бұлт көтергіш қалқалармен және өртке қарсы элементтермен шектелген бөлменің барлық кеңістігін толтырады. Бұл ретте модульдік өрт сөндіру немесе құбыржолдар мен бүріккіштер арқылы орталықтандырылған пайдаланылмағаны ескерілмейді.
2. Беттік. Бұл газ және ұнтақ қоспасы көлденең жазықтықта орналасқан белгілі бір объектіге бағытталған кезде. Бұл нұсқа әдетте материалдық құндылықтарды стеллаждық сақтау қолданылатын қоймаларда қолданылады.
3. Жергілікті. Мұнда автоматты ұнтақты өрт сөндірудің модульдік түрі қолданылады. Бірақ бұл ретте әрбір модуль немесе бірнеше аспаптар үй-жайдың белгілі бір бөлігін қорғайды.
Сурет 4.4 - Отты сөндірудің беттік түрі
4.4 Модульдік жүйелердің жіктелуі
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz