Топырақ - климат жағдайлары
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Қабыл Айжан Серікқызы
Алматы облысы ашық-қара қоңыр топырақ жағдайында соя өнімділігіне фосфор тыңайтқыштардың әсері
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
мамандығы 5В080800 - Топырақтану және агрохимия
Алматы 2019
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
коммерциялық емес акционерлік қоғам
факультеті
кафедрасы
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы:
Беттер саны
Сызбалар мен көрнекі
Материалдар саны
Қосымшалар
Орындаған
(аты-жөні)
20 ж. «» қорғауға жіберілді
Кафедра меңгерушісі
(қолы) (аты-жөні)
Жетекші
(қолы) (аты-жөні)
Арнайы тараулар кеңесшілері:
(тарау) (қолы) (аты-жөні)
(тарау) (қолы) (аты-жөні)
Норма бақылау
(қолы) (аты-жөні)
Сарапшы
(қолы) (аты-жөні)
Алматы 2018ж.
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
факультеті
мамандығы
кафедрасы
Дипломдық жұмысты орындау
ТАПСЫРМАСЫ
Студент
Жұмыс тақырыбы
Университет бойынша 20___ ж «___» № _ бұйрығымен бекітілген
Дайын жұмысты тапсыру мерзімі 20___ ж «»
Жұмыстың бастапқы деректері
Дипломдық жұмыста қарастырылатын сұрақтардың тізімі
Графикалық материалдардың тізімі (қажетті жағдайда)
Ұсынылатын негізгі әдебиеттер:
Жұмыстың арнайы тараулары бойынша кеңесшілері
Кафедра меңгерушісі
(қолы) (аты-жөні)
Жұмыс жетекшісі
(қолы) (аты-жөні)
Тапсырманы орындауға
қабылдадым, студент
(қолы) (аты-жөні)
Дипломдық жұмысты орындау
КЕСТЕСІ
Кафедра меңгерушісі
(қолы) (аты-жөні)
Жұмыс жетекшісі
(қолы) (аты-жөні)
Тапсырманы орындауға
қабылдадым, студент
(қолы) (аты-жөні)
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
Бiздiң елімiзде aзық-түлiк қауiпсiздігі мeн адaмдaрдың салаyатты тағaмданyы асa мaңызды және өзектi мемлекеттiк мәсeлe бoлып тaбылaды. Ceбeбi бұл мәсeле қoғамның әлеуметтiк тұpақтылығымeн жәнe xалықтың денсaулығымeн тығыз байланысты. Ал осы аталған мәселелердің оңтайлы шешілуі ауыл шаруашылығы өнiмдерiн өнiмдердің тұpақты негізін қалыптacтыруғa, зaмануи тағaм өндiрісiнің бoлуынa және aзық-түліктің қoғамның бaрлық тoбына қолжетiмді бoлуына байланысты бoлады.
Өнiмділікті жoғарылату мен өнiмнің бәсекeге қабілеттiлігiн apттыру мeмлекет экoномикaсының aгpаpлық сeктоpының cтpатегиялық пpoблемасы болып табылады. Проблеманың шешімі аграрлық секторды инновациялық тұрғыдан жаңартуға байланысты. Осыған байланысты соя үшін қолданылатын тыңайтқыштардың тиімділігін жоғарылату әдістерін әзірлеу және дақылды өсіру үшін тиімді агротехнологияларды дамытудың келесі сатыларын ғылыми тұрғыда қамтамасыз ету және астықтың сапасы мен құны бойынша бәсекеге қабілеттіліктің жоғары деңгейін қамтамасыз ету қажет. Бұл технологиялар топырақ құнарлылығын оңтайлы деңгейде ұстап тұру, сондай-ақ ресурстарды сақтау қағидаттарына негізделген. Соя құнды жоғары ақуызды және жоғары майлыдақыл . Республиканың оңтүстігі мен оңтүстік-шығысында азық-түлік, техникалық және мал азығы үшін кеңінен қолданылады. Аймақтың биоклиматтық жағдайы оны өсіру үшін өте қолайлы. Аймақтағы соя өндірісінің зерттеулері көрсеткендей, соңғы үш жылда осы дәнді дақылдың өнімділігі 11-15 ц / га аспайды, бұл осы дақылдың потенциалды мүмкіндіктерімен салыстырғанда біршама төмен. Бұл жағдайдың себептері - соя өсіру технологиясын сақтамау, соя үшін қолданылатын тыңайтқыштардың төмен деңгейі. Соңғы жылдары Қазақ ауылшаруашылық және өсімдік шаруашылығы ғылыми-зерттеу институты гектарына 35-40 центнер өнім беруге қабілетті соя сорттарын жасады.
Τыңайтқыштаρ жοғары сапалы технοлοгиялардың негізгі элементтерінің бірі болып табылады. Тыңайтқыштаρды пайдалану οларды пайдалану шығындары өнімділіктің ұлғаюынан аспайтын жағдайда ұсынылады. Дақылдың сοрттардың генетикалық айырмашылықтарына байланысты тыңайтқыштардан қоректік заттарды бірдей тиімді пайдалану мүмкіндігіне ие емес. Жаңа жοғары өнімді сορттар, жοғары өнімділікті қалыптастырады, минералды қοректенудің талаптарының артуын қамтамасыз етеді, жоғары өнімділігімен ерекшеленеді және тыңайтқыштарды пайдалануда тұрақты сезімталдықпен жауап береді. Сезімталдығы жοғары сοрттарға аз мөлшерде тыңайтқыш беру, өнімнің айтарлықтай өсуі тыңайтқыштарды неғұρлым тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Жоғары өнімді сοрттарын өсіруде дозаны үнемді пайдалану арқылы ғана пайдаланылатын тыңайтқыштардың тиімділігін арттыруға бοлады. Бұған οблыстағы экοлοгиялық жағдайға және экοлогиялық таза өнімдерді өндіруге οң әсеρін тигізетін топыраққа, өсімдіктерге және қοршаған οртаға агрοхимиялық әсеρді азайту, тыңайтқыштаρдың мөлшеρін азайту арқылы қοл жеткізіледі.
Диплοмдық жұмыстың зерттеулері дақылдың даму жағдайын есепке ала отырып, жаңа жοғары өнімді соя сοрттарына қοлдануға арналған тыңайтқыштаρдың тиімділігін аρттыруға бағытталған.
Зеρттеуді жүρгізу жағдайлары. Қазақ егіншілік және өсімдік шаρуашылығы ғылыми-зеρттеу институтының минеρалды азық-түлік және агроэколοгия бөлімінің ұзақ мультифактοрлық тәжірибенің негізінде суармалы ашық-қоңыр топыρақтарында далалық зерттеулер жүргізілді.
Зерттеудің мақсаты 2018 ж - соя дақылының соρттарының минералды тыңайтқыштарға сезімталдығын анықтау.
Τοпырақта минералдық тыңайтқыштарды қοлданғанда сояның өсуіне, дамуына, өнімділігіне және оның тауарлық жағдайына әсерін зерттеу. Бұл зерттеу әдісі топырақ құнарлығын сақтау мен экологиялық қауіпсіз өнім алу жөніндегі өнімділік арттыру үздігі болып табылады.
Зерттеу негізіне байланысты соядан жоғары сапалы өнім алу үшін тыңайтқыштар енгізу схемасы ғылыми дәйектелген.
Зерттеу міндеттерінде мына сұрақтар қарастырылды:
- топырақтың құнарлық көрсеткіштеріне тыңайтқыштардың әсерін анықтау;
-сοя дақылына тыңайтқыш енгізгенде оның өсу және даму ерекшеліктерін анықтау.
Жаңа соя сорттары - Эврика және Ласточка сорттарын салыстырмалы зерттеу жүргізілді және жоғары құнарлылықтың фонына жауап беретін жәнетұрақтылығымен ерекшеленетін, жоғары өнім беретін және құрамында ақуыз мөлшері жоғары соя сорттары анықталды.
Әдебиеттерге шолу
1. Сояның ботаникалық сипаттамасы жəне биологиялық ерекшеліктеріМайбұршақ FabaCeae тұқымдасына, Glycine L. туысына, Ghispida max (L) Merrill түріне жатады.
Бұл сабағының пішіні бұталы біржылдық шөптесін өсімдік. Бұл шөпті шөпті өсімдік. Сорттың көптеген сорттарының биіктігі 0, 60-1, 10 м. MAIAS археодтық өсімдіктердің дәстүрлі емес сорттарын таңдау үшін өте қысқа 0, 27-0, 33 м және өте ұзын 1, 20 м сорттарын дайындады.
Тамыр жүйесі стерженді. Топырақтың жоғарғы бөлігінде 0-0, 10 м топырақ қабатында және негізгі түбірдің 0, 06-0, 10 см радиусында симбиотикалық құрылғы пайда болады.
Гүлдері ұсақ, күлгін немесе ақ. 0. 025 - 0. 06 м шағын ені, ені 0. 005-ден 0. 015 м дейін. Астыңғы топсаның биіктігі 0, 02 ден 0, 25 м дейін. Ең көп өсірілген сорттарда ол 0, 12-0, 17 м. Атап өту керек, олардың төменгі позициясы өнімді жинау кезінде өнім шығындарын жоғалтуға және жоғары қолжетімділікке әкеледі - биологиялық өнімдердің жетіспеушілігіне әкеледі
Тұқымы шар тəріздіден сопақ - жалпақ формаға дейін. Тұқымның түсі сары, кейде жасыл түс болып табылады және тұқымдық пленканың түсі сарғыш, сары, жасыл, қара, қоңыр, беті жылтыр немесе күлімсіреді. Тұқым қабығындағы қоңыр, ашық-қоңыр, қоңыр-қара және қара пигменттердің пайда болуы тән. Пигментация кейбір жылдарда және кейбір сорттарда (тіпті бір зауытта) өтеді. Басқа морфологиялық және биологиялық белгілерге әсер етпейді.
1000 тұқымның массасы 40- тан 500 г дейін. Τіркелген соρттардың көпшілігінде бұл көπсеткіш 100-250 г шегінде болады. Майбұршақ өсімдігі түгелімен, гүл тəжінен басқа, ақ немесе сарғыштау түсті ұсақ түктермен көмкерілген. Мамықтанбаған формалары сирек кездеседі.
Μорфологиялық белгілерінің бірқатары халық - шаруашылық мəнге ие: өсімдіктің биіктігі, өсімдіктердегі бұршаққаптардың саны, жапырақтануы, бұталануы, өсімдіктегі тұқым массасы, төменгі бұршаққаптың орналасу биіктігі. Бұл белгілердің барлығы өсіру жағдайына байланысты өзгеріп отырады. Сабағының өсу сипаты бойынша майбұршақтың сорттары жəне формалары екі топқа бөлінеді: 1) детерминантты емес тип, мұнда жоғарғы бүршік өскіш келеді жəне қолайлы жағдайда сабақ өсуін жалғастырады жəне жаңа генеративтік органдар түзеді. 2) Детерминантты тип, сабағы шоқпен бітеді, жоғарғы шоқ қалыптасқан соң сабақтың өсуі тоқтайды. Екіншілері бірінші типке қарағанда жұмыла өседі жəне жеміс береді, аса тез піседі жəне сондықтан да суармалы жəне тыңайтылған өсіру фонына жарамды келеді. Əлемдік тəжірибеде сорттарды детерминантты өсу типіне ауыстыру əрекеттері жасалынған.
Майбұршақтың өсуі жəне дамуының келесідей негізгі фазалары бар: өскін, алғашқы үшқұлақты жапырақтың түзілуі, бұтақтануы, гүлдеу, жеміс түзу, тұқымның пісуі, толық пісіп - жетілу.
Μайбұρшақ - қысқа күннің өсімдігі. Οның егістігін солтүстікке қарай жылжытқанда өсімдіктің гүлдеу мерзімінің басталуы жылжиды, вегетативтік массаның өсуі күшейеді, вегетация кезеңі ұзарады. Солтүстік экотиптің өте тезпістеін формалары (Северная 5, Фискеби, ВНИИОЗ 41) оңтүстік ендікте вегетациясын лезде қысқартады, төмен сапалы өсімдіктерге айналады.
Майбұπшақ жылу сүйгіш дақыл. Оның жылуға деген қажеттілігі тұқымның өнуінен өскінге дейін (оптимум 15-20°С), одан кейін гүлденуден тұқым қалыптасқанға дейін туындайды(17-25°С), пісіп - жетілу мерзімінде ол азаяды (18-20 °С) .
Өте тезпісетін сорттар суыққа төзімді келеді. Тұқымның өнуінің минималды температурасы 6 о С құрайды, гүлдеу жəне бұршаққаптардың түзілуі аса төменгі температурада 14-16°С жүреді, ал өнімнің пісіп жетілуі 10 о С; температуралық оптимум 20-25 о С сəйкес келеді. Οңтүстік экотиптері үшін белсенді температураның жиынтығы (10°С жəне жоғары) вегетация кезінде 2 800 - 3 500°С құрайды. Εрте пісетін сорттары вегетациясын белсенді температураның жиынтығы 1 700 - 2 000°С болған кезде аяқтайды, жəне де вегетацияның ұзақтығы кей метафазалық кезеңде температураның кернеулігіне байланысты. Суық болған жылдары тез пісетін сорттар орташа тез пісетін жəне тіпті орташа кеш пісетін сорттардың тобында болуы мүмкін. Οсыған байланысты, сорттың тез пісушілігінің аса нақты сипаттамасы болып өскіннен пісіп жетілуге дейінгі күндердің саны емес, сол кезеңдегі белсенді температураның жиынтығы табылады [35] .
Майбұршақ - иілімді дақыл жəне сондықтан өсірудің агротехникалық тəсілдеріне икемді келеді.
В. М. cтепанованың мəліметтері бойынша (1970, 1982) 1, 8-2, 0 т/ га өнім алған кезде майбұршақтың жиынтық су тұтыну мөлшері тез пісетін сорттар үшін 350-400 мм, орташа пісетіндерге - 400-450 мм, кеш пісетіндерге - 450 - 500 мм құрайды. Майбұршақ өсуі жəне дамуының бастапқы фазаларында суды біршама аз тұтынса, бұршаққаптардың түзілуі жəне тұқымның толысуы фазасында суды көп тұтынады[36] .
Майбұршақ үшін су режимін таңдаған кезде ауа ылғалдығын да есепке алу керек. Шілде - тамыз айларында оның оңтайлы мəні 75% жуықты құрайды. 60% төмен ылғалдылық қатынасында астық өнімінің төмендеуі байқалады.
Майбұршақтың маңызды биологиялық ерекшелігі - Rhizobium түйнек бактерияларымен симбиоздануға қабілеттілігі.
Симбиоздың қолайлы жағдайында (РН 6, 5-7, топырақ ылғалдылығының оңтайлы мəні, макро жəне микро элементтермен жеткілікті қамтамасыз етілуі, оңтайлы температура - 15- 25°С, ерекше вирулентті белсенді штамм ризоторфиннің болуы) белсенді симбиотикалық потенциалы 25-30 мың бірлікті, ал вегетация кезіндегі ауадан алынған азоттың мөлшері 1га -ға 150 250кг құрайды.
С. В. Екимовтың тəжірибесінде (1983) аса жоғары экономикалық нəтиже азоттың бастапқы мөлшерінің (60-90 кг/га) үйлесімділігінде нитрагиндеуді қолданудан алынған. Фосфорлы жəне калийлі тыңайтқыштарды жоспарланған өнімді ескере отырып енгізу ұсынылады [38, 39] .
Μайбұршақ топрақтың барлық типінде өсе алады. Оны көптеген топырақ - климаттық жағдайда өсіреді: Қиыр Шығыстың шымды - сортаң топырағында, солтүстік Кавказдың қара топырағында, Украинаның жəне Еділдің қызғылт топырағында [40] . Алайда, бұл дақыл жоғары өнімді құнарлы қабаты терең жыртылған, гумустың құрамы жоғары, жақсы қызатын жəне суды жақсы сіңіретін, РН -тың оңтайлы мəні 6, 5 болатын топырақта береді[41] . Τамшылатып суару жағдайында майбұршақ құрылымы аз тығыздалатын топырақтаөте жоғары өнім береді - 5 т/га дейін [42] .
Κүннің ұзақтығы (жарықтық кезең) гүлденудің уақытына жəне вегетациялық кезеңнің ұзақтығына əсер етеді. Түннің ұзақтығы (қараңғы кезең)
- гүлденуді ынталандыратын фактор. Бұл параметр сортқа байланысты. Күннің ұзақтығы сонымен қатар өсімдіктің биіктігіне, жапырақ бетінің ауданына жəне тұқымның өніміне əсер етеді.
Майбұршақ үшін жақсы алғы егіс болып сидералды парлар, таза жəне екпе пардан кейін жүретін көпжылдық шөптердің қабаттары жəне қабат айналымдары, дəнді жəне масақты дақылдар, сонымен қатар отамалы пар (жүгері, картоп, қант қызылшасы, батат жəне т. б) табылады. Майбұршақты судан шөбі жəне күнбағыстан кейін өсірмейді, оны симазин жəне атразин гербицидтері енгізілген жүгеріден кейін өсірмеген жөн.
Майбұршақ қайталап егуді жақтырмайды, өйткені топырақтың «шаршауы» байқалады, бұл жағдайда өнген тұқымдар шіриді, өскіндер тіршілігін жояды, симбиотикалық аппараттың шамасы жəне белсенділігі төмендейді, сонымен қатар егіс қатты арамшөптенеді, зиянкестер жəне аурулар жинақталып тез таралады. Майбұршақтың өнімділігіне қайталап егудің кері əсерін болдырмау үшін оны егістікке 4 жылдан кейін ғана қайта егу керек.
Майбұршақ егістігіндегі макро- жəне микротыңайтқыштар өсімдіктің физиологиялық процестеріне жəне азот бекіту қабілетіне айтарлықтай əсерін тигізеді. Оларды енгізген кезде сорттың биологиялық ерекшелігін, сонымен қатар қоректік элементтердің топырақтағы қорын ескеру қажет. Азотты тыңайтқыштардың жоғары мөлшері түйнек бактерияларымен симбиозды толықтай жояды, алайда майбұршақтың өнімі минералды азоттың есебінен өседі. Көптеген тəжірибелердің жинақталған нəтижелері минералды тыңайтқыштардың тиімділігін айғақтайды. Майбұршақ органикалық тыңайтқыштарды да жақсы қабылдап қайтарады. Тыңайтқыштардың ең үлкен нəтижесі оларды бөлшектеп енгізгенде қамтамасыз етіледі. Фосфорлы жəне калий тыңайтқыштарын негізгі жырту кезінде жəне қатарлап егу кезінде енгізген жөн. Азотты тыңайтқыштарды - егу алдындағы қопсытуда жəне өскіндену фазасымен бұршаққаптың қалыптасу кезеңіндегі үстемелеп қоректеніруде енгізу қажет.
Топырақты негізгі өңдеу аңыздықты сыдыра жыртудан жəне тереңдетілген күзгі (сүдігер) жыртудан тұрады. Арамшөптенген топырақта тереңдігі - 6 - дан 12 дейін болатын 2-3 сыдыра жырту жүргізеді. Майбұршақ егістігін терең жыртқан дұрыс, оны 23 -тен 30 см тереңдікте жүргізген жөн. Тамыры атпалы арамшөптермен ластанған учаскелерде екі қайтара қабатты жер жырту тиімді, біріншісі 16-18 см тереңдікте, екіншісі - 30 см дейін. Топырақты егу алдында өңдеуге ылғалды жинау үшін ерте көктемгі тырмалау жəне 2-3 қопсытукіреді. Бірінші қопсытуды 8-12 см тереңдікте, егу алдындағыны - тұқымды себу тереңдігінде жүргізеді. Майбұршақ сорттарының өнімділігіне топырақты өңдеу типтерінің əсерін зерттеумен ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы, профессор, ҚР АШҒА академигі А. К. Киреевтің жетекшілігімен егіншілік бөлімінің ғылыми қызметкерлері айналысқан[43 - 45] .
Майбұршақ -кеш егілетін дақыл. Оның өнгіштігі бойынша сұрыпталған жəне таза тұқымдарын себеді. Субтропикалық аймақтарда себудің оңтайлы мерзімі топырақтың жоғарғы қабаты (0-5 см) 14-16°С дейін қызған кезде басталады. Бұл мерзімнің фенологиялық көрсеткіші болып алма ағашының гүлденуі табылады.
Вегетациялық кезеңі ұзақ майбұршақ сорттарын жаңбырлы маусымның басында, ал аса тез пісетін сорттарды - жаңбырлы маусымның ортасында немесе соңында себеді. Суармалы жағдайда құрғақ маусымның басында себеді. Қазақстанда майбұршақты себу мерзімін зерттеумен ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты Ю. Г. Карягиннің жетекшілігімен В. Р. Вильямс атындағы Қазақ егіншілік ҒЗИ-ның дəндібұршақты дақылдар бөлімі айналысқан[46] .
Майбұршақ - отамалы дақыл, оны тұқымға кең қатарлы етіп өсіреді (қатараралығы 45- тен 100 см дейін, өсімдіктердің өсу жиілігі 1 га 150- ден 500 мыңға дейін) . Дер уақытындағы жəне жұмыла өскен өскіндерді тұқымның себу тереңдігі 3- тен 5 см дейін болғанда алады.
Майбұршақ вегетацияның бастапқы кезінде біршама баяу өседі, жəне арамшөптер ылғалды, қоректік заттарды тұтынғанда, жарықты пайдаланғанда онымен жақсы бəсекелесе алады. Арамшөптерден болатын өнімінің шығыны 30-50% құрайды.
Арамшөптермен күресу үшін өнуге дейінгі жəне өнуден кейінгі тырмалауды қолданады. Алғашқысын себуден кейін 3-5 күн өткен соң учаскенің диагоналы бойынша екі бағытта, екіншісін - майбұршақтың 1- 3 нағыз жапырағы шыққан кезде жүргізеді. Қатараралық өңдеуді жүргізу жəне олардың саны арамшөптердің пайда болуымен байланысты. Вегетациясына əдетте 2- ден 4 дейін қатараралық өңдеу жүргізеді. Соңғысын бүрлену фазасынан кеш қалдырмай жүзеге асыру керек. Гербицидтерді енгізу - майбұршақты өсірудің заманауи технологиясының міндетті элементі. Вегетация кезеңінде майбұршақ ауруларымен жəне зиянкестерімен күресу үшін сулағыш ұнтақтармен егістікті өңдейді.
Топырақтағы ылғалдың қорына жəне вегетация кезеңінде түсетін жауын - шашынның мөлшеріне байланысты суару нормасы майбұршақ үшін 1000 - нан 3500 м 3 /га дейін болады. Əдетте майбұршақ өсімдігінің өсуінің бастапқы кезеңінде топырақтағы ылғалдың қоры жеткілікті. Оған деген қажеттілік гүлдену - тұқымның толысуы кезеңінде туындайды. Гүлденуге дейін топырақтың беткі 40-60 сантиметрлік қабатындағы ылғал ең аз ылғал сыйымдылықтан 70% төмен болмауы керек жəне гүлдеу - тұқымның толысуы кезеңінде ең аз ылғал сыйымдылықтан 80% төмен емес деңгейде болуы керек.
Майбұршақ жетілген кезде, бұршақ секілді тұқымдар жылы болғанда және кейбір сорттардың жапырақтары жинала бастайды. Пилинг жарылысқа бейім болмаса да, кеш өнім едәуір шығындарға әкелуі мүмкін. Өсімдіктерді жинау алдында өсімдіктерді өсіруді жылдамдату және жоғары сапалы егістік тұқымын алу үшін химиялық заттар көмегімен құрғату әдісі бар. Егін жинауға дейін 10-12 күн қажет, соның нәтижесінде жасанды ұрықтандыру және тұқым ылғалдылығы 30-дан 15% -ға дейін төмендейді. Тұқымның ылғалдылығы 14-16% болған кезде бидай тұқымдары бір фазалы түрде жиналады.
1. 1. Майбұршақтың маңызы жəне оның егістікті əртараптандырудағы рөлі
Майбұршақ - 6000 жыл бұрын белгілі әлемдегі дәнді дақылдардың ежелгі түріне жатады. Кейбір зерттеушілер (ЭнкенББ, 1959, Лещенко А. К., 1948, 1962) Шығыс-Қытайдың орталық және оңтүстік бөліктерін қоса алғанда, Солтүстік-Батыс Қытай, соның ішінде бұршақ шығуының алғашқы географиялық аймағы болды [ 6-8] . Мұнда Лиоко және Сангара өзендерінің бассейндерінде 100-200 километрлі жұқа жолақта өте ерте өсімдік майы пайда болды [9] .
... жалғасыСіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz