Ғылыми концепциялар мәселесі
Қазіргі заманның адамы бұл дүниеге келіп о дүниелік болғанына дейін сырттай қарағанда бір бірімен мүлдем байланысы жоқ екі әлемде – шынайы (табиғи) сондай ақ жасанды техно-психоәлеуметтік ортада өмір сүретіндігі белгілі. Бұл жерде, техно-және психоәлеуметтік ортаның табиғи ортаға қарағанда басым болатындығын атап көрсету керек.
Адамды қоршаған орта жасанды техникалық орта мен қоғамнан құралған. Адам өз қолымен жасаған материалдық әлемнің барлығы да техникалық орта болып табылады (мысалға: үй хайуанаттары, дәрі - дәрмек, киім, механизмдер, үйлер және т.б.). Техникалық ортаны адамды қоршаған ортаның табиғи психоәлеуметтік ортаға өту кезеңі, яғни, аралық өтпелі орта деп көрсетсек те болады. Техникалық орта адамның дене және ой еңбегінің, басқа сөзбен айтқанда білім мен ғылымның арқасында пайда болған. Техникалық орта адамзаттың табиғатты ұзақ жылдар бойы түпкілікті зерттеуінің арқасында қалыптастырылған (модельденген). Ал психоәлеуметтік орта болса (қоғам) осы қоғамға тиесілі әлеуметтік-саяси институттардың негізінде қалыптасады және эволюцияға ұшырайды. Осындай институттар ретінде мемлекеттің құқықтық және идеологиялық негізі, қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуының сипаты мен деңгейі, аталған қоғамда елеулі орынға ие болып отырған жанұялық, топтық, ұйымдық, рулық, ұлттық, діни, ғылыми және т. б. түрлі әдет - ғұрып, салт- дәстүрді көрсетсек болады.
Сонымен қатар техникалық және психоәлеуметтік ортаның адамға деген әсерінің өте жоғары екендігін байқау қиын емес. Сол себепті адамға табиғаттың, ғылымның, техника және қоғам дамуының заңдылықтарын білмей қазіргі заманда өмір сүру белгілі бір деңгейде қиындықтар тудыратыны сөзсіз.
Америкалық және ағылшын классификациясында психоәлеуметтік ортаны қоғамдық (гуманитарлық) ғылымдардың объектісі деп санап, оны
Адамды қоршаған орта жасанды техникалық орта мен қоғамнан құралған. Адам өз қолымен жасаған материалдық әлемнің барлығы да техникалық орта болып табылады (мысалға: үй хайуанаттары, дәрі - дәрмек, киім, механизмдер, үйлер және т.б.). Техникалық ортаны адамды қоршаған ортаның табиғи психоәлеуметтік ортаға өту кезеңі, яғни, аралық өтпелі орта деп көрсетсек те болады. Техникалық орта адамның дене және ой еңбегінің, басқа сөзбен айтқанда білім мен ғылымның арқасында пайда болған. Техникалық орта адамзаттың табиғатты ұзақ жылдар бойы түпкілікті зерттеуінің арқасында қалыптастырылған (модельденген). Ал психоәлеуметтік орта болса (қоғам) осы қоғамға тиесілі әлеуметтік-саяси институттардың негізінде қалыптасады және эволюцияға ұшырайды. Осындай институттар ретінде мемлекеттің құқықтық және идеологиялық негізі, қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуының сипаты мен деңгейі, аталған қоғамда елеулі орынға ие болып отырған жанұялық, топтық, ұйымдық, рулық, ұлттық, діни, ғылыми және т. б. түрлі әдет - ғұрып, салт- дәстүрді көрсетсек болады.
Сонымен қатар техникалық және психоәлеуметтік ортаның адамға деген әсерінің өте жоғары екендігін байқау қиын емес. Сол себепті адамға табиғаттың, ғылымның, техника және қоғам дамуының заңдылықтарын білмей қазіргі заманда өмір сүру белгілі бір деңгейде қиындықтар тудыратыны сөзсіз.
Америкалық және ағылшын классификациясында психоәлеуметтік ортаны қоғамдық (гуманитарлық) ғылымдардың объектісі деп санап, оны
Ғылыми концепциялар мәселесі
Қазіргі заманның адамы бұл дүниеге келіп о дүниелік болғанына дейін
сырттай қарағанда бір бірімен мүлдем байланысы жоқ екі әлемде – шынайы
(табиғи) сондай ақ жасанды техно-психоәлеуметтік ортада өмір сүретіндігі
белгілі. Бұл жерде, техно-және психоәлеуметтік ортаның табиғи ортаға
қарағанда басым болатындығын атап көрсету керек.
Адамды қоршаған орта жасанды техникалық орта мен қоғамнан құралған.
Адам өз қолымен жасаған материалдық әлемнің барлығы да техникалық орта
болып табылады (мысалға: үй хайуанаттары, дәрі - дәрмек, киім, механизмдер,
үйлер және т.б.). Техникалық ортаны адамды қоршаған ортаның табиғи
психоәлеуметтік ортаға өту кезеңі, яғни, аралық өтпелі орта деп көрсетсек
те болады. Техникалық орта адамның дене және ой еңбегінің, басқа сөзбен
айтқанда білім мен ғылымның арқасында пайда болған. Техникалық орта
адамзаттың табиғатты ұзақ жылдар бойы түпкілікті зерттеуінің арқасында
қалыптастырылған (модельденген). Ал психоәлеуметтік орта болса (қоғам) осы
қоғамға тиесілі әлеуметтік-саяси институттардың негізінде қалыптасады және
эволюцияға ұшырайды. Осындай институттар ретінде мемлекеттің құқықтық және
идеологиялық негізі, қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуының сипаты мен
деңгейі, аталған қоғамда елеулі орынға ие болып отырған жанұялық, топтық,
ұйымдық, рулық, ұлттық, діни, ғылыми және т. б. түрлі әдет - ғұрып, салт-
дәстүрді көрсетсек болады.
Сонымен қатар техникалық және психоәлеуметтік ортаның адамға деген
әсерінің өте жоғары екендігін байқау қиын емес. Сол себепті адамға
табиғаттың, ғылымның, техника және қоғам дамуының заңдылықтарын білмей
қазіргі заманда өмір сүру белгілі бір деңгейде қиындықтар тудыратыны
сөзсіз.
Америкалық және ағылшын классификациясында психоәлеуметтік ортаны
қоғамдық (гуманитарлық) ғылымдардың объектісі деп санап, оны “fіctіon”
тарауына жатқызады. Бұл жерде “fіctіon” сөзінің бірнеше мағынасы бар: 1.
Беллетристика, 2. Ойдан шығарылған зат немесе құбылыс, фикция. Бұл ғылымды
оны жаратылыстану және техникалық ғылымдарға қарама - қарсы қояды. Осымен
қатар жоғарыда көрсетілген классификацияда жаратылыстану және техникалық
ғылымдар “scіense” тарауына жатқызылған. Бұл жерде де “scіense” сөзінің: 1)
ғылым; 2) жаратылыстану ғылымдары және 3) білім секілді әртүрлі
мағыналарының бар екендігін көрсеткеніміз абзал.
Қазіргі кезде адамның санасына оның психоәлеуметтік ортасында орын
алып отырған алуан түрлі жалған ғылыми, діни, мистикалық көзқарастар әсер
етуде. Әрине, шынайы ғылым мен білім бұл жалған ілімдермен сиысуы мүмкін
емес және ғылыми дүние танымды елемей бұрмалау аса қауіпті әлеуметтік және
жекелеген зардаптарға душар етуі мүмкін. Бұл қауіп саяси билік, дін және
жалған ғылым одақтасқан жағдайда бірнеше есе күшейуі мүмкін. Оған мысал
ретінде инквизиция, діни фундаментализм мен фанатизм, фашизм, кибернетика
мен генетиканы қудалау және т.б. келтіруге әбден болады.
Ғылымның дамуы нәтижесінде біздің өміріміз бір ғана ұрпақ ішінде
елеулі өзгерістерге ұшырап отыр. Қоршаған орта туралы ақпараттың ағымы
бірнеше жыл ішінде еселеп көбеюде. Адам болса бұл ақпарат ағымын жеткілікті
деңгейде қабылдап үлгере алмау үстінде. Оның себебі, қоғам дамуы
барысындағы мүлдем жаңа ғылыми пәндердің пайда болып, осыған қоса олардың
тармақтанып, салаларға бөлінуінде. Ғылымның салаларға бөліну үрдісі
нәтижесінде қазіргі кезде ғылымда 15 мыңнан астам ғылыми пән бар. Әрине,
осыған байланысты адамзаттың өзін қоршаған табиғат пен қоғам туралы
білімінің тереңдігі мен дәлдігі де елеулі түрде өскен. Осымен қатар
ғылымның әртүрлі салаларының және ғалымдардың арасындағы байланыс пен өзара
түсіністіктің де әлсірегендігін мойындау керек. Тіпті кейбір жағдайларда,
бір ғылымның әртүрлі салаларында жұмыс істейтін ғалымдар екінші бір саланың
зерттеу әдістері мен нәтижелері жайлы мүлдем бейхабар болады. Абырой
болғанда қазіргі кезде ғылымның өзі дүниені тек пәндік сипатта зерттеуге
қарсы әдістер мен құралдар қалыптастырып, шығарып отыр. Ғылыми салалардың
арасындағы байланысқа деген бұл жаңа көзқарас интегративті немесе пәнаралық
деген атқа ие болды.
Қазіргі кезде дамыған капиталистік елдер ғылымға жалпы ұлттық кірістің
2-3 % жұмсауда. Бұл шығындарсыз елдің қорғаныс және өндіріс саласының
жоғары деңгейін сақтап қалу мүмкін емес. Ғылым экспонент бойынша дамуда,
яғни ғылыми ақпарат пен ғылыми еңбектердің көлемі әр 10-15 жыл сайын екі
есе көбеюде. Ғылымдардың көбеюі нәтижесінде ғалымдардың да саны ұлғаюда.
Егер 1900 жылы ғалымдардың саны 100000 болса, қазіргі кезде олардың саны
5000000 - ға жеткен (яғни Жер шарында тұратын әрбір мың адамның біреуі).
Егер қазіргі заман адамы ешқашан ғылым саласында еңбек етпеген
болса, оның ғылыми қағидаларды (концепцияларды), қаншалықты білуі қажет?
Ғылым - тек білімнің, фактілердің және т.б. жиынтығы ғана емес ол сондай
ақ, қоғамның мәдени-әлеуметтік маңызды құбылыстарының бірі. Яғни ғылым
дегеніміз бұл:
1) мәдениеттің бір саласы;
2) дүниетанымдық әдістің бірі;
3) адамды және табиғатты қайта өңдеуші өндіргіш күш;
4) арнаулы институт (институт түсінігіне тек жоғары оқу орны емес,
сонымен қатар ғылыми қауымдастықтар, академиялар, лабораториялар, журналдар
және т.б, кіргізіледі).
Біздің жаңа капиталисттік дәуірімізде көптеген құбылыстар ғылыми
методологияға сәйкес қалыптастырылып отыр. Әрине адамзат еңбекті ғылыми
түрде ұйымдастыруға әлі қол жеткізе қоймаса да, дегенмен ғылыми қағидалар
қазірдің өзінде еңбекте қолдануда. Осыған сәйкес бұл қағидаларды қолдану
үшін, ең алдымен ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Қазіргі заманның адамы бұл дүниеге келіп о дүниелік болғанына дейін
сырттай қарағанда бір бірімен мүлдем байланысы жоқ екі әлемде – шынайы
(табиғи) сондай ақ жасанды техно-психоәлеуметтік ортада өмір сүретіндігі
белгілі. Бұл жерде, техно-және психоәлеуметтік ортаның табиғи ортаға
қарағанда басым болатындығын атап көрсету керек.
Адамды қоршаған орта жасанды техникалық орта мен қоғамнан құралған.
Адам өз қолымен жасаған материалдық әлемнің барлығы да техникалық орта
болып табылады (мысалға: үй хайуанаттары, дәрі - дәрмек, киім, механизмдер,
үйлер және т.б.). Техникалық ортаны адамды қоршаған ортаның табиғи
психоәлеуметтік ортаға өту кезеңі, яғни, аралық өтпелі орта деп көрсетсек
те болады. Техникалық орта адамның дене және ой еңбегінің, басқа сөзбен
айтқанда білім мен ғылымның арқасында пайда болған. Техникалық орта
адамзаттың табиғатты ұзақ жылдар бойы түпкілікті зерттеуінің арқасында
қалыптастырылған (модельденген). Ал психоәлеуметтік орта болса (қоғам) осы
қоғамға тиесілі әлеуметтік-саяси институттардың негізінде қалыптасады және
эволюцияға ұшырайды. Осындай институттар ретінде мемлекеттің құқықтық және
идеологиялық негізі, қоғамның әлеуметтік-экономикалық дамуының сипаты мен
деңгейі, аталған қоғамда елеулі орынға ие болып отырған жанұялық, топтық,
ұйымдық, рулық, ұлттық, діни, ғылыми және т. б. түрлі әдет - ғұрып, салт-
дәстүрді көрсетсек болады.
Сонымен қатар техникалық және психоәлеуметтік ортаның адамға деген
әсерінің өте жоғары екендігін байқау қиын емес. Сол себепті адамға
табиғаттың, ғылымның, техника және қоғам дамуының заңдылықтарын білмей
қазіргі заманда өмір сүру белгілі бір деңгейде қиындықтар тудыратыны
сөзсіз.
Америкалық және ағылшын классификациясында психоәлеуметтік ортаны
қоғамдық (гуманитарлық) ғылымдардың объектісі деп санап, оны “fіctіon”
тарауына жатқызады. Бұл жерде “fіctіon” сөзінің бірнеше мағынасы бар: 1.
Беллетристика, 2. Ойдан шығарылған зат немесе құбылыс, фикция. Бұл ғылымды
оны жаратылыстану және техникалық ғылымдарға қарама - қарсы қояды. Осымен
қатар жоғарыда көрсетілген классификацияда жаратылыстану және техникалық
ғылымдар “scіense” тарауына жатқызылған. Бұл жерде де “scіense” сөзінің: 1)
ғылым; 2) жаратылыстану ғылымдары және 3) білім секілді әртүрлі
мағыналарының бар екендігін көрсеткеніміз абзал.
Қазіргі кезде адамның санасына оның психоәлеуметтік ортасында орын
алып отырған алуан түрлі жалған ғылыми, діни, мистикалық көзқарастар әсер
етуде. Әрине, шынайы ғылым мен білім бұл жалған ілімдермен сиысуы мүмкін
емес және ғылыми дүние танымды елемей бұрмалау аса қауіпті әлеуметтік және
жекелеген зардаптарға душар етуі мүмкін. Бұл қауіп саяси билік, дін және
жалған ғылым одақтасқан жағдайда бірнеше есе күшейуі мүмкін. Оған мысал
ретінде инквизиция, діни фундаментализм мен фанатизм, фашизм, кибернетика
мен генетиканы қудалау және т.б. келтіруге әбден болады.
Ғылымның дамуы нәтижесінде біздің өміріміз бір ғана ұрпақ ішінде
елеулі өзгерістерге ұшырап отыр. Қоршаған орта туралы ақпараттың ағымы
бірнеше жыл ішінде еселеп көбеюде. Адам болса бұл ақпарат ағымын жеткілікті
деңгейде қабылдап үлгере алмау үстінде. Оның себебі, қоғам дамуы
барысындағы мүлдем жаңа ғылыми пәндердің пайда болып, осыған қоса олардың
тармақтанып, салаларға бөлінуінде. Ғылымның салаларға бөліну үрдісі
нәтижесінде қазіргі кезде ғылымда 15 мыңнан астам ғылыми пән бар. Әрине,
осыған байланысты адамзаттың өзін қоршаған табиғат пен қоғам туралы
білімінің тереңдігі мен дәлдігі де елеулі түрде өскен. Осымен қатар
ғылымның әртүрлі салаларының және ғалымдардың арасындағы байланыс пен өзара
түсіністіктің де әлсірегендігін мойындау керек. Тіпті кейбір жағдайларда,
бір ғылымның әртүрлі салаларында жұмыс істейтін ғалымдар екінші бір саланың
зерттеу әдістері мен нәтижелері жайлы мүлдем бейхабар болады. Абырой
болғанда қазіргі кезде ғылымның өзі дүниені тек пәндік сипатта зерттеуге
қарсы әдістер мен құралдар қалыптастырып, шығарып отыр. Ғылыми салалардың
арасындағы байланысқа деген бұл жаңа көзқарас интегративті немесе пәнаралық
деген атқа ие болды.
Қазіргі кезде дамыған капиталистік елдер ғылымға жалпы ұлттық кірістің
2-3 % жұмсауда. Бұл шығындарсыз елдің қорғаныс және өндіріс саласының
жоғары деңгейін сақтап қалу мүмкін емес. Ғылым экспонент бойынша дамуда,
яғни ғылыми ақпарат пен ғылыми еңбектердің көлемі әр 10-15 жыл сайын екі
есе көбеюде. Ғылымдардың көбеюі нәтижесінде ғалымдардың да саны ұлғаюда.
Егер 1900 жылы ғалымдардың саны 100000 болса, қазіргі кезде олардың саны
5000000 - ға жеткен (яғни Жер шарында тұратын әрбір мың адамның біреуі).
Егер қазіргі заман адамы ешқашан ғылым саласында еңбек етпеген
болса, оның ғылыми қағидаларды (концепцияларды), қаншалықты білуі қажет?
Ғылым - тек білімнің, фактілердің және т.б. жиынтығы ғана емес ол сондай
ақ, қоғамның мәдени-әлеуметтік маңызды құбылыстарының бірі. Яғни ғылым
дегеніміз бұл:
1) мәдениеттің бір саласы;
2) дүниетанымдық әдістің бірі;
3) адамды және табиғатты қайта өңдеуші өндіргіш күш;
4) арнаулы институт (институт түсінігіне тек жоғары оқу орны емес,
сонымен қатар ғылыми қауымдастықтар, академиялар, лабораториялар, журналдар
және т.б, кіргізіледі).
Біздің жаңа капиталисттік дәуірімізде көптеген құбылыстар ғылыми
методологияға сәйкес қалыптастырылып отыр. Әрине адамзат еңбекті ғылыми
түрде ұйымдастыруға әлі қол жеткізе қоймаса да, дегенмен ғылыми қағидалар
қазірдің өзінде еңбекте қолдануда. Осыған сәйкес бұл қағидаларды қолдану
үшін, ең алдымен ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz