Мұнайды дистилляциялау құралдардың әдістері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 48 бет
Таңдаулыға:

Аңдатпа

Курстық жобаның тақырыбы «Мұнайды дистилляциялау қондырғысының технологиялық параметрлерін автоматты бақылау». Орындаған: ИП-17-5к1 студенті Ыбрай Қадыржын Батыржанұлы. Жобаның жетекшісі: Тапалов Т. Т. Жобаны қорғау мерзімі .

Жобаның көлемі 54 беттен, 15 суреттен, 2 кестеден және 1 фукциональды схемадан тұрады.

Жоба барысында «Мұнайды дистилляциялау қондырғысының технологиялық параметрлерін автоматты бақылау» тақырыбы бойынша

«Мұнай және оның түзілу процестері», «Мұнай және мұнай өнімдерінің негізгі физика-химиялық қасиеттері», «Мұнай компоненттерін бөлшектеу әдістері», «Мұнайды дистилляциялау», «Мұнайды дистилляциялау құралдардың әдістері», «Ректификация әдістері» және «Өнеркәсіптік белгілердің өнеркәсіптік әдістерін қолдануы» жайлы, сонымен қатар «Мұнайды дистилляциялау қодырғысының технологиялық параметрлерін автоматты бақылау үрдісінің бақыланатын технологиялық параметрлеріне қажетті өлшеу құралдарын таңдау және негіздеу» жайлы мәіміттер келтірілген.

Курстық жобаның негізгі масаты автоматтандыру өндіріс тиімділігінің негізгі көрсеткіштерін жақсартуға әкеледі, соның ішінде:санның өсуі, сапаны жақсарту және өндіріс құнын төмендету.

Мазмұны

Аңдатпа1

Анықтамалар5

Белгілер мен қысқартулар6

Кіріспе7

Курстық жобаның тақырыбы «Мұнайды дистилляциялау қондырғысының технологиялық параметрлерін автоматты бақылау». 7

1. Автоматты бақыланатын мұнайды дистилляциялау қондырғысының технологиялық үрдістеріне жалпы шол9

1. 1 Мұнай және оның түзілу процестері9

1. 2 Мұнай және мұнай өнімдерінің негізгі физика-химиялық қасиеттері9

1. 3 Мұнай компоненттерін бөлшектеу әдістері11

1. 4 Мұнайды дистилляциялау13

1. 5 Мұнайды дистилляциялау құралдардың әдістері15

1. 6 Ректификация әдістері16

1. 7 Өнеркәсіптік белгілердің өнеркәсіптік әдістерін қолдану17

1. 8 Мұнайды дистилляциялау қондырғысының технологиялық параметрлерін автоматты бақылау20

2 Курстық жобаның мақсаты23

3 Мұнайды дистилляциялау қодырғысының технологиялық параметрлерін автоматты бақылау үрдісінің бақыланатын технологиялық параметрлерін таңдау және негіздеу24

3. 1 Объектегі бақыланатын сұйық пен газдардың қысымдарыңның шамаларын талдау және таңдау24

3. 2 Объектегі бақыланатын сұйықтың деңгейлерін талдау және таңдау24

3. 3 Объектегі бақыланатын температуралардың шамаларын талдау және таңдау25

3. 4 Объектегі бақыланатын сұйық пен газдардың шығындарының шамаларын талдау және таңдау25

3. 5 Объектегі бақыланатын сұйық пен газдардың концентрацияларының шамаларын талдау және таңдау26

4 Мұнайды дистилляциялау қодырғысының технологиялық параметрлерін автоматты бақылау үрдісінің бақыланатын технологиялық параметрлеріне қажетті өлшеу құралдарын таңдау және негіздеу27

4. 1 Объектегі бақыланатын сұйық пен газдардың қысымдардыңың шамаларын өлшейтін құралдарды негіздеу және таңдау27

4. 2 Объектегі бақыланатын сұйықтың деңгейін өлшейтін құралдарды негіздеу және таңдау29

4. 3 Объектегі бақыланатын температуралардың шамаларын өлшейтін құралдарды негіздеу және таңдау31

4. 4 Объектегі бақыланатын сұйық пен газдардың шығындарының шамаларын өлшейтін құралдарды негіздеу және таңдау33

4. 5 Объектегі бақыланатын сұйық пен газдардың концентрацияларының шамаларын өлшейтін құралдарды негіздеу және таңдау34

4. 6 Объектегі бақыланатын технологиялық параметрлердің шамаларын бақылайтын, қалқанда орналасатын (қажет болған жағдайда) құралдарды негіздеу және таңдау35

4. 7 Объектегі бақыланатын технологиялық параметрлердің шамаларын бақылайтын, жадысында сақтайтын, реттейтін контроллерді негіздеу және таңдау37

5 Қоршаған ортаны қорғау41

6 Тіршілік қауіпсіздігі43

7 Автоматтандыру қондырғыларына және құралдарына тапсырыс спецификациясы46

Қорытынды53

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі54

Нормативті сілтемелер

Курстық жобада келесі нормативті құжаттарға сілтемелер қолданылған.

СТ ЮКГУ 7. 11-2010 Стандарт университета. Управления учебноорганизационными процессами.

СТ ЮКГУ 7. 08-2010 Стандарт университета, организация и проведение профессиональной практики студентов.

ДП ЮКГУ 8. 04-2008 Документированная процедура. Предупреждающие действия.

МИ ЮКГУ 7. 12-2010 Методическая инструкция. Практические, семинарские и индивидуальные занятия. Общие требования к организации, содержанию и проведению.

МИ ЮКГУ 7. 13-2010 Методическая инструкция. Лабораторные занятия. Общие требования к организации, содержанию и проведению.

МИ ЮКГУ 7. 14-2010 Методическая инструкция. Курсовое проектирование, содержание, тематика, структура, руководство, оформление, обозначение и защита курсового проекта (работы) .

МИ ЮКГУ 7. 15-110 Методическая инструкция. Организация дипломного проектирования. Дипломная работа.

СТ РК 34. 015-2002 Ақпараттық технология. Автоматтандырылған жүйелердің стандарттар кешені. Автоматтандырылған жүйелерді құруға техникалақ тапсырма.

СТ РК 2. 1-2009 Ақпараттық технология. ҚР өлшеулер тұтастығын қамтамасыз ететін мемлекеттік жүйе. Түсініктер және анықтамалар.

СТ РК 34. 002-2002 Ақпараттық технология. Дербес электронды есептеуіш машиналар.

СТ РК ИСО 5127-2007 Ақпарат және құжатнама. Сөздік.

СТ РК 34. 007-2002 Ақпараттық технология. Телекоммуникациялық желілер. Негізгі түсініктер және анықтамалар.

СТ РК 34. 014-2002 Ақпараттық технология. Автоматтандырылған жүйелердің стандарттар кешені. Автоматтандырылған жүйелер. Түсініктер және анықтамалар.

СТ РК 1. 12-2000 Қазақстан Республикасын мемлекеттік стандарттау жүйесі. Нормалақ мәтінді құжаттар. Құруға, мазмұндауға, рәсімдеуге және мазмұнына жалпы талаптар.

ГОСО РК 5. 03. 005-2009 Государственный общеобязательный стандарт образования Республики Казахстан. Система образования Республики Казахстан. Профессиональная практика. Основные положения.

ГОСО РК 5. 03. 016-2009 Государственный общеобязательный стандарт образования Республики Казахстан. Правила выполнения дипломный работы (проекта) в высших учебных завведениях. Основные положения.

ГОСО РК 5. 03. 016-2009 Правила выполнения дипломной работы (проекта) в высших учебных заведениях. Основные положения.

Анықтамалар

Осы курстық жобада келесі терминдердің анықтамалары қолданылған:

Өлшеу - белгілі техникалық құралдардың көмегімен физикалық шаманың тәжірибе арқылы мәнін табу.

Өндірістегі процестерді автоматтандыру - сол технологиялық операцияны адамның көмегінсіз техникалық құралдардың басқаруымен іс жүзінде асыру.

Өлшеу құралдары - өлшенетін мәліметтерді ыңғайлы түрде көрсететін құрал-жабдық.

Өзгерткіштер - өлшенетін мәліметтердің көзі болып табылатын және алыс жерге жеткізетін сигналдың көзі ретінде пайдаланылатын өлшеу құралы.

Сезгіш элемент - технологиялық параметрдің мәнін өлшейді.

Ректификация - көп компонентті сұйықтық қоспасын жекеленген компонеттерге бөлу процесі.

Құрылғы - кең мағынасында - механикалық, электрлік немесе электрондық аппараттар, құрылғылар, механизм. Құрылғы ауқымдылық және модульдік қасиеттермен сипатталады.

Технологиялық процесс - белгілі бір жұмыс түрін орындау үшін қажетті технологиялық операциялар тізбегі. Технологиялық үдеріс жұмыс істеуден тұрады, ол өз кезегінде жұмыс қозғалыстарынан (техникадан) тұрады.

Сорғы(насос) - қозғалтқыштың немесе бұлшықет энергиясының механикалық энергиясын (қолмен сорғыларда) сұйықтықтың барлық түрлерінің қысымын, қатты заттар мен коллоидты заттар немесе сұйылтылған газдармен сұйықтықтардың механикалық қоспасын жасауға мүмкіндік беретін сұйықтық ағынының энергиясына түрлендіретін гидравликалық құрылғы. Сорғының шығысындағы сұйықтық қысымының және айырмашылығы бар құбырдың айырмашылығы оның қозғалысына әкеледі.

Атмосфералық айдау (дистилляция) - қалыпты (атмосфералық) қысым кезінде жүргізілетін будың көп мәрте булануы және конденсациялаумен мұнайды фракцияларға бөлу.

Сепаратор - газдан сұйық немесе қатты бөлшектерді, сұйықтықтан қатты бөлшектерді бөлу және сұйық немесе қатты бөлшектер қоспасын құрамдас бөліктерге ажыратуға арналған аппарат

Колонна -цилиндралық формадағы, әдетте тастан, ағаштан, металлдан жасалатын архитектуралық элемент.

Белгілер мен қысқартулар

МӨЗ-мұнай өңдеу зауыты

ЖМД- жеңіл май дистилляты

TE - жергілікті жерде орналасқан температураны өлшейтін сезгіш элемент

PE - жергілікті жерде орналасқан қысымды өлшейтін сезгіш элемент

FE- жергілікті жерде орналасқан шығынды өлшейтін сезгіш элемент

LE - жергілікті жерде орналасқан деңгейді өлшейтін сезгіш элемент

TY - өлшенетін температураның мәнін қалқанда орналасқан өлшеу құралына жеткізеді

PT - өлшенетін қысымның мәнін қалқанда орналасқан өлшеу құралына жеткізеді

FT - өлшенетін шығынның мәнін қалқанда орналасқан өлшеу құралына жеткізеді

LT - өлшенетін деңгейдің мәнін қалқанда орналасқан өлшеу құралына жеткізеді

бқ- бастапқы қайнау температурасы

сқ - соңғы қайнау температурасы

мА - миллиАмпер

мВ - миллиВольт

АҚ-атмосфералы құбырлы

АВҚ - атмосфералы-вакуумды құбырлы

т. б. - тағы басқа

т. с. с. - тағы сол секілді

Кіріспе Курстық жобаның тақырыбы «Мұнайды дистилляциялау қондырғысының технологиялық параметрлерін автоматты бақылау».

Курстық жобаның тақырыбының өзектілігіне: Қазақстан табиғи ресурстарға әсіресе энергетика ресурстарына өте бай мемлекет. Еліміз мұнай қоры жөнінен дүние жүзі бойынша алғашқы ондыққа кіреді. Қазіргі таңда елімізде мұнай өндіру саласында, өндірісорындарын автоматтандыру қарқынды түрде дамып кел жатыр. Технологиялық процестерді автоматтандыруды толық жетілдіре түсу және оны басқару өндірістік объектілердің тиімділігін арттыра түседі. Сонымен қатар, автоматты түрде өндірісті басқару үшін электронды есептеу машинасының алатын орыны бөлек. Микро-электронды есептеу машинасының көмегімен объектіде болып жатқан шексіз мәліметтерді өңдей отырып, технологиялық процестерді ең жаксы, үйлесімді жүйеге келтіруге болады. Бірақ мұны іс жүзіне асыру көптеген жағдайларға байланысты болып келеді. Мысалы, объектіден келіп түсетін мәліметтерге, сезгіш элементтердің дәлдігіне, өлшеу құралдарының күйіне сонымен қатар, объектіде болып жатқан құбылыстар туралы белгі беретін кұралдарға байланысты болады.

Курстық жобаның ғылыми жаңалығына объектінің технолгиялық параметрлерін автоматтандыру кезінде замануи, өлшеу дәлдігі жоғары, төзімді және икемді технологияларды пайдалану болып табылады. Осы технологиялар арқылы өнімнің сапасын арттыра отырып объектідегі жұмысшылардың жұмысын жеңілдету. Сонымен қатар жаңа технологиялардың көмегімен мұнайдың жаңа фракцияларын алуға болады.

Курстық жобаның практикалық қажеттілігі: Курстық жобаның нәтижелерін практика жүзінде және зертханалық жұмыстарға пайдалана отырып мұнайды дистилляциялау қондыргысының жұмысын автоматты бақылауға болады. Курстық жобада қолданылған заманауи сезгіш элементтертердің объектіде болып жаткан үрдістерді контроллерге жеткізуі арқылы келіп түскен ақпараттарды компьютедің көмегімен талдап, сараптама жүргізе аламыз.

Курстық зерттеудің мақсаты, міндеті: Курстық жобаның мақсаты технологиялық үрдістерді бақылау мен басқару құралдарына сүйене отырып автоматтандыру жүйесін құрастырғанда, жүйені жетілдіру және толықтыру.
Технологиялық үрдістерді басқару мен бақылау үшін сезгіш элементтерден келіп түсетін сигналдарды дер кезінде керекті басқару құралдарына жеткізу керек. Сол үшін технологиялық параметрлерді қабылдайтын сезгіш элементтерді дұрыс таңдап, сол үрдістерді басқаруға керекті деп таңдап алынған контроллерлерге жеткізу курстық жобаның негізгі мақсаты.

Курстық жобаның теориялық және әдістемелік негіздеріне автоматты бақылау жүйелерінің бағдарламалық-техниқалық құралдарын таңдау; автоматты бақылау теориясының негіздері; автоматты бақылау құрылғыларын таңдау және негіздеу ұсыныстары. Жобадағы шешімдерді негіздеу барысында заманауи талаптарға сай әдебиет және анықтама көздері, оқу материалдары, Интернет жүйесінен алынған мәліметтер, графикалық бағдарлама аспаптары қолданылды.

1. Автоматты бақыланатын мұнайды дистилляциялау қондырғысының технологиялық үрдістеріне жалпы шол

Мұнай және оның түзілу процестері

Мұнай - Жердің шөгінді[6, 7, 8, 9, 10] бөлігінде кең таралған және ең маңызды минералдық ресурс болып табылатын ерекше иісі бар жанғыш сұйық сұйықтық.

Мұнай - газтектес және қатты заттар еріген, сұйық көмірсутектердің табиғи дисперсті жүйесі. Мұнайдың құрамына көміртек және сутектен басқа, азот, күкірт, оттек және басқа элементтер кіретін, гетероатомды қосылыстар бар. Басқа сөзбен айтқанда, мұнай - бұл газтектес, сұйық және қатты көмірсутекті қосылыстардың кең жиынтығы болып табылады.

Қазіргі уақытта мұнай химиясы химия өнімдерінің төрттен бір бөлігін қамтамасыз етеді. Мұнай - ең бағалы табиғи минерал, адамға «химиялық реинкарнация» керемет мүмкіндіктерін ашады. Мұнайдың жалпы деривативтері шамамен 3 мыңға жуық. Мұнай-газ жаһандық отын-энергетикалық секторда көшбасшы орын алады. Оның жалпы энергия тұтынудағы үлесі үнемі өсіп келеді. Мұнай барлық экономикалық дамыған елдердің отын-энергетикалық теңгерімінің негізі болып табылады.

1. 2 Мұнай және мұнай өнімдерінің негізгі физика-химиялық қасиеттері

Мұнай өнімдерінің негізгі физика-химиялық [6, 7, 8, 9, 10] қасиеттері немесе олардың қабылдау, сақтау және тазалау технологиясына әсер ететін өзгешеліктері тығыздықты, тұтқырлықты, құйылатын нүктені, булануды, өрт және жарылыс қаупін, электрлендіруді және уыттылықты қамтиды.

Мұнай - көмірсутектер қоспасы болып табылатын, жанатын майлы сұйықтық; қызыл-қоңыр, кейде қара түскежақын, немесе әлсіз жасыл-сары, тіпті түссіз түрі де кездеседі; өзіндік иісі бар; жерде тұнбалық қабатында орналасады; пайдалы қазбалардың ең маңызды түрі [1] .

Тығыздық - бұл көлемнің бірлігінде мұнай өнімдерінің массасына сандық түрде тең болатын мән. Тығыздығы текше сантиметр үшін граммен өлшенеді, текше метр үшін килограмм, текше метрге тоннамен өлшенеді. Кейбір жағдайларда, салыстырмалы тығыздықты, сандық мәнде мұнайдың тығыздығының 20 ° C-тан 4 ° С-қа дейінгі су тығыздығына қатынасына тең.

Мұнай ашық сары, жасыл және қоңыр қышқыл, кейде қара түсті болып келетін өзіне тән иісі бар, ультра күлгін сәуле жарығын шығаратын сәуле.

Оның түсі құрамындағы элементтерге байланысты. Мқнайдың кейбәр органикалық - бензин, хлороформ, эфир сияқты ерітінділерде те ериді. Сонымен бірге ол йод, күкірт, каучук, шайыр, өсімдік майларын ерітетін еріткіш ретінде пайдаланылады. Бірақ мұнай суда ерімейді.

Мұнай - жанғыш, қара-қоңыр түсті өзіне тән иісі бар май тәрізді сұйықтық. Жайлап қыздырңан кезде ең алдымен молекулалық массасы аз, содан кейін жоғары температурада молекулалық массасы үлкен заттар айдалады.

Әртүрлі мұнай өнімдерінің тығыздығы 20 ° C (293 К) шамасында (кг / м3) : бензин - 700-780, дизель отыны - 830-860, авиакеросин - 755-840, қазандық отыны - 870-900, мұнай - 880 -915, мазут - 940-970.

Т-температурадағы Т температурасындағы мұнай өнімдерінің тығыздығы формуламен есептелуі мүмкін

ρT = ρ293 + ζ (293-T)

мұнда ρ293 - 293 К, кгс / м3 температурада белгілі тығыздық мәні; ζ - тығыздықты температураны түзету, (кг / м3 • бұршақ), тең

ζ = 1. 825 0. 001315 • p293

Қабыршықтылық жағдайында сұйықтықтың бір қабатының екіншісіне ауыстыруына қарсылық күші түсініледі. Тұтқырлық қаншалықты көбірек болса, майдың ағымдылығы да азаяды.

Төмен тұтқырлықтағы Ньютон сұйықтықтары үшін тиісті температурада кинематикалық және динамикалық тұтқырлықты білу жеткілікті. Мұндай сұйықтықтарға жеңіл мұнай өнімдері, сондай-ақ жоғары температурадағы мазуттар мен майлар жатады. [2]

Т температурадағы Ньютон сұйықтықтарының кинематикалық тұтқырлығы формулалардың бірін пайдалана отырып есептелуі мүмкін:

■ Walter (ASTM) :

lglg (vT + 0. 8) = a + b · lgT. (1. 1)

■ Рейнолдс - Филонов

vT = v * · exp (-u (T-T *) ) ) . (1. 2)

мұнда a және b эмпирикалық коэффициенттер болып табылады

a = lglg (v1 + 0. 8) -b · lgT1.

b = (lg (lg (v1 + 0. 8) / lg ((v2 + 0. 8) ) ) / lg (T1 / T2) .

v1, v2, v * - T1 T2, T * тиісінше мұнайдың кинематикалық тұтқырлығы; және - мұнай өнімінің кинематикалық тұтқырлығын екі температурада белгілі мәндермен айқындалатын, вискосконның қаттылық коэффициенті;

u = (1 / T2-T1) · lg (v1 / v2) .

Қарапайым алгебралық түрлендірулер арқылы Уолтердің бастапқы формуласы есептеу үшін ыңғайлы формаға дейін азайтылуы мүмкін.

vT = 10AT-0. 8.

мұнда Am - есептелген сандық коэффициент

Кинематикалық тұтқырлығы m2 / s, сондай-ақ Stokes (1 см = см2 / с) немесе олардың туындылары арқылы есептеледі, олар қатынастармен байланысты:

1 centiStox (cSt) = 1 мм2 / с = 10-2St = 10-6 м2 / с

Гидравликалық есептеулердегі динамикалық сұйықтық тұтқырлығы, әдетте, пайдаланылмайды. Сондықтан, егер ол берілсе, онда ол коэффициентті пайдаланып кинематикалық түрлендірілуі керек

vT = μT / ρT

мұнда μT - температурадағы мұнайдың динамикалық тұтқырлығы

GHS жүйесіндегі динамикалық тұтқырлықты өлшеуге арналған құрылғы - бұл Poise (Pz) немесе centipoise (cP) көпірі. SI жүйесінде динамикалық тұтқырлық Pascal-секундта (Pa-s) немесе оның туындыларында, мысалы, milliPascal-секундта (mPa-s) өлшенеді. Бұл өлшем бірліктері қатынастармен байланысты:

1 мПа-с = 10-3 Па с = 1 cPz = 10-2 Pz.

Мұнай өнеркәсібінде олар жиі шартты тұтқырлықты пайдаланады. Бұл белгілі бір температурада VU типті вискозиметрде өлшенген 200 мл мұнай өнімінің жарамдылық мерзімінің қатынасы 20 ° C температурасында бірдей мөлшерде тазартылған судың аяқталуына қатысты.

Нейтронсыз емес қисық кернеулердің т-ның градиентіне тәуелділігі (dw / drf (ағындық қисық) шығу тегі емес және / немесе сызықты емес) сұйықтықтарды қамтиды

Әртүрлі сұйықтықтарға арналған кернеудің жылдамдығы:

1 - Ньютондық; 2 - пластик (Bingham) ; 3 - псевдопластикалық; 4 - дилатант

Осылайша, олар Ньютон флюидтерінен ерекшеленеді, онда ағынның қисық сызығы 1 координаттардың пайда болуынан пайда болатын және теңдеулермен сипатталатын түзу сызық болып табылады

Барлық Ньютон емес сұйықтықтар үш түрге бөлінеді: пластик, псевдопластикалық және дилатант. Қисық

пластикалық сұйықтықтың ағымы 2 dw / dr = 0 нүктесін τ0 нүктесінен y-осіне қалдырады және түзу сызық. Диаметрі D және ұзындығы L бар құбырдағы осындай сұйықтық ағымын бастау үшін қысым ΔP = τ0 · π · D · L.

1. 3 Мұнай компоненттерін бөлшектеу әдістері

Заттардың құрамдас компоненттеріне бөліну қажеттілігі синтетикалық химик, аналитикалық химик, технолог, геолог, физик, биолог және көптеген басқа мамандардың алдында тұруға тиіс. Соңғы онжылдықтарда сатып алынған заттардың қосындысын аса маңызды заттар алу мәселесіне байланысты бөлінуі ерекше маңызды. [6, 7, 8, 9, 10]

Қоспаның бөлінуі, оның құрамдас бөліктері әртүрлі фазаларда болса, ерекше қиындықтарды тудырмайды. Егер қоспаның компоненттері бір фазаны құраса, ол күрделі болады. Бұл жағдайда жеке компоненттердің агрегаттық күйін өзгерту керек (мысалы, олардың жауын-шашынға жету үшін) немесе химиялық немесе физикалық бөліну әдістерін қолдану қажет. Соңғы кинетикалық құбылыстар немесе фазалық тепе-теңдік негізделеді.

Дистилляция, кристаллизация, экстракция және адсорбция сияқты танымал бөлу әдістері өзгеретін фазалық тепе-теңдікке негізделген. Бұл процестерде қоспаны құрайтын заттардың молекулалары олардың әрқайсысында тұрақты тепе-теңдік концентрациясы белгіленетін фазалар арасында бөлу үшін ұмтылатын интерфейс арқылы өтеді.

Егер зерттелген қоспаның компоненттерінің қасиеттері жақын болса, онда бөлінудің жеткілікті дәрежесі қарапайым бөлу әрекетін қайталау арқылы ғана қол жеткізіледі. Мұндай процесс, мысалы, оралған немесе ыдыс тәрізді дистилляция бағандарында жүзеге асырылады. Мұндай жағдайларда қарапайым (үш компоненттен артық емес) жүйелер үшін толық бөліну мүмкін.

Фазалық тепе-теңдіктің қайтадан пайда болуынан туындаған әсер кинетикалық фактордың әсеріне ұшыраса, неғұрлым толық бөлуге болады. Кинетикалық құбылыстар (мысалы, молекулалық дистилляция кезінде) пайдаланылатын жағдайларда, тек бір зат молекуласы интерфейс арқылы және бір бағытта ғана тасымалданады. Егер фазалардың біреуі (мобильді) екіншісіне (стационарға) жылжитын жүйеде осындай қосылыстардың бөлінуіне жол берілсе, онда интерфейсті тастап кететін молекулалардың алынуы және алынуы мобильді фазаның тұрақты қозғалысына байланысты жүзеге асырылады. Фазалық тепе-теңдікте болғандай, жылжымалы фазадан пайда болатын молекулалар оған қайтарылады, алайда оның көлемі бұрынғы элементінде емес, жаңадан пайда болады.

Фазалық тере-теңдіктер бөлу процесінде бірнеше рет қайталанса, онда жоғары бөлу тиімділігі алынуы мүмкін. Фазалық ауысу интерфейспен байланысты болғандықтан, жылжымалы және стационарлық фазалардың үлкен байланыс беті болуы керек. Сонымен қатар, бөлу тиімділігін төмендететін диффузиялық процестердің болуына байланысты, екі фаза да өзара әрекеттесетін қабаттың салыстырмалы түрде аз қалыңдығына ие болуы керек.

Мұнайдың химиялық құрамының күрделілігін ескере отырып, оны бірнеше немесе одан да көп гомогенді топтар мен фракцияларға бөлу үшін түрлі әдістер қолданылады: дистилляциялау және түзету, адсорбция-десорбция, экстракция, кристаллизация, қатты комплексті қосылыстар мен тағы басқаларды дайындау.

1. 4 Мұнайды дистилляциялау

Дистилляция (латынша distillation - тамшыдан) ішінара буланудың жаппай тасымалдау процесі құбылмалылықтың әртүрлі компоненттерінің сұйық ерітіндісінен, кейіннен пайда болған будың конденсациясы. Дистилляция негізінен қоспаларды алдын-ала бөлу үшін қолданылады; қоспалардың іс жүзінде таза компоненттерге бөлінуі түзету арқылы жүзеге асырылады. Дистилляция кезінде бөліну өнімдеріндегі бастапқы қоспаның компоненттерінің мазмұны олардың өзгеруінің (тұрақты температурада және қысымда) мәндерінің айырмашылығымен анықталады, өйткені қоспаның барлық компоненттері олардың өзгермелілігіне пропорционалды мөлшерде булану арқылы жүзеге асады. [6, 7, 8, 9, 10]

Су қоспасының компоненттері суда ерімейтін және жүйеге енгізілген заттармен өзара әрекеттеспеген кезде, сұйық қоспаның қабаты астында жеткізілетін су буларының немесе басқа инертті тасымалдағыштың (азот, сутегі және т. б) ағынында дистилляция қолданылады; ыстыққа төзімді емес қосылыстардың бөлінуі үшін маңызды құрамдастардың құрамдас бөліктерінің ішінара қысымын азайту арқылы процестің температурасын төмендетуге мүмкіндік береді. Молекулалық дистилляция жоғары қайнаған, термикалық тұрақсыз компоненттерді бөлу үшін қолданылады және терең разрядта (қысым 10-150 МПа) жүргізіледі.

Әртүрлі технологиялық процестерде айдау бірнеше тәсілмен жүзеге асырылуы мүмкін. Тепе-теңдік дистилляциясы біртұтас булану арқылы жүзеге асырылады, онда нәтижесінде пайда болатын бу фазасы тепе-теңдікке дейін бастапқы сұйықтықпен байланыста қалады; әдетте үздіксіз режимде жүзеге асырылады. Фракциялық (бөлшек) айдау белгілі бір уақыт кезеңі үшін әртүрлі композицияның (фракциялардың) бірнеше өнімінің дәйекті таңдауын білдіреді (бір фракцияны таңдағанда, дистилляция қарапайым деп аталады) ; мерзімді режимде жүзеге асырылады. Қайта рефлюкспен айдау кезінде, дистилляттың бөлігі өсу қарсыласуымен қарсы қарсы құрылғыға қайтарылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.