Қарыздар операциялардың құрылымын талдау

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 63 бет
Таңдаулыға:

Р Е Ф Е Р А Т

Дипломдық жұмыстың тақырыбы: Банк қарыздары есебін ұйымдастыру ерекшеліктері және ұйымның несие қабілеттілігін талдау ("АТФБанк " АҚ мысалында) .

Жалпы жұмыстың көлемі 64 беттен тұрады.

Оның ішінде:

а) кестелер саны - 13;

б) қосымшалар саны ;

в) диаграммалар саны ;

г) суреттер саны- ;

д) схемалар саны -;

ж) әдебиеттер саны- 18.

Түйін сөздер: коммерциялық банк , қарыз, несие, қарыз алушының несиелік қабілеті, банкаралық несие, банктің өкілдігі, банк өтімдігі, кассалық операция, коммерциялық қарыз, кредиттік карточка.

Дипломдық жұмыстың мақсаты мен міндеттері:

Дипломдық жұмыстың мақсаты Қазақстан Республикасында тұтынушылық қарыз берудің есебін зерттеу және талдау болып табылады.

Осы мақсатқа жету үшін келесі міндеттерді шешу қажет:

тұтыну кредитінің мәнін, принциптерін және нысандарын зерттеу;
Қазақстанның коммерциялық банктерінде тұтынушылық қарыз берудің негізгі мәселелерін қарастыру;
шетел банктерінің тәжірибесінде халыққа қарық беру ерекшеліктерін сипаттау;
Қазақстанның коммерциялық банктеріндегі қарыз алушының несие қабілеттілігін бағалаудың негізгі әдістемесін келтіру;
Қазақстанның банктерінде тұтынушылық қарыз беру шарттарын талдау;

Ұсыныстар беру.

Алынған нәтижелер мен олардың практикада қолданылуы

"АТФБанк" АҚ банктік қарыздар есебі мен талдау деректері бойынша 01. 12. 2017 ж. бастап 01. 12. 2018 ж. дейінгі кезеңде осы банктің жеке тұлғаларына берілетін қарыздар көлемінің төмендеуі байқалды, сонымен бірге мерзімі өткен берешек пен пайыздардың көлемі өсті деген қорытынды жасауға болады. Қарыз беру объектілері, сондай-ақ қамтамасыз ету нысаны бойынша берілетін кредиттердің құрылымы қарастырылып отырған кезеңде айтарлықтай өзгерген жоқ.

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . .

КІРІСПЕ . . .: 1

БАНК ҚАРЫЗДАРЫ ЕСЕБІН ҰЙЫМДАСТЫРУ

ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ . . .

КІРІСПЕ . . .: 1. 1

4: Қарыздардың мәні мен түрлері, несиенің негізгі қағидалары мен функциялары . . .

КІРІСПЕ . . .: 1. 2

4: Банктік қарыз есебінің аналитикалық және синтетикалық есебі . . .

КІРІСПЕ . . .: 1. 3

4: Қысқа және ұзақ мерзімді банк қарыздарын есепке алу . . .

КІРІСПЕ . . .:

КІРІСПЕ . . .: 2

4: КЛИЕНТТІҢ ҚАРЫЗ АЛУ ҚАБІЛЕТІН ТАЛДАУ . . .

КІРІСПЕ . . .: 2. 1

4: Клиенттің қаржылық жағдайын сапалы талдау . . .

КІРІСПЕ . . .: 2. 2

4: Клинеттерге берілген қарыз түрлері және несиелеуге қажетті құжаттар . . .

КІРІСПЕ . . .: 2. 3

4: Қарыз алу қабілетті және тәуекелді бағалаудағы шетел тәжірибесі . . .

КІРІСПЕ . . .:

КІРІСПЕ . . .: 3

4: «АТФ БАНК» АҚ ЖӘНЕ ҰЙЫМДАРДЫҢ ҚАРЫЗ АЛУ ҚАБІЛЕТІЛІГІН ТАЛДАУ . . .

КІРІСПЕ . . .: 3. 1

4: АТФ банк туралы және оның қарыз қаражатының есебі . . .

КІРІСПЕ . . .: 3. 2

4: Қарыздар операциялардың құрылымын талдау . . .

КІРІСПЕ . . .: 3. 3

4: «Рахат » АҚның несиелік қабілеттілігін талдау . . .

КІРІСПЕ . . .:

КІРІСПЕ . . .: ҚОРЫТЫНДЫ . . .

4: 60

КІРІСПЕ . . .: ПАЙДАНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . .

4: 64

КІРІСПЕ

Қазақстан экономикасын дамытудың негізгі шарттарының бірі халықтың қаржы-несие ресурстарына кең қол жеткізуі үшін мүмкіндіктер жасау болып табылады. Халыққа қарызберу нарығы экономикалық тұрақтылықтың ажырамас құрамдас бөлігі, Қазақстан экономикасының өсуін жеделдетудің, халықтың сапалы банк қызметтеріне өсіп келе жатқан сұранысын қамтамасыз етудің маңызды факторы болып табылады. Халыққа қарыз беру ішкі сұранысты дамытудың жаңа деңгейіне көшу процесін жеделдетуге мүмкіндік береді, қолда бар табыстардың тиісті өсуі жылжымайтын мүлікке, автомобильдерге және басқа да тауарларға сұраныстың жандануына алып келеді.

Тұрғын үй құрылысының проблемалары мен Қазақстан Республикасының халқын тұрғын үймен қамтамасыз ету мәселелері ипотекалық кредиттерге сұраныстың артуына алып келеді. Ипотекалық кредит берудің ұлғайып келе жатқан көлеміне қарамастан, оның ауқымы "Қолжетімді тұрғын үй"ұлттық жобасын шешу үшін әлі де жеткіліксіз. Көптеген банктер осындай күрделі несиелендіруге дайын емес болып табылады және кредиттік тәуекелдің өсуі есебінен оның көлемін ұлғайтуға мәжбүр болады, бұл өз кезегінде банктердің өздерінің тұрақтылығының нашарлауына әкеп соғады. Халыққарыз беру нарығының бастапқы контурлары тек қана қалыптасады, оның жүйесін құру, қалыптастыру және ретке келтіру жүріп жатыр. Бұл нарық қалыпты жұмыс істей бастады, бірақ көптеген сұрақтар зерттеу мен оңтайлы теориялық-әдістемелік және практикалық шешімдерді іздестіруді талап етеді. Атап айтқанда, бұл несие ұйымдарын халыққа кредит беру нарығына белсенді бағдарлау үшін жағдай жасауға, банк өнімдері мен осы қаржы-несие саласының қызметтерін дамытуға, осы нарықта жұмыс істейтін ақпараттық делдалдық институттарын (кредиттік брокерлер мен кредиттік тарих бюроларын) одан әрі дамытуға, халыққа қарыз беруге байланысты ұйымдардың ресурстық базасын дамытуға қатысты. Дипломдық жұмыстың тақырыбының өзектілігін және оның халыққа қарыз берудің отандық нарығын жандандыру үшін маңыздылығын білдіреді. Бұл жұмыстың мақсаты Қазақстан Республикасында тұтынушылық қарыз берудің есебін зерттеу және талдау болып табылады.

Осы мақсатқа жету үшін келесі міндеттерді шешу қажет:

тұтыну кредитінің мәнін, принциптерін және нысандарын зерттеу;
Қазақстанның коммерциялық банктерінде тұтынушылық қарыз берудің негізгі мәселелерін қарастыру;
шетел банктерінің тәжірибесінде халыққа қарық беру ерекшеліктерін сипаттау;
Қазақстанның коммерциялық банктеріндегі қарыз алушының несие қабілеттілігін бағалаудың негізгі әдістемесін келтіру;
Қазақстанның банктерінде тұтынушылық қарыз беру шарттарын талдау;
тұтынушылық кредитке тән негізгі тәуекелдерді қарастыру;
Қазақстанның коммерциялық банктері жүзеге асыратын тұтынушылық қарыз берудің жай-күйіне талдау жүргізу.

Зерттеу объектісі-"АТФБанк" АҚ коммерциялық банкі.

Зерттеудің нормативтік-құқықтық базасы ретінде Ұлттық банк Заңдары, нұсқаулықтары, ережелері және нұсқаулары, сондай-ақ "АТФБанк"АҚ ішкі құжаттары болып табылады.

Зерттеудің аналитикалық базасы- Ұлттық банк және ҚР Статистика агент сайттарының материалдары, "АТФБанк" АҚ коммерциялық банкінің бухгалтерлік есебі және отандық ғалымдардың еңбектері.

БАНК ҚАРЫЗДАРЫ ЕСЕБІН ҰЙЫМДАСТЫРУ мәні мен түрлері, несиенің негізгі қағидалары мен функциялары

Қарыз - бұл банк немесе кез келген несие ұйымы (қарыз беруші) келісімде көзделген мөлшерде және шарттарда қарыз алушыға қаражат беруге міндеттенетін қарыз туралы келісіммен ресімделген мәміле және қарыз алушы алынған соманы қайтаруға және оған пайыздар төлеуге міндеттенеді[1] .

Банктің компаниямен кредиттік қарым-қатынасы келісім жасалды. Кредиттік қатынас субъектілері, екінші жағынан, бір жағынан заңды тұлғалар және коммерциялық банктер болып табылатын кәсіпорындар (меншік нысанына қарамастан) болуы мүмкін.
Осындай шарт жасасудың маңызды шарты - банкке осы банктен несие алу ниеті туралы кәсіпорынның мәлімдемесі бар салық органының құжатын ұсыну. Сонымен қатар, ол басқа банкте несие алу құқығына ие: шарттық несие қатынастарына көшу экономикалық байланыстарды демократияландыруда маңызды фактор болды, өз құқықтары мен мүдделерін ескере отырып, банк пен кәсіпорын арасындағы қарым-қатынаста экономикалық әдістерді барынша толық пайдалануға мүмкіндік берді

Алайда, несиелік келісімнің көлемі шектеулі. Азаматтық кодекстің 819-бабының 1-тармағына сәйкес бірінші кезекте банктер мен басқа да кредиттік ұйымдар мұндай келісімдер бойынша несие беруші ретінде әрекет ете алады, екіншіден, кредиттік келісім тек қана ақшалай міндеттемені белгілей алады.

Ақшадан басқа заттарды қарызға алу міндеттемесі бар келісімшарттар үшін, тауарлық несие бойынша арнайы ережелер қолданылады, оның өз ерекшеліктері бар, оның ішінде арнайы қолдану саласы қолданылады.

Қарыз берушінің ақшалай қарыз беруді міндеттейтін келісімшарт ретінде несиеден айырмашылығы, несиелік келісім, кез-келген несиелік міндеттеме үшін тән шарттарды қамтиды.

Қарыздың сипатын қарастыру үшін қарыз мен несие арасындағы айырмашылықты белгілеу керек

Қарыз алушы қарызға алынған ақшаны алғаннан кейін алынған соманы қайтаруға және оған пайыздар төлеуге міндетті. Мұндай міндеттерді орындаудың тәртібі, шарттары және басқа талаптары несие ережелерімен реттеледі

Осыны негізге ала отырып, егер несие шарты туралы Ережеде өзгеше көзделмесе немесе оның мәнінен туындамаса, несие шарты жөніндегі қатынастарға Қарыз туралы ережелер қолданылады (819-баптың 2-тармағы) . Несие шарты бойынша қарыз алушының міндеттеріне, атап айтқанда, қарыз туралы мынадай ережелер қолданылады:

туралы пайызбен қарыз шарты бойынша (пп. 809-Б. 1 және 2-Б. ) ;
қарыз алушының қарыз сомасын қайтару міндеттері туралы (810-Б. ) ) ;
қарыз алушының Қарыз шартын бұзу салдары туралы (811-бап) ) ;
Заем сомасын қайтаруды қамтамасыз етуді жоғалту салдары туралы (813-бап) ) ;
нысаналы заемдар туралы (814-бап) .
820-бап кредиттік шарт нысанына қойылатын талаптарға ерекше мән береді. Ол жазбаша түрде жасалуы тиіс. Жазбаша нысанын сақтамау осы шарттың жарамсыздығына әкеп соғады.

Несие шартын сипаттау үшін бір жағынан, несие беруші несие беру міндеттемесімен, ал екінші жағынан, несие алушы несие беруші берген қабылдау міндеттемесімен қаншалықты заңды байланысты екендігі туралы мәселе маңызды болып табылады. Несие беру міндеті кредитордың шартта көзделген талаптарда орындалуға жатады және бұл міндет бұзылған жағдайда ол борышқор алдында Заңда және шартта белгіленген жауаптылықта болады. Несие берушінің бұл міндетті орындаудан бас тартуына жол беріледі, алайда қарыз алушыға берілген сома мерзімінде қайтарылмайтынын айқын куәландыратын мән-жайлар болған кезде.

Мұндай жағдайларға, мысалы, қарыз алушыда төлем балансының қанағаттанғысыз құрылымының (төлем қабілетсіздігі) болуын жатқызуға болады. Қарыз алушыға одан әрі кредит беруден бас тарту үшін Шартта көзделген несиені мақсатты пайдалану міндетін бұзу да негіз болып табылады.

Кредитордың кредит беруден бас тартуы не мұндай ұсынғанға дейін шартты бұзу міндеттемелер туралы АК жалпы ережелерінде көзделген тиісті жағдайлар болған кезде де мүмкін екені анық.

Кредитордан айырмашылығы қарыз алушы қарыз сомасын алғанға дейін кредиттік Шарттан туындайтын өзінің міндеттерімен неғұрлым қатаң байланысты. Жалпы ереже бойынша қарыз алушы кредит берудің шартта белгіленген мерзіміне дейін бұл туралы кредиторды алдын ала хабардар ете отырып, кредит алудан бас тартуға құқылы. Бұл ережеден заңмен, өзге де құқықтық актілермен немесе шартпен ерекшелік жасалуы мүмкін.

Мұнда сондай-ақ қарыз алушының кредиторды алдын ала хабардар ете отырып, кредит алудан бас тарту құқығы қарастырылған. Бірақ қарыз алушы заңды тұлға болып табылған жағдайда, ол несие алудан бас тартумен келтірілген шығындарды кредиторға өтеуге міндетті.

Несие шартының ерекшеліктерін анықтайық:

Мұндай шарттың бір тарапы - тиісті лицензиясы бар банк немесе басқа кредиттік мекеме кредитор болып табылады.

Егер қарыз шарты бойынша қарыз алушыға (борышкерге) ақша немесе заттар берілуі мүмкін болса, несие шарты тек белгілі бір ақша қаражатын меншікке (толық шаруашылық жүргізу немесе жедел басқару) беруге жол береді.

Несиені уақтылы қайтаруды қамтамасыз ету ретінде банктер мен несие шарты бойынша басқа да кредиторлар банк практикасымен қабылданған басқа да нысандарда кепіл, кепілгерлік (кепілдік) және міндеттемелер қабылдайды.

Борышкер осы Шарт бойынша Банкке кредиттің қамтамасыз етілуін бақылау мүмкіндігін беруге міндетті, бұл ретте кредитті қайтаруды қамтамасыз ету жөніндегі міндеттемелерді орындамау оны мерзімінен бұрын өндіріп алуға негіз болып табылады.

Айырмашылығы қарыз шарты, несие шарты нұсқауы мақсаттары үшін қарыз қаражатын пайдалану.

Банктік несие шарты жазбаша түрде жасалуы тиіс.

Қолданыстағы заңнамаға сәйкес ақшалай қаражатты шарт бойынша банктік несие берілуі мүмкін кәсіпорын-қарыз алушыға тек қолма-қолсыз аудару арқылы.

Кредит шарты бойынша банк міндеттенеді кәсіпорынға белгілі бір сомаға ақша қаражатын мерзімде, мөлшерде және қамтамасыз ету, келісілген тараптар. Кәсіпорын алынған қаражатты шартта көзделген мақсаттарға пайдалануға, алынған несиені пайыздармен бірге уақтылы өтеуге және Банкке оның мақсатты пайдаланылуын және қамтамасыз етілуін бақылау мүмкіндігін беруге міндеттенеді. Кредиттік шартта көзделген жағдайларда банкке қарыз алушы кәсіпорынның есеп айырысу шотынан қарыз бойынша берешекті даусыз есептен шығару құқығы берілуі мүмкін. Несиені пайдаланғаны үшін төлем мөлшері шартта тараптардың келісімі бойынша белгіленеді.

Осылайша, кредиттік шартта берілетін кредиттің сипатын және кәсіпорынның қаржы-шаруашылық жағдайын ескере отырып, банктің және нақты несие алушының құқықтары мен міндеттері, қабылданған міндеттемелерді бұзғаны үшін тараптардың экономикалық жауапкершілігі айқындалады.

Нарықтық қатынастарды дамыту кредит беру объектілерін анықтаудағы банктер мен кәсіпорындардың құқықтарын айтарлықтай өзгертті: қазіргі уақытта олар кәсіпорынның кез келген қажеттіліктері болуы мүмкін. Кредиттік қатынастарда мемлекеттік банк жүйесі кезінде болған шектеулер жойылды. Сонымен қатар, несие тиімділігі, сондай-ақ кәсіпорынның да, банктің да материалдық қызығушылығы басты назарда.

Осыған қарамастан, кәсіпорындардың шығындардан туындаған қаржылық қажеттіліктерін банк несиесімен жабылмауға тиіс: өткізімі жоқ өндірілген өнім, тауарлық - материалдық құндылықтардың пайдаланылмайтын қалдықтары.

Өкінішке орай, экономикада қалыптасқан жағдайда көптеген коммерциялық банктер өз қызметін негізінен делдалдық іс-шараларға қысқа мерзімді несиелермен шектейді. Бұл несие ресурстарын өндіріс мүддесінде тиімді пайдалануға және ақша айналымын нығайтуға ықпал етпейді.

Кредиттік шарттың мазмұнында төмендегі жағдайлар айқындалады:

кредит беру мақсаты;
несие мөлшері;
несие беру мен өтеудің мерзімдері мен басқа да шарттары;
кредиттік міндеттемені қамтамасыз ету тәсілдері;
несие үшін пайыздық мөлшерлемелер;
тараптардың жауапкершілігі;
кредит беру үшін қажетті есеп айырысулар мен мәліметтердің тізбесі;
оларды ұсыну мерзімі.

Кредит түрлері.

Коммерциялық банктер өз клиенттеріне әртүрлі белгілері бойынша жіктеуге болатын кредиттердің алуан түрлерін ұсынады:

Осылайша, банктік кредиттеу жүйесі деп кредит беру принциптеріне сәйкес кредит процесін ұйымдастыруды және оны реттеуді айқындайтын элементтер жиынтығы түсініледі. Құрамдас элементтер ретінде ол қамтиды:

кредит берілетін операцияға қарыз алушылардың өз қаражатының қатысу тәртібі мен дәрежесі;
кредиттің нысаналы мақсаты;
кредит беру әдістері;
несие шоттарының нысандары;
несие берешегін реттеу тәсілдері;
несие қаражатының мақсатты және тиімді пайдаланылуын және олардың уақтылы қайтарылуын бақылау нысандары мен тәртібі.

Кредиттің негізгі принциптері мен функциялары.

Экономикадағы кредиттік қатынастар белгілі бір әдіснамалық негізде негізделеді, оның элементтерінің бірі несие капиталы нарығындағы кез келген операцияларды практикалық ұйымдастыру кезінде қатаң сақталатын қағидаттар болып табылады. Бұл қағидаттар кредитті дамытудың бірінші кезеңінде стихиялық қалыптасқан, ал одан әрі жалпы мемлекеттік және халықаралық несие заңнамаларында тікелей көрініс тапты:

Кредиттің негізгі принциптері өтемділік, жеделдік және қайтарымдылық болып табылады.

Нарықтық экономика жағдайында кредит мынадай функцияларды орындайды:

а) уақытша бос ақша қаражатын жинақтау;

б) ақша қаражатын кейіннен қайтару шартымен қайта бөлу;

в) айналыс кредиттік құралдарын (банкноттар мен қазынашылық билеттер) және кредиттік операцияларды жасау;

г) жиынтық ақша айналымының көлемін реттеу.

Сонымен, несие уақытша пайдалануға берілетін құн бойынша несие беруші мен қарыз алушы арасында туындайтын экономикалық қатынастар.

1. 2 Банктік қарыз есебінің аналитикалық және синтетикалық есебі

Қарыздар деп қарыз алушыға ақша және басқа да мүліктік қаражатты қайтару шартымен меншікке беру процестері түсініледі. Кредитпен мәміле мәні болған жағдайда тек ақша ғана, ал кредит беруші - банк ұйымдары бола алады. Кредиттер қысқа және ұзақ мерзімді негізде беріледі[8]

Қарыздар бойынша есепке алуды ұйымдастыру кезінде борыштың негізгі сомасымен, ол бойынша пайыздарымен және ілеспе шығастарымен операцияларды оқшаулау қажет. Қосымша шығындар санатына:

мәмілені консультациялық-ақпараттық сүйемелдеуге жіберілетін қаражат;
кредиттік келісімге сараптамалық бағалау жүргізуге жұмсалған сомалар;
қарыз ресурстарын алуға тікелей байланысты өзге де шығындар.

Кредит қаражатын алушыдан қарыздарды синтетикалық есепке алу 3010, 4010 - шот бойынша, кредиторда 1110 шотта қаржылық инвестициялар құрамында жүргізіледі. Егер іс-әрекет кредиттік шарттың шектелген кезеңі 12 айдан кем болса,

Қарыздар ауызша немесе жазбаша уағдаластықтармен расталуы мүмкін. Олар кәсіпорын мен құрылтайшы, қызметкер, басқа жеке немесе заңды тұлға арасында ресімделуі мүмкін. Несие мен қарыздар пайыздық және пайызсыз болады.

Барлық шаруашылық операциялар балансқа әсер етеді, оның оған әсер етуіне байланысты әр түрлі операциялар түрі қарастырылады. Яғни, әрбір жаңа операцияны жүзеге асыру барысында баланс өзгеріп отырады, сондықтан әр жолы қайта құру мүмкін емес. Жекелеген мүлік құралдарының (актив позициясында) және міндеттемелердің жеке капиталды қосқандағы (пассив позициясында) өзгерістері шоттарда, яғни екіжақты жазуда ескеріледі. Ол үшін шоттағы бастапқы баланс қарастырылады.

Баланстық позицияда мүліктің немесе капиталдың нақтылығы туралы айтылып отырғандықтан, сәйкес шоттардың барлығы инвентарлық шотта (активті шотта) есептеледі, ал пассивтік және капиталдық құндылықтар (меншікті капитал және қарыз корлары) пассивті инвентарлық шоттарда есепке алынады.

Барлық баланстық позициялар инвентарлық шотқа кіргізіледі:

- активті шоттарда бастапқы қалдық дебетке кіргізіледі (яғни, баланстағыдай, сол жағына) ;

- пассивті шоттарда бастапқы қалдық кредитке жатқызылады (яғни, баланстағыдай, оң жағына) ;

Бастапқы баланстық шоттарға бөлінгеннен кейін және бастапқы қорларды негізгеннен кейін операцияларды жүргізуге болады.

Сондықтан бухгалтерлік кітапта жазудың ережесі бар:

- түсімдер немесе көбеюлер бастапқы қалдық бар жағында жүргізіледі;

- шығындар немесе қордың азаюы шоттың келесі жақ бетінде жүргізіледі;

Барлық баланстық позициялар инвентарлық шотқа кіргізіледі:

- активті шоттарда бастапқы қалдық дебетке кіргізіледі (яғни, баланстағыдай, сол жағына) ;

- пассивті шоттарда бастапқы қалдық кредитке жатқызылады (яғни, баланстағыдай, оң жағына) ;

Сондықтан бухгалтерлік кітапта жазудың ережесі бар:

- түсімдер немесе көбеюлер бастапқы қалдық бар жағында жүргізіледі;

- шығындар немесе қордың азаюы шоттың келесі жақ бетінде жүргізіледі;

Активті шоттарда қалдық дебет жағында болады, сондықтан:

- түсімдер кредитінде жүргізіледі;

- шығындар дебетінде жүргізіледі.

Кредиттік мекемелер де басқа да кәсіпорындар сияқты ең аз дегенде туындайтын шығындарды жабу үшін табысқа жетуге ұмтылу керек. Сондықтан дебиторлар несиелеуді пайдаланғаны үшін пайыз төлейді. Және керісінше, салымшылар өздерінің салымдары бойынша пайыз алады. Барлық шығындар және табыстар капиталдың азаюы немесе көбеюі болып табылады. Меншікті капиталдың өзгеруінің осындай жиі рәсімдерін тікелей меншікті капитал шоттарында жүргізу тиімдірек болар еді. Сондықтан табыстар мен шығындар капиталдағы осыған ұқсас өзгерістер тіркелетін Бас кітаптың ерекше шотында жүргізіледі. Бұндай жағдайда, нәтижелік шоттың көмегімен кәсіпорынның жақсы қызметінің себебін зерттеуге және баға беруге болады.

Осылайша қорытынды шот меншікті капитал шотының аралық шоты болып табылады. Қорытынды шот тек капиталдағы өзгерістерді ғана есептейтіндіктен, олардың бастапқы қоры жоқ.

Қорытынды шоттағы өзгерістер осы меншікті капитал шоты жағында жасалады:

- табыстар шотының кредитінде капиталдың өсуі сияқты жүзеге асырылады;

- шығындар капиталдың азаюы сияқты шығындар шотының дебетінде жүзеге асырылады.

Қорытынды шот жылдық қорытынды жасағанда меншікті капитал шоты арқылы тікелей емес, қорытынды шоттың жиынтық шоты ретінде шығын және табыс шоты арқылы жүзеге асырылады. Табыс және шығыс шотын қалдықтаудан несиелік мекеменің жетістікке жеткендігі (табыс шығыннан артық) немесе залал шеккені (табыс шығыннан аз) анықталады. Қалдық қорытындыны көрсетеді және меншікті капитал шотында жүргізіледі. Бұндай жағдайда меншікті капитал шоты «демалыстағы» шот болып табылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.