Химия пәнінен есептер шығару әдістемесі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

ББК 74.265.7 Е80
Е80
Пікір берушілер: педагогикалық ғылымының кандидаты, доцент Чернобельская Г. М.; педагогика ғылымының кандидаты, доцент Чайченко Н. Н.; химия ғылымдарының кандидаты доцент Скляр А. М.
Ерыгнн Д. П., Шишкин Е. А.
Химия пәнінен есептер шығару әдістемесі: Оқу құралы педагогикалық бағыттағы биология және химмя пәндері студенттерінің қолдануына арналған М.: Просвещение, 1989. -- 176 с.: ил. -- ISBN 5-09-000924-4
4309000000 -- 715 ББК 74.265.7
Е -- -- -- -- 22 -- 89
103(03) -- 89
ISBN 5-09-000924-4
(C) Ерыгин Д. П., Шишкин Е. А., 1989

Алғы сөз

Ұсынылып отырған көмекші құралда авторлар студенттерге тапсырмаларды шешудің ғылыми жүйесін, оқыту әдістемесін, шығармашылық ойлауды қалыптастыру үшін оптимальды шартты көрсетеді.
Көмекші құрал арнайы химиялық пәндерді оқуда, химияны оқыту әдістемесін оқуда арнайы семинарлар мен факультативте химиялық тапсырмаларды орындауда, студенттердің белгілі проблема бойынша курстық немесе дипломдық жұмыс жазудағы өзіндік жұмыстарында және педагогикалық практикада қолдануға мүмкіндіктері бар.
Көмекші құрал орта мектептердегі химия пәні мұғалімдеріне оқушыларды оқытуда химиялық есептерді шығаруды үйретуде өзіндік дайындалу үшін және әдістемелік көмек береді.
Көмекші құралдың мазмұны келесі мамани сипаттағы сұрақтарды шешуге бағытталған: студенттердің есепті дұрыс көрнекілендіруге дағдыландыру; анықтамалық мәліметтерді және ХЖ бірліктерін, физикалық шамалардың мәнін епті пайдалануға даярлау; тапсырмаларды шешу барысында логикалық біркелкілікті қолдануға дағдыландыру; шешімдерді пайымдауда әртүрлі тәсілдерді сауатты қолдану шеберлігін дамыту; тапсырмаларды шешу әдістемесін оқушылардың түсінбеу себептерін көрсету және оны жою әдістерін көрсету; химиялық тапсырмаларды шешу оқушыларды оқыту білігін қалыптастыру.
Әр тараудың соңында студенттердің өзіндік жұмысына арналған тапсырмалар берілген. (есептеуге арналған тапсырмалар араб сандарымен берілген, ал жаттығулар - рим сандарымен көрсетілген)
І және ІІІ тарауды Д.П.Ерыгин , ал ІІ, IV және V тарауларды Е.А. Шишкинин жазған.
Авторлар А.Тыльдсеп профессорға және Г.М.Чернобельск доцентке көмекші құралды мұқият қарағаны және ұқыпты талдау жасағандары үшін алғыс айтады.

Кіріспе
Есептерді шеше білу өнер, практика жетістігі
Д.Пойа
Есептерді шығару химиялық білім беруде ерекше орын алады.Себебі, бұл химия бойынша оқу материалын толық және терең меңгеруін және алынған білімді өз бетінше қолдана алу білігін дамытуда қолданылатын оқыту тәсілдерінің бірі.
Химияны үйрену үшін химия ғылымының танымал шындығын оқыту жүйелілігі өзіндік іздену шешімдері алдымен аз, сонан соң үлкен проблемалармен үйлесуі керек.
Химия мамандығын таңдаған студент ой әрекетінің қарапайым тәсілдерін білуі және шығармашылық ойлауды жетілдіруі керек. Бұл үдерістің маңызды компоненті химиялық есептерді шеше білу білігі болып табылады. Себебі, ол әрдайым күрделі ойлау әрекетімен байланысты болады.
Есептерді шығаруды оқыту проблемаларын психологиялық зерттеу қалыптаспаған білік оқушылардың көңіл бөлмеуінен болатын себептер екенін дәлелдеген. Есептердің көбісі оқытушының ұсынған үлгісі бойынша шығарылады және оны өздерінің ерекше тәсілдерімен шешуге тырыспайды. Есептерді шығара отырып, өз жеке әрекетін ұғынбайды, яғни есептің мәнін және оның шығару барысын түсінбейді. Есептің мазмұнын әрдайым талдамайды, ұғынбайды және дәлелдеуге тырыспайды.Есептерді шешуге ортақ амалдарды қолданбайды, әрекеттің бірізділігі анықталмайды. Әрдайым химиялық тілді, математикалық әрекеттерді және физикалық шамалардың мәндерін дұрыс қолданбайды. Оқушыларда тапсырманы орындауда бірінші орында есептің шешуінің барысын түсіндіру емес қандай әдіспен болса да жауапты шығару тұрады.
Химиялық есепті шығаруда тапсырманың химиялық бөлімі мен математикалық әрекетін бөліп алмайды. Есепті шығаруда оқушыларға алынған нәтиженің дұрыстығын кітап артындағы жауабымен емес, басқа тәсілдер арқылы шығарып тексеруге тапсырма берілмейді.
Осы кемшіліктері жоқ оқушылар есептерді шығаруда қиындыққа тап болмайды. Есепті шығару үдерісі қызықты әрі оқушыда крассворд шешіп отырғандай қанағаттану сезімі пайда болады.
Есептерді шешу белгілі оқыту үдерісінде дамиды және оны дамытудың бір ғана жолы бар ол - есептерді әрдайым жүйелі шығару болып табылады.

I тарау. Химиялық есептерді шешуге ортақ әдістемелік талап
§1. Есептерді жіктеу, химиялық есептердің жүйесі, оның химияны оқыту әдістемесіндегі орны.
Химиялық есептерді шығару-химия ғылымының негізгі білімдерін меңгерудің маңызды бөлігі. Есептерді оқу үдерісіне қосу оқытудағы келесі дидактикалық қағидаларды жүзеге асыруға мүмкіндік береді.1. Оқушының белсенділігі мен дербестігін қамтамасыз ету. 2. білім мен біліктің төзімділік жетістігі 3. оқытудың өмірмен байланысын жүзеге асыру 4. маманға бейімдеу, химияны политехникалық оқытуды жүзеге асыру.
Есептерді шығара білу білігін қалыптастыру химияны оқытудың компоненттерінің бірі болып табылады. Химияны табысты оқыту үшін негізгі дидактикалық қағиданы - дамыту, тәрбие және білім беру бірліктерін қолдану керек.
Есептерді шығару үдерісінде заттар және үдерістер жайлы түсініктерді нақтылау және қорытындылау жүреді. Өтілген мәліметтерді қайталау, тереңдетуу және мәнді ету құрамына белгілі жағдаяттар кіретін есептер оқушының оқу материалын өзіндік жұмыс жасау стимулы болып табылады. Ол көзқарас мәліметтерді меңгеру шегі болып бір емес бірнеше кітаптың түсінігі және әртүрлі есептерді шығаруға алынған білімді қолдану білігі сонша делінеді.
Есептерді шығарудың оқу материалын толығымен меңгерудегі басты компонент деп санайтын тағы бір себебіміз, ол теориялар мен заңдарды қалыптастыру, ережелерді ,формулаларды, химиялық реакцияларды құрудың барлық әрекеттері жүретіндіктен екен.
Оқушыларды есеп шығару үдерісінде еңбексүйгіштік, мақсатқа жетушілік, жауапкершілік сезімдері және қойылған мақсатқа жетудегі ұстамдылық пен қайсалылық сезімдері тәрбиеленеді.
Есептерді шығару үдерісінде табиғаттың бірлігін көрсететін, оқушының дүниеге көзқарасын арттыратын пәнаралық байланысты қалыптастырады.
Есептерді шығару барысында оқушының күрделі ойлау әрекеті жүреді. Яғни, дамудың мазмұнды ойлау жағы - білім және іс-әрекеттік - әрекет, операция. Білім мен әрекеттің тығыз өзара байланысы ойлаудың әртүрлі тәсілін қалыптастырудың негізі: дәлел, ой тұжырымы, пайымдау.
Өз кезегінде есептерді шығаруда қолданылатын білімді 2- ге бөлуге болады:
1.есептің мәтінін талдаудағы меңгеретін оқушының білімі және шығару үдерісі мүмкін емес білімдер. Мұнда әртүрлі анықтамалар, негізгі заңдар мен теориялар білімі, химиялық түсініктердің әртүрлі заттардың физикалық және химиялық қасиеттері , қосылыстар формулалары , химиялық реакциялар теңдеулері,заттардың молярлық массасы және тағы басқаларын жатқызуға болады. Психологтар мен дидакттар есептерді шығаруды ой әрекеті кешенінің модельі ретінде қарастырады.
Есептердегі мағыналы рөл проблемалық оқытудағы іздену жағдайларын ұйымдастыру, сонымен қатар,оқушыларда оқудағы оқу материалдарын тексеру үдерісімен алынған білімді қорытындылауды жүзеге асырумектеп химиялық есептердің түпкілікті өңделген классификациялары болмайды:химия әдістемесі бойынша оқу көмекші құралдарында, есептерді шығару бойынша арнайы әдістемелік көмекші құралдарды және мақалаларда есептерді жіктеудің әртүрлі нұсқалары келтіріледі. Жалпы қабылданған классификация екіге бөлінеді: сандық есептер мен сапалық есептер. Әр топ өз кезегінде типтерге бөлінеді. Бірақ типтердің мәнділігі жайлы да сандық жайлы да ортақ көқарас жоқ.
Есептерді типтерге бөлудің, классификациялаудың үш нұсқасын қарастырып барып ажыратамыз(1-кесте)
Химиялық сандық есептерді шартты мынадай үш топқа бөлуге болады:
1. заттардың химиялық формулалар немесе қорытынды формулаларын қолдану арқылы шығарылатын есептер
2. химиялық реакция теңдеулерін қолдану арқылы шығарылатын есептер.
3. Заттардың ерітінділермен байланысты берілген есептер.
Осы топтардың әрқайсысына әртүрлі есеп түрлері кіргізіледі, мысалы бірінші топқа күрделілігіне байланысты бөліп көрсетуге болатын 15 түрге жататын есептер:
1. қосылыстың салыстырмалы молекулалық массасына есептеу жүргізу
2. заттардағы элемент массаларының қатынасын есептеу
3. қосылыстағы элементтің массалық үлесін анықтау
4. құрамында берілген элемент бар, элементтің белгілі массасы бойынша есептеу жүргізу
5. заттың массасын оның құрамындағы элемент массасы бойынша есептеу
6. газдың салыстырмалы тығыздығын анықтау
7. газдың салыстырмалы молекулалық массасын оның салыстырмалы тығыздығы арқылы табу.
8. зат санын оның массасы арқылы есептеу
9. заттың белгілі саны бойынша массасын есептеу
10. қосылыстағы элементтердің массалық үлесі бойынша қарапайым зат формуласын есептеу
11. заттың молекулалық формуласын оның құрамындағы элементтердің массалық үлесі мен салыстырмалы газ тығыздығы арқылы есептеу
12. зат формуласына жану өнімдері массасы белгілі болғанда есептеу жүргізу
13. массасы, саны және көлемі бойынша зат бөлшегі санын есептеу
14. көлемі бойынша газтектес заттың массасын анықтау
15. массасы, саны бойынша газтектес заттың көлемін анықтау
Әр түрлі типтегі есептердің арасында шығару жолы бірдей есептер болады. Бұл өзара кері деп аталатын есептер өзара кері түсініктері арасындағы түсінуге қажетті, салыстыру мен жалпылау жүргізуге қажет. Тура және кері есептер түсініктері шартты және оларды бірлікте қарастыруға болады. Кез келген кері есептер егер бұл есептің берілгені ізделетін шама болып, ал тура есептің шамасы кері есептің шарттарына кіреді.
Тура есептер: Кальций карбонатындағы элементтердің массалық үлестерін есептеңіздер.
Кері есептер: Құрамында 40% кальций, 12% көміртек, 48%
оттегі болатын зат формуласын табыңыз.Заттың салыстырмалы молекулалық массасы 100-тең.
Тура есептерді шығару кальций карбонатының салыстырмалы молекулалық массасы формуласы бойынша есептеуден басталады, сонан соң есептеу мына формуланы қолданумен жүзеге асырылады.: ω=n∙ArMr Кері есептерді шығару осы формуланы түрлендіру арқылы атом санын табуға қолданылады: n=W∙MrAr.

1 кесте. Әртүрлі әдіскерлер ұсынған есептерді типтері бойынша жіктеу.

С.Г.Шаповаленко

А.С.Шевалева

Ю.В.Плетнер, В.С.Полосин
1 тип.Массаның химиялық өлшемі моль ұғымымен танысу.
2 тип.Химиялық формула бойынша элементтердің массалық қатынастарын есептеу.
3 тип.Заттың массасы бойынша элемент массасының формуласы бойынша есептеу.
4 тип.зат массасы бойынша газ көлемін және қатыстық тығыздығы бойынша салыстырмалы молекулалық массаны есептеу.
5 тип. химиялық теңдеулер бойынша есептеудер
6 тип.ерітінділерге есептеу жүргізу

7 тип.Жай және молекулалық формуласын құру

1 тип. Формула бойынша есептеулер

2 тип. моль ұғымымен және Авогадро заңымен байланысқан, химиялық формула бойынша есептеулер

3 тип. Химиялық реакция теңдеулері бойынша есептеулер

4 тип. Зат формуласы қорытындылары

5 тип. Периодтық заң. Атом құрылысы.

6 тип. Ерітінділер

7 тип. Политехникалық мазмұнымен құрастырылған есептер
1 тип. Формула бойынша есептеулер

2 тип. берілген концентрациямен ерітінді дайындау үшін еріген зат және ерітінді массасын есептеу

3 тип. Реакцияның газтектес өнімдері мен әрекеттесетін газдар көлемдік қатынастарын табу.

4 тип. заттың молекулалық формуласын табу және берілген газ көлемі зат массасы бойынша салыстырмалы молекулалық массаны табу.

5 тип.Реакция өнімінің шығымын теориялыққа қатысты пайыздық анықтау
6 тип. Егар реакцияға қатысатын заттың бірі артық мөлшерде берілсе, реакция өнімі құрамында болатын зат санын анықтау.
7- тип. құрамында қоспаның белгілі пайызы болатын, реагенттен алуға болатын зат санын анықтаңыз.

8 тип. Көлемдік өлшем бірліктегі газтектес реакция өнімдері санын анықтаңыз.

Жоғарыда көрсетілген есептер типі формула бойынша өзара кері келесілер болады: 3,10 және 11, 4 және 5, 6 және 7, 8 және 9, 14 және 15.Осылайша, шешілу жолымен ерекшеленетін 15 түрінің орнына 9-ы болады.
Түрлі үлгідегі топтың есептерін шешу үшін химиялық реакция теңдеулерін және бірнеше өзара кері есептерді қолдану керек.
Қарастырылған екі топ ерітінділер есептерімен біршама ерекшеленеді, дегенмен қағида айырмашылыққа ие емес. Мысалы, молярлы және эквивалентті концентрациялы ерітінділер дайындауға қажетті зат массасын есептеудегі есептер міндетті түрде зат формуласы бойынша есептерді қолдануды талап етеді. Осы топтың есептері арасынан келесі түрлерді бөліп көрсетуге болады:

1. заттың ерігіштік ұғымын қолдану арқылы есептеу 2. ерітіндідегі еріген заттың массалық үлесі түсінігін қолданатын есептер.3. молярлық концентрация түсінігін қолданатын есептер 4. Эквивалентті молярлық концентрация ұғымын қолдану есептері 5. бір түр концентрацияны басқаға ауыстыруды есептелетін есептер.
Химиялық есептер

Сандық Сапалық

зат формуласы бойынша ерітінділерге
реакция теңдеулері бойынша

түрлі үлгідегі типтер

Химиялық есептерді ауызша, жазбаша және экспериментті шығаруға болады, бірақ есептің шығару тәсілін алдын-ала беруге болмайды. Мектеп бағдарламасында түрлі үлгідегі есептер беріледі.
Химиялық формула және реакция теңдеуі бойынша шығарылатын , сандық және сапалық есептерді қарама-қарсы қою қате болар еді, өйткені әр есептің өз артықшылығы мен әлсіз тұстары болады.
Тек қана есептердің барлық түрлерін қолданып, оның шешімдерін жазбаша, ауызша және экспериментальды практикаландырып, өз орнында және өз уақытында қолдана отырып, оптимальды сандарда, аз уақыт ішінде және аз күн жұмсау жақсы нәтижеге жеткізеді.
Қазіргі уақытта кең таралған жағдайдан жағдайға есептер шешімі практикасы, яғни бағдарламада және оқулықта сол және басқа есепті шығару жолдарына сай емес көрсетілсе онда күтілген нәтижені бермейді. Оқушыларда химия пәні бойынша есептерді шеше алу білігі жетістіктері есептерді үздіксіз шығарған кезде ғана дамиды және қорытындыланады. Есептерді шығарғанда жай есептерден күрделі есептерге көшу қажет.
Химиялық есептерді шығару жүйесіне сандық және сапалық есептер және ауызша , жазбаша және экспериментальды шығарылатын есептер кіруі қажет.Мұғалім өз жүйесін сабақты және үй жұмысының нақты жоспары негізінде құрады. Ал оқушылардың есептерді орындау жүйесі оқушылар ие қателіктерді анықтау міндеттілігімен бақыланады.Ұсынылатын есептер саны білім берудің берік дағдысы үшін жеткілікті болуы керек,себебі артық болған жағдайда оқушының қызығушылығы жоғалады. Дегенмен, оқушының жеке ерекшеліктерін ескере отырып, есептер санын әр оқушыға әр түрлі қылып үйлестіруге болады.
Мұғалімнің жүйеге қосқан бір типке жататын есептері мазмұны бойынша бір түрде ғана болмауы тиіс. Себебі, ол яғни бір түрдегі есептер механикалық шығаруға әкеледі және оқушы ие дағдыны құрайды.
Мұғалім оқу үдерісіндегі есептерді қолдану жүйесін есептердің түрлі түрін түрлендіруі жүретіндей етіп өзі ойластырады.
Мысалы, VIII сыныпта оқушыларды оқыту барысында есептерді шешудің 6 типі қарастырылады. Бірінші тақырыпта оқушыларға 1-ші типтің есептерін шешуді түсіндіреді. Яғни , заттың химиялық формуласын есептеу. Оқушыларда салыстырмалы молекулалық массаны шығара алу білігі қалыптасқаннан кейін оларға 2-ші типтегі есептер- заттың санын анықтайтын массаны есептеуді ұсынады. Бұдан соң біруақытта 1-ші және 2-ші типтегі есептерді шешу білігі мен дағдынын өңдейді. Әрі қарай оқушылар 3-типтегі есептер-химиялық теңдеулер бойынша зат массасын есептеумен танысады. Осы арада оқу материалында тақырыптар алдыңғы екі тип есептерін шешу бойынша өңделеді. Сызба түрінде бұл жүйе келесідей болады:
1--2, 1,2--3, 1,2,3--4, 1,2,3,4--5 және т.б.
Көрсетілген жүйе есептерді шығару дағдысын бірінен соң бірі қайталап отыруға негізделген. Сонда ғана оқушы есептерді жақсы меңгеретін болады.
Мұндай жүйені қолдану әртүрлі жүйелік есептерді әр сабақта және әр түрлі деңгейін шешуде қиындық туғызбайды.
Жаңа тақырыпты немесе тарауды өтерде мұғалім қандай есептерді шығартқызатынын және қандай бірізділікпен орындайтынын алдын-ала ұйымдастыруы қажет. Осы кезде мұғалім таңдау әдістемесі мен есеп құру әдістемелеріне ие болуы тиіс. Ол үшін оқушының дайындық деңгейін ескеру керек, яғни ұсынылған есептер қандай оқушыларға беріліп отыр - әлсіз немесе мықты, сонымен қатар - бұл есептер өтілген тақырыпты қайталау бойынша ма немесе жаңа ғана өтілген тақырыпқа арналған ба екенін анықтап алуы керек.
Көбіне белгілі құбылыстар мен түсініктермен қатар жаңа құбылыстармен түсініктерді меңгерткенде жақсы меңгеріледі. Сол үшін, сабақ барысында мұғалім пәннің берік білімін қалыптастыруға көмектесетін есептеу жүйесін құрады.
§ 2 Химиялық есептердің екі жағы жайлы түсінікті қалыптастыру
Химиялық есептерді химияны оқыту үдерісінде қолдану өзінің рөлін толық атқарады, егер оны шешу барысында есептеуге ғана мән берілмей, есептің химиялық мәнділігіне мән берілуі керек.
Мәтін
Шығарудың
химиялық
бөлімі

Есептерді зерттеу
Есептің шартының сызбалық жазбасы

Есептерді талдау

Есепті шығарудың тәсілін таңдау
Шығарудыңматематикалық
бөлімі

Жауабы
Есептеу

Шешуін талдау немесе тексеру

Оқушымен кері есептер құру

Заттар және олардың айналулары сапалық сияқты сандық жағынан да қарастырылады. Сондықтан, есептерді шығаруды екі бөлікке бөледі: химиялық және математикалық.
Осылайша, химиялық құбылыстың сандық және сапалық жағы химия пәнінен кез келген шығарылатын есептер шешімі әдістеменің негізі болады.
Есепте қолданылатын химиялық реакция теңдеулері мен химиялық формулалардың екі жағы бөлінбейді және сондықтан есепті шығарудың оқытудың үдерісіндегі белгілі бір осы екі жағының бірін арнайы бөліп тастауға немесе шектеуге болмайды. Дегенмен ,практика көрсететіндей химиялық есептерді шығаруда көбінесе есептеуді пайдаланады да, ал химиялық жағы көлеңкеде қалып қояды.
Химия пәні бойынша әр шығарылатын есепте оны шешпесе математикалық әрекетті орындау мүмкін емес болатын сапалық есеп жасырын тұрады. Сондықтан, алдымен оқушыларда сапалық есептерді шығара білу білігін қалыптастырып, сонан соң ғана есептерді есептеуге өту қажет.
Химиялық формулалардан заттар жайлы мәліметтің қандай максимальды көлемін ашуға болатынын қарастырайық :(2 кесте) Бірақ заттық сандық құрамы білімінен шығатын мәліметтер , оның сапалық құрамы белгілі негізінен алынады.Яғни, формуладан алынған оқушылардың көңілін білімге акценттеусіз оқушыларға зат формуласы бойынша шығарылған барлық көп түрлі есептер түсініксіз болып қалады. Осыған орай, есептелетін есептерді шығару үшін алдымен шешімнің химиялық жағын қарастырып, химиялық жағы түсінікті болған соң ғана есептің есептеу бөлігіне өту қажет.
Ғылыми дәлелденгендей формула бойынша есептер шығару, заттың молекулалық құрылысының тұрақтылығын білдіреді. Осыны негізге ала отырып, қосыластағы заттың массалық үлесін есептеп шығарады (зат құрамын табады). Зат құрамын есептеп шығару үшін оқушы міндетті түрде элементтің зат құрамындағы массалық үлесі анықтап, осы анықтаманың математикалық есебін жазу керек. Есептің химиялық бөлігін орындап болған соң, математикалық есептеу оқушыға қиынға соқпайды. Есеп барысында зат мөлшерін пайдаланғанда, молярлық масса, молярлық көлем , Авогадро саны деген ұғымдарды қайталап, осы мәндердің басқа физикалық мәндермен байланысын, мысалы: масса, көлем, элемент құрылысының саны ( атом, молекула, ион, электрон және т.б.) қарастыру.
Химиялық реакцияны ңестіру арқылы есеп шығарудың негізі, заттың массасын сақтау заңын, Авогадро заңын,негізгі химиялық құрылым байланыстар класын, реакция типін білу. Реакцияларды теңестіргендегі , күрделі есептер шығаруда , шыққан өнімнің массалық үлесін және қоспаның массалық үлесін және т.б. білу керек.
1-есеп. (№4-12) 80 гр 15 %-дық натрий сульфатына 20 гр су қосылған. Қоспадағы еріген заттың массалық үлесі қандай?
Бұл есепте химиялық бөлігінің негізінде ерітінді еріген зат , ерітіндідегі еріген заттың массалық үлесі деген түсінік бар. Соңғы анықталған түсінікті еске түсіріп және оның математикалық өрнегін W=m(еріген зат) m( ерітінді) арқылы оқушы еріген заттың массасын есептеп шығарады: m(еріген зат) = W∙ m( ерітінді). Алынған ерітінде массасында алғашқы ерітінді мен судың массалық мөлшері бар. Енді алынған формулаға мәндерін қойып және күрделі емес есептеу жүргізу арқылы, есептің сұрағына жауап беруге болады.
2-есеп. Сұйылтылған азот қышқылы салқында күкіртсутегін бос күкіртке дейін тотықтырады. Сол кезде азот(ІІ) оксиді мен су түзіледі. 3,36 л күкіртсутекті тотықтырғанда алынған күкірттің массасы мен азот(ІІ) оксидінің көлемін анықтаңыз.
Берілген есептің химиялық бөлігін шығару үшін аталған заттардың формулаларын жазуға, реакция теңдеулерін жаза білу білігін, коэффициенттерді тотығу-тотықсыздану реакцияларын ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.