Тұяқ терісі астының іріңдеп қабынуы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
1Кіріспе
1.Қойдық тұяқ шіруінің қоздырушысы
2.Негізгі бөлім
1.2.Аурудың алдын алу жолдары
1.3.Белгілері
1.4Емдеу шаралары
3.Қорытынды
4.Пайдаланған әдебиеттер

1.1 Тұяқ аурулары және тұяқ ауруларын алдын алу

Көбінесе малдың тұяғы мен аяқтары жарақаттанады. Мүйіздің сынуы жарақаттанған кезде микробтар ұлпаға түсуі мүмкін, олар ұлпаларды қабындырады. Сол кезде керекті жәрдем көрсетілмесе, қанға еніп, қан арқылы бүкіл организмге тарайды. Бұдан сақтануға болады, егер малға дер кезде ем көрсетілсе.
Белгілері. Тұяққа бөгде денелер енген жағдайда (шеге,сым,соқаның тістері,шиша), көбінесе тұяқ астына қадалуы немесе кіруі мүмкін.
Жайлауда малдарды көшіргенде, тұяқтың жарақаты өсімдіктің қатты сабақтарынан, шабылған ағаштардың жантақтары зақымдауы мүмкін, олар тұяқтың жұмсақ жеріне қадалып, зақымдауы мүмкін. Сиыр байлаулы тұрған кезде өзінің шынжырына байланып терісін жарақаттауы мүмкін. Қандай болмасын жарақатта мал біріншіден ақсайды және тұяқтары зақымдалады. Малдың тұяғы 3-4 күн өткен соң ауырып ісінеді және сол аяғын мүлдем баса алмай қалады.
Көмек түрлері. Малдың аяқтарын фиксация жасап, тұяқты арнайы пышақтармен тазалайды. Жарақат алған жерді арнайы құрал-саймандармен басып, шұқып зақымдалған жерін табады. Микроб түспес үшін заласыздандырып, жарақаттанған жерін тазалап отыру қажет. Егер тұяқ немесе бұлшықеттері жарақат алса, сол жердің айналасын тазалайды, қайнаған сумен сүртіп, микробтарды залалсыздандырамыз. 5% иодпен және зеленка жағады да қорғаныш дәкемен байлайды.
Дәрігерлік көмек. Терең жараларды фурацилин немесе риванолмен жуамыз. Бөгде денелерді алу үшін буынды есілген жіппен байлап алады, жансыздандыратын дәрі егіп, ұлпалардағы микроорганизмдерді жойып алады, қатты зақым алған және некрозданған ұлпаларды кесіп алып тастайды. Жараны ұнтақпен сеуіп, эфир жағып байламмен байлап тастайды. Жара қабынған жағдайда ішкі артерия тамырына антибиотиктер мен новокаин салады.Мысалы 200 мың пенициллин.
Аяқ терілерінің жарасы (Некробактериоз) - үй малының арасында жиі кездесетін, негізінен малдың тұяқ үсті тері аумағын зақымдайтын індетті кесел. Оған шалдыққан малдың аяғына әрине, бауырына және өкпесіне жара түседі.

Кейде еріндерін, ауыз қуысын желін терісін зақымдай отырып өкпеге, бауырға, қалың еттерге өтіп кетуі мүмкін.

Қоздырғышы - некрофорум бактериясы микробының қатерлі әсерінен пайда болады. Бұл жұп-жұқа анаэробты, қимылдамайтын, бактериялық спора тудыра алмайтын микроорганизм. Тканьдерде және бактерияның құрылысында ұзындығы 100-300 метр, және ені 0,5-ден 2,0 м жіп тәрізді болып жиі кездеседі. Ал кокк - шар тәрізді бактерия ұзындығы 3-4м қысқа-қысқа жекелеген таяқша тәрізді түрлері сирек кездеседі. Бұл бактерия 34-37 градуста жылылықта көбейіп өседі, 65 градус ыстықта - 15 минуттың ішінде, ал қайнаған суда дереу өледі. Бактерия бір проценттік формалиннің ертіндісінен немесе карбол қышқылынан тез жойылып кетеді. Қоздырғышы малдың ішегінде өмір сүріп, сыртқы ортаны негізінен ластап тұрады. Мал зәрінде 15, қида 50, сүтте 35 күнге дейін, ал ылғалды жайылым топырағында үш айға дейін күшін сақтауы мүмкін. Осы микробтармен залалданған қора жайларды құрғатып кептіргенде микробтар тәулік шамасында өледі. Тікелей түскен күн сәулес 10 сағаттан соң залалсыздандырады.
Сондай-ақ Марганцовка, риванол, фенол, лизол, формальдегид, креолин, күйдіргіш натрий тағы басқа залалсыздандырғыш ерітінділері жарты сағат шамасында микробтардың күшін жояды.
Эпизоотологиясы. Бұл аурумен ірі қара, жылқы қой, түйе, жабайы аңдар және құстар ауырады. Ауру малмен жұмыс істегенде адамға да жұғуы мүмкін. Індеттің негізгі таралу көзі ауырған малдар болып саналады. Микробтар олардың ағзасында ауырып жазылғаннан кейін көп уақыт бойы сақталып, сыртқы ортаға сілекейі, тезегі, тағы басқа бөлінді заттар арқылы бөлініп отырады. Тазаланбаған лас қораларда, залалданған суларда, ылғалды жайылымдарда болатын бұл микробтар мал ағзасына аяқ терілерінде, ауыз қуысының кілегейлі қабатында кездесетін ұсақ тілінді немесе басқа да жарақаттар арқылы өтеді. Жарақаттарға түскен микробтар, ауа бармайтын жара бетіндегі қабыршақтар астында өсіп-жетіліп, ауру туындатады. Ауру көпшілік жағдайда ауа-райы жайылымы өте ылғалды жерлерде кездеседі. Жауын-шашын көп болған жылдары мал арасында а1.2 Тұяқ терісі астының микробсыз қабынуы

Тұяқ терісі астының сулы немесе фибринді микробсыз қабынуы жіті өтеді. Кейде аурудың созылмалы түріде байқалады. Бұл ауру малды тасты жерге жайғанда, тұяғын тасқа соғып алуынан немесе малды тас еденді қорада ұстағанда, тұяқ тазалағанда мүйізді аса көп кесуден, дұрыс тағаламаудан шығады. Ірі қарада ауру бұл себептерден басқа аусыл ауруымен ауырған кезінде, сондай-ақ мал жатыры қабынғанда және желінсау ауруымен ауырғанда, улану салдарынан, мал жеміне белокты (дайындықсыз) бірден көп қосқандықтан пайда болады.
Белгілері. Мал зақымданған аяғын баса бергенде-ақ ақсайды. Оның тұяғын қысқышпен тексеріп көргенде, тұяқтың зақымданған жерлері ауырады және оның сәл қызуы болады. Егер табан терісінің асты қабынған болса онда осы маңдағы табанның мүйізді қабығы теңбіл сары не қызғылт сары түсті болады. Ауру аусыл салдарынан пайда болса, онда тұяқтың табан мүйізі құрғап, сынғыш келеді, тұяқ қабырғасы сақина тәрізденеді, не ол бұдырланып тұрады.
Ауруды анықтау. Күмәнді жағдайда ауруды анықтау үшін тұяқ мүйізін бөреңке тәрізді етіп тұяқ терісінің астына дейін кеседі де жалқаяқтың түріне қарай ауруды анықтайды.
Емі. Малды тыныш ұстап, аяғының астына мол, құрғақ төсеніш төсейді. Алғашқы 2-3 күнде зақымданған тұяққа салқындатқыш (салқын саз, мұз, қар) байлап, кейін жылы (45-47 градусс саз немесе шымтезек балшығы) ем қолданылады. Емдеу аяқталған соң терісін жуып, құрғатып сүртеді. Уланғанда (жатыр қабынуы, желінсау, жемде - белокпен улану) антигистамиңці препараттар береді. Аурудың созылмалы түрінде тұяққа 20 проценттік салицил немесе йодты май жағып таңады. Тұяқ жұлығына жақын зақымданған жерде мүйізді сол қабаттарға жеткенше алып тастайды.
Аурудан сақтандыру. Жоғарыда айтылған ауру туғызатын ұнамсыз әсерлерді алдын ала болдырмау керек.

1.3 Тұяқ терісі астының іріңдеп қабынуы

Тұяқ терісі тірегінің іріңдеп қабынуы оның үстіңгі бетінде болуы мүмкін, мұнда патологиялық процеске оның үстіңгі қабаттары және эпидермистің өсім беретін қабаттары ғана шалдығады, ал іріңдеп, ауруға барлық қабаты шалдықса қабыну тұтас түріңде болады. Бұл ауру жараға инфекция түсуден, табанды және оның жұмсақ жерін ұрып алудан (табан тию, таға тию), тұяқ мұйізінің терең жарылуынан, іріңдеткіш инфекциялардың (соның ішінде аусыл) есерінен тері астының қабынуынан пайда болады.
Белгілері. Мал денесінің қызуы көтеріледі (ірі қараның дене қызуы кетерілмеуі мүмкін). Нейтрофильді лейкоцитоз болып, РОЭ жеделдейді. Мал ауру аяғын басқанда ақсайды. Қабынған жердің мүйізі ісіп-кебінеді, тұсі сары қоңыр болады (тұяқ қысқышымен тексеріп байқағанда) және оның қызуы едәуір жоғары (тұяқтың басқа жерімен салыстырғанда) болады. Табанның, майтабанның, мүйізді көбенің ісіп-кеуіп кейбір жері ыдырап ажырауы мүмкін. Ажыраған мүйізді жарғанда іріңді жалқаяқ шығады. Бұдан кейінірек жұлық ісініп бітеу жара пайда болады (ірі қарада көбінесе тұяқ ашасынан).
Ауруды анықтау. Тұяқтың тері асты іріңдерін басқа іріңді аурулардан клиникалық белгілері арқылы ажыратылады.

Емі. Малды тыныш ұстап, аяғының астына құрғақ шөп төсеніш төсеу керек. Тұяқты тазалап (тағалаған малдың тағасын алып тастайды), сабындап жылы сумен жуады. Терең өтетін етіп ауырған жердің сезімін жояды, сол жердегі қан жүрісін тоқтатады (бұрау салып). Ең қатты ауырсынатын жерін ақжиек қасынан мүйізді бөреңке тәрізді етіп терінің тірегіне жеткенше кеседі. Жалқаяқты ағызып және жараны тазартып, оған иодтың спирттегі 5 проценттік ерітіндісін, сульфаниламидтік препараттар, антибиотиктер немесе иодоформды эфир құяды, сонан соң зарарсыздандырылған дәке тығады, таңады. Таңғыштың үстіңгі қабаттарына қарамай жағады.
Жұлықта, майтабанда бітеу жара болса оны тұяқтың мүйіз қабырғасының топай шетіне бітеу жараға жақын жеріне жұқартады да ажыраған мүйізді алып тастайды, жараны жоғарыда айтылған ерітінділермен жуып шаяды, және оның сыртын кенеппен немесе кленкамен жабылған таңғышпен таңады. Мал аурудан айыға бастаса таңғышты сирек алмастырады. Малдың дене қызуы көтерілсе сондай-ақ ақсауы жойылмаса не үдей түссе, таңғышты шешіп, аурудың барысын тексеріп, оның жазылмай тұрған себін анықтайды. Ауырған жерді айналдыра новокаин блокадасын жасауға болады.
Аурудан сақтандыру. Тұяқты әрдайым байқап қарап, көрінген жараларды, таға тиюді т.б. тұяқ жарақаттарын емдеп отыру керек.
Сопақ қалташықтың іріңді қабынуын (іріңді подотрохлеит) жылқыда жиі, ірі қарада сирек кездеседі. Бұл ауру қалташықтың қуысына дейін өтіп кететін, май табанының дүңкуінен, терең жатқан бақай бүккіш сіңірдің шіруінен пайда болады.
Белгілері. Қалташық зақымданғаннан кейін 2-3 күн бойы малдың дене қызуы көтеріледі және қатты ақсайды. Мал қозғалмай тұрғанда да, жүргенде де ауру аяғын тек тұяғының ұшымен басады. Май табанның өкше жағы іседі және тұяқ қысқыш аспаппен майтабанның ортаңғы үлкен бір бөлігін қысып қарағанда, сондай-ақ тұяқ буынын жазғанда малдың ауырсынғаны байқалады. Майтабан едәуір жарақаттанғанда шұбатылған қалташық сұйығы ағуы мүмкін
Болжау. Хирургиялық ем дер кезінде жасалса, мал аурудан айығады, кейде айығуы да, айықпауы да мүмкін.
Емі. Операция жасайтын жерді дайындап, қан жүрісін тоқтататын гемостатикалық бұрау салып, ткань, ет қабықтарынан өтетін етіп дәрі жіберіп, саусақ нервтерінің сезімін жояды. Жара шетін түбіне дейін бөреңке тәрізді етіп кесіп, қалташық ішіне және жараға шприц, іші топас инемен новокаиннің 25 процентті ерітіндісіндегі антибиотиктер жіберіледі. Егер бұл ем нәтижесіз болса, дереу операция жасап, терең жатқан бақай бүккіш сіңірді жартылай кеседі (сопақша сүйек шегінен).

1.4 Тұяқ буынының іріңді қабынуы

Аша тұяқты малдың тұяқ буынының іріңді қабынуын сүйек панарициясы деп атайды. Ауру көбіне жұлық дүңкуінің асқынуынан, сопақша қалташықтың іріңді қабынуынан, терең жатқан бақай бүккіш сіңірдің шіруінен және сиректе болса жұлық, майтабан буындарының қуысына өткен, инфекция түскен жарақаттардан қайталау ретінде пайда болады.
Белгілері. Малдың дене қызуы көтеріледі, тәбеті нашарлайды, аяғын басқанда ақсайды.
Ауырған жерінің белгілері аурудың өту сатысына байланысты әр түрлі болады. Буынның ішкі қабаты іріңді қабынған кезінде жұлық буын айналымдары сыздап іседі және буынды жазғанда немесе бүккенде ауырсынады, буыннан лай сарысу ағады. Ол таңба тәрізді болып тез ұйды, одан дайындалған жұғындыда буылтық-ядролы лейкоциттер көп болады. Рентгендік буын саңылауы кеңейеді. Қабықты дүңку кезінде жұлық түгелдей ісіп сыздап, тері ісіп-кебеді.
Параартикулярлы дүңку кезінде ауру бақайға, ал кейде тіпті топай буынына дейін тарайды. Жұлығында немесе майтабанында бітеу жара болады. Кейде сіңір, тарамыс өлі еттенеді.
Сүйектің іріңді қабыну сатысында параартикулярлы дүңку белгілерімен қатар температураның ремитикалық түрі байқалады. (ірі қарада ол әдеттегідей болуы мүмкін), мал арықтап ақсай береді, жұлық екінші бақай маңында жайыла тараған тығыз, шамалы ауыратын ісік, қайталай беретін өзекті бітеу жара болады. Рентгенмен қарағаңца буын арасының кеңеюі, периосталды көлеңке сүйек тканнінің бұзылуы байқалады.
Ауруды анықтау. Ауруды клиникалық белгілер, буын сарысуын тексеру негізінде анықтайды.
Болжау. Жылқы буынының ішкі қабаты іріңді қабынған аурудан айығады, қабықты және парартикулярлы дүңкуден айығуы да, айықпауы да мүмкін, Сүйектің іріңді қабынуынан кебінесе айықпайды, ірі қараны дер кезінде ұқыпты емдесе барлық жағдайда да аурудан айығады.
Емі. Аурудың бастапқы кезеңінде (буынның ішкі қабаты қабынуы, қабықты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.