Атмосфералық қысым

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ФАРМАЦЕВТИКА АКАДЕМИЯСЫ

РЕФЕРАТ
Тақырыбы: Газ қысымы. Парциалды қысым. Манометрлер. Атмосфералық қысым.

Орындаған: Көшен А.
Тобы: 101 А ФӨТ
Қабылдаған: Маханбетова М.

Шымкент 2015
Жоспар
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
а) газ қысымы;
б) парциалды қысым;
в) манометрлер;
г) атмосфералық қысым.

III. Қорытынды
IV. Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе
Газдың қысымы - газдардың қатты денелер мен сұйықтардан айырмашылығы, олар өздері тұрған ыдыстың көлемін түгел алып тұратыны туралы өткен такырыптардан білесіңдер. Мысалы, газ болат баллонның, автомобиль шинасының немесе волейбол добы камерасының және сол сияқты тағы да басқа ыдыстардың ішіне түгел жайылады. Сонда газ осы өзі орналасқан кез келген ыдыстың кабырғасына кысым түсіреді.
Парциальдық қысым. Газды қоспа қысымының сол қоспаға кіретін бір ғана түрбөлшегі тудыратын бөлігі. Оның мөлшері тек қана осы түрбөлшек бүкіл көлемді игерген жағдайда туындайтын қысым мөлшеріне тең болып шығады.
Манометр - сирек, тығыз емес -- сұйықтық пен газ қысымын өлшеуге арналған прибор. Манометрлердің көптеген түрлері бар. Мысалы: дифманометр, сфигманометр, бурдон манометрі, қарапайым ашық сұйық манометр т.б. Атмосфералық қысым барометрмен, нөлге жуық қысым вакуумметрмен өлшенеді. Манометр - қысым айырымын өлшеу үшін қолайлы аспап. Қарапайым ашық сұйық манометр латын әрпі U пішінді шыны түтіктен тұрады. Түтікке қандай да бір сұйық, мысалы, аз қысым айырымын өлшеу үшін май сияқты тығыздығы аздау, ал үлкен қысым айырымын өлшеу үшін сынап сияқты тығызырақ сұйық құйылады.
Атмосфералық қысым -- атмосфераның жер бетіне және ондағы заттарға түсіретін қысымы. Ол барометрмен, яғни сынап бағанасының биіктігімен (мм сын. бағ.), СИ жүйесінде паскальмен (Па), ал метеорол. ғылымында гектопаскальмен (гПа) немесе миллибармен (мб) өлшенеді. Атмосфералық қысым Жер шарының кез келген бөліктерінде үздіксіз өзгеріп отырады. Тропиктік белдеуде қысымның тәуліктік өзгерістері айқынырақ байқалады. Кейде тәулік ішінде қысым айырмашылығы 20 -- 30 гПа-ға жетуі мүмкін. Атмосфералық қысымның жылдық өзгерістері материктердің орталық бөлігінде күштірек байқалады. Мәселен, Гоби шөлінде бұл көрсеткіш тіпті 40 гПа-ға жетеді, мұнда қысым максимумы қаңтарда, минимумы шілдеде байқалады. Материктер шетіндегі муссонды облыстарда және мұхиттардың жоғары ендіктерде жатқан бөліктерінде атмосфералық қысымның жылдық ауытқулары едәуір болады.

Газ қысымы. Газдың қысымы - газдардың қатты денелер мен сұйықтардан айырмашылығы, олар өздері тұрған ыдыстың көлемін түгел алып тұратыны туралы өткен такырыптардан білесіңдер. Мысалы, газ болат баллонның, автомобиль шинасының немесе волейбол добы камерасының және сол сияқты тағы да басқа ыдыстардың ішіне түгел жайылады. Сонда газ осы өзі орналасқан кез келген ыдыстың кабырғасына кысым түсіреді. Газ молекулалары үлкен жылдамдықпен ретсіз қозғалып жүретіні белгілі. Сонда олар бір-бірімен әрі өзі тұрған ыдыстың қабырғаларымен соқтығысады . Газдың молекулалары өте көп, сондықтан олардың соқтығысу саны да көп. Мысалы, бөлмедегі ауа молекулаларының 1с ішінде 1см2 ауданға келетін соқтығысу саны жиырма үш таңбалы санмен өрнектелетіні есептеулер арқылы анықталған. Жеке молекулалардың соккысы әлсіз болғанымен, барлык молекулалар соққысының ыдыс кабырғасына тигізетін әрекеті едәуір үлкен болып шығады. Міне, осыдан газ қысымы пайда болады. Сөйтіп, газдың ыдыс қабырғасына (немесе газдың ішіндегі денеге) тусіретін. қысымы газ молекулаларының соқтыгысуынан пайда болады. Мынадай тәжірибе қарастырайық. Ауа сорғысы калпағының астына аузы байлаулы, ішінде аздаған ауасы бар резенке шар орналастырылады . Одан кейін сорғымен қалпақтың ішіндегі ауаны сорып шығарады. Айналасындағы ауа сирей бастағанда шардың шала толтырылған резеңке кабығы біртіндеп торсия бастайды да, ақырында шар пішініне келеді. Бұл тәжірибені калай түсіндіруге болады? Алғашкыда ауаның қозғалыстағы молекулалары шардың қабырғасын ішінен де, сыртынан да үздіксіз соққылайды. Қалпақтың ішіндегі ауаны сорып шығарғанда шардың айналасындағы молекулалар саны азаяды. Бірақ аузы байлаулы болғандыктан, шардың ішіндегі молекулалар саны өзгермейді. Сондықтан шардың ішкі бетіне соқтығысатын молекулалар саны оның сырткы бетіне соқтығысу санынан көбірек болады. Сөйтіп резеңке қабығының серпімділік күші газдың қысым күшіне теңелгенше, шар торсия береді. Бұдан шар қабығы керіліп, пішінделе түседі - Бұл газдың шар қабырғасына барлық бағытта бірдей қысым тусіретінін көрсетеді. Қысымның барлык бағытта бірдей болуы газдарға тңн қасиет және Бұл орасан көп молекулалардын ретсіз козғалысының нәтижесі болып табылады. Газ молекулалары ыдыс қабырғасына неғұрлым жиі соктығысса, газдың ыдыс кабырғасына түсіретін қысымы соғұрлым үлкен болатыны айқын.

Парциальдық қысым. Газды қоспа қысымының сол қоспаға кіретін бір ғана түрбөлшегі тудыратын бөлігі. Оның мөлшері тек қана осы түр бөлшек бүкіл көлемді игерген жағдайда туындайтын қысым мөлшеріне тең болып шығады.

Манометр. Манометр - сирек, тығыз емес - сұйықтық пен газ қысымын өлшеуге арналған прибор. Манометрлердің көптеген түрлері бар. Мысалы: дифманометр, сфигманометр, бурдон манометрі, қарапайым ашық сұйық манометрт.б. Атмосфералық қысым барометрмен, нөлге жуық қысым вакуумметрмен өлшенеді. Манометр шкалалары әр түрлі бірліктерде (кгкм² немесе кгксм², бар, мм сынап бағаны, мм су бағаны, т.б.) градуирленген. Бірліктердің халықаралық жүйесінде (СИ) қысым бірлігіне паскаль (Па) алынған. Жұмыс істеу принципі мен сезімтал элементінің (алғашқы түрлендіргіштің) құралымына байланысты манометрлер сұйықтық, піспектік (поршенді), деформация немесе серіппелі (түтікті, мембраналық, сильфондық) болады. Сондай-ақ, көрсетуі тікелей саналатын немесе тіркелетін, жұмысы әр түрлі заттардың физикалық қасиеттерінің қысым әсерінен өзгеруін өлшеуге негізделген манометрлер де қолданылады. Әр түрлі технологиялық процестерді бақылау, автоматты реттеу және басқару жүйелерінде пневматикалық немесе электрлік шығу сигналдары үйлестірілген шкаласыз манометрлер пайдаланылады. Қарапайым ашық сұйық манометр.
Манометр - қысым айырымын өлшеу үшін қолайлы аспап. Қарапайым ашық сұйық манометр латын әрпі U пішінді шыны түтіктен тұрады. Түтікке қандай да бір сұйық, мысалы, аз қысым айырымын өлшеу үшін май сияқты тығыздығы аздау, ал үлкен қысым айырымын өлшеу үшін сынап сияқты тығызырақ сұйық құйылады. Түтіктің бір тармағы ашық қалдырылып, екінші тармағы резеңке түтікшемен жалғасады. Түтікке құйылған сұйық оның екі тармағында да бір деңгейде болады, себебі ыдыс тармақтарындағы сұйық бетіне тек атмосфералық қысым ғана әсер етеді. Енді резеңке түтікшені бір бетіне резеңке қабықша қапталған дөңгелек қорапшамен жалғастырайық та, қорапшаны ақырын қолымызбен басайық . Бұл кезде қорапшамен жалғасқан манометр тармағындағы сұйықтың деңгейі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.