Инновациялық жобаларды жасақтау

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 36 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе
3
1 Инновациялық менеджменттің экономикалық мәні мен және инновациялық жоба элементтері
4
1.1 Инновациялық менеджменттің экономикалық мәні
4
1.2 Инновациялық жоба және оның элементтері
10
2 Инновациялық жобалар мен жаңа технологиялардың инвестициялық
маңыздылығы
17
2.1 Инновациялық жобаның экономикалық тиімділігін анықтау
17
2.2 Инновациялық - инвестициялық жобада капитал салымдарының көлемін анықтау
23
Қорытынды
35
Пайдаланылған әдебиеттер
37
Кіріспе

Индустриалдық дамыған елдерде экономиканың нақтылы секторы кәсіпкерлікті мемлекеттік деңгейде дамыту мақсатымен инновациялық іс-әрекеттерді жандардыру мәселелеріне үлкен көңіл бөлінуде. Сонымен қатар, кез-келген елдегі инновациялық белсенділіктің негізгі қозғаушы күші - жоғарғы технологиялармен қаншалықты қамтамасыз етілетіндігімен анықталады.
Дағдарыстан кейінгі кезде нарықтық реформалардың нәтижелері инновациялық дамуға жаңа көзқарас қалыптастырумен анықталуда. Қазіргі қалыптасқан жағдайда ғылыми-техникалыќ прогресті жеделдетуде ерекше өнімнің ғылыми - техникалық жобалары, озық технологияларды басқарудың қазіргі заманғы жүйесін жасаумен шұғылданатын ғылыми - зерттеу, конструкторлық және жобалық ұйымдары ерекше рол атқарады. Қазақстан тек табиғи ресурстарды ғана пайдалана отырып дамитын емес, сондай-ақ өзінің интеллектуалды капиталын да пайдаланып дамитын елге айналғаны белгілі болды. Мұның өзі дүниежүзілік бәсеке ғылыми - техникалық жобалардың өте жедел (2-3 жыл аралығында) жүзеге асуын талап етеді. Сыртқы әлемдік ортада үздіксіз жүріп жатқан өзгерістер дүниежүзілік экономикадағы біздің еліміздің де орнын белгілейді, сондықтан инновациялық кәсіпкерлік өмір сүрудің және дамудың маңызды факторына айналуда. Осыған байланысты туындайтын аса маңызды жайт - инновациялық кәсіпкерлік елдің экономикасыныңөсуін және экономиканың құрылымдық қайта құрылуын қамтамасыз ететін қуатты тұтқаға айналуы болып табылады. Инновациялық кәсіпкерлік - бұл ғылыми - техникалық идеяларды, ұсыныстарды, өнер табыстарын іс жүзінде қолдануға және таратуға болатын деңгейде жеткізу қызметі. Инновациялық кәсіпкерлікті басқару мақсаты - жаңа идеяларды қолдау, бастама көтеру, оларды бақылау, инновациялық өнімді нарыққа шығаруға шығаруға жағдай жасау болып табылады [1,56].
Қазіргі кезде Қазақстанда ескі және жаңа инновациялық жүйелердің элементтері ұштасқан ауыспалы типтегі ұлттық инновациялық жүйеде (ҰИЖ) венчурлық қорлар қалыптастыру арқылы қызмет атқаруда. Жаңа ҰИЖ - ге индустрия мен қызмет көрсету саласындағы шағын сектордың ғылыми - техникалық ұйымдарын, шағын инновациялық кәсіпорындарды, көптеген мемлекеттік емес, коммерциялық емес, ғылыми, талдау жасаушы, консалтингтік т.б. орталықтарды жатқызуға болады.
Инновациялық кәсіпкерлік ғылымының және оның тәжірибеде жүзеге асуы арасындағы байланыстырушы буын болып табылатындықтан, ол ҰИЖ-нің маңызды бөлігі саналады. Инновациялық кәсіпкерлік негізінен жаңа өнімдер мен технологияларды құрастыру бойынша, білімдерді тауарға айналдыру бойынша тәуекелге барады. Сол себепті инновациялық кәсіпкерлік шағын фирмалар құрамы жоғары тәуекелдік нәтижесінде үнемі өзгеріп отырады, көптеген фирмалар құлдырап, оның орнына жаңалары пайда болады. Бұл белгілі бір қалыптағы құрылымдық балансты құрып, инновациялық кәсіпкерліктің сындарлы массасын қалыптастырады.
1 Инновациялық менеджменттің экономикалық мәні мен және инновациялық жоба элементтері
1.1 Инновациялық менеджменттің экономикалық мәні
"Инновация" ағылшын тілінен аударғанда жаңалық енгізу, жаңашылдық деген ұғымды білдіреді. Яғни жаңа өндірістік процесті, өнімді немесе қызметті игеру, қазіргі тілмен түсіндіргенде жаңалықты инвестициялау дегенге саяды. Ал тамыры тереңде жатқан термин латын тілінде жаңару, өзгеру сөзерімен баламаланып, бұдан бұрын болмаған жаңалық, қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандырудың жаңа әдісі деген түсініктеме береді.
Қазіргі уақытта әлемдік ғылыми-техникалық прогрессті инновациялық қызметтің интеллектуалдық өнімінсіз елестету мүмкін еместігіне байланысты бұл саланың өзіндік ғылыми жүйесі негізделуде. Осыған орай аталмыш сала қызметін жіктеуші ғалымдар "инновация - жаңа техника мен технологияға салынған капиталдан алынған материалдық игілік, қызмет көрсету, басқару және тағы да басқа жүйелер бойынша еңбек өндірісін ұйымдастырудың жаңа формалары" деген анықтама береді. Яғни, осы сипаттамаларды жинақтай келе инновацияның өтімділігі жоғары жаңа өнім ойлап табу екенін түсінуге болады. Бұл тұрғыдан алғанда барлық ашылған жаңалықтың инновацияға жатпайтынын айта кеткен жөн. Атап айтқанда, іргелі міндеттерді атқаруға негізделген, яғни осыған дейін белгісіз болып келген табиғат құбылыстарын ашу сияқты жаңалықтар ешқандай материалдық игіліктерді тарту етпейтіндіктен де ол ғылыми ізденістердің жемісі ретінде ғана есептеледі [2,52].
Қазіргі әлемдік экономикада инновацияның алар орны орасан. Инновациялық тәжірибені өндіріске қолданбастан бәсекеге қабілетті өнім алу мүмкін еместігін дамыған елдер ертерек түсініп, бар күшті осы салаға жұмсауда. Осыған байланысты нарықтық экономика кезеңіндегі бәсекелестік күресте инновация өнімнің өзіндік құнын азайту, инвестициялар ағынын арттыру, өнім өндірушінің имиджін қалыптастыру және жаңа нарықтарды, соның ішінде сыртқы нарықтарды бағындырудағы аса тиімді әрі таптырмас құралға айналуда.
Жаңашылдық (новшество) - өндіріс тиімділігін арттыруға мүмкіндік беретін, бұрын қолданылып жүргендерден спалық сипатымен ерекшеленетін, жаңа техника, конструкторлық материал немесе қандайда бір өнімді өндіру формасында болатын нақты ғылыми идеяны іске асыру нәтижесі.
Инновациялық жоба - инновациялық қызметті мақсатты басқарудың формасы ретінде инновациялық жоба ғылым мен техниканың басым бағыттары бойынша нақты мақсаттарға жетуге бағытталған, ресурстар, орындаушылар мен орындалу уақыты бойынша бір-бірімен байланысты күрделі жүйені сипаттайды.
Инновациялық менеджмент - басқарушылық шешімдер қабылдау және іске асыру нәтижесінде өндірісте ұтымды өзгерістер енгізуге бағытталған басқарушылық қызмет.
Инновациялық менеджменттің негізгі міндеті - ғылым, техника, өндіріс және тұтыну бірлігін, яғни инновациялық өнімге деген қоғам қажеттілігін қамтамасыз ететін, ұйымдастыру мен басқарудың тиімді әдістерін қолдана отырып инновациялық процестерге сандық және сапалық өзгерістер енгізе отырып басқару.
Осымен қатар инновациялық менеджменттің басты міндеттерінің бірі ұйымның бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ететін, жаңалық енгізуде мақсатты іздестірулер жүргізетін, дайындайтын және іске асыратын орта қалыптастыру.
Инновациялық ортаның негізгі элементтері:
oo Меншікті инновациялар, яғни ғылыми және ғылыми-техникалық нәтижелер жиынтығы немесе интеллектуалдық еңбек өнімі;
oo Жаңашылдықты тұтынушылар;
oo Қаржылық қамтамасыз ететін инвесторлар;
oo Инновациялық процестердегі проблемаларды шешетін инфрақұрылым.
Ұйымдағы инновациялық қызметті басқаруды ұйымдастыру үшін басқару мақсатын, өз мүмкіншілігі мен басым және әлсіз жақтарын, басқару әдістерін және т.б. сұрақтардың шешімін нақты білу қажет.
Сыртқы орта
кіру
кіру

Камтамасыз етуші жуйе саласы

Максат ты жүйе саласы
Баскарушы жүйе саласы
Баскарылатын жүйе саласы
Ғылыми қолдау жүйе саласы
шығу

Камтамасыз етуші жуйе саласы

Максат ты жүйе саласы
Баскарушы жүйе саласы
Баскарылатын жүйе саласы
Ғылыми қолдау жүйе саласы
шығу
Кері байланыс
Сурет 1 Ұйымдағы инновациялық менеджмент жүйесінің құрылымы

Инновациялық менеджмент жүйесін талдау шығу сатысынан басталады. Оның негізгі мақсаты - тауардың бәсекелестігін қамтамасыз ету және осының нәтижесінде фирманың табысты жұмыс жасауына қол жеткізу.
Жүйедегі кіруге фирманың тауар өндіруге қажетті заттарының барлығы жатады: шикізат, материалдар, энергия, ақпарат, кадрлар, құжаттар.
Сыртқы орта құрамына фирма жұмысының бәсекелестік қабілетіне, тиімділігіне, тұрақты жұмыс жасауына әсер ететін макроорта (халықаралық, саяси, әлеуметтік-демографиялық, құқтық, табиғи-климаттық факторлар), микроорта (фирманың бәсекелестері, бақылаушы органдар қызметі, кәсіподақтар қызметі және т.б.), аймақтың инфрақұрылымы (аймақтағы тұрмыстық қызмет көрсету қызметі, ғылым мен білім саласы, сауда орындары және т.б.) жатады.
Менеджмент жүйесіндегі кері байланыс құрамына клиенттердің талаптары, жаңа тауардың сапасының төмендігіне байланысты туындайтын ақпараттар сияқты факторлар жатады.
Фирманың ішкі ортасына басқарушы, басқарылатын, мақсатты, ғылыми қолдау, қамтамасыз етуші жүйелер саласы жатады, олардың жиынтығы фирмадағы инновациялық жүйені құрайды.
Басқарушылық шешімдер - бұл нақты мақсатқа жетудегі талдау, болжау, оңтайландыру, экономикалық негіздеудің нәтижесі. Басқарушылық шешімдердің мақсаты кездесетін проблемаларды шешу. Проблеманы шешуге қажетті ресурстар шектеулі болғандықтан, осы проблемаларды маңыздылығына, көлеміне, тәуекел деңгейіне байланысты топтастыру қажет.
Кез-келген шешім қабылдауға мынадай үш нәрсе әсер етеді: интуиция, талдау, ұтымдылық.
Біріншісінде адамдар шешімнің дұрыс екендігін өздері сезініп, шешім қабылдайды. Екіншісінде, өткен тәжірибеге сүйеніп шешім қабылдайды. Бұл шешім түрлері жедел басқаруды қолданылады. Ал стратегиялық шешім қабылдауда экономикалық талдауға негізделген ұтымды шешімдер қабылданады.
Басқарушылық шешім сапасы - бұл нақты тұтынушыларды қанағаттандыратын және оның орындалуын қамтамасыз ететін шешімдер параметрлерінің жиынтығы.
Инновациялық менеджмент жүйесіндегі қабылданаты шешімдер сапасын қарастырамыз [3,69].

Сыртқы орта
Жүйедегі процесс
Жүйедегі процесс
кіру шығу
Кері байланыс

Кіру жүйесіндегі проблемалар параметрлері: тұтынушылар талаптары, сату көлемі, баға, тапсырыс мерзімі.
Шығу жүйесінде: жоспарланған нәтижеге жету тәуекелі, сату сенімділігі.
Сыртқы орта жүйесіндегі проблемалар: саяси жағдай, елдің табиғи жағдайы, аймақ инфрақұрылымы және т.б.
Кері байланыс тұтынушылардан келіп түскен мәліметтерді сипаттайды.
Жүйедегі шешім қабылдау процесі мыналарды қамтиды: жұмысқа дайындалу, мәлімет жинақтау, ресурстық қамтамасыз ету, құжаттарды дайындау және т.б.
Инновациялық менеджменттегі шешім қабылдау сапасын арттыру үшін негізгі мынадай шарттар орындалуы қажет:
- шешім қабылдауда ғылыми бағыттарды пайдалану;
- басқарушылық шешімдер тиімділігіне экономикалық заңдар әсерін анықтау;
- кіру, шығу, сыртқы орта, кері байланыс жүйелері туралы нақты мәліметтермен қамтамасыз ету;
- әрбір шешімді талдау, болжау, модельдеу, экономикалық негіздеу әдістерімен байланыстыру;
- шешімнің бірнеше вариантын таңдау;
- қабылданған шешімнің заңды болуы;
- шешім қабылдауда жауапкершілік және ынталандыру жүйесін жасау.
Инновациялық қызмет тәуекелмен байланысты. Әсіресе инновациялық қызметтегі мынадай тәуекел түрлерінің деңгейі жоғары:
oo экономика саласындағы заңдылықтардың тұрақсыздығына байланысты тәуекел;
oo сыртқы экономикалық тәуекел (сауда мен тауар кіргізуге шектеулер қою, шекараның жабылуы және т.б.);
oo ел немесе аймақтағы әлеуметтік-саяси жағдайдың өзгеруі;
oo жаңа технология мен техника жайлы мәліметтердің нақты және жеткілікті болмауы;
oo нарық жағдайы, баға, валюта курсының өзгеруі;
oo өндірістік-технологиялық тәуекел [3,21].

Кесте 1
Әртүрлі жобалар түріне сыртқы орта факторларының әсер ету деңгейі

Жоба түрлері
әсер етуші сыртқы орта факторлары

Сая
сат
экономика
Қо
ғам
заңдылық
Ғылым мен техн.
Мәдениет
Таби
ғат
экология
Инфрақұрылым
Әлеуметтік
Экономикалық
Ұйымдастырушылық
Инновациялық
инвестициялық
3
3

2
1
1
3
3

3
2
3
3
2

2
1
2

3
3

3
2
3
1
1

2
3
2
3
2

3
3
1
1
1

2
1
3
2
1

1
1
3
2
1

1
1
3
Тәуекел деңгейі жоғары жобаларды іске асыруда тәуекел деңгейін төмендететін ұйымдастырушылық-экономикалық механизмдер іске қосылуы қажет. Осы мақсатта қолданылатындар:
oo күтпеген жағдайда жобаға қатысушылардың қабылдайтын шешімі туралы алдын-ала келісу;
oo жобаны іске асыру жағдайы өзгерген уақытта оны қайта реттейтін арнайы орталықтарды құру.
Тауар сапасын көтеруге байланысты енгізілетін шараның экономикалық тиімділігі мына формуламен есептеледі:

Т

Tc
Tвл
ЭT =

(Цt - Сt - Нt) Nt
+ Эсоп t -
Зк t

t=1

tc=1
tвл=1

ЭT - тауар сапасын арттырудан алынатын ти3мд3л3к
t ... Т- шараның қолданылу мерзімі;
Цt - t жылында бағдарланған баға;
Сt - тауар бірлігінің өзіндік құны;
Нt - тауар бірлігіне келетін салық мөлшері;
Nt - t жылында болжанған тауар көлемі;
Эсоп t - қосымша алынатын әлеуметтік немесе экологиялық тиімділік;
Зк t - тауардың сапасын арттыруға байланысты шығындар.

Адам қоғамының даму тарихындағы техникалық жекеленген облыстарында емес, жалпы материалды-техникалық база масштабында болған бес ірі технологиялық революцияны бөліп көрсетуге болады.

Ел әлуеті

I II III IV V VI

1785 1835 1885 1935 1985 2035

Біріншісі XIII ғасырдың 70-80 жылдарында, тоқыма жэәне бұрғылау станоктарының пайда болуымен байланысты.
Екіншісі XIII ғасырдың аяғы, XIX ғасырдың басында, бу двигателінің пайда болу және тарауымен байланысты. Оның нәтижесінде үш құрамдас бөліктен тұратын еңбек құралы - машина пайда болды: механикалық двигатель- жүргізуші механизм - жұмысшы құралы [4,23].
Үшіншісі XIX ғасырдың аяғында, XX ғасырдың басында, электр двигателі мен іштен жану двигателінің пайда болуымен байланысты. Радиобайланыс, телеграф, автомобиль, тікұшақ пайда болды, түст металлдар, қалайыны қолдану басталды.
Төртіншісі, XX ғасырдың 50-жылдарының ортасынан басталады. Осының нәтижесінде үш буынды машинадан еңбек құралдарының жаңа төр буынды құрылымына өту іске асырылды. Мұнай және мұнай өнімдерін, газды пайдалану негізінде энергетика дамыды. Компьютерлер мен ақпараттық өнімдер пайда болып, кең тарады. Қорғаныс және бейбіт мақсатта атом қолданыла бастады.
Бесіншісі микроэлектроника, ақпарат, биотехнология, гендік инженерия, космосты игеру, спутниктік байланыстарға сүйене отырып дамыды [5,63].
Инновациялық менеджмент ғылымында инновацияны топтастырудың әртүрлі жолдары ұсынылған. Олардың ішінде кең тарағаны инновацияны мынадай белгілеріне байланысты топтастыру:
1. Инновацияның жаңашылдық деңгейіне байланысты:
а) Радикалды (базалық). Ашылған жаңалықты, өнертабысты, патентті енгізу.
б) Ординарлы. Оған ноу-хау, ұтымдылықты арттыруға бағытталған ұсыныстар жатады.
2. Тауардың өміршеңдік циклі кезеңіне байланысты:
а) стратегиялық маркетинг кезеңіндегі инновация;
б) ғылыми-зерттеу және тәжірибе-конструкторлық жұмыстар кезеңіндегі инновация;
в) өндірісті ұйымдық-технологиялық дайындау кезеңіндегі инновация;
г) өндіріс кезеңіндегі инновация;
д) сервистік қызметтегі инновация.
3. Инновациялық жаңалықтың масштабына байланысты:
а) әлемдік масштабтағы инновация;
б) ел масштабындағы инновация;
в) сала масштабындағы инновация;
г) фирма масштабындағы инновация.
4. Инновацияның енгізілетін саласына байланысты:
а) білім саласындағы;
б) әлеуметтік сферадағы;
в) материалдық өндірістегі.
5. Инновацияның қолданылу сферасына байланысты:
а) фирмаішілік инновация;
б) сатуға арналған инновация.
6. Инновацияның қолданылу жиілігіне байланысты:
а) бір рет қолданылатын;
б) қайталанылатын.
7. Жаңашылдық формасына байланысты:
а) жаңалық ашу, өнертабыстар, патент;
б) ұтымдылықты арттыратын ұсыныстар;
в) ноу-хау;
г) тауарлық белгі, тауарлық марка, эмблема.
Д) технологиялық, өндірістік, басқару процесін сипаттайтын жаңа құжаттар.
8. Инновацияны енгізу нәтижесінде алынатын тиімділікке байланысты:
а) ғылыми-техникалық.
б) әлеуметтік;
в) экологиялық;
г) экономикалық.
2. Инновациялық процестердің жіктелуі:
1. Инновациялық процестердің мазмұнына байланысты:
а) техникалық
б) технологиялық
в) экономикалық
г) басқарушылық
д) ұйымдастырушылық
2. Инновациялық процесті ұйымдастыру врианттарына байланысты:
а) корпоратив ішілік,
б) бағдарламалық,
в) конкурстық
3. Инновациялық процес ерекшеліктеріне байланысты:
а) ұйым ішілік,
б) ұйым аралық,
в) инновация ұзақтығына байланысты [6,54].

1.2 Инновациялық жоба және оның элементтері

Инновациялық жоба дегеніміз бұл ғылыми зерттеу, тәжірибелік конструкторлық, өндірістік, ұйымдық, қаржылық және тағы басқа шаралардың жиынтығынан тұратын өзара байланысты мақсаттар мен бағдарламалар жүйесі және олардың жетістіктері. Бұл жүйе жобалық құжаттама жиынтығына сәйкес келу керек және нақты ғылымы техникалық мәселенің тиімді шешімін қамтамасыз ету қажет.
Инновациялық жобаның негізгі элементтері:
- жобаның негізгі мәнін сипаттайтын мақсаттар мен міндеттер;
- инновациялық мәселені шешу бойынша және қойылған мақсаттарды жүзеге асыру бойынша және қойылған мақсаттарды жүзеге асыру бойынша қолданатын жобалар;
- жобалық шаралардың орындалуын үйрену;
- жобаның негізгі көрсеткіштері (жеке тапсырмалар, тақырыпшалар,
кезеңдер, шаралар және орындаушылар) оның ішінде тиімділігін сипаттайтын көрсеткіштер.
Инновациялық жоба міндеттері:
- ғылыми техникалық дамудың нақты міндеттерді шешу жолдарын қарастыру;
- инновацияларды басқаруда жобаның ғылыми техникалық дамудың сандық нақты мақсат пен нәтижесінің;
- инновацияны қалыптастыру, меңгеру, өндіру және тұтыну үдерістерін үздіксіз басқару;
- жоба мақсатын жүзеге асыруының тиімді бағыттарын анықтау;
- инновациялық жобаларды жүзеге асыруға қажетті ресурстарының теңдігін қамтамасыз ету.
Инновациялық жоба оның қатысушылары арқылы жүзеге асады. Жоба түріне байланысты оны бірнеше ұйым жүзеге асыра алады. Тапсырыс берушілер жобаның болашақтағы иегері және оның қолданушылары болып есептеледі. Инвесторлар жобаға қорға салатын заңды немесе жеке тұлға кей жағдайда тапсырыс берушінің өзі де инвестор болуы мүмкін, жеке тұлға болып Қазақстан Республикасының азаматы және шетел азаматы болып табылады. Жобалаушылар жобаның сметалық құжаттарда жақтайтын маманданған жобалық ұйымдар жоба жұмысшының кешеніне жауап беретін бір ұйым, яғни генералды жобалаушы болып табылады. Жобаны қаржыландырушы басты инвестор - банк болып табылады. Шетелде жобалаушы ретінде архитектор немесе инженер болады. Архитектор жобалық сметалық құжаттарды қалыптастыру бойынша тіркелген лицензия негізінде жұмыстарды орындайтын ұйым болып табылады. Инженер өнім жобасының өндірісімен және жүзеге асырылуымен қатар жүретін қызметтер жиынтығын орындауға лицензиясы бар жеке тұлға немесе ұйым [7,45].
Жабдықтаушы - жобаны материалдық техникалық қамтамасыз ететін ұйымдар. Орындаушылар келісім шартқа сәйкес жобаның орындалуына жауапты заңды тұлғалар. Оларға ғылыми техникалық кеңестер жобаның мақсатына жету үшін ғылыми техникалық шешімдердің тандалуына, шешімдерінің жүзеге асырылуына, шараның жиынтығына жауапкершілігіне болатын жобаның ғылыми техникалық шешімдерінің таңдалуына жауапкершілікте болатын, жобаның тематикасының бағыттары бойынша мамандар.
Жоба басшысы жоба басшылығын жүзеге асыратын және жобаны жүзеге асыру кезінде құралатын ұйым болып табылады.

Ғылыми техникалық даму мақсаттарының көптігі және оның міндеттері инновациялық жобаның жіктелуін талап етеді. Жобаны жүзеге асыру уақытына байланысты инновациялық жобаны ұзақ мерзімді ( 5 жылдан жоғары), орта мерзімді (3 - 5 дейін), қысқа мерзімді (3 жылдан аз) болып бөлінеді.
Инновациялық жобаның 3 аспектісін бөліп көрсетуге болады:
oo инновациялық қызмет кезеңдері бойынша;
oo қалыптастыру және жүзеге асыру үдерісі бойынша;
oo ұйымдастыру элементі бойынша.
Инновациялық жоба нарыққа еңгізілген жаңа өнім немесе жетілген өсімдіктердің, сонымен ақ тәжірибеде қолданатын жаңа ал жетінен технологиялық үдерістерінің ғылыми техникалық идеямен байланысты инновациялық үдерісңнңғ барлық кезеңдерін қамтиды. Инновациялық жоба құрамына ғылыми зерттеулерді және жасақталынады, жобалық конструкторлық және тәжірибелік эксперименталды жұмыстары, өндірісті меңгеру жолдары, өндірісті үйрену жаңа өнім маркетингісін, сонымен қатар қаржылық шараларды қамту керек [8,95].

Сурет 2 Инновациялық жобаның жіктелуі

Инновациялық жоба келесі кезеңдердң қамтиды:
- инновациялық идеяның қалыптасуы инновациялы идеяның пайда болу және жобаның генералдық мақсаттарының қалыптасу үдерісі;
- жобаны жасақтау жобаның негізгі мақсатына шешімдерді іздеу және жобаны жүзеге асыру бойынша уақытының, ресурстарының және орындаушылардың өзара тәуелділіктердің қалыптасу үрдісі;
- жобаның жүзеге асырылуы жоба бойынша алға қойылған мақсаттарға сәйкес жұмыстардың орындалу үрдісі;
- жобаның аяқталуы соңғы нәтижеге қол жеткізіп, келісім шартта тоқтату үдерісі.
Мұнда тапсырыс беруші күткен нәтижені қолына алуға тырысады. Осылайша жаңа жобаның өмірлік циклы аяқталады.
Инновациялық жобаны басқару бұл мақсаттардың, ұйымдық құрылымның анықталумен, шараларды жоспарлауымен, олардың орындалуына бақылау жасаумен байланытсы және инновациялық идеяны жүзеге асыруға бағытталған басқарушылық шешімдерді қабылдау және жүзеге асыру үдерісі. Инновациялық жобалауда басқару кезеңдерін 2 - ге бөліп қарастыруға болады.
1. Инновациялық жобаларды жасақтау
2. Инновациялық жобалардың жүзеге асуын басқару
1-ші кезеңінде жобаның басқару мақсаты және күтілетін нәтиже анықталады, жоба нәтижесінің бәсеке қабілеттілігіне баға беріледі, тапсырмалар және шаралар жиынтығы жасалады. Жобаны жоспарлау үдерісі жүзеге асырылады. 2 - ші кезеңінде басқарушылық ұйымның формасы таңдалады, мақсатқа қол жеткізу. Қорытындылар бойынша болжам жасалады, уақыт шығыны, қаржылық ресурстар бағаланады, жасақталған жоспардан ауытқу байқалса жоспарда кері жасақтау жүзеге асырылады:
Инновациялық жобаны басқару принциптері:
+ селективті басқару принципі ғылым мен техниканың даму бағыттары бойынша жобаларды қолдау;
+ соңғы нәтижеге қол жеткізу үшін мақсатқа бейімделу принципі инновациялық үрдіске деген қажеттілікті және оларды жүзеге асыру мүмкіндігі арасында тәуелділігін орнату;
+ жобаларды басқару циклының түгендеу принципі жоба элементтерінің жүйе ретіндегі біртұтастығы;
+ инновациялық үдерістердің үдерісінің кезеңділік және жобалар басқару үдерісінің принциптері: сыртқы орта талаптарын қанағаттандыра отырып, жоба бойынша жұмыстардың орындалуы кезінде ақпараттардың тізбектей жинақталуы;
+ басқарушылық шешімді жасақтаудағы көп варианттылық принципы. Инновациялық үдерістер белгісіздік фактілерінің әсерімен қатар жүреді. Белгісіздік жағдайдан шығу үшін бір ғана шешіммен шектелмеу қажет.
+ жүйелілік принципі (ұйымдастырушылық экономикалық, заң, әкімшілікті, технологиялық және т.б.) элементерінің жиынтығы.
+ кешенділік принципі - жобаның кез-келген бөлімшесі бойынша іс әрекеті бас жоба мақсатына сәйкес жүзеге асуы қажет.
+ қамтамасыз ету принципі жобада қаралған барлық шаралар қажетті ресустармен, оның ішінде қаржылық ақпараттармен, материалдық және еңбек ресурстарымен қамтамасыз етілу керек.
Жобаны басқаруда жоспарлау үрдісі жобаны жүзеге асыру бастамасы болып табылады. Жоспарлаудың негізгі мақсаты жобаның соңғы нәтижесіне қол жеткізетін жұмыстар кешенін орындауға арналған жобаның барлық қатысушылар интеграциясы.

Сурет 3 Инновациясының жобасы жоспарлау түрлері

Суреттен көріп отырғанымыздай кезең бойынша ұзақ мерзімді, орта мерзімді және қысқа мерзімді болып бөлінсе, мақсаты бойынша стратегиялық және ағымды болып бөлінеді. Стратегиялық жоспар жобаның жүзеге асыру кезеңдерінің бағыты бойынша соңғы нәтижеге жылжуын көрсетеді. Ағымдық жоспар жұмыс кешенінің орындалу мерзімін, ресурстар қажеттілігін анықтайды, жұмыстар көлемінің шекараларын бөледі.
Өнімді- тақырыптық жоспар ресурстар, орындаушылар мен орындау мерзімі бойынша тапсырмалар кешенінің жүзеге асырылуы, ғылыми зерттеу жұмыстарының тақырыптары және олардың тиімділігін қамтамасыз ету жұмыстарын қамтиды. Жоспарлардың осы түрінде мына параметрлер анықталады: орындалатын жұмыстар құрамы және оларды орындау мерзімі, жауапты орындаушылық құрамы, әрбір кезеңнің сметалық құны (оның ішінде ҒЗЖ, капиталдық салымдар, тағы басқа бөлінген шығындар), маңызды материалдық - техникалық ресурстарының тізімі, экономикалық тиімділіктің есебі, жаңа өнім түрлері және психологиялық үдерісс бойынша техникалық деңгейдің картасы.
Көлемді календарлық жоспары жұмыстың басталу және аяқталу уақытын және жобаны жүзеге асыруға қажетті уақыт қоры мен ресурстар көлемін қамтиды [9,32].
Технико-экономикалық немесе ресурстық жоспары инновациялық жобаның ресурспен қамтамасыз етілуін қарастырады және ресурстарға деген қажеттілікті анықтайды, жеткізу мерзімін және потенциалды жабдықтаушылар мен мердігерлер құрамын анықтайды.
Инновациялық жоба бюджеті бұл сандық көрсеткіштермен сипатталатын және шығынды сипаттайтын жоспар болып табылады. Жобаға жұмсалатын шығынды жоспарлау туралы ақпарат жоба бойынша сметалық құжат және календарлық жоспар болып табылады. Календарлық кезең бойынша ақша құралдарының таратылуы 3 қадаммен жүреді:
- календарлық жоспар жұмыстарының жалпы құны есептеледі;
- әрбір кезеңге есептелген шығындар көлемі календарлық жоспар бойынша осы кезеңге орындалған жұмыстар құнының қосындысымен есептеледі;
- жұмыстың әрбір түріне байланысты уақыт бойынша шығындардың бөлінуі жүзеге асырылады.
Жобаны қаржыландырудың 4 жолы бар:
- акционерлік қаржыландыру- ақша құралдарын және технологияларды салу;
- мемлекеттік қаржыландыру - тура субсидиялау жолымен инвестициялық бағдарлама шеңберіне жүзеге асады;
- лизингтік қаржыландыру- жобалау обьектісіне немесе оның белгілі бір бөлігіне деген меншік құқықтың берілуі;
- ұзақ мерзімді қаржыландыру банктік несие арқылы жүзеге асырылады.
Бәсекелік жағдайда инновациялық жобаның бизнес жоспары оның жүзеге асырылу жағдайларына баға береді. Инновациялық жоспарда ең алдымен жоба концепциясы жасақталады. Осы кезеңде жобаның өнімді -тақырыптық жоспары инновациялық бағдарлама ретінде қалыптасады. Инновациялық жобаны жүзеге асыруды жоспарлауда календарлық және ресурстарының жоспар жасалады. Осы кезенде құжаттар рәсімделеді. Жоспар бойынша көрсеткіштер құрылымы өзгерісі инновациялық жобаға сәйке өзгеріп отырады.
Инновациялық жоба концепциясы негізгі мақсаттарды қалыптастырады, оның тиімділігін анықтайды. Ол мына денгейлерден тұрады:
инновациялық идеяның қалыптасуы және жоба мақсатын анықтау;
жоба идеясын маркетингтік зерттеу;
жоба құрылымы;
тәуекелділікті және белгісіздікті таңдау;
жобаны жүзеге асыру вариантын таңдау [10,38].

2 Инновациялық жобалар мен жаңа технологиялардың инвестициялық
маңыздылығы

2.2 Инновациялық жобаның экономикалық тиімділігін анықтау

Толық өмірлік циклының жобасының ең ішіндегі ( ТӨЦ) инновациялық, инвестициялық және өндірістік деңгейлерін айрықша бөлуге болады. Базалық параметр технологиясы мен өндірілген өнімнің әрі қарай олар инвестициялық этап арқылы дамиды және өндірістік этаптар бойынша.
Қаржы мінездемесінің тұрақтылығы - бұл шығынмен кірісіне байланысты, сондай-ақ осылардың арасындағы экономика - потенциалды арақатынастарының бөлек этаптарына байланысты. Мысалға, бұл экономикалық жағдайдың үзіктігімен және баға кіруімен шығуының қатысушылардың периодтары мен анықталады.
Басқару кезінде инновациялық жобаның бастапқы периодты шығындарын анықтап, бәсекелестік өндірушілердің, нарыққа ықпал ету периодтарының мүмкіндіктері. Инновациялық жағдайдың жеткіліксіз жобаларында (НИОКР) мақсаттық негізде ғана баға өсуі мүмкін. Бірақ тәжірибеде көрсеткендей жаңадан техника - экономикалық мінездемесін қайтадан дайындап, осы инвестициялық жобаның негізінде келесі ерекшеліктерді қарастырамыз:
1. Белгісіз берілген жағдайлардың қорытындысы мен жоғары қауіп, қолайлы бөлу реализациясы;
2. Қосымша барлық шығындардың жоба бойынша өсуі, соның ішінде этап зерттелуінің өнделуі;
3.Өткізу ұзақтылығының өсуі жоба және берілген мерзім ішінде өнімнің нарыққа шығуы;
4. Өндірген өнімнің тұтынушылық қызметінің өзгеруі және де оның технологиясының өндіруі, өндіріс масштабына әсер етуі, бағасы және де бәсекелестік өнімдердің позициясы;
5. Периодтық ұзақтылығының өсу көлемі, өнімдерді сату өзгереді, нарық қарқыны және одан кету, инвестициялық жобаға қарағанда, соңғы экономикалық жағадайдың проектасын анықтайды.
Базалық инвестицияға қарағанда инновация сапалы өзгерісті енгізуді және бағалауды қажет етеді. Мысалы, үлкен инновациялық тәуекел өзіне белгілі бір дисконттық бағасының жобасын және кірісі мен қатысқан бірлік уақытын қосады. Периодтық орнының жоғарлауы оның қолайлығы өндірісте НИОКР шарттары қаржыландырады және үлкен көлемді бағаға байланысты.
Потенциалды орнының жағдайын анықтау үшін есептік тәсілдер арқылы бағаның қолайлы инновациялық жобасын анықтайды .
Ортақ тәсіл қолайлығы нәтижелер мен шығындарға қатысты. Инновациялық жобаға белгіленген келесі көрсеткіштерді қолданып, көрсетуге болады:
1. Инновациялық іс-әрекеттер түрлері:
- ҒЗЖ шығындары жаңа өнімдерді және техникалық процестерді енгізу;
- тұтынушылық құқық өндірісінің өзіндік және т.б. ғылыми техникалық математикалық емес активтерінің шығындары;
- өндірістік жобаларға кететін шығындар;
- инструментальды дайындық ұйымының және өндірістің жұмыс атқаруы, соның ішінде бағдарламалық құралдар, дайындыққа және персоналдарды қайта даярлау, тәжірибелік өндірістер және сынақтарға кеткен шығындар;
- машиналар мен құралдарға, жаңа және ескі өнімдерді және техникалық процнстерге кеткен шығындар;
- маркетингтік нарық сынағына, жарнамаға кеткен шығындар [24,96].

Халықтың тұрмыстық-экономикасы - барлық ұлттық тұрмыстық және аумақтар мен аудандардағы жобаның қолайлығы.
↓
Қолайлығы

Коммерциялық-жобаға қатысушының қаржылық жағдайын ескеру
Э(t) = П(t) - В(t)

Бюджеттік - жобаға әсер ететін бюджеттік шығындар.
B(t)=D(t) - P(t)

Шығындардың түрлері:
А) Бастапқы шығындар (инвестициялық шығындар)
- НИОКР төленетін шығындар, лицензияға кеткен шығындар;
- жобалық - сынақ жұмыстары;
- құрылыс - монтаждық жұмыстарға және орындауға кеткен шығындар, пайдалануға монтаж және сынаққа алынған құрылғылар салынып жатқан басқару кәсіпорындарды қамтамасыз ету, персоналдарды дайындау, әлеуметтік және технологиялық инфрақұрылымдарды енгізу, әлекметтік және экологиялық жобаның дамытуы, сақтандыру жарнасы өндірістік период кезінде;
- жобаны дамыту бағытында капиталды салымдар айналым каптиалының құрылуына және өсуіне ықпал етеді (нормативті шикізат запастары, материалдар, энергоресурстар, запастық құралдар, аяқталмаған өндіріс, дайын өнім) т.б.
Б) Ағымдық шығындарға жататындар:
- математикалық шығындар;
- еңбек ақы шығындары және әлеуметтік сақтандыру;
- жөндеу, қызмет көрсету, транспортқа кеткен шығындар;
- әкімшілік қосалқы шығындар (басқару аппаратының, байланыстар, транспорттық қызмет, күзет, іс-сапар, әлеуметтік қызмет көрсету, өзін-өзі сақтандыру, несие төлеу тарифтік стафкаға байланысты, өкілеттік кейбір салықтар т.б. шығындар).
Инновациялық тәсілдердің таңдау жобасының дамуы
Негізгі тәсілдер механизмінің структурасы арқылы этап бойынша анықталады. Олар анализдеу, бағалау, бейімделу және процесті жүзеге асыру кезіндегі қызықты келісімдерді ойлап табу, өңдеу және экономикалық нәтижесінің тираждық жаңалықтарды қолдану. Негізіг жүйелерінің әрекеттері мыналар:
1. Негізгі анализ сферасы өндірістік іс-әрекет қызметін қарастырады, экономикалық техниканың структурасының құрылымын және бір жақты орны орнатылады, проблемалық жағдайын формальдау, даму проблемасын анықтау, мүмкін болатын жолдарды шешу және сәйкес келетін жаңа перспективалық обьектілер жатады. Осы шешімді шешу үшін компьютерлік жаңалықтар нұсқасының технологиясы ойлап шығарылды.
2. Жүйелерді және ирархиялық анализді қарастырғаннан кейін, базалық перспективаның обьектісі болжаулы шешімдер арқылы көруге болады, сол арқылы сұранысты экономикалық шарттардың пайдасын өңдеп және тираждау арқылы дайындалады.
3. Әрбір перспективалық обьектілер тұтынушының қасиеті арқылы, сондай-ақ белгілі отандық құрылымы мен шет елдік аналог арқылы реттеледі. Тиімділігі төмен аналогті анықтау (бағасы, өндірушісі, сенімділігі, шикізаттың таусылуы, жинақталуы және т.б.) тапсырыстарды өңдеп оларды анықтау қажет және жаңа обьект нұсқаларын дайындау мүмкін емес.
4. Ғылыми - техникалық анализ потенциалды негізгілерді өңдеу арқылы анықталады, тұтынушылық қасиеттердің салалары, сондай-ақ тұтынушының приоритеттік қасиеттерінің көз қарасы бойынша және де тұтынушылардан алған пайда арқылы реттеледі.
5. Потенциалды өндеушілер тізімінің көрсеткіш реті, техника деңгейінің салалары перспективалық обьектілер мен әр түрлі мүмкіндіктер нұсқасын ойлап шығаруы және дайындау арқылы жүзеге асады.
6. Берілген тапсырыс нұсқалары және бағаның реттелуі салыстырмалы түрде тираждалады. Одан кейін таңдалған нұсқаны таңдап, жоғары пайда мен факторлар қауіпі бойынша анықталады.
7. Таңдалған нұсқаның реттелуі төменгі шекара бағасы және пайдасы тираждалған жаңалықтары, сондай-ақ өңдеп шығару мен тұтынушылар арсындағы келісім қызметінің пайдасы арқылы реттеледі.
8. Алынаған баға және күтілген пайданың реттелуі, дайындаған өнімге кеткен шығындар негізге алынады.
9. Тұтынушының қалаған бағасы бойынша болжам жасау, сұранысы оның техникалық деңгейі, сондай-ақ пайда бағасының орналасуы шығындар есебінің факторларының қауіпін негізгі үлесіне қызмет етеді. өндеушілер мен тапсырыс берушілердің арсында келісім шарт жасалады.
Жобаны дайындаған кезде, оның тиімділік факторының бағасы анықталмағанын және қауіп-қатерін ескеру қажет [25,34].
Жобаны бағалау кезінде инвестициялық қауіп-қатер және анықталмаған түрлері келесідей болады:
1. Қауіп - қатер, экономикалық қаржылық және ағымдық экономикалық жағдайлар тұрақты емес, пайда қызметінің инвестициялық және пайданың қолданылуы жатады;
2. Ішкі экономикалық қауіп-қатер (сауда саттық, жеткізу, шекараны жабылу мүмкіндігі);
3. Анықталмаған саясаттық жағдайлар, елдермен аумақтардың әлеуметтік-саясаттық жағымсыз өзгеруі;
4. Толық емес және бағдарламаның белгісіз динамикасының технико-экономикалық көрсеткіштері, жаңа техникалық параметрлері және технологиясы;
5. Нарықтық коньюктураның тұрақсыз болуы, бағасы, валюта курсы;
6. Табиғи - климаттық шарттардың анықталмауы, күтілмеген апаттар және т.б;
7. Өндірістік - технологиялық қауіпсіздік апаттар және жабдықтардың бұзылуы, өндірістік ақаулар және т.б;
8. Анықталмаған мақсаттар, қатысушылардың тәртібі мен қызығушылығы;
9. Толық емес және бағдарламалардың нақты емес мәліметтері, қаржының жағдайы және кәсіпорынның маңызды жағдайлары қатысушылардың (төлеу мүмкіншілігі, банкрот болу, келісім міндеттемелерінің бұзылуы);
Анықталмаған түрлерін қолдану, көбінесе бағалау кезінде инвестициялық жобаларда кездеседі, осы тәсілдер келесі этаптарға бөлінеді:
1. Жобаларды жүзеге асыру барлық мүмкіндіктерді бейнелейді (кесілген сценарилардың формалары, негізгі техникалық жүйелердің системалық түрлері) және осы шарттарға жауап беретін шығындар (санкция мүмкіншілігі және шығындарды қосқанда, сақтандыру мен резервтік қызметті қосқанда, көрсеткіштер мен тиімділік қорытындысы);
2. Қайта өңдеу нәтижесі, анықталмаған мәліметтердің факторларының мүмкіндігі, тиімділік көрсеткіші тиімділіктің немесе интервалдардың өзгеруі;
3. Тиімділік көрсеткішінің жобасын анықтау негізінен анықталмаған шарттардың дамуының көрсеткіштерден күтілген тиімділіктері;
Инновациялық жобаның келесідей тәсілдері болады:
1. Таза дисконттық тәсілдердің кірісі - ол баға тиімділігін әкелу мен сол уақытта капиталдардың өсуінің арасындағы көрсеткіштерін көрсетеді.
2. Индекстік тәсілдердің пайдалылығы - капитал салымының өсуіне байланысты.
3. Ішкі әдістердің нормалық табысы - келтірілген тиімділік көлемі капитал салымы мен тең түседі.
4. Мерзім әдісінің орын алуы. Орны алу мерзімі - уақытша минималды интервалдың өсуі, бастапқы салым және басқа да шығындар, инвестициялық жобалардың қорытындысының жүзеге асуы.
5. Критериялық тәсіл. Әрбір жобаның критериялық жобасы орнатылады және жобаның бағасы беріледі.
6. Балдық тәсіл. Маңызды факторлар анықталады, жобаның қорытындысына әсерін тигізеді.
Инновациялық жобаның тиімділік анықтамасы және бағасы инвесторлармен немесе олардың бұйырумен - арнайы консалтингтік фирмалар, орталықтар арқылы жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасының инновациялық тиімділік жобаның бағасының әдісі мен әдістемесі тәуелсіз болады.
Инновациялық тиімділік жобаны бағалау кезінде белгіленген методологиялық әдістемеде мыналар қолданылады, коммерциялық, тиімділік, бюджеттік тиімділік, экономикалық тиімділік.
Әртүрлі инновациялық жобаларды салыстыру және олардың жақсысын таңдау келесі көрсеткіштерді қолданумен өндіріледі:
- таза дисконтталған құн (NPV), немесе таза дисконтталған табыс (ЧДД);
oo инвестиция рентабельдегі, табыс индексі (ИД, РІ);
oo табыстың ішкі нормасы ВНД,ІRR);
oo сатып алу мерзімі (Ток);
Шығындардың қорытындысы оның дисконттау коэффициентіне К көбейтумен анықталады.
Үнемі дисконт нормасын Е мына формуламен анықталады:
К=1(1+T) t
Мұндағы : t - қорытындысын алу уақыты.
Дисконт нормасы
Е-табыс капиталының коэффициенті.
Инновациялық жобаның экономикалық эффектілік көрсеткіштерін анықтау кезінде базистік, әлемдік, жобалық және есептік бағалар қолданылады.
Базистік бағалар - бұл белгілі уақыт периодында белгіленген баға. Олар инвестициялық мүмкіншіліктің техника - экономикалық зерттеулер стадиясында қолданылады.
Жобалық бағалар - мына формула арқылы анықталады:
Ц t = Ц б * І t
Мұндағы : Цt-t жылдың аяғындағы инвестициялық жобаның жобалық бағасы.
Цб- өнімнің немесе ресурстың базистік бағасы;
Іt- өнімге сәйкес бағалардың өзгерудегі жобалық коэффициенті.
Есептік бағалар - базистік бағалар мен дефилторды көбейту жолымен анықталады.
Базистік, жобалық және есептік бағалар теңгемен немесе шетелдік валютамен анықталуы керек.
Таза дисконтталған табыс (ЧДД, NРК) барлық есеп периодтағы ағымдағы тиімділік сомасымен анықталады. Ол мына формуламен анықталады:
I
ЧДД(NРV)= E (Rt-Зt)(1+е)t
t=0
Мұндағы Rt- t қадам есептерінің жеткен жетістіктері .
Зt- сол қадамдағы жүзеге асыру шығындары.
Т-есептеу уақытша периоды.
Инновациялық рентабельдігі келтірілген эффект қатынасы сомасымен анықталады:
І
РІ-1К Е ( Rt-Зt)(1+Е)t
t=0
Егер табыс индексі 1-ге тең немесе көп болса онда инвестициялық жоба эффектілі, ал егер төмен болса эффекті емес .
Табыстың ішкі нормасы (ВНД,ІRR) сол дисконт нормасымен Евн анықталады. Евн мына теңдікпен анықталады:
Т t T
Е (R1-З1)(1+Евн)=E 1 `1+Eвн)t
t=0 t=0
Коммерциялық тиімділік қаржылық сәйкестілік шығындармен анықталады. Инновациялық жобаның коммерциялық тиімділік анықтамасы шынайы ақша потоктарымен сальдосының анықтамасымен анализдерінен тұрады. Сонымен қатар инвесторлар жағдайының 3 түрі қарастырылады. Олар: инвестициялық, операциялық, және қаржылық болып табылады.
Шынайы ақша сальдосы - бұл инвестициялық жобадағы барлық қарастырылатын 3 жағдайдағы ақша қаражаттарының приток пен отток арасындағы айырмашылық.
Шынайы ақша ағымдары - бұл инвестициялық жобадағы қарастырылатын инвестициялық және операциялық жағдайлардағы ақша қаражаттарының ағымы пен шығындары арасындағы айырмашылық.
Ликвидациялық жобадағы Дt Т периодтағы шынайы ақша сальдосы осы периодтағы сомасымен анықталады:
T
Дt = E dt
t=0
t қадамдағы шынайы ақшаның ағымдағы сальдосы сол қадамдағы шынайы ақша потоктары сомасына тең.
Dt= Дt и+ Дt0+Дt ф
Шынайы ақшаның ағымдағы сальдосының ликвидация обьектісі стадиясына сонымен тқатар таза ликвидациондық обьект құны жатады.
Дt 0 түсінігі кәсіпорынның т қадамына бос ақша қаражаттары бар екндігін білдіреді.
Инновациялық жобалардың коммерциялық тиімділікгі көрсеткіштеріне келесілер өз әсерін тигізеді:
oo жалпы инфляция - өндірістік ресурстар экономикадағы және өндірілетін өнімдердегі жалпы баға көлемін өсіру;
oo өнім түрлері мен өндірістік ресурстардың инфляцияның әртүрлілігі [26,59].

2.2 Инновациялық - инвестициялық жобада капитал салымдарының көлемін анықтау

Жиынтық капитал салымдары көлемін бірнеше әдіспен анықтауға болады:
1. Капитал салымдарының барлық құрамын қосу әдісі:
Жалпы (жиынтық) капитал салымдары белгілі бір нысанға салынған салымдарының құнын қосу әдісімен анықталады:
К=Кғзткж+ Кө + Көқ+ Кинф + Ктқ + Көа+ Кққн
2. Тікелей шот әдісі: капитал салымдарының үлесі анықталған кезде (өнімнің капитал сыйымдылығы - Өкс) жиынтық капитал салымдарының көлемі нысанның өндірістік қуаты бойынша белгіленеді. ( Өқ); К=Өкс х Өқ
3. Ірілендіру әдісі: капитал салымдары үлесінің азаю коэффиценті (Кс^Өқ) мен нысанның өндірістік күшінің өсі көлемі алынатын әдіс.
Жалпы алғанда, тиімділік-кipicтiң шығындарға, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.