Изотонды ерітінділер, изогидрлеу, иизоиондау талаптары

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

1. Инфузиялық ерітіндінің сипаттамасы

2. Изотонды ерітінділер, изогидрлеу, иизоиондау талаптары

3. Изотонды концентрацияны есептеу

4. Вант-Гофф, Рауль заңдары

5. Дәріханада дайындалатын шокқа қарсы ерітінділер

КІРІСПЕ

1. Инфузия(латын тілінен аударсақ-қан алмастырғыш) -қан көп мөлшерде жоғалғанда, шокқа, ағзадағы сулы-тұзды не болмаса қышқылды-сілтілі баланстар бұзылуы салдарынан түзілген әртүрлі патологиялық жағдайларда қанның ішіне қан алмастырғыш сұйықтықтардың көп көлемінің енгізілуі. Инфузиялы ерітіндіге парентеральдік қолдану үшін жасалынған ерітінділер жатады. Инфузиялық сұйықтықтардың арасында ең көп қолданылатын және қол жетімдісі NaCl-ің изотондық ерітіндісі болып саналады. Оның кең қолданылуының себебі, жағымды гемодинамикалық әсерлер көрсетуі.

Инфузиялық ерітінділерге қойылатын талаптар, инъекциялық ерітінділердің талаптарына сәйкес келеді: яғни, тұрақтылығы, залалсыздығы, апирогенділігі, құрамында механикалық қоспалардың жоқ екендігі, улы еместігі. Инфузиялық ерітінділерге жалпы талаптармен қоса арнайы қосымша талаптар да қойылады: изотондығы, изоиондығы, изогидрлігі, және белгілі бір тұтқырлығы мен ионды күші. (1)

2. Изотонды ерітінділер-бұл ерітіндінің осмостық қысымының ағзадағы сұйықтықтардың (қан плазмасының, лимфаның, көздің жасының және ми жұлынының сұйықтығының) осмос қысымына тең болуы.

Изоиондылық деп-қанның плазмасына инфузиялық ерітінділердің, яғни, калий, натрий, магний хлоридтерінің мөлшерлерінің сәйкес көрсеткіш көрсетуі.

Изогидрлік деп-инфузиялық ерітіндінің рН мәнінің қан плазмасының рН мәніне сутек ионының сәйкес болуын айтамыз(рН=7, 36) . Изогидрлі ерітінді алу үшін натрий гидрокарбонатын(NaHCO3+CO2), фосфаттар(біріншілік+екіншілік фосфаттар), натрий ацетатын және ақ уызды жүйелер түріндегі буферлер қосылады. Сол буферлердің әсерінен қанның плазмасының реакциясы баяу өзгереді. Соның арқасында ортаның рН мәні өзгеруге бағытталған әсерлерді тек өзіне қабылдап оларды әлсіретеді. (2)

3. Осмостық қысымдардың әртүрлілігі салдарынан, гипертоникалық ерітінділерді енгізген кезде, эритроциттерді қоршап туратын плазманың ішінде судың қозғалысы жүреді, осмостық қысымды теңестіру үшін. Бұл кезде эритроциттер жиырылады(яғни плазмолиз) . Ал, егер аз осмостық қысымы бар ерітінділерді енгізетін болсақ, олар жасушаға еніп, эритроциттер ісініп, жасушаның қабығы бұзылады да жасуша өледі. Осы жоғарыда айтылған осмостық өзгерістерді болдырмау үшін, инфузиялық ерітіндіні организмдегі сұйықтықтың осмостық қысымына сәйкес изотондау керек болады. Әр түрлі инфузиялық ерітінділердің изотонды концентрациясын 3 тәсілмен анықтаймыз:

Вант-Гофф заңы мен Менделеев Клапейрон теңдеуі арқылы
Рауль заңы немесе криоскопиялық әдіс
Дәрілік түрдің изотоникалық эквиваленттілігін натрий хлориді бойынша есептеу

1. Вант-Гофф заңында берілген бойынша электролитті ерітінділерде еритін заттар газдар тәрізді жүреді, сол себепті газды заңдар қолданамыз. Ерітінділердің осмосты қысымы, газдардың қысымы үшін берілетін заңға сәйкес болады. Және мына формуламен есептелінеді:

PV=nRT

Мұндағы, Р- қан плазмасындағы осмостық қысым;

V- инфузиялық ерітіндінің көлемі(л) ;

n- грамм саны, ерітілген зат молекуласы;

R- тұрақты газ мөлшері (0, 082атм/л)

T-абсолютті газ температурасы;

Формуладан ерітілген затты тауып аламыз:

n PVRT 7, 4×10, 082×310 0, 29 г моль л

Нәтижесі бойынша, электролитті емес, изотоникалық ерітінді дайындау үшін ерітндінің 1 л көлеміне заттан 0, 29 г моль қажет, яғни

m0, 29 М,

Электролиттерде изотоникалық концентрациясын анықтағанда теңдеуге түзету көбейткіші “і” енгіземіз, ол белгі Вант - Гоффтың “изотоникалық коэффиценті” деп аталынады. Сол кезде теңдеуіміз былай құрастырылады:

m=0, 29М/i.

Изотоникалық коэффицентті тапқан кезде мына теңдеумен көрсетіледі:

i 1+α(n1),

мұнда: α электролитті диссоциациялану дәрежесі

nбелгілі бір заттың бір ғана молекуласы диссоциаланатын иондар саны.

Электролитті емес заттар үшін, изотоникалық коэффициент мөлшері 1-ге тең, яғни, глюкозадағы концентрация мөлшері i 1.

Электролитті заттар үшін “і”- өлшемі заттың табиғатына, электролиттік диссоциациялану дәрежесіне және де түзілетін иондар мөлшеріне тәуелді болып келеді.

Электролиттердің алуан түрлі топтары үшін “і” изотоникалық коэффиценті былай есептелулері мүмкін. Мысалыға алатын болсақ, бір түрдегі зарядты ионды бинарлы электролит үшін КА (α 0, 86, 2), i 1+ 0, 86(21) 1, 86.

Мысалы. 1 л изотоникалық ерітіндіні дайындауымыз үшін NaCl-дың мөлшерін есептеп табу керек. Яғни, m 0, 29×58, 51, 86 9, 12 г- 1 литрге.

Екізарядты бинарлы электролиттер үшін К ²⁺ А ^2- ( МgSO ₄ , ZnSO ₄ , FeSO ₄ ) n 2, i 1, 5, α 0, 5.

Тринарлы электолиттер үшін К ²⁺ А ¹ (СаСl ₂ ), К ¹⁺ А ^2- (Na ₂ SO ₄ , Na ₂ CO ₃ ) n=3, i 2, 5, α 0, 75.

Әлсіз электролиттер үшін (бор, лимон қышқылы) i 1, 1.

Бірақта, “і”-ті есептеу бізге жақсы нәтиже бере алады, алған нәтижелеріміз электролитті емес заттар үшін және де электролиттердің бірінші тобы үшін сараптама мәліметтерін де беріп отырады. Ал, басқа жағдайларда нәтижелерді диссоциациялар дәрежесіндегі концентрациялардағы тәуелділділіктен алуға болады.

Ерітіндінің қажет-керек көлемін алуға керекті заттың мөлшерін анықтағанда, мына формуланы қолданамыз:

m 0, 29 × MV1000 i

Мысалы. 250 мл изотонды ерітінді алуымыз үшін керекті КСl-дың мөлшерін есептеуіміз керек. (М 74, 56, i =1, 86. )

0, 29×74, 56×250

m 2, 91г

1, 86×1000

Криоскопиялы тәсіл. Криоскопиялық әдіс, негізінен, Рауль заңына сәйкес негізделінген. Раульдың заңында ерітіндідегі қатаюдың температурасы, оның электролиттерінің концентрациясына тәуелді болуын анықтайды. Сұйытылынған ерітінділердің қатаю кезіндегі нүктесінің төмендеуі, осы еріткіш мөлшеріне ерітілінген зат мөлшеріне тура пропорционал болады. Формуласы:

∆,

мұндағы: ∆ қатаю кезіндегі нүкте депрессиясы, ⁰ С;

криоскопиялық константа ;

С - ерітіндінің концентрациясы.

Депрессия дегеніміз таза немесе қоспасыз еріткіштерді қатаю кезіндегі температурамен салыстырп қарағанда, зат ерітінділерінің қатаю температурасынан төмен болуы. Ерітінділердің концентрациясы осмосты қысымға тікелей тәуелді болады. Осыған байланысты, ∆ (қатаю кезіндегі температураның төмендігі) осмостық қысымға тікелей тәуелді болады. Яғни, ерітінділердің осмосты қысымдары бірдей болса, онда олар бір температурады қатаяды.

Натрийдің хлориді бойынша изотонды эквивалентті қолдану арқылы есептеу. Дәрілік заттың изотоникалық эквиваленті натрий хлориді бойынша, осмостық қысымды тудыратын, натрий хлоридінің мөлшерін көрсетеді, бұл заттың 1, 0 құрайды. Изотоникалық эквиваленттің (Е) шамасы заттың табиғатына тәуелді. Көптеген алкалоидтар, синтетикалық азотты негіздер үшін Е мәні 0, 1 ден 0, 2 дейін аралықтарда болады. Е үлкен шамасы натрий бромиді, натрий гидрокарбонаты, натрий нитраты және т. б. үшін сипатты болады.

Себебі натрий хлоридінің Е шамасы дәрілік заттың 1, 0 сәйкес келеді, ал 100 мл изотоникалық ерітіндіні алу үшін 0, 9 г натрий хлориді қажет, яғни 100 мл изотоникалық ерітіндіні алу үшін қажетті дәрілік заттың мөлшері, яғни массакөлемдік концентрациясын теңдеу бойынша анықтайды:

Е 1

0, 9 а, осыдан а 0, 9Е ( % )

Мысал. Глюкоза ерітіндісінің изотоникалық концентрациясын есептеу Е 0, 18, а 0, 90, 18 5 %.

Изотоникалық ерітіндінің қажетті көлемін (мл) алу үшін қажетті заттың мөлшерін (г) есептеуді формула бойынша жүргізеді:

0, 9 100

Мысал. 300 мл изотоникалық ерітіндіні алу үшін қажетті натрий бромидінің мөлшері (Е _NaBr 0, 62),

0, 93000, 621004, 35 г NaBr.

Құрамында бірнеше дәрілік заттар болатын, изотоникалық ерітіндіні алу үшін қосылатын қосымша заттың мөлшерін есептеуді, теңдеу бойынша жүргізеді:

0, 009 _12i где,

₁ , ₂ , _i дәрілік заттардың массасалары;

₁ , ₂ , _i олардың NaCl бойынша изотоникалық эквиваленттері;

K коэффициент, NaCl=1, Na ₂ SO ₄ =4, 35, NaNO ₃ = 1, 52, глюкоза=5, 56 тең болады (көрсетілген заттың Е шамасын 1 бөлгендегі) .

Мысал. Құрамы 2 % кальция хлоридінен және 0, 3 % димедролдан. Е _CaCl2 0, 36, Е (димедрол) 0, 2, Е (глюкоза) 0, 18 100 мл тұратын 100 мл ерітіндіні изотонирлеу үшін қажетті глюкозаның мөлшерін есептеу

5, 56 0, 009100 (20, 36 + 0, 30, 2) 0, 67 г глюкоза

Изоосмостығы және изотоникалығы жағдайында, изоосмостық ерітінділер қанға қатысты өздерін гипотоникалық жүргізеді (антипирин, глицерин, новокаин, дикаин, аскорбин қышқылы және басқалары) . Бұл заттардың изотоникалық концентрациясын алу үшін заттардың үлкен концентрациялары немесе изотонирлеуші заттардың қосымшылары қажет болады.

Ерітіндінің осмостық қысымы, дәрілік заттың 1 молекуласын еріткенде түзілетін бөлшектердің жалпы мөлшеріне пропорционал. Осмостық қысым миллиосмос (мОсм) түрінде болады. (4)

ІІ. Гемодинамикалық ерітінділер. Шокқа қарсы ерітінділер. Шокқа қарсы ерітінділер - қан алмастырғыш ерітінділер мен (шок) естентану кезінде артериялық қысымды жоғарылататын, орталық вегетативтік жүйке жүйесінің қызметін реттейтін, қан және ұлпалардың химизімін қалыпқа келтіретін әртүрлі дәрілік заттардың қоспасы болып табылады. Шокқа қарсы сұйықтықтарды үш топқа бөлуге болады:

- құрамында глюкоза, алкоголь, тұздар бар қарапайым шокқа қарсы ерітінділер;

- құрамында глюкоза, алкоголь, бромидтер, наркотиктер бар күрделі шокқа қарсы ерітінділер;

- құрамында глюкоза, алкоголь, бромидтер, наркотиктер және қан плазмасы бар күрделі шокқа қарсы ерітінділер.

ІІІ. Дезинтоксикациялық қан алмастырғыштар. Гемодез . Су-тұзды ерітінді, құрамында 6 % төмен молекулалы поливинилпирролидон - ПВП бар.

Құрамы: ПВП (м. м. 1-15000) 60, 0

Натрий хлориды 5, 5

Калий хлориды 0, 42

Кальций хлориды 0, 5

Магний хлориды 0, 005

Натрий гидрокарбонаты 0, 23

Шаншуға арналған су 1000 мл-ге дейін

Судың жарты мөлшерінде тұздарды кезекпен ерітеді. 400 мл суда ПВП ерітіп, екі ерітіндіні біріктіреді де, көлемін 1000 мл-ге дейін сумен жеткізеді. Сиымдылығы 100, 250 немесе 400 мл флакондарға бөліп құяды. Герметикалық тығындап, стерильдейді.

Дизентерия, диспепсия, сальмонеллез, сепсис, тамақпен улану сияқты асқазан ішек ауруларының жедел токсинді түрлерінде ағзаны дезинтоксикациялау үшін қолданады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.