Изотонды ерітінділер, изогидрлеу, иизоиондау талаптары
Жоспар
1. Инфузиялық ерітіндінің сипаттамасы
2. Изотонды ерітінділер, изогидрлеу, иизоиондау талаптары
3. Изотонды концентрацияны есептеу
4. Вант - -Гофф, Рауль заңдары
5. Дәріханада дайындалатын шокқа қарсы ерітінділер
КІРІСПЕ
1. Инфузия(латын тілінен аударсақ-қан алмастырғыш)-қан көп мөлшерде жоғалғанда, шокқа, ағзадағы сулы-тұзды не болмаса қышқылды-сілтілі баланстар бұзылуы салдарынан түзілген әртүрлі патологиялық жағдайларда қанның ішіне қан алмастырғыш сұйықтықтардың көп көлемінің енгізілуі. Инфузиялы ерітіндіге парентеральдік қолдану үшін жасалынған ерітінділер жатады. Инфузиялық сұйықтықтардың арасында ең көп қолданылатын және қол жетімдісі NaCl - ің изотондық ерітіндісі болып саналады. Оның кең қолданылуының себебі, жағымды гемодинамикалық әсерлер көрсетуі.
Инфузиялық ерітінділерге қойылатын талаптар, инъекциялық ерітінділердің талаптарына сәйкес келеді: яғни, тұрақтылығы,залалсыздығы,апирогенді лігі,құрамында механикалық қоспалардың жоқ екендігі,улы еместігі. Инфузиялық ерітінділерге жалпы талаптармен қоса арнайы қосымша талаптар да қойылады: изотондығы,изоиондығы,изогидрлігі, және белгілі бір тұтқырлығы мен ионды күші. (1)
2.Изотонды ерітінділер-бұл ерітіндінің осмостық қысымының ағзадағы сұйықтықтардың (қан плазмасының,лимфаның,көздің жасының және ми жұлынының сұйықтығының) осмос қысымына тең болуы.
Изоиондылық деп-қанның плазмасына инфузиялық ерітінділердің,яғни,калий,натрий, магний хлоридтерінің мөлшерлерінің сәйкес көрсеткіш көрсетуі.
Изогидрлік деп-инфузиялық ерітіндінің рН мәнінің қан плазмасының рН мәніне сутек ионының сәйкес болуын айтамыз(рН=7,36). Изогидрлі ерітінді алу үшін натрий гидрокарбонатын(NaHCO3+CO2),фосфатт ар(біріншілік+екіншілік фосфаттар), натрий ацетатын және ақ уызды жүйелер түріндегі буферлер қосылады. Сол буферлердің әсерінен қанның плазмасының реакциясы баяу өзгереді. Соның арқасында ортаның рН мәні өзгеруге бағытталған әсерлерді тек өзіне қабылдап оларды әлсіретеді. (2)
3. Осмостық қысымдардың әртүрлілігі салдарынан, гипертоникалық ерітінділерді енгізген кезде, эритроциттерді қоршап туратын плазманың ішінде судың қозғалысы жүреді, осмостық қысымды теңестіру үшін. Бұл кезде эритроциттер жиырылады(яғни плазмолиз). Ал, егер аз осмостық қысымы бар ерітінділерді енгізетін болсақ, олар жасушаға еніп, эритроциттер ісініп, жасушаның қабығы бұзылады да жасуша өледі. Осы жоғарыда айтылған осмостық өзгерістерді болдырмау үшін, инфузиялық ерітіндіні организмдегі сұйықтықтың осмостық қысымына сәйкес изотондау керек болады. Әр түрлі инфузиялық ерітінділердің изотонды концентрациясын 3 тәсілмен анықтаймыз:
1. Вант-Гофф заңы мен Менделеев Клапейрон теңдеуі арқылы
2. Рауль заңы немесе криоскопиялық әдіс
3. Дәрілік түрдің изотоникалық эквиваленттілігін натрий хлориді бойынша есептеу
1.Вант-Гофф заңында берілген бойынша электролитті ерітінділерде еритін заттар газдар тәрізді жүреді, сол себепті газды заңдар қолданамыз. Ерітінділердің осмосты қысымы , газдардың қысымы үшін берілетін заңға сәйкес болады. Және мына формуламен есептелінеді:
PV=nRT
Мұндағы, Р- қан плазмасындағы осмостық қысым;
V- инфузиялық ерітіндінің көлемі(л);
n- грамм саны, ерітілген зат молекуласы;
R- тұрақты газ мөлшері (0,082атмл)
T-абсолютті газ температурасы;
Формуладан ерітілген затты тауып аламыз:
n PVRT 7,410,082310 0,29 г моль л
Нәтижесі бойынша, электролитті емес, изотоникалық ерітінді дайындау үшін ерітндінің 1 л көлеміне заттан 0,29 г моль қажет, яғни
m0,29 М,
Электролиттерде изотоникалық концентрациясын анықтағанда теңдеуге түзету көбейткіші "і" енгіземіз, ол белгі Вант - Гоффтың "изотоникалық коэффиценті" деп аталынады. Сол кезде теңдеуіміз былай құрастырылады:
m=0,29Мi.
Изотоникалық коэффицентті тапқан кезде мына теңдеумен көрсетіледі:
i 1+(n1),
мұнда: электролитті диссоциациялану дәрежесі
nбелгілі бір заттың бір ғана молекуласы диссоциаланатын иондар саны.
Электролитті емес заттар үшін, изотоникалық коэффициент мөлшері 1-ге тең, яғни, глюкозадағы концентрация мөлшері i 1.
Электролитті заттар үшін "і"- өлшемі заттың табиғатына, электролиттік диссоциациялану дәрежесіне және де түзілетін иондар мөлшеріне тәуелді болып келеді.
Электролиттердің алуан түрлі топтары үшін "і" изотоникалық коэффиценті былай есептелулері мүмкін. Мысалыға алатын болсақ, бір түрдегі зарядты ионды бинарлы электролит үшін КА ( 0,86, 2), i 1+ 0,86(21)1,86.
Мысалы. 1 л изотоникалық ерітіндіні дайындауымыз үшін NaCl-дың мөлшерін есептеп табу керек. Яғни, m 0,2958,51,86 9,12 г- 1 литрге.
Екізарядты бинарлы электролиттер үшін К2+А2-( МgSO4, ZnSO4, FeSO4 ) n 2, i 1,5, 0,5.
Тринарлы электолиттер үшін К2+А1 (СаСl2 ), К1+А2- (Na2 SO4, Na 2CO 3) n=3, i 2,5, 0,75.
Әлсіз электролиттер үшін (бор, лимон қышқылы) i 1,1.
Бірақта, "і"-ті есептеу бізге жақсы нәтиже бере алады, алған нәтижелеріміз электролитті емес заттар үшін және де электролиттердің бірінші тобы үшін сараптама мәліметтерін де беріп отырады. Ал, басқа жағдайларда нәтижелерді диссоциациялар дәрежесіндегі концентрациялардағы тәуелділділіктен алуға болады.
Ерітіндінің қажет-керек көлемін алуға керекті заттың мөлшерін анықтағанда, мына формуланы қолданамыз:
m 0,29 MV1000 i
Мысалы. 250 мл изотонды ерітінді алуымыз үшін керекті КСl-дың мөлшерін есептеуіміз керек. (М 74,56 , i =1,86.)
0,2974,56250
m _____________ 2,91г
1,861000
Криоскопиялы тәсіл.Криоскопиялық әдіс, негізінен, Рауль заңына сәйкес негізделінген. Раульдың заңында ерітіндідегі қатаюдың температурасы, оның электролиттерінің концентрациясына тәуелді болуын анықтайды. Сұйытылынған ерітінділердің қатаю кезіндегі нүктесінің төмендеуі, осы еріткіш мөлшеріне ерітілінген зат мөлшеріне тура пропорционал болады. Формуласы:
,
мұндағы: қатаю кезіндегі нүкте депрессиясы, 0С;
криоскопиялық константа ;
С - ерітіндінің концентрациясы.
Депрессия дегеніміз таза немесе қоспасыз еріткіштерді қатаю кезіндегі температурамен салыстырп қарағанда, зат ерітінділерінің қатаю температурасынан төмен болуы. Ерітінділердің концентрациясы осмосты қысымға тікелей тәуелді болады. Осыған байланысты, (қатаю кезіндегі температураның төмендігі) осмостық қысымға тікелей тәуелді болады. Яғни, ерітінділердің осмосты қысымдары бірдей болса, онда олар бір температурады қатаяды.
Натрийдің хлориді бойынша изотонды эквивалентті қолдану арқылы есептеу. Дәрілік заттың изотоникалық эквиваленті натрий хлориді бойынша, осмостық қысымды тудыратын, натрий хлоридінің мөлшерін көрсетеді, бұл заттың 1,0 құрайды. Изотоникалық эквиваленттің (Е) шамасы заттың табиғатына тәуелді. Көптеген алкалоидтар, синтетикалық азотты негіздер үшін Е мәні 0,1 ден 0,2 дейін аралықтарда болады. Е үлкен шамасы натрий бромиді, натрий гидрокарбонаты, ... жалғасы
1. Инфузиялық ерітіндінің сипаттамасы
2. Изотонды ерітінділер, изогидрлеу, иизоиондау талаптары
3. Изотонды концентрацияны есептеу
4. Вант - -Гофф, Рауль заңдары
5. Дәріханада дайындалатын шокқа қарсы ерітінділер
КІРІСПЕ
1. Инфузия(латын тілінен аударсақ-қан алмастырғыш)-қан көп мөлшерде жоғалғанда, шокқа, ағзадағы сулы-тұзды не болмаса қышқылды-сілтілі баланстар бұзылуы салдарынан түзілген әртүрлі патологиялық жағдайларда қанның ішіне қан алмастырғыш сұйықтықтардың көп көлемінің енгізілуі. Инфузиялы ерітіндіге парентеральдік қолдану үшін жасалынған ерітінділер жатады. Инфузиялық сұйықтықтардың арасында ең көп қолданылатын және қол жетімдісі NaCl - ің изотондық ерітіндісі болып саналады. Оның кең қолданылуының себебі, жағымды гемодинамикалық әсерлер көрсетуі.
Инфузиялық ерітінділерге қойылатын талаптар, инъекциялық ерітінділердің талаптарына сәйкес келеді: яғни, тұрақтылығы,залалсыздығы,апирогенді лігі,құрамында механикалық қоспалардың жоқ екендігі,улы еместігі. Инфузиялық ерітінділерге жалпы талаптармен қоса арнайы қосымша талаптар да қойылады: изотондығы,изоиондығы,изогидрлігі, және белгілі бір тұтқырлығы мен ионды күші. (1)
2.Изотонды ерітінділер-бұл ерітіндінің осмостық қысымының ағзадағы сұйықтықтардың (қан плазмасының,лимфаның,көздің жасының және ми жұлынының сұйықтығының) осмос қысымына тең болуы.
Изоиондылық деп-қанның плазмасына инфузиялық ерітінділердің,яғни,калий,натрий, магний хлоридтерінің мөлшерлерінің сәйкес көрсеткіш көрсетуі.
Изогидрлік деп-инфузиялық ерітіндінің рН мәнінің қан плазмасының рН мәніне сутек ионының сәйкес болуын айтамыз(рН=7,36). Изогидрлі ерітінді алу үшін натрий гидрокарбонатын(NaHCO3+CO2),фосфатт ар(біріншілік+екіншілік фосфаттар), натрий ацетатын және ақ уызды жүйелер түріндегі буферлер қосылады. Сол буферлердің әсерінен қанның плазмасының реакциясы баяу өзгереді. Соның арқасында ортаның рН мәні өзгеруге бағытталған әсерлерді тек өзіне қабылдап оларды әлсіретеді. (2)
3. Осмостық қысымдардың әртүрлілігі салдарынан, гипертоникалық ерітінділерді енгізген кезде, эритроциттерді қоршап туратын плазманың ішінде судың қозғалысы жүреді, осмостық қысымды теңестіру үшін. Бұл кезде эритроциттер жиырылады(яғни плазмолиз). Ал, егер аз осмостық қысымы бар ерітінділерді енгізетін болсақ, олар жасушаға еніп, эритроциттер ісініп, жасушаның қабығы бұзылады да жасуша өледі. Осы жоғарыда айтылған осмостық өзгерістерді болдырмау үшін, инфузиялық ерітіндіні организмдегі сұйықтықтың осмостық қысымына сәйкес изотондау керек болады. Әр түрлі инфузиялық ерітінділердің изотонды концентрациясын 3 тәсілмен анықтаймыз:
1. Вант-Гофф заңы мен Менделеев Клапейрон теңдеуі арқылы
2. Рауль заңы немесе криоскопиялық әдіс
3. Дәрілік түрдің изотоникалық эквиваленттілігін натрий хлориді бойынша есептеу
1.Вант-Гофф заңында берілген бойынша электролитті ерітінділерде еритін заттар газдар тәрізді жүреді, сол себепті газды заңдар қолданамыз. Ерітінділердің осмосты қысымы , газдардың қысымы үшін берілетін заңға сәйкес болады. Және мына формуламен есептелінеді:
PV=nRT
Мұндағы, Р- қан плазмасындағы осмостық қысым;
V- инфузиялық ерітіндінің көлемі(л);
n- грамм саны, ерітілген зат молекуласы;
R- тұрақты газ мөлшері (0,082атмл)
T-абсолютті газ температурасы;
Формуладан ерітілген затты тауып аламыз:
n PVRT 7,410,082310 0,29 г моль л
Нәтижесі бойынша, электролитті емес, изотоникалық ерітінді дайындау үшін ерітндінің 1 л көлеміне заттан 0,29 г моль қажет, яғни
m0,29 М,
Электролиттерде изотоникалық концентрациясын анықтағанда теңдеуге түзету көбейткіші "і" енгіземіз, ол белгі Вант - Гоффтың "изотоникалық коэффиценті" деп аталынады. Сол кезде теңдеуіміз былай құрастырылады:
m=0,29Мi.
Изотоникалық коэффицентті тапқан кезде мына теңдеумен көрсетіледі:
i 1+(n1),
мұнда: электролитті диссоциациялану дәрежесі
nбелгілі бір заттың бір ғана молекуласы диссоциаланатын иондар саны.
Электролитті емес заттар үшін, изотоникалық коэффициент мөлшері 1-ге тең, яғни, глюкозадағы концентрация мөлшері i 1.
Электролитті заттар үшін "і"- өлшемі заттың табиғатына, электролиттік диссоциациялану дәрежесіне және де түзілетін иондар мөлшеріне тәуелді болып келеді.
Электролиттердің алуан түрлі топтары үшін "і" изотоникалық коэффиценті былай есептелулері мүмкін. Мысалыға алатын болсақ, бір түрдегі зарядты ионды бинарлы электролит үшін КА ( 0,86, 2), i 1+ 0,86(21)1,86.
Мысалы. 1 л изотоникалық ерітіндіні дайындауымыз үшін NaCl-дың мөлшерін есептеп табу керек. Яғни, m 0,2958,51,86 9,12 г- 1 литрге.
Екізарядты бинарлы электролиттер үшін К2+А2-( МgSO4, ZnSO4, FeSO4 ) n 2, i 1,5, 0,5.
Тринарлы электолиттер үшін К2+А1 (СаСl2 ), К1+А2- (Na2 SO4, Na 2CO 3) n=3, i 2,5, 0,75.
Әлсіз электролиттер үшін (бор, лимон қышқылы) i 1,1.
Бірақта, "і"-ті есептеу бізге жақсы нәтиже бере алады, алған нәтижелеріміз электролитті емес заттар үшін және де электролиттердің бірінші тобы үшін сараптама мәліметтерін де беріп отырады. Ал, басқа жағдайларда нәтижелерді диссоциациялар дәрежесіндегі концентрациялардағы тәуелділділіктен алуға болады.
Ерітіндінің қажет-керек көлемін алуға керекті заттың мөлшерін анықтағанда, мына формуланы қолданамыз:
m 0,29 MV1000 i
Мысалы. 250 мл изотонды ерітінді алуымыз үшін керекті КСl-дың мөлшерін есептеуіміз керек. (М 74,56 , i =1,86.)
0,2974,56250
m _____________ 2,91г
1,861000
Криоскопиялы тәсіл.Криоскопиялық әдіс, негізінен, Рауль заңына сәйкес негізделінген. Раульдың заңында ерітіндідегі қатаюдың температурасы, оның электролиттерінің концентрациясына тәуелді болуын анықтайды. Сұйытылынған ерітінділердің қатаю кезіндегі нүктесінің төмендеуі, осы еріткіш мөлшеріне ерітілінген зат мөлшеріне тура пропорционал болады. Формуласы:
,
мұндағы: қатаю кезіндегі нүкте депрессиясы, 0С;
криоскопиялық константа ;
С - ерітіндінің концентрациясы.
Депрессия дегеніміз таза немесе қоспасыз еріткіштерді қатаю кезіндегі температурамен салыстырп қарағанда, зат ерітінділерінің қатаю температурасынан төмен болуы. Ерітінділердің концентрациясы осмосты қысымға тікелей тәуелді болады. Осыған байланысты, (қатаю кезіндегі температураның төмендігі) осмостық қысымға тікелей тәуелді болады. Яғни, ерітінділердің осмосты қысымдары бірдей болса, онда олар бір температурады қатаяды.
Натрийдің хлориді бойынша изотонды эквивалентті қолдану арқылы есептеу. Дәрілік заттың изотоникалық эквиваленті натрий хлориді бойынша, осмостық қысымды тудыратын, натрий хлоридінің мөлшерін көрсетеді, бұл заттың 1,0 құрайды. Изотоникалық эквиваленттің (Е) шамасы заттың табиғатына тәуелді. Көптеген алкалоидтар, синтетикалық азотты негіздер үшін Е мәні 0,1 ден 0,2 дейін аралықтарда болады. Е үлкен шамасы натрий бромиді, натрий гидрокарбонаты, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz