Көмекші өндіріс есебі

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 46 бет
Таңдаулыға:

Басқару есебінің мағынасы, оның мәні, мақсаттары және міндеттері.

Басқарушылық есеп - субъект ақпарат жүйесінің құрамдық бөлігі. Басқарушылық есеп - бұл идентификация, өлшеу, жинау, талдау, жіктеу, интерпритация және қандай да бір объектінің басқаруға қажетті ақпаратты тапсыру.

Өндірістік есептің мақсаты- өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау. Алайда өндірістік есептен алынған ақпаратты менеджерлер сату бағасын белгілеу, қорларды бағалау, пайданы есептеу және т. б. үшін қолданылады. Сол себепті өндірістік есеп - бұл басқарушылық есеп қосу қаржылық есептің бір бөлігі.

Кәсіпорында басқаруға қажетті барлық ақпаратты бухгалтерлер дайындайды. Осыған байланыстырылған кәсіби қызмет «Экаунтинг» деп аталады. Бұған есеп беруді жасау жұмысы, субъектінің қаржылық жағдайын талдау, жоспарлау жұмысы, субъект қызметін бақылауға байланыстының барлығы қатысты болады.

Басқарушылық есептің объектісі - бұл шаруашылық жүргізуші субъектінің және оның бөлімшелерінің қызмет нәтижелері мен шығындары, баға белгілеу, бюджеттеу және ішкі есеп беру.

Басқарушылық есептің пәні - объектілерінің жиынтығы және өндірісті басқарудың толық кезеңді процесіндегі оқиғалар.

Басқарушылық есептің негізгі тапсырмалары - есеп, жоспарлау, бақылау, талдау және субъектпен оның құрылымдық бөлімшелерінің шаруашылық қызмет нәтижелерімен шығындары туралы деректерді бақылау, аса қажетті басқарушылық шешімді жедел қабылдау үшін ақпарат беру.

Басқарушылық есеп принціптері - субъектінің үздіксіз қызмет етуі, жоспарлау мен есепте өлшеудің біркелкі бірліктерін пайдалану, тұтас субъект және оның құрылымдық бөлімшелерінің қызметтік нәтижелері мен шығынды бағалау және талдау. Алғашқы және аралық деректерді жинау, өңдеу, тапсырыс процесінде оларды сабақтастырып жиі пайдалану, субъект ішіндегі коммуникация жүйесін ұйымдастыру, ақпараттардың жеткіліктілігі және талдамдылығы, өндірістік және коммерциялық цикілдерді бейнелейтін кезеңдегі, субъект қызметінің нәтижелері мен шығындарын сметалық басқару.

Бүгінгі таңдағы, шаруашылық субъектілердің өз еркімен өндірістік бағдарламаларын, өндірістік және әлеуметтік даму жоспарларын дайындай кезінде, баға саясаты аясында стратегияны анықтау жағдайында, ондағы қабылданған басқарушылық шешімдеріне басшылардың жауапкершілігі ерекше артып отыр. Бұл жағдайда, яғни шаруашылық субъектілердің әртүрлі меншік нысандарына жекеленуі, мемлекеттік кәсіпорындарды жекешелендіру процесінің дамуы, өндірілетін өнімнің ассортиментін өз бетінше жоспарлау мен еркін баға белгілеу механизмін енгізуі, нарықтық экономиканың басқа жақтарын дамытуда басқарушы есепке біртіндеп қажеттілігі артып келеді.

Басқарушы есепті қалыптастыру мен дамытуда епті қадам болып, кәсіпорынның жалпы бухгалтерлік қызметінен калькуляциялық (басқарушылық) бухгалтерияны бөлу қажет болды. Екі дербес бухгалетрияны (қаржылық және калькуляциялық) құру ең алдымен өндірістің ұлғаюымен, ірі компанияларды құрумен, сондай-ақ оларда коммерциялық құпияларды сақтау қажеттілігімен байланысты болып келеді.

Басқарушы есептің дербес оқу пәні ретінде пайда болуы Американдық бухгалетрлер ассоциациясының түлектерге бухгалтер-талдаушы квалификациясын беріп, басқарушы есеп бойынша диплом алу жөнінде 1972 жылы әзірлеген бағдарламасымен байланысты. Бұл жыл бухгалетрлік есептің қаржы және басқарушы есебі болып, ресми түрде бөлінуін айқындады.

Отандық экономикада басқарушы есепті жаңа құбылыс түрінде қарау қателік болар. Бухгалетрлік қызметтің атқаратын жұмысы совет үкіметінің кейінгі жылдарымен салыстырып ұарағанда, 20-30 жылдардың басында едәуір кеңірек болған. Сол заманның бухгалетрі есептік те, ондай-ақ жоспарлы-талдамалық жұмыстарымен де айналысқан. Социалистік шаруашылық жүргізу жүйесі мен орталықтандырылған жоспарлауды нығайтуды көздейтін елдердің даму деңгейілерінде біртіндеп бухгалетрлік қызметтен жоспарлы және қаржылық бөлімдерінің бөлінуі, оларға бугалтерлік өкілеттіліктің бір бөлігін беру орын алды. Осының нәтижесінде бухгалетердің бұл қызметі іс жүзінде кәсіпорынның шаруашылық өмірінің фактілерін есептік тіркеумен ғана шектелгені баршаға мәлім.

Ең бастысы, басқарушы есептің негізі болып калькуляциялау мен шығындар жөніндегі ақпараттарды жинақтап, ұйымдастыру болып табылады. Отандық тәжірибеде калькуляциялауға байланысты мәселелер терең зерттелген. Басқарушы есептің «стандарт-кост» жүйесіне ұқсас болып келетін калькуляциялау мен шығындар есебінің нормативтік әдістері аясында, бүгінде өте бай теориялық және практикалық тәжірибелер жинақталған. Олай болса, директивтік экоомикада пйадаланылған басқарушы есептің тәсілдері мен әдістері неліктен тиісті нәтижелерді бермеді, деген заңды сұрақ туады? Жауабы оңай: өндірістік шығындарын төмендетуде мүдделі меншік иесінің болмауы. Дәлірек айтсақ, баға белгілеу, шығын механизмінің аясынан аспады, ал «экономика - үнемі болу керек» ұраны тек қана ұран болып қалды. Тек қана нарықтық қатынастар жағдайында басқару әдістерін басқарушы есептің біртұтас жүйесіне объективті түрде интеграциялау мүмкіндігі туды.

Басқарушы есеп - бұл басқару шешімдерін қабылдау үшін ақиқат (релевнттық) ақпараттарды беру. Немесе басқа сөзбен айтқанда: «Басқарушы есептік жүйе, ол басшылықтың алға қойған мақсаттарына қол жеткізу үшін қажет мәліметтерді ұсыну және жинақтау жүйесі болып табылады».

Басқарушы есеп - шаруашылық қызметтерінің нәтижелері бойынша басқарылатын әрбір объектілердің есептік жүйесі, жоспарлауы, бақылауы мен шығындары туралы мәліметтерді талдауы болып көрінуі, осының негізінде ұзақ және қысқа мерзімді перспективада кәсіпорынның қаржылық қызметінің нәтижесін оптималдандыру мақсатында әр түрлі басқарушылық шешімдері жедел қабылдау.

Барлық жоғарыда келтірілген «басқарушы есептің» анықтамалары таза «есеп» тұрғысынан қарауды негіз етіп санайды, «басқару» термині емес, сондықтан мұнда анық және маңызды ажыратуды жүргізу қажет. Осындай ажыратулар өндірістік пен басқарушы есепке де керек.

Қазіргі кезде басқарушы есеп пәнінің анық анықтамасы жоқ. Бұл мәселені шешу мүлдем қазіргі есеп жүйесін бөлшектеу және оның батыстық үйлестікке ауыстыруды білдірмейді. Ол теориялық та, практикалық та тұрғыда мүмкін емес. Мәселе есеп объектісінің аясын табиғи ұлғайтумен байланысты күрделі өзгерістер төңірегінде өрбиді, қолданыстарға икемділік беру және жаңа есеп әдістемесін енгізу, шаруашылық процестерін басқаруда бухгалтрдің алатын орнын өзгерту.

Басқарушы есеп іс-жүзінде басқару процесін есеп процесімен байланыстырады, өйткені олармен бірдей объектілері бар:

субъектінің шаруашылық қызметінің процесінде адамдардың мақсатқа сәйкес еңбегін қамтамасыз ететін өндірістік ресурстар;
шаруашылық субъектілердің өндірістік қызметінің жиынтығын құрайтын, шаруашылық процестері және олардың нәтижелері;

Қазіргі кездегі өндірістік есептің негізгі тараулары болып мыналар табылады:

Шығындардың түрлері бойынша есебі;
Шығындардың шығу орындарына байланысты есебі;
Шығындардың иеленушісі (тасымалдаушысы) бойынша есебі.

Шығындардың түрлері бойынша есебі есепті кезеңде өнімді өндіру (жұмыс жасау, қызмет көрсету) процесінде шаруашылық субъектіде қандай шығындар топтарының орын алғанын көрсетеді.

Олардың шығу орындарына байланысты шығындар есебі, қажетіне жұмсалған шығындардың мөлешерін арасында, оларды бөлуге мүмкінді береді.

Тұрақты иеленушілер (тасымалдаушылар) бойынша шығындар есебі қандай да бір нақты өнім бірлігін өндіру немесе белгілі бір тапсырысты орындаумен байланысты барлық шығындарды анықтауды жорамалдайды.

Сөйтіп, тек қана өндірістік есептің аясында өнім бірілігінің өзіндік құнын, оған келетін табыс пен рентабельділік деңгейін есептеудің түседі.

Шаруашылық қызметті басқарудың күрделі және кешенді процесс болып табылатындығына тоқтала жөн.

Басқару талаптарына жауап беретін есеп жүйесі өте күрделі (қиын) және де көптеген процедуралардан тұрады. Оған қоса басқарушы есеп жүйесінің элементтерінің құрамы басқару мақсаттарына тәуелді болып келеді. Бұл арада, жалпы қабылданған қағидаларға, шаруашылық субъектісінде ұйымдастырылған кез келген есептің жүйесі, (оның ішінде басқарушы есепте) жауап керек.

Басқарушы есептің қағидаларының қатарына мыналар жатады: шаруашылық субъектінің үздіәксіз қызметі; жоспарлау мен есептеуде (жоспарлы-есептік) біртұтас өлшем бірлікті пайдалану; шаруашылық бөлімшелерінің қызметінің нәтижесін бағалау; басқару мақсатында алғашқы және аралық ақпараттардың сабақтастығын сақтап және бірнеше рет қайталап пайдалану; басқару деңгейілерінің арасында коммуникациялық байланыстың негізі ретінде ішкі есеп беру көрсеткіштерін қалыптастыру; шығындарды, қаржыны, коммерциялық қызметтерді басқарудың бюджеттік (сметалық) әдісін қолдану; есептің объектілері жнінде толық ақпараттарды камтитын толықтылық пен аналитикалығын арттыру; есептік саясатта белгіленген шаруашылық субъектілердің ндірстік және коммерциялық циклдарын көрсететін мерзімділігі және т. б. осы сияқтылар. Аталған қағидалар жиынтығы басқарушы есеп жүйесінің әрекеттілігін қамтиды, бірақ ол оның есептік процесін үйлестірмейді.

Қаржы мен басқарушы есептері бухгалтерлік есептің өзара тәуелді және өзара уәделескен біртұтас компоненттерін білдіреді. Есептің екі түрін біріктіретін маңызды ерекшелігі болып, олардың ақпараттарды негізінген шешім қабылдау үшін пайдаланады.

Басқарушылық және қаржылық есеп жүиесінің салыстырмалы сипаты .

Нарықтық қатынастар жағдайында қазақстан республикасында шаруашылық жүргізуші субъектілер заңды және экономикалық дербестік алды. Бұл олардың өзіндік және әлеументтік дамыу бағдарламалары мен жоспарын құрыу әрекеттерінен, баға белгілеудегі стратегияны анықтаудан, субъект басшыларының басқарушылық шешімді қабылдауға асқан жауапкершілікпен қарауынан байқалады. Өндірістік қызіметті тиімді басқару үшін жеклеген бөлімшелер мен қызіметтерді белгілі бір ақпараттарымен қамтамасыз ету аса қажет.

Тәжірибе көрсеткендей, күрделі өндірістік құрылымға ие субэект өзінің қызыметіндегі қажылық нәтижелер мен шығындарды оңтайландыруға және орнықты экономикалық және қажылық ақпараттарды жедел алыуға мүқтажАлайда, өндірістік-шаруашылық қызымет дамытыу мен ұиымдастыру бойынша басшылық қабылдаған шешім әрдайым орнықты сспатта жағымсыз нәтижелерге жиі ұрындырады.

Оперативті басқаруға қажетті ақпарат бухалтерлік есептің бірден бір келешегші зор бағытына жататын басқарушылық есеп жүйесінен табылады. Әйтсе де бұл отандық есеп дамуының тіпті де жаңа бағыты емес. ХХ ғасырдың басында бухалтерлік қызметтің фукциясы одан кейінгі жылдарға қарағанда әлде қайда ауқымды болды- бухалтер тек есеппен айналысып қана қойған жоқ, ол, сонымен бірге, жоспарлы-талдамалы жұмыстармен де шұғылданды. Алайда, социалйстік жүйедегі шаруашылықта жоспар және қаржы бөлімдері бөлініп, нәтижесінде бухалтердің қызыметі шаруашылық процесіндегі фактілерді есептік тіркеуге алып отырумен шектеліп қалды.

Қазақстан халықаралық есеп жүйесіне көшкеннен кейін жағдай жақсы жағына өзгеріп, бухгалтерлік- басқарушылық есептің біртүтас жүйесіндегі әдістерді итеграциялауға мүмкіндік алды. Әр түрлі оперативті экономикалық шешімдерді қабылдау үшін менеджерлер мен басшыларға кәсіпорынның өндірістік әрі қаржылық жағдайы туралы шындыққа жанасымды мәліметтер керек.

Бұл бухгалтерлік есеп жүйесінен басқарушылық есепті элемент ретінде бөліп қрастыруға мүмкіндік тудырды.

Америкалық бухгалтер ассоциациясының берген анықтамасы бойынша, бухгалтерлік есеп- бұл ақпараттарды, есептеулерді және көрсеткіштер бағасын сәйкестендіру процесі, бұл ақпараттар көрсеткіштерін өңдеу, негіздеу және шешім қабылдау пайдаланыу. Ал, бақарушылық есеп- бұл басқаруда шешім қабылдауға, жоспарлауға, бақылауға және қызыметті реттеуге көмектесетін ақпарттармен қамтамасыз етіу жүйесі. Оған басқарушылық қызыметкердің өз қызыметін орындауына аса қажетті анықтау, өлшеу, жинау, талдау, әзірлеу, түсіндіру, ақпаратты тапсыру және қабылдау жатады. Ол реттеудің жүйесі мен және саласы болып табылады.

Есеп беруді жасау және оның сыртқы көрсеткіштерін ұсыныу қаржылық есептің айырықша құқы болып табылады.

Бухгалтерлік есеп қаржылық ақпараттың сипаты және көлеміне байланысты. Субъект оны әр түрлі категорриядағы адамдарға, мысалы, кредит беретін инвестицияны жүзеге асырушыға немесе қызметті бірігіп жүргізуге пайдалануға береді.

Шешімдер қабылдаудағы басқару есебінің ролі.

Нарық жағдайында кәсіпорынның шаруашылқ механизмін талдау өндірістің экономикалық тиімділігіне, оның зиянсыздығына, талдау өндірістің экономикалық тиімділігіне, оның зиянсыздығына, табыстылығына, яғни оған: баға мен сұраныс; өндіру көлемі мен өнімді өткізу; кәсіпорынның тұрақты шығындары; өнім бірлігіне есептелген айнымалы шығындардың үлесі шешуші әсер ететінін көрсетеді. Бұл кезде кәсіпорынның тұрақты шығындары мен өнімнің бірлігіне шаққан айнымалы шығындар кәсіпорынның экономикалық тиімділігіен мүлде әр түрлі әсер етуі мүмкін. Сондықтан кәсіпорынды тиімді және ұтымды басқару шаруашылық субъектілерінде жүргізілетін есептің жүйесіне тәуелді болып келеді.

Басқарушы есепті бүгінде бизнестің бір бөлігі ретінде қабылдауға болады, бірақ осы жөнінде бухгалтерияның бухгалтерлері мен қызметкерлері шексіз шарасыздықты танытып отыр. Үкімет пен орталық жоспарлаушы органдар үнемі бухгалетрлік есепті жүргізудің тәртібін белгілеп отырды.

Бухгалетер ақпарат беретін бірыңғай апараттың қызметкері ретінде қарастырылды. Олар басқару шешімдерін қабылдауға өте сирек қатыстырылды. Бірақ, бизнестің нарыққа бағытталған тұсында бухгалтерлер өздерінің жауапкершілігінің аймағының өскенін сезді және басқарушы есеп оған өте жақын қызмет етушіжүйе ретінде танылды.

Бәрімізге белгілі, бақарушы есеп қолданыстағы тұжырымдамаға сәйкес - бұл сапалы жаңа құбылыс, ол бухгалетрлік есептің бір бөлігі ретінде (бірақ, бұл арада қаржы есебінің жетекші ролі сақаталады, ) жедел-экономикалық талдау элементтерін, сондай-ақ болашақ оқиғаларды болжау сияқты ресурстарды бақалаудың синтездік нәтижесін қамтиды.

Нарықтық қатынастардың құрылымында, сондай-ақ оларды реттеу механизмінде басқарушы есеп маңызды ролт атқарады. Ол - нарықты қатынатардың ажырамас бөлігі және бір мезгілде экономикалық саясатты жүзеге асырудың маңызды құралы. Міне, сондықтан, бүгінгі таңда бақсарушы есептің табиғатын, тереңірек олардың функционалдық ерекшеліктерін түсінуді, олардың ішінен кәсіпорынды тиімді бақсару мүддесіне толық сай укелетін әдістерін көре білу қажет.

Осыдан келіп, біздің пайымдалыуымызша, өндірісті бақару жүйесінде басқарушы есептің атқаратын ролі ең алдымен «бақарушылық шешімдері жаау» мәселесін шешумен анықталады,, бірақта бұл үшін бір мезгілде, өндірісті басқаруда жақсы жағдайы болу үшін, екі бапты бірден түсіну керек:

Бірінші бабы мынадай бақсару элементтерінен тұрады:

а) мәселесінің қойылуы (ақпарат жинау, басқарудың синтездеу, жоспар құру шешім қабылдау, яғни бақаша айтқанда бұлардың барлығы инновациялық жәрдем беруді білдіреді) ;

б) қойылған мәселелерді жүзеге асыруға басшылық ету (ұйымдастыру, мәліметтер алмасу, дәйектеу, шаруашылық субъектінің бағыты бойынша кеңестер беру, яғни басқаша айтқанда бұл, біріншеден, бірінші бағыттың бастапқы екі элементін бір тұтас біүгінге үйлестіруді, екіншіден, қол астындағылардың оқыту және оларды даярлауды білдіреді) ;

в) нәтижелерді өлшеу (бақылау, бағалау) .

Екінші бабы басқарушы есептің техникалық жақтарымен байланысты, ал егер дәлірек айтсақ, күрделі (капиталдық) жұмсалымдардың сметаларын жасау және олардың өтелімін анықтау, смета-жоспарларын, (нормаларын) құру, запастарды бақару және т. б.

Демек, бақарушы есептің ролі - бұл екі бапты үйлестіру немесе өндірісті басқарудың барлық шешуші элементтерін, бизнесті ірі жетістікке жетуге бағышталған бір бүтінге айналдыру.

Сонымен қатар, шаруашылық субъектіні тиімді басқаруда, яғни жоғарыда баяндалған мәселелерді жету үшін, басқарушы есептің өзіндік проблемалары да жеткілікті. Сондықтан бұл параграфта басқарушы есептің роліне басты назарды аударамыз, өйткені бұл дұрыс шешім қабылдау үшін, жалпы және жедел бақшылықты жүзеге асыратын менеджерлердің қажеттіліктеріне сай келеді, ал қаржылық менеджменттегі қаржының қызметі, сондай-ақ қаржылық есепте өз бетінше дербес зерттеуді қажет етеді.

Яғни, болашақта кәсіпорынды тиімді басқару мақсатында, оның қаржылық жадайын талдау, есеп беруді жасау және ағымдағы есепті қамту қызметтерін біріктіретін бухгалтерияның ролін түбегейлі өзгертуге тура келеді. Бұл, біріншіден, нарық жағдайында меншік құрылымының өзгерісін түсіндіреді және мемлекеттік меншік сол меншіктің бір ғана түрі; шаруашылық субъектісінің қызметінің нәтижесіне көптеген мүдделі жаңа меншік иелері пайда болады, өйткені оған олар өз қаржысын жұмсайды. Екіншіден, шаруашлықы субъектісіне қажетті қарджылы және бәсекелестік күресте жеңіске жету үшін басқарушылық шешімдерін іздеуге мәжбүр болады. Осы мақсатта нарықтық коньюктураны зерттейді, өзінің қызметін өз бетінше дербес жоспарлайды, жабдықтаушылар мен сатып алушыларды табады, бағаны белгілейді және т. б. Үшіншіден, бюджеттік қаржыландыру мен мемелекеттік несиелендіру көп жағдайда шаруашылық субъектісінің қаржыландыру көзі болып табыла бермейді. Олар қаржылдандырудың басқа да көздерін іздестіреді. Сондықтан шаруашылық субъектісі бәсекелестік күреске тек сатып алушылар мен өткізу нарығы үшін ғана енбейді, сонымен қатар коммерциялық банктердің несиелері үшін, басқа да потенциалды инвесторлардың қаражаттарын тарату үшін де енеді.

Өзін тексеру сұрақтары:

Басқару есебінің мағынасы, оның мәні, мақсаттары және міндеттері.
Бухгалтерлік ақпаратты пайдаланушылар.
Басқару және қаржылық есеп жүйелерінің салыстырмалы сипаттамасы: қойылатын талаптар, ақпараттардың анықтылығы, есеп көлемі, қорытынды есепті тапсыру жиілігі.
Басқарудағы өндірістік есеп және оның маңызы. Өндірістік есептің мәні, мақсаттары және міндеттері.

2: 2

2-ТақырыпБасқару есебіндегі шығындардың жіктелуі1. Шығындар және шығыстар жайлы түсінік2. Қорды бағалау үшін шығындардың жіктелуі3. Шешім қабылдау үшін шығындардың жіктелуі4. Бақылау мен жоспарлау үшін шығындардың жіктелуі:

2-Тақырып Басқару есебіндегі шығындардың жіктелуі

1. Шығындар және шығыстар жайлы түсінік

2. Қорды бағалау үшін шығындардың жіктелуі

3. Шешім қабылдау үшін шығындардың жіктелуі

4. Бақылау мен жоспарлау үшін шығындардың жіктелуі

Кәсіпорындағы өндірістік есеп пен өндірісті ұйымдастыру

Кәсіпорын - түрлі өндірістерден және шаруашылықтардан (негізгі, көмекші, қосымша, косалқы және эксперименттік) тұратын күрделі механизм.

Кәсіпорынның жекелеген өндірістік буындары бойынша жоспарлау және шығындарды есепке алу мақсатында өндірілетін өнімнің атқаратын қызметіне қарай барлық өндірістер негізгі және қосымша өндірістер болып екіге бөлінеді.

Негізгі өндіріске кәсіпорын шығаратын өнімдер, сондай-ақ өнімді сатуға және зауыт ішінде тұтынуға (желілік, ұсталық, престеу - машина жасау зауыттарында) арналған шалафабрикаттарды дайындайтын өндірістер жатады.

Көмекші өндіріс негізгі өндірістің өнімін әзірлеуге қатыспайды, бірақ өнім өндіруге, қызмет көрсетуге, жұмыс жасауға тікелей ықпал етеді (жөндеу-механикалық және аспаптық цехтар, электр-көліктік, сумен жабдықтау және т. б. ) .

Қосымша цехтар (макта қалдықтарынан тазартылған мақта өндіру жөніндегі цехтар) негізгі өндіріс қалдықтарын кәдеге жаратуға септігін тигізеді.

Қосалқы цехтар (ыдыстар мен буып-түю материалдарын дайындаумен айналысатын цехтар) негізгі материалдардан емес, бірақ негізгі және көмекші өндірістерде пайдаланатын материалдардан өнім өндіреді.

Эксперименттік (тәжірибелік) цехтар тәжірибелік үлгілерді дайындайды және түрлі эксперименттік жұмыстарды атқарады.

Бұдан басқа кәсіпорында қызмет көрсететін өндірістер мен кәсіпорын ұжымының тұрмыстық қажеттілігін канағаттандыратын шаруашылықтар (тұрғын-үй коммуналдық шаруашылық, моншалар, кір жуатын орындар) болады. Бұл кәсіпорындар өнімді дайындауға, сондай-ақ басқа да тарапта жұмыстарды атқаруға немесе қызмет көрсетуге өз септігін тигізеді.

Өндірістік есепті дүрыс ұйымдастырдың кез-келген кәсіпорын үшін маңызы зор.

Өндірістің бухгалтерлік есебін ұйымдастыру көбіне өндірістің тұрпатына (типіне) байланысты болады. Өндіріс жеке-дара, сериялық және жаппай өндіріс болып үш топқа (тұрпатқа) бөлінеді.

Жеке-дара (жекелеген) өндіріс - өнім жекелеген даналарымен немесе қайталанып отыратын шағын тапсырыстарымен дайындалатын өндіріс. Бұл ауыр машина жасауға, кеме жасауға, бірегей станоктар мен турбиналарды өндіруге тән. Оның мынадай ерекшеліктері бар: ондағы цехтар нақты бір салаға мамандандырылмайды; субъект пен цехтардың өндіріс бағдарламасында бұйымдар мен олардың бөлімдерінің көп мөлшерде болуымен ерекшелінеді; дайындық-қорытындылау жұмыстарына кететін шығындардың деңгейі салыстырмалы жағдайда алғанда біршама үлкен болады; өндірістің басқа да тұрпаттарына қарағанда өндірістік цикл ұзақ болып келеді. Жеке-дара өндірісте, әдетте, шығындарды есепке алу үшін және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау үшін тапсырыстық әдіс колданылады, бұл орайда шығындар әрбір бұйым (тапсырыс) бойынша есепке алынады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.