Ата - аналардың педагогикалық білімі балаларды тәрбиелеудің факторы ретінде

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
Негізгі бөлім
І Оқушылардың ата-аналарымен педагогикалық қарым-қатынас ... ... .6
0.1 Ата-аналарды тәрбиелеудің мақсаты, маңызы, функциясы ... ... ... .. ... .6
0.2 Ата-аналардың педагогикалық білімі балаларды тәрбиелеудің факторы ретінде ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
ІІ Ата-аналармен сынып жетекшісінің бірлескен іс-әрекетін ұйымдастыру технологиясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
2.1 Оқушылардың ата - аналарымен атқаратын жұмыстарының мазмұны, міндеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14
2.2 Оқушылардың ата-аналарымен жүргізетін жұмысының формалары мен әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 17
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26

КІРІСПЕ

Қазіргі мектепте жағдай көптеп өзгеруде: оқу және тәрбие процесінің құрылымы мен мазмұны, соған сай мұғалімдер мен оқушылардың көзқарастары олардың өзара қарым - қатынасы сабақтың ұйымдастыру формаларымен өткізу технологиясы көптеген оқу пәндерін оқытудағы жаңа көзқарас сонымен қатар сыныптан тыс тәрбие жұмысын мектепті басқару ісі біртіндеп демократиялық бағытты ұстануда яғни, педагогикалық әрекеттегі үшбұрыш - - - - - - - - мұғалім - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - оқушы - ата - анаға қатысты жағдайда жаңа демократиялық қарым - қатынасқа ие болды.
Тәрбие жұмысын құрудағы маңызды буын педагогтың ата-аналарымен өзара іс-қимылы болып табылады. Отбасы-баланың өмірі мен дамуының табиғи ортасы.
Баланың даму деңгейінде, қандай да бір жас кезеңінде отбасы келесі маңызды функцияларды орындай отырып шешуші рөл атқарады:
oo физикалық және эмоциялық дамуды реттеу;
oo психологиялық жыныстың дамуына әсері;
oo ақыл-ой дамуына әсері;
oo баланы әлеуметтік нормалармен таныстыру;
oo құндылықты бағдарлауды қалыптастыру;
oo әлеуметтік қолдау.
Бұл функцияларды орындауға отбасылық қарым-қатынас климаты, отбасылық өмір режимі (отбасындағы бір-біріне қойылатын талаптар деңгейі), отбасы мүшелерінің түрлі буындарына тән қызмет мазмұны ықпал етеді.
Қазіргі заманғы отбасылар сапалы жаңа және қарама-қайшы қоғамдық жағдай жағдайында дамиды. Бір жағынан, қоғамның отбасы проблемалары мен мұқтаждықтарына бұрылуы байқалады, оны нығайту және балаларды тәрбиелеуде маңыздылығын арттыру бойынша кешенді мақсатты бағдарламалар әзірленіп, іске асырылуда. Екінші жағынан, отбасылық проблемалардың шиеленісуіне алып келетін процестер байқалады. Бұл ең алдымен отбасының материалдық деңгейінің төмендеуі, балалардың психикасына кері әсер ететін ажырасу санының өсуі, толық емес және бір баласы бар отбасы санының артуы. Жасөспірімдердің басым бөлігі ата-аналардан алыс қарым-қатынаста.
Демек, күрделі қазіргі жағдайда отбасы мектеп тарапынан білікті көмек қажет [1].
Соңғы жылдары педагогикалық әдебиеттерде Ата-аналарды тәрбиелеу деген ұғым пайда болды. Ондағы көзделген мақсат ата - аналарға бала тәрбиесіне қатысты педагогикалық кеңес, оқуды ұйымдастыру, соған сәйкес олардың педагогикалық білімдерін жетілдіры отыруды көздейді. Ғалымдардың айтуынша, әр елде сонымен қатар отандық педагогикада жүргізілген зерттеу жұмыстары нәтижесінде сай ата - аналар балаларын тәрбиелеу барысында айтулы қиыншылықтарға кездеседі. Сондықтанда олар мұғалімдердің ақыл - кеңестерін, практикалық көмектерін аса қажет етеді. Олардың ұйымдастыруындағы ақыл - кеңес тек отбасы жағдайы сәтсіз ата - аналарға ғана қажет емес. Сонымен бірге отбасы тәрбиелі ата - аналарға да керек. Себебі: қоғамның қарқынды дамуы осы бағытта жаңа талаптар қоюда. Сондықтан, ата - аналарға бала тәрбиесінде, біріншіден, педагогикалық білімдерді жинақтауға, екіншіден, олардың өздерінің тәрбиелі және дамуын міндеттейді. Егерде мектеп пен ата - аналардың тәрбиешілік өзара әрекетін бірлікте ұйымдастырса, бұл шешімін табатын міндеттер. Ол мектеп тәжірибесінде мұғалімдердің ата - аналармен кездесуін, ата - аналар жиналысын ұйымдастыру, ата - аналар комитетін құру, ата - аналар белсенділерімен жұмыс істеу, ата - аналар үшін әңгімелер мен дәрістер ұйымдастыру, конференция өткізу секілді жұмыстар барысында атқарылады.
Педагогика практикасында оқушылардың ата-аналарымен мектеп пен сынып жетекшісінің жұмысының бірнеше түрлі қызметтері бар.
1-кезең: Ата-аналарды оқу-тәрбие үрдісінің мазмұны және әдістемесімен таныстырады. Сынып жетекшісі өзінің педагогикалық ұстанымдарымен таныстырады. Өзінің болашақта жүргізетін жұмыстарының бағдарламасымен, мақсат, міндеттерімен және тәрбие жұмысының жоспарымен, ата-аналар комитетінің жоспарлы атқаратын жұмыстарын, кезекті мәселелерді бірігіп талқылайды.
2-кезең:Ата-аналармен педагогикалық-психологиялық ағарту жұмысын ұйымдастыру. Оны келесі әрекеттер арқылы іске асырады.
oo тәрбиенің жекелеген мәселелері бойынша ата-аналарға арналған мектептік, сыныптық конференциялар ұйымдастыру;
oo қызығушылық негізінде ата-аналарға сауалнамалар мен анкеталық сұрақтар беру;
oo сыныптық ағарту жұмыстары, тәрбие міндеттеріне байланысты оқушылар мен сынып ұжымын жүйелі зерттеулер жүргізу;
oo психологиялық, педагогикалық, медициналық, заң туралы кеңестер.
Қазіргі қоғамда білім беру жүйесінде мұғалімдер жиі оқушылардың ата-аналарымен өзара әрекеттесу мәселесіне тап болады. Түйіні шешілмеген мәселелерді шешуде мұғалімдер мен оқушылар ата - аналармен оқушылар өзара байланыссыз жалқы қалып отыр. Әсіресе, мұндай жағдай мұғалімдердің ата - аналармен ынтымақтастық қарым - қатынасына кері әсерін тигізуде.
Бүгінде бала тәрбиесінде олардың бір - біріне айтар ақыл кеңесі ауадай қажет болып отыр.
Сондықтан да ата - аналар балаларды тәрбиелеу ісінде мектеп пен қарым - қатынас, тікелей байланыс жасауды басты міндетіміз деп есептеуі тиіс, өйткені, олардың өз балаларын тәрбиелеудегі жетістіктері сынып, мектеп ұжымдарының оқу - тәрбие жұмысының нәтижесіне байланысты. Бұл жағдай оқу - тәрбие процесінің мазмұнын, сапасын және тиімділігін жақсарту үшін отбасы мен мектептің ынтымақтасып жұмыс істеулерін қажет етеді.
Курстық жұмыстың мақсаты оқушылардың ата-аналарымен педагогикалық қарым-қатынас технологиясын және ата-аналарды тәрбиелеу жұмыстарына жалпы сипаттама беру.
Курстық жұмыстың міндеттері:
oo оқушылардың ата-аналарымен педагогикалық қарым-қатынас түсінігін ашу;
oo ата-аналар тәрбиелеу саласындағы білім мазмұнын ашып көрсету;
oo мектептегі педагогтардың ата-ана тәрбиесііндегі рөлі;
oo оқушылардың ата - аналарымен атқаратын жұмыстарының мазмұны мен міндеттеріне тоқталу.
Курстық жұмыстың объектісі: оқушылардың ата-аналары және мектеп педагогтары.
Курстық жұмыстың пәні: тәрбие жұмысы әдістерінің әлеуметтік-педагогикалық негіздері.

І. Оқушылардың ата-аналарымен педагогикалық қарым-қатынас

2.1. Ата-аналарды тәрбиелеудің мақсаты, маңызы, функциясы

Қазіргі заманғы білім беру жүйесімен оқушылардың ата-аналарымен педагогикалық қарым-қатынас ата-аналарды тәрбиелеу ретінде қарастырылады. Осылайша, оқушылардың ата-аналарымен өзара іс-қимылды жүзеге асыратын педагогтар оқушылардың ата-аналарымен педагогикалық өзара іс-қимылды олардың тәрбиесі ретінде түсінуді, сондай-ақ ата-аналарды тәрбиелеудің мазмұнын меңгеруді, баланың дамуында мектеп пен отбасының өзара іс-қимылының тиімділігін арттыруға ықпал ететін отбасымен жұмыс істеу технологияларымен танысуды үйренуі тиіс.
Соңғы жылдары педагогикалық әдебиеттерде Ата-аналарды тәрбиелеу деген ұғым пайда болды. Ондағы көзделген мақсат ата - аналарға бала тәрбиесіне қатысты педагогикалық кеңес, оқуды ұйымдастыру, соған сәйкес олардың педагогикалық білімдерін жетілдіры отыруды көздейді. Ғалымдардың айтуынша, әр елде сонымен қатар отандық педагогикада жүргізілген зерттеу жұмыстары нәтижесінде сай ата - аналар балаларын тәрбиелеу барысында айтулы қиыншылықтарға кездеседі. Сондықтанда олар мұғалімдердің ақыл - кеңестерін, практикалық көмектерін аса қажет етеді. Олардың ұйымдастыруындағы ақыл - кеңес тек отбасы жағдайы сәтсіз ата - аналарға ғана қажет емес. Сонымен бірге отбасы тәрбиелі ата - аналарға да керек. Себебі: қоғамның қарқынды дамуы осы бағытта жаңа талаптар қоюда. Сондықтан, ата - аналарға бала тәрбиесінде, біріншіден, педагогикалық білімдерді жинақтауға, екіншіден, олардың өздерінің тәрбиелі және дамуын міндеттейді. Егерде мектеп пен ата - аналардың тәрбиешілік өзара әрекетін бірлікте ұйымдастырса, бұл шешімін табатын міндеттер. Ол мектеп тәжірибесінде мұғалімдердің ата - аналармен кездесуін, ата - аналар жиналысын ұйымдастыру, ата - аналар комитетін құру, ата - аналар белсенділерімен жұмыс істеу, ата - аналар үшін әңгімелер мен дәрістер ұйымдастыру, конференция өткізу секілді жұмыстар барысында атқарылады [2, 36].
"Ата-аналарды тәрбиелеу" терминінің екі түсінігі бар. Кең мағынада "ата-аналарды тәрбиелеу" терминін "отбасылық тәрбие"деп түсіндіруге болады. Бұл жағдайда оған балаларды тәрбиелеумен байланысты мәселелерден басқа отбасылық өмірге қажетті басқа да білім мен дағды енгізіледі: Неке және отбасы туралы заңнаманы білу, үй шаруашылығын жүргізу дағдыларын және медициналық көмек дағдыларын меңгеру. Ата-аналарды тәрбиелеуді мұндай түсіну дәстүрлі отбасылық тәрбиенің барлық салаларын қамтиды, оларды келесі белгілер бойынша бөлуге болады: жыныстық тәрбие, медициналық тәрбие, отбасылық өмірде ұлттық дәстүрлерді сақтау, үй шаруашылығын жүргізу бойынша міндеттерді орындау, адамдар арасындағы қарым-қатынасты тәрбиелеу, "тәрбиешілерді тәрбиелеу", құндылықтар мен өмір салты шкаласын жетілдіру. Отбасылық тәрбие ата-аналардың балаларды тәрбиелеудегі функцияларына байланысты білім мен дағдыларды қамтиды.
"Ата-аналарды тәрбиелеу" ұғымының мазмұнын талдау оның бірінші анықтамасы екіншіге қарағанда сәтті екендігі туралы қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Ол баланың дамуы мен оның дамуына әсері балаларды тәрбиелеудің және олардың мінез-құлқын қалыптастырудың белгілі бір әдістерімен ғана емес, әл-ауқатпен, ішкі ахуалмен, өзара қарым-қатынастармен және отбасының өмір салтымен тығыз байланысты екенін ескереді. "Ата-ана тәрбиесі" терминін кеңінен түсіну отбасы өмірінің барлық салаларын қамтиды. "Ата-аналарды тәрбиелеу" ұғымы отбасының баланың тұлғасын қалыптастыруға және оның жалпы дамуына ықпал ету мәселелерін, сондай-ақ отбасының қоғамға және оның мәдениетіне қарым-қатынасы мәселелерін қамтитындығына ерекше назар аударған жөн [3, 69].
Осылайша, ата -- аналарды тәрбиелеу-бұл қазіргі заманғы отбасына тәрбиелеу функциясын орындауға көмектесу. Соңында әңгіме баланың жан-жақты дамуы мен әл-ауқатын қамтамасыз етуге қабілетті ата-аналарға құқығы туралы болып отыр. Ата-аналарды тәрбиелеу осы заманғы қоғамның әлеуметтік саясатының бір бөлігін құрайды.
Ата-аналарды тәрбиелеу туралы сөз ең алдымен бүкіл отбасының игілігі, денсаулығы мен бақыты туралы, олардың өзара қарым-қатынас жасауға ұмтылуына негізделген отбасы мүшелері арасындағы өзара қарым-қатынасты одан әрі дамыту туралы болып отырғанын ескеру қажет. Бұл мақсатқа ата-аналарға балаларды тәрбиелеу және жалпы отбасының дамуы туралы білім беру арқылы қол жеткізіледі. Ата-аналарға білім беру қажет, өйткені жаңа ақпарат ата-аналардың санасына өзгерістер туғызады, бұл өз кезегінде олардың мінез-құлқын, сондай-ақ бүкіл отбасының өмір сүру салтын өзгертуге әкеледі және сайып келгенде, балалардың мінез-құлқына және дамуына әсер етеді. Жаңа сана - бұл тәрбие функциялары мен өзі, өз балалары (немесе баласы) туралы, күйеуі (әйелі) мен отбасы туралы, балаларды тәрбиелеуге қатысы бар басқа адамдармен (мұғалімдер, тәрбиешілер, үйірме жетекшілері және т.б.) ынтымақтастық туралы Білімді, отбасы тұратын және балалар тәрбиеленетін жағдайлар туралы білімді тереңдету.
Ата-ана тәрбиесіне байланысты барлық міндеттерді шартты түрде төрт топқа бөлуге болады. Ата-аналарды тәрбиелеу:
1) ата-аналардың өздеріне;
2) балалардың дамуы мен әл-ауқатына;
3) отбасына;
4) қоғамдық қызметке бағытталуы мүмкін.
Сайып келгенде, ата-аналарды тәрбиелеудің мақсаты олар үшін тәрбиешілер сияқты қажет болатын перспективаларды құру болып табылады.
Ата-аналардың тәрбиелік функциялары:
1.Ата-аналар мен балалар арасындағы белгілі бір өзара қарым-қатынасты ғана емес, сонымен қатар олардың алғышарттарын, яғни отбасының белгілі бір өмір салты мен оның мүшелерінің өзара қарым-қатынасын құру. Жас ата-аналар, әсіресе өз туыстарынан бөлек тұратын, кейде өзін өте сенімсіз сезінеді. Ата-аналардың сенімсіздігі, олардың балаларды дұрыс тәрбиелемеуі отбасындағы өзара қарым-қатынасты шиеленістіреді және баланың жеке басының дамуына теріс әсер етеді. Алайда ата -- аналарды тәрбиелеу-бұл тек алдын алу сипатындағы арнайы педагогикалық жұмыс қана емес, сонымен қатар ата-аналарды, балаларды және жалпы отбасын қамтитын ересектерді тәрбиелеу саласы. Онымен танысу педагогикалық мәселелерді шешу кезінде сенімсіздік танытпайтын ата-аналар үшін де пайдалы болуы мүмкін.
2. Баланың дамуындағы жан-жақты көмек оның физиологиялық, эмоционалдық және интеллектуалдық қажеттіліктері жеткілікті дәрежеде және қажетті сапалы деңгейде қанағаттанатын жағдайлар жасауды білдіреді. Мұндай тәрбиенің нәтижесі-баланың денсаулығы, оның бақыты мен амандығы. Әрине, барлығы отбасының өмір сүру деңгейі мен салтына, ата-аналардың Бақытты отбасы өмірін құруына байланысты.
3. Қазіргі ата-аналар баланы тәрбиелеп, баланың даму стимулдарын бақылау және түзету қажеттілігімен жиі кездеседі: оны жағымсыз әсерлерден қоршап, жекелеген ынталандыруларды біріктіруге немесе олардың кейбіреулерінен мүлдем бас тартуға тура келеді. Дәл осы қажеттілік қазіргі заманғы ата-аналарды педагогика саласындағы білімді кеңейтуге, тәрбиеге нақты және дәйекті көзқарасты қалыптастыруға, баланың дамуына әр түрлі ынталандырудың әсерін бағалау және талдау қабілетіне итермелейді.
Ата-аналарды тәрбиелеу оларға отбасы және бала тәрбиесі туралы білімді беруі тиіс. Әңгіме ата-аналарға отбасы мүшелерінің тәрбиешілері мен отбасы ошағын сақтаушылар рөлінде қажетті білімдер туралы, яғни ғылыми білім өлшемдеріне жауап бермейтін күнделікті білімдер туралы болып отыр. Ата-аналар тәрбиесіне әрекет ететін білім практикалық бағыттылығы бар: олар отбасы өміріндегі қандай да бір жағдайларда адамға нұсқау беру, көмектесу, қолдау көрсету және дұрыс мінез-құлыққа үйрету керек. Ата-аналарды тәрбиелеу жөніндегі білім жазбаша немесе ауызша берілуі мүмкін, олар отбасылық өмірде немесе әдеттегі жағдайларда теріс құбылыстардың алдын алуға; жасалған қателерді түсінуге және оларды түзетуге көмектесе алады. Әдетте, мұндай білімнің шынайылығы талдауға ұшырамайды. Алайда, бұл ата-аналарды тәрбиелеуде негізделген және сенімді білімді таратуға ұмтылу қажет емес дегенді білдірмейді [4, 59].
Ата-аналар әсіресе балаларды тәрбиелеу туралы білімді қажет етеді.
Олар өзіне тәрбиелеу мақсатын анықтап, баланың даму үрдісін анықтап, баланың белгілі бір даму кезеңіне сәйкес келетін тәрбиелеу әдістерін таңдап алуы тиіс. Білім ата-аналарға өзін сенімді сезінуге, өз күшіне сенуге, ересектер мен балалар арасында ерекше қарым-қатынас жасауға көмектеседі, өйткені ата-аналарды балаға мұқият қарауға, бақылауға, оның реакцияларын немесе ересектердің өзге де әрекеттерін белгілеуге итермелейді.
Ата-аналардың тәрбиесіне педагогиканың арнайы мәселелерін қарау да кіреді.
Мұндай сұрақтарға, мысалы, баланың қорқынышы, мектеп сабақтарына елемеу, телевизормен әуестену, дене дайындығы, діни сезімдер, жаза түрлері жатады. Психология және педагогика осы арнайы мәселелер бойынша кең білім жинақталған.

2.2. Ата-аналардың педагогикалық білімі балаларды тәрбиелеудің факторы ретінде

Ата -- аналардың өзіне деген сенімі-балаларды тәрбиелеудің мақсатты және дәйекті үдерісіндегі табыстың кепілі. Ата-аналар өз күшінде сенімсіздік сезінуі немесе жауапкершіліктен бас тартуы тиіс. Керісінше, олар өз балалары мен отбасының игілігі үшін одан да көп жұмыс істеуге ұмтылуы керек. Көптеген зерттеушілер ата-аналардың тәрбиеге деген көзқарастарын, олардың бар педагогикалық түсініктерінің деңгейін тәрбиелеудің айқындаушы факторы деп санайды. Бұл деңгей ата-аналардың тәрбие міндеттері мен тәсілдерін қалай елестететінімен, қандай нәтижелерге ұмтылуымен, олардың балалармен қарым-қатынасы негізінде қандай құндылықтар жататындығымен, олардың өзін-өзі талдау, ойлау, балаларды тәрбиелеу жөніндегі жұмысты жоспарлауға қабілеттілігімен анықталады. Ата-аналар үй тәрбиесінің мүмкіндіктері мен жағдайларын талдай білуі, баланың дамуының негізгі заңдылықтарын және осы дамуға ықпал ету мүмкіндіктерін білуі тиіс. Осы жұмыстың бір бөлігі олардың өз қызметінің нәтижелері үшін жауапкершілігін сезінуі тиіс. Шартты түрде ата-аналардың санасында дамудың бірнеше деңгейін бөліп көрсетуге болады.
Ата-аналардың тәрбиеге қарым-қатынасының төрт деңгейін бөліп көрсетеді: 1) баланы күту арқылы тәрбиелеу (тәрбиелеу процесі тек бала күтіміне байланысты);
2) тәрбиеге интуитивтік көзқарас (ата-аналарда тәрбиелеудің саналы принциптерінің ең аз саны);
3) балаларда әдеттер мен дағдыларды тәрбиелеу (балаға белгілі бір мінез-құлық ережелерін үйрету қажеттілігі баса көрсетіледі);
4) жалпы қағидаттарға негізделген тәрбие (ата-аналар меңгерген тәрбие принциптеріне сүйену).
Кейбір зерттеушілер мынадай деңгейлерді бөліп көрсетеді:
1) бөлінбейтін көрініс (ата-аналар саналы тәрбие әдістерін білмейтіндерден ажырата алмайды);
2) билік сүйгіш көрініс (ата-аналар өзінің беделін көрсетеді және балаларды өзіне бағындыруға ұмтылады);
3) нормативтік көрініс (ата-аналар балаға жатақхана ережелері мен нормаларын ұстануға ұмтылады);
4) балалар тәрбиесіне жалпы басшылық жасау қажеттілігі туралы түсінік (ата-аналар тәрбиелеудің негізгі әдістері балалармен әңгімелесу мен кеңестер деп санайды) [5].
Тәрбие әдістері ата-аналардың мақсаттары мен ұмтылыстарымен тығыз байланысты. Сондықтан саналы мақсаттар саласын да төрт деңгейге бөлуге болады:
1) материалдық әл-ауқаттың басым болуы (ата-аналар баланың рухани әл-ауқатына саналы түрде ұмтылмайды):
2) қоғамның рөлін көрсету (ата-аналар баланың қоғамға бейімделуін табысты тәрбиелеудің критерийі деп санайды);
3) әлеуметтілік және өмірмен қанағаттандырудың басымдығы (ата-аналар ең алдымен басқа адамдармен жақсы қарым-қатынасты және олар берген қанағаттануды, бақытты бағалайды);
4) альтруизм мен өзін-өзі дамытуға баса назар аудару (ата-аналар жақындарын сүйетін және өзін-өзі жетілдіруге ұмтылатын беймәлім адамды тәрбиелегісі келеді).
Ата-аналардың педагогикалық көзқарастарын олардың құндылықтары мен отбасы және отбасылық өмір мәселелеріне көзқарастар жүйесін ескерместен талдауға және бағалауға болмайды, өйткені үй тәрбиесін оның түпмәтінінен тыс қарауға болмайды. Ата-аналардың тәрбиелік қызметі отбасылық өмір аясында жүреді, отбасы өмірінің бір бөлігі болып табылады, отбасының өмір сүру жағдайымен және әр нақты отбасында әр түрлі жеке факторлармен реттеледі. Ата -- аналарды тәрбиелеу оларды ата-аналар мен балалар арасындағы қарым-қатынас-мұхиттағы бөлек арал емес, тек отбасының және оның барлық мүшелерінің үлкен өмірінің бір бөлігі екеніне бағыттауы тиіс.
Ата-аналардың отбасында баланың дамуы үшін қолайлы жағдай жасау мүмкіндіктері олардың педагогикалық түсініктерінің дамуы мен тереңдеуіне байланысты. Бірақ білім деңгейін көтеру отбасы бақытына кепілдік бермейді. Ата-аналар мен балалар арасындағы қарым-қатынаста (әсіресе баланың дамуы тұрғысынан) нәзік сезімтал, эмоционалдық байланыстар орын алады. Ата-аналарды тәрбиелеу саласында олардың танымының кеңеюіне байланысты, бұл ата-ананың сезімдері мен тұлғасын тәрбиелеуді білдіреді, әйтпесе ата-аналардың педагогикалық санасы үй тәрбиесінің педагогикасында айқын орын алмайтынын мойындау керек [6, 63].
Ата-аналар кодексінде: Ата-ана ерекше жағдайда ғана емес, тәрбиемен ұдайы айналысуға міндетті. Баланы тәрбиелеу үшін ата-ана өзіміз тәрбиелі болуымыз керек. Тәрбие беру-ақыл айту емес. Баланы жақсы көргендігінізді мейірімді, жылы сөзбен жеткізіп отырыңыз. Мектептегі жағдайды жақсарту мақсатында ұсыныстар айтуға құқыңыз бар делінген.
Мектеп тәрбиеге байланысты барлық қоғамдық күштерді ұйымдастыру және біріктіру ролін атқарады. Ол ішкі тәрбие процесін басқарып қана қоймай, сонымен бірге мөлтек аудандарда, кәсіпорындарда жүргізілетін тәрбие жұмысының мақсатқа бағыттылығын қамтамасыз
етеді. Осы тұрғыдан мектеп оқушыларымен тәрбие жұмыстарын ұйымдастырудың жеке адамның дамуында және қалыптасуында сынып жетекшісінің негізгі функциясы ата-аналардың ықпалын үйлестіріп, біріктірудің орталығы болып табылады.
Ата-аналармен жұмысты ұйымдастыру міндеттері:
+ ата-аналарды балаларының оқу еңбегінің нәтижелері туралы хабардар етіп отыру;
+ ата-аналарды балаларының оқуына көмекті дұрыс ұйымдастыруға үйрету;
+ топ ұжымымен қызықты іс-шараларды ұйымдастыруға ата-аналарды қатыстыру;
+ ата-аналармен тақырыптық жиналыстар оздыру;
+ мектептегі ашық есік күндеріне шақырып, қатыстыру;
+ ата-аналармен жеке жұмыс жүргізу.
Ата-аналар балаларды тәрбиелеу ісінде мектеппен қарым-қатынас, тікелей байланыс жасауды басты міндетіміз деп есептеуі тиіс, өйтекені, олардың өз балаларын тәрбиелеудегі жетістіктері сынып, мектеп ұжымдарының оқу - тәрбие жұмысының нәтижесіне байланысты. Бұл жағдай оқу - тәрбие процесінің мазмұнын, сапасын және тиімділігін жақсарту үшін отбасы мен мектептің ынтымақтасып жұмыс істеулерін қажет етеді.
Мектептің ата-аналармен жүргізетін жұмысының ерекшелігі осы екі жақтың байланысымен әрекет бірлігінің тұрақтылығынан көрінеді. Бұл тұрақтылықты ең алдымен сынып жетекшісі қамтамасыз етеді. Ол мектеп пен отбасы арасындағы ынтымақтастықты ұйымдастыруда жетекші қызмет атқарады. Мектептің баланы тәрбиелеуге қатысты саясаттың отбасының түсінуі, соның жұмысына байланысты. Мұндай жағдайда отбасының негізгі тапсырыс беруші және баланы тәрбиелеуде мектеп пен одақтас ретінде қарастырған жөн. Сондықтан да сынып жетекшісінің осы бағыттағы жұмысын негізінен мектеп пен ата-аналар және балалардың өзара қарым-қатынасымен әрекетін,де бірлікке, ынтымақтастыққа қол жеткізу, ол үшін баланың дамуына жағымды көңіл - күйі мен жағдай жасау. Оны нәтижелі шешу мүмкіндігі, егерде тәрбие жұмысының негізінде сол ынтымақтастық әрекет орын алған жағдайда ғана болады. Ол үшін өзара сеніммен құрмет, бір-біріне шыдамдылық көрсету ынтымақтастықтың негізіне айналуы тиіс [7, 112].
Ата - анаға арналған психологиялық кеңестер:
1. Таңертең бала сабаққа барарда жайлап қана оятыңыз. Кешегі бір теріс қылықтарын айтып, жүйкесін жұқартпаңыз
2. Егер балаңыз сабақтан кешігетіндей болып жатса бол да бол деп айқайдың астына алмаңыз. Оны ертерек оятпаған өзіңіз кінәлісіз.
3. Баланы сабаққа әсіресе таңертең ашқұрсақ түрінде жібермеңіз.
4. Бұзық болма, Қисалаңдамай тыныш жүр, тағы басқа ескертулерді жиі айта бермеңіз. Оның сабақтан шаршап келгенін ескертпеңіз. Егер бала әлденеге ренжіп келсе, бірнәрсе айтпақшы болса, арнайы көңіл бөліп тыңдаңыз.
5. Есіктен кірмей жатып бүгін қандай баға алдың деп бас салып сұрақ бермеңіз. Оның сабақтан шаршап келгенін ескеріңіз. Егер бала әлденеге ренжіп келсе, бірнәрсе айтпақшы болса, арнайы көңіл бөліп тыңдаңыз
6. Бала ашуланып жүрсе үндемеңіз. Сабасына түскен соң болған жайды өзі айтады.
7. Балаңыздың қылығы үшін мұғаліммен сөйлескенде баланы қатыстырмаңыз.
8. Мектептен келе бала сабаққа дайындалмасын, 2-3 сағат ойнап, демалсын.
9. Бір мезгілде барлық сабаққа дайындалмасын.
10. Сабаққа дайындалып жатқан баланың желкесінен төніп, дөрекі сөйлемеңіз.
11. Күнделікті баламен емін еркін, жақын тартып әңгімелесіп тұрыңыз.
12. Баланың көңіл күйі нашарласа, басы ауырса бірден назар аударыңыз. Ол сабақтан зорығуы мүмкін.
13. Егер баланың көңіл - күйі нашарлап сізді тыңдамайтын болса, онда ұстазымен, психологпен, дәрігермен кездесіңіз.
Ұлы ұстаз А.С. Макаренконың: Баламен шындап сөйлесу үшін орын мен уақытты таңдай біліңіз. Кіре берісте, жол жөнекей айтылған сөз бала көңілінде керекті із қалдырмайды деген ойымен түйіндейік.

ІІ. Ата-аналармен сынып жетекшісінің бірлескен іс-әрекетін ұйымдастыру технологиясы

2.1. Оқушылардың ата - аналарымен атқаратын жұмыстарының мазмұны мен міндеттері

В.А. Сухомлинский оқушылардың ата - аналарымен жұмыс істеудің мазмұнына ерекше назар аударып: Тек ата - аналармен бірге жалпы күш жігерді біріктіру арқасында мұғалімдер балаларға үлкен адамдық бақытты беруі мүмкін, - дейді. Олай болса, отбасы мектеп пен бірге тәрбиелік ортаның тұтастай негізгі ықпал ету факторларын жасайды. Сондықтанда педагогикалық әрекетте мектептің жалпы міндеттерінің көлемінің кеңдігіне қарамастан ата - аналармен жұмыстың маңызы ерекше.
Қазіргі мектепте жағдай көптеп өзгеруде: оқу және тәрбие процесінің құрылымы мен мазмұны, соған сай мұғалімдер мен оқушылардың көзқарастары олардың өзара қарым - қатынасы сабақтың ұйымдастыру формаларымен өткізу технологиясы көптеген оқу пәндерін оқытудағы жаңа көзқарас сонымен қатар сыныптан тыс тәрбие жұмысын мектепті басқару ісі біртіндеп демократиялық бағытты ұстануда яғни, педагогикалық әрекеттегі үшбұрыш - - - - - - - - мұғалім - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - оқушы - ата - анаға қатысты жағдайда жаңа демократиялық қарым - қатынасқа ие болды. Олай болса осы қарым - қатынасты реттеп отыратын әкімшілік басқару жүйеде ендігі жерде келмеске кетті [8, 56].
Бүгінде мектептің ата - аналармен жұмысының кейбір дәстүрлі түрлері өзінің маңызын жоюда: ата - аналар жиналысы, ата - аналар лекториясы мен университеттері, ата - аналардың ашық күні, ата - аналардың жұмыс орындарымен байланыс, баланың отбасына бару т.с.с.
Түйіні шешілмеген мәселелерді шешуде мұғалімдер мен оқушылар ата - аналармен оқушылар өзара байланыссыз жалқы қалып отыр. Әсіресе, мұндай жағдай мұғалімдердің ата - аналармен ынтымақтастық қарым - қатынасына кері әсерін тигізуде.
Бүгінде бала тәрбиесінде олардың бір - біріне айтар ақыл кеңесі ауадай қажет болып отыр.
Сондықтан да ата - аналар балаларды тәрбиелеу ісінде мектеп пен қарым - қатынас, тікелей байланыс жасауды басты міндетіміз деп есептеуі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.