Шетел банктері инвестицияларының маңыздылығы
МAЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
І. ИНВЕСТИЦИЯ ТУРAЛЫ ЖAЛПЫ ТҮСІНІК
1.1 Инвестиция ұғымы және олaрдың жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2 Бaнктік инвестициялар түсінігі және олардың мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.3 Коммерциялық бaнктердің инвестициялық қызметінің формалары ... ... ... ..
ІІ. ҚАЗАҚСТАН ХАЛЫҚ БАНКІ АҚ-НЫҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН ТAЛДAУ ЖӘНЕ БAҒAЛAУ
2.1 Halyk bank жaйындa жaлпы сипaттaмa ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ...
2.2 Halyk bank-тің инвестициялық қызметін тaлдaу және бaғaлaу ... ... ... ... ...
ІІІ. БAНКТІҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДAРЫ
3.1 Негізгі инвестициялық мәселелер және олардың болашаққа әсері ... ... ... ...
3.2 Шетел банктері инвестицияларының маңыздылығы (Ислам Даму Банкі) ...
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі: банктік инвестициялар және оның түрлерін, формаларын анықтау және оларды жан-жақты зертеп, маңыздылығын анықтау.
Банктік инвестициялардың көптеген анықтамасы бар. Банк инвестициялары - ақша қаражаты, бағалы қағаздар, өзге де мүлік, оның ішінде мүліктік құқықтар, ақшалай бағасы бар, пайда алу және өзге де пайдалы әсерге қол жеткізу мақсатында кәсіпкерлік және өзге де қызмет объектілеріне салынатын өзге де құқықтар. Және де банктік инвестициялық операциялар - салым бойынша банк қызметі, яғни бағалы қағаздарға, жылжымайтын мүлікке, кәсіпорындардың жарғылық қорларына, орта мерзімді және ұзақ мерзімді кредиттерге, коллекцияларға, бағалы металдарға және басқа да салымдардың объектілеріне инвестициялауды жүзеге асырады [1].
Басқа да анықтама бойынша, банк инвестициялары деп пайға, акцияларға, салымдарға, басқа да бағалы қағаздарға, технологияларға, машиналарға, жабдықтарға, лицензияларға, соның ішінде тауар белгілеріне, несиелерге, кез келген басқа мүлікке немесе мүліктік құқықтарға, зияткерлік құндылықтарға мақсатты ұзақ мерзімді қаржы Жоғарыда санамаланған анықтамалардың аясында К.Р.Тағирбековтың түсіндірмесі жинақталатын болады, оның позициясынан коммерциялық банктің инвестициялары - бұл банктің кіріс базасын кеңейту және әртараптандыру мақсатында банктің ресурстарын бағалы қағаздарға, жылжымайтын мүлікке, кәсіпорындардың жарғылық қорларына, коллекцияларға, бағалы металдарға және салымдардың өзге де объектілеріне ұзақ мерзімді орналастыру (инвестициялау) жөніндегі операциялар; банктің қаржылық тұрақтылығын арттыру және банк қолдайтын қызмет түрлерін кеңейту есебінен банктің жалпы тәуекелін төмендету; клиенттік және ресурстық базаны, қызмет түрлерін кеңейту; клиенттерге әсер етуді күшейту (олардың бағалы қағаздарын бақылау арқылы).
Курстық жұмыстың мақсаты: жалпылама инвестиция ұғымы және олардың жіктелуі, соның ішінде, банктік инвестициялардың түсінігі және экономикалық мәнін анықтап, олар жайында жан-жақты ақпарат беру.
Курстық жұмыстың міндеттері:
1. Инвестиция ұғымымен танысу және олардың мәнін анықтау;
2. Банктік инвестициялар түсінігіне анықтама беру және экономикадағы маңыздылығын анықтау;
3. Қазақстан Халық Банкі АҚ-ның инвестициялық қызметін тaлдaу және бaғaлaу;
4. Шетел банктері инвестицияларының маңыздылығы.
Курстық жұмыстың объектілері: елдегі банктердің инвестициялық қызметі және саясатының экономикағы әсері; банктердің инвестициялық қызметінің мәселелері; шетел инвестицияларының маңыздылығы.
Курстық жұмыстың зерттеу пәні: банктердің инвестициялық қызметінің нәтижесі; оны бағалаудың ерекшеліктері мен әдістемелері; банктің инвестициялық қызметін жетілдіру жолдары.
І. ИНВЕСТИЦИЯ ТУРAЛЫ ЖAЛПЫ ТҮСІНІК
4.1 Инвестиция ұғымы және олaрдың жіктелуі
Инвестицияға анықтама берген кезде оның тек мағыналық сипатына ғана көңiл бөлмей, мақсатты түрде бағытталуын да көрсету маңызды. Осы тұрғыдан қарағанда, инвестициялар жалпы ұлттық өнiм өндiрiсiне жұмсалатын табыстардың маңызды бөлiгiн құрайтын жаңа технологияны, материалдарды және басқа да еңбек кұралдарын енгiзумен байланысты өндiрiстi кеңейту және жұмыс жағдайын жақсарту мақсатында жұмсалатын қаражаттардың активтерге салынуы болып табылады [1].
Бiрақ осы кезге дейiн экономикалық тақырыптағы әдебиеттерде инвестиция деген ұғымға алуан-түрлi түсiнiктер беру орын алып келдi. Көптеген авторлар күрделi қаржы мен инвестициялардың бiр-бiрiнен айырмашылығы жоқ деп көрсетсе, ал кейбiреулерi инвестицияны мақсатты бағытталуына байланыссыз салынған қаражат салымыньң кезкелген түрi деп есептейдi.
Мәселен, Ресей ғалымдары Г.П. Журавлева, И.Ю. Малышева инвестицияны жаңа технологияларды, материалдарды және басқа да кұрал-жабдықтарды өндiрiске енгiзе отырып, өндiрiстi кеңейту және жаңарту iсiне жұмсалатын шығындар деп есептейдi. Бұл жерде негiзгi және айналым қорлары аралығындағы айырмашылықтар, сондай-ақ, ғылыми-техникалық прогресс, еңбек ресурстары тағы да басқа факторлар есепке алынбады.Осыған дейін белгілі болғандай инвестиция бүгінгі күнде халықаралық кәсіпкерлік құрамында маңызды рөл атқарады.Тікелей инвестицияның ерекшелігі болып оның басқа кәсіпорындық әдістерге қарағанда өзіндік тұрақтылығында болмақ.Тікелей шетелдік инвестициялар экономикалық реформаға әсер етуде экономикалық басқа нысаналармен салыстырғанда бірсыпыра маңызды, үстемдігі бар: тауар өндіру мен қызметтер атқаруға, күрделі қаржы тауып салудың қайнар көзі, жаңа технологияны пайдаланылған етуде, ноу-хау, басқарудың алдыңғы қатарлы әдістері және маркетингті дамытуға қолайлы.Онымен бірге қарызды өтеуде қаржы жинақтауда керек [3].
Кәсіпорынның капиталы - қосылған құнның бөлігі түріндегі капитализация ретінде түсіндіріледі. Ол екіге бөлінеді: Тікелей инвестициялар - елдің экономикасына инвестордың жеке тәуекелімен салынған шетел капиталы. Портфельдік инвестиция - қаржылық құралдардың тиімді капитал түрінде салынуы. Мысалы акция және облигация сияқты бағалы қағаздар. Оспанов М.Т және Мұхамбетов Т.И өзінің жұмыстарында былай деп жазады. Шетелден келетін капитал ағымы 3 канал бойынша жүзеге асырылады: Дамуға ресми көмек; экспорттық кредиттер; кәсіпорынның капиталы. Дамуға ресми көмек ол мемлекеттің құзырына тиелі және 2-ге бөлінеді: техникалық және қаржылық. Экспорттық кредиттер бір немесе бірнеше жобалармен байланысты. Бұл тауарды немесе қызметті экспорттаушы елден сатып алу шартымен берілген несиелер [2].
Шетелдік инвестициялар - өз еркімен әртүрлі формада бір мемлекеттен екінші мемлекет территориясындағы кәсіпорынға салынған шетел капиталы. Қарастырылған инвестициялардың барлық түрлерiн төмендегi 3-сурет бойынша жүйелеп, топтастырып көрсетуге болады.
Инвестицияның түрлері
Инвестициялау объектісіне әсер ету дәрежесіне байланысты
Инвестициялау объектісіне әсер ету дәрежесіне байланысты
Меншік нысанына байланысты қалыптасу көздері
Меншік нысанына байланысты қалыптасу көздері
Негізгі капиталды жаңартудағы рөліне байланысты
Негізгі капиталды жаңартудағы рөліне байланысты
Мақсатты бағытталуына байланысты
Мақсатты бағытталуына байланысты
Материалдық активтерге жұмсалған инвестициялар
Материалдық активтерге жұмсалған инвестициялар
Мемлекеттік инвестициялар
Мемлекеттік инвестициялар
Тікелей инвестициялар
Тікелей инвестициялар
Жалпы инвестициялар
Жалпы инвестициялар
Жеке инвестициялар
Жеке инвестициялар
Қаржылық активтерге жұмсалған инвестициялар
Қаржылық активтерге жұмсалған инвестициялар
Портфельді инвестициялар
Портфельді инвестициялар
Таза инвестициялар
Таза инвестициялар
Жарамсыздықтың орнын толтыратын инвестициялар
Жарамсыздықтың орнын толтыратын инвестициялар
Шетелдік инвестициялар
Шетелдік инвестициялар
Материалдық емес активтерге жұмсалған инвестициялар
Материалдық емес активтерге жұмсалған инвестициялар
Ескерту:Автормен құрастырылған.Дерек көзі[11]
1-сурет. Инвестицияның түрлері.
Сонымен қатар, инвестицияларды меншiк нысанына байланысты келесiдей түрде бөлiп қарайды:
Мемлекеттiк меншiк нысанындағы инвестициялар мемлекеттiк бюджет есебiнен қаржыландыруды сипаттайды, оның жұмсалу бағыты әлеуметтiк сала болып табылады.
Жеке меншiк капитал нысанындағы инвестициялар кәсiпкерлiк қызметпен айналысатын ұлттық шаруашылық субъектiлерiнiң өз қаражаттары мен тартылған қаражаттарының жиынтығын сипаттайды.
Мұндай мемлекеттiк және жеке меншiк нысанындағы инвестицияларды бiр сөзбен отандық инвестициялар деп те атайды.
Шетелдiк капитал нысанындағы инвестициялар шет мемлекеттерден, оның iшiнде халықаралық қаржы ұйымдарынан таратылатын қаражаттар болып табылады [5].
1.2 Бaнктік инвестициялар түсінігі және олардың мәні
Жалпы банк қызметіндегі инвестициялаудың өзіндік ерекшелігі бар. Кең мағынада, банктік инвестиция - пайда табу мақсатында банктің ресурстарын орналастыруға бағытталған активтік операциялардың жиынтығы.
Ал, тар мағынада, банктік инвестиция - табыс немесе пайда алу мақсатында ақшалай қаражаттарды бағалы қағаздарға жұмсауы.
Сонымен қатар, банктік инвестициялау деп негізгі капиталға жұмсаған қаражаттарды да түсінуге болады [3].
Банктің инвестициялық қызметі инвестициялық саясат көмегімен жүзеге асырылады. Инвестициялық саясаттың негізгі мазмұны қаражат жұмсау үшін біршама тиімді бағалы қағаздың түрлерін анықтау, әр уақыт кезеңіне инвестиция портфелінің құрылымын оңтайландырудан тұрады.
В. А. Москвин банк инвестициялары - ақша қаражаты, бағалы қағаздар, өзге де мүлік, оның ішінде мүліктік құқықтар, ақшалай бағасы бар, пайда алу және өзге де пайдалы әсерге қол жеткізу мақсатында кәсіпкерлік және өзге де қызмет объектілеріне салынатын өзге де құқықтар. Осыған ұқсас көзқарасты О.Н.Брукко ұстанады, банктік инвестициялық операциялар - салым бойынша банк қызметі, яғни бағалы қағаздарға, жылжымайтын мүлікке, кәсіпорындардың жарғылық қорларына, орта мерзімді және ұзақ мерзімді кредиттерге, коллекцияларға, бағалы металдарға және басқа да салымдардың объектілеріне инвестициялауды жүзеге асырады [1].
Басқа да, көбінесе алдыңғы позициялармен үндес позициялар бар. Мәселен, В. И. Милет және В. М. Усокиннің пікірінше, банк инвестициялары деп пайға, акцияларға, салымдарға, басқа да бағалы қағаздарға, технологияларға, машиналарға, жабдықтарға, лицензияларға, соның ішінде тауар белгілеріне, несиелерге, кез келген басқа мүлікке немесе мүліктік құқықтарға, зияткерлік құндылықтарға мақсатты ұзақ мерзімді қаржы салу нысанында болашақ пайдасына бүгінгі тұтынудан бас тартуды түсінеді. В. А. Москвин және О.Н.Брукко позицияларынан айырмашылығы - нақты белгіленген (бір жылдан астам) салым мерзімінде. Жоғарыда санамаланған анықтамалардың аясында К.Р.Тағирбековтың түсіндірмесі жинақталатын болады, оның позициясынан коммерциялық банктің инвестициялары - бұл банктің кіріс базасын кеңейту және әртараптандыру мақсатында банктің ресурстарын бағалы қағаздарға, жылжымайтын мүлікке, кәсіпорындардың жарғылық қорларына, коллекцияларға, бағалы металдарға және салымдардың өзге де объектілеріне ұзақ мерзімді орналастыру (инвестициялау) жөніндегі операциялар; банктің қаржылық тұрақтылығын арттыру және банк қолдайтын қызмет түрлерін кеңейту есебінен банктің жалпы тәуекелін төмендету; клиенттік және ресурстық базаны, қызмет түрлерін кеңейту; клиенттерге әсер етуді күшейту (олардың бағалы қағаздарын бақылау арқылы) [5].
Банк инвестицияларының анықтамаларын заңнамалық тұрғыдан бағалай отырып, олардың негізгі екпіні нақты экономикалық процестің сипаттамасына жасалады деген қорытынды жасауға болады. Бұл ұстаным неғұрлым кең тараған болып табылады, оның негізінде салымдардың нысанасына, инвестициялық қызмет объектілерінің тобына (қайда салу) және осы процесті жүзеге асыру мақсатына нұсқау жатыр.
Банктік инвестицияларды анықтаудың заңнамалық тәсілінің негізгі кемшіліктері әлеуметтік, оң және пайдалы әсердің мақсаттарына қол жеткізуді қоюдың белгісіздігі, сондай-ақ инвестициялық бағыттың кеңдігі: мүліктің ақшалай және ақшалай емес нысандары, мүліктік құқықтар, несиелер және т. б.
Жалпы тәсілдеме, банк инвестициялары деп белгілі бір нәтиже алу мақсатындағы салымдар деп түйіндейді. Е.Ф.Жуковтың пікірінше, банк инвестициялары - бір немесе бірнеше инвестициялық мақсаттарға қол жеткізу үшін белгілі бір пропорцияда саналы түрде қалыптасқан активтер жиынтығы.
Г.С.Панова банктік инвестицияларға табыс алу мақсатында коммерциялық банктің ресурстарын орналастырудың барлық бағыттарын қамтиды, яғни коммерциялық банктің белсенді операцияларының барлық кешенін инвестициялық операциялар ретінде қарастырады,бұл осы ұғымның кең мағыналылығын білдіреді.
Банктердің инвестициялық саясаты - банк қызметінің тұрақты жұмыс жасауын, нәтижелілігін немесе пайдалылығын, сондай-ақ өтімділігін қамтамасыз ету мақсатында инвестициялар портфелін басқару стратегияларын жасауға және іске асыруға бағытталатын шаралар жиынтығы [6].
Банктің инвестициялық саясатының басты бағыттары мынадай бөлімдерді қамтиды:
инвестициялық саясаттың басты мақсаты;
баланс активі мен пассивіндегі инвестициялық операциялардың шегін (үлесін) анықтау;
инвестициялық операциялардың сапасы үшін жетекшілер мен атқарушылардың жауаптылығы;
инвестициялардың құрамы мен құрылымы;
бағалы қағаздардың сапасының деңгейінің және өтеу мерзімінің тиімділігі;
инвестициялар портфелінің диверсификациялануына қойылатын негізгі талаптар;
портфелдің құрамына түзетулер енгізу механизмі;
сақтау тәртібі және сақтандыру механизмі;
пайдалар мен зияндарының есебі;
компьютерлік қамсыздандыру бағдарламалары.
Инвестициялық портфелінің мынадай түрлерге жіктеледі:
Консервативті портфель - тәуекелі және табысы төмен танымал бағалы қағаздардан тұрады және мұндағы инвестициялау мақсаты капиталдың құнын сақтап қалу.
Агрессивті портфель - тәуекелі және табысы жоғары бағалы қағаздардан тұрады және мұндағы инвестициялау мақсаты табыс алу.
Бағалы қағаздар (инвестициялық) портфелі - банктердің пайда әкелетін бағалы қағаздарға салынған қаражаттарының жиынтығын білдіреді [7].
Жалпыға ортақ бағалы қағаздар портфелінің қалыптасу принциптеріне мыналар жатады:
қауіпсіздік;
табыстылық;
өтімділік;
капиталдың өсуі.
Бағалы қағаздар портфелін басқарудың екі әдісі бар: активті және пассивті. Активті басқару әдісі бағалы қағазбен тұрақты жұмыс жасауды сипаттайды. Активті басқарудың әдістері мынадай жолдармен жүзеге асады:
- белгілі бір бағалы қағаздарды таңдау;
- бағалы қағаздарды сатып алу немесе сату мерзімін белгілеу;
- бағалы қағаз портфелінде тұрақты свопинг (ротация) жүргізу.
Егер де ҚР Ұлттық банкі қайта қаржыландыру мөлшерлемесін төмендететін болса, онда төменгі купондық табысы бар ұзақ мерзімді облигацияларды сатып алған дұрыс, себебі, қайта қаржыландыру мөлшерлемесінің төмендеуі облигация бағамын жоғарлатады. Мұндай жағдайда купондық табысы жоғары қысқа мерзімді облигацияларды сатып жіберу қажет, өйткені олардың бағамы төмендеуі мүмкін.
Бағалы қағаздар портфелін пассивті басқару мынадай әдістер арқылы іске асады:
- диверсификациялау;
- индекстік әдіс;
- портфелді сақтау.
Диверсификациялау әдісі бағалы қағаздар портфелін әр түрлі қағаздардан қалыптастыру шараларын білдіреді. Диверсификацияланған портфелдің құрылымы инвестор-банктердің мақсатымен сәйкес келуі қажет.
Индекстік әдіс бойынша басқарғанда белгілі бір портфелді эталон ретінде алады. Эталон-портфелдің құрылымы белгілі бір индексермен сипатталады. Бұл әдісті пайдалану қиындығы негізінен эталон ретінде портфельді таңдаумен байланысты [8].
Портфелді сақтау әдісі портфелдің жалпы сипатының деңгейін сақтау және оның құрылымын қолдап отыруды білдіреді. Бағалы қағаздармен ірі сомада операция жүргізгенде, олардың бағамдарында өзгерістер болуы мүмкін, ол өзгерістер өз кезегінде, активтердің ағымдағы құндарының өзгеруіне жол береді. Айталық, компанияның акционерлерінің сатқан акцияларының құны олардың сатып алғандағы құнынан жоғары болуы мүмкін. Мұндай жағдайда, бағалы қағаздар портфелінің бір бөлігін сату қажет, сол арқылы, компанияға қайтарған акционерлерді акцияларының құндары өтеледі. Сондай-ақ акционерлердің акцияларды компанияға көп мөлшерде сатуы, олардың бағамдарының төмендеуіне жол беріп, нәтижесінде компанияның қаржылық жағдайына теріс әсер етеді.
1.3 Коммерциялық бaнктердің инвестициялық қызметінің формалары
Коммерциялық банктердің инвестициялық қызметінің формаларын экономикалық әдебиетте жіктеу жалпы қабылданған мәндерден біршама ерекшеленеді, бұл коммерциялық банктердің инвестициялық қызметінің ерекшеліктерімен айқындалады. Банк салымдарын келесі топтарға бөлуге болады [6]:
* қаражат салу объектісіне сәйкес нақты экономикалық активтерге (нақты инвестициялар) салымдарды және қаржы активтеріне (қаржылық инвестициялар) салымдарды бөлу қисынды. Банк инвестициялары неғұрлым жеке объектілер бойынша да саралануы мүмкін: инвестициялық несиелерге, жедел депозиттерге, пайларға және үлестік қатысу, бағалы қағаздарға, жылжымайтын мүлікке, бағалы металдар мен тастарға, топтама (коллекция) заттарына, мүліктік және зияткерлік құқықтарға және т. б. салымдар;
* салымдардың мақсатына қарай банктік инвестициялар - инвестициялау объектісін тікелей басқаруды қамтамасыз етуге бағытталған және инвестициялық объектіні тікелей басқару мақсатын көздемейтін портфельдік, ал пайыздар мен дивидендтер ағыны түрінде немесе активтердің нарықтық құнының өсуі салдарынан табыс алуға арналған есепте жүзеге асырылатын тікелей болуы мүмкін;
* салымдарды тағайындау бойынша кәсіпорындар мен ұйымдарды құру мен дамытуға инвестициялар және банктердің шаруашылық қызметіне қатысуына байланысты емес инвестициялар деп бөлуге болады;
* инвестициялауға арналған қаражат көздері бойынша банктің өз есебінен жасалатын меншікті инвестициялары (дилерлік операциялар) және банк өз клиенттерінің есебінен және тапсырмасы бойынша жүзеге асыратын клиенттік инвестициялары болып (брокерлік операциялар) бөлінеді.);
* инвестициялар салу мерзімдері бойынша қысқа мерзімді (бір жылға дейін), орта мерзімді (үш жылға дейін) және ұзақ мерзімді (үш жылдан астам) болуы мүмкін.
Коммерциялық банктердің инвестициялары тәуекел түрлері, аймақтар, салалар және басқа да белгілері бойынша да жіктеледі. Банк инвестицияларының нысандары мен түрлерінің аса маңызды сипаттамасы инвестициялау мақсаттары мен инвестициялық құндылықтарға қойылатын талаптардың қарама-қайшылығын көрсететін "кірістілік-тәуекел-өтімділік" үшбұрышы деп аталатын қаражат салымдарының біріккен критерийі тұрғысынан оларды бағалау болып табылады.
Деректердің едәуір массивінде орташаланған салымдар объектілерінің инвестициялық сапасы ретіндегі кірістілік, өтімділік және тәуекел арасында тұрақты тәуелділік бар. Олар, әдетте, кірістіліктің ұлғаюына қарай өтімділік төмендейтіндіктен және салымдардың тәуекелінің өсуінен көрінеді. Бұл, негізінен, бір мезгілде барлық өлшемдерге барынша жауап беретін инвестициялық құндылықтар жоқ екенін куәландырады. Сонымен бірге практикада барлық инвестициялық қасиеттердің қандай да бір объектісінде қосылыстардың парадоксалды нұсқалары туындауы мүмкін [7].
Коммерциялық банктердің инвестициялық қызметінің индикаторлары:
* коммерциялық банктердің инвестициялық ресурстарының көлемі;
* инвестициялық ресурстардың нақты құнының индексі;
* банк инвестицияларының көлемі;
* банктердің жиынтық активтеріндегі инвестициялық салымдардың үлесі;
* олардың қосымшалары объектілері бойынша банк инвестицияларының құрылымдық көрсеткіштері;
* банктердің инвестициялық қызметі тиімділігінің көрсеткіштері, атап айтқанда, инвестициялар көлеміне есептегендегі активтердің өсімі және пайданың өсімі;
* капиталдың табысты қаржы активтеріне салынуымен салыстырғанда өндірістік секторға инвестициялаудың балама кірістілік көрсеткіштері.
Коммерциялық банктердің осы жағдайларда олардың қызметіне әсер ететін әртүрлі факторларды ескере отырып, инвестициялаудың оңтайлы формаларын таңдауы инвестициялық саясатты әзірлеуді және іске асыруды болжайды.
Осы институттардың коммерциялық құрылымдар ретіндегі мәнінен туындайтын банктердің экономикалық мүдделері олардың өтімділігі мен сенімділігін сақтай отырып, өз операцияларының табыстылығын қамтамасыз етуден тұрады. Банктер негізінен меншікті емес, тартылған және заемдық ресурстарымен жұмыс істейді, сондықтан бұл тиісті кепілдіктермен қамтамасыз етілмеген болса, оларды ірі инвестициялық жобаларға сала отырып, өз клиенттерінің қаражатымен тәуекел ете алмайды.
Осыған байланысты инвестициялық саясатты әзірлеу кезінде коммерциялық банктер әрқашан тәуекелді, экономикалық тиімділікті, инвестициялық жобалардың қаржылық тартымдылығын, қысқа, орта және ұзақ мерзімді салымдардың оңтайлы үйлесімділігін негізге алуы тиіс. Сонымен қатар қазіргі инвестициялау жүйесі банктің ішкі ісі ғана емес. Банк қызметін реттеудің негізгі принциптеріне сәйкес банктің саясатын, жедел қызметін және несиелер беру мен капиталдарды инвестициялауға байланысты қолданылатын рәсімдерді тәуелсіз тексеру, сондай-ақ несиелік және инвестициялық портфельдерді ағымдағы басқару қадағалаудың кез келген жүйесінің ажырамас бөлігі болып табылады.
Демек, коммерциялық банктер инвестициялық қызметті ұйымдастыруға және басқаруға байланысты маңызды іс-шараларды нақты пысықтап, формальды түрде бекітуі тиіс. Іс жүзінде, бұл негізделген инвестициялық саясатты әзірлеу және іске асыру жайында әңгіме болып отыр.
Банктердің инвестициялық процеске қатысуын жандандыру қажеттілігі банк жүйесі мен тұтастай алғанда экономиканың табысты дамуының өзара тәуелділігінен туындайды. Бір жағынан, коммерциялық банктер олардың қызметінің қажетті шарты болып табылатын тұрақты экономикалық ортаға мүдделі, ал екінші жағынан - экономикалық дамудың тұрақтылығы көбінесе банк жүйесінің сенімділік дәрежесіне, оның тиімді жұмыс істеуіне байланысты. Сонымен қатар, жеке банктің коммерциялық білім ретінде мүдделері тәуекелдің рұқсат етілген деңгейі кезінде барынша пайда алуға бағытталғандықтан, несиелік мекемелердің экономиканы инвестициялауға қатысуы қолайлы жағдайлар болған кезде ғана болады [5].
Өнеркәсіпті инвестициялаудағы банк секторының рөлін талдау үшін негізгі ұғымдарды анықтаймыз.
Инвестициялық процесс деп инвестициялық қызметті жүзеге асыру бойынша кезеңдердің, іс-қимылдардың, рәсімдер мен операциялардың дәйектілігі түсініледі. Инвестициялық процестің нақты ағымы инвестициялау объектісі мен инвестициялау түрлерімен (нақты немесе қаржылық инвестициялар) айқындалады.
Инвестициялық процесс болашақта пайда табу және құру үшін экономикалық ресурстардың ұзақ мерзімді салымдарымен байланысты болғандықтан, осы салымдардың мәні инвестордың меншікті және қарыз қаражатын пайдалану кезінде жаңа құн құратын активтерге айналдырудан тұрады.
Инвестициялық процесте үш негізгі кезең бөлінеді:
Бірінші (дайындық) кезең -- инвестициялау туралы шешім қабылдау кезеңі. Оның бастапқы фазасы шеңберінде инвестициялау мақсаттары қалыптастырылады, екінші фазада инвестициялау бағыттары айқындалады, ал үшінші фазада нақты объектілерді таңдау, инвестициялық шартты дайындау және жасасу жүргізіледі, онда қатысушылардың салынатын қаражаттың шамасына, инвестициялардың мерзімдері мен тәртібіне қатысты құқықтары мен міндеттері, сондай-ақ инвестициялық процесті жүзеге асыру кезіндегі тараптардың өзара іс-қимылы, инвестициялар объектісін пайдалану тәртібі, жасалған инвестициялар объектісіне меншіктің қатынастары, объектіні пайдаланудан түсетін болашақ кірістерді бөлу айқындалады.
Инвестициялық процестің екінші кезеңі - инвестицияларды жүзеге асыру, оларды іске асыру бойынша әртүрлі шарттар жасасу жолымен құқықтық нысанға тартылатын практикалық іс-әрекеттер. Олар мүлікті беруге байланысты құжаттар; жұмыстарды орындауға немесе қызмет көрсетуге бағытталған шарттар; лицензиялық немесе басқа да азаматтық-құқықтық келісімдер болуы мүмкін. Бұл кезең инвестициялық қызмет объектісін құрумен аяқталады.
Үшінші кезең (эксплуатациялық) - құрылған инвестициялық қызмет объектісін пайдалануға байланысты. Бұл кезеңде тауарлар өндірісі, жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету ұйымдастырылады, маркетинг және жаңа тауарды өткізу жүйесі туындайды. Бұдан басқа, инвестициялық шығындардың өтемақысы жүргізіледі, инвестицияларды сатудан түскен кірістер генерацияланады. Бұл кезең инвестициялардың өтелу мерзіміне сәйкес келеді [8].
Банктердің инвестициялық үдеріске қатысуының негізгі бағыттарын атаймыз:
* Банктердің инвестициялық мақсаттарға қаражат жұмылдыруы;
* Инвестициялық сипаттағы несиелер беру;
* Бағалы қағаздарға, пайларға, үлестік қатысу салымы (банк есебінен де, клиенттің тапсырмасы бойынша да)
Бұл бағыттар бір-бірімен тығыз байланысты. Капиталдарды, халықты жинақтауды, басқа да бос ақша қаражатын жұмылдыра отырып, банктер өз ресурстарын оларды тиімді пайдалану мақсатында қалыптастырады. Қаражатты шоғырландыру жөніндегі операциялардың көлемі мен құрылымы -- банктердің несиелік және инвестициялық портфельдерінің жай-күйіне әсер етудің негізгі факторлары, олардың инвестициялық қызметінің мүмкіндіктері.
Шетелдік практикада "инвестициялар" терминімен, әдетте, бағалы қағаздарға ұзақ мерзімге салынған қаражатты білдіреді. Бұл нақты бар экономикалық қатынастардың теориялық көрінісі болып табылады, өйткені нарықтық экономикадағы инвестициялау тетіктері бағалы қағаздар нарығымен тікелей байланысты. Банктердің инвестициялық қызметі екі қызмет түрін көрсету бойынша бизнес ретінде қарастырылады. Олардың бірі - бағалы қағаздарды бастапқы нарықта шығару немесе орналастыру жолымен қолма-қол ақшаны ұлғайту. Екінші -- қайталама нарықта бар бағалы қағаздарды сатып алушылар мен сатушылардың виртуалды кездесуін ұйымдастыру, яғни брокерлер немесе дилерлер функциясы.
Инвестициялар коммерциялық банктің ресурстарын орналастырудың барлық бағыттары ретінде де, кіріс алу мақсатында белгілі бір мерзімге ақша қаражатын орналастыру жөніндегі операциялар ретінде де түсіндіріледі. Бірінші жағдайда инвестицияларға коммерциялық банктің белсенді операцияларының барлық кешені жатады, екінші жағдайда -- оның мерзімді құраушысы.
Банк инвестицияларының жеке экономикалық мазмұны бар. Микроэкономикалық аспектідегі инвестициялық белсенділікті -- банк тұрғысынан экономикалық субъект ретінде -- тікелей және жанама табыс алу үшін нақты активтерді құру немесе сатып алу және қаржы активтерін сатып алу мерзіміне өз ресурстарын сала отырып, ол инвестор ретінде әрекет ретінде қарастыруға болады.
Сонымен бірге банктердің инвестициялық қызметі қаржылық делдалдар ретінде олардың макроэкономикалық рөлін жүзеге асыруға байланысты өзге аспектіге ие. Бұл ретте банктер шаруашылық жүргізуші субъектілердің инвестицияларға деген қажеттілігін қанағаттандыруға көмектеседі. Нарықтық экономика жағдайында оларға сұраныс ақша-несие нысанында туындайды. Сонымен қатар, банктер жинақ пен салымдарды инвестицияларға айналдыруға мүмкіндік береді.
ІІ. HALYK BANK-ТІҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН ТAЛДAУ ЖӘНЕ БAҒAЛAУ
2.1 Halyk bank жaйындa жaлпы сипaттaмa
Қазақстан Халық банкі АҚ (Халық банк) -- елдің жүйе құраушы әмбебап коммерциялық банкі. 2018 жылғы қазандағы жағдай бойынша қазақстандық банктер арасында меншікті капитал бойынша 1-ші орында. Қазақстан, Қырғызстан, Ресей, Грузия және Тәжікстан аумағында банктік, сақтандыру, брокерлік және лизингтік қызметті жүзеге асыратын Halyk тобына кіреді. Аймақ елдерінде ең жоғары ұсынысқа ие. Орталық кеңсе Алматы қаласында орналасқан. 2018 жылы Банк Өзбекстанда еншілес құрылым ашу туралы шешім қабылдады. ҚР Үкіметінің зейнетақы мен жәрдемақы төлеу бойынша өзінің филиалдық желісі арқылы агенті болып табылады.
Банк 2-деңгейдегі жеке банк болып табылады, мемлекеттің үлесі бар акционерлік қоғам заңды тұлғаның нысаны [15].
2018 жылдың 28 шілдесінде Қазкоммерцбанк Қазақстанның Халық банкіне қосылды.
2018 жылғы 3 тамызда Fitch Ratings халықаралық рейтинг агенттігі Халық банкінің эмитент дефолтының ұзақ мерзімді рейтингі бойынша болжамын "Тұрақтыдан" "Позитивті" - ға қайта қарады және ЭДР-ді "BB"деңгейінде растады.
28 қарашада Standard & Poor ' s (S&P) халықаралық рейтингтік агенттігі Халық банкінің ұзақ мерзімді кредиттік рейтингін "BB" деңгейінде және тұрақты болжаммен "B" қысқа мерзімді рейтингін растады. Ұлттық шкала бойынша банк рейтингі "kzA+"деңгейінде расталды [15].
Банк Басқармасының төрағасы - Үміт Шаяхметова (басқарма төрағасы 2009 -- қазіргі уақытқа дейін), Директорлар кеңесінің төрағасы -- Александр Павлов. Бұған дейін банкте басшылық қызметтерін атқарған: Зейнолла Кәкімжанов (1994-1997 жылдары Банк Басқармасының төрағасы болған), Кәрім Мәсімов (1997-2000 жылдары Банк Басқармасының төрағасы болған), Әнуар Сәйденов (2000-2002 жылдары басқарма төрағасы), Қайрат Сатылғанов (2002-2003 жылдары басқарма төрағасы), Әсия Сырғабекова (2003-2005 жылдары басқарма төрағасы), Григорий Марченко (2005-2009 жылдары басқарма төрағасы).
Халық банкі Қазақстанның ірі банктерінің үштігіне кіреді.
"Қазақстан Халық банкі" АҚ -- 95 жылдан астам табысты жұмыс істеп келе жатқан Қазақстан Республикасының ірі әмбебап коммерциялық банкі. 2001 жылы жүргізілген Халық банкін жекешелендіру өз клиенттеріне сапалы қызметтердің барынша кең спектрін ұсыну мүмкіндігі болу үшін бизнесті қайта құрылымдауға мүмкіндік берді.
Банк Visa International, MasterCard International, China Union Pay төлем жүйелерінің карточкаларын эмиссиялайды және төлем карточкаларының қазақстандық нарығында өзгеріссіз көшбасшы болып қала береді. Айналыстағы банк карточкаларының жалпы саны 9 млн. бірліктен асты, бұл Қазақстандағы төлем карточкаларын пайдаланушылардың шамамен 40% - ын құрайды [14].
Банктің филиалдық желісі Қазақстанда ең тарамдалған болып табылады және елдің қалалары мен ірі елді мекендерінде 22 филиал мен 634 бөлімшесі бар.
Halyk Bank инфрақұрылымында 4560 банкомат (Қазақстандағы барлық банкоматтар паркінің 50% - ға жуығы), 1090 төлем терминалдары бар және Қазақстандағы ең ірі банкомат болып табылады. Құрылғылар түрлі валюталарда қолма-қол ақша алуға ғана емес, сонымен қатар шоттар мен карталарды аударуға, төлемдерді жүзеге асыруға және банк өнімдеріне тапсырыс беруге мүмкіндік береді.
Дәстүрлі банк бөлімшелеріне қосымша, Halyk Bank клиенттерге Homebank қаржы порталы арқылы қызмет көрсетуге көшуді ынталандыра отырып, қашықтан қызмет көрсету арналарын дамытуда (Казкоммерцбанкпен әзірленген және 2018 жылдың шілдесінде Халық банкінің өнім желісіне біріктірілген бағдарламалық өнім). Homebank арқылы коммуналдық қызметтерді, ұялы байланысты, оқытуды, балабақшалардың қызметтерін, салықтарды, ЖҚЕ бұзғаны үшін айыппұлдарды комиссиясыз төлеуге, карталар мен шоттар арасында аударымдарды жүзеге асыруға, өнімдерді басқаруға және басқа қызметтерге тапсырыс беруге болады.
Homebank мобильді нұсқасының бірегей ерекшелігі (iOS және Android құрылғылары үшін қол жетімді) қолданбадан тікелей қолма-қол ақшасыз төлем жасау үшін тауарларды немесе қызметтерді жеткізушінің QR-кодын сканерлеуге мүмкіндік беретін Scan&Pay(TM) функциясы болып табылады. 2018 жылдың 1 қазанына Homebank тіркелген пайдаланушылар саны 3,38 млн-нан асты. 2018 жылдың 3 тоқсанында портал арқылы жалпы алғанда 28 млн төлемдер мен аударымдар өткізілді.
Halyk Bank жеке тұлғалар үшін нарықта қолжетімді барлық банктік қызметтер спектрін ұсынуда: дебеттік және кредиттік карталар, соның ішінде мультивалюталық, банктік шоттар, әр түрлі депозиттік өнімдер (депозиттер нарығының үлесі 2018 жылдың қазан айындағы 37%), карталар арасындағы онлайн аударымдар. Оның ішінде Қазақстан нарығы үшін бірегей өнімдер мен сервистер: Western Union онлайн аударымдар, American Express несие карталары, QR төлемдер, сондай-ақ несие өнімдерінің кең таңдауын ұсынады: Кепілсіз кредиттер, ипотека, автокредит және т.б.
Банктің адалдық бағдарламасы -- Go! Bonus - елдегі ең ірі (6000-нан астам Коммерсант-серіктес) болып табылады және банктің әрбір клиентіне POS-терминалдарда да, онлайн төлемдерде де карталармен төлеу кезінде бонустар алуға мүмкіндік береді [15].
2.2 Halyk bank-тің инвестициялық қызметін тaлдaу және бaғaлaу
График 1 - Активтердің динамикасы(млрд.теңге)
Ақша қаражаты мен олардың баламаларының сомасы 2017 жылдың басынан бастап 24,3% - ға және 2017 жылғы 30 маусымдағы жағдай бойынша 1 204 035 млн.теңгені құрады. Ақшалай қаражаттың үлесі жалпы активтердің 25,6% - ын құрайды. Несие мекемелеріндегі қаражат жыл басынан 0,5% - ға төмендеп, 44 593 млн. теңгеге жетті. Активтердегі үлесі 0,9% құрайды.
Сатуға арналған қолда бар инвестициялық бағалы қағаздар 93,3%-ға ұлғайды, 2017 жылдың басынан бастап 910537млн. теңгені құрады. Активтердегі үлесі 19,3% құрайды [15].
Шығарылған борыштық бағалы қағаздар 2017 жылдың басынан 34,4% - ға төмендеді және 2017 жылғы 30 маусымдағы жағдай бойынша 383 672 млн. теңгені құрады. Мамыр айында эмитент өз қаражаты есебінен $638,0 млн.сомасына еурооблигацияларды толық көлемде табысты өтеді. Осы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
І. ИНВЕСТИЦИЯ ТУРAЛЫ ЖAЛПЫ ТҮСІНІК
1.1 Инвестиция ұғымы және олaрдың жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2 Бaнктік инвестициялар түсінігі және олардың мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.3 Коммерциялық бaнктердің инвестициялық қызметінің формалары ... ... ... ..
ІІ. ҚАЗАҚСТАН ХАЛЫҚ БАНКІ АҚ-НЫҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН ТAЛДAУ ЖӘНЕ БAҒAЛAУ
2.1 Halyk bank жaйындa жaлпы сипaттaмa ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ...
2.2 Halyk bank-тің инвестициялық қызметін тaлдaу және бaғaлaу ... ... ... ... ...
ІІІ. БAНКТІҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДAРЫ
3.1 Негізгі инвестициялық мәселелер және олардың болашаққа әсері ... ... ... ...
3.2 Шетел банктері инвестицияларының маңыздылығы (Ислам Даму Банкі) ...
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың өзектілігі: банктік инвестициялар және оның түрлерін, формаларын анықтау және оларды жан-жақты зертеп, маңыздылығын анықтау.
Банктік инвестициялардың көптеген анықтамасы бар. Банк инвестициялары - ақша қаражаты, бағалы қағаздар, өзге де мүлік, оның ішінде мүліктік құқықтар, ақшалай бағасы бар, пайда алу және өзге де пайдалы әсерге қол жеткізу мақсатында кәсіпкерлік және өзге де қызмет объектілеріне салынатын өзге де құқықтар. Және де банктік инвестициялық операциялар - салым бойынша банк қызметі, яғни бағалы қағаздарға, жылжымайтын мүлікке, кәсіпорындардың жарғылық қорларына, орта мерзімді және ұзақ мерзімді кредиттерге, коллекцияларға, бағалы металдарға және басқа да салымдардың объектілеріне инвестициялауды жүзеге асырады [1].
Басқа да анықтама бойынша, банк инвестициялары деп пайға, акцияларға, салымдарға, басқа да бағалы қағаздарға, технологияларға, машиналарға, жабдықтарға, лицензияларға, соның ішінде тауар белгілеріне, несиелерге, кез келген басқа мүлікке немесе мүліктік құқықтарға, зияткерлік құндылықтарға мақсатты ұзақ мерзімді қаржы Жоғарыда санамаланған анықтамалардың аясында К.Р.Тағирбековтың түсіндірмесі жинақталатын болады, оның позициясынан коммерциялық банктің инвестициялары - бұл банктің кіріс базасын кеңейту және әртараптандыру мақсатында банктің ресурстарын бағалы қағаздарға, жылжымайтын мүлікке, кәсіпорындардың жарғылық қорларына, коллекцияларға, бағалы металдарға және салымдардың өзге де объектілеріне ұзақ мерзімді орналастыру (инвестициялау) жөніндегі операциялар; банктің қаржылық тұрақтылығын арттыру және банк қолдайтын қызмет түрлерін кеңейту есебінен банктің жалпы тәуекелін төмендету; клиенттік және ресурстық базаны, қызмет түрлерін кеңейту; клиенттерге әсер етуді күшейту (олардың бағалы қағаздарын бақылау арқылы).
Курстық жұмыстың мақсаты: жалпылама инвестиция ұғымы және олардың жіктелуі, соның ішінде, банктік инвестициялардың түсінігі және экономикалық мәнін анықтап, олар жайында жан-жақты ақпарат беру.
Курстық жұмыстың міндеттері:
1. Инвестиция ұғымымен танысу және олардың мәнін анықтау;
2. Банктік инвестициялар түсінігіне анықтама беру және экономикадағы маңыздылығын анықтау;
3. Қазақстан Халық Банкі АҚ-ның инвестициялық қызметін тaлдaу және бaғaлaу;
4. Шетел банктері инвестицияларының маңыздылығы.
Курстық жұмыстың объектілері: елдегі банктердің инвестициялық қызметі және саясатының экономикағы әсері; банктердің инвестициялық қызметінің мәселелері; шетел инвестицияларының маңыздылығы.
Курстық жұмыстың зерттеу пәні: банктердің инвестициялық қызметінің нәтижесі; оны бағалаудың ерекшеліктері мен әдістемелері; банктің инвестициялық қызметін жетілдіру жолдары.
І. ИНВЕСТИЦИЯ ТУРAЛЫ ЖAЛПЫ ТҮСІНІК
4.1 Инвестиция ұғымы және олaрдың жіктелуі
Инвестицияға анықтама берген кезде оның тек мағыналық сипатына ғана көңiл бөлмей, мақсатты түрде бағытталуын да көрсету маңызды. Осы тұрғыдан қарағанда, инвестициялар жалпы ұлттық өнiм өндiрiсiне жұмсалатын табыстардың маңызды бөлiгiн құрайтын жаңа технологияны, материалдарды және басқа да еңбек кұралдарын енгiзумен байланысты өндiрiстi кеңейту және жұмыс жағдайын жақсарту мақсатында жұмсалатын қаражаттардың активтерге салынуы болып табылады [1].
Бiрақ осы кезге дейiн экономикалық тақырыптағы әдебиеттерде инвестиция деген ұғымға алуан-түрлi түсiнiктер беру орын алып келдi. Көптеген авторлар күрделi қаржы мен инвестициялардың бiр-бiрiнен айырмашылығы жоқ деп көрсетсе, ал кейбiреулерi инвестицияны мақсатты бағытталуына байланыссыз салынған қаражат салымыньң кезкелген түрi деп есептейдi.
Мәселен, Ресей ғалымдары Г.П. Журавлева, И.Ю. Малышева инвестицияны жаңа технологияларды, материалдарды және басқа да кұрал-жабдықтарды өндiрiске енгiзе отырып, өндiрiстi кеңейту және жаңарту iсiне жұмсалатын шығындар деп есептейдi. Бұл жерде негiзгi және айналым қорлары аралығындағы айырмашылықтар, сондай-ақ, ғылыми-техникалық прогресс, еңбек ресурстары тағы да басқа факторлар есепке алынбады.Осыған дейін белгілі болғандай инвестиция бүгінгі күнде халықаралық кәсіпкерлік құрамында маңызды рөл атқарады.Тікелей инвестицияның ерекшелігі болып оның басқа кәсіпорындық әдістерге қарағанда өзіндік тұрақтылығында болмақ.Тікелей шетелдік инвестициялар экономикалық реформаға әсер етуде экономикалық басқа нысаналармен салыстырғанда бірсыпыра маңызды, үстемдігі бар: тауар өндіру мен қызметтер атқаруға, күрделі қаржы тауып салудың қайнар көзі, жаңа технологияны пайдаланылған етуде, ноу-хау, басқарудың алдыңғы қатарлы әдістері және маркетингті дамытуға қолайлы.Онымен бірге қарызды өтеуде қаржы жинақтауда керек [3].
Кәсіпорынның капиталы - қосылған құнның бөлігі түріндегі капитализация ретінде түсіндіріледі. Ол екіге бөлінеді: Тікелей инвестициялар - елдің экономикасына инвестордың жеке тәуекелімен салынған шетел капиталы. Портфельдік инвестиция - қаржылық құралдардың тиімді капитал түрінде салынуы. Мысалы акция және облигация сияқты бағалы қағаздар. Оспанов М.Т және Мұхамбетов Т.И өзінің жұмыстарында былай деп жазады. Шетелден келетін капитал ағымы 3 канал бойынша жүзеге асырылады: Дамуға ресми көмек; экспорттық кредиттер; кәсіпорынның капиталы. Дамуға ресми көмек ол мемлекеттің құзырына тиелі және 2-ге бөлінеді: техникалық және қаржылық. Экспорттық кредиттер бір немесе бірнеше жобалармен байланысты. Бұл тауарды немесе қызметті экспорттаушы елден сатып алу шартымен берілген несиелер [2].
Шетелдік инвестициялар - өз еркімен әртүрлі формада бір мемлекеттен екінші мемлекет территориясындағы кәсіпорынға салынған шетел капиталы. Қарастырылған инвестициялардың барлық түрлерiн төмендегi 3-сурет бойынша жүйелеп, топтастырып көрсетуге болады.
Инвестицияның түрлері
Инвестициялау объектісіне әсер ету дәрежесіне байланысты
Инвестициялау объектісіне әсер ету дәрежесіне байланысты
Меншік нысанына байланысты қалыптасу көздері
Меншік нысанына байланысты қалыптасу көздері
Негізгі капиталды жаңартудағы рөліне байланысты
Негізгі капиталды жаңартудағы рөліне байланысты
Мақсатты бағытталуына байланысты
Мақсатты бағытталуына байланысты
Материалдық активтерге жұмсалған инвестициялар
Материалдық активтерге жұмсалған инвестициялар
Мемлекеттік инвестициялар
Мемлекеттік инвестициялар
Тікелей инвестициялар
Тікелей инвестициялар
Жалпы инвестициялар
Жалпы инвестициялар
Жеке инвестициялар
Жеке инвестициялар
Қаржылық активтерге жұмсалған инвестициялар
Қаржылық активтерге жұмсалған инвестициялар
Портфельді инвестициялар
Портфельді инвестициялар
Таза инвестициялар
Таза инвестициялар
Жарамсыздықтың орнын толтыратын инвестициялар
Жарамсыздықтың орнын толтыратын инвестициялар
Шетелдік инвестициялар
Шетелдік инвестициялар
Материалдық емес активтерге жұмсалған инвестициялар
Материалдық емес активтерге жұмсалған инвестициялар
Ескерту:Автормен құрастырылған.Дерек көзі[11]
1-сурет. Инвестицияның түрлері.
Сонымен қатар, инвестицияларды меншiк нысанына байланысты келесiдей түрде бөлiп қарайды:
Мемлекеттiк меншiк нысанындағы инвестициялар мемлекеттiк бюджет есебiнен қаржыландыруды сипаттайды, оның жұмсалу бағыты әлеуметтiк сала болып табылады.
Жеке меншiк капитал нысанындағы инвестициялар кәсiпкерлiк қызметпен айналысатын ұлттық шаруашылық субъектiлерiнiң өз қаражаттары мен тартылған қаражаттарының жиынтығын сипаттайды.
Мұндай мемлекеттiк және жеке меншiк нысанындағы инвестицияларды бiр сөзбен отандық инвестициялар деп те атайды.
Шетелдiк капитал нысанындағы инвестициялар шет мемлекеттерден, оның iшiнде халықаралық қаржы ұйымдарынан таратылатын қаражаттар болып табылады [5].
1.2 Бaнктік инвестициялар түсінігі және олардың мәні
Жалпы банк қызметіндегі инвестициялаудың өзіндік ерекшелігі бар. Кең мағынада, банктік инвестиция - пайда табу мақсатында банктің ресурстарын орналастыруға бағытталған активтік операциялардың жиынтығы.
Ал, тар мағынада, банктік инвестиция - табыс немесе пайда алу мақсатында ақшалай қаражаттарды бағалы қағаздарға жұмсауы.
Сонымен қатар, банктік инвестициялау деп негізгі капиталға жұмсаған қаражаттарды да түсінуге болады [3].
Банктің инвестициялық қызметі инвестициялық саясат көмегімен жүзеге асырылады. Инвестициялық саясаттың негізгі мазмұны қаражат жұмсау үшін біршама тиімді бағалы қағаздың түрлерін анықтау, әр уақыт кезеңіне инвестиция портфелінің құрылымын оңтайландырудан тұрады.
В. А. Москвин банк инвестициялары - ақша қаражаты, бағалы қағаздар, өзге де мүлік, оның ішінде мүліктік құқықтар, ақшалай бағасы бар, пайда алу және өзге де пайдалы әсерге қол жеткізу мақсатында кәсіпкерлік және өзге де қызмет объектілеріне салынатын өзге де құқықтар. Осыған ұқсас көзқарасты О.Н.Брукко ұстанады, банктік инвестициялық операциялар - салым бойынша банк қызметі, яғни бағалы қағаздарға, жылжымайтын мүлікке, кәсіпорындардың жарғылық қорларына, орта мерзімді және ұзақ мерзімді кредиттерге, коллекцияларға, бағалы металдарға және басқа да салымдардың объектілеріне инвестициялауды жүзеге асырады [1].
Басқа да, көбінесе алдыңғы позициялармен үндес позициялар бар. Мәселен, В. И. Милет және В. М. Усокиннің пікірінше, банк инвестициялары деп пайға, акцияларға, салымдарға, басқа да бағалы қағаздарға, технологияларға, машиналарға, жабдықтарға, лицензияларға, соның ішінде тауар белгілеріне, несиелерге, кез келген басқа мүлікке немесе мүліктік құқықтарға, зияткерлік құндылықтарға мақсатты ұзақ мерзімді қаржы салу нысанында болашақ пайдасына бүгінгі тұтынудан бас тартуды түсінеді. В. А. Москвин және О.Н.Брукко позицияларынан айырмашылығы - нақты белгіленген (бір жылдан астам) салым мерзімінде. Жоғарыда санамаланған анықтамалардың аясында К.Р.Тағирбековтың түсіндірмесі жинақталатын болады, оның позициясынан коммерциялық банктің инвестициялары - бұл банктің кіріс базасын кеңейту және әртараптандыру мақсатында банктің ресурстарын бағалы қағаздарға, жылжымайтын мүлікке, кәсіпорындардың жарғылық қорларына, коллекцияларға, бағалы металдарға және салымдардың өзге де объектілеріне ұзақ мерзімді орналастыру (инвестициялау) жөніндегі операциялар; банктің қаржылық тұрақтылығын арттыру және банк қолдайтын қызмет түрлерін кеңейту есебінен банктің жалпы тәуекелін төмендету; клиенттік және ресурстық базаны, қызмет түрлерін кеңейту; клиенттерге әсер етуді күшейту (олардың бағалы қағаздарын бақылау арқылы) [5].
Банк инвестицияларының анықтамаларын заңнамалық тұрғыдан бағалай отырып, олардың негізгі екпіні нақты экономикалық процестің сипаттамасына жасалады деген қорытынды жасауға болады. Бұл ұстаным неғұрлым кең тараған болып табылады, оның негізінде салымдардың нысанасына, инвестициялық қызмет объектілерінің тобына (қайда салу) және осы процесті жүзеге асыру мақсатына нұсқау жатыр.
Банктік инвестицияларды анықтаудың заңнамалық тәсілінің негізгі кемшіліктері әлеуметтік, оң және пайдалы әсердің мақсаттарына қол жеткізуді қоюдың белгісіздігі, сондай-ақ инвестициялық бағыттың кеңдігі: мүліктің ақшалай және ақшалай емес нысандары, мүліктік құқықтар, несиелер және т. б.
Жалпы тәсілдеме, банк инвестициялары деп белгілі бір нәтиже алу мақсатындағы салымдар деп түйіндейді. Е.Ф.Жуковтың пікірінше, банк инвестициялары - бір немесе бірнеше инвестициялық мақсаттарға қол жеткізу үшін белгілі бір пропорцияда саналы түрде қалыптасқан активтер жиынтығы.
Г.С.Панова банктік инвестицияларға табыс алу мақсатында коммерциялық банктің ресурстарын орналастырудың барлық бағыттарын қамтиды, яғни коммерциялық банктің белсенді операцияларының барлық кешенін инвестициялық операциялар ретінде қарастырады,бұл осы ұғымның кең мағыналылығын білдіреді.
Банктердің инвестициялық саясаты - банк қызметінің тұрақты жұмыс жасауын, нәтижелілігін немесе пайдалылығын, сондай-ақ өтімділігін қамтамасыз ету мақсатында инвестициялар портфелін басқару стратегияларын жасауға және іске асыруға бағытталатын шаралар жиынтығы [6].
Банктің инвестициялық саясатының басты бағыттары мынадай бөлімдерді қамтиды:
инвестициялық саясаттың басты мақсаты;
баланс активі мен пассивіндегі инвестициялық операциялардың шегін (үлесін) анықтау;
инвестициялық операциялардың сапасы үшін жетекшілер мен атқарушылардың жауаптылығы;
инвестициялардың құрамы мен құрылымы;
бағалы қағаздардың сапасының деңгейінің және өтеу мерзімінің тиімділігі;
инвестициялар портфелінің диверсификациялануына қойылатын негізгі талаптар;
портфелдің құрамына түзетулер енгізу механизмі;
сақтау тәртібі және сақтандыру механизмі;
пайдалар мен зияндарының есебі;
компьютерлік қамсыздандыру бағдарламалары.
Инвестициялық портфелінің мынадай түрлерге жіктеледі:
Консервативті портфель - тәуекелі және табысы төмен танымал бағалы қағаздардан тұрады және мұндағы инвестициялау мақсаты капиталдың құнын сақтап қалу.
Агрессивті портфель - тәуекелі және табысы жоғары бағалы қағаздардан тұрады және мұндағы инвестициялау мақсаты табыс алу.
Бағалы қағаздар (инвестициялық) портфелі - банктердің пайда әкелетін бағалы қағаздарға салынған қаражаттарының жиынтығын білдіреді [7].
Жалпыға ортақ бағалы қағаздар портфелінің қалыптасу принциптеріне мыналар жатады:
қауіпсіздік;
табыстылық;
өтімділік;
капиталдың өсуі.
Бағалы қағаздар портфелін басқарудың екі әдісі бар: активті және пассивті. Активті басқару әдісі бағалы қағазбен тұрақты жұмыс жасауды сипаттайды. Активті басқарудың әдістері мынадай жолдармен жүзеге асады:
- белгілі бір бағалы қағаздарды таңдау;
- бағалы қағаздарды сатып алу немесе сату мерзімін белгілеу;
- бағалы қағаз портфелінде тұрақты свопинг (ротация) жүргізу.
Егер де ҚР Ұлттық банкі қайта қаржыландыру мөлшерлемесін төмендететін болса, онда төменгі купондық табысы бар ұзақ мерзімді облигацияларды сатып алған дұрыс, себебі, қайта қаржыландыру мөлшерлемесінің төмендеуі облигация бағамын жоғарлатады. Мұндай жағдайда купондық табысы жоғары қысқа мерзімді облигацияларды сатып жіберу қажет, өйткені олардың бағамы төмендеуі мүмкін.
Бағалы қағаздар портфелін пассивті басқару мынадай әдістер арқылы іске асады:
- диверсификациялау;
- индекстік әдіс;
- портфелді сақтау.
Диверсификациялау әдісі бағалы қағаздар портфелін әр түрлі қағаздардан қалыптастыру шараларын білдіреді. Диверсификацияланған портфелдің құрылымы инвестор-банктердің мақсатымен сәйкес келуі қажет.
Индекстік әдіс бойынша басқарғанда белгілі бір портфелді эталон ретінде алады. Эталон-портфелдің құрылымы белгілі бір индексермен сипатталады. Бұл әдісті пайдалану қиындығы негізінен эталон ретінде портфельді таңдаумен байланысты [8].
Портфелді сақтау әдісі портфелдің жалпы сипатының деңгейін сақтау және оның құрылымын қолдап отыруды білдіреді. Бағалы қағаздармен ірі сомада операция жүргізгенде, олардың бағамдарында өзгерістер болуы мүмкін, ол өзгерістер өз кезегінде, активтердің ағымдағы құндарының өзгеруіне жол береді. Айталық, компанияның акционерлерінің сатқан акцияларының құны олардың сатып алғандағы құнынан жоғары болуы мүмкін. Мұндай жағдайда, бағалы қағаздар портфелінің бір бөлігін сату қажет, сол арқылы, компанияға қайтарған акционерлерді акцияларының құндары өтеледі. Сондай-ақ акционерлердің акцияларды компанияға көп мөлшерде сатуы, олардың бағамдарының төмендеуіне жол беріп, нәтижесінде компанияның қаржылық жағдайына теріс әсер етеді.
1.3 Коммерциялық бaнктердің инвестициялық қызметінің формалары
Коммерциялық банктердің инвестициялық қызметінің формаларын экономикалық әдебиетте жіктеу жалпы қабылданған мәндерден біршама ерекшеленеді, бұл коммерциялық банктердің инвестициялық қызметінің ерекшеліктерімен айқындалады. Банк салымдарын келесі топтарға бөлуге болады [6]:
* қаражат салу объектісіне сәйкес нақты экономикалық активтерге (нақты инвестициялар) салымдарды және қаржы активтеріне (қаржылық инвестициялар) салымдарды бөлу қисынды. Банк инвестициялары неғұрлым жеке объектілер бойынша да саралануы мүмкін: инвестициялық несиелерге, жедел депозиттерге, пайларға және үлестік қатысу, бағалы қағаздарға, жылжымайтын мүлікке, бағалы металдар мен тастарға, топтама (коллекция) заттарына, мүліктік және зияткерлік құқықтарға және т. б. салымдар;
* салымдардың мақсатына қарай банктік инвестициялар - инвестициялау объектісін тікелей басқаруды қамтамасыз етуге бағытталған және инвестициялық объектіні тікелей басқару мақсатын көздемейтін портфельдік, ал пайыздар мен дивидендтер ағыны түрінде немесе активтердің нарықтық құнының өсуі салдарынан табыс алуға арналған есепте жүзеге асырылатын тікелей болуы мүмкін;
* салымдарды тағайындау бойынша кәсіпорындар мен ұйымдарды құру мен дамытуға инвестициялар және банктердің шаруашылық қызметіне қатысуына байланысты емес инвестициялар деп бөлуге болады;
* инвестициялауға арналған қаражат көздері бойынша банктің өз есебінен жасалатын меншікті инвестициялары (дилерлік операциялар) және банк өз клиенттерінің есебінен және тапсырмасы бойынша жүзеге асыратын клиенттік инвестициялары болып (брокерлік операциялар) бөлінеді.);
* инвестициялар салу мерзімдері бойынша қысқа мерзімді (бір жылға дейін), орта мерзімді (үш жылға дейін) және ұзақ мерзімді (үш жылдан астам) болуы мүмкін.
Коммерциялық банктердің инвестициялары тәуекел түрлері, аймақтар, салалар және басқа да белгілері бойынша да жіктеледі. Банк инвестицияларының нысандары мен түрлерінің аса маңызды сипаттамасы инвестициялау мақсаттары мен инвестициялық құндылықтарға қойылатын талаптардың қарама-қайшылығын көрсететін "кірістілік-тәуекел-өтімділік" үшбұрышы деп аталатын қаражат салымдарының біріккен критерийі тұрғысынан оларды бағалау болып табылады.
Деректердің едәуір массивінде орташаланған салымдар объектілерінің инвестициялық сапасы ретіндегі кірістілік, өтімділік және тәуекел арасында тұрақты тәуелділік бар. Олар, әдетте, кірістіліктің ұлғаюына қарай өтімділік төмендейтіндіктен және салымдардың тәуекелінің өсуінен көрінеді. Бұл, негізінен, бір мезгілде барлық өлшемдерге барынша жауап беретін инвестициялық құндылықтар жоқ екенін куәландырады. Сонымен бірге практикада барлық инвестициялық қасиеттердің қандай да бір объектісінде қосылыстардың парадоксалды нұсқалары туындауы мүмкін [7].
Коммерциялық банктердің инвестициялық қызметінің индикаторлары:
* коммерциялық банктердің инвестициялық ресурстарының көлемі;
* инвестициялық ресурстардың нақты құнының индексі;
* банк инвестицияларының көлемі;
* банктердің жиынтық активтеріндегі инвестициялық салымдардың үлесі;
* олардың қосымшалары объектілері бойынша банк инвестицияларының құрылымдық көрсеткіштері;
* банктердің инвестициялық қызметі тиімділігінің көрсеткіштері, атап айтқанда, инвестициялар көлеміне есептегендегі активтердің өсімі және пайданың өсімі;
* капиталдың табысты қаржы активтеріне салынуымен салыстырғанда өндірістік секторға инвестициялаудың балама кірістілік көрсеткіштері.
Коммерциялық банктердің осы жағдайларда олардың қызметіне әсер ететін әртүрлі факторларды ескере отырып, инвестициялаудың оңтайлы формаларын таңдауы инвестициялық саясатты әзірлеуді және іске асыруды болжайды.
Осы институттардың коммерциялық құрылымдар ретіндегі мәнінен туындайтын банктердің экономикалық мүдделері олардың өтімділігі мен сенімділігін сақтай отырып, өз операцияларының табыстылығын қамтамасыз етуден тұрады. Банктер негізінен меншікті емес, тартылған және заемдық ресурстарымен жұмыс істейді, сондықтан бұл тиісті кепілдіктермен қамтамасыз етілмеген болса, оларды ірі инвестициялық жобаларға сала отырып, өз клиенттерінің қаражатымен тәуекел ете алмайды.
Осыған байланысты инвестициялық саясатты әзірлеу кезінде коммерциялық банктер әрқашан тәуекелді, экономикалық тиімділікті, инвестициялық жобалардың қаржылық тартымдылығын, қысқа, орта және ұзақ мерзімді салымдардың оңтайлы үйлесімділігін негізге алуы тиіс. Сонымен қатар қазіргі инвестициялау жүйесі банктің ішкі ісі ғана емес. Банк қызметін реттеудің негізгі принциптеріне сәйкес банктің саясатын, жедел қызметін және несиелер беру мен капиталдарды инвестициялауға байланысты қолданылатын рәсімдерді тәуелсіз тексеру, сондай-ақ несиелік және инвестициялық портфельдерді ағымдағы басқару қадағалаудың кез келген жүйесінің ажырамас бөлігі болып табылады.
Демек, коммерциялық банктер инвестициялық қызметті ұйымдастыруға және басқаруға байланысты маңызды іс-шараларды нақты пысықтап, формальды түрде бекітуі тиіс. Іс жүзінде, бұл негізделген инвестициялық саясатты әзірлеу және іске асыру жайында әңгіме болып отыр.
Банктердің инвестициялық процеске қатысуын жандандыру қажеттілігі банк жүйесі мен тұтастай алғанда экономиканың табысты дамуының өзара тәуелділігінен туындайды. Бір жағынан, коммерциялық банктер олардың қызметінің қажетті шарты болып табылатын тұрақты экономикалық ортаға мүдделі, ал екінші жағынан - экономикалық дамудың тұрақтылығы көбінесе банк жүйесінің сенімділік дәрежесіне, оның тиімді жұмыс істеуіне байланысты. Сонымен қатар, жеке банктің коммерциялық білім ретінде мүдделері тәуекелдің рұқсат етілген деңгейі кезінде барынша пайда алуға бағытталғандықтан, несиелік мекемелердің экономиканы инвестициялауға қатысуы қолайлы жағдайлар болған кезде ғана болады [5].
Өнеркәсіпті инвестициялаудағы банк секторының рөлін талдау үшін негізгі ұғымдарды анықтаймыз.
Инвестициялық процесс деп инвестициялық қызметті жүзеге асыру бойынша кезеңдердің, іс-қимылдардың, рәсімдер мен операциялардың дәйектілігі түсініледі. Инвестициялық процестің нақты ағымы инвестициялау объектісі мен инвестициялау түрлерімен (нақты немесе қаржылық инвестициялар) айқындалады.
Инвестициялық процесс болашақта пайда табу және құру үшін экономикалық ресурстардың ұзақ мерзімді салымдарымен байланысты болғандықтан, осы салымдардың мәні инвестордың меншікті және қарыз қаражатын пайдалану кезінде жаңа құн құратын активтерге айналдырудан тұрады.
Инвестициялық процесте үш негізгі кезең бөлінеді:
Бірінші (дайындық) кезең -- инвестициялау туралы шешім қабылдау кезеңі. Оның бастапқы фазасы шеңберінде инвестициялау мақсаттары қалыптастырылады, екінші фазада инвестициялау бағыттары айқындалады, ал үшінші фазада нақты объектілерді таңдау, инвестициялық шартты дайындау және жасасу жүргізіледі, онда қатысушылардың салынатын қаражаттың шамасына, инвестициялардың мерзімдері мен тәртібіне қатысты құқықтары мен міндеттері, сондай-ақ инвестициялық процесті жүзеге асыру кезіндегі тараптардың өзара іс-қимылы, инвестициялар объектісін пайдалану тәртібі, жасалған инвестициялар объектісіне меншіктің қатынастары, объектіні пайдаланудан түсетін болашақ кірістерді бөлу айқындалады.
Инвестициялық процестің екінші кезеңі - инвестицияларды жүзеге асыру, оларды іске асыру бойынша әртүрлі шарттар жасасу жолымен құқықтық нысанға тартылатын практикалық іс-әрекеттер. Олар мүлікті беруге байланысты құжаттар; жұмыстарды орындауға немесе қызмет көрсетуге бағытталған шарттар; лицензиялық немесе басқа да азаматтық-құқықтық келісімдер болуы мүмкін. Бұл кезең инвестициялық қызмет объектісін құрумен аяқталады.
Үшінші кезең (эксплуатациялық) - құрылған инвестициялық қызмет объектісін пайдалануға байланысты. Бұл кезеңде тауарлар өндірісі, жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету ұйымдастырылады, маркетинг және жаңа тауарды өткізу жүйесі туындайды. Бұдан басқа, инвестициялық шығындардың өтемақысы жүргізіледі, инвестицияларды сатудан түскен кірістер генерацияланады. Бұл кезең инвестициялардың өтелу мерзіміне сәйкес келеді [8].
Банктердің инвестициялық үдеріске қатысуының негізгі бағыттарын атаймыз:
* Банктердің инвестициялық мақсаттарға қаражат жұмылдыруы;
* Инвестициялық сипаттағы несиелер беру;
* Бағалы қағаздарға, пайларға, үлестік қатысу салымы (банк есебінен де, клиенттің тапсырмасы бойынша да)
Бұл бағыттар бір-бірімен тығыз байланысты. Капиталдарды, халықты жинақтауды, басқа да бос ақша қаражатын жұмылдыра отырып, банктер өз ресурстарын оларды тиімді пайдалану мақсатында қалыптастырады. Қаражатты шоғырландыру жөніндегі операциялардың көлемі мен құрылымы -- банктердің несиелік және инвестициялық портфельдерінің жай-күйіне әсер етудің негізгі факторлары, олардың инвестициялық қызметінің мүмкіндіктері.
Шетелдік практикада "инвестициялар" терминімен, әдетте, бағалы қағаздарға ұзақ мерзімге салынған қаражатты білдіреді. Бұл нақты бар экономикалық қатынастардың теориялық көрінісі болып табылады, өйткені нарықтық экономикадағы инвестициялау тетіктері бағалы қағаздар нарығымен тікелей байланысты. Банктердің инвестициялық қызметі екі қызмет түрін көрсету бойынша бизнес ретінде қарастырылады. Олардың бірі - бағалы қағаздарды бастапқы нарықта шығару немесе орналастыру жолымен қолма-қол ақшаны ұлғайту. Екінші -- қайталама нарықта бар бағалы қағаздарды сатып алушылар мен сатушылардың виртуалды кездесуін ұйымдастыру, яғни брокерлер немесе дилерлер функциясы.
Инвестициялар коммерциялық банктің ресурстарын орналастырудың барлық бағыттары ретінде де, кіріс алу мақсатында белгілі бір мерзімге ақша қаражатын орналастыру жөніндегі операциялар ретінде де түсіндіріледі. Бірінші жағдайда инвестицияларға коммерциялық банктің белсенді операцияларының барлық кешені жатады, екінші жағдайда -- оның мерзімді құраушысы.
Банк инвестицияларының жеке экономикалық мазмұны бар. Микроэкономикалық аспектідегі инвестициялық белсенділікті -- банк тұрғысынан экономикалық субъект ретінде -- тікелей және жанама табыс алу үшін нақты активтерді құру немесе сатып алу және қаржы активтерін сатып алу мерзіміне өз ресурстарын сала отырып, ол инвестор ретінде әрекет ретінде қарастыруға болады.
Сонымен бірге банктердің инвестициялық қызметі қаржылық делдалдар ретінде олардың макроэкономикалық рөлін жүзеге асыруға байланысты өзге аспектіге ие. Бұл ретте банктер шаруашылық жүргізуші субъектілердің инвестицияларға деген қажеттілігін қанағаттандыруға көмектеседі. Нарықтық экономика жағдайында оларға сұраныс ақша-несие нысанында туындайды. Сонымен қатар, банктер жинақ пен салымдарды инвестицияларға айналдыруға мүмкіндік береді.
ІІ. HALYK BANK-ТІҢ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТІН ТAЛДAУ ЖӘНЕ БAҒAЛAУ
2.1 Halyk bank жaйындa жaлпы сипaттaмa
Қазақстан Халық банкі АҚ (Халық банк) -- елдің жүйе құраушы әмбебап коммерциялық банкі. 2018 жылғы қазандағы жағдай бойынша қазақстандық банктер арасында меншікті капитал бойынша 1-ші орында. Қазақстан, Қырғызстан, Ресей, Грузия және Тәжікстан аумағында банктік, сақтандыру, брокерлік және лизингтік қызметті жүзеге асыратын Halyk тобына кіреді. Аймақ елдерінде ең жоғары ұсынысқа ие. Орталық кеңсе Алматы қаласында орналасқан. 2018 жылы Банк Өзбекстанда еншілес құрылым ашу туралы шешім қабылдады. ҚР Үкіметінің зейнетақы мен жәрдемақы төлеу бойынша өзінің филиалдық желісі арқылы агенті болып табылады.
Банк 2-деңгейдегі жеке банк болып табылады, мемлекеттің үлесі бар акционерлік қоғам заңды тұлғаның нысаны [15].
2018 жылдың 28 шілдесінде Қазкоммерцбанк Қазақстанның Халық банкіне қосылды.
2018 жылғы 3 тамызда Fitch Ratings халықаралық рейтинг агенттігі Халық банкінің эмитент дефолтының ұзақ мерзімді рейтингі бойынша болжамын "Тұрақтыдан" "Позитивті" - ға қайта қарады және ЭДР-ді "BB"деңгейінде растады.
28 қарашада Standard & Poor ' s (S&P) халықаралық рейтингтік агенттігі Халық банкінің ұзақ мерзімді кредиттік рейтингін "BB" деңгейінде және тұрақты болжаммен "B" қысқа мерзімді рейтингін растады. Ұлттық шкала бойынша банк рейтингі "kzA+"деңгейінде расталды [15].
Банк Басқармасының төрағасы - Үміт Шаяхметова (басқарма төрағасы 2009 -- қазіргі уақытқа дейін), Директорлар кеңесінің төрағасы -- Александр Павлов. Бұған дейін банкте басшылық қызметтерін атқарған: Зейнолла Кәкімжанов (1994-1997 жылдары Банк Басқармасының төрағасы болған), Кәрім Мәсімов (1997-2000 жылдары Банк Басқармасының төрағасы болған), Әнуар Сәйденов (2000-2002 жылдары басқарма төрағасы), Қайрат Сатылғанов (2002-2003 жылдары басқарма төрағасы), Әсия Сырғабекова (2003-2005 жылдары басқарма төрағасы), Григорий Марченко (2005-2009 жылдары басқарма төрағасы).
Халық банкі Қазақстанның ірі банктерінің үштігіне кіреді.
"Қазақстан Халық банкі" АҚ -- 95 жылдан астам табысты жұмыс істеп келе жатқан Қазақстан Республикасының ірі әмбебап коммерциялық банкі. 2001 жылы жүргізілген Халық банкін жекешелендіру өз клиенттеріне сапалы қызметтердің барынша кең спектрін ұсыну мүмкіндігі болу үшін бизнесті қайта құрылымдауға мүмкіндік берді.
Банк Visa International, MasterCard International, China Union Pay төлем жүйелерінің карточкаларын эмиссиялайды және төлем карточкаларының қазақстандық нарығында өзгеріссіз көшбасшы болып қала береді. Айналыстағы банк карточкаларының жалпы саны 9 млн. бірліктен асты, бұл Қазақстандағы төлем карточкаларын пайдаланушылардың шамамен 40% - ын құрайды [14].
Банктің филиалдық желісі Қазақстанда ең тарамдалған болып табылады және елдің қалалары мен ірі елді мекендерінде 22 филиал мен 634 бөлімшесі бар.
Halyk Bank инфрақұрылымында 4560 банкомат (Қазақстандағы барлық банкоматтар паркінің 50% - ға жуығы), 1090 төлем терминалдары бар және Қазақстандағы ең ірі банкомат болып табылады. Құрылғылар түрлі валюталарда қолма-қол ақша алуға ғана емес, сонымен қатар шоттар мен карталарды аударуға, төлемдерді жүзеге асыруға және банк өнімдеріне тапсырыс беруге мүмкіндік береді.
Дәстүрлі банк бөлімшелеріне қосымша, Halyk Bank клиенттерге Homebank қаржы порталы арқылы қызмет көрсетуге көшуді ынталандыра отырып, қашықтан қызмет көрсету арналарын дамытуда (Казкоммерцбанкпен әзірленген және 2018 жылдың шілдесінде Халық банкінің өнім желісіне біріктірілген бағдарламалық өнім). Homebank арқылы коммуналдық қызметтерді, ұялы байланысты, оқытуды, балабақшалардың қызметтерін, салықтарды, ЖҚЕ бұзғаны үшін айыппұлдарды комиссиясыз төлеуге, карталар мен шоттар арасында аударымдарды жүзеге асыруға, өнімдерді басқаруға және басқа қызметтерге тапсырыс беруге болады.
Homebank мобильді нұсқасының бірегей ерекшелігі (iOS және Android құрылғылары үшін қол жетімді) қолданбадан тікелей қолма-қол ақшасыз төлем жасау үшін тауарларды немесе қызметтерді жеткізушінің QR-кодын сканерлеуге мүмкіндік беретін Scan&Pay(TM) функциясы болып табылады. 2018 жылдың 1 қазанына Homebank тіркелген пайдаланушылар саны 3,38 млн-нан асты. 2018 жылдың 3 тоқсанында портал арқылы жалпы алғанда 28 млн төлемдер мен аударымдар өткізілді.
Halyk Bank жеке тұлғалар үшін нарықта қолжетімді барлық банктік қызметтер спектрін ұсынуда: дебеттік және кредиттік карталар, соның ішінде мультивалюталық, банктік шоттар, әр түрлі депозиттік өнімдер (депозиттер нарығының үлесі 2018 жылдың қазан айындағы 37%), карталар арасындағы онлайн аударымдар. Оның ішінде Қазақстан нарығы үшін бірегей өнімдер мен сервистер: Western Union онлайн аударымдар, American Express несие карталары, QR төлемдер, сондай-ақ несие өнімдерінің кең таңдауын ұсынады: Кепілсіз кредиттер, ипотека, автокредит және т.б.
Банктің адалдық бағдарламасы -- Go! Bonus - елдегі ең ірі (6000-нан астам Коммерсант-серіктес) болып табылады және банктің әрбір клиентіне POS-терминалдарда да, онлайн төлемдерде де карталармен төлеу кезінде бонустар алуға мүмкіндік береді [15].
2.2 Halyk bank-тің инвестициялық қызметін тaлдaу және бaғaлaу
График 1 - Активтердің динамикасы(млрд.теңге)
Ақша қаражаты мен олардың баламаларының сомасы 2017 жылдың басынан бастап 24,3% - ға және 2017 жылғы 30 маусымдағы жағдай бойынша 1 204 035 млн.теңгені құрады. Ақшалай қаражаттың үлесі жалпы активтердің 25,6% - ын құрайды. Несие мекемелеріндегі қаражат жыл басынан 0,5% - ға төмендеп, 44 593 млн. теңгеге жетті. Активтердегі үлесі 0,9% құрайды.
Сатуға арналған қолда бар инвестициялық бағалы қағаздар 93,3%-ға ұлғайды, 2017 жылдың басынан бастап 910537млн. теңгені құрады. Активтердегі үлесі 19,3% құрайды [15].
Шығарылған борыштық бағалы қағаздар 2017 жылдың басынан 34,4% - ға төмендеді және 2017 жылғы 30 маусымдағы жағдай бойынша 383 672 млн. теңгені құрады. Мамыр айында эмитент өз қаражаты есебінен $638,0 млн.сомасына еурооблигацияларды толық көлемде табысты өтеді. Осы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz
Реферат
Курстық жұмыс
Диплом
Материал
Диссертация
Практика
Презентация
Сабақ жоспары
Мақал-мәтелдер
1‑10 бет
11‑20 бет
21‑30 бет
31‑60 бет
61+ бет
Негізгі
Бет саны
Қосымша
Іздеу
Ештеңе табылмады :(
Соңғы қаралған жұмыстар
Қаралған жұмыстар табылмады
Тапсырыс
Антиплагиат
Қаралған жұмыстар
kz