Баға жүйесі әдістері параметрлік шығындар
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
Экономика факультеті
Туризм кафедрасы
Қонақ үй қызметіндегі баға белгілеу пәні бойынша
Қонақ үй қызметіндегі баға жүйесі және баға жүйесінің параметрлері тақырыбындағы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Орындаған:
Тур-33 тобының студенті
Аимахан А.К.
Тексерген:
э.ғ.к., доцент
Дулатбекова Ж.А.
Астана-2018
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
1. ҚОНАҚ ҮЙ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ БАҒА ЖҮЙЕСІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
Қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің және баға жүйесінің параметрлерінің мәні, мақсаты 4
1.2 Қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің және баға жүйесінің параметрлерінің әдістері 7
1.3 Қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің шетелдік тәжірибесі 11
2. ҚОНАҚ ҮЙ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ БАҒА ЖҮЙЕСІН ТАЛДАУ
Қонақ үй қызметінің баға жүйесіне әсер ететін факторларды талдау 13
2.2 Қазақстандағы қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің және баға жүйесі параметрлерінің ерекшеліктерін талдау 16
Шетелдік қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің және баға жүйесі параметрлерінің ерекшеліктерін анықтау 19
3. ҚОНАҚ ҮЙ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ БАҒА ЖҮЙЕСІН ЖӘНЕ БАҒА ЖҮЙЕСІНІҢ ПАРАМЕТРЛЕРІНІҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ МЕН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ 21
ҚОРЫТЫНДЫ 25
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 26
Кіріспе
Қонақ үйдегі баға жүйесі және баға жүйесінің параметрлері- мемлекеттік және де әлемдік нарықтардағы әртүрлі қонақ үй қызметіндегі түрлі компаниялар бойынша экономикалық қатынастарды реттейтін және бағалар түрлерінің бірыңғай түрдегі жүйелі жиынтығы болып табылады. Қонақ үй қызметіндегі баға жүйесі және баға жүйесінің параметрлері тақырыбындағы курстық жұмыста баға жүйесі және оның параметрлерінің қонақ үй қызметіндегі мәні, мақсаты, сонымен қатар оның ерекшеліктері талданатын болады.
Жұмыстың өзектілігі: Баға жүйесі және баға жүйесі параметрлері қонақ үй қызметінде негізгі қызметтерді атқарады. Баға жүйесі қонақ үй қызметінің тұрақты жұмыс атқаруына, дамуына, бәсекеге қабілетті болуына ықпалын тигізеді. Қонақ үй баға белгілеудің әр түрлі әдістерін пайдалана отырып, ұтымды қызмет атқаруға себепші болады.
Жұмыстың мақсаты: Қонақ үй қызметіндегі баға жүйесі мен баға параметрлерін жан-жақты талдау жүргізіп, әсер ететін түрлі факторлар талданады, Қазақстандағы қонақ үй қызметіндегі баға жүйесі бойынша ұсыныстар енгізіледі.
Жұмыстың міндеттері:
қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің және баға параметрлерінің мәнін, мақсатын анықтау;
қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің және параметрлерінің әдістерін және оның артықшылықтарын талдау;
қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің шетелдік тәжірибесін қарастыру және оның ерекшеліктерін қарастыру;
еліміздең қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің және баға жүйесі параметрлерінің анықтау;
шетелдік қонақ үйлердің баға жүесін және баға параметрлерін қарастыра отырып талдау;
қонақ үй қызметіндегі баға жүйесі бойынша мәселелерді қарастыру және де оның шешу жолдарын анықтау;
қонақ үй қызметіндегі баға жүйесі бойынша ұсыныстар жасау.
Курстық жұмыс кіріспе, негізгі бөлім, қорытындыдан тұрады және де негізгі бөлім үш тараудан құралған. Жұмыстың бірінші тарауында қонақ үй қызметіндегі баға жүйесі және баға жүйесінің параметрлері туралы анықтамалар мен қонақ үй қызметіндегі әдістері көрсетіледі. Негізгі бөлімнің екінші тарауында қонақ үй қызметі бойынша баға жүйесіне талдау жасалып, шетелдік баға жүйесі де қарастырылады. Үшінші бөлімде қонақ үй қызметінің баға жүйесі бойынша мәселелер мен оны шешу жолдары туралы ұсыныс көрсетіледі.
1.1 Қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің және баға жүйесінің параметрлерінің мәні, мақсаты
Баға және баға жасау нарықтық экономиканың өте маңызды элементтерінің бірі болып табылады. Баға - күрделі экономикалық категория. Баға негізінде тауарлар өндірісі. өткізілуі, олардың құнын анықтау мәселесі, ұлттық жалпы өнімді шығару, тарату және қолдану және т.с.с. сұрақтар шешіледі.
Бағаның екі негізгі теориясы бар. Бірінші теория бойынша тауар бағасы оның құнын (ұсыныс) айқындайды (бағаның шығынды теориясы). Негізін қалаушылар Вильям Петти, Адам Смит, Давид Рикардо. Олардың ойларынша тауар құны оны өңдіруге кеткен еңбек мөлшерімен анықталады. Бұл теорияның әрі қарай дамытқан К.Маркс болатын (абстрактты еңбек), оның ойынша тауардың құны және бағасы болады. Құн - қоғамға пайдалы еңбек шығындары (орташа). Әртүрлі тауарлар құндарының ара-қатысы оларға кеткен абстрактты еңбек мөлшерлерінің ара-қатысы болып табылады.
Экономикадағы іс-әрекет жасаушы барлық бағалар бір-бірімен байланысты және өзара жеке жүйес құрайды. Бұл жүйе көптеген нарықтық фактордың әсерінен әр уақыт қозғалыста болады. Баға жүйесі жеке өзара байланысты баға блоктарынан құрылады. Барлық бағалардың байланыс негізін, қан тамырлары қызметіне ұқсас байланысты принципі құрады, бүр жүйедегі баға қозғалысы басқа да барлық жүйеге автоматты түрде өзгертулер енгізіледі.
Баға жүйесі - ұлттық және әлемдік нарықтағы әртүрлі қатысушылар арасындағы экономикалық қатынастарды реттейтін және реттейтін бағалардың әр түрлілігінің бірыңғай, жүйелі жиынтығы (2-сурет) [1].
Cурет -1. Баға жүйесінің маңызды және негізгі түрлері [2, 50 б.].
Cуретте көрсетілгендей бағаның негізгі блоктары бірнеше блокасты бөліктерден тұрады. Мысалы ретінде, көтерме сауда бағасы блогы екі блокасты тобына бөлінеді, кәсіпорындардың көтерме сауда бағасы және өнеркәсіп көтерме сауда бағасы [2].
Кесте-1. Баға жүйесінің дифференциация белгісіне сәйкес бөлінуі [3].
Баға саралау белгісі
Баға түрлері
Филиалдар бойынша
және іскерлік салалар
Өнеркәсіптің көтерме бағалары, ауыл шаруашылық өнімдерін сатып алу бағалары, құрылыс өнімдеріне арналған тізбектер (бағаланған), көлік тарифтері, тұтыну тауарлары тізбегі, қызмет тарифтері, сыртқы сауда бағалары (экспорт және импорт)
Қатысу дәрежесі бойынша,
мемлекет
баға бойынша
Нарықтық бағалар, еркін бағалар, монополиялық бағалар, демпингтік бағалар, реттелетін бағалар, тіркелген бағалар, шектеу бағалары
Кезеңдерде
баға белгілеу
Өндірушінің көтерме тізбегі, көтерме демалыс бағалары, көтерме сауда бағалары, бөлшек сауда бағасы
Жеткізу әдісімен (ашық)
Жеткізушінің бос қоймасы, жеткізушінің тегін станциясы, сатып алушының еркін станциясы және т.б.
Бағалық ақпарат сипаты бойынша
Аукциондық бағалар, акциялардың бағалары, нақты мәмілелердің бағалары, анықтамалық тізбектер, баға индексі
Бағалау объектісі бойынша
Өнімнің, жұмыстардың, қызметтердің бағасы, бизнестің бағасы, кәсіпорынның бағасы
1-кестеде көрсетілгендей баға жүйесі дифференция белгісіне баға саралау белгісі және баға түрлері болып екі түрге бөлінеді. Баға саралау белгісі ішінара филиалдар бойынша іскерлік салалар, қатысу дәрежесі бойынша, мемлекеттік баға бойынша, жеткізу әдісімен, бағалық ақпарат сипаты бойынша және соңғысы бағалау объектісі бойынша топтарға бөлінеді.
Бағаны саралау кезінде, баға белгілеу процесіне мемлекеттің қатысуы дәрежесіне қарай, бағалар нарыққа және реттелетіндерге бөлінеді.
Тауарлардың, жұмыстардың, қызметтердің нарықтық бағасы - конъюнктураның әсерінен нарықта баға белгілеу субъектілерінің өзара қарым-қатынасында қалыптасқан баға. Нарық бағалары оларды қаржыландыру шарттары бойынша еркін, монополиялық және демпингтік бөлінеді.
Реттелетін баға - тікелей мемлекеттік үдеріс барысында нарықта қалыптасқан баға. Реттелетін бағалар оларды қалыптастыру шарттары бойынша белгіленген және соңғы бөлінеді.
Әрбір алдыңғы сатыда тауардың қозғалысы бағалары кейінгі кезеңнің
бағасының ажырамас элементі болып табылады. Олар өндірушілердің көтерме бағаларына, көтерме сауда бағасына, көтерме сатып алу бағасына және бөлшек бағаға бөлінеді [3].
Экономикалық қызметтер салалары бойынша бағаларды саралау ұлттық экономиканың жекелеген секторларының сипаттамаларына негізделеді және бағалардың келесі түрлерін қамтиды:
жүк және жолаушы тасымалдарына арналған тарифтер - тауарларды және жұртшылықты жіберушілерге көлік ұйымдары жүктеген тауарлар мен жолаушылардың қозғалысы үшін төлем;
тұтыну тауарларының бағалары халыққа, қонақ үйлерге және ұйымдарға бөлшек сауда желісінде тауарларды сату үшін пайдаланылады;
қызметтерге арналған тарифтер - сервистік компаниялар оларды тұтынушыларға сататын тарифтер жүйесі;
сыртқы сауда бағалары отандық және шетелдік тауарлар мен қызметтер экспорты бағалары болып табылады. Бұл топтың бағалары экспортқа және импортқа бөлінген ұлттық бағалардың анықтамасынан айтарлықтай ерекшеленеді;
экспорттық бағалар - ресейлік өндірушілер немесе сыртқы сауда ұйымдары отандық тауарларды (қызметтерді) әлемдік нарықта сататын бағалар;
Импортталатын тауарлардың бағасы кедендік әкелу баждарын, айырбас бағамдарын, осы өнімнің ел ішінде жүзеге асырылуын ескере отырып, әкелінетін тауарлардың кедендік құнының негізінде белгіленеді.
Қонақ үйлердің иелері, әсіресе басшыларға қонақ үйлерді басқаруға сенім білдірген жағдайда, баға белгілеуде осындай құбылысқа мүдделі мəмілелер ретінде басқарушы қызметкерлердің кәсіпорынға зиян тигізуі туралы мəселелермен айналысуға тура келеді. Өз пайдасын сақтап қалу үшін қонақ үй иелері, өз кезегінде, трансферттік бағаны қолдануға құқылы, яғни бұл тәуелді қонақ үй шегерілген табыстың бір бөлігін бас компанияға немесе салық төлеушінің аумағында орналасқан басқа салық органдарына немесе салықтық жеңілдіктерге ауыстыруға арналған экономикалық құрал [4].
1.2 Қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің және баға жүйесінің параметрлерінің әдістері
Баға жүйесі әдістемесі-құрылым мен баға динамикасын қалыптастырудың принциптері мен әдістерінің жиынтығы.
Әдіснама барлық бағалардың деңгейлері үшін бірдей. Негізгі ережелер мен ережелер қаншалықты ұзаққа бағаланғанына қарай өзгермейді. Әдістеме - белгілі бір елдің экономикасында жұмыс істейтін бірыңғай баға жүйесін құрудың қажетті шарты.
Баға жүйесі әдісі әдістердің ажырамас бөлігі болып табылады, олар баға белгілеу әдістерін біріктіреді. Әдістеме негізінде баға саясаты әзірленді және әдіснамаларда практикада осы стратегияны іске асыру бойынша нақты ұсыныстар бар.
Қолданыстағы әдістер менеджмент деңгейіне, бағалар түрлеріне және өнім топтарына байланысты болады. Әрбір техниканың өз ерекшеліктері бар.
Баға жүйесі әдістері
параметрлік
шығындар
Бірлік бағасының әдісі;
Баллдар әдісі;
Регрессия әдісі
Жалпы шығын әдісі;
Стандартты шығын әдісі;
Тікелей шығын әдісі (тікелей стандартты шарттар жиынтығы)
Сурет-2. Баға жүйесі әдістері [5].
Сурет 2-де көрсетілгендей, баға жүйесі мынадай әдістерден тұрады, яғни шығындар және параметрлік әдіс болып бөлінеді.
Бағаны есептеу әдістеріне толық шығындар әдісі, стандартты шығындар әдісі, тікелей шығындар әдісі жатады.
Толық шығындар әдісі - бұл шығындардың шығу тегіне қарамастан, өнімнің бірлігіне есептелетін шығындар негізінде баға белгілеу әдісі. Бағаны анықтаудың негізі өндіріс бірлігіне өндіруші нақты шығын болып табылады, оған қажетті компания кірісі қосылады. Бұл әдіс монополиялық жағдайға жақын және қонақ үйлердің өнімдерін сату іс жүзінде кепілдендірілген қонақ үй кәсіпорындарымен қолданылады.
Тікелей шығындар әдісі - нарықтық жағдайларға негізделген тікелей шығындарды анықтауға негізделген баға белгілеу әдісі, күтілетін сату бағалары. Шартты түрде өзгеретін барлық шығындар өнімдердің көлеміне байланысты және тікелей деп саналады. Қалған шығындар қаржылық нәтижелерге қатысты. Сондықтан бұл әдіс төмендетілген шығындар бойынша баға белгілеу әдісі деп аталады.
Әдістің басты артықшылығы - өнімнің ең тиімді түрлерін анықтау мүмкіндігі. Жанама шығындар іс жүзінде бір өнімнің екіншісімен ауыстыру кезінде немесе белгілі бір шектерде өндіріс ауқымын өзгерткенде өзгермейді деп болжанады. Демек, өнім бағасының және төмендетілген шығындар арасындағы айырмашылық неғұрлым жоғары болса, онда жалпы пайда (қамту), тиісінше, рентабельділік артады. Осылайша, жанама шығындар белгілі бір өнімге бөлінбейді, тұтастай алғанда оларда жабылуы керек жалпы пайда.
Баға деңгейлеріне қарай бағаларды дифференциациялау тауарлар , сондай-ақ қонақ үйлердегі қызмет көрсетулер ретінде қалыптастырылған бағалардың сандық өзара байланысын өндірушіден соңғы тұтынушыға дейін жылжытады. Баға тікелей шығындар әдісінің өзгеруі стандартты және тікелей шығындар әдістерінің артықшылықтарын біріктіретін стандартты тікелей шығындар әдісі болып табылады.
Параметрлік баға әдістеріне нақты баға әдісі, нүкте әдісі және регрессиялық әдіс жатады [6, 60 б.].
Бірлік бағасының əдісі өнім сапасының негізгі параметрлерінің біріне сəйкес баға белгілеуге негізделген. Белгілі баға бағаны тауар сапасының, яғни қонақ үйдегі қызмет көрсету сапасының негізгі параметріне бөлу арқылы есептеледі. Бұл әдіс қателіктерді болдырмау үшін тек қана бағалау үшін қолданылады.
Сурет-3. Нүктелік әдісті практикалық қолдану бойынша алгоритмі [5].
Ұпайлардың әдісі тауарлардың параметрлерін маңыздылығын сараптамалық бағалауды қолданудан тұрады. 3-суретке көрсетілгендей, белгілі бір бағаны анықтау кезінде нүктелік әдісті практикалық қолдану келесі алгоритмге сәйкес жүзеге асырылады.
Қонақжайлық индустриясының кәсіпорындарының бағалық саясатының міндеті олардың өнімдері мен қызметтері үшін баға белгілеу стратегиясын және тактикасын әзірлеуге, атап айтқанда, жаңа өнімдер мен қызметтердің бастапқы нарықтық бағаларын анықтауға байланысты. Нарықтық бағаларды қалыптастыру механизмін оңтайландыру баға саясатын әзірлеудің келесі кезеңдері арқылы жүзеге асырылады:
Сурет-4. Баға саясатын әзірлеу [7, 350 б.].
Қонақжайлық индустриясындағы баға саясатын әзірлеу 4-суретте көрсетілгендей бірнеше кезеңдерден тұрады, мақсаттарды анықтау, баға саясатына әсер ететін факторлар,модельдерін анықтау, жарнама бағасын есептеу, тактикалық реттеу әдістерін анықтау сынды болып бөлініп, әр кезең маңызды қызмет атқарады.
Бірінші кезеңде қонақжайлылық индустриясының кәсіпорынның жалпы стратегиясымен айқындалатын бағалық мақсаттар қалыптастырылады. Міндеттерді келесі критерийлер бойынша жіктеуге болады:
Сурет -5. Қонақ үйдегі жалпы стратегиямен айқындалатын бағалар [7, 350 б.].
5-суретте көрсетілгендей, бірінші кезеңде қонақжайлылық индустриясының кәсіпорынның жалпы стратегиясымен айқындалатын бағалық мақсаттар қалыптастырылады.
Таңдалған баға стратегиясын жүзеге асыру үшін қонақ үй кәсәпорындары баға жүйесі әдістерінің бірін таңдайды:
орташа шығындар және орташа табыс;
мақсатты табысты қамтамасыз ету;
қонақ үй қызмет көрсетуінің болжамды құнына негізделген бағалар;
бағаны бәсекелестердің ағымдағы бағалары деңгейінде белгілеу;
жабық сауда-саттық негізінде баға белгілеу [7, 350 б.].
Қорытындылай келе, қонақ үй кәсіпорындарында баға жүйесі және де баға жүйесі параметрлері бойынша баға жүйесінің әр түрлі әдістері қолданылады.
Қонақ үй бизнесі қызметіндегі баға жүйесінің шетелдік тәжірибесі
Қазіргі нарықтық экономиканы мемлекеттің белсенді экономикалық рөлінсіз елестету мүмкін емес. Іс жүзінде барлық шет елдерде экономикаға мемлекеттің араласу механизмдері бар, бірақ оның нақты нысандары, құралдары және левереджі кейде айтарлықтай ерекшеленеді. Көптеген елдер процедура мен баға белгілеу әдіснамасын реттейтін заңнамалық актілер түрінде ресімделетін баға белгілеудің белгіленген ережелерін пайдаланады. Шетелдерде баға белгілеу тәжірибесін зерделеу біздің елде баға механизмін қалыптастыруда оны пайдалану мүмкіндіктерін анықтау үшін қажет.
Дамыған дамыған елдер жанама реттеуді қолданады, бұл өз кезегінде бағаларға емес, олардың қалыптасуымен байланысты факторларға әсер етеді. Мысалы, жиынтық сұраныстың салық, кредиттік және айырбас бағамының саясаты, соның ішінде қолма-қол ақшаны беру саясаты әсер етеді. Осындай мемлекеттік араласудың нәтижесінде көптеген өндірістерде өндіріс пен жұмыспен қамту ынталандырылады, бұл өз кезегінде халық тұтынатын тауарлар нарығына және тиімді қоғамдық сұраныс көлеміне әсер етеді.
1946 жылы, мысалы, Ұлыбританияда бақыланатын бағалар тұтыну тауарларын сату көлемінің 60% -на дейін жетеді. Людвиг Эрхард жетекшілігімен шешілетін баға мәселелері бойынша соғыстан кейінгі Германия тәжірибесінің көрсеткіші. 1948 жылы негізгі тұтыну тауарлары үшін сауда-өнеркәсіптік топтар мен кәсіподақтар бірлесіп әзірлеген тиісті бағалардың каталогтары енгізілді. Олар қандай бағаларды дұрыс есептеу арқылы қолайлы болып саналатындығын анықтады. Сондай-ақ, өздігінен артық прогрессияға тыйым салатын заң да бар еді.
Шет елдердің үкіметтері бағаларды реттеу мен бақылаудың әртүрлі формаларын қолданады. Олардың ішінде:
өнімдерге, қызметтерге (электр энергиясы, байланыс, көлік, дәрі-дәрмектер, тамақ өнімдерінің жекелеген түрлері, шикізат және т.б.) бағаларды немесе олардың лимиттерін тікелей әкімшілік белгілеу;
Мысалы, АҚШ-тың кейбір штаттарында сатушыларға шығындардан төмен баға бойынша өнімдерді сатуға тыйым салатын ақшасыз сауда туралы заңдар бар, олар бизнес үшін үстеме шығындардың орнын толтырады және пайда. Осылайша, ірі компаниялар жиі кішігірім бәсекелестерін жою үшін бағаны белгіленген деңгейден төмендете алмайды;
баға кемсітушілікке тыйым салу. Мысалы, Құрама Штаттарда Robinson-Patman заңы өндірушілер мен көтерме саудагерлердің әртүрлі көтерме саудамен айналысуға тыйым салады - өнімнің ұқсас сапасына арналған арналар - әртүрлі бағаны пайдалану үшін, бұл бәсекелестікке зиян тигізуі мүмкін. Баға объективті түрде іске асырылу шарттарымен анықталуы тиіс және барлық бәсекелес сатушыларға бірдей қол жетімді
болуы тиіс;
монополияға қарсы заңнамаға сәйкес бағалық келісімдерді көлденең және тігінен қою мүмкіндігін шектеу. Көлденең келісімшарттар бірнеше өндірушілер, көтерме немесе бөлшек сатушылар арасында бағаны белгілеуге келіседі. Тікелей келісімдер өндірушілер немесе көтерме тауарлардың немесе қызметтердің соңғы бөлшек сауда бағаларын бақылайтын жағдайларда туындайды;
баға деңгейлері туралы мемлекеттік органдардың (әкімдердің) келісімдері немесе өндірушілермен немесе кәсіпорындардың конфедерацияларымен олардың динамикасы;
сыртқы нарықты әсерінен ұлттық экономиканы қорғауға бағытталған демпингке қарсы заңнама.
Басқа елдерден айырмашылығы, Жапонияда соңғы жылдары тұтыну бағаларының дефляциясы байқалды, өндірушілер бағасы 1991 жылдан бастап құлдырады. Мемлекет тұтыну бағаларының 20% -ын, оның ішінде күріш, бидай, ет және сүт өнімдері, су, электр және газ тарифтерін реттейді. , теміржол тарифтері, оқыту құны және медициналық көмек. Бағаға тікелей мемлекеттің араласуы минималды болып табылады және баға бақылауының кез келген түрін шектеу үшін саясат жүргізілсе де, үкімет жетекші индустриялық және сауда компанияларының, фермерлердің және олардың қауымдастықтарының мүддесі үшін белгілі бір тауарлар бағасына әсер етеді.
Жапониядағы экономика мен бағаны реттейтін функцияларды белгілі бір шектерде тек атқарушы билікке ғана емес, сонымен бірге заңнамалық билікке ие министрліктер мен ведомстволар жүзеге асырады. Бағаларды тікелей реттеу мемлекеттік кәсіпорындардың, ең алдымен, негізгі салалар - көмір өнеркәсібі, атом энергетикасы, қара металлургия, сондай-ақ коммуналдық шаруашылық, көлік және байланыс кәсіпорындары жүйесі арқылы жүзеге асырылады; қаржы секторында; ауыл шаруашылығында; денсаулық сақтау және білім беру. Елдің түрлі салаларындағы кәсіпорындардың экономикалық белсенділігін реттейтін 180 заңның шамамен жартысы баға белгілеу мәселелеріне әсер етеді [8. 67.].
2. ҚОНАҚ ҮЙ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ БАҒА ЖҮЙЕСІН ТАЛДАУ
2.1 Қонақ үй қызметінің баға жүйесіне әсер ететін факторлар
Компанияның ішкі және сыртқы факторлары компанияның баға жүйесі туралы шешім қабылдауға ықпал етеді. 6-суретте көрсетілгендей, ішкі факторлар компанияның маркетингтік мақсаттарын, маркетингтік шешімдердің барлық компоненттерінің стратегиясын - маркетингтік миксті, шығындарды және ұйымды қамтиды. Сыртқы факторлар нарықтың сипатын және сұранысты, бәсекелестіктің дәрежесін және басқа да қоршаған орта жағдайларын қамтиды.
Кесте-2. Баға жүйесіне әсер ететін факторлар [9. 511 б.].
№
Ішкі факторлар
Бағаны анықтау
Сыртқы факторлар
1
Маркетинг мақсаты
Нарық сипаты
2
Маркетинг-микс стратегиясы
Бәсекелестік
3
шығын
Басқа да факторлар
4
Баға жүйесі бойынша ұйым
2-кестеде көрсетілгендей, баға жүйесіне әсер ететін факторлар жеке-жеке талданатын болады.
Маркетинг мақсаты. Бағаны белгілеместен алдын, компания өнім стратегиясын таңдайды. Егер компания мақсатты нарық таңдап алса және оған дұрыс қойылса, оның маркетингтік микс стратегиясы, соның ішінде баға, дәлірек болады. Мысалы, Four Seasons қонақүйлерді люкс санатындағы қонақ үй ретінде анықтап, көптеген басқа қонақ үйлерге қарағанда қонақ үй бағасын қымат етіп қояды, Red Roof Inns өзін мотель ретінде анықтап, саяхатшыларға арнап қызмет көрсетеді. Мұндай нарықтық баға төмен бағаларды талап етеді. Осылайша, қонақ үй компаниялары өз баға жүйесін анықтап отыр.
Яғни, маркетинг жағынан қарастыратын болсақ, Маркетингтің басты мақсаттары - өмір сүру, қысқа мерзімді пайдасын барынша арттыру, нарық үлесін барынша арттыру, өнімнің жоғары сапасын қамтамасыз етудегі көшбасшылық.
Маркетинг-микс стратегиясы. Баға маркетингтік мақсаттарды жүзеге асыру үшін компания пайдаланатын көптеген маркетингтік құралдардың бірі ғана. Баға өнімді дамыту, үйлесімді және тиімді маркетингтік бағдарламаны қалыптастыру үшін тарату желісін құру және жарнама саласындағы шешімдерді, сатуды ілгерілету және т.б. Маркетинг-микске бағалық шешімдер әсер етуі мүмкін. Мысалы, көтерме саудагерлер арқылы орындарының көпшілігін үлестіруді жоспарлап отырған курорттар, көтерме саудагерлерге жеткілікті мөлшерде жеңілдікті қамтамасыз ету үшін бөлме бағасымен жеткілікті мөлшерде қамтамасыз етуі керек. Бұдан басқа иелер әдетте 5 жылдан 7 жылға дейін қонақ үйлерді жақсы жағдайда ұстау үшін қалпына келтіреді. Баға жүйесі кезінде болашақ шығындарды қарастыру маңызды іс-әрекеттердің бірі.
Шығындар. Қонақ үй өз өніміне ең төменгі баға бойынша шығындарды алады. Қонақ үй өнімді өндіру, бөлу және жылжыту шығындарын жабатын бағаны белгілеуге тырысады. Бұл шығындарды жабудан басқа, инвесторларға қайтару үшін тиісті мөлшерлеме беру үшін баға жеткілікті жоғары болуы тиіс. Сондықтан компания бағалары баға стратегиясында маңызды элемент болуы мүмкін. Көптеген компаниялар өз салаларында арзан өндірушілер болуға тырысуда.
Көптеген қонақ үй компаниялары шығындардың бағасын және бағаға олардың қатынасын бағалау үшін күрделі модельдер мен бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірледі. Embassy Suits қонақ үй бойынша зерттеу жүргізе отырып ең қымбат қонақ міндетті түрде қызмет үшін ең жоғарғы бағаны төлейтін адам емес деп есептейді. Embassy Suits әзірлеген модель қазіргі уақытта еңбекке ақы төлеу, жарнама, қызметтерді сату үшін арнайы ынталандыру және басқа да тиісті шығындар, қонақтарды тарту мен оларға қызмет көрсету шығындарын зерттейді.
Ұйымдастыру. Басқарма ұйым ішіндегі бағаны кім белгілейтінін шешеді. Көптеген компаниялар осы мәселеге әртүрлі көзқараспен қарайды. Кішігірім компанияларда баға жүйесін көбінесе маркетинг немесе сату бөлімі емес, жоғарғы ... жалғасы
Экономика факультеті
Туризм кафедрасы
Қонақ үй қызметіндегі баға белгілеу пәні бойынша
Қонақ үй қызметіндегі баға жүйесі және баға жүйесінің параметрлері тақырыбындағы
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Орындаған:
Тур-33 тобының студенті
Аимахан А.К.
Тексерген:
э.ғ.к., доцент
Дулатбекова Ж.А.
Астана-2018
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
1. ҚОНАҚ ҮЙ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ БАҒА ЖҮЙЕСІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
Қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің және баға жүйесінің параметрлерінің мәні, мақсаты 4
1.2 Қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің және баға жүйесінің параметрлерінің әдістері 7
1.3 Қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің шетелдік тәжірибесі 11
2. ҚОНАҚ ҮЙ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ БАҒА ЖҮЙЕСІН ТАЛДАУ
Қонақ үй қызметінің баға жүйесіне әсер ететін факторларды талдау 13
2.2 Қазақстандағы қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің және баға жүйесі параметрлерінің ерекшеліктерін талдау 16
Шетелдік қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің және баға жүйесі параметрлерінің ерекшеліктерін анықтау 19
3. ҚОНАҚ ҮЙ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ БАҒА ЖҮЙЕСІН ЖӘНЕ БАҒА ЖҮЙЕСІНІҢ ПАРАМЕТРЛЕРІНІҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ МЕН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ 21
ҚОРЫТЫНДЫ 25
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 26
Кіріспе
Қонақ үйдегі баға жүйесі және баға жүйесінің параметрлері- мемлекеттік және де әлемдік нарықтардағы әртүрлі қонақ үй қызметіндегі түрлі компаниялар бойынша экономикалық қатынастарды реттейтін және бағалар түрлерінің бірыңғай түрдегі жүйелі жиынтығы болып табылады. Қонақ үй қызметіндегі баға жүйесі және баға жүйесінің параметрлері тақырыбындағы курстық жұмыста баға жүйесі және оның параметрлерінің қонақ үй қызметіндегі мәні, мақсаты, сонымен қатар оның ерекшеліктері талданатын болады.
Жұмыстың өзектілігі: Баға жүйесі және баға жүйесі параметрлері қонақ үй қызметінде негізгі қызметтерді атқарады. Баға жүйесі қонақ үй қызметінің тұрақты жұмыс атқаруына, дамуына, бәсекеге қабілетті болуына ықпалын тигізеді. Қонақ үй баға белгілеудің әр түрлі әдістерін пайдалана отырып, ұтымды қызмет атқаруға себепші болады.
Жұмыстың мақсаты: Қонақ үй қызметіндегі баға жүйесі мен баға параметрлерін жан-жақты талдау жүргізіп, әсер ететін түрлі факторлар талданады, Қазақстандағы қонақ үй қызметіндегі баға жүйесі бойынша ұсыныстар енгізіледі.
Жұмыстың міндеттері:
қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің және баға параметрлерінің мәнін, мақсатын анықтау;
қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің және параметрлерінің әдістерін және оның артықшылықтарын талдау;
қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің шетелдік тәжірибесін қарастыру және оның ерекшеліктерін қарастыру;
еліміздең қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің және баға жүйесі параметрлерінің анықтау;
шетелдік қонақ үйлердің баға жүесін және баға параметрлерін қарастыра отырып талдау;
қонақ үй қызметіндегі баға жүйесі бойынша мәселелерді қарастыру және де оның шешу жолдарын анықтау;
қонақ үй қызметіндегі баға жүйесі бойынша ұсыныстар жасау.
Курстық жұмыс кіріспе, негізгі бөлім, қорытындыдан тұрады және де негізгі бөлім үш тараудан құралған. Жұмыстың бірінші тарауында қонақ үй қызметіндегі баға жүйесі және баға жүйесінің параметрлері туралы анықтамалар мен қонақ үй қызметіндегі әдістері көрсетіледі. Негізгі бөлімнің екінші тарауында қонақ үй қызметі бойынша баға жүйесіне талдау жасалып, шетелдік баға жүйесі де қарастырылады. Үшінші бөлімде қонақ үй қызметінің баға жүйесі бойынша мәселелер мен оны шешу жолдары туралы ұсыныс көрсетіледі.
1.1 Қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің және баға жүйесінің параметрлерінің мәні, мақсаты
Баға және баға жасау нарықтық экономиканың өте маңызды элементтерінің бірі болып табылады. Баға - күрделі экономикалық категория. Баға негізінде тауарлар өндірісі. өткізілуі, олардың құнын анықтау мәселесі, ұлттық жалпы өнімді шығару, тарату және қолдану және т.с.с. сұрақтар шешіледі.
Бағаның екі негізгі теориясы бар. Бірінші теория бойынша тауар бағасы оның құнын (ұсыныс) айқындайды (бағаның шығынды теориясы). Негізін қалаушылар Вильям Петти, Адам Смит, Давид Рикардо. Олардың ойларынша тауар құны оны өңдіруге кеткен еңбек мөлшерімен анықталады. Бұл теорияның әрі қарай дамытқан К.Маркс болатын (абстрактты еңбек), оның ойынша тауардың құны және бағасы болады. Құн - қоғамға пайдалы еңбек шығындары (орташа). Әртүрлі тауарлар құндарының ара-қатысы оларға кеткен абстрактты еңбек мөлшерлерінің ара-қатысы болып табылады.
Экономикадағы іс-әрекет жасаушы барлық бағалар бір-бірімен байланысты және өзара жеке жүйес құрайды. Бұл жүйе көптеген нарықтық фактордың әсерінен әр уақыт қозғалыста болады. Баға жүйесі жеке өзара байланысты баға блоктарынан құрылады. Барлық бағалардың байланыс негізін, қан тамырлары қызметіне ұқсас байланысты принципі құрады, бүр жүйедегі баға қозғалысы басқа да барлық жүйеге автоматты түрде өзгертулер енгізіледі.
Баға жүйесі - ұлттық және әлемдік нарықтағы әртүрлі қатысушылар арасындағы экономикалық қатынастарды реттейтін және реттейтін бағалардың әр түрлілігінің бірыңғай, жүйелі жиынтығы (2-сурет) [1].
Cурет -1. Баға жүйесінің маңызды және негізгі түрлері [2, 50 б.].
Cуретте көрсетілгендей бағаның негізгі блоктары бірнеше блокасты бөліктерден тұрады. Мысалы ретінде, көтерме сауда бағасы блогы екі блокасты тобына бөлінеді, кәсіпорындардың көтерме сауда бағасы және өнеркәсіп көтерме сауда бағасы [2].
Кесте-1. Баға жүйесінің дифференциация белгісіне сәйкес бөлінуі [3].
Баға саралау белгісі
Баға түрлері
Филиалдар бойынша
және іскерлік салалар
Өнеркәсіптің көтерме бағалары, ауыл шаруашылық өнімдерін сатып алу бағалары, құрылыс өнімдеріне арналған тізбектер (бағаланған), көлік тарифтері, тұтыну тауарлары тізбегі, қызмет тарифтері, сыртқы сауда бағалары (экспорт және импорт)
Қатысу дәрежесі бойынша,
мемлекет
баға бойынша
Нарықтық бағалар, еркін бағалар, монополиялық бағалар, демпингтік бағалар, реттелетін бағалар, тіркелген бағалар, шектеу бағалары
Кезеңдерде
баға белгілеу
Өндірушінің көтерме тізбегі, көтерме демалыс бағалары, көтерме сауда бағалары, бөлшек сауда бағасы
Жеткізу әдісімен (ашық)
Жеткізушінің бос қоймасы, жеткізушінің тегін станциясы, сатып алушының еркін станциясы және т.б.
Бағалық ақпарат сипаты бойынша
Аукциондық бағалар, акциялардың бағалары, нақты мәмілелердің бағалары, анықтамалық тізбектер, баға индексі
Бағалау объектісі бойынша
Өнімнің, жұмыстардың, қызметтердің бағасы, бизнестің бағасы, кәсіпорынның бағасы
1-кестеде көрсетілгендей баға жүйесі дифференция белгісіне баға саралау белгісі және баға түрлері болып екі түрге бөлінеді. Баға саралау белгісі ішінара филиалдар бойынша іскерлік салалар, қатысу дәрежесі бойынша, мемлекеттік баға бойынша, жеткізу әдісімен, бағалық ақпарат сипаты бойынша және соңғысы бағалау объектісі бойынша топтарға бөлінеді.
Бағаны саралау кезінде, баға белгілеу процесіне мемлекеттің қатысуы дәрежесіне қарай, бағалар нарыққа және реттелетіндерге бөлінеді.
Тауарлардың, жұмыстардың, қызметтердің нарықтық бағасы - конъюнктураның әсерінен нарықта баға белгілеу субъектілерінің өзара қарым-қатынасында қалыптасқан баға. Нарық бағалары оларды қаржыландыру шарттары бойынша еркін, монополиялық және демпингтік бөлінеді.
Реттелетін баға - тікелей мемлекеттік үдеріс барысында нарықта қалыптасқан баға. Реттелетін бағалар оларды қалыптастыру шарттары бойынша белгіленген және соңғы бөлінеді.
Әрбір алдыңғы сатыда тауардың қозғалысы бағалары кейінгі кезеңнің
бағасының ажырамас элементі болып табылады. Олар өндірушілердің көтерме бағаларына, көтерме сауда бағасына, көтерме сатып алу бағасына және бөлшек бағаға бөлінеді [3].
Экономикалық қызметтер салалары бойынша бағаларды саралау ұлттық экономиканың жекелеген секторларының сипаттамаларына негізделеді және бағалардың келесі түрлерін қамтиды:
жүк және жолаушы тасымалдарына арналған тарифтер - тауарларды және жұртшылықты жіберушілерге көлік ұйымдары жүктеген тауарлар мен жолаушылардың қозғалысы үшін төлем;
тұтыну тауарларының бағалары халыққа, қонақ үйлерге және ұйымдарға бөлшек сауда желісінде тауарларды сату үшін пайдаланылады;
қызметтерге арналған тарифтер - сервистік компаниялар оларды тұтынушыларға сататын тарифтер жүйесі;
сыртқы сауда бағалары отандық және шетелдік тауарлар мен қызметтер экспорты бағалары болып табылады. Бұл топтың бағалары экспортқа және импортқа бөлінген ұлттық бағалардың анықтамасынан айтарлықтай ерекшеленеді;
экспорттық бағалар - ресейлік өндірушілер немесе сыртқы сауда ұйымдары отандық тауарларды (қызметтерді) әлемдік нарықта сататын бағалар;
Импортталатын тауарлардың бағасы кедендік әкелу баждарын, айырбас бағамдарын, осы өнімнің ел ішінде жүзеге асырылуын ескере отырып, әкелінетін тауарлардың кедендік құнының негізінде белгіленеді.
Қонақ үйлердің иелері, әсіресе басшыларға қонақ үйлерді басқаруға сенім білдірген жағдайда, баға белгілеуде осындай құбылысқа мүдделі мəмілелер ретінде басқарушы қызметкерлердің кәсіпорынға зиян тигізуі туралы мəселелермен айналысуға тура келеді. Өз пайдасын сақтап қалу үшін қонақ үй иелері, өз кезегінде, трансферттік бағаны қолдануға құқылы, яғни бұл тәуелді қонақ үй шегерілген табыстың бір бөлігін бас компанияға немесе салық төлеушінің аумағында орналасқан басқа салық органдарына немесе салықтық жеңілдіктерге ауыстыруға арналған экономикалық құрал [4].
1.2 Қонақ үй қызметіндегі баға жүйесінің және баға жүйесінің параметрлерінің әдістері
Баға жүйесі әдістемесі-құрылым мен баға динамикасын қалыптастырудың принциптері мен әдістерінің жиынтығы.
Әдіснама барлық бағалардың деңгейлері үшін бірдей. Негізгі ережелер мен ережелер қаншалықты ұзаққа бағаланғанына қарай өзгермейді. Әдістеме - белгілі бір елдің экономикасында жұмыс істейтін бірыңғай баға жүйесін құрудың қажетті шарты.
Баға жүйесі әдісі әдістердің ажырамас бөлігі болып табылады, олар баға белгілеу әдістерін біріктіреді. Әдістеме негізінде баға саясаты әзірленді және әдіснамаларда практикада осы стратегияны іске асыру бойынша нақты ұсыныстар бар.
Қолданыстағы әдістер менеджмент деңгейіне, бағалар түрлеріне және өнім топтарына байланысты болады. Әрбір техниканың өз ерекшеліктері бар.
Баға жүйесі әдістері
параметрлік
шығындар
Бірлік бағасының әдісі;
Баллдар әдісі;
Регрессия әдісі
Жалпы шығын әдісі;
Стандартты шығын әдісі;
Тікелей шығын әдісі (тікелей стандартты шарттар жиынтығы)
Сурет-2. Баға жүйесі әдістері [5].
Сурет 2-де көрсетілгендей, баға жүйесі мынадай әдістерден тұрады, яғни шығындар және параметрлік әдіс болып бөлінеді.
Бағаны есептеу әдістеріне толық шығындар әдісі, стандартты шығындар әдісі, тікелей шығындар әдісі жатады.
Толық шығындар әдісі - бұл шығындардың шығу тегіне қарамастан, өнімнің бірлігіне есептелетін шығындар негізінде баға белгілеу әдісі. Бағаны анықтаудың негізі өндіріс бірлігіне өндіруші нақты шығын болып табылады, оған қажетті компания кірісі қосылады. Бұл әдіс монополиялық жағдайға жақын және қонақ үйлердің өнімдерін сату іс жүзінде кепілдендірілген қонақ үй кәсіпорындарымен қолданылады.
Тікелей шығындар әдісі - нарықтық жағдайларға негізделген тікелей шығындарды анықтауға негізделген баға белгілеу әдісі, күтілетін сату бағалары. Шартты түрде өзгеретін барлық шығындар өнімдердің көлеміне байланысты және тікелей деп саналады. Қалған шығындар қаржылық нәтижелерге қатысты. Сондықтан бұл әдіс төмендетілген шығындар бойынша баға белгілеу әдісі деп аталады.
Әдістің басты артықшылығы - өнімнің ең тиімді түрлерін анықтау мүмкіндігі. Жанама шығындар іс жүзінде бір өнімнің екіншісімен ауыстыру кезінде немесе белгілі бір шектерде өндіріс ауқымын өзгерткенде өзгермейді деп болжанады. Демек, өнім бағасының және төмендетілген шығындар арасындағы айырмашылық неғұрлым жоғары болса, онда жалпы пайда (қамту), тиісінше, рентабельділік артады. Осылайша, жанама шығындар белгілі бір өнімге бөлінбейді, тұтастай алғанда оларда жабылуы керек жалпы пайда.
Баға деңгейлеріне қарай бағаларды дифференциациялау тауарлар , сондай-ақ қонақ үйлердегі қызмет көрсетулер ретінде қалыптастырылған бағалардың сандық өзара байланысын өндірушіден соңғы тұтынушыға дейін жылжытады. Баға тікелей шығындар әдісінің өзгеруі стандартты және тікелей шығындар әдістерінің артықшылықтарын біріктіретін стандартты тікелей шығындар әдісі болып табылады.
Параметрлік баға әдістеріне нақты баға әдісі, нүкте әдісі және регрессиялық әдіс жатады [6, 60 б.].
Бірлік бағасының əдісі өнім сапасының негізгі параметрлерінің біріне сəйкес баға белгілеуге негізделген. Белгілі баға бағаны тауар сапасының, яғни қонақ үйдегі қызмет көрсету сапасының негізгі параметріне бөлу арқылы есептеледі. Бұл әдіс қателіктерді болдырмау үшін тек қана бағалау үшін қолданылады.
Сурет-3. Нүктелік әдісті практикалық қолдану бойынша алгоритмі [5].
Ұпайлардың әдісі тауарлардың параметрлерін маңыздылығын сараптамалық бағалауды қолданудан тұрады. 3-суретке көрсетілгендей, белгілі бір бағаны анықтау кезінде нүктелік әдісті практикалық қолдану келесі алгоритмге сәйкес жүзеге асырылады.
Қонақжайлық индустриясының кәсіпорындарының бағалық саясатының міндеті олардың өнімдері мен қызметтері үшін баға белгілеу стратегиясын және тактикасын әзірлеуге, атап айтқанда, жаңа өнімдер мен қызметтердің бастапқы нарықтық бағаларын анықтауға байланысты. Нарықтық бағаларды қалыптастыру механизмін оңтайландыру баға саясатын әзірлеудің келесі кезеңдері арқылы жүзеге асырылады:
Сурет-4. Баға саясатын әзірлеу [7, 350 б.].
Қонақжайлық индустриясындағы баға саясатын әзірлеу 4-суретте көрсетілгендей бірнеше кезеңдерден тұрады, мақсаттарды анықтау, баға саясатына әсер ететін факторлар,модельдерін анықтау, жарнама бағасын есептеу, тактикалық реттеу әдістерін анықтау сынды болып бөлініп, әр кезең маңызды қызмет атқарады.
Бірінші кезеңде қонақжайлылық индустриясының кәсіпорынның жалпы стратегиясымен айқындалатын бағалық мақсаттар қалыптастырылады. Міндеттерді келесі критерийлер бойынша жіктеуге болады:
Сурет -5. Қонақ үйдегі жалпы стратегиямен айқындалатын бағалар [7, 350 б.].
5-суретте көрсетілгендей, бірінші кезеңде қонақжайлылық индустриясының кәсіпорынның жалпы стратегиясымен айқындалатын бағалық мақсаттар қалыптастырылады.
Таңдалған баға стратегиясын жүзеге асыру үшін қонақ үй кәсәпорындары баға жүйесі әдістерінің бірін таңдайды:
орташа шығындар және орташа табыс;
мақсатты табысты қамтамасыз ету;
қонақ үй қызмет көрсетуінің болжамды құнына негізделген бағалар;
бағаны бәсекелестердің ағымдағы бағалары деңгейінде белгілеу;
жабық сауда-саттық негізінде баға белгілеу [7, 350 б.].
Қорытындылай келе, қонақ үй кәсіпорындарында баға жүйесі және де баға жүйесі параметрлері бойынша баға жүйесінің әр түрлі әдістері қолданылады.
Қонақ үй бизнесі қызметіндегі баға жүйесінің шетелдік тәжірибесі
Қазіргі нарықтық экономиканы мемлекеттің белсенді экономикалық рөлінсіз елестету мүмкін емес. Іс жүзінде барлық шет елдерде экономикаға мемлекеттің араласу механизмдері бар, бірақ оның нақты нысандары, құралдары және левереджі кейде айтарлықтай ерекшеленеді. Көптеген елдер процедура мен баға белгілеу әдіснамасын реттейтін заңнамалық актілер түрінде ресімделетін баға белгілеудің белгіленген ережелерін пайдаланады. Шетелдерде баға белгілеу тәжірибесін зерделеу біздің елде баға механизмін қалыптастыруда оны пайдалану мүмкіндіктерін анықтау үшін қажет.
Дамыған дамыған елдер жанама реттеуді қолданады, бұл өз кезегінде бағаларға емес, олардың қалыптасуымен байланысты факторларға әсер етеді. Мысалы, жиынтық сұраныстың салық, кредиттік және айырбас бағамының саясаты, соның ішінде қолма-қол ақшаны беру саясаты әсер етеді. Осындай мемлекеттік араласудың нәтижесінде көптеген өндірістерде өндіріс пен жұмыспен қамту ынталандырылады, бұл өз кезегінде халық тұтынатын тауарлар нарығына және тиімді қоғамдық сұраныс көлеміне әсер етеді.
1946 жылы, мысалы, Ұлыбританияда бақыланатын бағалар тұтыну тауарларын сату көлемінің 60% -на дейін жетеді. Людвиг Эрхард жетекшілігімен шешілетін баға мәселелері бойынша соғыстан кейінгі Германия тәжірибесінің көрсеткіші. 1948 жылы негізгі тұтыну тауарлары үшін сауда-өнеркәсіптік топтар мен кәсіподақтар бірлесіп әзірлеген тиісті бағалардың каталогтары енгізілді. Олар қандай бағаларды дұрыс есептеу арқылы қолайлы болып саналатындығын анықтады. Сондай-ақ, өздігінен артық прогрессияға тыйым салатын заң да бар еді.
Шет елдердің үкіметтері бағаларды реттеу мен бақылаудың әртүрлі формаларын қолданады. Олардың ішінде:
өнімдерге, қызметтерге (электр энергиясы, байланыс, көлік, дәрі-дәрмектер, тамақ өнімдерінің жекелеген түрлері, шикізат және т.б.) бағаларды немесе олардың лимиттерін тікелей әкімшілік белгілеу;
Мысалы, АҚШ-тың кейбір штаттарында сатушыларға шығындардан төмен баға бойынша өнімдерді сатуға тыйым салатын ақшасыз сауда туралы заңдар бар, олар бизнес үшін үстеме шығындардың орнын толтырады және пайда. Осылайша, ірі компаниялар жиі кішігірім бәсекелестерін жою үшін бағаны белгіленген деңгейден төмендете алмайды;
баға кемсітушілікке тыйым салу. Мысалы, Құрама Штаттарда Robinson-Patman заңы өндірушілер мен көтерме саудагерлердің әртүрлі көтерме саудамен айналысуға тыйым салады - өнімнің ұқсас сапасына арналған арналар - әртүрлі бағаны пайдалану үшін, бұл бәсекелестікке зиян тигізуі мүмкін. Баға объективті түрде іске асырылу шарттарымен анықталуы тиіс және барлық бәсекелес сатушыларға бірдей қол жетімді
болуы тиіс;
монополияға қарсы заңнамаға сәйкес бағалық келісімдерді көлденең және тігінен қою мүмкіндігін шектеу. Көлденең келісімшарттар бірнеше өндірушілер, көтерме немесе бөлшек сатушылар арасында бағаны белгілеуге келіседі. Тікелей келісімдер өндірушілер немесе көтерме тауарлардың немесе қызметтердің соңғы бөлшек сауда бағаларын бақылайтын жағдайларда туындайды;
баға деңгейлері туралы мемлекеттік органдардың (әкімдердің) келісімдері немесе өндірушілермен немесе кәсіпорындардың конфедерацияларымен олардың динамикасы;
сыртқы нарықты әсерінен ұлттық экономиканы қорғауға бағытталған демпингке қарсы заңнама.
Басқа елдерден айырмашылығы, Жапонияда соңғы жылдары тұтыну бағаларының дефляциясы байқалды, өндірушілер бағасы 1991 жылдан бастап құлдырады. Мемлекет тұтыну бағаларының 20% -ын, оның ішінде күріш, бидай, ет және сүт өнімдері, су, электр және газ тарифтерін реттейді. , теміржол тарифтері, оқыту құны және медициналық көмек. Бағаға тікелей мемлекеттің араласуы минималды болып табылады және баға бақылауының кез келген түрін шектеу үшін саясат жүргізілсе де, үкімет жетекші индустриялық және сауда компанияларының, фермерлердің және олардың қауымдастықтарының мүддесі үшін белгілі бір тауарлар бағасына әсер етеді.
Жапониядағы экономика мен бағаны реттейтін функцияларды белгілі бір шектерде тек атқарушы билікке ғана емес, сонымен бірге заңнамалық билікке ие министрліктер мен ведомстволар жүзеге асырады. Бағаларды тікелей реттеу мемлекеттік кәсіпорындардың, ең алдымен, негізгі салалар - көмір өнеркәсібі, атом энергетикасы, қара металлургия, сондай-ақ коммуналдық шаруашылық, көлік және байланыс кәсіпорындары жүйесі арқылы жүзеге асырылады; қаржы секторында; ауыл шаруашылығында; денсаулық сақтау және білім беру. Елдің түрлі салаларындағы кәсіпорындардың экономикалық белсенділігін реттейтін 180 заңның шамамен жартысы баға белгілеу мәселелеріне әсер етеді [8. 67.].
2. ҚОНАҚ ҮЙ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ БАҒА ЖҮЙЕСІН ТАЛДАУ
2.1 Қонақ үй қызметінің баға жүйесіне әсер ететін факторлар
Компанияның ішкі және сыртқы факторлары компанияның баға жүйесі туралы шешім қабылдауға ықпал етеді. 6-суретте көрсетілгендей, ішкі факторлар компанияның маркетингтік мақсаттарын, маркетингтік шешімдердің барлық компоненттерінің стратегиясын - маркетингтік миксті, шығындарды және ұйымды қамтиды. Сыртқы факторлар нарықтың сипатын және сұранысты, бәсекелестіктің дәрежесін және басқа да қоршаған орта жағдайларын қамтиды.
Кесте-2. Баға жүйесіне әсер ететін факторлар [9. 511 б.].
№
Ішкі факторлар
Бағаны анықтау
Сыртқы факторлар
1
Маркетинг мақсаты
Нарық сипаты
2
Маркетинг-микс стратегиясы
Бәсекелестік
3
шығын
Басқа да факторлар
4
Баға жүйесі бойынша ұйым
2-кестеде көрсетілгендей, баға жүйесіне әсер ететін факторлар жеке-жеке талданатын болады.
Маркетинг мақсаты. Бағаны белгілеместен алдын, компания өнім стратегиясын таңдайды. Егер компания мақсатты нарық таңдап алса және оған дұрыс қойылса, оның маркетингтік микс стратегиясы, соның ішінде баға, дәлірек болады. Мысалы, Four Seasons қонақүйлерді люкс санатындағы қонақ үй ретінде анықтап, көптеген басқа қонақ үйлерге қарағанда қонақ үй бағасын қымат етіп қояды, Red Roof Inns өзін мотель ретінде анықтап, саяхатшыларға арнап қызмет көрсетеді. Мұндай нарықтық баға төмен бағаларды талап етеді. Осылайша, қонақ үй компаниялары өз баға жүйесін анықтап отыр.
Яғни, маркетинг жағынан қарастыратын болсақ, Маркетингтің басты мақсаттары - өмір сүру, қысқа мерзімді пайдасын барынша арттыру, нарық үлесін барынша арттыру, өнімнің жоғары сапасын қамтамасыз етудегі көшбасшылық.
Маркетинг-микс стратегиясы. Баға маркетингтік мақсаттарды жүзеге асыру үшін компания пайдаланатын көптеген маркетингтік құралдардың бірі ғана. Баға өнімді дамыту, үйлесімді және тиімді маркетингтік бағдарламаны қалыптастыру үшін тарату желісін құру және жарнама саласындағы шешімдерді, сатуды ілгерілету және т.б. Маркетинг-микске бағалық шешімдер әсер етуі мүмкін. Мысалы, көтерме саудагерлер арқылы орындарының көпшілігін үлестіруді жоспарлап отырған курорттар, көтерме саудагерлерге жеткілікті мөлшерде жеңілдікті қамтамасыз ету үшін бөлме бағасымен жеткілікті мөлшерде қамтамасыз етуі керек. Бұдан басқа иелер әдетте 5 жылдан 7 жылға дейін қонақ үйлерді жақсы жағдайда ұстау үшін қалпына келтіреді. Баға жүйесі кезінде болашақ шығындарды қарастыру маңызды іс-әрекеттердің бірі.
Шығындар. Қонақ үй өз өніміне ең төменгі баға бойынша шығындарды алады. Қонақ үй өнімді өндіру, бөлу және жылжыту шығындарын жабатын бағаны белгілеуге тырысады. Бұл шығындарды жабудан басқа, инвесторларға қайтару үшін тиісті мөлшерлеме беру үшін баға жеткілікті жоғары болуы тиіс. Сондықтан компания бағалары баға стратегиясында маңызды элемент болуы мүмкін. Көптеген компаниялар өз салаларында арзан өндірушілер болуға тырысуда.
Көптеген қонақ үй компаниялары шығындардың бағасын және бағаға олардың қатынасын бағалау үшін күрделі модельдер мен бағдарламалық қамтамасыз етуді әзірледі. Embassy Suits қонақ үй бойынша зерттеу жүргізе отырып ең қымбат қонақ міндетті түрде қызмет үшін ең жоғарғы бағаны төлейтін адам емес деп есептейді. Embassy Suits әзірлеген модель қазіргі уақытта еңбекке ақы төлеу, жарнама, қызметтерді сату үшін арнайы ынталандыру және басқа да тиісті шығындар, қонақтарды тарту мен оларға қызмет көрсету шығындарын зерттейді.
Ұйымдастыру. Басқарма ұйым ішіндегі бағаны кім белгілейтінін шешеді. Көптеген компаниялар осы мәселеге әртүрлі көзқараспен қарайды. Кішігірім компанияларда баға жүйесін көбінесе маркетинг немесе сату бөлімі емес, жоғарғы ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz