Ақша қаражаттары мен есептеулердің есебі

Жұмыс түрі: Іс-тәжірибеден есеп беру
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 36 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1 тарау. Ұйым қаржысы
0.1 АОАдал сипаттамасы, жалпы танысу
1.2 Ұйымның қаржылық қызметін жоспарлау
1.3 Ұйымның кірісі мен шығысы, құрамы
1.4 Айналым қаражаттары. Айналым қаражаттарына қажеттіліктерді анықтау
1.5 Кәсіпорынның ұйымдастыру-құқықтық түрлерінде қаржы ерекшеліктері
1. 6 Ұйымның қаржылық ресурстарын пайдалану және қалыптастыру
2 тарау.Қаржылық есеп
2.1Бухгалтерия құрылымы мен шаруашылық субъектілер есебін ұйымдастыру
2.2 Ақша қаражаттары мен есептеулердің есебі
2.3 Негізгі қорлардың есебі
2.4 Тауарлы-материалдық қорлар есебі
2.5 Еңбек пен оның төлемінің есебі
2.6 Өндіріс шығындары және өнімнің өзіндік құнының калькуляция есебі
2.7 Дайын өнімнің және оны өткізудің есебі
2.8Қаржылық нәтижелер және меншікті капитал есебі
2.9 Қаржылық есеп беру
2.10 Субъектілерді есептеу саясаты, салықтық есеп саясаты
3 тарау. Экономикалық талдау және қаржылық есепті талдау
3.1 АОАдал материалдық-техникалық және кадрлық қамтамасыз етілуін талдау
3.2 Өнімді өндіру және сатуды жоспарлауды талдау
3.3 Өнімді өндіруге кететін шығындарды талдау
3.4 Кәсіпорынның балансын және ұзақ мерзімді активтері мен қысқа мерзімді активтері
3.5 Ұйым балансының өтілділігі мен төлем қабілеттілігін талдау
3.6 Ұйымның несие өтеу қабілеттілігін талдау.
3.7 АОАдал қаржылық тұрақтылығын талдау
3.8 Кәсіпорынның табыстылық көрсеткіштерін талдау
3.9 Ұйым капиталының құрамы мен құрылымын талдау
3.10 Ұйымның іскерлік белсенділігін және банкроттылық ықтималдығын талдау
III. Қорытынды
IV. Қолданылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Қазақстан нарықтық экономикаға өткелі бері шаруашылық жүргізудің барлық нысандарының ішінен аса тиімдісі - нарықтық экономика екендігін түсінді. Өйткені, оны адамзат тәжірибесінің өзі көрсетті. Көптеген экономистер нарықтық экономиканың негізгі артықшылығы- қоғам ресурстарын өндірістің шекті өнімділік факторларына сәйкес тиімді бөлуге мүмкіндік беретіндігінде,- деп қарастырады. Нарықтық экономиканың альтернативті экономикалық жүйелердің алдында артықшылығы ол инновациялық қызметке ықпал етеді. Қазақстанда нарықтық қатынастардың қалыптасуы нарық субъектілеріне қызмет көрсету саласында материалдық және материалдық емес өндірісті, әсіресе банк, несие, инвестициялық, ақпараттық, технологиялық, инновациялық, коммерциялық қызмет салаларын әртүрлі қызмет және сервис түрлерімен қамтамасыз ету үшін кәсіпорындар мен объектілер кешенін қалыптастыруды талап етеді.
Мен ФИО ,өндірістік тәжірибені 16.04-26.05 аралығында Роза Фарм ЖШС-да өттім. Менің тәжірибеден өтудегі басты мақсатым:
1. Колледж қабырғасында алған теориялық білімімді тәжірбие жүзінде бекіту, тереңдету.
2. Қаржыгер мамандығының қыр сырын үйреніп, өз білімімді толықтыру.
3. Кәсіпорында тәжірибе өту арқылы, өз істерінің мамандарымен танысып, олардан тәжірибе жинақтау арқылы, топта қызмет етуді үйрену.
Өндіріс тәжірибесінен өту үшін мына міндеттерді орындадым:
1) Берілген тақырыптық жоспарға байланысты мекеме туралы толықтай ақпарат жинақтадым;
2) Бухгалтерлік есепті заңнамаға сәйкес жүргізу нысанын үйрендім;
3) Құжат айналымымен таныстым;
4) Мекеменің қаржылық есептілігі туралы мәліметтерді қарастырдым.
Өндіріс тәжірибесін Ұйым қаржысы, Қаржылық есеп,Экономикалық және қаржылық есепті талдау пәндері бойынша өттім. Аталған пәндер бойынша берілген жоспарға сәйкес әр тақырыптарға байланысты жұмыстарды атқарадым.
Өндірістік тәжірибенің бірінші бөлімінде, Ұйым қаржысы пәні бойынша жалпы ұйымның қызметімен танысып,ұйымның құрылымдық ұйымдастыру сызбасын құрастырдым. Жалпы ұйым қаржысы бойынша келесі тақырыптарды қамтыдым: қаржылық жоспарлау, ұйымның кіріс пен шығыс мөлшері, айналым қаражаттары, ұйымның қаржылық ресурстары мен олардың пайда болу көздерін барынша тереңдетім қарастыруғы тырыстым.
Екінші бөлімде Қаржылық есеп пәні бойынша ұйымның бухгалтерлік қызметінің құрылу қағидаларын оқып білдім. Ұйым бухгалтериясының сызбасын құрдым. Есеп саясатының мазмұнымен, құрылысымен танысып, ақша қаражаттарының есебі бойынша кәсіпорынның кассасы және оның негізгі құжаттарымен,сондай-ақ, ұйымның қолма-қол ақшасыз есеп айырысуды қандай банк мекемесі арқылы жүргізетінін, есеп беретін тұлғалармен, жабдықтаушылар есебімен танысып,жұмыс атқардым.
тауарлы-материалдық қорлар есебі, еңбекақы есебі және де өндірістік шығындар есебімен байланысты есептер шығарып,шот корреспонденцияларын жазып, тиісті құжаттарды толтырдым.
Үшінші бөлімде Экономикалық және қаржылық есепті талдау пәні бойынша кәсіпорынның негізгі қор жағдайын және НҚ пайдалануын, еңбек өнімділігін, өнімнің өзіндік құнын, өндіріс көлемін және өнімді өткізуін, ,инвестициялық қызметіне экономикалық талдауды, ұйымның табыстылығын,ұйымның қаржылық тұрақтылығына және іскерлік белсенділігіне, банкроттылық ықтималдығын талдай отырып қорытынды жасадым.

1- тарау. ҰЙЫМ ҚАРЖЫСЫ. АО Адал мысалында
3.1 АОАдал қаржы қызметтерімен танысу

АОАдал Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексіне , Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 22 сәуірдегі Жауапкершілігі Шектеулі және қосымша жауапкершілігі серіктестігі туралы заңына сәйкес ұйымдастырылды.
АО-ның заңды мекен жайы: Алматы обл. Енбекшиказаxский р-н село Космос ул Ленина 32 компания АО АПК "Адал".
АОАдал өз қызметін мемлекеттік лицензия негізінде жүзеге асырады. Серіктестіктің қызметінің мақсаты: Қазақстан Республикасындағы серіктестікке қатысушылардың мүдделері үшін шаруашылық, кәсіпкерлік қызметтерді біріктіре отырып жүзеге асыру болып табылады. . Серіктестіктің негізгі құжаты - Жарғы болып табылады. Серіктестіктің жарғылық капиталы құрылтайшы салымынан, серіктестік алған кірістермен және заңмен тиым салынбаған табыс көздерінен кірістер есебінен құрылады. Серіктестіктің жылдық қаржылық есептемелерінің дұрыстығын, сондай-ақ оның істерінің ағымдағы жағдайын тексеру мақсатында және оны растау үшін серіктестік, оның директоры және оның қызметіне басқа да мүліктік мүдделеріне қатысы жоқ тәуелсіз аудиторларды тартуға құқығы бар.
АОАдал Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік қызмет туралы заңына сәйкес заңды тұлға болып табылады. Серіктестік өз атынан келісім жасауға, сондай-ақ мүліктік және жеке мүліктік емес мәмілелерді жүзеге асыруға құқылы. Ұйым өзіне тиесілі мүлікпен барлық міндеттемелеріне жауапты болады.

Бухгалтер
Өндіріс меңгерушісі

Орынбасары
Касса

Аға лаборанттар
Жұмысшылар

Тасымалдаушылар
Күзетші

Сурет-1 Ұйымның басқару құрылымының сызбасы

1.2. АОАдал қаржылық жоспарлауы

Қаржылық жоспарлау - жоспар жасау процесі онда нақты кәсіпорынның мақсаты, мазмұны, көлемі, әдістері мен құралдарының орындалу мерзімі көрсетіліп нақты кезеңге межеленген бағдарламасын жүзеге асырудың белгіленген тәртібі. Жоспарлаудың құрылымы кәсіпорынның қызметі мен оның ішкі-әкімшілік шаруашылық құрылымына байланысты анықталады. Ко-ға неғұрлым көп табыс түсуін қамтамасыз ету үшін жоспарлау жүйесі келесідей жоспарларды орындайды:
1) Жоспардың әрбір элементінің жекелеген кезең уақытындағы негізділігі;
2) Барлық қатысушылардың жоспарлық талаптарды нақты орындауы;
3) Үзіліссіз жоспардың орындалуына бақылау мен өзгерістер енгізу мүмкіндіктерінің болуы.
АОАдал шаруашылық қызметін жоспарлау кезеңдері келесідей: оперативті (ағымдағы) жоспарлау, тактикалық (орта мерзімді), стратегиялық (ұзақ мерзімді).
Қаржының табысты іс-әрекет етуі және қоғамдық процестерге белсенді ықпал етуі көбінесе қаржы ресурстарының қозғалысын, шаруашылықты жүргізудің барлық деңгейлерінде ақша қорларын қалыптастырып, бөлуді алдын ала үлгілеуге байланысты болады.

АОАдал қаржылық жоспарлауы
Оперативті жоспарлау

Тактикалық

Стратегиялық

Сурет-1.2 Ұйымның қаржылық жоспарлау кезеңдері сызбасы

1.3 АОАдал кірісі мен шығысы мөлшерін анықтау

АОАдал түпкілікті қаржы нәтижесі-есепті кезеңдегі қызметтен алынатын кіріс. Бұл принцип қызмет көрсетудегі шығындардың толық ақталуын және кәсіпорынның ендірістік-техникалық базасының кеңеюіне негізделеді. Әр кәсіпорын өзінің ағымдағы және күрделі шығындарын өзінің меншікті қаржы көздерінен жабатындығын білдіреді. Кәсіпорын пайдасы жыл бойы арнайы мақсаттағы қорға, тұрғын-үй коммуналдық шаруашылық залалдардың орнын толтыруға,жарғылық қорды толықтыруға , қысқа мерзімді несиенің пайызын өтеу,негізгі құралдарды жалға алу және тағы басқа мақсаттарға пайдаланады.
АОАдал жалпы шығын ұғымына тоқталатын болсақ, ол қызмет көрсету барысында шеккен залалдар, негізгі құралдар мен материал ресурстарының тозуы,қызметкерлердің еңбекақысы және т.б салдардан болуы мүмкін.

1.4 АОАдал айналым қаражаттары. Айналым қаражаттарына қажеттіліктерді анықтау

Кәсіпорындардың айналым қаражаттары айналымның барлық сатылары өндірістің материалдық және ақшалай ресурстарға қажеттіліктерін қанағаттандыруға, есептесулердің өз уақытылығын қамтамасыз етуге, айналым қаражатын пайдаланудың тиімділігін жоғарылатуға, айналым қаражаттарының үздіксіз қозғалысын қамтамасыз етуге бағытталған. Айналым қаражаттарын қаржыландырудың көздері меншікті және қаржылық болып бөлінеді. Меншікті қаражаттар қорлардың айналымын ұйымдастыруда маңызды рольді иемденеді. Себебі коммерциялық негізде қызмет ететін кәсіпорындар істі рентабельді жүргізу үшін және қабылдайтын шешімдеріне жауапкершілікке тартылуы үшін белгілі бір деңгейдегі мүліктік және оперативтік тәуелсіздікке ие болуы қажет.

2-сурет Айналым қорларының динамикасы

Формула:
1) Айналым капиталының айнлымдылық коэффициенті:
К[а]а.а.=Т[N]А[а.]о.,
мұндағы: Каа.а - айналым капиталының айналымдылық коэффициенті; ТN - өнім өткізуден түскен табыс; Аа.о - ағымдағы активтердің орташа шамасы.

2) Ағымдағы активтердің бір айналымының ұзақтығы:
Ұа=360 Каа.а=360 ТNАа.о.=360* Аа.о. ТN

1.5 АОАдал ұйымдастыру-құқықтық түрлерінде қаржы ерекшеліктері

Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексіне сәйкес АОАдал ұйымдық- құқықтық формасы жеке кәсіпкерлік.
Жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiкке қатысушылар оның мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi және серiктестiктiң қызметiне байланысты залалдарға өздерiнiң қосқан салымдарының құны шегiнде тәуекел етедi. Серiктестiк органдарының құзыретi, сондай-ақ олардың серiктестiк атынан шешiмдер қабылдау немесе әрекет ету тәртiбi Азаматтық Кодекске, заң актiлерiне және серiктестiк жарғысына сәйкес белгiленедi.
АОАдал -- азаматтардың өз атынан мүліктік жауапкершілікке
негізделе отырып жүзеге асыратын дербес бастамалық қызметі. Жеке кәсіпкер,әдетте,кәсіпорынды өзінің меншікті капиталымен қаржыландырады, барлық тәуекелді өзінің мойнына алады және осы қызметке байланысты өзінің міндеттемелері бойынша барлық мүлкімен жауап береді. Жеке кәсіпкерлік жалдамалы еңбекті пайдаланып, не пайдаланбай жүзеге асыралады, сонымен қатар заң актілерімен шектелмеген шаруашылық қызметтің барлық түрін де жүргізеді.

1.6 АОАдал қаржылық ресурстарын пайдалану және қалыптастыру

АОАдал қаржы ресурстары- экономикалық және қаржы қызметі нәтижесінде,кәсіпорындардың,бірлест іктердің,ұйымдардыңбилігіндегі ақша қаражаты мен қорларының жиынтығы. Шаруашылық жүргізуші субъектілердің (кәсіпорындардың, коммерция ұйымдардың) қаржы ресурстары негізінен өндірістік-кәсіпкерлік қызметтен алынатын табыс алу, акционерлік капитал қалыптастыру, үлеспұлдық және жарғылық жарналар жинау, меншікті мүлікті жалға беру, сату, қарызға қаражат алу, мемлекет тарапынан қаржылық қолдау, шет ел инвестицияларын тарту, сақтандыру өтемдерінің түсімі, айыппұлдық шаралардан түскен қаражат нәтижесінде құралады. Қаржылық есептемеде қаржы ресурстары мен капиталдың арасындағы айырмашылық көрінбейтіндей етіп құрылады. Стандартты қаржылық есептемеде қаржы ресурстары міндеттемелер және капитал түрінде көрінеді.
Өз кезегінде ішкі қаржылық ресурстар нақты стандартты есептемеде таза табыс және амортизация түрінде, ал айналдырылған нысанда кәсіпорын қызметкерлерінің алдындағы міндеттемелер ретінде ұсынылған, таза табыс кірістердің жалпы сомасынан міндетті төлемдерді алып тасталғаннан кейінгі кәсіпорын табысы болып табылады.

2- тарау. Қаржылық есеп АО Адал мысалында
2.1 АОАдал бухгалтерия құрылымы мен шаруашылық субъектілер есебін ұйымдастыру

Бухгалтерлік есеп кез-келген кәсіпорынның шаруашылық құралдары, міндеттемелері, барлық шаруашылық әрекеттерін үздіксіз құжаттау арқылы ақшалай бейнеде жинау, тіркеу, қорытындылау жүйесі.
Кәсіпкерлік нысандары үшін бірыңғай бухгалтерлік есеп ұйымдастыру мақсатында 2011 жылы 14 қазан №1172 Үкімет қаулысымен бекітілген бухгалтерлік есепті жүргізу қағидасы әрекет етеді. АОАдал ҚР-ң Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы заңына сәйкес бухгалтерлік есебін жүргізеді. Кәсіпорын бухгалтерлік есепті жүргізу үшін 1С Бухгалтерия 8.0 бағдарламасын қолданады. Бұл бағдарлама бухгалтер үшін өте қолайлы және көп функционалды.
АОАдал бухгалтерия қызметкерлерінің құрамына: келіп кетуші бухгалтер және кассир жатады.

АОАдал
меңгерушісі
Бас есепші

Бухгалтерия

Еңбекақы бөлімі

Материалдық бөлім
Жалпы Бөлім

Сурет-1.3 Бухгалтерия бөлімінің құрылымы

2.2 Ақша қаражаттары мен есептеулердің есебі
АОАдалағымдағы шоттағы ақша қаражаты есебі

АОАдал өзінің бос ақша қаражаттарын сақтау, есеп айырысу қолма қол ақшасыз операциялардың барлық түрлерін қамтамасыз ету үшін АТФ Банк филиалында бекітілген №002467219 есеп айырысу шотын ашқан.

АОАдал жүргізілетін операциялар
Кесте-1

№
Шаруашылық операцияларының мазмұны
Сумма (тг)
Дт
Кт
1
Сатып алушылардан есеп айырысу шотына ақша келіп түсті
60 000
1030
1210
2
Есеп айырысу шотынан кассаға ақша кірістелді
60 000
1030
1210
3
Ағымдағы банктік шотқа айыппұл келіп түсті
8 500
1030
6280

4
Ағымдағы жал бойынша жалға алынған негізгі құралдарға есеп айырысу шотынан жал төлемдері аударылды:
95 500
3360

1030

АОАдал кассадағы ақша қаражаттарының есебі

АОАдал - да мақсатты шығындар үшін кассадан қолма-қол ақша кассалық шығыс ордері (КО - 2 үлгі) арқылы, бас бухгалтер мен жетекші қол қойып рәсімделеді.
Кіріс және шығыс кассалық ордерлерін тіркеп отыру үшін кіріс және шығыс кассалық құжаттарын тіркеу журналы (КО - 3 үлгі) толтырады, ол кіріс және шығыс құжаттарына бөлек ашылады.
АО Адал - де кассир кассалық операцияларды есептеуді кассалық кітапта (КО - 4 үлгі) жүргізеді. Кассалық кітап бойынша есеп берудің талаптарын кассир әр айға жеке - жеке дайындап қояды. Жыл соңында есеп беруде хронологиялық ретпен тігеді. Кассалық кітаптың дұрыс жүргізілуін бақылау бас бухгалтерге жүктеледі.
Кассадағы ақша қаражаттарын есепке алып отыру үшін бухгалтерлік шот жоспарының 1010 кассадағы ұлттық валютадағы ақша шоты арналған.
АО Адал кассасындағы ақшаның қозғалысы бойынша толтырылатын алғашқы құжаттардың негізінде жазылатын бухгалтерлік есептің мәліметтері 1010 шоттың кредиті бойынша жүргізілетін №1 журнал ордерлерге және шоттың дебеті бойынша жүргізіліп, оған қоса тіркелетін ведомоске түсіріледі. АО Адал кассасында түгендеу бекітілген Кассалық операцияларды жүргізу ережесіне сәйкес жүргізіледі.

АО Адал жүргізілетін операциялар

Кесте-2

№
Шаруашылық операцияларының мазмұны
Суммасы (тг)
Дт
Кт
1
Түсуге тиіс дебиторлық борыш сомасы ұйымның кассасына кіріске алынды
150 000
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

1010, 1020
1210
2
Қызметкер жұмсалмаған ақшасын кассаға қайтарды
15 930
1010
1250
3
Кәсіпорын қызметкерлеріне кассадан жалақы берілді
167 000
3350
1010
4
Келіп түсуге тиісті жолдағы ақшалар ұйымның кассасына кіріске алынды
200 000
----------------------------------- ----------------------------------- ----------

1010, 1020
1030
5
Есеп айырысу шотынан ұйымның кассасына ақша қаражаттары кіріске алынды
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
500 000
1010
1040

Есеп беретін тұлғалармен есеп айырысу

Есеп беретін тұлға - кәсіпорынның экономикалық қызметінің мақсатына жұмсалатын шығындарға жұмсалатын тұлға.
Субьектінің шаруашылық мақсаттарына жұмсалатын ақшасы кассадан жауапты тұлғаларға ғана беріледі. Жауапты тұлғалардың тізімі басшының бұйрығымен бекітіледі. Олардың әрқайсымен толық материалдық жауапкершілік келісім шарты жасалады.
Есеп беруге берілген қолма-қол ақшаның жұмсалмаған бөлігі алынған мерзімі аяқталғаннан кейінгі үш күннен кешіктірмей кассаға қайтарылуы тиіс. Іссапарға жіберілетін қызметкер алдын-ала жасалған есеп бойынша аванстық соманы кассадан алады.
Қызметкер іс-сапардан оралғаннан кейін, үш күннің ішінде іссапарға байланысты жұмсалған сомалар бойынша аванстық есептеме өткізуге міндетті. Іс-сапар шығындарын растау үшін қажетті құжаттардың түпнұсқалары ұсынылады: олардың ішінде жол шығындарының билеттері, қонақ үй төлем ақысының фискалды чектері, келіп кеткені жөнінде белгі қойылған іссапар куәлігі бар. Нормадан артық төленген іс-сапар шығындары да қызметкердің табысы болып есептеліп, ол сомаға да салық салынады,ал іс-сапар шығындары жетпеген жағдайда қызметкерге кассадан жетпеген ақша соммасы ШКО арқылы беріледі.

АО Адал жүргізілетін операциялар

Кесте-3

№
Шаруашылық операцияларының мазмұны
Сумма (тг)
Дт
Кт
1
Кассадан іс-сапар бойынша есеп беретін тұлғаға іс сапар шығындары берілді
100 000
1250
1010
2
Қызметкер жұмсалған ақшасы бойынша аванстық есеп өткізді
95 500
7210
1250
3
Қызметекер жұмсалмаған ақшасын кассаға қайтарды
500
1010
1250

2.3 Негізгі құрал мен материалдан тыс активтердің есебі

АО Адал негізгі қорлар - қабылдау-тапсыру актісімен рәсімделеді. Негізгі қорларды қабылдау-тапсыру актісі бухгалтерияда, мүліктік карточка ашылып негізгі қорлардың талдамалы есебі жүргізіледі. Негізгі қорлардың әрбір объектісіне мүліктік нөмір беріледі. Нөмірлеу әдетте реттік нөмір бойынша жүзеге асырылады. Толтырылған мүлік карточкалары әрбір жіктеуші топ бойынша бір данада жүргізілетін Негізгі құралдарды есептеу мүлік түгендеу карточкаларының тізімдемелерінде тіркеледі. Істен шыққан негізгі құралдар бойынша категорияларды Мұрағат картотекасы бөліміне қояды.
38 - Материалдық емес активтер атты IAS Халықаралық қаржы есептілігінің стандартына сәйкес материалдык емес актив - бұл физикалық нысаны жоқ бірақ кәсіорынға үздіксіз қосымша табыс әкелетін ұзақ мерзімді активтері. Бухгалтерлік есеп шоттардың үлгілік жоспарының 2-ші бөлімінің 2700Материалдық емес активтер шоты арналған, ал баланста Ұзақ мерзімді активтерінде көрініс табады.
МЕА келіп түсуі мен шығуы 1 данада жасалған номері 1-ші нысандағы МЕА-ді қабылдау-тапсыру актісімен рәсімделеді. МЕА-басқа кәсіпорынға табыс етілгенде акт өткізуші мен қабылдаушы ко-ға 2 данадан жасалады.

АО Адалжүргізілетін операциялар

Кесте-3

№
Операциялар мазмұны
Сумма (тг)

Дт
Кт
1
Жабдықтаушылардан компьютер келіп түсті
170 000

2410
3310
2
НҚ өзге физикалық және заңдық тұлғалардан өтеусіз келіп түсуі
30 000

2410
6280
3
Қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді жал шарттары бойынша түскен НҚ құны
180 000

2410
3360
4150
4
Түгендеу барысында бүлінген және жетіспей қалған материалдарды есептен шығару
35 700

7470
2410
5
Кәсіорынның жарғылық капиталына салым есебінде бағдарламамен қамтамасыз ету келіп түсті
50 000

2730
5110
6
1 с бағдарламасы іске қосылды
80 000

2730
3310
7
МЕА амортициясы есесептелінді
27 000

2730
2740

2.4 Тауарлы-материалдық қорлар ы еен жеткізушілер есептеулерінің есебі

АО Адал түскен және рәсімделген материалдар қоймаға сақтауға жіберіледі. Материалдық жауапты тұлға (қоймашы) қоймадағы қорлардың есебін №ТМЗ-5 формасындағы карточкада жүргізеді.
Ай соңында материалдық жауапты тұлға қойма есебінің карточкасы негізінде қоймадағы қор қалдығын есептеу тізімдемесін толтырады (ТМЗ-7).

АО Адал жүргізілетін операциялар
Кесте-4

№
Операциялар мазмұны
Сумма (тг)
Дт
Кт
1
Сатылып алынған материалдардың құны кассадан (қолма-қол ақшамен) төленді
60 000
1310
1010
2
ҚҚС есептелді
7 200
1420
3310
3
Есеп беруші тұлғалар арқылы сатылып алынған тауарлар есепке алынды
50 000
1330
1250
4
Түгендеу барысында бүлінген және жетіспей қалған тауар есептен шығару
8 000
7470
1310

2.5 Еңбек және оны төлеу есебі

АО Адал еңбекақы жүйесі мен нысанын еңбек туралы ережеге сәйкес нақты еңбек жағдайын ескере отырып қызметкерлер ережесі бекіткен жұмысшылар және жұмыс уақыты режимі бойынша өздері белгілейді.
Еңбекақыны төлеу ҚР Қаржы министрінің 2007 жылғы 23 мамырдағы №185 бұйрығымен бекітілген.
Ең төменгі жалақы мөлшері - 28284 тг
1 айдағы күндер саны - 22 күн
1 күн ұзақтығы (енбек уакыты) - 8 сағат
Мысалы, АО Адал бухгалтері Ермаганбетова Мадинаға еңбекақы есептелінді.
Штаттық кестеде белгіленген бухгалтер жалақысы - 110 000 тг
1) 1 айдағы жұмыс істеген күні - 21 күн
2) 1 күн ұзақтығы - 8 сағат
3) 1 айдағы сағат саны- 21күн*8сағат = 168сағат
4) 1 сағат ақысы = 654,7 тг
5) 1күндік ақысы = 8сағат * 654,7тг= 5237,6тг
6) 1 айға есептелген бастапқы жалақы суммасы = 654,7*168сағ = 106 тг
7) МЗЖ(10%)= 110 000тг*10%= 11 000тг
8) ЖТС = 110 000тг - 28284тг(ең төменгі жалақы мөлшері) - 11 000тг =70716 тг(төмендетілген сумма)
ЖТС= 74 541тг * 10% = 7071,6тг
Қолға берілетін сумма = 110 000тг- 11 000тг - 7071,6тг = 91928,4тг

Қызметкерлермен еңбекақы бойынша есеп айырысу шот коррсепонденциясы Кесте- 4

№
Шаруашылық операцияларының мазмұны
Сумма (мың тг)
Дт
Кт
1
Есеп айырысу шотынан кассаға ақша келіп түсті
200 000
1010
1030
2
Кассадан қызметкерге айлықақы берілді
110 000
3350
1010
3
Еңбекақыдан ЖТС ұсталынды
8944,9
3350
3120
4
Тәрбиеші еңбекақысынан міндетті зейнетақы жарнасы ұсталынды
11 000
3350
3220
5
Басқару аппараты жұмысшыларына еңбекақы есептелінді
270 000
7210
3350
6
Негізгі өндіріс жұмысшыларына еңбекақы есептелінді
760 000
8112
3350

2.6 Өндіріс шығындары және өнімнің өзіндік құнының калькуляция есебі

Есеп регистріне тіркелген операциялардың көрсеткіші әрбір айдың аяғында бас есепшоттарға және негізгі кітаптарға көшіріліп, арнайы белгілер қойылады. Қазіргі кезде бухгалтерлік eсеп регистрі компьютерде жүргізіледі. Есеп регистріне "күнделікті сатылған (сатылып алынған) құндылықтар мен тауарларды тіркеу", "салық төлеушілердің ставкасы мен жалпы төленетін салық сомасын көрсететін тізім", т.б. арнайы регистрлер жатады. Есеп регистрі екі жақты жазу әдісімен толтырылады.

Кесте- 5 Өндірістік шығындар бойынша есеп айырысу шот коррсепонденциясы

№
Шаруашылық операцияларының мазмұны
Сумма (мың тг)
Дт
Кт
1
Cақтандыру компаниясына кассадан берешектер төленді
60 000
4170
1010
2
Cатып алушыдан төлемдер кеп түсті
15 000
1010
1210
3
Жарнама бойынша нарықта қызметті жылжыту шығындары
25 000
7110
4110
4
НҚ тозуы және МЕА-дің амортизациясы есептелінді
27 000
7210
7110
2421-2429

2.7 Дайын өнім және оны өткізудің есебі

Дайын өнім- негізгі және қосалқы цехтарының сатуға арналған өнімі. Дайын өнімді қабыдау-тапсыру жүктемесі бойынша немесе өнімді шығару жиынтығы бойынша өндірістен қоймаға кірістеледі. Қабылдау-тапсыру құжаты цехта екі дана етіліп жасалады. Дайын өнімді қоймаға тапсырғаннан кейін , жүктеменің 1 данасы қоймада, екіншісі қоймада қалады.
Дайын өнімді есепке алу шот жоспарының 1320 дайын өнім активтік шотында көрсетіледі. Қоймадағы дайын өнімнің есебі оперативтік бухгалтерлік тәсіл бойынша ұйымдастырылып әрбір дайын өнімнің түріне қарай карточкаларға тіркеледі. Дайын өнімді босату бұйрықты жүкқұжатымен жүктемемен босатылады.

Кесте-6 Дайын өнім бойынша шот корреспонденциясы

№
Шаруашылық операцияларының мазмұны
Сумма (мың тг)
Дт
Кт
1
Сатып алушылардан дайын өнім үшін кассаға ақша қаражаты келіп түсті
20 000
1010
1210
2
Дайын өнімді кіріске алу
50 000
1320
8110
3
Дайын өнім бағасының құлдырауынан өзіндік құнын есептен шығару
5 000
1360
1320
4
ҚҚС көрсетілді
2 400
1420
3310

2.8 Қаржысы қортындысы және меншікті капитал есебі

Табысты анықтаған кезде оның көлемінен тұтынушыдан алынған салық салушының салық сомасы алынып тасталады. Сонымен қатар табыс мөлшерін салық төлеушінің тапқан табысын растайтын құжаттар арқылы ғана анықтайды. Ұйымдардың көрсетілген қызметімен байланысты табылған табысты тану салық төлеушінің таңдаған салықтық есептің мақсатты əдісін қолданумен шектеледі.
Салық салу обьектісі болып мыналар табылады:
1) салық салынатын табыс;
2) төлем көзiнен салық салынатын табыс;
3) Қазақстан Республикасында қызметiн тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент емес, заңды тұлғаның таза табысы корпорациялық табыс салығы салынатын объектiлер болып табылады.
АО Адал Салық Кодексінде салық салу мақсатының негізінде табыс пен шығындар есебін жүргізу екі əдіспен жүргізіледі:
1. есептеу
2. кассалық

Кесте-7

№
Шаруашылық операцияларының мазмұны
Сумма (мың тг)
Дт
Кт
1
Табыстан шығындар көлемі азайтылып көрсетілді
152 000
6010
5510
2
Корпоративтік табыс салығы бюджетке төленді
140 000
7710
3110
3
Қорытынды табысқа түскен табыс қосылып есептелінді
158 000
3520
6010
4
Қорытынды табыстан табыс салығы бойынша шығындар шегеріледі
297 000
6010
7710
5
Таза табыс анықталғанда
258 000
6210
5510

2.9 Ұйымның қаржылық есеп беруі

Есеп беру - кәсіпорынның өткен кезеңдегі қаржылық - шаруашылық қызметін кешенді түрде сипаттайтын барлық көрсеткіштер жүйесін айтамыз.
Қаржылық есеп берудің мақсаты - өз пайдаланушыларына заңды тұлғаның қаржылық жағдайы туралы сенімді, мәнді және пайдалы ақпараттарды беру болып табылады. Қажет болған кезде түсініктеме хаттамасында баптардың жіктемесі мен ақша қаражаттары туралы қосымша мәліметтер арқылы олардың мазмұнын түсіну керек.
ҚР президентінің 1998 жылғы 26 желтоқсандағы заң күші бар № 2732 "Бухгалтерлік есеп туралы" жарлығына сәйкес қаржылық есеп берушілік түрлеріне:
Бухгалтерлік баланс -- кәсіпорынның жылдық есеп беруінің негізгі үлгісі. Баланс жасалғанға дейін есепке алу тізімдеріндегі барлық синтетикалық шоттары бойынша толтырылған айналымдар мен қалдықтарды талдау есебінің деректерімен салыстырылып жасалынды.
Кірістер мен шығыстар туралы есеп беру - шаруашылық қызметтен түскен пайда мен зиянға қамтылған есептік бағалаудағы өзгерістер. Сыртқы пайдаланушылар үшін кірістер мен шығыстар туралы есеп беру қысқа формада жасалынды.
Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп беру - бұл ақша қаражаттары мен олардың эквиваленттерінің келіп құйылуы мен шығысталуы.
Капиталдағы өзгерістер туралы есеп беру - ұйымның меншікті капиталының қозғалысы мен жағдайы туралы, жарияланған капиталдағы, төленбеген және қосымша төленген капиталдағы өзгерістер туралы көрсеткіштерді қамтиды.

2.10 Субъектілерді есептеу саясаты.Салықтық есеп саясаты

Есеп саясаты ҚР бюджет кодексіне және ҚР ҚМ-ң 2010 жылғы 3 тамыздағы №398 бұйрығымен бекітілген бухгалтерлік есеп жүргізу ережесіне сәйкес жүргізіледі.
Есеп саясаты- бухгалтерлік есеп жүргізу және қаржылық есептілік құрастырудың негізгі ережелері, қағидалары және әдісі мен тәсілдерінің жиынтығы. Мекеменің таңдап бекіткен есеп саясаты толықтылық, уақыттылық, сақтық, қарама қайшылықсыздығы мен орындылық талаптарына сай жасалған.
Мекемелерде де өздерінің қызметін жүзеге асыру үшін негізгі құралдары, ақша қаражаттары, материалдары, материалдық емес акивтері болады және өздеріне қолайлы әдістер мен тәсілдер негізінде жүзеге асырылады.
Негізгі құралдардың тозуы - амортизация деп аталады. Амортизацияныесептеудің 4 әдісі бар. Олар:құнды біркелкі есептен шығару әдісі,өндірістік әдіс, кемімелі қалдық, кумулятивтік әдіс.
Негізгі құралдарының амортизациясын құнды біркелкі есептен шығару әдісі бойынша есептейді. Бұл әдіс бойынша, негізгі құралдарға есептелетін амортизациялық аударым сомалары жыл сайын тұрақты мөлшерде жүргізіледі.
Материалдық еме сактивтердің амортизациясы ай сайын есептеледі. Материалдық емес активтің құнынан 100% асқанда амортизацияны есептеу жүргізілмейді. МЕА амортизациясын есептеу бастапқы тану айынан кейінгі айдың 1-і күнінен басталады және шығып қалу айынан кейінгі айдың 1-і күнінен тоқтатылады.
Қорларды бағалау қорларды сатып алу кезінде өзіндік құнымен бағаланады. Өзіндік құнды бағалау әдістерінің ішінде ерекше сәйкестендіру әдіс бойынша жүргізеді. Яғни шығындар қорының белгілі бір баптарына арналған.
ХҚЕС-ның № 12 Табысқа салынатын салық стандарты талабына сәйкес бюджетпен салықтар бойынша есеп айырысу жүзеге асырылады.Бухгалтерлік шоттар жоспарында бюджетпен салықтар бойынша есеп айырысудың есебі 3-бөлімнің 3100 Салықтар бойынша міндеттемелер шоттарында көрініс табады. Баланста Қысқа мерзімді міндеттемелер құрамына кіреді. Бұл шоттарға экономикалық сипаттама еретін болсақ пассивті,есеп айырысу. Салық кодексіне сәйкес сауда ұйымдары келесідей салық түрлерінің және міндетті төлемдермен сәйкесінше қаржылық органдар арқылы бюджетпен есеп айырысады: КТС, ЖТС пайыз,ҚҚС , акциздер,әлеуметтік салық, жер салығы,көлік салығы, мүлік салығы.

Салық түрі
Мөлшерлеме
Төлеу мерзімі
Дт
Кт
Корпаративтік табыс салығы
20 %
31 наурызға дейін
7710
3110
Қызметкерлердің жеке табыс салығы есептелінді
10 %
Әр айдың 25-іне дейін
3350
3120
Қызметкерлердің есептелген әлеуметтік салық сомасы
11 %
Әр айдың 25-іне дейін
7210
3150
Мекеменің жер салығы есептелінді
Бонитет баллымен
25 ақпан, 25 мамыр, 25 тамыз, 25 қараша
7210
3160
Мекеменің көлік салығы есептелінді
текше метр*АЕК
5 шілдеге дейін
7210
3170
Мекеменің мүлік салығы есептелінді
1,5 %
15 ақпанға дейін
7210
3180

3. Экономикалық талдау мен қаржылық есепті талдау.
3.1. АО Адал материалдық-техникалық және кадрлық қамтамасыз етілуін талдау
(НҚ құнын,құрылымын және динамикасын талдау, қозғалысын талдау,тиімділік көрсеткіштерін талдау,пайдаланын талдау)

Негізгі құралдар - кәсіпорынға ұзақ мерзім бойы қызмет атқара отырып,үздіксіз табыс әкелетін активтері. Өндіріс процесіне қатысуына байланысты өз құнын жоғалтатын ұзақ мерзімді активтер болып табылады. АОАдал негізгі құралдарына: кассалық аппарат, комьютерлер, радиотелефондар, принтерлер, журналды үстел, орындықтар жатады.
Формула:1) ҮС =1 көрсеткішБарлықжиынтықкөрсеткіш * 100%

2) Аб.өз = 2018 ж. - 2017 ж.

3) С.өз = 20182017 * 100% ; Х - 100%

Мысалы,
1) ҮС =802026324 * 100%= 30,4%
2) Аб.өз = 26 324 - 31 485 = - 5661
3) С.өз = 2632431485 * 100%= 83,6% ; 83,6% - 100% = - 16,4%

Кесте-9

№
НҚ
атауы
2018
жыл
(мың.тг)
%
ҮС
2017
жыл
(мың.тг)
%
ҮС
Өзгеріс

%
ҮС
+-
(аб.өз)
%
(с.өз)

НҚ барлығы
26 324
99,8
31 485
99,8
0
-5661
-16,4
1
Кассалық аппарат (Меркурий 155ф)
8020
30,4
6530
20,7
9,7
1490
22,8
2
Радио телефон (Panasonic)
2500
9,5
5000
15,9
-6,4
-2500
-50
3
Журналды үстел
7504
28,5
8055
25,5
3
-551
-6,9
4
Орындықтар
3200
12,1
1800
5,7
6,4
1400
77
5
Картина-стэнд
2800
10,6
7850
24,9
-14,3
-5050
-64,4
6
Басқа да НҚ
2300
8,7
2250
7,1
1,6
50
2,2

Кәсіпорындағы НҚ-дың құрылымын 2017 жылды 2018 жылмен салыстырып талдасақ, кассалық аппарат 22,8% (1490 тг.) артты. Радио телефон -50%(-2500тг.) кеміді, журналды үстел -6,9% (-551тг.) кеміп отыр. Орындықтар 77% (1400тг.) артқан, Картиналар -64,4% (-5050тг.) кеміді. Басқа да НҚ 2,2% (50тг.)артты. 2018 жылы кәсіпорындағы барлық НҚ 26 324тг. құрады.

АО Адал қолда бар НҚ-дың құрылымын және қозғалысын талдау

Негізгі құралдар өндірістік процесіне қатысты сипатына қарай былайша бөлінеді:
-- Өндірістік - бұл өндірістік процесске тікелей қатысатын немесе өндірістің негізін құрайтын НҚ.
-- Өндірістік емес - бұл тұтыну мақсатындағы НҚ.

Жыл басындағы барлық НҚ=21630 + 9855 = 31 485тг
Жыл ішінде түскендер= 1540 + 1400 = 2940тг
Жыл ішінде енгізілгендер= 1540 + 1400 = 2940тг
Жыл ішінде жойылғаны = 41 592 + 1 000 000 = 1 041 592тг
Жыл ішінде ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.