Мәселенің өзектілігі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Жоспары
Кіріспе
Негізгі бөлім
1.Ислам конференциясы ұйымының құрылуы және Қазақстаннық төрағалық етуі
2.ИКҰ міндеттері, мақсаттары мен қызмет ету қағидалары
----------------------------------- ----------------------------------- ----------
3. Қазақстанның ИҚҰ шеңберіндегі ынтымақтастығы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Мәселенің өзектілігі. Қазақстан тәуелсіздігін алған кезден бастап сыртқы саясатта теңгерімді бағытты ұстанып келді. Біз ауқымды мәселелер шешімінде мемлекеттердің ұжымдық жауапкершілігі мен көпжақты бастамаларды нығайтуды қалаймыз. Күштер тепе-теңдігі мен халықаралық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін бірден - бір мүмкіндік ретінде Қазақстан көпкіндікті әлемді жақтап, оны қолдауда дәйектілік танытып отыр. Бұл біздің саналы қалауымыз және дүниетанымдық негізі болып табылады.
Еліміздің сыртқы саяси мүдделерінің кең ауқымды қамтуында және ұлттық мүдделерін қорғау барысында Қазақстанның ислам әлемімен ынтымақтастығы ерекше орын алады. Жаһандану мен жаңа күштер орталықтарының дамуы кезеңінде саяси әртараптандыру мен түрлі бағыттарда ұстанымдарды орнықтыру - елдің тұрақты дамуы үшін обьективті қажеттілік.

Кіріспе
Ислам ынтымақтастығы ұйымы (ИЫҰ) - ең ірі және ықпалды үкіметтік әрі халықаралық мұсылман ұйымы. Қазіргі уақытта ол жалпы саны шамамен 1,5 миллиард адамды қамтитын 57 елдің басын біріктіріп отыр. Қазақстан 1995 жылы Ислам ынтымақтастығы ұйымының толық құқылы мүшесіне айналды. Астанада 2011 жылғы 28-30 маусымда Ислам ынтымақтастығы ұйымы Сыртқы істер министрлері кеңесінің (СІМК) 38-ші сессиясы өтті. Сол сәттен бастап Қазақстан осы халықаралық ұйымға төрағалық етуге кірісті. Қазіргі таңда ұйымның құрамында Ислам даму банкі мен Ислам білім беру ұйымдарының жұмысы жемісті болып тұр. Ал саяси мәселелердің түйінін тарқатуға ұйымның мүмкіндігі болмауда. Ислам елдері конференциясы ұйымының қанат жаюына Батыс елдері мүдделі емес. Мәселен, Мысыр кезінде Араб әлемін айрандай ұйытатын мүмкіндікке ие болды. Өкінішке орай, олар Израильмен соғыста жеңіліп, Израиль мен АҚШ-тың құпия келісімін қабылдауға мәжбүр болғанын бәріміз білеміз. Осыдан кейін Мысыр мен өзге Араб елдері арасында салқындық пайда болғаны белгілі. Бүгінде Араб елдері арасында Израильдің тек Мысырмен ғана дипломатиялық байланысы орнаған. Қазақстанның ИКҰ-ға төрағалық қызметінің басымдықтары мен көкжиек - теріне бүгін әлем жұртшылығы үшін маңызды мәселелер кіріп отыр. Атап айтсақ, лаңкестік, сепаратизм, ксенофо - бия, исламофобия, есірткі саудасы, адам мен қару саудасы дүниежүзілік қауымдастық үшін ауқымды мәселелер болып отыр. ИКҰ-на қазақ елінің төрағалығы осы өңірдегі демократиялық жаңғыруларға, гуманитарлық және экономикалық ынты - мақ - тастыққа, өзара түсіністік пен әрекеттес - тікке жаңаша тың серпін беруі керек.

Негізгі бөлім
Ислам конференциясы ұйымы (ИКҰ)1969 жылы 25 қыркүйекте мұсылман мемлекеттерінің бастамасымен құрылған. Бүгінгі таңда 57 ел мүше, жалпы халық саны 1,2 миллиардқа жетіп отыр. Ұйымға Ресей, Босния және Герцеговина, Тайланд бақылаушы ретінде қатысады. Ұйымның штаб-пәтері Сауд Арабиясының Джидда қаласында орналасқан.
Ұйымның негізгі басшы органдары.Өзге де халықаралық ұйым - дар сияқты Ислам Конферен - ция - сы Ұйымының ең жоғары ор - га - ны Ұйымға мүше мем - лекет - тер - дің корольдері мен мемлекеттер басшылары және үкіметтер бас - шы - ларының қатысуымен өтетін жоғары деңгейдегі Ислам (ИКҰ) саммиті болып табылады. Саммитте Ұйымның Жарғысына сәй - кес күн тәртібіне қойылған мәсе - ле - лер талқыланып, соған байла - ныс - ты саяси шешімдер қабыл - да - на - ды. Сонымен қатар, қатысушы ел - дердің және Умманың (барлық мұсылман қауымы) мүддесін көз - дейтін басқа да өзекті проблемалар қарастырылады. Саммит әр үш жылда мүше мемлекет - тердің бірінде шақырылады. Оған қа - жет - ті барлық іс-шараларды және күн тәртібін дайындауды Ұйым - ның Бас хатшылығының көмегі - мен Сыртқы істер министрлері - нің кеңесі жүзеге асырады.Ал Ұйымның төтенше сес - сия - сын Умма талап еткен жағ - дай - да, дәлірек айтқанда, Умма мүддесі үшін өмірлік ерекше ма - ңызы бар мәселелерді қабылдау қа - жет болса және Ұйымның сая - сатын үйлестіру мәселелері туын - даса, кез келген уақытта шақыру - ға болады. Бұдан бөлек төтенше сессия Сыртқы істер министрлері кеңесінің ұсынымымен немесе Бас хатшының, сондай-ақ Ұйым - ға мүше мемлекеттердің бірінің бастамасы бойынша да шақы - ры - луы мүмкін. Ол үшін бастамаға қатысушы мемлекеттердің көп - ші - лігі қолдау көрсетуі қажет.
Ұйымға мүше мемлекеттер Сыртқы істер министрлері кеңе - сі - нің қызмет ауқымы да кең. Ке - ңес негізінен бірқатар бағыт - тар бойынша Ұйымның жалпы сая - сатының әдіс-тәсілдерін жүзеге асыру жұмыстарымен айналыса - ды. Мысалы, Ұйымның саясаты мен мақсаттарының орындалуы - на ықпал ететін шешімдер мен қарарларды қабылдау мәселе - ле - рін, Ислам саммиттері мен Сырт - - қы істер министрлері кеңес - терін - де қабылданған құжаттардың жү - зе - ге асырылу барысын қарас - ты - рады. Сонымен бірге, Бас хатшы - лық пен субсидиарлық органдар - дың бағдарламалары мен бюджетін, басқа да қаржылық және әкім - шілік есептерін бекітеді. Ке - ңес сондай-ақ Ұйымның жаңа ор - ганын немесе комитетін бекіту жөнінде ұсыным бере алады.Сыртқы істер министрлерінің кеңесі Уммаға қатысты ерекше ма - ңызды мәселелерді шешу мақ - сатында секторалдық министр - лік кездесуін шақыруға ұсыным - мен шығуы да мүмкін. Егер осын - дай кездесулер өткен жағдайда, оның қорытындысы туралы есеп Ислам саммиті мен Сыртқы істер министрлерінің кеңесіне ұсыны - луы тиіс. Сыртқы істер министр - лері - нің кеңесі Ұйым Жарғысы - ның 17 және 19-баптарына сәй - кес белгіленген тәртіппен Бас хат - шыны сайлайды және Бас хат - шы - ның орынбасарын таға - йын - дайды. Ал Кеңес жылына бір рет тұрақты өтіп тұрады.
Қазіргі кезде Ислам Кон - фе - рен - циясы Ұйымының төрт тұра - қты комитеті - Әл-Кудс комитеті, Ақпарат және мәдениет істері жө - нін - дегі комитет, Сауда-эконо - ми - ка - лық ынтымақтастық жөніндегі комитет және Ғылыми-техника - лық ынтымақтастық жөніндегі комитет жұмыс істейді. Бұл тұрақ - ты комитеттерді Ұйымға қатысу - шы елдердің корольдері немесе мем - лекеттер басшылары басқара - д - ы. Комитеттер Сыртқы істер министрлері кеңесінің ұсынымы бо - йынша Ұйым саммитінің шешіміне сәйкес құрылған.
ИКҰ құрылымында, сондай-ақ Атқарушы комитет, Тұрақты өкіл - дер комитеті, Халықаралық ислам соты және Адам құқығы жөнін - дегі тәуелсіз тұрақты комиссиясы да қызмет етеді. Атқарушы коми - тет - тің төралқасын Ұйымның қа - зір - - гі кездегі, оның алдындағы жә - не алдағы уақыттағы елдер құ - рай - ды. Комитеттің штаб-пәтері Жид - да қа - ласында орналасқан. Адам құ - қығы жөніндегі тәуелсіз тұрақ - ты комиссияның міндеті - Ұйым - ның шарттары мен декларация - ла - рын - да көрініс тапқан азаматтар - дың саяси, әлеуметтік және эко - но - ми - ка - лық құқықтарының қор - ғалуына ықпал ету. Бұлар ислам құнды - лық - тарына сәйкес болуы қажет. Ал Халықаралық ислам со - ты Ұйым - ның басты заңдық ор - га - ны болып табылады. Ол 1987 жы - лы Кувейтте құрылған.
Ислам Конференциясы Ұйы - мы - ның аса ірі, қызмет ауқымы жан-жақты құрылымдарының бірі - Ұйым - ның Бас хатшылығы. Бұл құ - рылым Ұйымның кеңсесіне, сон - дай-ақ штаттағы қызметкер - лер - ге бас - шылық ететін Бас хат - шы - дан тұ - ра - ды. Ол мүше мемлекеттер Сырт - қы істер министр - лерінің кеңесінде бес жыл мерзімге сайланады. Оның қосымша тағы бір мерзімге ғана сайлануға мүмкіндігі бар. Бас хатшының кандидатурасын таңдау кезінде оның саяси беделі, адал - ды - ғы, жұ - мыс тәжірибесі, басқа да қа - с - иет - тері ескеріледі. Ұйымның қа - зір - гі Бас хатшысы мысырлық Эк - ме - - лед - - дин Ихсаноғлу. Ол Бас хат - шы - лыққа 2005 жылдың 1 қаң - та - рын - - да сайланған, ал ИКҰ-ның 2008 жылы өткен саммитінде екінші мерзімге қайта сайланды.
Бас хатшының қызметі мен міндетіне Ислам саммиті мен Сырт - қы істер министрлері кеңе - сінде және министрлік отырыс - та - рында қабылданған шешімдердің, қарарлардың, ұсынымдардың жү - зе - ге асырылуына бақылау жасау, қатысушы мемлекеттерді қажетті жұмыс құжаттарымен қамтама - сыз ету, Ұйым органдарының жұ - мы - сын үйлестіру, Бас хатшылық - тың бюджеті мен бағдарла - ма - ларын әзірлеу, мүше мемлекетт - ер - дің консультациялар және пікірлер алмасуларына ықпал ету, Сырт - қы істер министрлерінің кеңесіне Ұйым - ның жұмысы туралы жыл са - йынғы есепті дайындау, тағы бас - қа да мәселелер жатады.
Бас хатшы басқаратын хатшы - лық, сондай-ақ жиындар мен оты - рыстарды қабылдаушы тараптармен тығыз ынтымақтастықта Ислам саммиті мен Сыртқы істер ми - нистрлері кеңесінің отырыс - та - рын да дайындайды. Осы тұста айта кетейік, Бас хатшы мен оның орын - басары, хатшылық құра - мын - дағы қызметкерлер қандайда бір мемлекетке бүйрегі бұрмауы тиіс. Бас хатшылықтың штаб-пә - тері қазірше Сауд Арабиясы - ның Жидда қаласында орналасқан.
Ал Ұйымның Бас хатшылығы мен субсидиарлық органдары - ның бюджеті қалай құралады? Бұл құрылымдар Ұйымға қа - тысу - шы елдердің мемлекеттік та - быс - тары - на байланысты про - пор - цио - нал - дық негізде қаржыландыры - лады. Со - ны - мен қатар, Ұйым Ислам сам - митінің немесе Сыртқы істер министрлері кеңесінің келісімімен арнайы қор құрып, жарна көлемін белгілеуі де мүмкін. Бірақ жарна ұйымдар мен жеке тұлғалардан ерікті түрде қабыл - дануы керек. Түскен қаржы ба - қы - лауда болады және оны Ұйым - ның қаржылық қадағалау орган - да - ры жыл сайын тексеріп отыра - ды. Ұйым аясында Ислам ниеттестік қоры да жұмыс істейді. Қор - ға әр жылдары бір - қа - тар елдер қомақты қаржы құйған да екен. Мысалы, Сауд Арабиясы Корольдігі - 1 миллиард, Кувейт - 300 миллион, Иран, Алжир және Катар елдерінің әрқайсысы 100 мил - лион доллардан қаржы аударыпты.
Ұйымға мүше мемлекеттер Біріккен Ұлттар Ұйымына мүше болып табылатындықтан, олар - дың барлығы БҰҰ Жарғысының мақсаттары мен қағидаттарына мойынсұнуы керек. Сондай-ақ әр ел Ұйымға тәуелсіз және тең құ - қықты негізде қатысады. Қ - а - ты - сушы мемлекеттердің барлы - ғы даулы мәселелерді бейбіт жол - мен шешуге және күш қол - данудан қалыс қалуы тиіс. Со - ны - мен бірге, Ұйымға мүше елдер бір-бірінің егемендігі мен ау - мақтық тұтас - ты - ғына қол сұқ - пауы, ішкі ісіне араласпауы қажет.
ИКҰ-ға қатысушы мемлекеттер арасында Ислам Уммасының мүддесіне қауіп төндіретін немесе халықаралық қауіпсіздік пен бейбітшілікті қамтамасыз етуге нұқсан келтіретін жағдайлар да болып қалуы мүмкін. Мұндай кезде Ұйым кез келген пробле - ма - ны ізгі ниетті араағайындық та - ны - та отырып, келіссөздер жүр - гі - зу арқылы бейбіт жолмен реттеуді мақсат тұтады. Ұйым ха - лық - аралық қауіпсіздік пен бейбітшілікті сақтау, сондай-ақ дау - лы мәселелерді бейбіт түрде шешу мақсатында өзге де халық - ара - лық және өңірлік ұйымдар - мен ынты - мақ - тастықта жұмыс істейді.
Ал ИКҰ-ның тиісті шешімдер қабылдау тәртібіне келсек, шешім негізінен консенсустық жағдайда қабылданады. Егер кон - - сенсусқа қол жеткізілмесе, шешім дауыс беруге құқы бар қаты - сушылардың басым көпші - лі - гінің, яғни үштен екісінің дауыс беруімен қабылданады. ИКҰ-ның ЕҚЫҰ-дан ерекшелігінің бірі осы. Бұдан бөлек Ұйымның Жар - ғы - сында қатысушы мемлекеттер өздерінің тиісті ақшалай жарна - сын екі жыл бойы төле - ме - се, олар Сыртқы істер ми - нистр - лері - нің кеңестерінде дауыс беру құ - қынан айырылатындығы көр - се - тілген. Бірақ, сол мемлекет жар - - на - ның уақтылы төленбеу себептерін дәлелдеп, оны толық төлеу жөнінде келісім берсе, Ұйым ол мемлекеттің дауыс беруге қаты - суына рұқсат етуі мүмкін.
Ұйымға қандай елдер толық құқықты мүше бола алады деген мәселеге келсек, біріншіден, ол мемлекет БҰҰ-ға мүше болуы қажет. Екіншіден, ел тұрғын - да - ры - - ның көпшілігін мұсылман - дар құрауы тиіс. Мүше болуға ниет та - нытқан мемлекет өтінішті Сырт - - қы істер министрлері кеңесі - нің кезекті отырысына кем дегенде 90 күн қалғанға дейін береді. Шешім тек консенсустық жағдайда ғана қабылданады. Ал Ислам Кон - фе - ренциясы Ұйымының жұмыс тілі араб, ағылшын және француз тілдері болып табыладыИҚҰ-ның басшысы - Бас хатшы, ал атқарушы органы - Бас хатшылық деп аталады. Бас хатшыны мүше елдер Сыртқы министрлер конференциясында бір мәрте 4 жылға сайлайды. Ұйым жанынан ашылып, дербес жұмыс істейтін төмендегідей органдар мен құрылымдар бар. Олар Ислам даму банкі, Ислам жаңалықтары агенттігі, Экономика және мәдени мәселелер жөнінде ислам комиссиясы, Иерусалим қоры, Ислам астаналары ұйымы, Ислам ғылыми-техникалық даму қоры және тағы басқалар. ИЫҰ-ның пайда болуының негізінде діни оқиға жатқанын естен шығармағанымыз абзал. Израильдің сионистік топтары Ислам әліміндегі ең қасиетті саналатын Әл-Акса мешітін өртеп жібергеннен кейін, осындай шектен шыққан оқиғалардың алдын алу үшін Ислам конференциясы ұйымы құрылғаны белгілі. Қазіргі таңда ұйымның құрамында Ислам даму банкі мен Ислам білім беру ұйымдарының жұмысы жемісті болып тұр. Ал саяси мәселелердің түйінін тарқатуға ұйымның мүмкіндігі болмауда. Ислам елдері конференциясы ұйымының қанат жаюына Батыс елдері мүдделі емес. Мәселен, Мысыр кезінде Араб әлемін айрандай ұйытатын мүмкіндікке ие болды. Өкінішке орай, олар Израильмен соғыста жеңіліп, Израиль мен АҚШ-тың құпия келісімін қабылдауға мәжбүр болғанын бәріміз білеміз. Осыдан кейін Мысыр мен өзге Араб елдері арасында салқындық пайда болғаны белгілі. Бүгінде Араб елдері арасында Израильдің тек Мысырмен ғана дипломатиялық байланысы орнаған
Мұсылман мемлекеттері басшыларының 1969 жылғы 25 қыркүйекте Рабатта өткен конференциясында негізі қаланған Ислам ынтымақтастығы ұйымы (ИЫҰ) - ең ірі және ықпалды үкіметтік әрі халықаралық мұсылман ұйымы. Қазіргі уақытта ол жалпы саны шамамен 1,5 миллиард адамды қамтитын 57 елдің басын біріктіріп отыр.
ИЫҰ-ның негізгі қағидаттары мыналар: толық теңдік; әр халықтың өз тағдырын өзі шешу құқығына деген құрмет; ішкі істеріне араласпау; мемлекеттердің егемендігін, тәуелсіздігін және аумақтық тұтастығын құрметтеу; ИЫҰ-ға мүше мемлекеттер арасындағы даулы мәселелерді келіссөз, араағайындық немесе арбитраж арқылы бейбіт жолмен шешу; ұйымға мүше мемлекеттер аумақтарының тұтастығына, сонымен бірге саяси тәуелсіздігіне де қарсы күш қолданбау немесе қоқан-лоққы көрсетпеу.
Қазақстан 1995 жылы Ислам ынтымақтастығы ұйымының толық құқылы мүшесіне айналды. Астанада 2011 жылғы 28-30 маусымда Ислам ынтымақтастығы ұйымы Сыртқы істер министрлері кеңесінің (СІМК) 38-ші сессиясы өтті. Сол сәттен бастап Қазақстан осы халықаралық ұйымға төрағалық етуге кірісті. Бұл басқосуды тарихи оқиға деп атауға болады, өйткені, онда Ислам конференциясы ұйымы атауын (ИКҰ) Ислам ынтымақтастығы ұйымы (ИЫҰ) деп өзгерту туралы шешім қабылданды және Адам құқықтары жөніндегі тұрақты комиссия құрылды. Алғашқы рет ИЫҰ-ның Орталық Азиямен ынтымақтастық жөніндегі іс-әрекет жоспары қабылданды.Жаңғырту мен реформаларды ХХІ ғасырдағы Ислам әлемі дамуының негізі деп жариялаған, мазмұны жөнінен ұйымның ең прогресивті құжаты болған Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың мұсылман үмметі алдындағы бағдарламалық сөзі ИЫҰ Астана декларациясының негізін қалады.Сыртқы істер министрлері кеңесі (СІМК) жүзден астам қарар қабылдады, соның ішінде Қазақстанның бастамасымен ұсынылған Ауғанстандағы заңсыз есірткі өндіру және оның айналымымен күресу, бұрынғы Семей ядролық полигоны мен Арал теңізі өңірлерін сауықтырып, қалпына келтіру жөніндегі құжаттар бар.Астанадағы кездесуде оған қатысушылар өздерінің ұйым қағидаттарын жақтайтынын тағы да қуаттап, оның жаңа даму жолдарын айқындады. Сонымен қатар, олар Қазақстанға ЕҚЫҰ саммитін табысты өткізуге мүмкіндік берген айрықша жасампаз Астана рухы Сыртқы істер министрлері кеңесінің (СІМК) сессиясында да ұйымды жаңарту үшін қолайлы ахуал қалыптастырғаны туралы ортақ пікірде болды.Қазақстан ИЫҰ СІМК төрағалығының 2011-2012 жылдарға арналған тұжырымдамасы мен бағдарламасында көрініс тапқан басымдықтарды біртіндеп және жүйелі түрде жүзеге асырды. Оған қоса, ұйымға мүше мемлекеттермен, ИЫҰ Бас хатшылығымен және институттарымен бірлесе отырып, 2011 жылы VII Бүкіләлемдік Ислам экономикалық форумында және ИЫҰ СІМК 38-ші сессиясында көтерілген өзара азық-түлікпен жәрдемдесу жүйесін құру, шағын және орта бизнесті қолдау тетігін қалыптастыру, ИЫҰ өкілдерінің G20 және өзге де саммиттерге қатысуын қамтамасыз ету жөніндегі Қазақстанның бастамаларын жүзеге асыру жұмыстары жүргізілді.Ислам әлеміндегі күрделі геосаяси ахуалға байланысты ИЫҰ-ның Атқару комитетінің Сирия мен Ливиядағы дағдарысты реттеуге арналған төтенше отырыстары өтті. Сомалидегі гуманитарлық апатты еңсеру, исламофобиямен күрес және дінаралық қақтығыстардың алдын алу мәселелері Ұйым назарына алынды.
Қазақстан төрағалығы кезіндегі қолдау арқылы өткізілген кең ауқымды науқан аясында Сомали үшін жалпы мөлшері 500 миллион доллардан астам қаржы жинақталды. Бұдан бөлек, біздің Мемлекет басшысының жаһандық 3 бастамасы БҰҰ-да қолдау тапты. Атап айтқанда: 29 тамызды Ядролық сынақтарға қарсы іс-қимылдың халықаралық күні деп жариялау және Ядролық сынақтарға ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.