Құбырларды жіктеу

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны
Кіріспе 4
1 Техникалық бөлімі 6
1.1 Құбырларды жіктеу 6
1.2 Қоршаған ортаға әсерлердің сипаттамасы және олардың қорытындылары 8
ат
1.4 Мұнай мен мұнай өнімдерінің ағуы кезінде топырақ ортасын ластау 11
1.5 Өзендер мен су қоймаларының мұнаймен және мұнай өнімдерімен ластануы 11
1.6 Магистральдық құбырларды пайдалану кезінде атмосфераның жерге жақын қабатының ластануы және оның салдары 13
2 Есептік бөлім 15
2.1 Газ құбырын коррозиядан қорғау 15
2.2 Катодты қорғаудың оңтайлы параметрлерін есептеу 15
Қорытынды 20
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 21

Кіріспе

Құбыр көлігі-құбыр бойынша сұйық, газ тәрізді немесе қатты өнімдерді арақашықтыққа беруді жүзеге асыратын көлік түрі.
Құбыр жүйелері халықты, өндірісті және ауыл шаруашылығын өмірлік маңызды өнімдермен: таза ауамен, ауыз сумен және технологиялық сумен, жоғары және төмен әлеуетті жылу тасығышпен (жылумен), газбен, мұнай өнімдерімен қамтамасыз ету жүйесінің негізі болып табылады. Олар сондай-ақ көптеген қалдықтарды (тұрмыстық және өндірістік ағындар, ластанған ауа, түтін газдары, қоқыс және қатты қалдықтар) шығарады.
Құбыр құрылысы мен жүйелері халық шаруашылығының барлық салаларында кеңінен қолданылады. Құбырлар істен шығуы, әдетте, елеулі материалдық және экологиялық залалмен ұштасқан энергия кернеулі объектілер санатына жатады. Өрт-жарылыс қауіпті өнімдерді, улы компоненттер мен уытты ортаны тасымалдайтын технологиялық құбырларда көптеген істен шығулар қоршаған ортаның жергілікті және ауқымды ластануына алып келеді, қызметкерлер мен халықтың қауіпсіздігі тұрғысынан жоғары қауіп төндіреді. Газды, мұнайды және мұнай-газ өнімдерін, аммиак құбырларын және басқа да өнім құбырларын магистральдық құбыр көлігі жүйелерінде сенімділік және экологиялық қауіпсіздік проблемасы ерекше өткір болып отыр. Құбыр қабырғасының, құбыр бөлшектерінің герметикалығын жергілікті жоғалтуда немесе қирау нәтижесінде беріктіктің жалпы жоғалуында көрінетін магистральдық құбырдың істен шығуы, әдетте, қоршаған табиғи орта үшін мүмкін болатын түзетілмейтін салдарлармен елеулі экологиялық зиянға әкеп соғады.
Құбырлардың экологиялық қауіпсіздігінің анықтаушы өлшемі олардың сенімділігі болып табылады -- "өмірлік циклінің"талап етілетін уақыт аралығында өзінің пайдалану қасиеттерін сақтай отырып, берілген функцияларды орындау қабілеттілігінен тұратын кез келген конструкцияның (жүйенің) негізгі сапа көрсеткіштерінің бірі.
Конструкциялық сенімділік құбыр конструкциясының қасиеті ретінде экологиялық өлшемдерді қанағаттандыруы тиіс, өйткені құбырдың жұмыс істеу қабілетін толық немесе ішінара жоғалтуы қоршаған ортаға теріс әсермен сөзсіз сүйемелденеді. Осылайша, құбырлардың конструктивтік сенімділігінің есептік модельдері экологиялық шектеулерді ескере отырып құрылуы тиіс. Мұндай шектеулердің сандық өлшемі құбырмен байланыста болатын қоршаған табиғи ортаның барлық компоненттері бойынша бағаланатын шекті жол берілетін әсерлердің (ШРШ) мәндері болуы тиіс.
Қоршаған орта үшін барынша ықтимал қауіп-қатердің жоғары деңгейі бар желілік-ұзындық объектілер болып табылатын магистральдық құбырлар болып табылады. Сондықтан құбырлардың конструктивтік сенімділігін кепілді қамтамасыз етуге бағытталған тиімді жолдарды іздеу-жоғары экологиялық жауапкершілікпен аса өзекті міндет.
Курстық жұмыстың мақсаты құбырлардың конструктивтік сенімділігі мен экологиялық қауіпсіздігін кепілді қамтамасыз етуге бағытталған тиімді жолдарды іздеуде.
Курстық жұмыс міндеттері:
- экономика мен халық өміріндегі құбыр көлігінің рөлін зерттеу;
-құбырларды төсеу принциптерін қарастыру;
-құбыр көлігінің жағдайын талдау;
-мұнай мен газды тасымалдауға байланысты геоэкологиялық мәселелерді анықтау;
-құбырларды салу және пайдалану кезінде қоршаған ортаны қорғау міндеттері;
-құбырлы транстпорттың жүйесін жақсарту бойынша іс-шаралар мен перспективаларды әзірлеу

1 Техникалық бөлімі

1.1 Құбырларды жіктеу
Құбыр көлігі мақсаты мен аумақтық орналасуына байланысты магистральдық және өнеркәсіптік (технологиялық) болып бөлінеді.
Магистральдық құбыржол көлігіне газ - мұнай құбырлары жатады, олар бойынша өнімдер өндіру орындарынан өңдеу және тұтыну орындарына-танкерлерге қайта тиеу және одан әрі тасымалдау үшін зауыттарға немесе теңіз порттарына тасымалданатын болады. Магистральдық өнімдер бойынша дайын мұнай өнімдері зауыттардан тұтыну аудандарына тасымалданады. Қазақстандық газ тасымалдау жүйесінің жалпы ұзындығы 30 мың километрден астам газ тарату желілерін, 15 мың километрден астам магистральдық газ құбырларын құрайды
Технологиялық құбырлар өнеркәсіптік кәсіпорындар құбырларының үштен бірінен астамын құрайды. Олар бойынша шикізат, жартылай фабрикаттар, дайын өнімдер, өндіріс қалдықтары немесе технологиялық процестің қалыпты ағымы үшін қажетті өнімдер болып табылатын газ, бу, сұйықтық тасымалданады. Технологиялық құбырлар арқылы денсаулыққа зиянды және өртке қатысты қауіпті өнімдер тасымалданады, сонымен қатар әр түрлі қысымдар мен температураларда болады.
Желілік бөліктің сипаты бойынша құбырлар ажыратылады:
* магистральды, олар бір тізбекті қарапайым (бас құрылыстардан бастап соңғы ГТС дейін бірдей диаметрімен) және телескопиялық (трасса бойынша құбырлардың әртүрлі диаметрімен), сондай-ақ көп тізбекті болуы мүмкін, негізгі тізбекпен параллель екінші, үшінші және кейінгі тізбектер салынған;
* газбен (мұнай өнімдерімен) жабдықтау сенімділігін арттыру және газды (мұнай өнімдерін) біркелкі беру үшін, сондай-ақ магистральдық газ құбырларын елдің бірыңғай газ тасымалдау жүйесіне біріктіру үшін ірі қалалардың айналасында салынаған;
Мұнай құбыры тек мұнайды ғана емес, мұнай өнімдерін де айдауға арналған құбыр деп аталады. Айдалатын мұнай өнімінің түріне байланысты құбыр сондай-ақ бензинөткізгіш, керосинөткізгіш немесе мазутөткізгіш және т. б. деп аталады.
Өзінің мақсаты бойынша мұнайқұбырлары үш топқа бөлінеді:
-ішкі (кәсіпішілік, зауытішілік және т. б.) -- инефтебазадағы мұнай өңдеу зауыттарында әртүрлі объектілер мен қондырғыларды қосады;
-жергілікті-ішкі көлемімен салыстырғанда ұзындығы үлкен (бірнеше он километрге дейін) және мұнай кәсіпшілігін немесе мұнай өңдеу зауыттарын магистральдық мұнай құбырының бас станциясымен немесе темір жолдағы құю пункттерімен немесе құйма кемелермен жалғайды.;
-магистральды -- үлкен ұзындықпен сипатталады (1000 км дейін және одан көп), сондықтан мұнайды (мұнай өнімдерін) айдау трассада орналасқан бір немесе бірнеше сорғы станцияларымен үздіксіз жүргізіледі (қысқа мерзімді тоқтаулар кездейсоқ сипатта немесе жөндеумен байланысты).
ҚНжЕ 11.45-75 сәйкес құбырлардың шартты диаметріне байланысты магистральдық мұнай құбырлары мен мұнай өнімдері құбырларының төрт сыныбы орнатылды: I сынып -- 1000 мм астам; II сынып -- 1000-500 мм; III сынып -- 500-300 мм және IV сынып -- 300 мм кем.
Магистральды газ құбыры деп өндіру немесе өндіру ауданынан оны тұтыну ауданына газ тасымалдауға арналған құбыр немесе жекелеген газ кен орындарын қосатын құбыр деп аталады.
Магистральдық газ құбырынан тармақталу деп магистральдық газ құбырына тікелей қосылған және жекелеген елді мекендер мен өнеркәсіптік кәсіпорындарға тасымалданатын газдың бір бөлігін бұру.
Мұнай кен орындарының алаңдарында ұңғыма өнімдерін тасымалдайтын құбыр жолдары бөлінеді:
1) мақсаты бойынша - мұнай құбырларына, газ құбырларына, мұнай-газ құбырларына, мұнай-газ құбырларына және су құбырларына;
2) арын бойынша-арын және арынсыз;
3) жұмыс қысымы бойынша - жоғары (6,4 МПа және одан жоғары), орташа (1,6 МПа) және төмен (0,6 МПа) қысымды құбыржолдарына;
4) төсеу тәсілі бойынша - жер асты, жартылай жер асты, жер үсті, жер үсті және су асты;
5) функциясы бойынша - ұңғыма сағасынан топтық өлшеу қондырғысына дейін өтетін шығару желілеріне; коллектордан мұнай, газ, су және мұнай-газ су алымдарына; тауарлық мұнай құбырлары;
6) жұмыстың гидравликалық схемасы бойынша - тармақталмаған және тармақталған күрделі, сондай-ақ тұйық (сақиналы) құбырлар жатады.
Барлық аталған құбыржолдар арын бойынша құбыржолдарды сұйықтықпен толық толтыратын құбыржолдарға және құбыржолдарды сұйықтықпен толық толтырмайтын құбыржолдарға бөлінеді.
Құбыр қимасы сұйықтықпен толық толтырылған құбыржолдар ағынды деп аталады, ал қимасы толық емес толтырылған құбыржолдар ағынды да, арынсыз да болуы мүмкін.
Шығару желілері мен мұнай жинағыш коллекторлар әдетте мұнаймен толық толтырылмайды, яғни шығару желілері немесе коллектор қимасының бір бөлігі олар бойынша мұнай қозғалысы процесінде немесе олардың нашар жұмысына байланысты сепараторлардан мұнаймен жабыстырылған газбен қамтылған.
Өздігінен ағатын мұнай құбырларында мұнай мұнай құбырының басында және соңында тік белгілердің әртүрлілігіне байланысты гравитациялық күштердің әсерінен қозғалады.

1.2 Қоршаған ортаға әсерлердің сипаттамасы және олардың қорытындылары
Магистральды құбырлардың трассалары геологиямен, геокрологиямен, гидрологиямен, географиялық ландшафтпен, игерумен, биогеоценоздың антропогендік және техногендік әсерлерге сезімталдығымен, олардың зардаптарының өлшемімен сипатымен және т.б. ерекшеленетін әртүрлі табиғи-климаттық аймақтарда төселеді.Оның үстіне әсер ету көздері Көлік және құрылыс-монтаж техникасы, айдалатын өнім (мұнай, газ, мұнай өнімдері) немесе оның жану өнімдері, құбыр арқылы тасымалданатын ортаның жылуы, құбырдың конструкциясы және т. б. болуы мүмкін.
Барлық әсерлерді тура және жанама, ұзақ және қысқа мерзімді (импульстік) бөлуге болады. Бұл әсерлердің салдары бастапқы және қайталама, қайтымды және қайтымсыз (реттелмейтін) болуы мүмкін.
Қоршаған ортаға тікелей әсер ету, мысалы, трассаны тазарту және жоспарлау кезінде микро - және макрорельефтің бұзылуы, ал жанама әсер ету -- жайылымдық алаңдардың қысқаруы болады. Тікелей және жанама әсерлердің салдары тиісінше бастапқы және қайталама болады.Қарастырылып отырған жағдайда алғашқы салдарлар -- эрозияның, жыралардың, термокарстың дамуы, ал екіншілік -- жануарлардың тамақтану жағдайларының нашарлауы және т. б.Қоршаған ортаға, атап айтқанда топыраққа ұзақ әсер етудің мысалы құбыр және мұнай құбырына көп жылдар бойы қатпаған Топырақтардың жылу әсері бола алады.
Газдың авариялық шығарындысы немесе мұнайды жағу нәтижесінде атмосфераның ластануы әсердің едәуір аз кезеңімен сипатталады және оны қысқа мерзімді немесе импульстік әсерге жатқызуға болады.
Кері салдарлар ретінде жойылуы мүмкін, ал қоршаған орта бастапқы жағдайға немесе оған жақын болғанша қалпына келтірілетін болады. Мысалы, құрылыс-монтаж жұмыстары аяқталғаннан кейін өсімдік жамылғысы бейімді өсімдіктердің егісі қалпына келтірілуі мүмкін.
Қайтымсыз зардаптарға қоршаған ортаның сапалық (қалпына келтіру қиын) өзгеруіне әкелетін, мысалы термокарстар, сырғымалар ,өзен арнасының деформациясы жатады.
Қоршаған орта компоненттерінің, әсер ету көздері мен типтерінің және олардың зардаптарының жіктелуі.
Қоршаған ортаға әсер ету көздері мен типтерінің келтірілген талдауынан және олардың салдарларынан әртүрлі компоненттердің органикалық байланысынан әсер етудің жекелеген көздері қоршаған ортаның барлық компоненттеріне бір мезгілде әсер ететінін көруге болады. Бұл жағдай қоршаған ортаның жекелеген компоненттеріне әсер ету көздерінің әрқайсысының ықпалына сараланған талдау жүргізуді елеулі қиындатады.
Қоршаған ортаға әсерлерді және құбырды салу және оны пайдалану кезінде оларға сәйкес салдарды зерттеу негізінде мынадай өзара байланысты компоненттерді бөліп көрсету ұсынылады: атмосфераның жерге жақын қабаты, топырақ-өсімдік кешені (ПРК) және жер бедері, жануарлар әлемі, жер үсті және жер асты сулары. Нақтылаудың мұндай дәрежесі біздің ойымызша, әрбір компонентке әсер ету сипатын, оның салдарын анықтауға және табиғатты қорғау бойынша неғұрлым тиімді іс-шараларды белгілеуге мүмкіндік береді.
Қоршаған ортаның аталған компоненттеріне әсер ету және олардың зардаптарының сипаттамасын келтіреміз.
Атмосфераның жер қабаты. Әсер ету түрі-құбырларды пайдалану кезіндегі ластану.Әсер ету көздері-герметикалық емес қосылыстар арқылы немесе газ құбырының үзілуі кезінде газдың кемуі, Мұнай және мұнай өнімдері сымдарындағы апат кезінде жер бетінде төгілген мұнай және мұнай өнімдерін жағу,құю-құю операциялары мен жаралану процесінде буланудың кемуі, газ, мұнай және мұнай өнімдері құбырларындағы өрттер және т. б.
Салдары-өсімдіктің өсуінің бәсеңдеуі, ауадағы зиянды заттардың шекті рұқсат етілген концентрациясының (ОДК) артуы.
Топырақ-өсімдік кешені және жер бедері. Әсер ету түрлері-механикалық және жылулық қирау, ластану.Әсер ету көздері-құбырды төсеу кезінде құрылыс-монтаж жұмыстары және соңғысын пайдалану.
Салдары -- эрозияның, жыралардың, көшкіндердің дамуы, рельефтің өзгеруі, криогендік процестердің белсенділігі, аумақтың батпақтануы, ПРК биологиялық өнімділігінің төмендеуі, мәдени егістіктердің жойылуы, ормансыз ландшафттардың дамуы.
Әсер ету түрлері-өту тұстамасындағы жағалаулар мен арнаның ластануы, механикалық бұзылуы.Әсер ету көздері-су асты құбырларының авариялары кезінде резервуарлардан мұнай мен мұнай өнімдерінің ағып кетуі, жағалау және су асты траншеяларының құрылысы.
Салдары -- су сапасының нашарлауы және су организмдері мен өсімдіктерінің тіршілік ету жағдайларының нашарлауы, арналық процестердің жандануы. Осы жіктемедегі жұмыстың жіктелуінен айырмашылығы өсімдік әлемі оны қоректендіретін ортамен(топырақпен)біріктірілген және"топырақ-өсімдік кешені және жер бедері" - түптік компонентпен ұсынылған.Мұндай бірлестік өсімдік жамылғысы тығыз байланысты болғандықтан, индикатордың жағдайы бар, себебі оны екі жеке компонентке бөлу орынды емес

1.3 Мұнай мен мұнай өнімдерінің жер үсті өсімдік кешеніне әсері
Өсімдік жамылғысының төменгі қабатының маңызы жабайы және үй жануарларының жемі, топырақтың жылу және ылғал реттегіші, жыралардың пайда болуына, көшкін мен эрозияға қарсы негізгі құрал ретінде асыра бағалау қиын. Сонымен қатар, құбыржолдардың істен шығуы кезінде мұнай мен мұнай өнімдерінің негізгі әсері топырақтың биологиялық өнімділігін және өсімдік жамылғысының фитомассасын төмендетуге әкеледі.
Мұнай мен мұнай өнімдерінің топырақ-өсімдік кешеніне әсерінің сипаты мен дәрежесі ингредиент көлемімен және оның қасиеттерімен, өсімдік жамылғысының түрлік құрамымен, жыл уақытымен және басқа да факторлармен айқындалады. Тамырлы өсімдіктердің көптеген түрлері мұнай ластануына қарсы тұрақты болады,ал қынаптардың көпшілігі мұнай мен мұнай өнімдерінің әсер етуі кезінде өледі. Қайнау температурасы 150-ден 275° С дейінгі көмірсутектер, яғни нафтенді және керосинді фракциялар неғұрлым уыттылығы анықталды. Төмен қайнау температурасы аз көмірсутектер улы немесе мүлдем зиянсыз, әсіресе олардың ұшатын фракциялары, өйткені олар буланып, өсімдік тіні арқылы еніп үлгермей қалады. Мұнайдың жоғары қайнайтын ауыр фракциялары нафтендік және керосиндік фракцияларға қарағанда уыттылығы аз.
Топырақ ортасындағы мұнайдың деградациясы микроорганизмдермен қышқылдану және химиялық тотығу туралы биологиялық жолмен жүреді. Айтарлықтай жылдамдатады тазарту процесін, топырақтың мұнай жаңбыр, жуу қажет, оның ең концентрациясын төмендетеді мұнай жоғарғы қабаттарында топырақ.
Солтүстік аудандарда топырақтың мұнай және мұнай өнімдерімен ластануы салыстырмалы қалыпты климаты бар аудандарда қарағанда әлдеқайда үлкен теріс салдарлар болады. Қазіргі уақытта байқалып отырған Мұнай және газ өндіру орталықтарын дәл осы аудандарға ауыстыру үрдісі қарастырылып отырған проблеманың маңыздылығын елеулі түрде айқындайды. Ауа мен топырақ ортасының төмен температуралары, қатты желдер, жазғы жылы кезеңнің аздаған ұзақтығы (биологиялық процестер жандандырылады) өсімдік жамылғысының жұмыс істеуінің өте күрделі режимін жасайды. Сондықтан бұл режимнің кез келген бұзылуы қайтымсыз процестерге әкелуі мүмкін. Бұл жағдайда аса қауіпті бірі магистральдық мұнай құбырларынан, резервуарлардан және т. б. ағу нәтижесінде топырақ ортасының мұнаймен ластануы болып табылады.
Аталған құбылыстармен қатар өсімдік жамылғысының мұнаймен ластануы оның жылу оқшаулағыш қасиеттерінің өзгеруіне әкеледі. Мұнаймен ластанған учаскелерде альбедоның 50% - ға дейін азаюы байқалды.
Трассаның батпақты учаскелерінде жер бетіне төгілген мұнай жағылады,бұл кейде едәуір алаңдарда орманның жануына әкеледі. Көп жылдық топырақ учаскелерінде мұндай өрттер криогендік процестердің дамуына әкелуі мүмкін.
Осылайша баяндалғанның негізінде келесі қорытындылар жасауға болады:
-топырақ-өсімдік кешенінің мұнаймен және мұнай өнімдерімен ластануы өсімдік жамылғысының жойылуына әкеледі, солтүстік аудандарда өзін-өзі қалпына келтіру кезеңі 10-15 жылға жетуі мүмкін;
-қар жамылғысы мұнайдың өсімдікке уытты әсерін айтарлықтай төмендетеді. Өсімдіктердің өсу кезеңінде мұнайдың төгілуі ең қауіпті;
-қайнау температурасы 150-275° С мұнай өнімдері (нафтенді және керосинді фракциялар);
-өсімдіктердің мұнаймен ластануына төзімділігі олардың түріне байланысты әртүрлі;
-топырақтың биодеградациясының жылдамдығы шамалы; кейбір дәрежеде ол құрамында азот және фосфор бар заттарды топыраққа қосу арқылы жоғарылауы мүмкін.
1.4 Мұнай мен мұнай ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.