Уақытша ғимараттарды есептеу
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛИГІ
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
Сәулет-құрылыс факультеті
Өндірістік-азаматтық құрылыс технология кафедрасы
Турдыаман Ж.А.
Ақтау қаласындағы 3-аралықты өндірістік ғимарат
Дипломдық жобаға
ТҮСІНІКТЕМЕЛІК ЖАЗБА
5В072900-Құрылыс мамандығы
Нұр-Сұлтан 2019
Кіріспе
1. СӘУЛЕТ-ҚҰРЫЛЫС БӨЛІМІ 9
1.1 Құрылыс алаңының сипаттамасы 9
1.2 Ғимараттың технико-экономикалық сипаттамасы 10
1.3 Бас жоспардың сипаттамасы 10
1.4 Сәулеттік жоспарлау шешімдері 11
1.5 Конструктивтік шешім 11
1.6 Ғимараттың жылутехникалық есебі 12
1.7 Ғимараттың инженерлік құралы 14
2. Есептік конструктивтік бөлім 17
2.1 Түзу торлы фермаға есеп 17
2.1.1 Жобалау үшін бастапқы деректер. Ферма элементтерінің типтерін және қимасын талдау. 17
2.1.2 ФБ-24 фермасының есептік жүктемесін анықтау 18
2.1.3 ФБ-24 фермасының стерженьдарындағы күштерді анықтау 19
2.1.4 Төменгі белдік элементтерін есептеу 21
2.1.5 Ферманың жоғарғы белдігінің элементтерін есептеу 26
2.1.6 Ферманың бағандарын есептеу 28
2.1.7 Ферманың тірек түйінінін есептеу 29
3. Технологиялық бөлім 33
3.1 Жер жұмыстарына технологиялық карта 33
3.1.1 Қолдану аймағы 33
3.1.2 Бастапқы деректер: 33
3.1.3 Жер жұмыстарының көлемін есептеу 33
3.1.4 Топырақты әзірлеу және оны тасымалдауға арналған машиналар мен механизимдер жиынтығын таңдау. 34
3.1.5 Жер жұмыстары көлемінің ведомосін жасау 35
3.1.6 Орды қазу кезінде жер жұмыстарын ұйымдастыру және технологиясы 36
3.1.7 Жер жұмыстары үшін машиналар жиынтығының техникалық-экономикалық көрсеткіштерін есептеу 36
3.1.8 Жер жұмыстарын жүргізу кезіндегі қауіпсіздік техникасы 37
3.2 Ұстындарды монтаждау жұмыстарына технологиялық карта 38
3.2.1 Қолдану аймағы 38
3.2.2 Құрылыс процесін ұйымдастыру және технологиясы 38
3.2.4 Жұмыстарды орындау сапасына қойылатын талаптар 40
3.2.5 Материалдық-техникалық ресурстар 41
3.2.6 Еңбекті қорғау және құрылыстағы қауіпсіздік техникасы 42
3.3 Технологиялық есеп 44
3.3.1 Монаждық кранның техникалық параметрлерін анықтау және кран маркасын таңдау 44
4. Ұйымдастыру бөлімі 46
4.1 Құрылыстың бас жоспары 46
4.2 Қоймалық бөлмелер мен алаңдарды есептеу 47
4.3 Уақытша ғимараттар мен құрылыстарға қажеттілікті анықтау 50
4.3.1. Уақытша ғимараттарды есептеу 50
4.4 Құрылыстағы су қажеттілігін есептеу 51
4.5 Құрылыс алаңын электрмен жабдықтауды есептеу 53
4.5.1 Өндіріс қажеттілігіне арналған қуаттылық графигі 53
4.5.2 Ішкі жарықтандыру желісінің қуаты 54
4.6 Техникалық-экономикалық көрсеткіштер 55
5. Экономикалық бөлім 56
6. Еңбекті қорғау, техника қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау 57
6.1 Өрт қауіпсіздігі 58
Қорытынды 59
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 60
Қосымша 61
КІРІСПЕ
Темірбетон конструкциялары заманауи өнеркәсіптік жер үсті және жер асты құрылысының негізі болып табылады. Темірбетон конструкцияларынан әр түрлі мақсаттарға арналған ғимараттар салынады.
Темірбетонды желілік құрылымдарды жасауға болат құрылымдарына қарағанда металдан 2-3 есе аз жұмсалады. Соңғы елу жылда құрылыста әртүрлі типтегі ғимараттар мен құрылыстарды салуға арналған негізгі конструктивтік материал ретінде темір бетон өте қарқынды қолданыла бастады. Ең алдымен, бұл оның бірқатар ерекшеліктерінің болуымен (беріктігі,ұзақ мерзімділігі, болат сияқты коррозияға ұшырамауы және ағаш сияқты шірімеуі, отқа төзімділігі, агрессивті ортаға төзімділігі) байланысты темірбетон құрылыста, шағын ғимараттарда, сондай-ақ аса маңызды объектілерде (бөгеттер, қорғаныс мақсатындағы құрылыстар және т.б.) кеңінен қолданылады. Бүгінгі күні темірбетоннан салынып жатқан ғимараттар мен құрылыстардың 80%-ында қолданылады.
Әрбір материалдың үздік қасиеттерін дұрыс пайдалана отырып, темірбетон, металл және басқа да конструкциялардың ұтымды үйлесімін қолдану қажет.
Жиналмалы темірбетон конструкциялары ең көп дәрежеде құрылысты индустрияландыру талаптарына жауап береді. Құрастырмалы темірбетонды қолдану конструкциялардың сапасын айтарлықтай жақсартуға, монолитті темірбетонмен салыстырғанда құрылысқа арналған жұмыстардың еңбек сыйымдылығын бірнеше есе азайтуға, көп жағдайларда төсем және қалып құрылғысына арналған материалдардың шығынын азайтуға, сондай-ақ құрылыс мерзімін күрт қысқартуға мүмкіндік береді. Жиналмалы темірбетоннан ғимараттар мен құрылыстарды монтаждау қысқы кезеңде айтарлықтай қымбаттаусыз жүргізуге болады.
Өндірістік ғимарат үшін зауытта жасалған элементтерден құрылыс алаңдарында жиналатын рамалық типті қаңқалы конструкциялар неғұрлым үнемді болып табылады. Бір қабатты ғимараттарда біздің елімізде жасалған топсалы-колонналармен жалғанатын көлденең арқалықтарды жабатын ілмектеу фермалары немесе арқалықтары бар және олар бойынша ірі өлшемді плиталармен төселетін жазық табақсыз төсемдер кеңінен қолданылады. Сондай-ақ, болат көтергіш жабыны бар ғимараттардағы кеңістік конструкциялар мен темірбетон бағаналар пайдаланылады. Көп қабатты өндірістік ғимараттарда, сондай-ақ айдалмаған жабындар да жүзеге асырылады. Оларға елеулі жүктеме кезінде ригельдердің колонналармен қосылуы қатаң қабылданады. Қаңқалардың қажетті көлденең қаттылығына байланыссыз қол жеткізіледі, бұл технологиялық жабдықты орналастыру үшін ыңғайлы болады.
Бұл дипломдық жұмыста құрамалы темірбетоннан жасалған Ақтау қаласындағы 3-аралықты өндірістік ғимарат жобаланды.
Экономикалық бөлімде жұмысшылардың жалақысы мен нормативтік еңбек сыйымдылығын қамтитын сметалар жасалған.
Өндірістің қазіргі заманғы технологиясы мен санитарлық-гигиеналық талаптарға сәйкес құрылатын өнеркәсіптік ғимараттардың, құрылыстардың және олардың кешендерінің көлемді композициялары жоғары сәулет-көркемдік қасиеттерге ие болуы тиіс, себебі еңбек процесінде адамдарды қоршаған материалдық және эстетикалық орта адамға үлкен эмоциялық әсер етеді, және де еңбек өнімділігін арттыруға ықпал етеді.
Көптеген өндірістік ғимараттардың көлемді композициясының титік сипаты олардың тұтас түрі, ірі сәулеттік мүшелер болып табылады. Қазіргі заманғы өндірістік ғимараттар өзінің сыртқы композициясы бойынша көп жағдайда параллелепипедттер болып табылады, олардың сыртқы беті бойынша шыныланған ойықтар мен қабырғалардың жазықтықтары заңды түрде кезектеседі. Композицияны байытудың көркем құралы ретінде өндіріс ырғағына және тұрмыстық және әкімшілік корпустар көлемінің метрикалық орналасуына жауап беретін қасбетті сәулеттік түсіндірудің типтік элементтерінің бірнеше рет қайталанатын ырғағын пайдалануға болады. Сонымен, үлкен биіктіктегі терезе ойықтары бөлмелердің және т.б. нормативтік жарықтандырылуын үлкен тереңдікте қамтамасыз етеді.
1. СӘУЛЕТ-ҚҰРЫЛЫС БӨЛІМІ
1.1 Құрылыс алаңының сипаттамасы
Өндірістік ғимарат құрылысы Ақтау қаласында қарастырылған.
Ақтау қаласының қар жамылғысының салмағы бойынша III (50 кгм3).
желдің мөлшерлік әсері - III (48 кгм3).
Құрылыс ауданы мынадай климаттық жағдайлармен сипатталады:
Құрылыс ауданының табиғи-климатологиялық шарттары:
oo климаттық ауданы - IVГ.
oo ең суық тәуліктің орташа ауа температурасы - 23 С;
- ең суық бес күндік температурасы - 22 С;
- абсолютті максимал+41,
- абсолютті минимал -23.
климаттық аудан - біркелкі континентті. Жазы - ыстық, әрі құрғақ. Қысы - жылы және жауын-шашын аз;
- топырақтың мөлшерлік қату тереңдігі - 0,80 м.
- Сейсмикалық көрсеткіші - 6 балл.
3-аралықты өндірістік ғимарат 1 қабатты, темірбетон құрылымдарын (жабын, блоктар және т.б.) өндіреді. Өндірістік ғимарат құрамалы құрылымдардан жасалу жоспарланып отыр.
Жел бағытына келсек СНиПРК 2.04-01-2001 бойынша оңтүстік-шығысқа бағытталған жел бағыты мен жылы уақыт мерзімінде Бас жоспар жел бағытының мәліметтерін ескеру қажет.
0.1 Кесте - Жел бағытының орташа жылдық қайталануы (%)
С
СШ
Ш
ОШ
О
ОБ
Б
СБ
Орталық
9
14
19
19
4
4
17
14
3
Желдің орташа жылдық жылдамдығы 4.6 мс болса ең көп орташа айлық жылдамдығы - 5.3 мс (қаңтар айында есептелген) және де ең аз жылдамдық - 4.0 - (тамыз айында есептелген) болуы керек.
0.2 Кесте - Орташа айлық және жылдық желдің жылдамдығы (мс)
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Жыл
5.3
5.0
5.0
4.7
4.2
4.1
4.1
4.0
4.2
4.5
4.9
5.0
4.6
Территорияның жылдық орташа шөгу көрсеткіші бойынша құрғақ ауданға жатады немесе оның көрсеткіші 156 мм тең жіне шөгудің күндік максимум көрсеткішін айтатын болсақ 1% болады.
2.1 Ғимараттың технико-экономикалық сипаттамасы
Темірбетоннан жасалған конструкцияларды өндіруге арналған өндірістік ғимарат қосалқы-өндірістік зауыт аймағына кіреді. Зауыттың технологиялық процесі темірбетон конструкцияларын сапалы өндіруін қамтамасыз етеді. Өндірістік процестің бағыты технологиялық ауысуларға байланысты операциядан параллельді-дәйекті болып табылады. Технологиялық процестің мұндай бағыты зауыт ғимаратының жоспарлануына әсер етеді.
ТБК өнімдерін өндіруде арнайы қоспалар, керек жарақтар автомобиль көмегімен жүктеліп тиеледі.
Зауыттың өндірістік циклі плиталарды, блоктарды жасаумен қатар байланысты көліктік операцияларды да қамтиды. Ауыр бөлшектерді, ірі көлемді өнімдерді ғимараттың бір аралығынан екіншісіне беру үшін көпірлі кран қарастырылған.
Зауыттағы технологиялық процесс газ және шаң бөлінулерімен сүйемелденеді, сондықтан ауа алмасуға арналған венткамера қарастырылған. Венткамераның көлемі жоспардағы 8х10 м.
2.2 БАС ЖОСПАР
Ақтау қаласындағы 3-аралықты өндірістік ғимарат тақырыбындағы дипломдық жұмыс топографиялық түсірілім бойынша 1:500 масштабында орындалған және бас жоспар көрінісі графикалық бөлімде көрсетілген.
Бас жоспарды жоспарлау барысында өндірістік ғимараттың ерекшеліктері мен спецификациясы ескерілді, технологиялық жүйесі, адам және жүк жүктемелерінің ерекшеліктері, қоршаған ортаны қорғау шаралары, және де сәулеттік және қала құрылысы талаптарына сәйкес жасалды.
Өндірістік ғимаратқа басты кіріс негізгі есік жағында орналасқан. Көмекші ғимараттар ғимараттан кейінгі жолда орналасқан.
Бас жоспардың техника-экономикалық көрсеткіштері:
oo Өндірістік ғимарат;
oo Әкімшілік-тұрмыстық корпус;
oo Жұмысшыларға арналған корпус;
oo Демалатын корпус;
oo Тротуар және асфальтобетонды жол;
oo Автомобиль тұрағы.
Әкімшілік-тұрмыстық корпус (ӘТК) өндірістік ғимарат жанында орналасқан, ғимаратқа кіру жолу көшеден және жер үстінен қарастырылған. ӘТК жанында автотұрақ қарастырылған. Автожол ені 7-10 м құрайды. Көгалдандырумен айналысатын алаң ғимарат аумағының 15% құрайды.
2.3 Сәулеттік жоспарлау шешімдері
Өндірістік ғимарат бір қабатты, үш аралықты, құрамалы темір бетоннан, жүк көтергішітігі 16 т көпірлі кран, табиғи жарықпен жарықтандырылған.
Ғимараттың көлемі 72х60 және 18х12 ұстын торы бар жоспардағы тікбұрышты конфигурациясы бар. Әр аралықтың ені 18 м, аралық биіктігі 12 м. Шеткі қатардың ұстындары көлденең бағытта бөлгіш осьтермен ғимараттың температуралық бөлігінің ішіне 500 мм-ге ығыстырылған(500 байлау); шеткі қатардың ұстындарды бойлық бағытта ғимараттың сыртына 250 мм-ге ығыстырылған (250байлау).
(1-сурет).
Жел жүктемелерін және сэндвич-панельді қабырғалардың массасын қабылдау үшін бойлық және көлденең бағыттарда дәнекерленген екі таврдан жасалған металл болат фахверктік ұстындар орнатылған.
Көлемдік-жоспарлау шешімін таңдау климаттық және технологиялық жағдайлар негізінде жүзеге асырылады. Сыртқы ауа температурасы, жел, ылғалдылық сияқты факторлардың қабырға қоршауына әсерін ескереміз.
Ғимарат берік, тұрақты, адам еңбегінің санитарлық-гигиеналық жағдайларына жауап береді, қоршаған ортаны ластамайды және табиғи ландшафты сақтайды.
Ғимараттың сыртқы келбеті эстетикалық, адамдар мен жабдықтарды атмосфералық әсерлерден сенімді қорғайды, өртке қарсы талаптарды қанағаттандырады.
2.4 Конструктивтік шешім
Қаңқалы (темірбетон қаңқасы) ғимараттың рамалық-байланыстырғыш жүйесі болады. Қаңқасы ғимараттың беріктігін, қаттылығын жіне тұрақтылығын қамтамасыз ететін көтергіш конструкциялардың жиынтығы болып табылады.
Іргетас-ұстын астына қойылатын қимасы 300х300, стакан типтес, зауыттық. Ұстындар мен іргетас стаканының қабырғалары арасындағы саңылау жоғарғы жағынан 75 мм және төменгі жағынан 50 мм алынады. Іргетастадың астында 100 мм бетон дайындау құрылғысы қарастырылған.
Шеттік және орташа ұстындар тұтас тікбұрышты қиманы қабылдаймыз. Кран үсті бөлігінің (подкрановая балка) арқалықтары шеткі және орта ұстындардың қимасының өлшемдері 300х300 мм, крас асты бөлігіндегі арқалық өлшемі 300х500 мм. Шеттік және орташа ұстындар тұтас тікбұрышты қиманы қабылдаймыз. Бағаналардың биіктігі 12,6 м. Шеткі және орта ұстындардың қадамы 12 м.
Фахверк бағаналары №20 екі таврдан жасалған, сөрелердің ені 350 мм болатын болаттан жасалған. Сондай-ақ, №20-дан бүйір бүйір фахверкінің болат бағаналы торцты тіреулерін қолданамыз.
Колонналардың консольдері бойынша кран рельстерін тіреу үшін ұзындығы 12 м болатын кран асты болат арқалықтар төселеді, олар бойынша көпірлі крандар қозғалады. Кран астындағы арқалықтардың биіктігі 1.45 м.
Колонналардың консольдері бойынша кран рельстерін сүрту үшін ұзындығы 12 м болатын кран асты, болат арқалықтар төселеді, олар бойынша көпірлі крандар қозғалады. Кран астындағы арқалықтардың биіктігі 1.45 м (2-сурет).
Ұстындар бойынша бойлық бағытта ұзындығы 12 м және қима биіктігі 1 м екі таврлы төселген темір-бетон арқалықтары салынады.
Ғимарат қаттылығын бойлық бағытта қамтамасыз ету үшін ұстындардың барлық қатарлары бойынша температуралық блоктың ортасында ұстындар бойынша тік порталды байланыстар қолданылды. Сондай-ақ болат бұрыштардан жасалған ригельдің төменгі және жоғарғы белдігі бойынша көлденең байланыстар қарастырылған.
Ғимараттың толық жиналуын қамтамасыз ету үшін, құрама көтергіш конструкцияларды пайдаланумен қатар, сыртқы қабырғалық сэндвич панельдер қолданылады. Сыртқы қабырға панельдері тек қоршайтын ғана емес, салынып жатқан ғимарат үшін эстетикалық функцияларды орындайды. Сыртқы қабырғалық панельдер қаңқаны монтаждағаннан кейін және барлық ғимараттың жабынын немесе оның бір бөлігін температуралық тегіс шегінде қабырға учаскесінде орнастырылғаннан кейін дербес монтаждау ағынында орнатылады. Сыртқы қабырға панельдері ұзындығы 12 м, 1 м биіктікте қабылданған.
Шатырға рулонды шатыр қолданамыз.
Өндірістік ғимаратында орындалған едендер ғимарат мақсатына байланысты қабылданды. Ғимарат еденіне асфальтобетонды қабылдаймыз.
Сыртқы қабырғаларда автокөлікті өткізу үшін қақпалар орнатамыз. Қақпалар ойықтарының өлшемдері 4х4.2 м, қақпаны екі қырлы орнатамыз. Қақпаның үстіндегі маңдайша өлшемдері 0.6х6 м. Ғимарат еденінің деңгейі мен сыртқы жоспарлау арасында биіктігі 15 см болатын ауытқулар (перепад) болады. Ғимаратқа бірқалыпты шығу үшін қақпаның ойығы сыртқы жағынан 0.100-ден аспайтын еңістігі бар пандус орнатамыз. Қақпаны болат қаңқадан, пенопласттан жасалған жылытқышы бар орамды табақты болатпен қапталған түрінен қабылдаймыз.
Терезелерді қос шынылы болат орнатамыз. Биіктігі 4.8 м терезелердің бірінші қабаты +2.400 белгісінде, биіктігі 2.4 м терезелердің екінші қабаты +9.600 белгісінде болады.
2.5 Ғимараттың жылутехникалық есебі
[1] сәйкес қоршау конструкцияларының жылу беру кедергісі талап етілгеннен кем болмауы тиіс , яғни:
(1.1)
Салқындатылған ғимарттар мен құрылыстардың қоршау конструкцияларының жылу беруге талап етілетін кедергісін ҚНжЕ 2.11.02-87 бойынша қабылдау керек.
Жылу берудің талап етілетін кедергісі , жылыту кезеңінің градусына байланысты анықтаймыз.
Жылыту кезеңінің градус-тәулігін (ГСОП) мына формула бойынша анықтау керек:
(1.2)
Мұнда,
- 20,ішкі ауаның есептік температурасы, МЕСТ 12.1.005-88 сүйене қабылданды;
-0,9,жылу беру кезеңінің орташа температурасы, , және ұзақтығы, тәулік, тәуліктік ауа температурасы 8 төмен немесе тең етіп ҚР ҚНжЕ сүйене отырып қабылдаймыз;
-172 тәулік, жылыту кезеңі тәулігінің ұзақтығы, тәулік;
Санитарлық-гигиеналық және жағдайларға жауап беретін қоршау конструкцияларының жылу беруге талап етілетін кедергісі мынадай формула бойынша анықталады:
(1.1)
Мұнда,
=1, сыртқы ауаға қатысты қоршау конструкцияларының сыртқы беетінің жағдайына байланысты қабылданатын коэффициент;
- 20,ішкі ауаның есептік температурасы, МЕСТ 12.1.005-88 сүйене қабылданды;
=-19 сыртқы ауаның есептік қысқы температурасы, ең суық бес күндік орташа температураға тең, ҚР ҚНжЕ 2.04-01-2001 бойынша 0,92 қамтамасыз етілген;
Δtн= 6ºС- ішкі ауа және қоршаушы құрылымдардың ішкі беттік температурасы арасындағы нормативтік температураның айырмасы;
α в=8,7 Втм2ºС - қабырғалар үшін, қоршаушы құрылымдардың ішкі беттік жылу беру коэффициенті;
(1.3)
Есіктердің және қақпалардың жылу беруге талап етілетін кедергісі 0,92 қамтамасыз етілген ең суық бес күндік орташа температураға тең сыртқы ауаның есептік қысқы температурасы кезінде (1.1) формула бойынша анықталатын ғимараттар мен құрылыстар қабырғаларының 0,6кем болмауы тиіс.
R, м::СВт, көп қабатты қоршау конструкциясының, сондай-ақ бір қабатты қоршау конструкциясының термиялық кедергісін мынадай формула бойынша анықтау керек:
, (1.4)
Мұнда, - қабат қалыңдығы, м;
-қабат материалының жылу өткізгіштінің есептік коэффициенті, Вт(м :: С) [3*] қосымшасы бойынша қабылданады;
Жылу өткізгіштік коэффициентінің келесі мәнін аламыз:
Минералды мақта үшін- ;
Сэндвич-панель үшін-
(1.4) формулаға сәйкес, келесідегідей мән аламыз:
Қоршау конструкциясының Ro, м2СВт жылу беру кедергісін келесі формуламен анықталады:
(1.5)
Мұнда,
α в - (1.1) формулаға сәйкес;
Rк-қоршау конструкциясының термиялық кедергісі;
н-қоршау конструкциясының сыртқы бетінің жылу беру коэффициенті(қысқы жағдайлар үшін). , қосымша [6*] кесте бойынша қабылданады.
;
.
(1.5) формула бойынша:
(1) формулаға сәйкес шарт орындалды:
.
Көп қабатты қоршау конструкциясының қабылданған құрамы және оның қалыңдығы дұрыс болды, шарт орындалды.
2.6 Ғимараттың инженерлік құралы
Өртке қарсы шаралар 2.02-05-2002 ҚР ҚНжЕ сәйкес жүргізілді.
Өндірістік ғимараттың конструкциялары І және ІІ дәрежелі отқа төзімді құрылыс конструкцияларынан Өнеркәсіптік кәсіпорындардың өндірістік ғимараттары ІІ-90-81 ҚНжЕ талаптарына сәйкес таңдалынып, салынады.
Өртке қарсы бөгет ретінде қарсы қабырғалардан басқа, сондай-ақ қалқалар, аражабындар, есіктер мен қақпалар, тамбур мен терезелер қолданылады. Бұл тосқауылдар сондай-ақ ҚНжЕ талаптарына сәйкес отқа төзімділіктің белгілі шегі бар материалдардан жасалады. Өртке қарсы қабырғалардағы есіктер, терезелер мен қақпалар үшін отқа төзімділіктің ең аз шегі 1.2, өртке қарсы қақпалар мен аражабындар үшін 0.75, өртке қарсы есіктер мен терезелер үшін 0.6 с болуы тиіс.
Өрт кезінде адамдарды ғимараттан эвакуациялау үлкен маңызға ие. Адамдарды эвакуациялау кезінде әрбір есік, баспалдақ адамдарды тез және қауіпсіз эвакуациялауды қамтамасыз ете алмауы мүмкін. ҚНжЕ талаптарына сәйкес эвакуациялық шығу сыртқы есіктен немесе арнайы эвакуациялық есіктер болып табылады.
Эвакуациялық жолдар саны және көлемі ҚНжЕ талаптарын асәйкес орындалды. Өртке қарсы автоматты түрде жұмыс жасайтын сигнал дамылы бар арнайы қондырғы қарастырылды.
Өндірістік ғимаратта қолданылатын желдету жүйесі-бұл шаралар кешені, жабдықтар мен оған қызмет көрсетуді ұйымдастыру, тұрақты ауа алмасу және ғимараттағы ауа ағынының орнын ауыстыру мақсатын көздейді.
Желдету-бұл ғимараттарда қалыпты ауа алмасуды қамтамасыз ететін құрылғылар мен іс-шаралар жиынтығы. Желдету жүйелері әртүрлі мақсаттағы ғимаратта рұқсат етілген метеорологиялық параметрлерді қолдайды.
Зауыттағы технологиялық процесс газ және шаң бөлінулерімен сүйемелденеді, сондықтан ауа алмасуға арналған венткамера қарастырылған. Венткамераның көлемі жоспардағы 8х10 м.
Сумен жабдықтау-инженерлік құрылыстар кешенін сумен қамтамасыз ету жүйесі. Қажетті мөлшерде, қажетті арынмен және тиісті сапамен сумен берілуін қамтамасыз етуі тиіс.
Сумен жабдықтаудың қазіргі заманғы жүйелерінің негізгі құрамдас бөліктері: су жинау құрылымдары; суды өңдеу және алдын ала дайындау жүзеге асырылатын объектілер; суды тасымалдау және оны сақтауды қамтамасыз ету үшін қажетті конструкциялар мен құрылғылар болып табылады.
Кәріз жүйесі- санитарлық құралдардан ағынды суларды бұрып жіберу үшін қолданады. Ол құбырлардан, санитарлық құралдардан, құрылғыларды қарау және құбырларды тазалау және де желдету құрылғыларынан тұрады. Ішкі кәріз жүйесі сорып шығарумен жабдықталған. Сорылатын құбыр жанатын және жарылыс қаупі бар газдардың орналастыруынан қашықтау үшін арналған, құрылған канализациялық құбырлардың, осы мақсатпен гидравликалық затворлар арқылы анитарлық құралдар іске қосылады. Кәріз құбырлары МЕСТ 22689.1-89 талаптарына сәйкес пластмассалық құбырлар қабылданған.
Жылумен жабдықтау-жылдың суық мезгілінде өндірістік ғимараттар да қалыпты ауа температурасын ұстап тұруға арналған. сонымен қатар, ол ғимараттар мен жабдықтардың жақсы сақталуына ықпал етеді, өйткені бір мезгілде ауаның ылғалдылығын реттеуге мүмкіндік береді. Осы мақсатта әртүрлі жылыту жүйелерін салады.
Жылдың суық және өтпелі кезеңдерінде адамдардың болу уақыты 2 сағаттан асатын барлық ғимараттар мен құрылыстарды, сондай-ақ технологиялық жағдайлар бойынша температураны ұстап тұру қажет болатын ғимараттарды жылыту қажет. Жұмыс орнындарында арнайы құрылғылар немесе жұмыскерлерді жылыту үшін қосымша ғимарат қарастырылуы керек. Жұмыс істемейтін уақытта өндірістік ғимараттар жылытылатын орындарда жылдың суық және өтпелі кезеңдерінде, егер бұл қажет болса және өндіріс жағдайлары бойынша рқұсат етілсе, 5ºС температура сақталуы тиіс. Бұл жағдайда жылыту жүйесінің қуаты жұмыс уақытының басында ғимараттағы қалыпты температуралық режимді қалпына келтіру үшін жеткілікті болуы тиіс.
Жылу жүйелеріне мынадай санитарлық-гигиеналық талаптар қойылады: ғимарат ауасының біркелкі қызуы; бөлінетін жылу мөлшерін реттеу және жылыту мен желдету процестерінбіріктіру мүмкіндігі; ғимарат ауасының зиянды бөлулермен және жағымсыз иістермен ластануының болмауы; өрт жәнежарылыс қауіпсіздігі; пайдалану мен жөндеудің ыңғайлылығы.
Өндірістік ғимарат жұмыс радиусы бойынша жылыту жергілікті және орталық болып табылады.
Электр жарықпен жабдықтау-өндірістік процестің тең құқылы компоненті, яғни өнеркәсіптік кәсіпорынның дұрыс жобаланған электрмен жабдықталуы шығындарды айтарлықтай оңайландыруға және нәтижесәнде өнімнің өзіндік құнын қысқартуға қабілетті.
Өнеркәсіптік кәсіпорындарды электрмен жабдықтау жүйесі көпсатылы болмауы тиіс, ал желіні төсеу тәсілі барынша қарапайым болуы тиіс. Сонымен қатар, жүйе жаңа жабдықты енгізу мүмкіндігін қамтамасыз етуге міндетті.
Өнеркәсіптік кәсіпорындардың цехтарын жобалау кезінде цехтарда құрал-жабдықтарды орналастыру, сондай-ақ трансформаторлық қосалқы станцияларды орналастыру маңызды. Мүмкіндігінше әрбір учаске жүктеме орталығының жанында орнатылатын жеке тарату құрылғысымен жабдықталуы тиіс. Басқа тұтынушылар мен учаскелер шамадан тыс жүктеменің алдын алу үшін осы құрылғыға қосылу мүмкіндігі болмауы тиіс.
Өнеркәсіптік кәсіпорындарды электрмен жабдықтау жүйелерін жобалау және пайдалану-көпфункционалды және көп еңбекті қажет ететін міндет. Бұл сала жаңа технологиялар мен жабдықтардың пайда болуына байланысты үнемі жетілдіруде және күрделене түсуде. Электр энергиясының сапасына және электрмен жабдықтау сенімділігіне қойылатын талаптар да артады. Осы салада қойылған міндеттерді шешу үшін есептеу техникасын қолдану, сондай-ақ жоғары кәсіпқойлықты қажет етеді.
Электрмен жарықтандыру нормалары 2.04.05-2002 ҚНжЕ-ге сәйкес алынған.
1. Есептік конструктивтік бөлім
1.1 Түзу торлы фермаға есеп
1.1.1 Жобалау үшін бастапқы деректер. Ферма элементтерінің типтерін және қимасын талдау.
Тапсырма бойынша түзу торлы фермaны келесі мәліметтер бойынша жобалау қажет: ферма аралығы 24 м, ферма қадамы бойлық бағытта 6 м. Құрама темірбетон қабырғалары плиталардан жасалған жабын 3х12 м. Шатыры бу оқшаулағыш қабаттан (битум мастикасындағы рубероид қабаты), қалыңдығы 100 мм, жылуұстағышы минералды мақтадан жасалған тақтадан, 20 мм асфальтты тартпадан, гравийден қорғағыш жабыны бар үш қабатты рубероидты кілемнен тұрады. Есептік қар жүктемесі кНм2(ІІІ қар ауданы). Ферма материалы-ауыр бетон В35.
1.1.2 ФБ-24 фермасының есептік жүктемесін анықтау
Жабынды конструкциясының жүктеме беті бойынша салмағы кестеде көрсетілген.
Кесте-2.1 ФБ-24 фермасына есептік жүктеме
Жүктеме
Жабу элементі
Норматив-ті жүктеме,
кНм2
Жүктеме бойынша сенімділік коэфф. γf
Есептік жүктеме,
кНм2
Тұрақты g
Шатыр:
Битумды қиыршықтас қабаты
Үшқабатты рубероидты кілем
Асфальтты тартпа (δ=20мм, ρ=1,8тм3)
Тақта минералды мақтадан(δ=100мм, ρ=3,7тм3)
Пароизоляция (битумды мастикадағы рубероид қабаты)
Жабынды қабырғалы тақталар, көлемі 3х12 м жіктердің құйылуын есепке ала отырып(δ=95,3мм, ρ=25 кНм3)
Тік торлы ферма (Vh=5,7м3,аралығы 24 м, колонна шагы 12 м, ауыр бетон)
5,7*25(24*12)=0,495 кНм2
0,16
0,09
0,36
0,37
0,03
2,383
0,495
1,3
1,3
1,3
1,2
1,3
1,1
1,1
0,208
0,117
0,468
0,444
0,039
2,621
0,545
4,442
Уақытша pc
Қар жүктемесі
2,4
Барлығы:
6,842
Ғимараттың тағайындауы бойынша сенімділік коэффициентін ескере отырып және бойлық бағыттағы ұстындардың қадамы 12 м, стропильдік ферманың 1м.п есептік тұрақты жүктемесі:
Мұнда,
- ферма қадамы, м;
1 м.п ферманың уақытша жүктемесі:
1.1.3 ФБ-24 фермасының стерженьдарындағы күштерді анықтау
Статистикалық есеп нәтижелері бойынша белдем стерженьдарындағы және тұрақты, қар жүктемелерінің қосынды әсерінен N,M,Q эпюрасын саламын.
Сурет-2.1. Фермадағы M,N,Q қималарының орналасу сұлбасы және күш эпюралары.
N және M күштің эпюрлеріне сәйкес 9 және 12 қимасы бар контурдағы ферманың жоғарғы және төменгі белдеулерінің қалыпты қималарын есептеу үшін күштің ең қолайсыз үйлесімі, ал ферманың белдіктеріндегі көлбеу қималардың беріктігін есептеу үшін қауіпті қималар 3 және 14 болды.
Тіреулердің беріктігін есептеу үшін толық қар жүктемесімен жүктеу схемаларының нұсқаларын ескере отырып, 21-22 қималардың кернеулі жағдайын талдаймын. 21-22 тіреулер үшін қауіпті қималар 21-қима болады, 23-24 тіреулер үшін тиісінше 23 және 24 үшін қар жүктемесімен жүктеудің бірінші схемасы кезінде.
В35 маркалы ауыр бетонға арналған нормативтік және есептік сипаттамалар
-атмосфералық қысым кезінде жылумен өңдеу жағдайында қатаю шарттары;
-қоршаған ортаның ылғалдылығы-80% ();
-қысудың нормативтік кедергісі 25 МПа;
-созылуға нормативтік кедергісі 1,95 МПа;
-қысудың есептік кедергісі 19,5 МПа;
-созылудың есептік кедергісі 1,3 МПа;
-серпімділіктің бастапқы модулі 31000 МПа;
-бетон беріктігі 20 МПа;
Кернеусіз арматураның есептік сипаттамасы:
бойлық А-ІІ:
-созылу-сығудың есептік кедергісі 280МПа;
-серппімділік модулі 210000 МПа;
жазықтық 5 мм Вр-І класты:
-созылу-сығудың есептік кедергісі 260 МПа;
-серпімділік модулі 170000 МПа;
бойлық А-І:
-созылу-сығудың есептік кедергісі 175 МПа;
-серпімділік модулі210000 МПа;
Вр-ІІ класты кернеулі арматурасының есептік сипаттамалары:
-созылудың нормативтік кедергісі 1020 МПа,
-сығылудың нормативтік кедергісі 850 МПа;
-серпімділік модулі 200000 МПа.
Ферманың төменгі белінде арматураның алдын ала кернеуінің шамасын 900 МПа деп қабылдаймын. Арматураны тірекке тарту тәсілі-механикалық және шарт орындалады.
1.1.4 Төменгі белдік элементтерін есептеу
N және M эпюраларына сәйкес кН; кН·м, бойлық оське қалыпты күштің 12-қимасындағы ең қолайсыз үйлесімі (сурет-2.2)
Сурет-2.2 ферманың төменгі белдігінің қимасы
Беріктік есебі қосымша [3.504] сәйкес жүргізілді. Бойлық күштің эксцентриситеті есептеледі: .
Өйткені , бойлық күш арматурада және эксцентриситетпен тең әсер ететін күш арасында салынған.
Симметриялық арматураның қимасының ауданы мынадай формула бойынша анықталады [1435], η=1,15 [374]:
мм2;
1018 мм2(18 Ø 12 Вр-ІІ), 2036 мм2.
Ферманың төменгі белдігінің сызаттануға төзімділігін есептеу үшін күш мәнін есептік жүктемелерден жүктеме бойынша сенімділіктің орташа коэффициентіне бөлу жолымен анықтаймын, қима үшін 14 қабылдаймыз:
-толық (тұрақты және қар) жүктеменің әсерінен күш салу
кН;
кН;
-сондай-ақ, ұзақ (тұрақты) жүктемеден:
кН;
кН;
Ферманың төменгі белдігі сызатқа төзімділігі бойынша талаптардың 3-ші санатын қанағаттандыруы тиіс, яғни ұзындығы 0,2 мм-ге дейін сызаттардың ашылуы рұқсат етіледі.
Қиманың геометриялық сипаттамалары [11,134] және [168,1755] формулалары бойынша келтірілген:
мм2;
Мұнда, ;
Келтірілген қиманың инерция моменті:
мм4;
Мұнда,мм;
мм3,
Мұнда, мм.
Келтірілген қима кедергісінің серпімдіиілімді моменті:
мм3.
Арматураны тіректерге тарту механикалық тәсілі үшін алдын ала кернелген арматураның алғашқы жоғалтуларын [54] кестеге сәйкес есептеймін:
-арматурадағы кернеудің релаксациясынан болған шығындар:
МПа;
-температуралық ауытқудан болған шығындар:
МПа;
-керу құрылғыларында орналасқан анкерлердің деформациясынан болған шығындар:
МПа;
Мұнда, мм;
мм;
-кернеулі арматура иілмейді;
-тірекке керілу деформация пішіні жоқ.
Жоғалтуларды ескере отырып, қысу күші (1-5):
кН; МПа;
Бетон жылжымалылығынан болатын жоғалтуларды анықтау:
күш әсерінен бетондағы кернеу :
МПа;
[1.24] талаптарына сәйкес кернелген арматура деңгейінде:
;
,
МПа.
Осылайша, бірінші жоғалтулар және кернелген арматурадағы кернеулер:
МПа;
МПа.
Бірінші жоғалтауларды және бетондағы тиісті кернеуді ескере отырып, қысу күші:
кН;
МПа;
[72] кесте талаптарына сәйкес шарт орындалды.
Алдын ала кернелген арматураның екінші жоғалтуларын анықтаймыз. Кесте [54].
-бетон семуінен жоғалту МПа (жылу өңдеу)
-бетон жылжымалығынан жоғалту МПа,
Мұнда, жылумен өңдеуге ұшыраған бетон үшін.
Екінші жоғалтулар құрайды:
МПа;
толық жоғалтулар: 100 МПа. Қосымша [1.164] сәйкес.
Толық шығындарды және қысудың тиісті күшін есепке ала отырып, кернелетін арматурадағы кернеулер:
МПа;
кН.
Төменгі белдікте сызаттың пайда болуын тексеруді, сызаттардың ашылу ені бойынша есептеу қажеттілігін анықтау және деформациялар бойынша есептеу жағдайын анықтау үшін [4.25] қосымшасындағы формулаларды қолданамыз. Қысылған бетондағы жүктемелердің әрекеті кезінде:
келтірілген қиманың ауырлық ортасынан қима қырынан барынша созылған сыртқы жүктемеден ең алыс ядро нүктесіне дейінгі қашықтық.
болғандықтан, шамасын келесі формула бойынша есептейміз:
мм;
Сол оське қатысты күшінің моменті:
кН·м;
Сызаттар пайда болған кезде элементтің бойлық осіне қалыпты қимамен қабылданатын момент:
кН·м;
Сыртқы бойлық күштің моменті:
кН·м;
мм,
кН·м кН·м болғандықтан, элементтің бойлық осіне қалыпты сызаттар түзіледі және сызаттарды ашу бойынша есеп талап етіледі.
Сызаттарды ашу бойынша есептерді қосымша [4.14] және [4.155] талаптарына сәйкес орындаймыз.
Тең әсер ететін шамасын және келтірілген қиманың ауырлық орталығына қатысты оның эксцентриситетін анықтаймыз:
кН,
мм;
0,8h0=0,8·290=232 мм болса, онда sp арматурасындағы кернеудің өсуін δn коэффициентіне көбейте отырып,келесі формулалар бойынша есептеп шығарамыз:
толық жүктеме әсерінен
,
Мұнда,
мм;
мм;
мм;
толық жүктеме әсерінен:
МПа;
ұзақ жүктеме әсерінен:
МПа;
Толық жүктеменің қысқа емес әрекетінен сызаттарды ашу ені келесі формуламен есептеледі:
Мұнда,
;мм;
();;(Вр-ІІ үшін);
Сызаттардың ұзақ ашылуының ені мына формула бойынша:
Мұнда,
1,3 (ауыр бетон үшін);
Осылайша толық жүктеменің әрекетінен сызаттардың қысқа ашылуының ені 0,113 мммм, тұрақты жүктеменің әрекетінен сызаттардың ұзақ ашылуының ені 0,069 мммм.
МПаМПа болса, онда кернеулі арматурада қарама-қарсы емес деформациялардың болмауы қамтамасыз етілді.
13-14 және 1-3 қималары бар панельдегі белдіктер арасындағы күштерді қайта бөлу мүмкіндігін ескере отырып, ферманың төменгі белдігінің көлбеу қимасының беріктігін есептеуді орындаймыз.
Арматурадан жасалған екі тармақты қамыттар түрінде конструктивтік пайымдаулар бойынша көлденең Ø5 мм Вр-І класты s=200 мм қадаммен (Asw=39.9 мм2, Rsw=260 МПа, Es=170000 МПа) арматуралауды қабылдай отырып, ферманың төменгі белдігінің көлденең күштің әрекетіне нақты көтергіш қабілетін анықтаймын.
N=1473,26 кН бойлық созушы күштің әрекетін және неғұрлым созылатын аймақта орналасқан кернеу арматурасынан қысу күшін есепке ала отырып кН, есепті қосымша [3.544] талаптарына сәйкес шығарамыз. Коэффициентті φn - ді формуласымен анықтаймыз:
болғандықтан, қабылдаймын.
және мәндерін есептеп шығарамын:
Н·мм;
Мұнда, (қ.3.312);
Нмм;
кН;
Нмм Нмм болғандықтан, онда Mb мәнін түзетпейді. Көлбек сызаттың проекциясының ұзындығы тең болады:
мм мм, мм қабылдаймын.
Көлденең күш элементтің ұзындығы бойынша өзгермейтіндіктен, с көлбеу қима проекциясының мәні элементтің ұзындығына тең болуы мүмкін (1510 мм), бірақ мм артық емес. c=966 мм.
Онда:
кН кН;
кН.
Осылайша, ең қауіпті қимадағы ферманың төменгі белдігінің шекті көтергіш қабілеті кН тең болады, бұл кН жүктемесінен көлденең күштің ең жоғары мәнінен аз (см.рис. ). Демек, 3-қимадағы көлденең күштің әрекетіне ферманың жоғарғы белдігінің беріктігін есептеу кезінде кН қосымша күшін ескеру қажет.
1.1.5 Ферманың жоғарғы белдігінің элементтерін есептеу
Элементтің қалыпты бойлық осіне қауіпті қима-9 (сурет-2.3).
Сурет - 2.3 жоғарғы белдік қимасының беріктігін есептеу.
Мұнда, 0,7 ферманың жоғарғы белдеуінде июші моменттердің қайта бөлінуін ескеретін коэффициент.
Ферма жазықтығындағы есептік ұзындығы эксцентриситетте тең болады мм.
Кездейсоқ эксцентриситетті табамын мм;
;, мм қабылдаймын.
4 болса, онда есепті элемент иілуін есепке алып жүргіземін. Ол үшін, жағдайында анықтаймын:
,
Мұнда, (163 кесте).
кН·м;
кН·м;
.
қабылдаймын.
Бірінші жақындығында қабылдаймын; онда: Н.
Коэффициент ;
Иілу есебімен эксцентриситетінің мәні құрайды:
мм.
Қажетті симметриялы арматуралау қ.3.623 сәйкес анықталады.
Мәнін есептейміз:
;
;;
Кесте бойынша анықтаймыз. болса, онда тығыздалған бетон аймағының салыстырмалы биіктігін табамыз:
;
.
Сонда, симметриялық арматураның қажетті ауданы тең болады: мм2;
мм2 2Ø20 АІІ қабылдаймын, бұл ретте
, алдын ала тағайындалғанға жақын.
Элемент 1-2-3, еңіс қимасы бойлық осіне,
Өйткені ферманың төменгі белдігінің көлбеу қималары бойынша беріктігі есептеу кезінде салмақ көтеру қабілеті талап етілгеннен аз болғандықтан, күштерді қайта бөлуді ескере отырып, көлденең күш қабылдау үшін жоғарғы белдікте көлденең арматураны жобалау қажет:
кН.
Есепті [қ.3.21-3.304] сәйкес орындаймын шартты тексеремін: шарт орындалады.
тең 1750 мм деп қабылдай отырып, келесі шартты тексеремін. Ол үшін және мәндерін анықтаймыз:; және мәндерін қабылдаймыз (294 кесте)
Онда, кН·м.
Мұнда, мм4.
.
кН кН болса, онда қиғаш қиманың беріктігі көлденең арматурасыз қамтамасыз естіледі. Қысылған элементтерге арналған конструктивтік талаптарды ескере отырып, Ø 5 мм Вр-І фермасының жоғарғы белдеуі үшін көлденең арматураны 300 мм20d=320 мм қадамды қабылдаймын.
1.1.6 Ферманың бағандарын есептеу
Тік торлы ферманың тіректері N және M қолайсыз үйлесімділікке есептелініп, қысылған тіректе бойлық арматураның қимасының 21-22 (сурет-2.4) ауданын анықтайды: N=68,33 кН; M=77,69 кН·м.
Сурет-2.4 - тіреулер қимасының беріктігін есептеу.
Есептік ұзындығы мм. болғандықтан, есепті [қ 3.543] қабылдай отырып шығарамын.
Эксцентриситетті шығарамын;
мм.
Симметриялық арматураның қима ауданын 3.623 қосмшасына сәйкес есептеймін. Мәндерін шығарамыз:
; ;
,болғандықтан, онда формула бойынша (112)3:
мм2.
Қабылдаймын: мм2 2 Ø28 А-ІІ, мм2. Дәл осы қалыпта ферманың қалған тіректерін құрастырамын.
1.1.7 Ферманың тірек түйінінін есептеу
Есеп [1] ұсынылым бойынша орындалады.
Сурет-2.4 ферманың тірек түйінін есептеуге.
Шеткі панельдің төменгі белдеу күші N=1436.72кН; Q=Qmax=103,43 кН. Бойлық Ø8 Вр-ІІ класты жұмысшы арматура үшін кернеуді беру аймағының қажетті ұзындығын [2.29.2] талаптарына сәйкес табамын:
мм,
Мұнда, МПа (үлкен мәндері және ), (282).
мм мм болса, онда мм қабылдаймын.
АВС ықтимал көлбеу қимасы бойынша қираған кезде бойлық арматураны анкерлеуге есепті орындаймын, ол көлденең бұрышпен және көлденең бұрышпен АВ учаскесінен тұрады.
В нүктесінің координаттары (сурет-2.4) мм, мм тең.
Кернеулі арматураның қатары, төменнен санағанла, АВС сызығын кесіп өтеді, егер тең болса:
oo 1 қатар -мм, мм;
oo 2 қатар - мм, мм;
oo 3 қатар - мм, мм;
oo 4 қатар - мм, мм;
коэффициентінің мәні кернеулі арматуралар қатары үшін:
oo 1 қатар - ;
oo 2 қатар - ;
oo 3 қатар - ;
oo 4 қатар - ;
АВС қимасында арматурамен қабылданатын күш:
,
кН;
Тік көлденең стерженьдарда кернеусіз арматурамен қабылдануға тиіс күшті келесі формуладан табамын:
кН0, есептеу бойынша қосымша арматура талап етілмейді және конструктивті түрде орнатылады.
4Ø14 АІІ мм2 қабылдаймын, мм2 артығы.
Кернеусіз арматураны биіктігі бойынша екі қатарға орналастырамын: 1-қатар , мм, мм кезінде АВ сызығымен қиылысады, 2-қатар , мм, мм кезінде ВС қиылысады.
Бетонның тірек реакциясынан сығылған бойлық арматураның кернеусіз анкерлеуінің талап етілетін ұзындығын [5.142] қосымшасына сәйкес анықтаймын. Кесте бойынша: табамын. Формула бойынша:
көп мм қабылдаймын. Сонда кернеусіз арматураның жұмыс шарттары коэффициентінің мәні , болса, онда тең болады.
Сәйкесінше кернеусіз бойлық арматурамен қабылданатын күш: кН құрайды.
АВ1С1 көлбеу қимасы бойынша ықтимал бұзылудан шыға отырып, иілу моментінің ... жалғасы
Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті
Сәулет-құрылыс факультеті
Өндірістік-азаматтық құрылыс технология кафедрасы
Турдыаман Ж.А.
Ақтау қаласындағы 3-аралықты өндірістік ғимарат
Дипломдық жобаға
ТҮСІНІКТЕМЕЛІК ЖАЗБА
5В072900-Құрылыс мамандығы
Нұр-Сұлтан 2019
Кіріспе
1. СӘУЛЕТ-ҚҰРЫЛЫС БӨЛІМІ 9
1.1 Құрылыс алаңының сипаттамасы 9
1.2 Ғимараттың технико-экономикалық сипаттамасы 10
1.3 Бас жоспардың сипаттамасы 10
1.4 Сәулеттік жоспарлау шешімдері 11
1.5 Конструктивтік шешім 11
1.6 Ғимараттың жылутехникалық есебі 12
1.7 Ғимараттың инженерлік құралы 14
2. Есептік конструктивтік бөлім 17
2.1 Түзу торлы фермаға есеп 17
2.1.1 Жобалау үшін бастапқы деректер. Ферма элементтерінің типтерін және қимасын талдау. 17
2.1.2 ФБ-24 фермасының есептік жүктемесін анықтау 18
2.1.3 ФБ-24 фермасының стерженьдарындағы күштерді анықтау 19
2.1.4 Төменгі белдік элементтерін есептеу 21
2.1.5 Ферманың жоғарғы белдігінің элементтерін есептеу 26
2.1.6 Ферманың бағандарын есептеу 28
2.1.7 Ферманың тірек түйінінін есептеу 29
3. Технологиялық бөлім 33
3.1 Жер жұмыстарына технологиялық карта 33
3.1.1 Қолдану аймағы 33
3.1.2 Бастапқы деректер: 33
3.1.3 Жер жұмыстарының көлемін есептеу 33
3.1.4 Топырақты әзірлеу және оны тасымалдауға арналған машиналар мен механизимдер жиынтығын таңдау. 34
3.1.5 Жер жұмыстары көлемінің ведомосін жасау 35
3.1.6 Орды қазу кезінде жер жұмыстарын ұйымдастыру және технологиясы 36
3.1.7 Жер жұмыстары үшін машиналар жиынтығының техникалық-экономикалық көрсеткіштерін есептеу 36
3.1.8 Жер жұмыстарын жүргізу кезіндегі қауіпсіздік техникасы 37
3.2 Ұстындарды монтаждау жұмыстарына технологиялық карта 38
3.2.1 Қолдану аймағы 38
3.2.2 Құрылыс процесін ұйымдастыру және технологиясы 38
3.2.4 Жұмыстарды орындау сапасына қойылатын талаптар 40
3.2.5 Материалдық-техникалық ресурстар 41
3.2.6 Еңбекті қорғау және құрылыстағы қауіпсіздік техникасы 42
3.3 Технологиялық есеп 44
3.3.1 Монаждық кранның техникалық параметрлерін анықтау және кран маркасын таңдау 44
4. Ұйымдастыру бөлімі 46
4.1 Құрылыстың бас жоспары 46
4.2 Қоймалық бөлмелер мен алаңдарды есептеу 47
4.3 Уақытша ғимараттар мен құрылыстарға қажеттілікті анықтау 50
4.3.1. Уақытша ғимараттарды есептеу 50
4.4 Құрылыстағы су қажеттілігін есептеу 51
4.5 Құрылыс алаңын электрмен жабдықтауды есептеу 53
4.5.1 Өндіріс қажеттілігіне арналған қуаттылық графигі 53
4.5.2 Ішкі жарықтандыру желісінің қуаты 54
4.6 Техникалық-экономикалық көрсеткіштер 55
5. Экономикалық бөлім 56
6. Еңбекті қорғау, техника қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау 57
6.1 Өрт қауіпсіздігі 58
Қорытынды 59
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 60
Қосымша 61
КІРІСПЕ
Темірбетон конструкциялары заманауи өнеркәсіптік жер үсті және жер асты құрылысының негізі болып табылады. Темірбетон конструкцияларынан әр түрлі мақсаттарға арналған ғимараттар салынады.
Темірбетонды желілік құрылымдарды жасауға болат құрылымдарына қарағанда металдан 2-3 есе аз жұмсалады. Соңғы елу жылда құрылыста әртүрлі типтегі ғимараттар мен құрылыстарды салуға арналған негізгі конструктивтік материал ретінде темір бетон өте қарқынды қолданыла бастады. Ең алдымен, бұл оның бірқатар ерекшеліктерінің болуымен (беріктігі,ұзақ мерзімділігі, болат сияқты коррозияға ұшырамауы және ағаш сияқты шірімеуі, отқа төзімділігі, агрессивті ортаға төзімділігі) байланысты темірбетон құрылыста, шағын ғимараттарда, сондай-ақ аса маңызды объектілерде (бөгеттер, қорғаныс мақсатындағы құрылыстар және т.б.) кеңінен қолданылады. Бүгінгі күні темірбетоннан салынып жатқан ғимараттар мен құрылыстардың 80%-ында қолданылады.
Әрбір материалдың үздік қасиеттерін дұрыс пайдалана отырып, темірбетон, металл және басқа да конструкциялардың ұтымды үйлесімін қолдану қажет.
Жиналмалы темірбетон конструкциялары ең көп дәрежеде құрылысты индустрияландыру талаптарына жауап береді. Құрастырмалы темірбетонды қолдану конструкциялардың сапасын айтарлықтай жақсартуға, монолитті темірбетонмен салыстырғанда құрылысқа арналған жұмыстардың еңбек сыйымдылығын бірнеше есе азайтуға, көп жағдайларда төсем және қалып құрылғысына арналған материалдардың шығынын азайтуға, сондай-ақ құрылыс мерзімін күрт қысқартуға мүмкіндік береді. Жиналмалы темірбетоннан ғимараттар мен құрылыстарды монтаждау қысқы кезеңде айтарлықтай қымбаттаусыз жүргізуге болады.
Өндірістік ғимарат үшін зауытта жасалған элементтерден құрылыс алаңдарында жиналатын рамалық типті қаңқалы конструкциялар неғұрлым үнемді болып табылады. Бір қабатты ғимараттарда біздің елімізде жасалған топсалы-колонналармен жалғанатын көлденең арқалықтарды жабатын ілмектеу фермалары немесе арқалықтары бар және олар бойынша ірі өлшемді плиталармен төселетін жазық табақсыз төсемдер кеңінен қолданылады. Сондай-ақ, болат көтергіш жабыны бар ғимараттардағы кеңістік конструкциялар мен темірбетон бағаналар пайдаланылады. Көп қабатты өндірістік ғимараттарда, сондай-ақ айдалмаған жабындар да жүзеге асырылады. Оларға елеулі жүктеме кезінде ригельдердің колонналармен қосылуы қатаң қабылданады. Қаңқалардың қажетті көлденең қаттылығына байланыссыз қол жеткізіледі, бұл технологиялық жабдықты орналастыру үшін ыңғайлы болады.
Бұл дипломдық жұмыста құрамалы темірбетоннан жасалған Ақтау қаласындағы 3-аралықты өндірістік ғимарат жобаланды.
Экономикалық бөлімде жұмысшылардың жалақысы мен нормативтік еңбек сыйымдылығын қамтитын сметалар жасалған.
Өндірістің қазіргі заманғы технологиясы мен санитарлық-гигиеналық талаптарға сәйкес құрылатын өнеркәсіптік ғимараттардың, құрылыстардың және олардың кешендерінің көлемді композициялары жоғары сәулет-көркемдік қасиеттерге ие болуы тиіс, себебі еңбек процесінде адамдарды қоршаған материалдық және эстетикалық орта адамға үлкен эмоциялық әсер етеді, және де еңбек өнімділігін арттыруға ықпал етеді.
Көптеген өндірістік ғимараттардың көлемді композициясының титік сипаты олардың тұтас түрі, ірі сәулеттік мүшелер болып табылады. Қазіргі заманғы өндірістік ғимараттар өзінің сыртқы композициясы бойынша көп жағдайда параллелепипедттер болып табылады, олардың сыртқы беті бойынша шыныланған ойықтар мен қабырғалардың жазықтықтары заңды түрде кезектеседі. Композицияны байытудың көркем құралы ретінде өндіріс ырғағына және тұрмыстық және әкімшілік корпустар көлемінің метрикалық орналасуына жауап беретін қасбетті сәулеттік түсіндірудің типтік элементтерінің бірнеше рет қайталанатын ырғағын пайдалануға болады. Сонымен, үлкен биіктіктегі терезе ойықтары бөлмелердің және т.б. нормативтік жарықтандырылуын үлкен тереңдікте қамтамасыз етеді.
1. СӘУЛЕТ-ҚҰРЫЛЫС БӨЛІМІ
1.1 Құрылыс алаңының сипаттамасы
Өндірістік ғимарат құрылысы Ақтау қаласында қарастырылған.
Ақтау қаласының қар жамылғысының салмағы бойынша III (50 кгм3).
желдің мөлшерлік әсері - III (48 кгм3).
Құрылыс ауданы мынадай климаттық жағдайлармен сипатталады:
Құрылыс ауданының табиғи-климатологиялық шарттары:
oo климаттық ауданы - IVГ.
oo ең суық тәуліктің орташа ауа температурасы - 23 С;
- ең суық бес күндік температурасы - 22 С;
- абсолютті максимал+41,
- абсолютті минимал -23.
климаттық аудан - біркелкі континентті. Жазы - ыстық, әрі құрғақ. Қысы - жылы және жауын-шашын аз;
- топырақтың мөлшерлік қату тереңдігі - 0,80 м.
- Сейсмикалық көрсеткіші - 6 балл.
3-аралықты өндірістік ғимарат 1 қабатты, темірбетон құрылымдарын (жабын, блоктар және т.б.) өндіреді. Өндірістік ғимарат құрамалы құрылымдардан жасалу жоспарланып отыр.
Жел бағытына келсек СНиПРК 2.04-01-2001 бойынша оңтүстік-шығысқа бағытталған жел бағыты мен жылы уақыт мерзімінде Бас жоспар жел бағытының мәліметтерін ескеру қажет.
0.1 Кесте - Жел бағытының орташа жылдық қайталануы (%)
С
СШ
Ш
ОШ
О
ОБ
Б
СБ
Орталық
9
14
19
19
4
4
17
14
3
Желдің орташа жылдық жылдамдығы 4.6 мс болса ең көп орташа айлық жылдамдығы - 5.3 мс (қаңтар айында есептелген) және де ең аз жылдамдық - 4.0 - (тамыз айында есептелген) болуы керек.
0.2 Кесте - Орташа айлық және жылдық желдің жылдамдығы (мс)
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Жыл
5.3
5.0
5.0
4.7
4.2
4.1
4.1
4.0
4.2
4.5
4.9
5.0
4.6
Территорияның жылдық орташа шөгу көрсеткіші бойынша құрғақ ауданға жатады немесе оның көрсеткіші 156 мм тең жіне шөгудің күндік максимум көрсеткішін айтатын болсақ 1% болады.
2.1 Ғимараттың технико-экономикалық сипаттамасы
Темірбетоннан жасалған конструкцияларды өндіруге арналған өндірістік ғимарат қосалқы-өндірістік зауыт аймағына кіреді. Зауыттың технологиялық процесі темірбетон конструкцияларын сапалы өндіруін қамтамасыз етеді. Өндірістік процестің бағыты технологиялық ауысуларға байланысты операциядан параллельді-дәйекті болып табылады. Технологиялық процестің мұндай бағыты зауыт ғимаратының жоспарлануына әсер етеді.
ТБК өнімдерін өндіруде арнайы қоспалар, керек жарақтар автомобиль көмегімен жүктеліп тиеледі.
Зауыттың өндірістік циклі плиталарды, блоктарды жасаумен қатар байланысты көліктік операцияларды да қамтиды. Ауыр бөлшектерді, ірі көлемді өнімдерді ғимараттың бір аралығынан екіншісіне беру үшін көпірлі кран қарастырылған.
Зауыттағы технологиялық процесс газ және шаң бөлінулерімен сүйемелденеді, сондықтан ауа алмасуға арналған венткамера қарастырылған. Венткамераның көлемі жоспардағы 8х10 м.
2.2 БАС ЖОСПАР
Ақтау қаласындағы 3-аралықты өндірістік ғимарат тақырыбындағы дипломдық жұмыс топографиялық түсірілім бойынша 1:500 масштабында орындалған және бас жоспар көрінісі графикалық бөлімде көрсетілген.
Бас жоспарды жоспарлау барысында өндірістік ғимараттың ерекшеліктері мен спецификациясы ескерілді, технологиялық жүйесі, адам және жүк жүктемелерінің ерекшеліктері, қоршаған ортаны қорғау шаралары, және де сәулеттік және қала құрылысы талаптарына сәйкес жасалды.
Өндірістік ғимаратқа басты кіріс негізгі есік жағында орналасқан. Көмекші ғимараттар ғимараттан кейінгі жолда орналасқан.
Бас жоспардың техника-экономикалық көрсеткіштері:
oo Өндірістік ғимарат;
oo Әкімшілік-тұрмыстық корпус;
oo Жұмысшыларға арналған корпус;
oo Демалатын корпус;
oo Тротуар және асфальтобетонды жол;
oo Автомобиль тұрағы.
Әкімшілік-тұрмыстық корпус (ӘТК) өндірістік ғимарат жанында орналасқан, ғимаратқа кіру жолу көшеден және жер үстінен қарастырылған. ӘТК жанында автотұрақ қарастырылған. Автожол ені 7-10 м құрайды. Көгалдандырумен айналысатын алаң ғимарат аумағының 15% құрайды.
2.3 Сәулеттік жоспарлау шешімдері
Өндірістік ғимарат бір қабатты, үш аралықты, құрамалы темір бетоннан, жүк көтергішітігі 16 т көпірлі кран, табиғи жарықпен жарықтандырылған.
Ғимараттың көлемі 72х60 және 18х12 ұстын торы бар жоспардағы тікбұрышты конфигурациясы бар. Әр аралықтың ені 18 м, аралық биіктігі 12 м. Шеткі қатардың ұстындары көлденең бағытта бөлгіш осьтермен ғимараттың температуралық бөлігінің ішіне 500 мм-ге ығыстырылған(500 байлау); шеткі қатардың ұстындарды бойлық бағытта ғимараттың сыртына 250 мм-ге ығыстырылған (250байлау).
(1-сурет).
Жел жүктемелерін және сэндвич-панельді қабырғалардың массасын қабылдау үшін бойлық және көлденең бағыттарда дәнекерленген екі таврдан жасалған металл болат фахверктік ұстындар орнатылған.
Көлемдік-жоспарлау шешімін таңдау климаттық және технологиялық жағдайлар негізінде жүзеге асырылады. Сыртқы ауа температурасы, жел, ылғалдылық сияқты факторлардың қабырға қоршауына әсерін ескереміз.
Ғимарат берік, тұрақты, адам еңбегінің санитарлық-гигиеналық жағдайларына жауап береді, қоршаған ортаны ластамайды және табиғи ландшафты сақтайды.
Ғимараттың сыртқы келбеті эстетикалық, адамдар мен жабдықтарды атмосфералық әсерлерден сенімді қорғайды, өртке қарсы талаптарды қанағаттандырады.
2.4 Конструктивтік шешім
Қаңқалы (темірбетон қаңқасы) ғимараттың рамалық-байланыстырғыш жүйесі болады. Қаңқасы ғимараттың беріктігін, қаттылығын жіне тұрақтылығын қамтамасыз ететін көтергіш конструкциялардың жиынтығы болып табылады.
Іргетас-ұстын астына қойылатын қимасы 300х300, стакан типтес, зауыттық. Ұстындар мен іргетас стаканының қабырғалары арасындағы саңылау жоғарғы жағынан 75 мм және төменгі жағынан 50 мм алынады. Іргетастадың астында 100 мм бетон дайындау құрылғысы қарастырылған.
Шеттік және орташа ұстындар тұтас тікбұрышты қиманы қабылдаймыз. Кран үсті бөлігінің (подкрановая балка) арқалықтары шеткі және орта ұстындардың қимасының өлшемдері 300х300 мм, крас асты бөлігіндегі арқалық өлшемі 300х500 мм. Шеттік және орташа ұстындар тұтас тікбұрышты қиманы қабылдаймыз. Бағаналардың биіктігі 12,6 м. Шеткі және орта ұстындардың қадамы 12 м.
Фахверк бағаналары №20 екі таврдан жасалған, сөрелердің ені 350 мм болатын болаттан жасалған. Сондай-ақ, №20-дан бүйір бүйір фахверкінің болат бағаналы торцты тіреулерін қолданамыз.
Колонналардың консольдері бойынша кран рельстерін тіреу үшін ұзындығы 12 м болатын кран асты болат арқалықтар төселеді, олар бойынша көпірлі крандар қозғалады. Кран астындағы арқалықтардың биіктігі 1.45 м.
Колонналардың консольдері бойынша кран рельстерін сүрту үшін ұзындығы 12 м болатын кран асты, болат арқалықтар төселеді, олар бойынша көпірлі крандар қозғалады. Кран астындағы арқалықтардың биіктігі 1.45 м (2-сурет).
Ұстындар бойынша бойлық бағытта ұзындығы 12 м және қима биіктігі 1 м екі таврлы төселген темір-бетон арқалықтары салынады.
Ғимарат қаттылығын бойлық бағытта қамтамасыз ету үшін ұстындардың барлық қатарлары бойынша температуралық блоктың ортасында ұстындар бойынша тік порталды байланыстар қолданылды. Сондай-ақ болат бұрыштардан жасалған ригельдің төменгі және жоғарғы белдігі бойынша көлденең байланыстар қарастырылған.
Ғимараттың толық жиналуын қамтамасыз ету үшін, құрама көтергіш конструкцияларды пайдаланумен қатар, сыртқы қабырғалық сэндвич панельдер қолданылады. Сыртқы қабырға панельдері тек қоршайтын ғана емес, салынып жатқан ғимарат үшін эстетикалық функцияларды орындайды. Сыртқы қабырғалық панельдер қаңқаны монтаждағаннан кейін және барлық ғимараттың жабынын немесе оның бір бөлігін температуралық тегіс шегінде қабырға учаскесінде орнастырылғаннан кейін дербес монтаждау ағынында орнатылады. Сыртқы қабырға панельдері ұзындығы 12 м, 1 м биіктікте қабылданған.
Шатырға рулонды шатыр қолданамыз.
Өндірістік ғимаратында орындалған едендер ғимарат мақсатына байланысты қабылданды. Ғимарат еденіне асфальтобетонды қабылдаймыз.
Сыртқы қабырғаларда автокөлікті өткізу үшін қақпалар орнатамыз. Қақпалар ойықтарының өлшемдері 4х4.2 м, қақпаны екі қырлы орнатамыз. Қақпаның үстіндегі маңдайша өлшемдері 0.6х6 м. Ғимарат еденінің деңгейі мен сыртқы жоспарлау арасында биіктігі 15 см болатын ауытқулар (перепад) болады. Ғимаратқа бірқалыпты шығу үшін қақпаның ойығы сыртқы жағынан 0.100-ден аспайтын еңістігі бар пандус орнатамыз. Қақпаны болат қаңқадан, пенопласттан жасалған жылытқышы бар орамды табақты болатпен қапталған түрінен қабылдаймыз.
Терезелерді қос шынылы болат орнатамыз. Биіктігі 4.8 м терезелердің бірінші қабаты +2.400 белгісінде, биіктігі 2.4 м терезелердің екінші қабаты +9.600 белгісінде болады.
2.5 Ғимараттың жылутехникалық есебі
[1] сәйкес қоршау конструкцияларының жылу беру кедергісі талап етілгеннен кем болмауы тиіс , яғни:
(1.1)
Салқындатылған ғимарттар мен құрылыстардың қоршау конструкцияларының жылу беруге талап етілетін кедергісін ҚНжЕ 2.11.02-87 бойынша қабылдау керек.
Жылу берудің талап етілетін кедергісі , жылыту кезеңінің градусына байланысты анықтаймыз.
Жылыту кезеңінің градус-тәулігін (ГСОП) мына формула бойынша анықтау керек:
(1.2)
Мұнда,
- 20,ішкі ауаның есептік температурасы, МЕСТ 12.1.005-88 сүйене қабылданды;
-0,9,жылу беру кезеңінің орташа температурасы, , және ұзақтығы, тәулік, тәуліктік ауа температурасы 8 төмен немесе тең етіп ҚР ҚНжЕ сүйене отырып қабылдаймыз;
-172 тәулік, жылыту кезеңі тәулігінің ұзақтығы, тәулік;
Санитарлық-гигиеналық және жағдайларға жауап беретін қоршау конструкцияларының жылу беруге талап етілетін кедергісі мынадай формула бойынша анықталады:
(1.1)
Мұнда,
=1, сыртқы ауаға қатысты қоршау конструкцияларының сыртқы беетінің жағдайына байланысты қабылданатын коэффициент;
- 20,ішкі ауаның есептік температурасы, МЕСТ 12.1.005-88 сүйене қабылданды;
=-19 сыртқы ауаның есептік қысқы температурасы, ең суық бес күндік орташа температураға тең, ҚР ҚНжЕ 2.04-01-2001 бойынша 0,92 қамтамасыз етілген;
Δtн= 6ºС- ішкі ауа және қоршаушы құрылымдардың ішкі беттік температурасы арасындағы нормативтік температураның айырмасы;
α в=8,7 Втм2ºС - қабырғалар үшін, қоршаушы құрылымдардың ішкі беттік жылу беру коэффициенті;
(1.3)
Есіктердің және қақпалардың жылу беруге талап етілетін кедергісі 0,92 қамтамасыз етілген ең суық бес күндік орташа температураға тең сыртқы ауаның есептік қысқы температурасы кезінде (1.1) формула бойынша анықталатын ғимараттар мен құрылыстар қабырғаларының 0,6кем болмауы тиіс.
R, м::СВт, көп қабатты қоршау конструкциясының, сондай-ақ бір қабатты қоршау конструкциясының термиялық кедергісін мынадай формула бойынша анықтау керек:
, (1.4)
Мұнда, - қабат қалыңдығы, м;
-қабат материалының жылу өткізгіштінің есептік коэффициенті, Вт(м :: С) [3*] қосымшасы бойынша қабылданады;
Жылу өткізгіштік коэффициентінің келесі мәнін аламыз:
Минералды мақта үшін- ;
Сэндвич-панель үшін-
(1.4) формулаға сәйкес, келесідегідей мән аламыз:
Қоршау конструкциясының Ro, м2СВт жылу беру кедергісін келесі формуламен анықталады:
(1.5)
Мұнда,
α в - (1.1) формулаға сәйкес;
Rк-қоршау конструкциясының термиялық кедергісі;
н-қоршау конструкциясының сыртқы бетінің жылу беру коэффициенті(қысқы жағдайлар үшін). , қосымша [6*] кесте бойынша қабылданады.
;
.
(1.5) формула бойынша:
(1) формулаға сәйкес шарт орындалды:
.
Көп қабатты қоршау конструкциясының қабылданған құрамы және оның қалыңдығы дұрыс болды, шарт орындалды.
2.6 Ғимараттың инженерлік құралы
Өртке қарсы шаралар 2.02-05-2002 ҚР ҚНжЕ сәйкес жүргізілді.
Өндірістік ғимараттың конструкциялары І және ІІ дәрежелі отқа төзімді құрылыс конструкцияларынан Өнеркәсіптік кәсіпорындардың өндірістік ғимараттары ІІ-90-81 ҚНжЕ талаптарына сәйкес таңдалынып, салынады.
Өртке қарсы бөгет ретінде қарсы қабырғалардан басқа, сондай-ақ қалқалар, аражабындар, есіктер мен қақпалар, тамбур мен терезелер қолданылады. Бұл тосқауылдар сондай-ақ ҚНжЕ талаптарына сәйкес отқа төзімділіктің белгілі шегі бар материалдардан жасалады. Өртке қарсы қабырғалардағы есіктер, терезелер мен қақпалар үшін отқа төзімділіктің ең аз шегі 1.2, өртке қарсы қақпалар мен аражабындар үшін 0.75, өртке қарсы есіктер мен терезелер үшін 0.6 с болуы тиіс.
Өрт кезінде адамдарды ғимараттан эвакуациялау үлкен маңызға ие. Адамдарды эвакуациялау кезінде әрбір есік, баспалдақ адамдарды тез және қауіпсіз эвакуациялауды қамтамасыз ете алмауы мүмкін. ҚНжЕ талаптарына сәйкес эвакуациялық шығу сыртқы есіктен немесе арнайы эвакуациялық есіктер болып табылады.
Эвакуациялық жолдар саны және көлемі ҚНжЕ талаптарын асәйкес орындалды. Өртке қарсы автоматты түрде жұмыс жасайтын сигнал дамылы бар арнайы қондырғы қарастырылды.
Өндірістік ғимаратта қолданылатын желдету жүйесі-бұл шаралар кешені, жабдықтар мен оған қызмет көрсетуді ұйымдастыру, тұрақты ауа алмасу және ғимараттағы ауа ағынының орнын ауыстыру мақсатын көздейді.
Желдету-бұл ғимараттарда қалыпты ауа алмасуды қамтамасыз ететін құрылғылар мен іс-шаралар жиынтығы. Желдету жүйелері әртүрлі мақсаттағы ғимаратта рұқсат етілген метеорологиялық параметрлерді қолдайды.
Зауыттағы технологиялық процесс газ және шаң бөлінулерімен сүйемелденеді, сондықтан ауа алмасуға арналған венткамера қарастырылған. Венткамераның көлемі жоспардағы 8х10 м.
Сумен жабдықтау-инженерлік құрылыстар кешенін сумен қамтамасыз ету жүйесі. Қажетті мөлшерде, қажетті арынмен және тиісті сапамен сумен берілуін қамтамасыз етуі тиіс.
Сумен жабдықтаудың қазіргі заманғы жүйелерінің негізгі құрамдас бөліктері: су жинау құрылымдары; суды өңдеу және алдын ала дайындау жүзеге асырылатын объектілер; суды тасымалдау және оны сақтауды қамтамасыз ету үшін қажетті конструкциялар мен құрылғылар болып табылады.
Кәріз жүйесі- санитарлық құралдардан ағынды суларды бұрып жіберу үшін қолданады. Ол құбырлардан, санитарлық құралдардан, құрылғыларды қарау және құбырларды тазалау және де желдету құрылғыларынан тұрады. Ішкі кәріз жүйесі сорып шығарумен жабдықталған. Сорылатын құбыр жанатын және жарылыс қаупі бар газдардың орналастыруынан қашықтау үшін арналған, құрылған канализациялық құбырлардың, осы мақсатпен гидравликалық затворлар арқылы анитарлық құралдар іске қосылады. Кәріз құбырлары МЕСТ 22689.1-89 талаптарына сәйкес пластмассалық құбырлар қабылданған.
Жылумен жабдықтау-жылдың суық мезгілінде өндірістік ғимараттар да қалыпты ауа температурасын ұстап тұруға арналған. сонымен қатар, ол ғимараттар мен жабдықтардың жақсы сақталуына ықпал етеді, өйткені бір мезгілде ауаның ылғалдылығын реттеуге мүмкіндік береді. Осы мақсатта әртүрлі жылыту жүйелерін салады.
Жылдың суық және өтпелі кезеңдерінде адамдардың болу уақыты 2 сағаттан асатын барлық ғимараттар мен құрылыстарды, сондай-ақ технологиялық жағдайлар бойынша температураны ұстап тұру қажет болатын ғимараттарды жылыту қажет. Жұмыс орнындарында арнайы құрылғылар немесе жұмыскерлерді жылыту үшін қосымша ғимарат қарастырылуы керек. Жұмыс істемейтін уақытта өндірістік ғимараттар жылытылатын орындарда жылдың суық және өтпелі кезеңдерінде, егер бұл қажет болса және өндіріс жағдайлары бойынша рқұсат етілсе, 5ºС температура сақталуы тиіс. Бұл жағдайда жылыту жүйесінің қуаты жұмыс уақытының басында ғимараттағы қалыпты температуралық режимді қалпына келтіру үшін жеткілікті болуы тиіс.
Жылу жүйелеріне мынадай санитарлық-гигиеналық талаптар қойылады: ғимарат ауасының біркелкі қызуы; бөлінетін жылу мөлшерін реттеу және жылыту мен желдету процестерінбіріктіру мүмкіндігі; ғимарат ауасының зиянды бөлулермен және жағымсыз иістермен ластануының болмауы; өрт жәнежарылыс қауіпсіздігі; пайдалану мен жөндеудің ыңғайлылығы.
Өндірістік ғимарат жұмыс радиусы бойынша жылыту жергілікті және орталық болып табылады.
Электр жарықпен жабдықтау-өндірістік процестің тең құқылы компоненті, яғни өнеркәсіптік кәсіпорынның дұрыс жобаланған электрмен жабдықталуы шығындарды айтарлықтай оңайландыруға және нәтижесәнде өнімнің өзіндік құнын қысқартуға қабілетті.
Өнеркәсіптік кәсіпорындарды электрмен жабдықтау жүйесі көпсатылы болмауы тиіс, ал желіні төсеу тәсілі барынша қарапайым болуы тиіс. Сонымен қатар, жүйе жаңа жабдықты енгізу мүмкіндігін қамтамасыз етуге міндетті.
Өнеркәсіптік кәсіпорындардың цехтарын жобалау кезінде цехтарда құрал-жабдықтарды орналастыру, сондай-ақ трансформаторлық қосалқы станцияларды орналастыру маңызды. Мүмкіндігінше әрбір учаске жүктеме орталығының жанында орнатылатын жеке тарату құрылғысымен жабдықталуы тиіс. Басқа тұтынушылар мен учаскелер шамадан тыс жүктеменің алдын алу үшін осы құрылғыға қосылу мүмкіндігі болмауы тиіс.
Өнеркәсіптік кәсіпорындарды электрмен жабдықтау жүйелерін жобалау және пайдалану-көпфункционалды және көп еңбекті қажет ететін міндет. Бұл сала жаңа технологиялар мен жабдықтардың пайда болуына байланысты үнемі жетілдіруде және күрделене түсуде. Электр энергиясының сапасына және электрмен жабдықтау сенімділігіне қойылатын талаптар да артады. Осы салада қойылған міндеттерді шешу үшін есептеу техникасын қолдану, сондай-ақ жоғары кәсіпқойлықты қажет етеді.
Электрмен жарықтандыру нормалары 2.04.05-2002 ҚНжЕ-ге сәйкес алынған.
1. Есептік конструктивтік бөлім
1.1 Түзу торлы фермаға есеп
1.1.1 Жобалау үшін бастапқы деректер. Ферма элементтерінің типтерін және қимасын талдау.
Тапсырма бойынша түзу торлы фермaны келесі мәліметтер бойынша жобалау қажет: ферма аралығы 24 м, ферма қадамы бойлық бағытта 6 м. Құрама темірбетон қабырғалары плиталардан жасалған жабын 3х12 м. Шатыры бу оқшаулағыш қабаттан (битум мастикасындағы рубероид қабаты), қалыңдығы 100 мм, жылуұстағышы минералды мақтадан жасалған тақтадан, 20 мм асфальтты тартпадан, гравийден қорғағыш жабыны бар үш қабатты рубероидты кілемнен тұрады. Есептік қар жүктемесі кНм2(ІІІ қар ауданы). Ферма материалы-ауыр бетон В35.
1.1.2 ФБ-24 фермасының есептік жүктемесін анықтау
Жабынды конструкциясының жүктеме беті бойынша салмағы кестеде көрсетілген.
Кесте-2.1 ФБ-24 фермасына есептік жүктеме
Жүктеме
Жабу элементі
Норматив-ті жүктеме,
кНм2
Жүктеме бойынша сенімділік коэфф. γf
Есептік жүктеме,
кНм2
Тұрақты g
Шатыр:
Битумды қиыршықтас қабаты
Үшқабатты рубероидты кілем
Асфальтты тартпа (δ=20мм, ρ=1,8тм3)
Тақта минералды мақтадан(δ=100мм, ρ=3,7тм3)
Пароизоляция (битумды мастикадағы рубероид қабаты)
Жабынды қабырғалы тақталар, көлемі 3х12 м жіктердің құйылуын есепке ала отырып(δ=95,3мм, ρ=25 кНм3)
Тік торлы ферма (Vh=5,7м3,аралығы 24 м, колонна шагы 12 м, ауыр бетон)
5,7*25(24*12)=0,495 кНм2
0,16
0,09
0,36
0,37
0,03
2,383
0,495
1,3
1,3
1,3
1,2
1,3
1,1
1,1
0,208
0,117
0,468
0,444
0,039
2,621
0,545
4,442
Уақытша pc
Қар жүктемесі
2,4
Барлығы:
6,842
Ғимараттың тағайындауы бойынша сенімділік коэффициентін ескере отырып және бойлық бағыттағы ұстындардың қадамы 12 м, стропильдік ферманың 1м.п есептік тұрақты жүктемесі:
Мұнда,
- ферма қадамы, м;
1 м.п ферманың уақытша жүктемесі:
1.1.3 ФБ-24 фермасының стерженьдарындағы күштерді анықтау
Статистикалық есеп нәтижелері бойынша белдем стерженьдарындағы және тұрақты, қар жүктемелерінің қосынды әсерінен N,M,Q эпюрасын саламын.
Сурет-2.1. Фермадағы M,N,Q қималарының орналасу сұлбасы және күш эпюралары.
N және M күштің эпюрлеріне сәйкес 9 және 12 қимасы бар контурдағы ферманың жоғарғы және төменгі белдеулерінің қалыпты қималарын есептеу үшін күштің ең қолайсыз үйлесімі, ал ферманың белдіктеріндегі көлбеу қималардың беріктігін есептеу үшін қауіпті қималар 3 және 14 болды.
Тіреулердің беріктігін есептеу үшін толық қар жүктемесімен жүктеу схемаларының нұсқаларын ескере отырып, 21-22 қималардың кернеулі жағдайын талдаймын. 21-22 тіреулер үшін қауіпті қималар 21-қима болады, 23-24 тіреулер үшін тиісінше 23 және 24 үшін қар жүктемесімен жүктеудің бірінші схемасы кезінде.
В35 маркалы ауыр бетонға арналған нормативтік және есептік сипаттамалар
-атмосфералық қысым кезінде жылумен өңдеу жағдайында қатаю шарттары;
-қоршаған ортаның ылғалдылығы-80% ();
-қысудың нормативтік кедергісі 25 МПа;
-созылуға нормативтік кедергісі 1,95 МПа;
-қысудың есептік кедергісі 19,5 МПа;
-созылудың есептік кедергісі 1,3 МПа;
-серпімділіктің бастапқы модулі 31000 МПа;
-бетон беріктігі 20 МПа;
Кернеусіз арматураның есептік сипаттамасы:
бойлық А-ІІ:
-созылу-сығудың есептік кедергісі 280МПа;
-серппімділік модулі 210000 МПа;
жазықтық 5 мм Вр-І класты:
-созылу-сығудың есептік кедергісі 260 МПа;
-серпімділік модулі 170000 МПа;
бойлық А-І:
-созылу-сығудың есептік кедергісі 175 МПа;
-серпімділік модулі210000 МПа;
Вр-ІІ класты кернеулі арматурасының есептік сипаттамалары:
-созылудың нормативтік кедергісі 1020 МПа,
-сығылудың нормативтік кедергісі 850 МПа;
-серпімділік модулі 200000 МПа.
Ферманың төменгі белінде арматураның алдын ала кернеуінің шамасын 900 МПа деп қабылдаймын. Арматураны тірекке тарту тәсілі-механикалық және шарт орындалады.
1.1.4 Төменгі белдік элементтерін есептеу
N және M эпюраларына сәйкес кН; кН·м, бойлық оське қалыпты күштің 12-қимасындағы ең қолайсыз үйлесімі (сурет-2.2)
Сурет-2.2 ферманың төменгі белдігінің қимасы
Беріктік есебі қосымша [3.504] сәйкес жүргізілді. Бойлық күштің эксцентриситеті есептеледі: .
Өйткені , бойлық күш арматурада және эксцентриситетпен тең әсер ететін күш арасында салынған.
Симметриялық арматураның қимасының ауданы мынадай формула бойынша анықталады [1435], η=1,15 [374]:
мм2;
1018 мм2(18 Ø 12 Вр-ІІ), 2036 мм2.
Ферманың төменгі белдігінің сызаттануға төзімділігін есептеу үшін күш мәнін есептік жүктемелерден жүктеме бойынша сенімділіктің орташа коэффициентіне бөлу жолымен анықтаймын, қима үшін 14 қабылдаймыз:
-толық (тұрақты және қар) жүктеменің әсерінен күш салу
кН;
кН;
-сондай-ақ, ұзақ (тұрақты) жүктемеден:
кН;
кН;
Ферманың төменгі белдігі сызатқа төзімділігі бойынша талаптардың 3-ші санатын қанағаттандыруы тиіс, яғни ұзындығы 0,2 мм-ге дейін сызаттардың ашылуы рұқсат етіледі.
Қиманың геометриялық сипаттамалары [11,134] және [168,1755] формулалары бойынша келтірілген:
мм2;
Мұнда, ;
Келтірілген қиманың инерция моменті:
мм4;
Мұнда,мм;
мм3,
Мұнда, мм.
Келтірілген қима кедергісінің серпімдіиілімді моменті:
мм3.
Арматураны тіректерге тарту механикалық тәсілі үшін алдын ала кернелген арматураның алғашқы жоғалтуларын [54] кестеге сәйкес есептеймін:
-арматурадағы кернеудің релаксациясынан болған шығындар:
МПа;
-температуралық ауытқудан болған шығындар:
МПа;
-керу құрылғыларында орналасқан анкерлердің деформациясынан болған шығындар:
МПа;
Мұнда, мм;
мм;
-кернеулі арматура иілмейді;
-тірекке керілу деформация пішіні жоқ.
Жоғалтуларды ескере отырып, қысу күші (1-5):
кН; МПа;
Бетон жылжымалылығынан болатын жоғалтуларды анықтау:
күш әсерінен бетондағы кернеу :
МПа;
[1.24] талаптарына сәйкес кернелген арматура деңгейінде:
;
,
МПа.
Осылайша, бірінші жоғалтулар және кернелген арматурадағы кернеулер:
МПа;
МПа.
Бірінші жоғалтауларды және бетондағы тиісті кернеуді ескере отырып, қысу күші:
кН;
МПа;
[72] кесте талаптарына сәйкес шарт орындалды.
Алдын ала кернелген арматураның екінші жоғалтуларын анықтаймыз. Кесте [54].
-бетон семуінен жоғалту МПа (жылу өңдеу)
-бетон жылжымалығынан жоғалту МПа,
Мұнда, жылумен өңдеуге ұшыраған бетон үшін.
Екінші жоғалтулар құрайды:
МПа;
толық жоғалтулар: 100 МПа. Қосымша [1.164] сәйкес.
Толық шығындарды және қысудың тиісті күшін есепке ала отырып, кернелетін арматурадағы кернеулер:
МПа;
кН.
Төменгі белдікте сызаттың пайда болуын тексеруді, сызаттардың ашылу ені бойынша есептеу қажеттілігін анықтау және деформациялар бойынша есептеу жағдайын анықтау үшін [4.25] қосымшасындағы формулаларды қолданамыз. Қысылған бетондағы жүктемелердің әрекеті кезінде:
келтірілген қиманың ауырлық ортасынан қима қырынан барынша созылған сыртқы жүктемеден ең алыс ядро нүктесіне дейінгі қашықтық.
болғандықтан, шамасын келесі формула бойынша есептейміз:
мм;
Сол оське қатысты күшінің моменті:
кН·м;
Сызаттар пайда болған кезде элементтің бойлық осіне қалыпты қимамен қабылданатын момент:
кН·м;
Сыртқы бойлық күштің моменті:
кН·м;
мм,
кН·м кН·м болғандықтан, элементтің бойлық осіне қалыпты сызаттар түзіледі және сызаттарды ашу бойынша есеп талап етіледі.
Сызаттарды ашу бойынша есептерді қосымша [4.14] және [4.155] талаптарына сәйкес орындаймыз.
Тең әсер ететін шамасын және келтірілген қиманың ауырлық орталығына қатысты оның эксцентриситетін анықтаймыз:
кН,
мм;
0,8h0=0,8·290=232 мм болса, онда sp арматурасындағы кернеудің өсуін δn коэффициентіне көбейте отырып,келесі формулалар бойынша есептеп шығарамыз:
толық жүктеме әсерінен
,
Мұнда,
мм;
мм;
мм;
толық жүктеме әсерінен:
МПа;
ұзақ жүктеме әсерінен:
МПа;
Толық жүктеменің қысқа емес әрекетінен сызаттарды ашу ені келесі формуламен есептеледі:
Мұнда,
;мм;
();;(Вр-ІІ үшін);
Сызаттардың ұзақ ашылуының ені мына формула бойынша:
Мұнда,
1,3 (ауыр бетон үшін);
Осылайша толық жүктеменің әрекетінен сызаттардың қысқа ашылуының ені 0,113 мммм, тұрақты жүктеменің әрекетінен сызаттардың ұзақ ашылуының ені 0,069 мммм.
МПаМПа болса, онда кернеулі арматурада қарама-қарсы емес деформациялардың болмауы қамтамасыз етілді.
13-14 және 1-3 қималары бар панельдегі белдіктер арасындағы күштерді қайта бөлу мүмкіндігін ескере отырып, ферманың төменгі белдігінің көлбеу қимасының беріктігін есептеуді орындаймыз.
Арматурадан жасалған екі тармақты қамыттар түрінде конструктивтік пайымдаулар бойынша көлденең Ø5 мм Вр-І класты s=200 мм қадаммен (Asw=39.9 мм2, Rsw=260 МПа, Es=170000 МПа) арматуралауды қабылдай отырып, ферманың төменгі белдігінің көлденең күштің әрекетіне нақты көтергіш қабілетін анықтаймын.
N=1473,26 кН бойлық созушы күштің әрекетін және неғұрлым созылатын аймақта орналасқан кернеу арматурасынан қысу күшін есепке ала отырып кН, есепті қосымша [3.544] талаптарына сәйкес шығарамыз. Коэффициентті φn - ді формуласымен анықтаймыз:
болғандықтан, қабылдаймын.
және мәндерін есептеп шығарамын:
Н·мм;
Мұнда, (қ.3.312);
Нмм;
кН;
Нмм Нмм болғандықтан, онда Mb мәнін түзетпейді. Көлбек сызаттың проекциясының ұзындығы тең болады:
мм мм, мм қабылдаймын.
Көлденең күш элементтің ұзындығы бойынша өзгермейтіндіктен, с көлбеу қима проекциясының мәні элементтің ұзындығына тең болуы мүмкін (1510 мм), бірақ мм артық емес. c=966 мм.
Онда:
кН кН;
кН.
Осылайша, ең қауіпті қимадағы ферманың төменгі белдігінің шекті көтергіш қабілеті кН тең болады, бұл кН жүктемесінен көлденең күштің ең жоғары мәнінен аз (см.рис. ). Демек, 3-қимадағы көлденең күштің әрекетіне ферманың жоғарғы белдігінің беріктігін есептеу кезінде кН қосымша күшін ескеру қажет.
1.1.5 Ферманың жоғарғы белдігінің элементтерін есептеу
Элементтің қалыпты бойлық осіне қауіпті қима-9 (сурет-2.3).
Сурет - 2.3 жоғарғы белдік қимасының беріктігін есептеу.
Мұнда, 0,7 ферманың жоғарғы белдеуінде июші моменттердің қайта бөлінуін ескеретін коэффициент.
Ферма жазықтығындағы есептік ұзындығы эксцентриситетте тең болады мм.
Кездейсоқ эксцентриситетті табамын мм;
;, мм қабылдаймын.
4 болса, онда есепті элемент иілуін есепке алып жүргіземін. Ол үшін, жағдайында анықтаймын:
,
Мұнда, (163 кесте).
кН·м;
кН·м;
.
қабылдаймын.
Бірінші жақындығында қабылдаймын; онда: Н.
Коэффициент ;
Иілу есебімен эксцентриситетінің мәні құрайды:
мм.
Қажетті симметриялы арматуралау қ.3.623 сәйкес анықталады.
Мәнін есептейміз:
;
;;
Кесте бойынша анықтаймыз. болса, онда тығыздалған бетон аймағының салыстырмалы биіктігін табамыз:
;
.
Сонда, симметриялық арматураның қажетті ауданы тең болады: мм2;
мм2 2Ø20 АІІ қабылдаймын, бұл ретте
, алдын ала тағайындалғанға жақын.
Элемент 1-2-3, еңіс қимасы бойлық осіне,
Өйткені ферманың төменгі белдігінің көлбеу қималары бойынша беріктігі есептеу кезінде салмақ көтеру қабілеті талап етілгеннен аз болғандықтан, күштерді қайта бөлуді ескере отырып, көлденең күш қабылдау үшін жоғарғы белдікте көлденең арматураны жобалау қажет:
кН.
Есепті [қ.3.21-3.304] сәйкес орындаймын шартты тексеремін: шарт орындалады.
тең 1750 мм деп қабылдай отырып, келесі шартты тексеремін. Ол үшін және мәндерін анықтаймыз:; және мәндерін қабылдаймыз (294 кесте)
Онда, кН·м.
Мұнда, мм4.
.
кН кН болса, онда қиғаш қиманың беріктігі көлденең арматурасыз қамтамасыз естіледі. Қысылған элементтерге арналған конструктивтік талаптарды ескере отырып, Ø 5 мм Вр-І фермасының жоғарғы белдеуі үшін көлденең арматураны 300 мм20d=320 мм қадамды қабылдаймын.
1.1.6 Ферманың бағандарын есептеу
Тік торлы ферманың тіректері N және M қолайсыз үйлесімділікке есептелініп, қысылған тіректе бойлық арматураның қимасының 21-22 (сурет-2.4) ауданын анықтайды: N=68,33 кН; M=77,69 кН·м.
Сурет-2.4 - тіреулер қимасының беріктігін есептеу.
Есептік ұзындығы мм. болғандықтан, есепті [қ 3.543] қабылдай отырып шығарамын.
Эксцентриситетті шығарамын;
мм.
Симметриялық арматураның қима ауданын 3.623 қосмшасына сәйкес есептеймін. Мәндерін шығарамыз:
; ;
,болғандықтан, онда формула бойынша (112)3:
мм2.
Қабылдаймын: мм2 2 Ø28 А-ІІ, мм2. Дәл осы қалыпта ферманың қалған тіректерін құрастырамын.
1.1.7 Ферманың тірек түйінінін есептеу
Есеп [1] ұсынылым бойынша орындалады.
Сурет-2.4 ферманың тірек түйінін есептеуге.
Шеткі панельдің төменгі белдеу күші N=1436.72кН; Q=Qmax=103,43 кН. Бойлық Ø8 Вр-ІІ класты жұмысшы арматура үшін кернеуді беру аймағының қажетті ұзындығын [2.29.2] талаптарына сәйкес табамын:
мм,
Мұнда, МПа (үлкен мәндері және ), (282).
мм мм болса, онда мм қабылдаймын.
АВС ықтимал көлбеу қимасы бойынша қираған кезде бойлық арматураны анкерлеуге есепті орындаймын, ол көлденең бұрышпен және көлденең бұрышпен АВ учаскесінен тұрады.
В нүктесінің координаттары (сурет-2.4) мм, мм тең.
Кернеулі арматураның қатары, төменнен санағанла, АВС сызығын кесіп өтеді, егер тең болса:
oo 1 қатар -мм, мм;
oo 2 қатар - мм, мм;
oo 3 қатар - мм, мм;
oo 4 қатар - мм, мм;
коэффициентінің мәні кернеулі арматуралар қатары үшін:
oo 1 қатар - ;
oo 2 қатар - ;
oo 3 қатар - ;
oo 4 қатар - ;
АВС қимасында арматурамен қабылданатын күш:
,
кН;
Тік көлденең стерженьдарда кернеусіз арматурамен қабылдануға тиіс күшті келесі формуладан табамын:
кН0, есептеу бойынша қосымша арматура талап етілмейді және конструктивті түрде орнатылады.
4Ø14 АІІ мм2 қабылдаймын, мм2 артығы.
Кернеусіз арматураны биіктігі бойынша екі қатарға орналастырамын: 1-қатар , мм, мм кезінде АВ сызығымен қиылысады, 2-қатар , мм, мм кезінде ВС қиылысады.
Бетонның тірек реакциясынан сығылған бойлық арматураның кернеусіз анкерлеуінің талап етілетін ұзындығын [5.142] қосымшасына сәйкес анықтаймын. Кесте бойынша: табамын. Формула бойынша:
көп мм қабылдаймын. Сонда кернеусіз арматураның жұмыс шарттары коэффициентінің мәні , болса, онда тең болады.
Сәйкесінше кернеусіз бойлық арматурамен қабылданатын күш: кН құрайды.
АВ1С1 көлбеу қимасы бойынша ықтимал бұзылудан шыға отырып, иілу моментінің ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz