Ауру мал етін ветеринариялық санитариялық сараптау
Жоспар
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
1. Ауру мал етін ветеринариялық санитариялық сараптау
2. Індетке қарсы шаралар.
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Жан-жануарлардың арасында таралған аурулардың ішінде жұқпалы аурулардың алар орны бөлек. Бұл топ аурулардың туындауына вирус, микроб, т.б. мөлтек денешіктер септігін тигізеді. Сондықтан олардың пайдаболу және таралу заңдылықтарын зерттеумен, күресшараларын жүргізумен індеттану ғылымы айналысады,Індеттану деген терминнің батыс елдеріндегі балама сөзі эпизоотология. Індет деп кез келген аурудын ауқымдытүрде аудан, облыс, мемлекет көлеміндегі мал арасында жайлаған қарқыны таралуын айтады. Сонымен бірге жұқпалы аурулар бірен-саран (спорадия) түрде, болмаса,бірнеше құрлықтарға таралуы мүмкін.
Кез келген жұқпалы ауруды өзіне тән қоздырушысы ғана тудырады және олар сан қилы жолдар арқылы аурумалдан бөлініп, сау малға жұғады. Аурудың бір малданкелесі малға жұғуын індеттену (індет процесі) дейді.Коздырушы ластанған азық, су, топырақпен енсе -- алиментарлық, ауамен енсе аэрогендік, қан сорғыштардың ықпалынан болса -- трансмиссивтік деп атайды .Коздырушы енген уақытта ауру бірден пайда болмайды,оның өсіп-өнуіне, денеге тарап, сыртқы белгілері байқалуына біршама уақыт керек. Бул уақыт инкубациялық кезеңдеп аталады және ол ауруда әр түрлі.
Жұқпалы аурулардың қоздырушылары орын тепкенжерде қабыну процесі дамиды да, аурудын сырткы белгілері соған байланысты болады. Мысалы, аусылдын вирусы кілегей қабықтарында жақсы өсіп-өнетіндіктен,ауыз, желін, тұяқашасы, т.б. жерлерінде күлдіреуіктерқұрайды, сондықтан малдын аузынан cілекей ағуы ақсауы, сүтінің азаюы сияқты белгілермен сипатталады.
Сынама алу ережесі
Тексерілетін әр ұша етінен екі сынама алынады: бауыздық айналасы мен оқ тиген жердің жанынан массасы 200 грамнан кем болмайтын екі кесек ет. Ет ұлпасы майы мен сіңірмен бірге алынады.Мұздатылған және салқындатылған ұшадан да, сол сияқты массасы 200 г кем емес ет үлгісі алынады. Алынған әрбір ет үлгісін пергамент қағазға немесе плиетилен пленкасымен орайды. Ұшаның нөмірін, ағзаға мен ұлпалар атауын пергаментке немесе плиэтиленге қалам саппен жазып белгілейді. Бір ұшадан алынған үлгілерді қағаз пакетпен бірге орап, жәшікке салады.Үлгінің алынған күні, жері көрсетіліп дайындалған үлгілерді жолдама құжатпен қоса зертханаға жіберіледі. Онда жануарлар түрі, ұшаның нөмірі, зерттеудің себебі мен мақсаты көрсетіледі Құжатқа сынаманы немесе анализді жіберген адам қол қояды.
Зертханаға басқа жерден алынған үлгіні жіберерде әр үлгіні жеке-жеке пергаментке одан кейін орама қағазға орайды. Үлгілер салынған жәшікке мөр басылады.
Ауру мал етін анықтаудың сезімдік әдістері.
Ауру мал етін зерттеудің сезімдік әдістеріне олардың сыртқы түрі және түсі, консистенциясы, иісі, май мен сіңір жағдайы, сорпасының мөлдірлігі және хош иісін анықтау жатады.
Сыртқы түрі және түсі. Еттің сыртқы түрі мен түсін сырт көзбен бақылау арқылы анықтайды.Еттің түрі мен түсі жаңа кесілген ет ұлпасының тереңгі қабатынан анықтайдыц. Бұл жағдайда еттің жабысқақтығын ұстап көреді, ылғалдылығын кесілген еттің арасына сүзінді қағазды салып көру арқылы анықтайды. Балауса еттің кепкен қабығы болады, түсі қызылдан қара қызғылға дейін, ал ерітілген ұшанікі қара-қызыл болады. Балауса еттің кесілген жерінің беткі жағы ылғалды келеді, бірақ жабысқақ емес. Ет сөлі мөлдір болды.
Күдікті еттің бет жағы желденіп қарайған, кей жері ылғалды, қабығы аздап жабысқақ болады. Кесілген еттің беті, кесілген балауса еттің бетімен салыстырғанда қаралау, ылғалды және ұстап көргенде аздап жаьысқақ. Еттің кесілген жеріне жапсырылған сүзгі қағазда ылғал көп, еттің сөлі бұлыңғыр, бүлінген еттің беткі жағы өте кеуіп кеткен немесе өте ылғалды, қоңыр-сұр түсті шырышпен немесе зеңмен қапталған. Кескінді беті өте жабысқақ және ылғал, кесінді түсі қара, жасыл немесе сұр.
Консистенциясы. Консистенциясын жаңадан кесілген еттің бетін саусақпен басып шұңқыр жасайды да оның қалпына келу жылдамдығын бақылайды.
Балауса ет тығыз, серпінді: саусақпен басқанда шұңқыр тез арада қалпына келді. Күдікті еттің тығыздығы шамалау, серпінділігі төмен. Саусақпен басқандағы шұңқыр дың қалпына келуі баяу (бір минуттай )
Бүлінген ет босаң.Пайда болған шұңқыр қалпына келмейді. Еттің консистенциясын 15-21 градуста анықтайды.
Иісі. Ұшаның немесе тексерілетін үлгінің иісін алдымен беткі қабатынан анықтайды. Содан кейін таза пышақпен етті кеседі де, бірден тереңгі қабатынан иісін анықтайды, негізгі көңілді сүйекке жақын ет ұлпасының иісіне бөледі.
Балауса еттің әр малдың түріне тән өзіндік иісі бар.
Балаусалығы күдікті еттің иісі қышқылтым немесе иістенген. Бұзылған ет қышқыл, иістенген немесе аздап шіріген иісті болады. Иісті 15-20 градус температурада анықтайды. Егер ет сынамасын көп мөлшерде зерттеуге тура келсе, онда қателеспес үшін алдымен онша бұзыла қоймаған ет сынамасының иісінен бастау керек.
Май жағдайы. Майдың жағдайын ұшадан сынама алар алдында оның түсін, иісін және консистенциясын бөлме температурасында байқап анықтайды. Ішкі және тері асты майын бағалайды. Бұғы, бұлан, ақ бөкеннің балауса еінің майы ақ түсті тығыз консистенциялы. Майды саусақпен басып көргенде үгітіледі. Қабан майы ақ немесе ақшыл-қызғылт, жұмсақ, созылмалы.
Балаусалығы күдікті май сұр-күңгірт теңбілді, саусаққа жабысқақ, аздап тоң майланған иісті, кейде зеңденген болады.
Бұзылған еттің майы сұр лас теңбілденген, кейде зеңмен жабылған.Беткі кілегейлі таттанған. Көбірек таттанған жағдайда май түсі жасыл лас теңбілді.
Сүйек майынының жағдайы. Мұнда жілік сүйектегі майдан түсіне, серпінділігіне және сынған кездегі жылтырлығына көңіл аударады.Балауса еттегі сүйек майы серпінді, түсі сары, жілік сүйегінің ішін түгелдей толтырған, сындырғанда жылтырақ, сүйек қабырғасынан ажырамаған, жұмсақ, балауса, ақ - күңгірт немесе сұр түстен қаралау, сындырғанда жылтырлығы жоқ.Бұзылған еттің сүйек майы жілік сүйегінің ішін толтырмайды. Оның консистенциясы жұмсақ, жағылғыш, қара көбінесе лас-сұр түсті.
Тарамыс жағдайы. Тарамысты сипалау арқылы анықтайды. Оның серпімділігін, тығыздығын және буын беті жағдайын тексереді. Буын қапшығындағы синовит сұйықтығының мөлдірлігін зерттейді.
Балауса етттегі тарамыс серпімді, тығыз, буын беті тегіс, жылтырақ. Буындағы синовит сұйықтығы мөлдір. Ерітілген еттің тарамысы жұмсақ, болбыр, ашық-қызыл түске боялған.
Балаусалығы күдікті еттегі тарамыс тығыздығы төмен, ақ-күңгрт түсті,
буын беті аздап кілегейлі қабық, синовии сұйығы күңгірттеу.
Бұзылған еттің тарамысы жұмсарған, түсі сұр. Буын беті кілгеймен қапталғанқиышымақ тәрізді.
Сорпаның иісі және мөдірлігі. Біртекті сынама алу үшін әр үлгіні жеке-жеке диаметрі 2мм болатын еттартқыш арқылы өткізеді немесе қайшымен майдалайды. Дайындалған мылжаның 20 г зертханалық таразыға ауытыуы 0,2 гр аспайтындай дәлдікпен өлшеп алады да сиымдылығы 100 мл болатын конусты колбаға салады, оған 60 мл дистилденген су құйып, жақсылап араластырады, ... жалғасы
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
1. Ауру мал етін ветеринариялық санитариялық сараптау
2. Індетке қарсы шаралар.
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Жан-жануарлардың арасында таралған аурулардың ішінде жұқпалы аурулардың алар орны бөлек. Бұл топ аурулардың туындауына вирус, микроб, т.б. мөлтек денешіктер септігін тигізеді. Сондықтан олардың пайдаболу және таралу заңдылықтарын зерттеумен, күресшараларын жүргізумен індеттану ғылымы айналысады,Індеттану деген терминнің батыс елдеріндегі балама сөзі эпизоотология. Індет деп кез келген аурудын ауқымдытүрде аудан, облыс, мемлекет көлеміндегі мал арасында жайлаған қарқыны таралуын айтады. Сонымен бірге жұқпалы аурулар бірен-саран (спорадия) түрде, болмаса,бірнеше құрлықтарға таралуы мүмкін.
Кез келген жұқпалы ауруды өзіне тән қоздырушысы ғана тудырады және олар сан қилы жолдар арқылы аурумалдан бөлініп, сау малға жұғады. Аурудың бір малданкелесі малға жұғуын індеттену (індет процесі) дейді.Коздырушы ластанған азық, су, топырақпен енсе -- алиментарлық, ауамен енсе аэрогендік, қан сорғыштардың ықпалынан болса -- трансмиссивтік деп атайды .Коздырушы енген уақытта ауру бірден пайда болмайды,оның өсіп-өнуіне, денеге тарап, сыртқы белгілері байқалуына біршама уақыт керек. Бул уақыт инкубациялық кезеңдеп аталады және ол ауруда әр түрлі.
Жұқпалы аурулардың қоздырушылары орын тепкенжерде қабыну процесі дамиды да, аурудын сырткы белгілері соған байланысты болады. Мысалы, аусылдын вирусы кілегей қабықтарында жақсы өсіп-өнетіндіктен,ауыз, желін, тұяқашасы, т.б. жерлерінде күлдіреуіктерқұрайды, сондықтан малдын аузынан cілекей ағуы ақсауы, сүтінің азаюы сияқты белгілермен сипатталады.
Сынама алу ережесі
Тексерілетін әр ұша етінен екі сынама алынады: бауыздық айналасы мен оқ тиген жердің жанынан массасы 200 грамнан кем болмайтын екі кесек ет. Ет ұлпасы майы мен сіңірмен бірге алынады.Мұздатылған және салқындатылған ұшадан да, сол сияқты массасы 200 г кем емес ет үлгісі алынады. Алынған әрбір ет үлгісін пергамент қағазға немесе плиетилен пленкасымен орайды. Ұшаның нөмірін, ағзаға мен ұлпалар атауын пергаментке немесе плиэтиленге қалам саппен жазып белгілейді. Бір ұшадан алынған үлгілерді қағаз пакетпен бірге орап, жәшікке салады.Үлгінің алынған күні, жері көрсетіліп дайындалған үлгілерді жолдама құжатпен қоса зертханаға жіберіледі. Онда жануарлар түрі, ұшаның нөмірі, зерттеудің себебі мен мақсаты көрсетіледі Құжатқа сынаманы немесе анализді жіберген адам қол қояды.
Зертханаға басқа жерден алынған үлгіні жіберерде әр үлгіні жеке-жеке пергаментке одан кейін орама қағазға орайды. Үлгілер салынған жәшікке мөр басылады.
Ауру мал етін анықтаудың сезімдік әдістері.
Ауру мал етін зерттеудің сезімдік әдістеріне олардың сыртқы түрі және түсі, консистенциясы, иісі, май мен сіңір жағдайы, сорпасының мөлдірлігі және хош иісін анықтау жатады.
Сыртқы түрі және түсі. Еттің сыртқы түрі мен түсін сырт көзбен бақылау арқылы анықтайды.Еттің түрі мен түсі жаңа кесілген ет ұлпасының тереңгі қабатынан анықтайдыц. Бұл жағдайда еттің жабысқақтығын ұстап көреді, ылғалдылығын кесілген еттің арасына сүзінді қағазды салып көру арқылы анықтайды. Балауса еттің кепкен қабығы болады, түсі қызылдан қара қызғылға дейін, ал ерітілген ұшанікі қара-қызыл болады. Балауса еттің кесілген жерінің беткі жағы ылғалды келеді, бірақ жабысқақ емес. Ет сөлі мөлдір болды.
Күдікті еттің бет жағы желденіп қарайған, кей жері ылғалды, қабығы аздап жабысқақ болады. Кесілген еттің беті, кесілген балауса еттің бетімен салыстырғанда қаралау, ылғалды және ұстап көргенде аздап жаьысқақ. Еттің кесілген жеріне жапсырылған сүзгі қағазда ылғал көп, еттің сөлі бұлыңғыр, бүлінген еттің беткі жағы өте кеуіп кеткен немесе өте ылғалды, қоңыр-сұр түсті шырышпен немесе зеңмен қапталған. Кескінді беті өте жабысқақ және ылғал, кесінді түсі қара, жасыл немесе сұр.
Консистенциясы. Консистенциясын жаңадан кесілген еттің бетін саусақпен басып шұңқыр жасайды да оның қалпына келу жылдамдығын бақылайды.
Балауса ет тығыз, серпінді: саусақпен басқанда шұңқыр тез арада қалпына келді. Күдікті еттің тығыздығы шамалау, серпінділігі төмен. Саусақпен басқандағы шұңқыр дың қалпына келуі баяу (бір минуттай )
Бүлінген ет босаң.Пайда болған шұңқыр қалпына келмейді. Еттің консистенциясын 15-21 градуста анықтайды.
Иісі. Ұшаның немесе тексерілетін үлгінің иісін алдымен беткі қабатынан анықтайды. Содан кейін таза пышақпен етті кеседі де, бірден тереңгі қабатынан иісін анықтайды, негізгі көңілді сүйекке жақын ет ұлпасының иісіне бөледі.
Балауса еттің әр малдың түріне тән өзіндік иісі бар.
Балаусалығы күдікті еттің иісі қышқылтым немесе иістенген. Бұзылған ет қышқыл, иістенген немесе аздап шіріген иісті болады. Иісті 15-20 градус температурада анықтайды. Егер ет сынамасын көп мөлшерде зерттеуге тура келсе, онда қателеспес үшін алдымен онша бұзыла қоймаған ет сынамасының иісінен бастау керек.
Май жағдайы. Майдың жағдайын ұшадан сынама алар алдында оның түсін, иісін және консистенциясын бөлме температурасында байқап анықтайды. Ішкі және тері асты майын бағалайды. Бұғы, бұлан, ақ бөкеннің балауса еінің майы ақ түсті тығыз консистенциялы. Майды саусақпен басып көргенде үгітіледі. Қабан майы ақ немесе ақшыл-қызғылт, жұмсақ, созылмалы.
Балаусалығы күдікті май сұр-күңгірт теңбілді, саусаққа жабысқақ, аздап тоң майланған иісті, кейде зеңденген болады.
Бұзылған еттің майы сұр лас теңбілденген, кейде зеңмен жабылған.Беткі кілегейлі таттанған. Көбірек таттанған жағдайда май түсі жасыл лас теңбілді.
Сүйек майынының жағдайы. Мұнда жілік сүйектегі майдан түсіне, серпінділігіне және сынған кездегі жылтырлығына көңіл аударады.Балауса еттегі сүйек майы серпінді, түсі сары, жілік сүйегінің ішін түгелдей толтырған, сындырғанда жылтырақ, сүйек қабырғасынан ажырамаған, жұмсақ, балауса, ақ - күңгірт немесе сұр түстен қаралау, сындырғанда жылтырлығы жоқ.Бұзылған еттің сүйек майы жілік сүйегінің ішін толтырмайды. Оның консистенциясы жұмсақ, жағылғыш, қара көбінесе лас-сұр түсті.
Тарамыс жағдайы. Тарамысты сипалау арқылы анықтайды. Оның серпімділігін, тығыздығын және буын беті жағдайын тексереді. Буын қапшығындағы синовит сұйықтығының мөлдірлігін зерттейді.
Балауса етттегі тарамыс серпімді, тығыз, буын беті тегіс, жылтырақ. Буындағы синовит сұйықтығы мөлдір. Ерітілген еттің тарамысы жұмсақ, болбыр, ашық-қызыл түске боялған.
Балаусалығы күдікті еттегі тарамыс тығыздығы төмен, ақ-күңгрт түсті,
буын беті аздап кілегейлі қабық, синовии сұйығы күңгірттеу.
Бұзылған еттің тарамысы жұмсарған, түсі сұр. Буын беті кілгеймен қапталғанқиышымақ тәрізді.
Сорпаның иісі және мөдірлігі. Біртекті сынама алу үшін әр үлгіні жеке-жеке диаметрі 2мм болатын еттартқыш арқылы өткізеді немесе қайшымен майдалайды. Дайындалған мылжаның 20 г зертханалық таразыға ауытыуы 0,2 гр аспайтындай дәлдікпен өлшеп алады да сиымдылығы 100 мл болатын конусты колбаға салады, оған 60 мл дистилденген су құйып, жақсылап араластырады, ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz