Лақтарды өсіру

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
"ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ САНИТАРИЯ КАФЕДРАСЫ"

БӨЖ

Тақырыбы: Ешкі малдарының төлдерін өсіру гигиенасы

Орындаған: Бекенов Н.С.
Топ: ВС-505
Тексерген: Қойгельдинова А.С.

Семей қаласы 2018 жыл
Жоспар:
1. Кіріспе
2. Лақтау
3. Лақтау жұмыстарын жүргізу
4. Лақтарды өсіру
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер.

Кіріспе
Ешкі шаруашылығы құнды және жоғары өнім беретін малшаруашылығы болып саналады. Ешкі түбіті - малдан алынатын талшықтардың ең жіңішке түрі, жақсы иірілу қаблеттілігі, жеңілдігімен, иілгіштігімен ерекшеленеді, орташа беріктілікпен және жылу өткізгіштілігінің аздыгымен сипатталады. Ешкі түбіті негізінен орамал тоқуға қолданылады. Түбіт тоқу - орыстың ежелгі кэсібі. Түбіттен жасалынатын орамалдар, жұқа өрмекті шэлілер, палантиндер және басқадай өнімдер өте әдемі, жұмыстың кереметтілігімен ерекшеленеді, тұтынушылық жэне көркемдік құндылыққа ие. Түбітті меринос жіңішке түбітпен араластырып жэне таза күйінде ең жұқа маталарды, трикотаждарды алуда сонымен бірге жоғары сапалы қалпақтар фетрларды дайындау үшін қолданылады. Ангор тұқым ешкілерінің және советтік жүнді тұқым (өнеркәсіпте оны могер немесе тифтик деп атайды) ешкілерінің біртекті биязы жүндері мықтылығымен, тығыздылыгымен, жылтырлығымен, түсінің ақтығымен, ұзындығымен және иілімділігімен сипатталады. Могер түкті кілемдерді, жасанды тон, барқыт, драп маталарды, аяқ киімнің бетіне арналған материалды жэне беріктілігі жағынан жоғары талап қойылатын өнімдерді дайындау үшін өте бағалы шикізат болып есептелінеді. Могердің негұрлым жұқа сұрыптары трикотажды, көрпелерді және бешпенттік жұқа маталарды өңдеу үшін қолданылады. Техникалық қасиеттері бойынша могер кросбредті қой жүнінен асып түседі жэне кейбір жағдайларда оның орынын алмастырады. Могерді синтетикалық талшықтармен жэне мақталармен араластырып ұйқысып қалмайтын, жуғаннан кейін үтіктеуді қажет етпейтін жұмсақ маталар дайындалады. Ешкінің еті және майы тағамдық жэне дәмдік сапасы бойынша тағам ретінде табиғи күйінде қолданылады жэне ет өнімдеріне өңделеді. Ешкінің терісі беріктігімен, жылтырлығымен, созылғыштығының элсіздігімен, санитарлық - тазалық қасиеттерінің жақсы болуымен ерекшеленеді. Бьшғарының жақсы сұрыптарын өндеуде бағалы шикізат болып енеді. Лақтардың терісінен лайка жэне галантерия өнеркэсібі үшін жартылай фабрикаттар дайындайды. Жүн жабыны қалың күз - қыста сойылған ешкі терісі сырт киім тігуге арналған түрлі елтіріні (муфлон, бас киімдік елтірілер) өңцейді. Ешкі сүті де бағалы өнім болып енеді. Ол өзінің физикахимиялық бірқатар ерекшеліктерінің арқасында балаларга жэне асқазан-ішек ауруларымен ауыратындар үшін емдік қасиеті бар тағам болып енеді. Табиги күйінде колданылады сонымен бірге ірімшіктің түрлі сүрыптарын және сүттен дайындалатын басқа өнімдерді жасау үшін қолданылады. Ешкі шаруашылығының қосымша өнімі болып, ешкі мүйізі енеді одан түрлі өнімдер дайындалады; түяғы желім қайнату үшін қолданылады, ішектері өнеркәсіптің түрлі салаларында қолданылады. Ешкінің кеңінің өзі құнды органикалық тыңайтқыш болып енеді, ол қүрамындагы азот бойынша және өсімдіктердің сіңіруіне қолайлы болуы жағынан сиыр көңінен асып түседі. Ешкілер күтім талғамайды, кез-келген жағдайга жылдам бейімделеді, туберкулез, қышыма сияқты ауруларга сирек шалдығады. Көптеген түқым ешкілері тез дамиды. Ас қорыту жолдарының жақсы дамуына байланысты ешкілер қүрамында 64 % клетчаткасы бар жемшөптерді қорыта алады. В.Герре ешкілері сиырлармен салыстырғанда зат алмасу деңгейінің жоғары болуымен ерекшеленеді деп атап өткен, себебі ешкілер тэулігіне 6-10 % қүрғақ жемшөп (денесінің салмағына қатысты) ал сиырлар тек 2,5-3 % қолданады. Үй ешкілері (Сарга Сарга һігсик) зоологиялық жүйе бойынша сүтқоректілер (М а т т а ііа ) классына, жұп саусақтылар отрядына (Агііосіасіуіа), күйіс қайыратындар отряд тармағына (Китіпапііа), қуысмүйізділер тұқымдасына (Сауісошіа), қой тектес ешкі тұқымдас тармағына (Саргоуіпеа) жэне ешкі туысына (Сарга) жатады. Бұл туысқа жабайы ешкілердің туыстық тармағына ешкілердің эртүрлі оншақты түрлері жатады. Қазіргі уақытта көптеген зерттеушілер үй ешкілерінің ата-тектері болып тіршілік етуші жабайы ешкілердің екі түрі - қүса тәрізділері (С. Сарга ае§а§гиз Егзс) және бұранда мүйізділер немесе маркурлар (С. Сагра Іаісопегі \Yenа§п.) енеді деп есептейді, олар үй ешкілері (һігсиз) сияқты осы тұқымдастарға жатады. Уй ешкілерінің осындай шыгу тегінің дәлелі ретінде олардың мүйіздерінің құрылысы жэне аталган жабайы ешкі түрлерімен краниалогиялық белгілері бойынша ұқсастығы, сонымен қатар кейінгілерін үй ешкілерімен будандастыру нәтижесінде өсімтал ұрпақты алу енеді. Құса ешкілер (1-сурет) Белуджистанның, Ауганстанның, Ирапның, Кавказдың және Кіші Азияның Эгей теңізіне дейінгі таулы аудандарында тіршілік етеді. Олар ертеде Греция мүйісінің аралдарында да таралған. Қазіргі уақытта биік тау - тастарда ғана кездеседі. Бұпар өте ірі, қызыл - сұр немесе қоңыр - сары түсті жаиуарлар. Олардың түстерінде жастарының жэне жыныстық белгілерінің айырмашылықтары байқалады. Жүн терісі қылшықты неғүрлым үзын қылшықтан және қыс кезінде өсетін жіңішке түбіттен 4 тұрады. Құса ешкілердің денесі сұңгақ, сирақтары ұзын, бұлшық еттері жақсы дамыған. Ешкілердің шоқтығының биіктігі 95 см-ге дейін жетеді. Олардың мүйіздері майысқан, жақсы дамыған, жартылай шеңберді құрайды, мүйіз түбінен ажырайды, көлдеңен қимасында алдыңгы қыры үшкір үшбұрышты. Yenрғаш ыларының мүйіздері элсіз дамыған. Кұса тәріздес мүйізді үй ешкілері жиі кездеседі. Бұраңда мүйізді немесе маркурды (кашимирлік аталуы) үй ешкілерінің қазіргі тіршілік ететін туыстарына тэн ерекшелігі - мүйіздері ұзын, жоғарыға бағытталған жэне артына қарай сәл қысыңқы (2-сурет). Әрбір мүйізі тығын тәріздес бұралған, бір жарымнан үш айналымға дейін гетеронимді шиыршықты қалыптастырады (оң жақ мүйізі солға, сол жақ мүйізі оңға қарай бұралған). Кейбір еркек ешкілердің мүйіздері бұранда пішіндес 5 жэне одан да көп айналымға бұралған. Yenрғаш ыларының мүйіздері кіші, бұраңда пішіндес. Бұранда мүйізді ешкілердің жүн терісі құсалармен салыстырғанда жақсы дамыған. Қысқа қарай бұраңда мүйізді ешкілерде қалың түбіт өседі жэне соның салдарынан олардың түсі жаз мезгілімен салыстырғанда неғұрлым ақшыл түсті болады. Ешкілердің жалы жэне сақалы жақсы дамыған. Бітімі бойынша бұраңда мүйізді ешкілер құсалардан сэл кішкентайлау бірақ олардың да қаңқасы және сирақтары бұлшық етті болып келеді. Бұраңда мүйізді ешкілердің төрт түрі бар. Олардың тіршілік ету аймағы Гималай, Ауғанстанның жэне Түрікменстанның оңтүстік таулы аудандары. Құса ешкілерге тэн мүйіздерінің пішінімен салыстырганда бұраңда мүйізді ешкілердің мүйіздеріндей мүйізді үй ешкілері сирек кездеседі. Демек осы түр үй ешкілерінің қалыптасуына қатысқан болуы керек. Л. Адамцтың пікірінше үй ешкілерінің үшінші ата-тегі болып, қазба жұмыстары кезіңде ол Шығыс Галицияда неолитика дэуірінің тауып алған, прискінің алгашқы қауым ешкісі (Сарга Сарга ргізса Асі.) деген аталынган элі іздеу үстіндегі түрі енеді. Ол кезде екі текенің жэне бір ешкінің бас сүйегі табылган. Қазбадан табылғандардың прискі тэрізді мүйізі ешкілеінің мүйізі артына қарай майысқан, екі жаққа тарайды жэне әлсіз шиыршықталып бұралады: оң жақ мүйізі оң жаққа, сол жақ мүйізі сол жаққа. Прискі тэрізді мүйізді үй ешкілері түрлі елдерде кеңінен таралған. Сол негізді Л. Адамец приск ешкісін еуропалық жэне азиялық ешкілердің туысы деп есептейді. Үй ешкілері олардың ата - тегі деп есептеуге болатындай мүйіздерінің құрылысы жабайы ешкілерге тэн дарақтарда кездеседі.

Лақтау
Лақтаудың міндеті - ірі дені сау төлді көп алу жэне оларды аурулардан жэне өлімнен сақтау. Оны жетістікпен шешу буаз аналықтарды жақсы кұтуге және ферманың оларды төлдетуге жэне лақгарды өсіруге дайындығына байланысты.
Буаз аналыктарды күту. Буаз аналықтар үшін, азықтандыруға жэне күтуге жақсы жағдай жасау. Күйлілігі жақсы аналықтар ғана көп төл бере алады. Жеткілікті түрде күйлі емес ешкілер түсік тастауы мүмкін. Тіпті осындай анапықтар сонына дейін жүргеннің өзінде олардың лақтауы ауыр болады, ал төлі әлсіз болып туады. Қоректік заттарды өміршеңділігін қолдау үшін жүмсаудан басқа, буаз аналықтар оларды қарын бүлшық еттерінің дамуына, үрықгың өсуіне жүмсайды. Сонымен бірге жүннің жэне түбіттің есуі болады. Буаздылықтың бірінші жартысында ешкілердің зат алмасу процесстері аздап жоғарлайды: ұрықтың салмағы лақтың туған кездегі салмағының 10 % жетеді. Буаздылықтың екінші жартысында, әсіресе буаздылықтың соңында аналық ағзасының қоректік затты жүмсауы азықтық бірліктер бойынша 30-40 %, қорытылатын протеин бойынша 40-50 %, фосфор жэне кальций бойынша екі есеге күрт өседі. Осыған сәйкес азығының қоректік қүндылығы ұлғайтылуы қажет. Оның барлық қоректік заттар бойынша теңестірілгені маңызды, әсіресе протеин, минералдық заттар, микроэлементтер және А, Д жэне Е дәрумендері бойынша. Буаз аналықгарды азықтандыру үшін ең жақсы жемшөп қолданылады: шеп, сүрлем, қоспа жемдер жэне т.б. Осындай аналықтардың азығына минералдық заттардан микроэлементтермен байытылган түз, бор, сүйек ұны енгізіледі. Егер буаздылық жайылымдық кезеңмен сэйкес келсе, онда аналықтарды жайған дүрыс. Алайда буаздылықтың екінші кезеңінде оларды алыс жерге айдап шаршатуға болмайды. Лақтау мерзімі жақындаган кезде аналықтардың отарын фермаға жақын жерде ұстайды. Лақтауға бір ай уақыт қалғанда аналықтардың азығының қүрамынан ірі жемшөптерді қысқартады жэне оның қүрамынан асқазанды ашытатын жемшөптерді алып тастайды. Ешкілерді тэулігіне 2 рет 8-10°С температурадағы сумен суарады. Аналықтарды азықтандыруда күрт үзілістер жасауға болмайды, оның үстіне сапасы төмен жемшөпті қолдануға немесе оларды мұз, қар басқан шөпке жаюға, суық сумен суаруга болмайды. Буаз аналықтарды абайлап күту қажет. Жануарларды қораға енгізгенде жэне шыгарғанда бір-бірін басып тастамайтындай болуы керек. Аталған ережелерді қапт жіберу олардың ауруға ұшырауына жэне түсік тастауына әкелуі мүмкін. Аналықтардың отарын таза ауада көп уақыт ұстаған жақсы.
Бөлмені және қүрал жабдықтарды дайындау аналықтар төлдеуге бір ай уақыт қалғанда басталады. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.