Ағын - өзін реттегіш жүйе

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 4 бет
Таңдаулыға:

СӨЖ №10

1.Ағын- өзін реттегіш жүйе
2. Арналық деформацияның тасындылар қозғалысы, ағынының қалыптасуымен байланысы
3. Арналық процестердің қайтарымды және қайтарымсыз процесі..
4.Пайдаланылған әдебиеттер

1)Өзін реттегіш немес кенеттен деп аталады, егер механикалық немес табиғи жүйені сыртқы жағдайдағы шектеулі өзгерістер кезінде өзінің қызметін жүзеге асыруда ішкі алмасу тәсілімен жүргізетін, осы арқылы дамып отыратын жүйені айтады.Мұндай қабілет өзін реттегіш жүйесінің мынадай түріне жатқызуға болады ағын-арна-өзен бассейні және оларды құрайтын: арналық процестер, ағынның кедергі қозғалысы және өзге. Берілген жүйе қатысушы факторлар . ( сұйық немесе қатты ағын,грунттар, тасындылар және олардың өзен бассейніне түсуі, арналық деформация, арна ағысының ұзындық және ені бойынша өзгеретін және өзге де)санына ғана байланысты күрделі болып табылды. Сондықтан мұндай жүйе үшін математикалық модел жасалады, көп санды өзгеретін факторды есепке алатын, қазіргі таңда, берілген шектеулі натуралық бақылаулармен кейбір қиындықтар туындапотыр. Сонымен тек бұл мәселенің тек қана әдістемелік аспектісін ғана қарастырамыз.Белгілі болғандай, тасындылар өзен бассейнінің грунт құлауынан, арнаға негізінен су тасу мен су тасқыны периодында түсетін заттардан тұрады.Өзен арнасында бұл бөліктер ірі және жылдам ағындарға тәуелділікпен, қалқыма және түптік тасындылар ( сальтация немесе түптік жүйектер) түрінде орын ауыстырады. . Мұнда өзін реттегіш бір бөлігі ғана құрамын немесе ірі түптік тасындылар, ұсақ бөліктерінің көп не аз толтырылуы түптік тасындыларға негізделеді.Табиғи ағын үлкен шектерде өзгеретін қабілеті көлік қабілетінің режимі ондағы тасындылар саны мен құрамына және арна мен жайылманың морфологиялық құрылысының, соның ішінде, көлденең қима ағысы(оның өзгерісі ені мен арна тереңдігінің қатынасы өзгерісі- В Я шамасы,яғни арналық процестің типі ) өзінше өзгеретін жолымен көрсетіледі.Шындығында, мысалы, айырмалы арнаның туындауымен ағынның ұзына бойғы құламасының орташа мәні төмендеп,өзен иірімі, ағынның жылдамдық алаңының макроқұрылысы өзгереді,онң бірқалыпсыздығы артып, оның жұмысының интенсивті аудандары пайда болады.Бұл түптік тасындыларың сандық қана емес, формасы және қайта орнығуына, осыдан, аран мен өщен жайылмасының морфологиялық түрдегі өзгерісіне алып келеді. Табиғи ағын сулар арнасы әдетте қайраң және жайпақтау тізбегімен берілген, қисықсызығы және түзусызығы ауданда бақыланады. Арнаның мұндай сипаты сұйық ағынмен,таситын тасындылармен өзара қарым-қатынасын,үлкен ұзындықты призматикалық арналарға қарағанда тұрақты, ең біріншіден, бірқалыпсыз және синхронды емес сұйық ағын мен тасындылардың өзенге түсуі,ағындағы тасындылардың арасындағы қатынастың бұзылуы кезінде оның транспорттық қабілеті-ағында тасындылардыңң жеке кезеңдегі жүктемесі. Мұндай жүктеменің маңыздылығы деңгейдің көтерілу және су тасудағы су тастау кезінде, өзен үлкен көлемді тасындылар өзенге келеген кезде болады.Дәл осы, сәйкессіздік қайраңдардың неігзігі реттейтін себебі болып, тегіс жерге қарағанда қозғалмалы болады. Жүктеме кезінде ағын тасындылары негізінен қайраңдарға жиналып, олардың биіктігінің өсуіне әкеледі де, су тасу кезінде кейбір өзендер үшін бірнеше метрге жетеді.Су тасудың шыңынан кейін, өзен аранасына тұнық су түсіп жатқанда,яғни ағынның транспорттық қабілетінде өзенге түсетін тасындылардың көптігімен, кері процесс-қайраң қабыпғаларының шайылуы жүреді.Бұл процесс жазғы-күзгі су сабасына түсуге дейін жалғасады. Қысқа мерзімді жазғы-күзгі су тасуда ,құрғақ жаздан кейінгі кезеңде аздап байқалады, өзенге тек қана көптеген тасындылар түсіп, олар тасымалданбайды, яғни тасындылар теңдестігі бақыланбайды және қайраңдардың жиналуы қабырғасының биіктеуіне алып келеді. 2) Тасындылардың теңдестігінің бұзылуында маңызды орынды су бетінің құламасы, ағындар, әсіресе балкалық торлар, өзендерге қарағанда үлкен болады, бұл тасындылардың ірілігінің өтуіне алып келеді.Бұл тасындылар,саламен келіп түсіп, біртіндеп негізгі су ағынына айналады.Жекелей, көпсанды жағдайды шығарылым өзендер жүктемесінда тасымалданбайтын және тасыныдлар ойдымдар қалыптастырады. Мұндай ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.