Термиялық, химиялық және термохимиялық күйіктер

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:
І Кіріспе
а) Хирургиялық жарақаттар туралы қысқаша сипаттама
ІІ Негізгі бөлім
а) Күйіктің дәрежелері
б) Термиялық, химиялық және термохимиялық күйіктер
ІІІ Қорытынды
ІV Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе
а) Хирургиялық жарақаттар туралы қысқаша сипаттама
Ашық механикалық жарақаттану - терінің, кілегей қабықтардың және терең жатқан үлпалардың бүтіндігінің бұзылуымен сипатталады. Оны кейде жара деп атау қалыптасқан. Оның белгілері -- ауырсыну, қабырғасының ажырауы, қанағыс және қызметінің бұзылуы. Терінің эпидермисінің жаралануын жырылу, тырналу дейді. Жараның жиегі, қабырғасы, түбі және қуысы болады. Жиегі тері немесе кілегей қабықтан, қабырғасы - борпылдақ дәнекер үлпадан, шандырдан, бұлшық етттерден тұрады. Түбі бұлшық еттен немесе сіңірлерден тұрады. Анатомиялық табиғи қуысқа енген жараны қуысқа енген жара, ал жара дененің белгілі бір жерін тесіп өтіп, оның кірер және шығар тесігі болса оны тесіліп өткен жара дейді. Жара асқынып бүкіл денеге әсер еткен жағдайда жара ауруы дамиды.
Ашық механикалық жарақаттың түрлері. Жаралар үш түрге бөлінеді -- операциялық, кездейсоқ және соғыс жаралары.
Операциялық жаралар малға әр түрлі асептикалық операция жасағанда (пішу, жарыққа операция т.б.) және абсцесс, флегмона тағы сол сияқты инфекциялық процесстерді тіліп өндегенде пайда болады. Кездейсоқ және соғыс жаралары себептеріне қарай тағы да бөлінеді. Олардың түрлері -- түйрелген, шабылған, тілінген, соғылған, жыртылған, тістелген, жаншылған және уланған жаралар.
Түйрелген жара. Ол үшкір заттармен (шеге, ағаш бүтағы, сым темір, біз т.б.) жарақатталғанда пайда болады. Бұл заттар денеге үлпаларды ығыстырып көп жарақаттамай енеді. Мұнда жараның ауызы тар болып, кейде бітеліп тұрады, көп қан ақпайды, бірақ анаэробты инфекция дамуы мүмкін, терең жатқан ірі қан тамырлар жараланып гематома пайда болуы да ықтимал.
Тілінген жара. Өткір заттармен (пышақ, скальпель, ұстара, әйнектің сынығы т.б.) жараланғанда болады. Мұнда жараның аузы ашылып тұрады, қан ағысы жақсы, тілініп пайда болғандықтан жиектері түзу, жара айналасындағы ұлпалар көп жарақатталмаған. Бұл жаралар көбінесе асқынбай уақытында жазылады.
Шабылған жара. Себептері -- балта, қылыш, күрек тағы сол сияқты заттардың әсерінен пайда болады. Тілінген жараға қарағаңда қан аз шығады, ұлпалар көбірек жарақаттанады, тереңдігі сүйекке дейін жетіп, кейде дененің шабылған бөлшегі салбырап тұрады.
Соғылған жара - жұмыр заттардың әсерімен пайда болады, мысалы балғамен, таспен, малдың тұяғымен т.б. заттармен. Мұндай жара пайда болуымен бірге оның айналасыңдағы тері, ұлпалар зақымдалады, сүйек сынуы да мүмкін. Жарадан қан көп ақпайды, жиектері тегіс емес, көбінесе тері және шел жараланғаңдықтан жара өте терең болмай қабырғасының ажырауы шектеулі болады.
Жыртылған жара. Жыртқыштардың тырнағымен, темір ілгек, қармақ, бұтақ-шегелердің әсерінен пайда болады. Мұңда тері, оның астыңдағы ұлпалар созылып жыртылады, жұлынады, сондықтан бұл жаралардың пішіні, тереңдігі бір емес, кейде жыртылған терісі салбырап тұрады, қан көп ақпайды.
Тістелген жара. Малдардың тістеуінен пайда болып, ұлпалардың соғылуы, жаншылуы, жыртылуы да кездеседі. Тіспен жараға микробтар да енеді, басқа жараларға қарағанда жазылуы ұзаққа созылады және бұл жараларда құтыру вирусының денеге ену қауіп бар.
Жаншылған жара. Бұл жара өте ауыр жарақат, мысалы мал ауыр машинаның, тракгор немесе құрылыс бетон қабырғаларының астында қалғанда пайда болады. Мұнда жара көлемді, еттері мыжылып жаншылған, шеттері жыртылып қан ақпайды, айналасы қанталап тұрады. Жараланған жерде инфекция даму қаупі бар, ұсақ мал болмаса ірі малды емдеудің нәтижесі болмайды.
Уланған жара. Жараның беті улы химиялық заттармен, радиоактивтік элементтермен ластанып, организмге қосымша зақымын тигізсе олар миксты деп аталады. Уланған жаралар жыланның, қарақұрт, шаянның шаққанынан да болады.

Негізгі бөлім
а) Күйіктің дәрежелері
Күйік-жоғары температураның немесе химиялық заттардың әсерінен пайда болған жабындар мен терең жатқан тіндердің зақымдануы. Термиялық, химиялық, термохимиялық және сәулелі күйіктер бар. Термиялық күйік тіндердің коагуляциялық некрозымен сипатталады; химиялық - коагуляциялық немесе колликвациялық некрозбен сипатталады. Жергілікті зақымданулардан басқа, термиялық және термохимиялық күйіктер ағзадағы жалпы бұзылулар (күйік ауруы) тудырады. Термиялық күйіктің ауырлығы жоғары температураның әсер ету дәрежесі мен ұзақтығына, тіндердің зақымдану ауданы мен тереңдігіне байланысты; химиялық күйік кезінде-химиялық заттардың концентрациясынан, белсенділігінен және олардың тіндердің тереңдігіне ену қабілеттілігінен. Зақымдану ауданы мен тереңдігі кең болған сайын, жергілікті процесс пен күйік ауруы соғұрлым ауыр Клиникалық-морфологиялық зерттеулер негізінде жануарларда термиялық күйіктің бес дәрежесін ажыратқан жөн емді дұрыс белгілеуге және олардың нәтижесін болжауға мүмкіндік береді.
I дәрежелі күйік күйік күйіп, эпидермистің үстіңгі қабатының зақымдануымен және терінің қалыпты ісінуімен айқын көрінген гиперемиямен сипатталады. Жалынмен күйген кезде түкті немесе жүн жамылғысы салыстырмалы төмен жылу өткізгіштігі бар кеуекті, көміртекті массаға айналады. Оның астында жұқа, қалыңдығы 1-2 мм, жүн қабаты бар.
II дәрежелі күйік одан да күшті жгун ауыруы, эпидермаль қабатының барлық қалыңдығының зақымдануы және ішінара терінің қарағай қабатының зақымдануы. Ет қоректі малдарда бумен, сумен және басқа да сұйықтықтармен күйген кезде крем түсті серозды экссудатпен толтырылған түрлі көлемдегі көпіршіктер пайда болады, ал күйген кезде - жалынмен немесе қыздырылған газбен, жүн жамылғысы, қыл және эпидермис көміртіледі, жылқылардың, қара малдардың және шошқалардың көпіршіктері ешқашан пайда болмайды. Олардың орнына тері асты клетчаткасының едәуір ісінуі дамиды. Пайда болған күйік көпіршіктері, әдетте, жара пайда болатын бактериялық ластануға ұшырайды, бұл инфекцияның асқынуына әкеледі. Жараның қолайлы ағымы кезінде ашылған көпіршіктердің орнында эпителиямен жабылады. Көпіршіктер түзілмесе, жалынмен немесе ыстық газбен күйдірілген эпидермис жұқа қабыққа айналады, ол эпителиалды жабынның қалпына келуіне қарай басылады.
III дәрежелі күйік эпидермистің барлық қабаттарының және коагуляциялық некроз дамитын қарағай қабатының зақымдануымен сипатталады. Күйген кезде жалынмен жүн және эпидермис толығымен үрленеді, ішінара қарағай қабаты және шаш қаптарының эпителиалды қабаты некротизацияланады. Көп ұзамай күйгеннен кейін тері каучук консистенциясына ие болады және тері асты клетчаткасының едәуір ісінуі дамиды. Бұдан әрі некротизацияланған эпидермис және некротизирленген емізіктер баяу басылады, таяз жаралар пайда болады. Қолайлы болған жағдайда олар сақталған мальпигиев қабатының жасушаларының шағын аралдарының, шаш қапшықтарының эпителийі, май және тер бездерінің есебінен эпителиймен жабылады. Шаштың көпшілігі сақталғандықтан, жүн жамылғысы қалпына келтіріледі. Күйік орнында қалыптасатын шағын тыртықтар біртіндеп жыртылады.
IV дәрежелі күйік жүн жамылғысының толық күюімен, терінің барлық қалыңдығының коагуляциялық некрозымен, тері асты клетчаткасының, фасцияларының және тіпті бұлшық еттің үстіңгі қабаттарының некрозымен сипатталады. Күйгеннен кейін тері табан тәрізді консистенцияға ие болады, ал бірнеше сағаттан кейін панцире тәрізді болады. Мұның бәрі тері асты және терең жатқан борпылдақ клетчатканың кең ісінуінің дамуымен қатар жүреді.
V дәрежелі күйік барлық жұмсақ тіндерді және тіпті сүйектерді көміртумен бірге жүреді. Бұл күйіктің дәрежесі жиі бас аймағында байқалады, онда жұмсақ тіндердің мата қабаты тікелей сүйектерде орналасады. Шектеулі көміртекті аймақтарда, сондай-ақ жоғарғы жақ сүйектері, маңдай қуысы және мұрын қуысы жанғанда құнды жануарларды емдейді. Басқа ағзалар мен дененің бөліктерін қорқытқан жағдайда емдеудің орындылығы туралы мәселе әрбір жеке жағдайда шешіледі.болады.
Термиялық күйіктер. Малдарда күйіктер жиі жалынмен және ыстық ауамен мал аулалары, шошқа қоралары мен ат қоралар, сирек ыстық сұйықтықтармен және бумен жағылады. Крейбихтың зақымдану тереңдігі бойынша күйіктің бес дәрежесімен ерекшеленеді, Б. М. Оливков - төрт. Клиникалық-морфологиялық зерттеулер негізінде жануарларда термиялық күйіктің бес дәрежесін ажыратқан жөн, ол емді дұрыс белгілеуге және олардың нәтижесін болжауға мүмкіндік береді.
Термиялық күйік:
:: зақымдаушы факторды дереу жойыңыз
:: Дененің зардап шеккен аймағын салқындатыңыз. 1 және 2 дәрежесінде
суық ағын су астында 10-15 мин ұстау керек. Күйіктің 3 және 4 дәрежесінде: бірден таза таңғыш салып сосын барып салқын судың астында ұстау қажет.
:: салқындағаннан кейін күйік аймағын калий перманганатының әлсіз ерітіндісімен емдеңіз, содан кейін арнайы креммен немесе аэрозольмен (Алазол немесе Пантенол) майды жағыңыз;
Қажет болған жағдайда анальгетиктерді қабылдайды;
:: Келесі күндерде инфекция түспегеніне көз жеткізу қажет.
Қолдануға болмайды:
:: кез-келген майды, кілегейді күйген жерге қолдануға болмайды.
:: күлдіреп іскен жерді тесуге және кесуге болмайды;
:: кепкен киімдерді жыртып алуға болмайды;
:: картопты немесе картоп қалдығын күйген жерге басуға болмайды.
Бірінші минуттан кейін жоғары температураға байланысты барлық күйіктер стерильді болады. Жоғарыда аталған барлық құралдарды қолдану тек инфекцияны тудыруы мүмкін.
Термиялық күйік кезіндегі алғашқы медициналық көмек зардап шегушіге жоғары температураның ықпалын тоқтатуға, яғни жанған киімді сөндіруге, оны жоғары температура аймағынан әкетуге, оның денесінен күйген киімді шешуге бағытталады. Күйген жерді суық судың астына 10-15 минут ұстаңыз. Егер дененің зақымдалған жері үлкен болса, оның үстін суға малынған ақжаймамен жабыңыз. Егер зардап шегуші есінен айрылмаған болса, оған ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.