Ветеринариялық - санитариялық сараптау пәні бойынша зертханалық сабаққа арналған ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ

Аграрлық факультеті

«Ветеринариялық санитария» кафедрасы

«Ветеринариялық-санитариялық сараптау I» пәні бойынша

зертханалық сабаққа арналған

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ

5В120100 - «Ветеринарная медицина

мамандығы бойынша

Семей

2017

Алғы сөз

1 ӘЗІРЛЕГЕН

Құрастырушылар:

Серикова А. Т. в. ғ. к., профессор м. а. «» 2017 ж.

Икимбаева Н. А. в. ғ. м., оқытушы «» 2017 ж.

Зертханалық сабаққа арналған әдістемелік нұсқау «Ветеринариялық-санитариялық сараптау I» пәні бойынша 5В120100 - «Ветеринариялық медицина» мамандығының білім алушыларына арналған.

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ

Әдістемелік нұсқау «Ветеринариялық санитария» кафедрасының отырысында қаралды

Хаттама № ___ «» 2017ж

Кафедра меңгерушісі Серикова А. Т.

Әдістемелік нұсқау аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюросы отырысында оқу үрдісіне қолдануға ұсынылды

Хаттама № ___ «» 2017ж

Төрайым Тлеубаева А. В.

1. Кіріспе. Зертханада істеу қауіпсіздік ережелері.
2. Зертханалық сабақ
3. Емтихан сұрақтары

ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ САНИТАРИЯ ЗЕРТХАНАСЫНДА СТУДЕНТТЕРДІҢ ЗЕРТХАНАЛЫҚ САБАҚ КЕЗІНДЕГІ ҚАУІПСІЗДІК ЕРЕЖЕСІ БОЙЫНША НҰСҚАМА

1. Студент зертханалық жабдықтарға ұқыптылықпен қарау қажет.
2. Зертханада әрбір студентке жұмыс істеу орны бекітіледі. Оқытушының рұқсатынсыз бір жерден екінші жерге орын ауыстыруға болмайды, сонымен қатар жабдықтарға тиісуге болмайды.
3. Зертханада барлық студенттер халат киюлері керек.
4. Жұмыс істеп отырған аспаптарды қараусыз қалдыруға, реактив құйылған сауыттарды ашық тастауға, кәрізге реактиві бар сұйықтықты төгуге болмайды, күкірт қышқылын дайындау керек болған жағдайда, суға күкірт қышқылы ерітіндісін құю қажет, керісінше емес.
5. Оқытушының рұқсатынсыз реактивтерді прозекториядан шығаруға тыйым салынады.
6. Өткір иісі бар реактивтермен тек, сорғыш шкафта жұмыс істеу керек.
7. Шыны ыдысты, кесетін құралдар және электрлі жабдықтармен жұмыс істеу барысында, жарақаттанып қалмас үшін, сақтық шараларын сақтау керек.
8. Қажетті тақырыпқа арналмаған заттарды алмау керек, жеке бас гигиенасын сақтаған дұрыс, жүргізілген жұмыстан кейін қолды жуу керек.
9. Күйіп қалған жағдайда, реактивтердің теріге, көзге немесе ауызға тиіп кеткен жағдайда тез арада оқытушыға айтып, бірінші медициналық көмек көрсетілуі, кейінірек, туындаған қауіптің деңгейіне байланысты ары қарай жәрдем көрсету қажет.
10. Жұмыс істеп біткеннен кейін жұмыс орынды бастапқы тәртіпке келтіру.

ЗЕРТХАНАЛЫҚ САБАҚ №1-2

Тақырыбы: Еттің балаусалығын анықтау.

Сабақтың мақсаты: ауылшаруашылық малдарының етінің балаусалығын органолептикалық, химиялық және микробиологиялық зерттеу арқылы анықтау әдістемесін оқып - меңгеру.

Жұмыс жоспары:

1. сынама алу тәртібімен танысу;
2. зерттеліп отырған ет үлгісінің сыртқы түрін, түсін, консистенциясын, иісін және май жағдайын анықтау;
3. сорпаның мөлдірлігі мен иісін бағалау үшін қайнату сынамасын жүргізу;
4. зерттеліп отырған ет үлгісінің балаусалық дәрежесін органолептикалық көрсеткіштері бойынша қорытынды беру;
5. етке микроскопиялық зерттеу жүргізу;
6. еттегі ұшқыш май қышқылдарының сандық мөлшерін анықтау ( тек ғана әдістемесін оқу, реакцияның мәні және санитариялық бағасы)
7. сорпадағы белоктардың ыдырауын анықтау немесе күкірт қышқылды мыс реакциясын қою;
8. еттегі аммиак және аммоний тұзын анықтау;
9. пероксидаза реакциясын қою;
10. еттің рн анықтау;
11. үлгіге күкіртқышқылын қою;
12. зерттеліп отырған ет үлгісінің балаусалық дәрежесін химиялық және микроскопиялық көрсеткіштері бойынша қорытынды беру;

Құрал - жабдықтар:

Балаусалығы әртүрлі дәрежедегі ет үлгісі; зертханалық таразылар; электронды су моншасы; қайшы және пинцет; өлшеуіш цилиндрлер 25, 100, 250 мл; шыны таяқша; колба 100 мл; сүзгіш қағаз; дистилденген су; микроскоп; металлды шпатель; заттық шыны; этил спирті; бояуыштардың толық комплектісі және Грам әдісі бойынша бояуға арналған реакивтер; бюретка; 0, 1 н гидроокись калий немесе гидроокись натрий ертіндісі; 1 % фенофталеиннің спиртті ертіндісі; стакандар; воронка; градуирленген пипетка; 5 % күкіртұышқылды мыс ертіндісі; Несслер реактиві; рН - метр «Анион».

Методикалық нұсқаулар:

Еттің жас екендігін мемлекеттік стандарттың (МЕМ СТ 7269 - 79) талаптарына сәйкес анықтайды, химиялық және микроскопиялық әдістер (МЕМ СТ 23392 -78) қолданылады.

Сынама алу. Сынамаға алынатын еттің мөлшері 200 г-нан кем болмауы керек. Ол үшін бауыздауынан, 4-5 - ші мойын омыртқа тұсынан, жауырын және жамбастың қалың бұлшық етінен кесіліп сынама алынады. Керек болған жағдайда ішкі ағзалардан (субөнімдерден) да 200 г кем емес мөлшерінде сынама алынады. Зертханаға жіберер алдында пергамент қағазға орап, қарындашпен мүше аттарын, ұшаның реттік санын жазады. Әрбір ұшадан бөлек-бөлек алынып темір жәшікке салып, мөр басылады, пломба соғылады. Оған қоса, сынама алынған күні, орны, ет түрі, ұшаның реттік саны, сынаманы жіберу себебі, зерттеу мақсаты жазылып, жіберушінің қолы қойылады.

Еттің органолептикалық (сезімдік) көрсеткіштері. Сиыр, қой, шошқа және т. б. жануарлардың етінің жас екенін білу үшін еттің сыртқы түсін, консистенциясын (жұмсақ - қаттылығын), иісін, майы мен сіңірінің күйін және сорпаның тұнықтығы мен хош иісін анықтайды.

Еттің сыртқы түсі. Еттің сыртқы түсі табиғи жарықтанған бөлмеде тексеріледі. Ол үшін еттің сыртқы қабатындағы қабықшаға көңіл аударады. Саусақпен еттің жабысқақтығын, сүзгіш қағазбен ылғалдылығын (сүзгіш қағазды еттің кескен жеріне қою арқылы) анықтайды. Жас еттің қабықшасы қағаз тәрізді шытырлап тұрады, түсі ақшыл-қызыл, бұлшық етті кескен кезде сәл ылғалды - сүзгіш қағазында дақ қалмайды, еттің сөлі тұнық болады. Жас екендігіне күдік немесе күмән тудыратын ет ылғалдылау, жабысқақ, сәл күңгірт тартқан болып келеді, кескен еттің арасы ылғалды. Тоңазытылған ет болса, жібіген кезде еттің сөлі бұлыңғыр, (тұнық емес) болуы мүмкін. Жас емес (бұзылған) еттің сыртқы жағы кеуіп кетеді, шырыштанып, немесе көгеруі мүмкін. Кесілген тұсы ылғалды, сүзгіш қағазына дақ қалдырады, ет қолға жабысып тұрады. Қайта жібітілген еттің сөлі өте бұлыңғыр болады.

Еттің консистенциясын (жұмсақ - қаттылығы) анықтау. Еттің консистенциясын зерттегенде саусақпен ет үстінен басып керіп, пайда болған шұңқырдың қалпына келу жылдамдығын қадағалайды. Ет жас болатын болса, тығыз, серпімді болып келеді, пайда болған шұңқыр өз қалпына тез келеді. Жас екендігіне күмән тудыратын ет болса, аса тығыз болмайды, шұңқыр өз қалпына жайырақ келеді (1 мин), еттің майы жұмсақ болады. Бұзылған ет (жас емес) жұмсақ болып босап кетеді, шұңқыр өз қалпына қайтып келмейді.

Еттің иісі. Еттің иісін анықтағанда ең алдымен еттің сыртқы қабатының иісін, содан кейін оны тіліп, ішкі қабатының иісін анықтайды, әсіресе сүйектің тұсындағы еттің иісі жақсы сезіледі. Жас еттің, әр малдың өзіне тән иісі болады. Күмәнді еттің иісі қышқылдау болып келеді. Бұзылған еттің иісі қышқыл, сасық болады.

Еттің жас екендігін оның майы бойынша анықтау үшін майдың сыртқы түрін, иісін және жұмсақтығын (консистенция) анықтайды. Сиырдың жас майы ақ, ақ - сары немесе сары түсті болады, консистенциясы қатты, саусақ арасына салып қысқан кезде үгіліп тұрады. Шошқа майы ақ, ақшыл қызғылт, жұмсақ, созылмалы. Қойдың майы ақ, тығыз. Майда бөтен, ашыған иіс болмауы керек. Жас екендігіне күмән келтіретін ет майының түсі өзгеріп сұрғылт боз түсті болып келеді, қолға сәл жабысады, аздаған жағымсыз иісі болуы мүмкін.

Ескірген майдың түсі күңгірт-сұр болады, саусақтардың арасына салып езген кезде, жағылып (жұғып) қалады.

Сіңірдің күйін анықтау. Еттің сапасын оның сіңірінің сапасы бойынша да анықтауға болады. Жас еттің сіңірі серпімді, тығыз, беті жылтыр, тегіс болады. Күмәнді еттің сіңірі аса тығыз болмайды, беті жылтыр емес, күңгірттеу келеді. Ескі еттің сіңірі жұмсақ, түсі сұрғылт, сырты шырыштанып тұрады.

Сорпаның тұнықтығы мен хош иісін анықтау . Сорпаның тұнық және хош иісті екенін білу үшін қайнату сынамасын қолданады. Ол үшін ұсақталған 20г етті колбаға салып, үстіне 60 мл тазартылған су құяды, жақсылап араластырып, бетін шынымен жауып, қайнап тұрған су ваннасына қояды. Температура 80 ⁰ С - қа жеткенде шыныны ашып, шыққан буды зерттеуші мұрнына қарай желпу арқылы сорпа иісі анықталады.

Сорпаның біраз мөлшерін таза пробиркаға құйып, жай көзбен оның тұнықтығын анықтайды. Жас еттің сорпасы тұнық, хош иісті, майы бетінде қалқып тұрады. Күмәнді еттің сорпасы тұнық болуы мүмкін, бірақ аздаған жағымсыз иісі болады.

Жас еттің химиялық зерттеу әдістері

Микроскопия әдісі. Зерттеуге жас еттің күйін анықтауға арналған ет жарамды. Микробиологиялық талдаудың негізіне жұғындыны зерттегеніндегі бактериялардың саны мен бұлшық еттердің ыдырауы алынады. Зерттеуге арналған еттің сыртқы бетін спиртовкада күйдіріп, стерилденген қайшымен мөлшері 2, 0 х 5 х 2, 5 см кесек ет кесіп алады да, төсеніш шыныға жұғын - таңба салады.

Препараттарды ауада кептіреді, жалынға ұстап бекітеді, Грам әдісі бойынша бояйды да, микроскоп арқылы зерттейді. Егер жұғын - таңбада ешқандай микрофлора болмаса немесе препараттың көру аймағында бір - екі коккилер мен таяқшалар (10 шақты) болса және бұлшық ет ұлпаларының ыдыраған ізі байқалмаса, ет жас деп есептелінеді. Егер жұғын-таңбадан 30-ға дейін микробтар табылса және бұлшық ет ұлпалардың ыдырау іздері байқалса, онда ет жас екендігіне күдік туындайды. Егер жұғын-таңбадан 30 - дан астам микробтар көрініп, бұлшық ет ұлпаларының толықтанып, ет талшықтары бір-бірінен мүлдем ажыратылмаса онда мұндай ет жас емес (ескі) деп есептелінеді.

Ұшпа май қышқылдарының мөлшерін анықтау (ҰМҚ) . Бұл әдіс етті сақтау кезінде жинақталған ұшпа май қышқылдарын бөліп алуға және олардың мөлшерін калийдің тотығымен дистилятты титрлеу арқылы анықтауға арналған.

Ұшпа май қышқылдарының мөлшерін ұшатын заттардысу буымен айдауға арналған аспапта анықтайды. 25г ет сынамасын түбі домалақтанған колбаға салып, үстіне 150 мл 2% күкірт қышқылы ерітіндісін құяды. Колба ішіндегі сұйықты араластырып, тығынмен жабады. Суытқыштың төменгі жағына 250 мл колба қойылады, оның 200 мл мөлшерін белгілеп қояды. Үнемі қызып тұратын тегіс түпті колбаны қыздырып, бумен ұшпа май қышқылдарын суытқыштың төменгі жағындағы колбадағы сұйық 200 мл болғанынша айдайды. Дистилятты 0. 1 н. натрий не калий сілтісімен жоғалмайтын қызғылт түске боялғанша титрлейді. Зерттеу кезеңінде бір мезгілде бақылау сынамасы қойылады, титрлеуге етсіз реактив пайдаланылады.

Ұшпа май қышқылдарының мөлшерін төменгі формуламен анықтайды:

$$X = \frac{(а - в) к. 5. 61. 100}{с}$$

а - калий гидроокисінің 0, 1 н сілті ерітіндісінің еттің 200 мл дистилятын титрлеуге кеткен мөлшері, мл;

в - калий гидроокисінің 0, 1 н сілті ерітіндісінің бақылаудағы етсіз 200 мл дистилятын титрлеуге кеткен мөлшері, мл;

5, 61 - 1 мл 0, 1 н сілті ерітіндісіндегі, калий гидроокисінің мөлшері, мл;

к - 0, 1 н сілті ерітіндісі үшін түзету коэффициенті;

с - сынама салмағы, г.

ҰМҚ анықтау үшін арнайы аспаптар құрастырылады. Жас еттегі ҰМҚ -ның мөлшері 4 мл -ге дейін болуы керек. Күмәнді етте ҰМҚ -ның мөлшері 4, 1 - 9 мл - ге дейін. Ескі етте ҰМҚ -ның мөлшері одан да жоғары болады.

Сорпадан белоктардың ыдырауынан пайда болған өнімдерді анықтау. 5 % - тік күкірт қышқылды мыс ертіндісімен реакция. Ыстық сорпаны сүзіп алып, суытқаннан кейін, пробиркаға 2 мл тұнық сорпа және 3 тамшы 5% - тік күкірт қышқылды мыс ерітіндісін құяды. Жақсылап араластырып 5 минуттан кейін нәтижесін анықтайды. Күмәнді еттің сорпасы бұлыңғырланады. Ескі еттің сорпасы қоймалжың тартып, ұйыған тәріздес болады.

Аминді - аммиакты азотты Г. В. Колоболотский әдісімен анықтау. Етте амин қышқылдары мен аммиактың жиналуы оның бұзылғандығын көрсететін негізгі көрсеткіштерінің бірі болып саналады. Аминді - аммиакты анықтау үшін белоктан ажыратылған ет сығындысын екі рет титрлейді: бірінші қоспа индикатормен (0, 1% нейтральроттың және метилен көгінің бірдей қоспасы) қышқыл заттары бейтарапталып, рН- 7-ге дейін жеткізіледі, сонан соң бейтарапты фомалин қосылып, екінші қоспа индикатормен (1-бөлшегі 0, 1% -ды тимолблау ертіндісі және 3 бөлшегі 1% фенолфталиннің 50 % -ды спирттегі ертіндісі) рН-9-ға жеткенше титрлейді. Амин қышқылдарындағы амин тобының қос сутегі көмірсутек радикалдарымен ауысады, соның нәтижесінде амин қышқылдарының сілтілік қасиеті жойылып, тек қана қышқыл тобы қалады. Ал формалин мен амоний тұздарының қосылуы нәтижесінде сол көлемдегі бос қышқыл бөлініп шығады.

Жұмысты жүргізу тәртібі: Ет сығындысын дайындау үшін, колбаға 25г ет сынамасын салып, үстіне100 мл дистилденген су қосылады. Қоспа 3 минут шайқалып, 2 минут тұндырылады да, тағы да 2 минут шайқалады. Сығынды 2-3 қабат дәке сүзгіден өткізіледі. 100 мл-лік өлшегіш колбаға 40 мл ет сығындысын құйып, белокты тұндыру үшін 10%-ды алюминий ашудасы және ащы барий (барий гидрототығының қаныққан ертіндісі) қосылады. Бұл екі қосындының жалпы көлемі ет сығындысының көлемімен бірдей немесе сәл көбірек болуы қажет.

Алдын ала 10%-ды ашудасты бейтараптауға кететін ащы барий көлемі анықталады. Ол үшін 10 мл 10%-ды алюминий квасцына 5 тамшы 1%-ды фенолфталин қосылып, ащы барий ертіндісімен титрлейді. Ашудасты бейтараптауға кеткен барий гидроксидінің мөлшеріне сәйкес, белокты тұндыруға қажетті реактивтердің мөлшері, анықталады. Мысалы: 10%-ды алюминий ашудасын бейтараптауға 8 мл ащы барийдің қаныққан ертіндісі кетті делік. Онда 40 мл ет сығындысындағы белоктты тұндыру үшін 25мл 10%-ды алюминий ашудасы мен 20 мл ащы барий ертіндісін қосу керек. Сонан соң, колбаның 100 мл-лік белгісіне дейін дистилденген су қосылады. Екінші 100 мл-лік колбаға (бақылау үшін) осы көлемдегі ашудас пен осы көлемдегі барий ертіндісі алынып, сумен 100 мл дейін жеткізіледі. Екі колбада 10 минут тұндырылады.

Тексерілетін ет ет сығындысынан және бақылауға алынған ертінділер қағаз сүзгіден өткізіліп, олардағы аминді - аммиакты азоттың мөлшері анықталады.

Конус тәріздес колбаға 20 мл сүзінді құйылып, оған 0, 3 мл, бірінші қоспа индикатор (бірдей мөлшерде алынған нейтралрот және метилен көгінің 1%-ды спирттегі ертінділерінің қоспасы) қосылады. Бұл қоспа күйдіргіш натрдың 0, 1н ертіндісімен бейтараптанғанша титрленеді (ерітінді көк түстен жасылға ауысқанға дейін) . Сонан соң, колбаға алдын ала бейтараптау реакциясына дейін осы индикатормен титрленген 10 мл формалин және 0, 5 мл екінші қоспа индикатор ( 1 бөлігі 0, 1% тимол көгінің 3 бөлігі 1% фенолфталеиннің 50% спирттегі ертіндісі) қосылады. Колбадағы сұйық көкшіл түске боялады. Ол тағы да 0, 1н натрий гидроксидінің ертіндісімен титрленеді. Сілті қосылу барысында сүзінді ашық жасыл түске боялады, кейінен қайтадан көк түске түседі. Осы жасылдан көк түске ауысу кезеңі титрдеудің соңы деп есептелінеді. Сонымен қатар, 20мл бақылау етіндісімен де дәл осылай титрлеу жүргізіледі.

Аминді - аммиакты азоттың мөлшері (Х-100г етте, мг есебімен) төмендегі формула бойынша анықталады.

$$X = \frac{1. 4*100*100(\ (А1 - \ А2) }{25*40*20}$$

немесе Х =70 (У ₁ - У ₂ )

А ₁ -тексерілетін сүзіндіні тиртеуге кеткен 0, 1н күйдіргіш натр ерітіндісінің көлемі, мл;

А ₂ - бақылауға арналған ерітіндіні титреуге кеткен сілті көлемі, мл;

Жас (балауса) еттегі аминді - аммиакты азоттың мөлшері 80 мг % аспайды, ал балаусалығы күдікті етте 80-130 мг%, бұзылған етте 130 мг% - тен жоғары.

Бақылау сұрақтары:

1. Сынама алу ережелерінің талаптары.
2. Сезімдік зерттеулерге қандай зерттеулер жатады?
3. Бактериоскопиялық зерттеудің маңызын түсіндіріңіз.
4. Еттің биохимиялық зерттеулері, мәні, маңызы.
5. Ет сапасы туралы анықтамаға түсініктеме беріңіз.

Әдебиеттер:

1. Дюсембаев С. Т. Ветеринариялық - санитариялық сараптау. Алматы 2013ж, б. 510.
2. Дюсембаев С. Т., Серикова А. Т. Ветеринариялық-санитариялық сараптау практикумы. Семей 2014ж, 260 б.
3. Нұрғалиев Б. Е. Мал және құс өнімдерін ветеринариялық - санитариялық сараптау. Алматы 2011 ж, б. 165.
4. Майканов Б. С., Адильбеков Ж. Ш., Балджи Ю. А., Инирбаев А. К. Технология, гигиена и ветеринарно-санитарная экспертиза мясо-молочных продуктов. Астана, 2008 г.
5. Балджи Ю. А. Ветеринарно-санитарная экспертиза и безопасность продуктов животноводства. Биогенные загрязнители. Астана, 2009 г.
6. Балджи Ю. А. Айтқожина Б. Ж. Ластанған мал өнімдерінің қауіпсіздігі және ветеринариялық-санитариялық сараптамасы. Астана 2010 ж. -147 б.

ЗЕРТХАНАЛЫҚ САБАҚ №3-4.

Тақырыбы: Әр түрлі малдардың еттері мен ішкі мүшелерінің қай мал түріне жататындығын анықтау

Сабақтың мақсаты: Ет үлгілерін органолептикалық көрсеткіштері бойынша, етті сүйек және ішкі органдар құрылысы бойынша, майдың еру температурасы, гликоген және преципитация реакциялары бойынша қай түлікке жататынын анықтау.

Жұмыс жоспары :

1. Ұша құрылысын, еттің түсі бойынша органолептикалық зерттеу.
2. Әр түрлі сүйек және ішкі органдардың құрылысын анықтау.
3. Майдың физико - химиялық көрсеткіштерін анықтау.
4. Гликоген реакциясы.
5. Преципитация реакциясы
6. Еттің қай түлікке жататыны туралы қорытынды беру

Құрал - жабдықтар : 200-300 г әр түліктің еті, сүйектері, пинцет, скальпель, қайшы, етті қайнатуға арналған қазандар, электр плиткалары, зертханалық таразы, ұшқыш заттарды бөлуге арналған құрал, хиимиялық және преципитация пробиркалары, цилиндр, конус пішінді колба, тамызғыштар, микро бюреткалар, сүзгіш, фильтр қағаздар, пастер пипеткалары, рН метр - 410 «Аквилон», люминоскоп «Филин», әр түрлі мал преципитациялаушы қансарысуы, физикалық ерітінді, дистельденген су.

Реактивтер: күкірт қышқылы, люголь ерітіндісі, қансарысуы, күкірт қышқылды калий, 33-40% күйдіргіш натрий ерітіндісі, 0, 1 Н күкірт қышқылы, Несслер реактиві, Ташир аралас индикаторы, 10% күкіртті мыс қышқылы, эфир, хлороформ, дистильденген су, Фелинг реактиві, 1, 5% глюкоза ерітіндісі, 1% натрий сульфаты, 2-2, 5% тұз қышқылы, 3% сірке қышқылы, 1% крахмал, құм.

Методикалық нұсқаулар:

Ветеринария тәжірибесіне әртүрлі жағдайларға байланысты (ұрлық, алдап сату) еттің қай түлікке жататындығын анықтауға тура келеді. Ол үшін еттің органолептикалық, физикалық, химиялық әдістері және сүйектің анатомиялық құрылысы мен ағзаларының ерекшеліктері бойынша анықтау әдістері қолданылады.

Көп жағдайда сиыр еті деп - марал, бұғы, бұлан, жылқы, түйе еттерін; қой еті деп - ешкі етін; ешкі еті деп - ит етін; қоян еті деп- мысық етін алмастырып, алдап сату жиі кездеседі. Оған қоса, ветеринариялық- санитариялық дәрігер құқық қорғау органдарының тапсырмасымен сараптау жұмыстарына да тартылады. Сараптаудың бұл түрі ұрлық, браконьерлік және алдап сатумен (фальсификация) айналысқандарды заңға тарту мақсатында жүргізіледі.

Органолептикалық - сезімдік әдіс .

Әр түлік малдың етін бір - бірінен ажырату үшін, ветсансараптаудан өткізгенде, бірінші сыртқы морфологиялық көріністеріне көңіл аударады. Сондай-ақ еттің иісі, түсі, пішіні, консистенциясы және қаңқа сүйектерінің ерекшеліктерін ескереді.

Сиыр еті ашық - қызыл түсті, өгіз етіне қарағанда жұмсақтау, ет талшықтары ұзын әрі жіңішке, хош иісті. Тері астындығы май ақ немесе сарғыш түсті. Ал іш майлары ақ сарғыш, сарғыш, катқыл. Жас малдың еті ақшыл, қызыл түсті. Ет талшықтары жіңішке, тері асты әдетте майсыз, іш майы ақ түсті, қатқыл.

Қой еті ашық қызыд немесе қоңыр қызыл түсті. Еттің консистенциясы жұмсақ, ет талшықтары қысқа. Өзіндік иісі бар. Қозы еті ақшыл қызыл түсті, иіссіз, жұмсақ. Трі асты майы ақ түсті, қатқыл, үгілмелі, іш майы ақ немесе ақ сұр түсті.

Ешкі еті қой етіне қарағанда майы аз, еті ашық қызыл түсті, ал кәрі ешкі қоңыр қызыл түсті.

Жылқы еті қою қызыл түсті, қатқыл, талшықтары қысқа, жуан. Тері астындағы май әдетте мойында (жал) ғана кездеседі. Майы сарғыш түсті, қолда ериді.

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс