Шалабай ЖШС - Өндірістік тәжірибе бойынша есеп ( Ветерианриялық медицина )

Жұмыс түрі: Іс-тәжірибеден есеп беру
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

Ветерианриялық медицина кафедрасы

І Өндірістік тәжірибе бойынша есеп

___________________________________ _______________________________
Тәжірибе өту орны

Студент ____________________ ______________ ________________

аты-жөні топ курс
қолы, күні

Кәсіпорыннан жетекші ______________ _______________________
аты-жөні
қолы, күні

Университеттен жетекші _________________ ___________________
аты-жөні
қолы, күні

Комисиия мүшелері ___________________ _________________
аты-жөні
қолы, күні

Баға _______

Семей
2018

Жоспар

І.
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ..3

ІІ. Негізгі
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ...

2.1 Тәжірибе өткен орынның сипаттамасы, климаты мен географиясы Шалабай
ЖШС
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

2.2. Шаруашылықтың індеттік
жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.3. Індеттану және жұқпалы
аурулар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.4 Ішкі жұқпалы емес аурулар клиникалық
диагностикамен ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ..
2.5. Мал дәрігерлік істі
ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..

2.6. Ветеринарлық
зоогигиена ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
...
2.7.Ветеринариялық
хирургия ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ..
2.8.Ветеринариялық фармакология және
токсикология ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2.9.Ветерианриялық акушерлік және гинекология ... ... ... ...
ІІІ.
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ...
IV.Шаруашылыққа
ұсыныс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... .
V.Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ...
VI.Қосымшалар ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ...

КІРІСПЕ
Шаруашылыққа қысқаша тоқталып өтіңіз.
Егеменді еліміз Қазақстан Республикасының аграрлық саласының
қызметі ұлтымыздың ғасырлар тоғысының ғаламат үлесі ретінде қазақ халқының
ата кәсібіне айналған мал шаруашылығынан бастау алады. Республикамызда асыл
тұқымды мал санын арттыруға Үкімет тарапынан болашағы зор бағдарламалар
құрылып, алыс-жақын ауылдарда заманауи кешендер тұрғызылуда. Шет елден
өнімі жоғары асыл тұқымды малдар сатылып алынып, өсірілуде. Алайда мал
басын саналы өсіріп, сапалы өнім алуда ветеринарияның қадағалауынсыз мүмкін
емес. Соңғы жылдары әлем деңгейінде Аса қауіпті мал ауруларының шекарасы
шетел асып, бір ұшы Қазақ даласына бұрын соңды болмаған ауруларды әкелуде
(нодулярлы дерматит). Сондықтан ветеринариялық медицинаның аса қауіпті
жұқпалы аурулардың алдын алуда, жұқпайтын аурулардан, сақтандыруда, ең
бастысы малдардан таза, сапалы өнім өндіріп, халық денсаулығының кепілі
ретінде маңыздылығын ешқашан жоймайды.
Ауыл шаруашылығында ең басты мәселе күтіп-бағу, дұрыс азықтандыру,
малды түрлі аурулардан сақтандыру болып табылады уақытында дұрыс төл алу
мен өнімін арттыру. Азықтандыру дұрыс болса көп ауруларды айланып өтуге
және мал ауырмайтыны бәрімізге мәлім [1].
Мал ауыра қалса, ауру шыға қалса, аурудың алдын алу, дер кезінде ем
қолдану - ауыл шаруашылықта аса маңызды жұмыстар. Осыған орай мал
ауруларының пайда болуының жиі себептері – күтіп-ұстап, бағу әдістерін
дұрыс игеру мен олар орналасқан қора-жайдың микроклиматын қалыпта ұстаудың
маңызы зор.
Келешекке кемел біліммен қадам басқан бүгінгі студент - ауыл
шаруашылығының алтын көпірін болашаққа байланыстыру үшін өндірістік
тәжірибеден өтуі мал саулығы мен халық денсаулығының сенімді кепілі
болатына бек сенімдімін. Сондықтан мен өзімнің алдыма Шалабай ЖШС-нен
университетте оқыған теориялық өндірістік тәжірибемде шыңдай түсуді мақсат
етіп қойдым. Армандар орындалады, мақсатың айқын болса!!!

НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1. Шалабай ЖШС сипаттама
Шалабай ауылдық округі — Шығыс Қазақстан облысы, Жарма ауданындағы
ауыл, ауылдық округ орталығы. Аудан орталығы Қалбатау ауылынан солтүстік-
шығысқа қарай 43 км жерде, Қалба жотасының шығыс беткейінің етегінде
Қызылсу–Шар өзенінің жағасындағы дала белдемінде орналасқан. Тұрғыны 1,1
мың адам (2006). Іргесі 1932 ж. ет бағытындағы асыл тұқымды ірі қара мал
өсіруге арналған зауытты құру негізінде қаланған. 1996 ж. зауыт таралғаннан
кейін, оның негізінде ЖШС (сурет-1), бірнеше шаруа қожалықтары құрылды.

Сурет1. Шалабай ЖШС

Тиімділік жағынан қарастырсақ, Шығыс Қазақстан облысы Жарма ауданының
Шалабай ЖШС асыл тұқымды шаруашылығының экономикасына тоқталып отырмыз.
Себебі ШалабайЖШС-нің асылтұқымды шаруашылығы қазіргі кездегі
Елбасымыздың халық алдына қойған міндетінің бірі малды, оның ішінде
қазақтың ақ бас сиырының тұқымын жетілдіруді талап етуде. Сол мақсатта сол
шаруашылығына мән беріп отырмыз.
Қуаныш Сүлейменовтің Шалабай ЖШС-нің жұмысы ауыз толтырып
айтарлықтай. Ол ұсақ қожалықтардың басын біріктіріп, шаруашылығын ұлғайтып,
қазақы асыл тұқымды сиыр тұқымын өсірумен айналысып келеді (Сурет-2). Соңғы
үш жылда осы мақсатта 575 миллион теңгенің инвестициясын игеріп, жетістікке
қол жеткізіп отыр. Жалпы, 71 адамға жұмыс орны ашылды.
Қуаныш Серікқазыұлының бұл ұстанған жолы Үкіметтің ұсақ
шаруашылықтарды біріктіріп, ірілендіру қажет деген бағдарламасына, мақсат-
талабына сәйкес келіп отыр. Бұл тұқымның 3-5 жасар өгіздерінің тірі салмағы
940-960 кг тартады. Әукесі салбыраған, бура сан мұндай асыл тұқымды әр
өгіздің өзі қаншалықты ет беретінін есептей беріңіз.
Шалабай ЖШС асыл тұқымды шаруашылығында сыртқы ортаны қорғау үшін
барлық жұмыстар тиянақты, әрі ұқыпты түрде жүргізіледі. Бұған жаңағы малдың
астынан шыққан көң, төсеніштері қоқсық ретінде лақтырылмай, арнайы картоп,
жеміс-жидек егетін орындарға тыңайтқыш ретінде төгіледі. Сонымен қатар
шаруашылық жұмысшыларына осы қалдықтарды дұрыс пайдалану жөнінде үгіт
насихат жүргізіледі. Және де осы қалдықтармен су көздерін ластамауы
қадағаланып отырады. Маңайда көптеп кездесетін тал, қараған, тобылғы,
сексеуіл, шырғай, жыңғыл сияқты өсімдіктердің қажетсіз өртелмеуі
қадағаланып отырады. Жайылымдарды өрт қаупінен сақтандыру жұмыстары
жүргізіледі. Қорыта келгенде шаруашылықта қоршалған ортаны қорғау толығымен
және кешенді түрде қолға алынған.

Сурет 2. Шалабай шаруа қожалығындағы асыл тұқымды сиырлар

Ірі қара малдарын жазықты жерлерде жазғытұрым мезгілдерінде, ал жазда
шалғын-шабындық, күзде тұздықты шалғындарда жаяды. Қойларға құрғақ, шөптері
қысқа, дөңес, таулы және жазық жерлерді пайдаланады. Жылқылар үшін құрғақ,
топырағы тығыз, дөңес жерлердегі шөптері көп, бірақ ұзын емес жайылымдарды
пайдаланады.Толағай, Тарбағатай тауларымен қоршалған. Таулы, сай-салалы,
өзен сулы аймақ жерінде Қызыл су, қара көл, мөртас және сондай-ақ тағы
басқа өзендер ағып жатады, жазық. Ақтық өсетін бірнеше жүздеген гектар
жерлері бар (Кесте-1).
Кесте1
Шалабай асыл тұқымды шаруашылығының жарамды жер көлемі 27000га ,
жайылым көлемі 8000га, шабындық 3000га болады
Жарамды жер түрлері Ауданы, га
Жалпы жер ауданы 33500
Егістік жер 3000
Шабындық 19000
Жайылым жер 11000
Өзге жерлер 500

Бұл кестедегі көрсетілген жерде шаруашылық жергілікті халыққа қажетті
мәдени өсімдіктер картоп, сәбіз, қызылша одан өнім алынып, біраз мөлшерін
сатып пайдаға асырылады.
Шаруашылықтағы жалпы мал саны ірі қара – 1500 бас, ұсақ малдар- 2000
бас, аттар- 450 бас (кесте-2). Мал қыстайтын қыстағы бар. Мал азығын екпе
шөп, астық, көк майса беріледі, ал ірі қара малдарына бордақылайтын уақытта
кабикором, жем, жмых береді.

Кесте 2
Соңғы үш жыл бойынша шаруашылықтағы мал басының саны

Жылдар Мал түрі
Қой (бас) ІҚМ (бас) Жылқы (бас)
Барлығы Саулық Барлығы Сиыр Барлығы Бие
2016 2600 1040 70 1100 300 180
2017 3100 1800 1200 1005 410 320
2018 4000 3500 1500 1000 450 420

Бұл кестеде Шалабай ЖШС асылтұқымды шаруашылығының малдар санының
жылдан жылға өсіп келе жатқанын көрсетеді. Әсіресе қой малының 2011 жылы
саулықтардың саны 1040 болса, 2012 жылда екі есеге көбейген, ал 2011 жылы
қой малының басының азаю себебі,қыс қатаң болып көп әсерін тигізген. Бұл
шаруашылықта мал басының сатылып алынуын, сонымен қатар ол ауруларға қарсы
шаралардың дұрыс ұйымдастырылуына байланысты дамуын көрсетеді. Малдарды
азықтандыруды ұйымдастыру сапалы өнім алуға көп мүмкіндік береді. Мал азығы
қорын дайындау мал шаруашылығын өркендетудің басты міндеті. Қысқы кезде мал
азығына шөп, сабан дайындалып сақталады. Ылғалды азықтан сүрлем, тамыр-
түйнектерден картоп, жүгері сүрлемі, арпа, сұлы, кебек, күнбағыс күнжарасы
дайындалып беріледі. Сонымен қатар ет комбинатында дайындалған ет-сүйек
ұны, витаминдер беріледі.

Кесте-3. Тауарлық өнімнің көлемі мен құрылымы.
Өнім 2016 ж 2017ж 2018 ж 3 жылға
Түсім % Түсім % Түсім
2016 2 жасар 17 240108 1836
бұқа
2017 1-1,5 бұқа 33 95
78 2554

1 центнер тірі салмақтан 45 пайыз таза ет алынады.
1 кг еттің бағасы-1400 теңге.
1836 кг*1400 тг= 2 570 400 теңге.
Кесте-5 ШалабайЖШС асыл тұқымды шаруашылығының орташа жылдық сүт
алу көрсеткіші.
Жылдар Сауылған Жыл ішінде Бір сиырданБір сиырданЖыл ішінде
сиыр саны сауылған бір күнде сауылатын барлық
(бас) мерзім (күн) сауылған жылдық сиырдан
сүт(литр) сүт(литр) сауылатын
сүт(литр)
2016 20 305 7 2135 42700

Сүт сауудан алынған табыс:
1 литр сүт 100 теңге бағалағанда
42700 литр*100 теңге =4 270 000 теңге
Өнімнің өзіндік құны дегеніміз шаруашылықтағы өнімнің өнім
бірлігіне жұмсалатын (азық, еңбек ақы, амортизация және т.б.)барлық ақшалай
шығындар. Өнімнің өзіндік құнының құрылымы дегеніміз пайыз түрінде
көрсетілетін үлес салмағы.
Кесте-6. Өнімнің өзіндік құны.
Көрсеткіштері 1ц өзіндікШығын элементтері
құны
1теңгеге
шаққанда
Еңбек Азық Амортиз Жыл ішінде Басқада
ақы. өткізілетін
жөндеулер
Жүн 309 3800 5000 2500 1500 5500
Тірі 119 5600 3000 1800 4000
салмағының
өсуі

Өнім құрылымының өзіндік құнының негізгі шыққан шығындар
көрсеткіші кесте бойынша 30-64 % азыққа келеді. Ал еңбек ақыға 14-42 %.
Сондықтан шарушылықтағы мал өнімділігінің өсуі өзіндік құнды төмендетедіде,
ол азық өндіруді арзандатады және еңбек өнімділігін арттырады [2].

2.2. Шаруашылықтың індеттік жағдайы
Эпизоотияға қарсы шаралардың және басқа профилактикалық шаралардың
негізі, ол шаруашылыққа жұқпалы ауруларды енгізбеу болып табылады. Ол үшін
барлық шаралар уақытында істеліп отырылуы керек.
Жарма ауданы Шалабай ауылдық округі бойынша Шалабай ЖШС –нің
індеттік жағдайын тексере келе, жұқпалы аурудан таза деуге болады.
Ауылдық малдәрігері қызметі жіті және созылмалы жұқпалы және инвазиялық
ауруларды болдырмау үшін нақтылы жұмыстар атқарып отырады. Эпизоотиялық
аурулардан тазартудың ең алғашқы талабы- ол уақытында алдын алу шаралар
толық жүргізіп отыру болып табылады, Шалабай ауылының жергілікті
ветинспектормен бірлесе отырып, шаруашылықта күнтізбелік жоспар жасалып,
профилактикалық шаралар жүргізіледі. Жыл сайын уақытында сібір жарасына,
қарасанға вакцинация жүргізіледі. Ірі қара малдарды бруцеллез бен
лейкозға серологиялық зерттеу арқылы қан сары суын жылына бір рет
тексеріледі (сурет-3). Иммунизацияны вакцинация арқылы жүргізеді.
Сурет-3. Сиырлардан серологиялық тексеруге қан алу жұмыстары.
Мал қораларға жылына екі рет дезинфекция жасалуды көздейді. Бұл
жұмыстар толығымен жасалынып отырылады.
Кесте 7
ЖШС Шалабай асыл тұқымды қожалығығында жүргізілетін індеттік
аурулардың алдын-алу шаралары:
Жүргізілген Өткізілген орыны Мал түрі. Бас саны. Мөлшері, мл
шаралардың атауы
Пастереллезге Шаруашылықта Бұзау 710 2,0
қарсы
Сібір жарасына Шаруашылықта Сиыр 896 1,0
қарсы
Маңқаға қарсы Шаруашылықта Жылқы 400 0,2
Туберкулезге Шаруашылықта Сиыр 700 0,2
қарсы
Трихофитияға Шаруашылықта Бұзау 710 1 см3
қарсы

Шалабай ЖШС өндірістік тәжірибеден өту барысында шаруашылықта
бұзауларға Трихофитияға қарсы ЛТФ-130 вакцинасын егу жұмыстарына қатыстым
(сурет-4).

Сурет-4. ЛТФ-130 вакцинасын бұзауға егу.

2.3. Індеттану және жұқпалы аурулар
Індеттану туралы түсінік. Індеттану - індет процессін, жұқпалы
аурулардың пайда болу және таралу заңдылықтарын зерттейтін, сол арқылы
жұқпалы аурулармен күресу әдістерін қарастыратын ғылым.
Індеттану екі түбірден тұратын қазақтың төл сөзі: індет-жұқпалы
аурудың кең ауқымды таралуы, ал тану - білу, яғни ғылым, деген мағына
береді. Індеттану батыс тілдерінде эпизоотология деп аталады. Ол да екі
ұғымның жиынтығы эпизоотия грекше ері - арасында, zооп - жануар және
Logos - ғылым. Бұл терминнің шығу төркіні медицинаның саласы
эпидемиологияға барып саяды. Эпидемия - жұқпалы аурулардың адамдар арасында
кең таралуы [5].
Індеттану курсында қарастырылған ветеринариялық санитарияның
негізгі әдістері:дезинфекция, дезинсекция және дератизация.
Мен кітап жүзінде оқыған білімімді нығайту мақсатымен І
шаруа қожалығында өндірістік тәжірибені өттім. Қазіргі таңда көптеген
шаруашылықтарға үлкен зиян келтіретін аса жұқпалы ауру бруцеллез кең
таралғандықтан бұл ауруға қарсы профилактика жұмыстарын жоспарлы
түрде жүргізіп отырады. Осындай профилактикалық іс-шаралардың бірі - ірі
қара малдан бруцеллезге қан алу жұмысына қатыстым. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.