Ұңғымалардың конструкциясы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік мемлекеттік университеті
Техникалық факультеті
Мұнай-газ ісі кафедрасы

Мәнжазба
Тақырыбы:Айдау ұңғыларының атқаратын қызметі, олардың конструкциясына қойылатын талаптар

Орындаған: Сулейменов Н

Ақтөбе 2019
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
2.1 ҚР мұнай және газ саласының дамуы. Ұңғыма туралы түсінік және оның негізгі элементтері.
2. 2 Ұңғыманы бұрғылаудың негізгі тәсілдері.

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Мұнай жану және майлау материалы, сонымен қатар бірқатар ауруларға қарсы ембік зат ретінде адамзатқа бұрынғы уақыттан бері белгілі.
Мұнайды алу техникасы бастапқыда жеңілірек болған, Мұнай жер бетінен шығу жерлерінде, яғни шұңқырлардан алынады. Кейінгі уақытта ағаш және тас арқылы құдықтарды шегендеген. Жиналған мұнайды ожау арқылы қолмен немесе аттың тарту күшімен қазып алған.
Бұрғылаудың жетелдерелген соққылық әдісін, демек, соққылық - арқандық және соққылық - штангалық механизацияланған әдістерін ендіру, мұнай ұңғымаларының орташа тереңдігін өсіруге және өнімділік мұнай жиектерін эксплуатациялауға қатыстыруға көмектесті.
Бұрғылаудың механикалық әдісін пайдалану мұнайды алудың өсуіне оң әсерін тигізеді.
Дамып келе жатқан өндіріс және тасымалдау жүйелері күннен күнге көп мұнай мен мұнай өнімдерін ажет етеді. Сондықтан XIX-ғасырдың аяғында мемлекеттік мұнай өндірісінің дамуы бақыланады.
Мұнай ісінің пайдасын өсіру үшін имициативті және үлкен капиталы бар мұнайөндірушілері салаға, мұнай алу зауыттарына мұнайды тасымалдау кезінде бірқатар жетістіктерді ендіруде.
Шетелде XIX-ғасырда бірқатар кәсіпорындарда наулар көмегімен эксплуатациялау кезінде электроқозғалтқыштарды пайдалана бастады, ең алдымен бақылаусыз ашық фонтандауды жою мақсатында фонтанды арматурамен жабдықтау, болат мұнайөткізгіштерді тұрғызу тәжірибелері жүргізілді.

2.1 ҚР мұнай және газ саласының дамуы. Ұңғыма туралы түсінік және оның негізгі элементтері.
Мұнай өндірісі Қазақстан Республикасының халықтық шаруашылығының тез дамитын және негізгі саласының бірі болып табылады.
Мұнай қорлары ҚР территориясы бойынша әртекті орналасқан. Төрт батыс аймақтарда Республиканың мұнай қорының 90%-нан көп мөлшері орналасқан. Бұл Тенгиз, Қарашығанақ, Жаңажол және Кенбай сияқты кенорындар.
Негізгі газ қоры Республиканың екі ауданында жиналған: Батыс Қазақстан (Қарашығанақ) және Ақтөбе (Жаңажол).
Конденсаттың қоры бойынша негізгі орынды (барлық қордың 90%-нан көбі) Батыс-Қазақстан (Қарашығанақ) ауданы алады.
Қазақстан Республикасында ресурстардың бірқатар болжамы бар. Республиканың мұнайының болжамдық алынатын ресурсы 7,8 млрд. тоннаға бағаланады, бұл кезде олардың 23-і батыс Қазақстанда орналасқан, ал табиғи газдың болжамдық ресурстары 7,1 трил. м[3]-ге бағаланады, олардың 70% -нан көбі Батыс Қазақстанда орналасқан.
Қазіргі заманда мұнай және газ дүниежүзінде және Қазақстанда - энергетикалық ресурстардың негізгі түрлері, олардың бір бөлігіне қолданылатын барлық ресурстардың 70 %-ы келеді. Маңызды және актуалдық проблема болып - барлық технологиялық тізбекпен - кенорынды барлаудан мұнай мен газды пайдалануға дейінгі байланысты барлық сұрақтар табылады.
Дүниежүзінде мұнай және газды пайдалану барлау, алу, тасымалдау, өңдеу және оларды пайдалану бойынша барлық сұрақтардың маңыздылығының алдын алды. Ең бірінші кезекте кенорнында тұрақты түрде жетілдіру жүреді, пайдалануға теңіз шельфінің кенорындары түседі, үлкен тереңдіктегі мұнайды бұрғылауды меңгеру жүреді.
Мұнайгаздылықтың үлкен перспективаларын Каспий теңізінің Қазақстан секторымен қойнауына байланыстырады. Соңғы бағалауларға сүйенсек, Каспий шельфінің Қазақстан секторының болжамдық ресурстары шартты отынның шамамен 13 млрд. тоннасын құрайы.
Қазақстанның мұнайгаз комплексі бүгінгі күні тауарлық өнімділіктің көлемі бойынша басқа салалардың ішінде алдыңғы орындардың бірін алады. Қазіргі мұнай мен газды алу деңгейі Қазақстанның сұраныс қанағаттандырарлықтай. Онымен бірге, елдің ішкі нарығының географиясы, атап айтқанда мұнай және газды өндірудің негізгі аудандарының негізгі тұтыну ауданынан қаашықтығы экономиканы мұнай және газ ресурстарымен өздігінен қамтамасыз етуде айтарлықтай проблемаларды қалыптастырады. Одан бөлек, мұнай мен газды дербес экспорттаудың техникалық мүмкіндіктерінің болмауы дүниежүзілік нарыққа шығуды созады. Осыған қарамастан ресейлік мұнайгаз компаниялармен тығыз қатынас жасағанда экспорт көлемін 5-6 млн. тжылына сақтауға мүмкіндік болады. Бұл саланың экономикаға тұрақты валюталық ендірулерді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Мұндай перспективалар Қазақстанмен қарым-қатынас орнатқанда шетелдік компаниялар үшін стимул бола алады. Себебі әңгіме басталу жайында емес, бұл қарым-қатынастың жалғасуы жайында болып отыр. Өйткені, 1991 жылдан бастап елде шетелдік серіктестердің қатысымен 22 жоба іске асырылуда.
Республикада мұнай мен газды алудың деңгейі бүгінгі күні қордың шамамен 2%-ын құрайды. Жеке қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін мұнайды алудың осы темпі жеткілікті. Бірақ, Қазақстан дүниежүзілік мұнайгаз нарығында лайықты орында алуға ұмтылуда, сондықтан мұнайды алу бойынша іс-әрекеттердің бірқатар комплексі жүргізілуде, ең алдымен батыс елдердің инвестицияларын тарту салдарынан.
Қазақстан саланың жоспарлық дамуы үшін жеткілікті кадрлар потенциалымен қамтамасыз етілген. Бірінші бірлесіп жұмыс істеу тәжірибесі қазақстандық мамандардың батыс елінің техникасы мен технологиясын тез меңгеруінің және өздерінің шетелдік әріптестерінен қалыспайды.
Осындай әдіспен, Қазақстан дүниежүзілік серіктестік болып саналуы қажет және керек, ең алдымен мұнай және газдың ең ірі өндірісі ретінде европалық серіктестік болып саналуы қажет, демек, инвестициялардың салынуының перспективалық нарығы.
2. Ұңғыма туралы түсінік және оның негізгі элементтері.
Ұңғыма-тереңдігі бірнеше метрден бірнеше киллометрге дейінгі және диаметрі 75 мм-ден жоғары болатын, қалыңдығы бойынша тау жынысымен қоршалған дөңгелек қималы тау жынысының өңделуі (иілмелі немесе тік) (1 сурет).
Ұңғыма элементтері: саға - бетке шығу; түп; қабырға немесе оқпан - жақтық бет. Оқпан өсі бойынша сағадан түпке дейінгі қашықтық - ұңғыма ұзындығы, ал остің проекциясы бойынша тікке - оның тереңдігі.
Ұңғымаларды, шарт бойынша, интервалдан интервалға дейін диаметрді кемітумен бұрғылайды. Бастапқы диаметрі әдетте 900мм-ден аспайды, ал соңғысы 75мм-ден көбіне көп болады.
Ұңғымаларды тереңдету сағаның барлық ауданы бойынша жынысты бұзу (жазық бұрғылау) жолымен іске асырылады немесе перифериялық бөлік бойынша іске асырылады (колонкалы бұрғылау). Соңғы жағдайда ұңғыманың ортасында керн қалады (жыныстың цилиндрлік бағанашығы), оны жыныстың өтілген қимасын меңгеру үшін бетке үнемі көтереді.

а, б -- тік; в -- иілмелі; а, в -- жазық бұрғылау; б -- колонкалы бұрғылау; 1 -- саға; 2 -- қабырға (оқпан); 3 -- өс; 4 -- түп; 5 -- керн

Сурет 1 - Ұңғыма
Ұңғымаларды жерде және теңізде арнайы бұрғылау құрылғыларымен бұрғылайды.
Мұнай және газдың алынуының үздіксіз өсуі ондаған жаңа мұнай және газ кенорындарын пайдалануға ендіру және барлауды қамтамасыз еттін мыңдаған ұңғымаларды бұрғылау кезінде ғана мүмкін.

2. Ұңғыма түрлері. Ұңғыманы бұрғылаудың негізгі тәсілдері. Бұрғылау қондырғылары және оның негізгі жабдықтары.

1. Ұңғыма түрлері.
Регионалдық зерттеу, іздеу, мұнай кенорындарын өңдеу және барлау ұңғымалары келесі категорияларға бөлінеді: а) тіректік; б) параметрлік; в) іздестіру; г) барлау; д) пайдалану.
Тіректік ұңғымалар зерттелген ірі региондардың тереңдікті құрылысының негізгі пішінін меңгеру, шөгінділердің территориалдық және стратиграфиялық бөліну заңдылығын анықтау үшін жобаланады. Ұңғымаларды бұрғылау аяқталғаннан кейін және осы процессте арнайы конструкциямен қарастырылған зерттеулер комплексі жүргізіледі. Тіректік бұрғылаудың қорытындысында мұнай және газдың болжамдық қорына баға беріледі.
Параметрлік ұңғымалар тереңдікті ескіруді меңгеру және мұнайгазжиналудың мүмкін аймағындағы мұнайгаздылықтың перспективаларын салыстырмалы бағалау үшін тұрғызылады. Тіректік ұңғымаларға қарағанда іздестіру жұмыстарыны тездету және негізгі геологиялық тапсырмалары шешуге зақым тигізбей олардың құнын төмендету мақсатымен бұл ұңғымалар керннің қысқартылған таңдалуымен бұрғыланады. Параметриялық ұңғымаларды бұрғылаудың қорытындысында жорамалдық қорлар дәлденуі және С2 категориялы газ бен мұнай қоры анықталуы мүмкін.
Іздестіру ұңғымалары параметрлік бұрғылаудың және жаңа аудандарда мұнай және газ шөгінділерінің болу немесе болмауын анықтау үшін геофизикалық жұмыстардың берілгендері бойынша жобаланады. Ұңғымаларды өткізу кезінде мүмкін өнімділік жиегінің шөгінде және стратиграфиялық бөлімнің шекарасында керннің толық жиналуы, сонымен қатар салалық-геофизикалық зерттеулер жиынтығын жүргізу мен мүмкін өнімділік жиекті байқау қарастырылады. Іздеу ұңғымаларын бұрғылау кезінде С1 және С2 категориялардың қорлары анықталуы мүмкін.
Барлау ұңғымалары іздеу бұрғылауы кезінде олардың мұнайгаздылығын анықталғаннан кейін аймақтарда бұрғыланады. Бірінші деңгейде (алдынала барлау) мұндай ұңғымаларды бұрғылау мақсаты - олардың барлауының экономикалық мақсаты жайында технико-экономикалық баяндамаларын (ТЭБ) құрастыру. ТЭБ-ті бекіткеннен кейін екінші деңгейдің мақсаты (бөлшектік барлау) - (А + В + С) өндірістік категорияларының қорын дайындау және кенорынның (шөгіндінің) өндірілуінің жобасын тұрғызу үшін берілгендерді жинау.
Барлау ұңғымаларын бұрғылау кезінде өнімділік шөгінде кернді жинау, салалық-геофизикалық жиынтығын жүргізу, сонымен қатар жақтық грунтпен кернді жинау мен алдын-ала пайдаланудан тұратын жиекетерді байқау қарастырылған.
Өндіріске ендірілетін кенорындарда өнімділік барлау ұңғымалары пайдалану қорына беріледі.
Пайдалану ұңғымалар мұнай және газ кенорындарының өңделу жобасына сәйкес бұрғыланады. Бұл категорияға сонымен қатар айдау, бағалау, бақылау және пьезометриялық ұңғымалар кіреді. Пайдалану ұңғымалар өңделетін шөгіндіден мұнай мен газды алу үшін арналған; айдау - өнімділік қабатқа суды, газды және ауаны айдау үшін арналған; бағалау - өнімділік жиектердің коллекторларын бағалау үшін; бақылау және пьезометриялық - ұңғыманы пайдалану процесінде мұнайгаз жанасуының, қысымның өзгеруін жүйелі түрде бақылау үшін арналған.
Арнайы ұңғымалар. Мұнай және газ өндірісінде сонымен қатар кәсіптік суларды лақтыруға, мұнай мен газдардың ашық фонтандарын жоюға, жерасты суқойнауларына арналған құрылымды дайындауға және оларға газды айдауға, техникалық суларды барлау мен алуға арналған арнайы ұңғымалар бұрғыланады.

2. 1 Ұңғыманы бұрғылаудың негізгі тәсілдері.

Ұңғымаларды бұрғылау әдістері тау жынысына әсер ету сипатына қарай топтастырылады: механикалық, термиялық, физико-химиялық, электрлік, т.с.с. Бірақ кәсіптік қолданыста тек тау жынысының механикалық бұзылуын қамтамасыз ететін бұрғылау әдістері пайдаланылады. Басқа бұрғылау әдістері зерттемелік өңдеудің деңгейінен шыққан жоқ.
Тау жынысына механикалық әсер етумен байланысты ұңғымаларды бұрғылау әдісі адамның күшін (қолмен бұрғылау) пайдаланумен, немесе қозғалтқыштарды (механикалық бұрғылау) пайдаланумен іске асырылады.
Қолмен бұрғылауды негізінде инженерлі-геологиялық зерттеулерде және аз ғана тереңдікте (20-30м-ге дейін) үлкен емес диаметрде (100-200мм) ұңғымаларды бұрғылаған кезде сомен қамтамасыз ету мәселесін шешкен кезде пайдаланады.
Қозғалтқыштардың энергиясын пайдаланумен механикалық бұрғылаудың екі түрі кең тараған - соққылық және айналмалы.
Соққылық бұрғылау. Соққылық бұрғылаудың әртүрлі түрлерінен тек қана соққылық-арқанды пайдаланылады (2-ші сурет).
Бұрғылау құрылғысы қашаудан 1, соққлық шлангадан 2 және арқандық құлыптан 3 тұрады. Ол мачтаның 12 блогы арқылы лақтырылатын арқанға 4 ілінеді, реттегіштің 6 керу ролигі 7, қосымша ролик 8. Арқан бұрғылау қондырғысының барабанына 11 толтырады. Шестернялар 10 айналған кезде шатун 9 қайтымды-түсу әрекетін жасап көтеріліп, реттеу рамасын 6 түсіреді. Раманы түсірген кезде керу ролигі 10 арқанды кереді және оқпан үстіндегі бұрғылау құрылғысын көтереді. Раманы көтерген кезде арқан түсіріледі, қашау түпке беріледі және жынысты бұзады. Ұңғыманы тереңдету мөлшеріне қарай арқын созылады (барабаннан 11 бұралады).
Ұңғымалардың цилиндірлігі түптің үстінде оның көтерілуі кезінде қашаудық бұрылуымен қамтамасыз етіледі. Жұмыс кезінде қашау өздігінен бұрылады, өйткені арқан жүктелумен (көтеру кезінде) бұралады және жүктелуді шешкен кезде айналады (қашаудың жынысқа соққылау кезінде).
Түптегі бұзылған жыныстың (шламның) толу мөлшеріне қарай оны тазалау қажеттігі туады. Қоспаға қабаттық сұйықтан және ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.