Кеден одағы: құрылуының алғышарттары жəне болашағы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Кеден одағы: құрылуының алғышарттары жəне болашағы

Ке - дендік одақ (ағыл. customs union; нeм. Zollunionf) - екі немесе бірнеше мем - лекеттердің өз араларындағы кедендік шекараларды жою және бірыңғай кедендік тариф құру жөніндегі келісімі.
Кедендік одақ аумағында тауарлардың, жұмыс күшінің және капиталдың кеден баждары салынбай, еркін өткізілуіне рұқсат етіледі.
Жалпы кедендік одақ деңгеннің мәнісі екі немесе одан да көп мемлекеттердің өз араларындағы кедендік шекараларды жойып, бірыңғай кедендік тариф құру жөніндегі келісімін білдіреді. Кедендік одақ аумағында тауарлардың, жұмыс күшінің және капиталдың кеден баждары салынбай, еркін өткізілуіне рұқсат етіледі. Бұл өзі - экономикалық мәселе. Айталық, Қазақстаннан белгілі бір тауарды сонау Балтық елдеріне жеткізетін болсақ, бірлескен Кеден одағы сынды әріптестік болмаса, тауарларыңды әр мемлекеттің аумағынан өткізу үшін бірнеше өткелектен өтіп, баж салығын әлденеше рет салуға тура келер еді. Осыдан келіп, тауардың бағасы алғашқы өндіруші елден үшінші елдерге жеткенге дейін әлденеше рет қымбаттай түсер еді. Тұтынушы үшін тауардың қай елден шыққаны маңызды емес, оның басты өлшемі - тауардың сапасы және бағасы. Ал қымбат тауарды өткізу кім-кімге де тиімді емес, өйткені, тауардың бәсекеге қабілеттігі төмендейді.
Кеден одағының тағы бір артықшылығы - ортақ нарық аясының кеңеюі болмақ. Үш елдің Кеден одағы аумағы 170 миллионнан астам астам адам тұратын кеңістікті қамтып, оның аясын анағұрлым кеңейте түсті. Бұл әсіресе, небәрі 17 миллиондай халқы бар Қазақстан үшін бұл үлкен нарық. Қарапайым ғана мысал келтіре кетейік, Қытайдағы Шанхайда шемекіні көтерме саудадан сатып алып, үстіне бірер юань қосып сатқанның өзінде сатушы күнделікті нәпәқасын айырады. Өйткені бір Шанхайдың өзінде 23 миллионнан астам халық бар. Ал, егер сол қаладан тонналап сатып алып, одан ірі бизнесін өрістетіп, іргелес аумақтарға шығаратын болса, одан түсетін табыс та еселей түсері сөзсіз. Сөйтіп, миллиард жарымнан астам халқы бар бұл елде қолы қимылдағанның аузы қимылдайды. Ал Қазақстан жағдайында осы шемекіні ғана алып қарайық. Оны иықтап тасығаннан шаруаңның өрге басуы екіталай. Қалаларда болмаса, ауылдық жерлерде алушылар аз, әрі бір-бірінен қашық жатыр, оған көлік керек, жанармай керек, оның үстіне шемекіні жалғыз өзің сатып отырған жоқсың, бәсекелестер де жетіп артылады, сондықтан да олар да қарап жатқан жоқ... Ойламаған жерден басқа да проблемалар түп етектен тартып, алдыңнан шығуы мүмкін. Ірі бизнес саласында өткізетін нарқыңның аумағы неғұрлым кең болса, соғұрлым өрісің ұзарады, бұл әсіресе, жүздеген адам еңбек ететін ірі зауыт, өндірістерге ауадай қажет. Кедендік Одаққа бірігудің негізгі мәні одақ - қа мүше мемлекеттер ішін - де - гі кедендік тосқауылдардың бол - мауында және кез келген сыртқы та - уарға, оның қай елге тасы - мал - данатынына және ортақ ше - карадан қай жерде өткеніне қара - мастан бірыңғай кедендік та - - лапты қалыптастыруында.

Тарихи деректер

Тарихи деректерге сәйкес, ке - ден - дік одақ 19 ғасырда орныға бас - таған. Франция мен Монако ара - сындағы (1865 ж.), Швейцария мен Лихтенштейн Князьдігі ара - сындағы (1924 ж.) одақ олардың алғашқылары болып табылады. Біздің кезеңімізге жақын уақытта Еуропалық экономикалық одақ (1957 ж.) - Еуропалық одақ (1993 ж.) және Еуропалық еркін сауда ассоциациясы (1962 ж.) құрылған. Ке - ңес Одағы дәуірінде социа - лис - тік мемлекеттер арасында Эко - номикалық Өзара Көмек Кеңесі (СЕВ) аясында кедендік мәсе - ле - лер бойынша бірнеше келісімдер жа - салған. Кейбір ақпараттық агенттіктердің мәліметі бойынша, әлемде 30-дан астам түрлі си - паттағы интеграциялық бір - лес - тіктер бар көрінеді.

Ресей, Қазақстан және Беларусь арасындағы КО

Жаңа онжылдықтың басы ЕурАзЭҚ пен ТМД жəне басқа да интеграциялық бірлестіктер сияқты экономикалық жəне саяси кеңістіктердің жаңа үйлесімді құрылымдарының қалыптасуына бастау берген оқиғамен байланыстырылып отыр. 2010 жылдың 1 қаңтарынан бастап Белоруссия, Қазақстан жəне Ресей арасында құрылған Кедендік одақ өзінің іс жүзінде жұмысын атқару кезеңіне қадам басты. Жаңа Одақ Қазақстан Республикасы Президенті Нұрсұлтан Əбішұлы Назарбаевтың 1994 жылдың наурыз айында М.В. Ломоносов атындағы Мəскеу Мемлекеттік университеті қабырғасында айтқан тиісті институттық құрылымы бар Еуразиялық кеңістік құру туралы бастамасының жүзеге асуының нəтижесі деп айтуға толық негіз бар. Бұл бастама, Елбасының басқа да идеялары тəріздес, əлемдік тəжірибені зерттеу, тиісті жағдайды мұқият сараптау жəне экономикалық мақсаттар негізінде өмірге келді. Қазақстан Республикасының сыртқы экономикалық қызметтерін либерализациялау сыртқы рынокка шығушы кəсіпорындардың, ұйымдардың жəне мекемелердің, сондай-ақ жекелеген кəсіпкерлердің шеңберін кеңейте түсті. Осыған байланысты халықаралық тауарлар, жұмыстар, қызметтер, ақпараттар, санаткерлік қызмет нəтижелерін алмасу салаларында мемлекеттік реттеудің ролі де елеулі өсе түсуде. Сонымен қатар, Қазақстанның БСҰ-ға кіруі жолындағы келіссөз үдерісі тоқтаусыз жүргізіліп жатыр. Республиканың сыртқы сауда режимін реттейтін заңдарының едəуір бөлігі қазірдің өзінде БСҰ нормаларына сəйкес келтірілді немесе парламентте талқылануы үстінде. Еліміздің осы халықаралық ұйымға енуі Қазақстанның дүниежүзілік рыноктағы бəсекеге қабілеттілігін нығайту үшін кең мүмкіндіктер ашатынына сенімдімін, деп Қазақстан Республикасының Президенті ел халқына жолдауында атап өткен болатын.
Үш ел интеграциясының келесі кезеңі 2012 жылдың 1 қаңтарынан бастап Бірыңғай экономикалық кеңістіктің құрылуы болмақ. Бұл қаржы мен жұмыс күші еркін орын алмасуын қамтамасыз ететін интеграцияның жоғары деңгейі" делінген Жолдауда. Жəне мұндай пікір əділ болып табылады. Себебі оның бірі екіншісімен тікелей байланысты. Көптеген кедендік кедергілерді жою экономиканы дамытуға, жаңа өндірістер мен салалардың пайда болуына, сəйкесінше тауар мен қызмет түрлерінің артуына септігін тигізіп, өз кезегінде бұл дегеніңіз жұмыс орындарының едəуір өсуіне əкелмек. Бұл - жұмыспен қамту, жалақы, көптеген əлеуметтік бағдарламалардың жүзеге асуы, шекарадағы артық төлемдер мен алымдардың жойылуы есебінен өндірістік жəне тамақ өнімдері бағаларының тұрақтануы, тіпті төмендеуі болып табылады. Сондай-ақ бұл ортақ экономикалық жəне гуманитарлық кеңістікте адамдардың еркін қозғалысы болмақ. Кедендік одақ əлемдегі ең тартымды рынокқа айнала отырып, өңірлік рынокты кеңейтеді жəне үш елдің экспорты көлемін ұлғайтпақ. Мысалға, Қазақстан ірі минералдар мен энергия көздері қорының иесі бола отырып, дайын өнім шығару мен оны экспорттау арқылы экономиканың шикізаттық сипатынан арылуға тырысуда. Бұдан бөлек, Қазақстан теңізге шығар жолы жоқ ең ірі мемлекет. Кедендік одаққа мүше болу бізге қолайлы транзиттік тарифтерді белгілеу арқылы бұл мəселелерді шешуге жол ашады. Тауар ағыны еш бұрмалаусыз жандана түсетін болады. Шекарадағы кедергілер жойылады - бұл дегеніңіз іскерлік үдерістердің жылдамдауы, прогрессивті инновациялық өсу деген сөз.
Əрине, алдымен Кедендік одақ, содан кейін Бірыңғай экономикалық кеңістік құру - ауқымды əрі күрделі үдеріс. Ол үкіметтер арасындағы ықпалдастық пен үйлестіруді күшейтуді, əсіресе мүше мемлекеттердің кедендік, салық, көлік жəне басқа да құрылымдарының ықпалдастығын қажет етеді. Кедендік одақты жəне жалпы экономикалық кеңістікті қалыптастыру - бұл үкіметтердің, əсіресе кедендік, салықтық, көліктік жəне оған қатысушылардың басқа да мекемелерінің өзара əрекеттесуі мен үйлесімділігін нығайтуын талап ететін, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.