Бастауыш сынып оқушылардың ғылыми әрекетін қалыптастыру жолдары

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 27 бет
Таңдаулыға:

ЖАҢАРТЫЛҒАН БІЛІМ БЕРУ БАСТАУЫШ СЫНЫПТА ТҰЛҒАНЫ ЗЕРТТЕУШІЛІККЕ БАУЛУ ЖОЛДАРЫ

МАЗМҰНЫ
I КІРІСПЕ 3
II НЕГЗГІ БӨЛІМ 7
I тарау БАСТАУЫШ СЫНЫПТА ТҰЛҒАНЫ ЗЕРТТЕУШІЛІК ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ 7
0.1 Бастауыш сыныпта тұлғаның зерттеушілік, ғылыми әрекеттері туралы түсінік 7
0.2 Бастауыш сынып оқушылардың ғылыми әрекетін қалыптастыру
жолдары 11
0.3 Жаңартылған білім мазмұны, тұлғаны зерттеушілік әрекетке баулудың негізгі құралы ретінде 13
I тарау БАСТАУЫШ СЫНЫПТА ТҰЛҒАНЫ ЗЕРТТЕУШІЛІК ӘРЕКЕТІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ БОЙЫНША ТӘЖІРИБЕЛІК ЖҰМЫСТАР ЖӘНЕ ОНЫҢ НӘТИЖЕЛЕРІ 18
0.1 Бастауыш сыныпта тұлғаны зерттеушілік әрекетін қалыптастыру бойынша тәжірибелік жұмыстарының түрлері, Жаратылыстану сабағы, оқушының ғылыми зерттеушілік әрекетін қалыптастырудың негізгі пәні ретінде 18
0.2 Жаратылыстану пәні, тұлғаны зерттеушілік әрекетін қалыптастыру бойынша тәжірибелік жұмыстарының нәтижелері 21
I ҚОРЫТЫНДЫ 27
II ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 28

I КІРІСПЕ

Зерттеу жұмысының өзектілігі. Абай Құнанбаевтың жетінші қара сөзіндегі Жас бала анадан туғанда екі түрлі мінезбен туады. Біріншісі - ішсем, жесем, ұйықтасам деп тұрады. Екіншісі - көрсем, білсем деп, ер жетіңкірегенде ит үрсе де, мал шуласа да, ол неге өйтеді?, бұл неге бүйтеді? деп көзі көрген, құлағы естігеннің бәрін сұрап, тыныштық
көрмейді, - деген ой тұжырым оқушының биік танымдық қабілет, тұрмыс- тіршіліктің сырын ұғуға талпыныс баланың ерте жасынан туындайды екен. Сондықтан оқушыны ізденушілік, зерттеушілікке баулу бастауыш сыныптан басталуы тиіс.
Өйткені бастауыш сынып оқушысының түрлі сөздіктер мен қызықты әдебиеттерді іздеп табуға, оқып танысуға деген құштарлығы басым болады. Баланы ізденушілікке баулу, оған зерттеу дағдысы мен білігін игерту бүгінгі білім беру саласының маңызды міндеті болып саналады.
"Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасының " басты мақсаты оқушылардың талдау, синтездеу, әрі логикалық ойлау қабілеттерін дамыту, яғни оқушылардың сабақ бойы ой еңбегімен шұғылдануын қамтамасыз ету, оқушыны ізденуге, өз бетімен қорытынды жасауға үйрету болып отыр.
" Өткенге қарап басымызды иеміз, ертеңге қарап білек сыбанамыз" демекші, бүгінгі бала - ертеңгі азамат. Сондықтан қазіргі мектептің басты мақсаты - баланың табиғи күштері мен мүмкіншіліктерінің ашылуына қолайлы жағдай жасау. Білім беру мазмұнын жаңарту, үздіксіз білім беру жүйесін дамыту - бүгінгі күннің басты талабы.
Қазіргі кездегі білім беру ісінің негізгі нысаны-жас ұрпақтың біліктілігін ғана қалыптастырып қоймай, олардың бойында ақпаратты өздері іздеп табатын және талдай алатын, сонымен қатар оны ұтымды пайдалана білетін, жылдам өзгеріп жатқан бүгінгі күнге лайықты өмір сүріп,қызмет етуге қабілетті тұлғаны қалыптастыру болып отыр. Бәсекеге қабілетті жетілген тұлғаны қалыптастыру үшін оқушыны ізденушілікке, өз бетінше жұмыс
жасауға, бақылау мен зерттеуге, зерттеу нәтижелерін жинақтап,қорытынды жасай білуге үйрету бастауыш сыныптан басталуы қажет.
Елімізде білім беру, жас ұрпақты тәрбиелеу мәселелері саласында түбегейлі, шұғыл бетбұрыстар жасалып жатқаны белгілі. Тәуелсіздік туын тіккен жас мемлекетіміздің болашағына тұтқа болар білімді де білгір, білікті азаматтар даярлау - бүгінгі күннің келелі мақсаттарының бірі. Сондықтан да мектептердегі оқу - тәрбие жұмыстары мен педагогикалық ғылым жүйесінде бұрыннан жинақталған мол тәжірибелердің тиімді жақтарын сұрыптай пайдалана отырып, қазіргі қоғамдық - әлеуметтік үрдістерге сай, жаңаша түсінік- таныммен жан-жақты білім беру, келешектің әмбебап маман мұрагерлерін дайындау міндеті қойылып отыр [1].
Мұғалім мектептегі басты тұлға ғана емес, сонымен қатар қоғамдағы басты тұлға. Ұстаздың беделі, ең алдымен, мұғалімнің жеке басына, ұстаздың

сыртқы келбетіне байланысты екені анық. Нені оқыту керек? Деген сұраққа: Қалай оқыту керек? Деген сұраққа жауап береді. Мемлекеттік білім беру стандарттарына жауап беру үшін тек мұғалімдердің дайындығы, жаңа технологияларды қолдана білу және олардың нақты мақсатын нақты білу мүмкіндігі қолданылады. Біз қоғамды толыққанды мүше ретінде қалыптастыру қабілетін іздеуіміз керек. Мұғалімнің мәртебесін көтеру, ең алдымен, М.Әуезовтің пікірінше, мұғалімдер мұғалімге лайықты - ұлы есім. Бүгінде елімізде жаңа мұғалімге, заманауи мұғалімге деген сұраныс
өте жоғары. Олар білімді, жақсы білімді және өз кәсібінде кәсіби болуы керек және азаматтық, жеке тұлға және парасаттылық тұрғысынан жастарға үлгі ретінде көрінуі керек.
Бастауыш сынып мұғалімінің кәсіби дайындығы оның терең әлеуметтік, саяси, арнайы және педагогикалық психологиялық білімінің болуымен анықталады. Қазіргі уақытта бастауыш білім беру мен бастауыш сынып оқыту дамыту үшін жаңа оқу бағдарламасын қолдануға ұмтылу бастауыш сынып оқушылары үшін бастауыш сыныпта оқыту білім мен бағдарламаларды біріктіруде ерекше өзекті мәселе болып табылады.
Заманауи бастауыш сынып мұғалімі танымал отандық және шетелдік прогрессивті қайраткерлер ұсынған жаппай бастауыш білім беру идеясы бойынша оқушылармен жұмыс жасау арқылы мазмұнын жақсартуға
тырысады.
Бастауыш сынып мұғалімі жұмысының сәттілігі сонымен қатар балалардың бұрынғы қарым-қатынас дағдыларына да байланысты.
Сыныптағы қарым-қатынастың әртүрлі түрлері тек сөзбен, бет-әлпетімен ғана емес, қимылмен де көрінеді. Оның түс реңі білім алуға ғана тән көптеген ерекшеліктерден тұрады: олардың тілі, сөйлеуі, эмоциялар, көріністер, ым- ишаралар.
Бастауыш сынып мұғалімі эстетикалық тәрбие беруге, әр оқушыны бастауыш сыныпта оқытуға, эстетикалық талғамын қанағаттандыруға, түсініктерін кеңейтуге және ішкі рухани байлық негіздерін басшылыққа алуға мүмкіндік алады.
Қазақстанда әлемдік білім кеңістігіне ену сәтінде жаңа білім беру жүйесі құрылуда. Бұл процесс педагогика мен тәрбие жұмысының теориясындағы нақты өзгерістермен қатар, елдегі әртүрлі бағыттардағы білім беру іс- әрекетіне жаңаша қарауды, жетістіктерге сыни тұрғыдан баға беруді, жастар шығармашылығын дамытуды және жаңа бастауыш сынып мұғалімінің
қызметін ұйымдастыруды талап етеді.
Болашақта еліміздің өркениетті елдер қатарына қосылуы қазіргі ұрпаққа әсер етеді.
Қазіргі білім берудің негізгі мәселесі - әлеуметтік-педагогикалық және ұйымдастырушылық білім мазмұнындағы тиімді, жаңа әдіс-тәсілдерді іздеу, сонымен қатар оларды жүзеге асыра алатын мұғалімдерді даярлау.

Оқыту - ең өзекті мәселелердің бірі. Қоғамның әлеуметтік-экономикалық міндеттері уақыттың өзгеруіне байланысты болғандықтан, жас ұрпақтың өмірге бейімделуіне жаңа талаптар туындайды.
Заманауи мектепте оқытудың ұлттық моделіне көшу, оқыту мен тәрбиелеудің жаңа әдістері, психологиялық-педагогикалық диагностикадан өтуі мүмкін жаңа инновациялық педагогикалық технологиялар,
шығармашыл, білімді мұғалім, зерттеуші, ойшыл. [3]
Оқыту процесінде бастауыш сынып мұғалімі - бұл пән мен оқушы арасындағы байланыстырушы буын және ол оқушымен де, пәнмен де тығыз байланысты. Бұл бастауыш сынып мұғалімінің жеке тұлғасына сәйкес, белгілі бір салада қызмет етуінің барлық салаларына қатысты талабы.
Осыған орай бастауыш сынып мұғалімінің белсенділігі үлкен мәнге ие екендігі атап өтілді. Мұғалім өз жұмысында әр оқушыға жеке педагогикалық тәсілдерді қолданады. Болашақ маманның негізгі міндеті - таңдаған мамандығы бойынша теориялық білімі мен практикалық дағдыларын үнемі жетілдіру болып табылады, және мұғалімнің іс-тәжірибесі кезінде оның кәсіби дамуына үлкен көмек болады. Бастауыш сыныпта оқыту мұғалімдерді кәсіптеріне сәйкес мектепте оқытудың негізгі мақсаты - білім алуға баулу.
Балаларды тәрбиелеуге көмектесетін жаңа жол табу керек. Бастауыш сынып мұғалімі әртүрлі тәсілдермен жұмыс істей алады:
1) Қатынастық қызмет.
2) Кәсіби бағытпен тікелей байланыста бастауыш сынып оқыту дамыту.
3) Жастар ойын, олардың жалпы білімдік деңгейін мамандыққа сәйкес дамыту.
4) Мамандыққа сәйкес тәрбиелік қызмет т.б.
Бастауыш сыныпта оқыту білім мен тәрбие берудің негізі - ұлттық дәстүрде. Қазақ халқының мәдениетін, өнерін, салт-дәстүрін зерттеу мәселесі де жас ұрпақ тәрбиесінде ерекше маңызға ие болды. Оқушы білім әлемінің өзіндік ерекшілігін, табиғатын түсінуі керек. Кез келген бастауыш сыныпта оқыту шығарма мінездемесі, құрылымы, мазмұны, жанры,стилі, шығу тарихы жағынан бірінші кезеңде тұтастық талдау әдісіне бағынышты. Екінші кезеңдегі бөлшектеп талдау әдісі бастауыш сынып оқыту өңдеу,әуенді бастауыш сыныпта оқыту құралдардың айқындылығын меңгеруді тереңдетеді. Ал, үшінші кезеңдегі тұтас талдау әдісі өнердің бір-біріне жақын түрлерін біріктіреді. Мектептегі барлық оқу және сыныптан тыс эстетикалық бағыттағы жұмыс барысы бастауыш сынып мұғалімінің кәсіби білімін, іскерлігін талап етеді. Болашақ бастауыш сынып мұғалімінің кәсіби-педагог ретінде мамандыққа бағытталған оқу пәндері негізінде дайындалады [4].
Зерттеу жұмысының мақсаты: Бастауыш сыныпта тұлғаны зерттеушілік әрекетін қалыптастыру негізінде бастауыш сынып мұғалімінің тәжірибелік зерттеушілік қызметінің әдістемесін теориялық зерттеу.
Зерттеу жұмысының міндеттері:
oo Білім беру жағдайында бастауыш сынып оқушыларын оқытудағы мұғалімнің тәжірибелік - зерттеушілік қызметінің негіздері;

oo Бастауыш сынып жаңартылған білім беру мазмұнында бастауыш
сыныпта тұлғаны зерттеушілікке баулу жолдарында жаңа технология әдіс- тәсілдерін қолдану үрдісінің тәжірибелік - зерттеушілік негіздері;
oo Белсенді оқытуда бәсекелік қабілеті ерекше тұлғаны тәрбиелеудегі бастауыш сынып мұғалімінің ролі;
oo Бастауыш сынып мұғалімінің мұғалімін кәсіптік ғылыми-әдістемелік негізде дайындауда бастауыш білім беру теориясының орны;
oo Бастауыш сынып мұғалімінің бала тұлғасын қалыптастыруы бойынша тәжірибелік - зерттеушілік қызметі;
oo Бастауыш сынып мұғалімінің оқушылардың жас ерекшеліктеріне байланысты бейімдеу бойынша тәжірибелік - зерттеушлілік қызметі.
Зерттеу жұмысының нысаны: Бастауыш сынып мұғалімінің тәжірибелік зерттеушілік қызметінің әдістемесін теориялық зерттеу.
Зерттеу жұмысының пәні: бастауыш сынып мұғалімінің тәжірибелік - зерттеушілік қызметі.
Зерттеу ғылыми болжамы: Егер жаңартылған білім беру бастауыш
сыныпта тұлғаны зерттеушілікке баулу арқылы білім алушылардың ғылыми- зерттеушілік әрекетін теориялық және практикалық тұрғыдан негізделген әдістемемен қамтамасыз етілсе және ол бағыты жүзеге асырылса, онда оқушылардың шығармашылықпен жұмыс жасау дағдылары қалыптасады , оқушының болашақтағы ғылыми - зерттеушілік қабілеттері дамиды, білімнің тәрбиелік маңыздылығы жоғарылайды.
Зерттеудің дереккөздері: Бұл жұмыста отандық білім беру мазмұнының жаңартылған бағдарламасының жаратылыстану пәніне негізделген бағыты бойынша дереккөздер алынды.

I тарау Бастауыш сыныпта тұлғаны зерттеушілік құзыреттілігін қалыптастырудың теориялық негіздері
4.1 Бастауыш сыныпта тұлғаның зерттеушілік, ғылыми әрекеттері туралы түсінік

Оқушының танымдық өзгертушілік әрекеті зерттеушілік деп аталатын әдістің көмегімен жүзеге асырылады.
Шығармашылық қабілетті дамытудың құралдары мен түрлі жолдарының арасында оқушының өзіндік зерттеу тәжірибесі өте тиімді болып табылады. Зерттеушілік білігі мен дағдылары бүгінгі күні ғылыммен айналысатын адамдарға ғана тән емес, түрлі саладағы әрбір адамның әрекетіне қажет.
Зерттеуші-оқушы өзінің табиғатынан зерттеуге бейім келеді. Білуге құмарлық,бақылау жасауға талпыныс,өзінше эксперимент жүргізуге баланың балалығымен бірге жүретін процесс. Зерттеу,іздеу белсенділігі-баланың
жаратылысына тән табиғи құбылыс. Зерттеушілік әдісін қолдану қажеттігі оқушының білім алу процесінде қоршаған ортасына қызығушылығымен, сүйіспеншілікпен қарауымен түсіндіріледі.Оқушының өз бетінше зерттеу
жүргізуі оның жеке талабын қанағаттандыруға, көкейінде жүрген сұрақтарға жауап табуға үлкен ықпал етеді. Одан басқа зерттеу жүргізу интеллектуалдық және шығармашылық қабілеті мен ойлау, зерттеу білігінің дамуына мүмкіндік туғызады. Оқушы өз бетінше зерттеу жүргізу арқылы қоршаған ортасын тани алады, жаңа білімді дайын күйінде емес, өзі үшін
жаңа білім ашады. 1999 жылдан бастап, оқушылардың зерттеушілік, ізденушілік, жобалау әрекеті біртұтас жүйе ретінде құрылды. Ал бүгінгі күні бұл әдістеме оқытудың құзіреттік тәсілі жағдайында ерекше қажеттілікке ие. Жоба- латын тілінен аударғанда алдын ала деген ұғымды береді. Зерттеу күнделікті қолданыста адамның танымдық әрекет түрлерінің бірі ретінде
жаңа білімді игеру қабілетімен түсіндіріледі. Зерттеушілік оқыту- баланың қоршаған ортасын өз бетінше танып білуге деген табиғи ынтасы негізінде құралған оқытудың негізгі тәсілі.Зерттеудің жобалаудан айырмашылығы мынада. Зерттеу алдын ала жоспарланған нысанды құруды көздемейді.Ол белгісізді іздеу,жаңа білімді іздеу процесі.Бұл-адамның танымдық әрекеттерінің бірі. Осылайша,жобалау мен зерттеу басынан-ақ әрекет түрлерінің бағыттары,мәні мен мазмұны жағынан түрліше.
А.И.Савенков "жобалау мен зерттеу бағыттылығы,мен мағынасы және іс- әрекетінің мазмұны бойынша әртүрлі'', атап көрсетті. Дегенмен жобалар әдісі мен зерттеу әдістерінің негізіне мыналар жатады:
oo оқушының танымдық білігі мен дағдысын дамыту;
oo ақпараттық кеңістікте бағдарлай алу білігі;
oo өз білімін өздігінен құрастыра алуы;
- ғалымның әр саласының білімдерін кіріктіре алу білігі;
oo сын тұрғысынан ойлай алуы;
Екі әдіс те оқушылардың өзіндік әрекетіне бағдарланған (дербес, топтық, жұптық) оны арнайы бөлінген уақыт аралығында (сабақтың бірнеше

минуттарынан бастап бірнеше апталар мен тіпті айлар
аралығында)орындайды. Жобалау технологиясы және зерттеушілік әрекет технологиясы төмендегілерді қамтиды:
oo кіріктірілген білім мен оны шешудің зерттеушілік ізденісін талап ететін проблеманың болуы;
oo алынатын нәтижелердің практикалық,теориялық,танымдық маңыздылығы;
oo оқушының өзіндік әрекетін;
oo жобаның мазмұндық бөлігін оның кезеңдік нәтижелерін көрсете отырып құрылымдау;
-зерттеу әдістерін қолдану,яғни проблеманы және одан туындайтын зерттеу әдістерін анықтау;зерттеу әдістерін талқылау,ақпарат жинау,соңғы нәтижелерді рәсімдеу; алынған өнімнің тұсауын кесу,талқылаулар мен қорытындылар.
Дарындылықтың табиғаты шексіз. Бұл дарындылық пен
шығармашылықты дамытудың әртүрлі әдістерінің ішінде баланың өзіндік зерттеу тәжірибесі ең тиімді болып табылады.
Зерттеу және зерттеу - бұл табиғи құбылыс. Білімге деген көзқарас, бақылауға тәжірибе жасауға дайын болу, әлем туралы жаңа ақпарат жинауға деген көзқарас балаға тән.
Оқу, шығармашылық жоба жазу оқушының аналитикалық ойлау қабілетін дамытады және шешім қабылдау қабілетін қалыптастырады. Студенттің зерттеу жұмысына көмектесу арқылы ол ғылым мен техникадағы армандарын орындауға және өз жолын табуға көмектесе алады.
Зерттеу түрлері: теориялық, фантастикалық, тәжірибелік.
Теориялық зерттеу мәселелерін теориялық талдау. Мәселенің маңыздылығын, оның ерекшеліктерін, осы тақырыптағы әртүрлі
көзқарастарын, сонымен қатар оны шешу жолдарын сипаттаңыз. Мұның бәрі зерттеу бөлімінің теориялық мазмұны.
Көркем әдебиет фантастикалық құбылыстар мен өмірде жоқ заттар туралы.
Эксперименталды - өзін-өзі бақылауды және экспериментті қажет етеді.
Балалар үшін ең қызықты эксперимент - бұл нақты заттар мен олардың қасиеттері туралы эксперимент. Оқушылар әртүрлі тақырыптарды қоя алады. Эксперименттік (практикалық) зерттеу мәселені түсіндіретін немесе шешетін ғылыми әдістерді қолдануды қамтиды. Зерттеудің бұл кезеңі маңызды, оның барысында автор өз жұмысын көрсете алады. Бұл кезеңде эксперименттер
жүргізіледі, байқау, сұрақ қою, сұхбат, сұрақ қою, сұхбаттасу және т.б. зерттеу әдістері қолданылады. Зерттеу жұмыстарын жүргізу кезінде дұрыс ақпарат алу үшін бірқатар әдістер қолданылады.
1. Тақырыпты таңдау: Зерттеудің сәтті болуының маңызды шарты - тақырыпты дұрыс таңдау. Пәнді таңдау - бұл жалғыз процесс емес, кешенді
тәуелсіз зерттеу нәтижесі. Тақырып студенттер үшін қызықты, әрі тартымды

болуы керек. Зерттеу тақырыбы жасалуы керек және шешім зерттеуге қатысушыларға пайдалы болуы керек.
Оқушылардың қызығушылығын ескере отырып, көшбасшы өзі жақсы білетін тақырыпты таңдауы керек. Тақырып жаңа нәрселермен, күтпеген ашулармен, эксклюзивтілік элементтерімен шынайы болуы керек.
Зерттеудің басты шарты - оның жаңалығы мен өзектілігі. Табысты болу үшін сіз зерттеудің мақсаты мен міндеттерін түсінуіңіз керек.
Мақсат - нақты және қол жетімді болу үшін зерттеушінің зерттеу нәтижесі.
Міндеттемелер - бұл мақсатқа жету үшін жасалуы керек қадамдар.
Жұмыстың өзектілігі жұмыстың осы кезеңіндегі проблема болып табылады.
Болжам - бұл алдын-ала анықталған білім, ол қисынды негізделмеген, іс жүзінде ол көрсетілмеген.
Қорытындылай келе, жобаның негізгі тұжырымдары мен тұжырымдары шығарылады, ұсыныстар беріледі.
Зерттеудің қол жетімді әдістері:
1. Дербес ойлау
2. Кітаптан оқып білу
3. Кино, телефильмдерден білу
4. Интернет желісінен іздеп табу
5. Басқа адамдардан сұрап білеу
6. Байқау
7. Эксперимент жүргізу.
Оқушыларды ғылыми ізденіске баулу мақсатында Мен-зерттеушімін ,
Мен - жобалаушымын деген дәптер арнату. Дәптерге оқушылар ғылым әлеміне енудің түрлі жолдарын жазады, ұлы ғалымдар еңбегі, өмірінен мәліметтер береді. Оның маңызы оқушыларға практикалық та, теориялық та көмек бере алатынында. Ол әр баланың алдында жатады. Мен- зерттеушімін тақырыбында оқушылармен дөңгелек стол, әңгімелер өткізуге болады. Алғашқы әңгімелерде ғылыми жұмыстардың түрлері сөз болады. Бұл жұмыстың тиімділігі оқушылардың ғылым туралы ұғымдарын кеңейтуге ықпал етіп, іздену, зерттеу жұмыстарының түрлерімен
таныстырады
Оқу процесінде студент пен оқытушы арасындағы ынтымақтастық қажет.
Зерттеу дағдылары мен дағдылары тек ғылымның практиктері үшін ғана емес, сонымен бірге әр адамның әртүрлі іс-әрекеттері үшін қажет.
Студенттің өзіндік қызметі оның қажеттіліктеріне ықпал етеді. Оқушылар өз бетінше жұмыс жасау арқылы қоршаған орта туралы біледі, сондықтан оларда жаңа білімдер жоқ.
Жас жігіт бастауыш сыныптан бастап өзін-өзі ұстауға үйренеді және бала кезінен шешім қабылдауға қабілетті. 2012 жылдан бастап мен студенттердің ғылыми-зерттеу жұмыстарына назар аударып, студенттерге қызықты және өзекті тақырыптарды таңдауға тырысамын. Осы жылы менің шәкіртім

Рахметолла Аққу Бәйтерек - арманның нышаны байқауында Гран-при иегері атанды және ауданда өткен Нұрлы көже-2015 студенттік жобалар байқауының жеңімпазы болды. Нұрлы көжек 2014 аудандық байқауында менің шәкірттерім Есенғали Ұлболсын мен Төлеген Жұлдыз Жастар тілінің заманауи мәдениеті ғылыми жобасын сәтті қорғап, екінші орынға ие болды. Киіз үй мәдениет үйінде Жұмабай Ермек 3 орын алды. Нұрлы көже-2013 студенттік жобалар байқауында Есенғали Ұлболс үшінші орынға ие болды, ол біздің ата-бабаларымыздың бүгінгі күнге дейін қалай келгенін білу үшін
Жаманшұбар атауын оқып білді.
Зерттеулер табиғат құбылыстарын ынталандыруға тырысады, мысалы, білім алуға деген құштарлық, тәжірибе жасауға тырысу, баланың табиғатымен тәжірибе жасап, олардың жеке қасиеттерін ашуға тырысады.
Дегенмен, бастапқы кезеңде зерттеу әдістерін қолданудың қиындықтары бар: бұл төменгі жағынан баланы зерттеу тақырыбымен азаптау емес. Әрине, ол табиғатты зерттеуші, бірақ бастапқыда ол арнайы оқытылды: мәселені қалай анықтау, оны қалай жоспарлау, конкурсты қалай өткізу, эксперимент қалай өткізу керек және т.б. Қысқасы, оның зерттеу табиғаты үнемі педагогикалық қамқорлықты қажет етеді. Баланың қоршаған ортаға деген қызығушылығына негізделген оқыту барысында зерттеу әдісін қолдану ерекше орын алады.
Сонымен қатар, өзіндік жұмыс интеллектуалды және зерттеу дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді. Жеке зерттеу арқылы студенттер әлем туралы біліп, дайын болмай-ақ өздері үшін жаңа білім ашады. Жеке және ұжымдық зерттеулер жас балалардың тәжірибесінде қолданылады.
Сонымен, зерттеу жұмысына студент кіреді:
Рух пен жанның дамуына ықпал етеді,
Independent өз бетінше оқуға және оқуға бейімделген;
oo дәйектілік пен артикуляция қалыптасады;
oo таным, талдау, салыстыру, салыстыру, бөлу, пайдалану әдістерін зерттейді;
oo Оқу мен тәрбиенің тиімділігін арттыру, студенттердің шығармашылық деңгейінің жоғарылығын қамтамасыз ету.
Мұғалімнің негізгі міндеттерінің бірі - баланың таланты мен талантын дамыту, сонымен қатар әр оқушыға өзінің түсініктері негізінде қабілеттерін, қабілеттері мен қабілеттерін көрсетуге көмектесу. Сондықтан, біз оқушыға ғылыми зерттеулермен айналысуға, олардың жолын табуға, қабілеттерін ашуға, оларды ғылымға жетелеуге көмектесуіміз керек.
Жаңа ғасырға қадам басқан жас жеткіншектер заманауи өмір салтын ұстануы керек. Ол өмірдің барлық саласында серпіліске дайындалуы керек.

7.1 Бастауыш сынып оқушылардың ғылыми әрекетін қалыптастыру жолдары

Бастауыш сынып оқушыларының зерттеушілік іс-әрекеті қазіргі мектеп бағдарламаларында маңызды рөлге ие. Мұның себебі зерттеушілік іс-әрекетті бала қабілетін ашу, үйлесімді тұлға етіп тәрбиелеу мен дамытудың мықты құралы деп тануда деп білеміз. Зерттеушілік іс-әрекет - алдын-ала шешімі белгісіз және ғылым саласындағы зерттеулерге тән мәселені қою, тақырыпты теориялық зерттеу, зерттеу әдістерін таңдау, практикада жүзеге асыру, өз бетінше ақпарат жинау, оны талдау және қорытынды шығару сияқты негізгі кезеңдерден тұруды болжайтын оқушылардың шығармашылық, зерттеушілік міндетті шешумен байланысты іс-әрекеті [1].
Бастауыш мектептегі зерттеушілік іс-әрекетінің мақсаты: бастауыш сынып оқушыларының зерттеушілік әрекетін жүзеге асыру және
зерттеушілік қабілеттерін дамыту арқылы интеллектуалдық-шығармашылық әлеуетін дамыту. Міндеттері: - балалардың шығармашылық ізденіс әрекеттерін дамытуға ықпал ету; - білім беру іс-әрекетінің жетекші әдісі ретінде студенттердің ғылыми-зерттеу қызметіндегі өмір салты туралы түсінік қалыптастыру; - студенттердің негізгі және қолданбалы ғылымдарға деген қызығушылығын оятады; - баланың қоршаған ортаны қабылдауға деген ұмтылысын қолдау; - танымдық қабілеттерін және шығармашылық қиялын дамыту; - ұйымдастырушылық және коммуникациялық дағдыларды дамыту [2].
Зерттеу іс-әрекетінің негізгі идеясы студенттерге жеке тұлғалық қасиеттерін арттырудың, ойлау қабілетін дамытудың және білім беру процесінде субъективті білім алудың әмбебап тәсілі ретінде зерттеу
дағдыларын игеруге мүмкіндік беру. Зерттеу жұмыстарын жүргізуге қажетті біліктілік: олардың жұмысын ұйымдастыра білу (жұмысты дайындау,
жұмысты жоспарлау); Зерттеу дағдылары мен білімі (тақырып таңдау, зерттеу құрылымы, зерттеу әдістері, ақпаратты іздеу және т.б.); Ақпаратпен жұмыс істей білу (ақпарат түрлері, ақпарат көздері, ғылыми мәтін, термин, анықтама, семантика, негізгі нәрсені анықтау, қысқаша сипаттама, сілтеме, жоспар, сілтеме, қорытынды, реферат, символдар, дәлелдер: дәлелдер, фактілер); Жұмыс нәтижелерінің біліктілігі (презентация формасы, ғылыми жиналыс, баяндама талаптары, баяндама мәтіні) [3].
Біздің ойымызша, бұл дағдыларды дамыту үшін ақпараттық- коммуникациялық технологияларды, денсаулық сақтау технологияларын
және оқытудың жеке технологияларын қолдану қажет. Зерттеу құзіреттілігін дамыту: - зерттеу әдістерін меңгеру және оларды кез-келген тақырыпты
оқытуда қолдану; - білім мен дағдыларды өзінің қызығушылықтарын іске асыру үшін қолдана білу, кейіннен оқушылардың өзін-өзі анықтауға әсер етеді; - әр түрлі ғылымдардың, мектеп пәндерінің дамуына және бүкіл оқу процесіне қызығушылық тудырады. Зерттеу дағдыларын дамыту үшін
жағдайлар табу керек.

Бастауыш сынып оқушыларының ғылыми-зерттеу біліктілігін дамыту шарттары:
1. Мотивация. Студенттер олардың шығармашылық ізденістерінің мәнін түсініп, оларды іске асыруда өздерінің дарындары мен қабілеттерін, сонымен қатар өзін-өзі тану тәсілдерін түсінулері керек.
2. Мақсат қою және жүйелілік. Зерттеу дағдыларын дамытуға
бағытталған зерттеулер аудиториялық және сыныптан тыс жұмыстар түрінде жүргізілуі керек. Оқытушы әдебиеттік оқу, қазақ тілі, жаратылыстану және жаратылыстану материалдарын қолдануы керек.
3. Шығармашылық орта. Мұғалім шығармашылық орта қалыптастырып, ғылыми-зерттеу қызметіне қызығушылық танытуы керек.
4. Психологиялық жайлылық. Оқытушының міндеттерінің бірі - оқушылардың шығармашылығын көру және олардың шығармашылық
ізденіске деген ұмтылысын бағалау. Қателік жасаудан қорықпау керек. Әрбір студент өзінің күшін көріп, оған өзіне сенуге мүмкіндік беруі керек.
5. Мұғалімнің тұлғасы.
Зерттеу әрекетін дамыту үшін нақты білімі мен дағдылары бар мұғалім шығармашылықпен айналысу керек, шығармашылық ортаны
шығармашылықпен іздеуі керек. 6. Жас ерекшелігін ескеріңіз. Зерттеу жұмыстары баланың жасына және жасына байланысты қызықты және пайдалы болуы керек. [4]
Зерттеу процесі осы шарттар орындалған жағдайда ғана сәтті жүзеге асады деп санаймыз. Егер сіз зерттеуді бастауыш мектепте қалай бастасаңыз, 1-сыныпта сабақтың тақырыбын ұсынуда қиындықтар туындайды, жаттығу бірлескен немесе өздігінен жоспарланады. 2-сыныпта балалар шағын топтарды бақылайды. 3 және 4 сыныптарда ол жеке зерттеу жүргізеді.
Бастауыш сыныптағы бастауыш сынып балаларының психологиялық және физиологиялық ерекшеліктерін ескеру қажет. Атап айтқанда, балалар
жұмысының тақырыбын мазмұнның мазмұнынан немесе тікелей мағынада қабылдау керек.
Баланың проблемасы немесе зерттеу жобасы жақын болашақта баланың танымдық мүдделеріне сай болуы керек. Ол жобаның немесе бақылау
жұмыстарының жоспарлы және сыныптан тыс жұмыстары түрінде 2-3 аптамен шектелуі керек. Әрбір зерттеу қажетті құралдармен жабдықталуы керек: материалдық, техникалық, оқу, ақпараттық және ақпараттық технологиялар. Жұмыс барысында сіз сонымен қатар сайттармен, қоғамдық жұмыстармен, түрлі мәтіндік және электронды ақпарат көздерімен, практикалық өніммен және көпшілікке арналған презентациялармен жұмыс жасай аласыз (үлкендерді, ата-аналарды, мұғалімдерді шақырыңыз). Оқытуда мұғалім бағыттаушы, көмекші, кеңесші және көшбасшы.
Оқушының рөлі жұмыс кезеңдеріне байланысты өзгеріп отырады. Бірақ ол әрқашан танымдық іс-әрекеттің субъектісі болып табылады; таңдау (шешім), олардың таңдауы үшін жауап береді; халықпен өзара әрекеттесу жүйесін жасайды; зерттеудің маңыздылығы, идеясы, фактілері, өз өнімінің

өнімі және осы әрекеттегі оның әрекет деңгейі Студенттің оқу және ғылыми- зерттеу қызметі - бұл өздерінің шығармашылық әлеуеттерін мүмкіндігінше көрсету мүмкіндігі. Оқытушылық және ғылыми-зерттеу қызметі мұғалімнің көзқарасы бойынша дизайн және зерттеу саласындағы студенттердің нақты дағдылары мен қабілеттерін дамытатын интеллектуалды дамудың, оқытудың және тәрбиенің құралы болып табылады.
Атап айтқанда, мәселені анықтау және талдау, мақсат қою, зерттеу міндеттерін қою, іс-әрекет алгоритмдерін құру, қажетті ақпаратты өз бетінше іздеу және өңдеу, алынған білімді қолдану, арнайы зерттеу слайдтарын
жүргізу (талдау, жалпылау, жалпылау) және т.б. ә. және оқу жетістіктерін бағалаңыз. Қорытынды ұсыну әдістері презентация, ауызша баяндама, мақала түрінде болуы мүмкін. Оқушыны бағалау кезінде қоғам жоғары бағаларды (сынып, зерттеу тобының мүшелері, ата-ана т.б.)
мойындайтындығын және жақсы құндылық кез-келген жетістікке жететінін ескеру қажет.
Мұғалім жобаның әртүрлі кезеңдерінде өзін-өзі тану деңгейін бағалайды; топтық жұмысқа жеке қосқан үлесі және оған сеніп тапсырылған
жауапкершілік деңгейі; практика пәні және жалпы білім, білім, дағды; жобаны іске асыруда қолданылатын жаңа ақпараттың саны мен сапасы;
қолданбалы ақпаратты түсіну деңгейі; қолданбалы әдістеменің күрделілік деңгейі мен дәрежесі; мәселені шешудің идеялары мен тәсілдерінің ерекшеліктері; жобаны түсіну және жобаны немесе зерттеу мақсатын құру; ұйымдастыру және таныстыру деңгейі; өзін-өзі бақылау және өзін-өзі бағалау дағдылары; презентацияны дайындаудағы шығармашылық тәсіл; нәтиженің әлеуметтік және қолданбалы маңызы [3].
Яғни, зерттеудегі әр баланың әрекетін мұғалім назардан тыс қалдырмауы керек. Сонымен, балаларды ғылыми-зерттеу жұмыстарына тарту олардың танымдық процесінің барлық кезеңдеріндегі шығармашылық қабілетін
дамытуға ықпал етеді: зерттеудің мақсаттары мен міндеттерін анықтаудан бастап білімді іс жүзінде қолдануға дейін. Зерттеу барысында ақпаратты табуға және іздеуге қызығушылық танытқан балалар үйрену ортасына тез бейімделеді.

5.1 Жаңартылған білім мазмұны, тұлғаны зерттеушілік әрекетке баулудың негізгі құралы ретінде

Білім беру мазмұнын жаңарту білім берудің қазіргі заманғы үрдістерін
және қазақстандық білім берудің үздік практикасын кіріктіруге бағытталған. Білім беру мазмұнын жаңарту шеңберінде оқу бағдарламаларын әзірлеу кезінде қазақстандық педагог-практиктердің және ғалымдардың ұсыныстары ескеріліп жасалды.
Оқушылар барлық пәндерді оқу кезінде АКТ қолдану дағдыларын дамытады. Ақпаратты іздеу және өңдеу барысында ұжымда идеялармен

алмасады, өз жұмыстарын бағалайды және жетілдіреді, түрлі жабдықтар пен қосымшалардың кең ауқымын пайдаланады. АКТ оқушы білімінің, оларды тиімді қолдану бойынша дағдыларының дамуына жәрдемдеседі.
Оқу бағдарламаларында оқу мақсаттарының жүйесі түрінде берілген күтілетін нәтижелер тұжырымдалған. Күнделікті білім беру үдерісі оқу мақсаттарына жетуге және оқушыларда алынған білім мен дағдыларды кез келген оқу және өмір жағдайында шығармашылық пайдалануға
дайындығынқа Мен өзімнің іс тәжірибемде Сын тұрғысынан ойлау технологиясын пайдалана отырып,бағалаудың қалыптастырушы түрін кеңінен қолданамын. Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлау бағдарламасының стратегияларын ұтымды пайдалану оқушылардың шығармашылық қасиетін анықтауда, күшейтуде, оқытудың тиімділігін,
сапасын арттыруда ерекше маңызды. Бұл бағдарламаның мақсаты - барлық жастағы, соның ішінде бастауыш сынып оқушыларының кез келген мазмұн түсінікке сыни тұрғыдан қарап , ең керекті пікір, ұйғарым таңдауға , шешім қабылдауға,өзін-өзі бағалауға ,бірін-бірі бағалауға үйрету. Оқушылардың білім деңгейін көтеруге, шығармашылыққа баулуға, ойларын еркін айтуға жетелеу. Сын тұрғысынан ойлау сынау емес, шыңдалған, бірін - бірі толықтырған ойлау. Ең бастысы жекелей, топта, сыныпта оқушылардың білім деңгейін көтеруге ретімен сұрыптап қолданған стратегиялардың қай - қайсысы болсын сабақтың сапасын арттыруда үлесі зор деп ойлаймын.
Қазақстанда білімнің стратегиялық міндеттері ұлттық білім беру
жүйесіндегі жетістіктерді сақтай отырып, оны әлемдік білім беру үрдісінің ең озық үлгілеріне сәйкестендіруге негізделеді.
Оқыту әдіс-тәсілдері:
Құндылықты-бағдарланған тәсіл - оқушының құндылықтар жүйесін қалыптастырушы оқу-тәрбиелік үдерістің сәйкесінше формалары арқылы тұлғаның өзін-өзі танытуы үшін алғышарттар құруды көздейді.
Орта білімнің құндылықтары: қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілік; құрметтеу; ынтымақтастық; еңбек және шығармашылық; ашықтық үздіксіз білім беру.
Тұлғаға бағытталған тәсіл мұғалімнің зейінін оқушының тұтастығына, зияткерлік сезімге, азаматтық жауапкершілікті сезінуге ғана емес, сонымен бірге эмоционалды, эстетикалық, шығармашылық кейіпкерлер мен рухани мүмкіндіктердің рухани дамуына бағытталған.
Жүйелік-бағдарланған әдіс білім беру процесінде студенттердің өзіндік білім алуына бағытталған және ол үшін мұғалімнің тиімді қызметінің әр түрлі формаларын қолдануды қарастырады.
Коммуникативті тәсіл ең ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.