Бастауыш мектепте электронды оқыту жүйесін қолдану ерекшелігі
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым Министрлігі
Е. А. Бөкетов атындағы Қарағанды Мемлекеттік Университеті
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Бастауыш мектепте электронды оқыту жүйесін қолдану ерекшелігі
Орындаған: БОПмӘ тобының студенті
Қабжанова М. Ж.
Қабылдаған: Мұхамеджанова А. О.
Қарағанды, 2019
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1-бөлім. Бастауыш мектепте білім беру процесін сүйемелдеуде электронды оқыту жүйесін қолданудың теориялық негіздері
1.1 Электронды оқыту жүйесінің ғылыми тәсілдері бойынша білім беру процесін сүйемелдеу ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
1.2 Бастауыш мектепте білім беру процесінде қолданылатын электронды оқыту жүйелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
2-бөлім. Бастауыш мектептің білім беру үдерісінде электронды оқыту жүйесін практикалық қолдану
2.1 Электронды оқыту жүйесін пайдалануда бастауыш сынып мұғалімінің құзыреттілігі ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
2.2 Білім беру үдерісінде электронды оқыту жүйесін қолдану тәжірибесі ... .20
2.3 Компьютер мен интернет желісін оқыту мысалдары ... ... ... ... ... ... .. ... ... 21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
Кіріспе
Курстық жұмыс тақырыбының өзектілігі. Соңғы уақытта екінші буындағы басым білім беру стандарттары мен мақсаттарының өзгеру үрдісі нақты белгіленді.
Осыған байланысты оқытудың дамыту функциясы басымдыққа ие болды:
- кіші оқушы тұлғасының қалыптасуы.
- оның жеке мүмкіндіктерін ашу.
- шығармашылық әлеуетті дамыту.
Кіші оқушының тұлғалық қасиеттері мен қабілеттерін дамыту оларға түрлі іс-әрекет: оқу-танымдық, практикалық, әлеуметтік тәжірибе алуға сүйенеді. Сондықтан қазіргі заманғы бастауыш мектептегі білім беру үдерісі баланың шығармашылық мүмкіндіктерін дамытуға және оқушылардың өздігінен білім алу қабілетін қалыптастыруға бағытталған. Жалпы бастауыш білім берудің аса маңызды басымдығы әмбебап оқу іс-қимылдарын қалыптастыру болып табылады, оларды игеру деңгейі барлық кейінгі оқытудың табыстылығын айтарлықтай шамада алдын ала айқындайды.
Білім беру стандарттары жүйесін жаңғырту шеңберінде мұғалім жұмысының негізгі бағыты қазіргі заманғы білім беру технологиялары мен оқытудың жетекші әдістерін қолдану болып табылады:
- жобалау қызметі;
- ақпараттық-коммуникациялық технологиялар;
- баланың экзистенциалды әлемін ескере отырып, жүйелі-іс-әрекет тәсілі (сезім әлемі).
Қазіргі заманғы білім беру технологиялары біздің өмірімізге тығыз кіретін ақпараттық-коммуникациялық технологияларды кеңінен қолданбай ойластырылмайды.
Электронды технологияларды, яғни ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану арқылы оқыту білім берудің әрбір кезеңінде бір уақытта бір қатар зияткерлік қасиеттер қалыптасатын және жетілдірілетін оқу процесін жүзеге асыруды көздейді. Ақпараттық технологияларды меңгеру қазіргі әлемде оқу және жазу қабілеті сияқты қасиеттермен бір қатарға қойылады. Технологиялар мен ақпаратты шебер, тиімді меңгерген адам басқа, жаңа ойлау стилі бар, туындаған проблеманы бағалауға, өз қызметін ұйымдастыруға мүлдем басқаша келеді.
Білім беруде компьютерлерді пайдалану оқытудың негізгі екпіні ақпаратты есте сақтауға емес, ойлауды дамытуға, өз бетінше оқуға, шығармашылық қабілеттерін дамытуға әкеледі. Осының барлығы қазіргі заманғы білім беру жүйесінің түбегейлі өзгеруі үдерісіне кіреді, ол оқытудың жаңа деңгейіне - ақпараттық және коммуникациялық технологияларды пайдалана отырып оқыту.
Оқу қызметінде пайдаланылатын ақпараттық технологияларды зерттеу құралы ретінде, пән бойынша қосымша ақпарат алу көзі ретінде, әр оқушының жеке белсенділік аймағын кеңейту тәсілі ретінде қарастыруға болады. Бұл ретте бір сабақ шеңберінде сапалы материалды беру жылдамдығы артады. Ақпаратты іздеу, оны жүйелеу және талдау сияқты іскерліктер келешекте мектеп оқушыларына Өмірде өзін-өзі растауға, яғни өз бетінше білім ала отырып, өзінің зияткерлік деңгейін арттыруға көмектесе алады.
Курстық жұмыстың мақсаты-танымдық қызметті белсендірудің негізгі компоненті ретінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану арқылы педагогикалық және ақпараттық технологияларды интеграциялау арқылы оқушылардың білім сапасын және коммуникативтік құзыреттілік деңгейін арттыру.
Курстық жұмыстың міндеттері:
1. Оқу-тәрбие үрдісінде ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолдану бойынша педагогикалық тәжірибені зерделеу, педагогтың кәсіби АКТ - құзыреттілігін жетілдіру;
2. Жоба тақырыбы бойынша электрондық әдістемелік және дидактикалық әзірлемелер базасын кеңейту.
Курстық жұмыс кіріспе, екі негізгі бөлім, қорытынды және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1-бөлім. Бастауыш мектепте білім беру процесін сүйемелдеуде электронды оқыту жүйесін қолданудың теориялық негіздері
1.1 Электронды оқыту жүйесінің ғылыми тәсілдері бойынша білім беру процесін сүйемелдеу
Қазіргі заман талабы - оқытудың жаңа технологияларын меңгеру. Оқытудың жаңа технологияларының бірі - ақпараттық технология.
Ақпараттандыру технологиясының дамуы кезеңінде осы заманға сай білімді, әрі білікті мамандар даярлау - мұғалімнің басты міндеті. Қоғамдағы ақпараттандыру процестерінің қарқынды дамуы жан-жақты, жаңа технологияны меңгерген жеке тұлға қалыптастыруды талап етеді.
Қазақстан Республикасын 2020 жылға дейінгі дамытудың стратегиялық жоспарының 136-тармағында: Орта, техникалық, кәсіптік және жоғарғы оқу орындарында электрондық оқыту жүйесі (е-learning) енгізілетін болады, - деп қарастырылған.
Елбасының 2010 жылғы 7 желтоқсанда № 1118 Өкімімен бекітілген Қазақстан Республикасы 2011-2020 жылдарға арналған білім беруді дамытудың Мемлекеттік бағдарламаның негізгі міндеттерінің бірі оқу үдерісін автоматтандыруды енгізудегі білім беру ұйымдарының 90%-ы электрондық оқыту жүйесін қолданылады мақсаттық индикаторға негізделген болып табылады.
Электрондық оқыту жүйесінің 2011-2020 жылдарға арналған Тұжырымдамасы (әрі қарай - Тұжырымдама) орта білім беру ұйымдарында ақпараттандыру үдерісінің ағымдағы жай-күйді талдауға баға береді, сонымен бірге электрондық оқытудың бірыңғай жүйесін енгізу бойынша процестерді жеделдету үшін қажетті шараларды анықтайды.
Осы аталған бағдарламада: "Оқушы автоматтандырылған жүйеде жеке портфолиосын, күнтізбесін, күнделігін жүргізеді. Мұғалім күнтізбелік - тақырыптық жоспарын, топ журналын, хабарландыру қызметі (алда болатын жоспарлы және жоспардан тыс жиналыстар мен кездесулер туралы оқушылардың ата-аналарына e-mail немесе sms-хабарламалар, т.б. жіберу) толтыратын болады. Оқытушылық жүктемені, сабақ кестесін, үлгерім мониторингі мен оқушылардың сабаққа келуін, педагогтың қызметін директордың орынбасары жүзеге асырады. Жүйе әкімшісі оқшау және ғаламдық есептеу желісін, телефон жүйесін немесе дауыс поштасы жүйесін қоса алғанда, көп қолданыстағы компьютерлік жүйенің жұмыс істеп тұруына жауапты болады"-деп көрсетілген [2].
Қоғамның дамуы бүгінгі таңдағы білім беру процесінде дамыған елдер стандартына деген ұмтылысты қажет етуде. Ал әлемдік білім кеңістігіне ену, әрине, бәсекеге қабілеттілік ұғымымен байланысты. Қажеттілік, қабілет, мүмкіндіктен туындайтын нәтиже даму мен ұмтылыс арқылы жүзеге асады. Осыған орай, жаңа қабылданған Білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы - Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі стратегиялық даму жоспарын жүзеге асырудың өзекті бағыттарының бірі. Жаңа бағдарламаның ерекшелігі - жаңашылдығы. Атап айтсақ, Бағдарламада білім беру саласына электрондық оқыту жүйесін енгізу жеке бір бағыт ретінде қарастырылған.
Бұл жүйені ұйымдастыру жағынан қамтамасыз етуді Білім берудегі жаңа ақпараттық технологиялар орталықтары жүзеге асыратын болады.
Электрондық оқыту жүйесін білім саласына енгізудегі басты мақсат - білім беру үрдісінің барлық қатысушыларының үздік білім беру ресурстары мен технологияларына тең қол жеткізуін қамтамасыз ету. Ал бұл мақсатты жүзеге асыру үшін оқу үрдісін автоматтандыруды енгізуге жағдай жасау қажет. Мақсатқа қол жеткізу оқу сапасын, білімді басқарудың тиімділігін, сыртқы ортамен ақпараттық кірігуін арттырады [16].
Білім беру жүйесін басқаруды қолдаудағы басты құрал болуы себепті электрондық оқыту жүйесі білім беру ортасы жайлы барлық қажетті мәліметтерді сақтауы тиіс. Сондай-ақ, ол - білімді дамытудың ақпараттық және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету құралы, екіншіден, электрондық оқыту жүйесінің кез келген түйінінен мәліметтерді орталықтандырып жинақтау арқылы білім беру жүйесінің мониторингін жасау құралы, үшіншіден, білім беру жүйесі туралы қажетті статистикалық мәліметтерді және түрлі аспектілер бойынша есеп беруді қалыптастыруды қамтамасыз ететін шешім қабылдау құралы ретінде әрекет етуі тиіс.
Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңында Білім беру жүйесінің басты міндеті - ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға және білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау; ... оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру - деп білім беру жүйесін одан әрі дамыту міндеттері көрсетілген. Солардың бірі білім беруді ақпаратттандыру барысында дидактикалық және оқыту құралы болып компьютер саналады.
Бұл жүйені ұйымдастыру жағынан қамтамасыз етуді Білім берудегі жаңа ақпараттық технологиялар орталықтары жүзеге асыратын болады.
Электрондық оқыту жүйесі барлық білім беру мекемелері, мұғалім, оқушы және олардың білім беру ортасында ауысып отыруы туралы мәліметтерді сақтайды.
Қорыта айтқанда, электронды оқыту жүйесі төмендегідей ішкі жүйелерден тұрады:
- Ұлттық білімдік мәліметтер қоры;
- Мектептерді басқарудың ішкі жүйесі (мектеп іс қағаздарын жүргізу, т.с.с)
- Электрондық оқулықтар ішкі жүйесі-e-Book;
- Оқыту үрдісін басқару ішкі жүйесі - LMS;
- Оқу мазмұнын басқару ішкі жүйесі - LCMS;
- Тестіні басқарудың ішкі жүйесі - TMS;
- Дамытуды басқару ішкі жүйесі - DM;
- Мониторинг және талдау ішкі жүйесі,
- Сыртқы ақпараттық жүйелермен біріктіру модулі.
Жаңа мемлекеттік бағдарламаның негізгі бағыттарының бірі - электрондық оқыту жүйесін іске асырудың мүмкіндіктерін атап айтсақ, электрондық оқыту жүйесінде әкімшілік, директордың орынбасары, мұғалім, оқушы, медициналық қызметкер, кітапханашы үшін функционалдар әзірленетін болады [4].
Соңғы 10 жылда қоғам өміріндегі дербес компьютерлер мен ақпараттық технологиялардың рөлі мен орны түбегейлі өзгерді. Нақты ғылымдар саласындағы мамандардың жеткілікті тар шеңберінің кәсіби қызмет мәнінен олар қазіргі заманғы өндірістің барлық салаларында, тұрмыста және қоғамдық өмірде қолданылатын құралға айналды.
Ақпараттық технологияларды меңгеру қазіргі әлемде оқу және жазу қабілеті сияқты қасиеттермен бір қатарға қойылады. Технологиялар мен ақпаратты шебер, тиімді меңгерген адам басқа, жаңа ойлау стилі бар, туындаған проблеманы бағалауға, өз қызметін ұйымдастыруға мүлдем басқаша келеді.
Тәжірибе көрсеткендей, жаңа ақпараттық технологиясыз заманауи мектепті елестету мүмкін емес. Алдағы онжылдықта дербес компьютерлердің рөлі артады және осыған сәйкес бастауыш буын оқушыларының компьютерлік сауаттылығына қойылатын талаптар артады.
Оқу процесін дараландыру және саралау, оны табысты оқыту үшін қажетті негізгі процестер ретінде ойлауды, қиялды дамытуға қайта бағдарлау үшін шексіз мүмкіндіктер пайда болады [7].
Соңында, оқушылардың танымдық іс-әрекетін тиімді ұйымдастыру қамтамасыз етіледі. Компьютерде мәтіндік, графикалық, аудио-бейне ақпаратты, анимацияны біріктіру оқушыларға берілетін оқу ақпаратының сапасын және оларды оқытудың табыстылығын күрт арттырады. Бастауыш мектепте заманауи ақпараттық технологиялардың мүмкіндіктерін сауатты пайдалану:
1. Танымдық іс-әрекетті жандандыру, оқушылардың сапалы үлгерімін арттыру;
2. Бастауыш мектепте сабақта қолдануға арналған заманауи электронды оқу материалдарының көмегімен оқыту мақсаттарына қол жеткізу;
3. Бастауыш сынып оқушыларының өздігінен білім алу және өзін-өзі бақылау дағдыларын дамыту; оқытудың жайлылық деңгейін арттыру;
4. Оқушылардың дидактикалық қиындықтарын төмендету;
5. Бастауыш сынып оқушыларының белсенділігін және бастамаларын арттыру; оқушылардың ақпараттық ойлауын дамыту, ақпараттық-коммуникациялық құзыреттілікті қалыптастыруда қолданылады.
Бастауыш мектепте әртүрлі сабақтарда АКТ-ны пайдалану оқушылардың қоршаған ортаның ақпараттық ағымында бағдарлай білуін дамытуға; ақпаратпен жұмыс істеудің практикалық тәсілдерін меңгеруге; заманауи техникалық құралдардың көмегімен ақпаратпен алмасуға мүмкіндік беретін іскерліктерді дамытуға мүмкіндік береді.
Компьютер балалардың, соның ішінде ең инфантильді немесе азықтандырылған балалардың шығармашылығы үшін қуатты стимул болып табылады.
Экранмен жаппай жұмыс кезінде кейде қол жеткізе алмайтын назар аударады. Оқу материалының оқушыларға әсері көп жағдайда материалдың иллюстрациялық деңгейі мен деңгейіне байланысты. Оқу материалының визуалды қанықтығы оны жарқын, сенімді етеді, оны жақсы меңгеруге және есте сақтауға ықпал етеді [19].
Бастауыш мектепте біз сабақтың кез келген кезеңдерінде презентацияларды пайдалана аламыз: жаңа материалды түсіндіру, бекіту, қайталау, бақылау кезінде, сыныптан тыс сабақтарды өткізу кезінде және т.б. бала ізденуші, білім құштар, мазасыз, шығармашылық, табанды және еңбекқор болады.
Осылайша, АКТ құралдарының көмегімен танымдық қызметті басқаруға жұмсалған еңбек барлық қатынастарда өзін ақтайды:
- білім сапасын арттырады;
- баланы жалпы дамытуда алға тартады;
- қиындықтарды жеңуге көмектеседі;
- балаға қуаныш әкеледі;
- жақын даму аймағында оқытуды жүргізуге мүмкіндік береді;
- мұғалім мен оқушылардың жақсы өзара түсіністігі мен олардың оқу үдерісіндегі ынтымақтастығы үшін қолайлы жағдай жасайды.
Презентацияларды қолдану арқылы осындай сабақтарды талдау танымдық мотивация ұлғайып, күрделі материалды меңгеру жеңілдегенін көрсетті.
Сонымен қатар, презентациялар қолданылатын сабақтың фрагменттері заманауи сабақты құрудың басты қағидаттарының бірі - фасциация принципін (тартымдылық принципі) көрсетеді. Презентациялардың арқасында, әдетте сабақта жоғары белсенділігімен ерекшеленбеген балалар өз пікірлерін белсенді түрде жеткізе бастады.
Проекторлардың мультимедиасын кеңінен тарату мұғалімнің мультимедиалық презентация сабағы барысында қолдануы есебінен көрнекілікті айтарлықтай арттыруға мүмкіндік береді.
Компьютерлер мен ақпараттық технологиялар - ақылға қонымды пайдалану кезінде мектеп сабағына жаңашыл элементті алып, оқушылардың білім алуға қызығушылығын арттыра алатын, мұғалімге сабаққа дайындық міндетін жеңілдететін ыңғайлы құрал [10].
Оқытудың әртүрлі кезеңдерінде компьютерді қолдану оқушылардың белсенді жұмыс уақытын сабақ уақытының әдеттегі 15 - 20% орнына 75-80% - ға дейін жеткізуге мүмкіндік береді.
Заманауи оқушылар мұғалімнің сөзіне қарағанда, компьютер экранынан ақпаратты тез және үлкен қызығушылықпен меңгереді.
Оқушылардың ақпараттық құзыреттілігі барлық оқу пәндерін сапалы меңгеру үшін қажет. Компьютерлік мәдениетті меңгеру, оқушылардың ақпараттық құзыреттілігін қалыптастыру - өскелең ұрпақты әлемдік ақпараттық кеңістікке енгізудің қажетті шарты.
Осылайша, бастауыш мектептің оқу процесіне жаңа ақпараттық технологияларды енгізу танымдық үдерістер мен жеке қасиеттерді дамыту үшін оқушылардың танымдық және ойын қажеттіліктерін қолжетімді түрде пайдалануға мүмкіндік береді.
Компьютерлік технологияларды қолдану арқылы сабақтар оларды қызықты, ойластырылған, ұтқыр етуге мүмкіндік береді. Іс жүзінде кез келген материал қолданылады, сабаққа көптеген энциклопедиялар, репродукциялар, аудио-сүйемелдеу дайындау қажеттілігі жоқ - осының барлығы алдын ала дайын және шағын компакт-дискіде ұсталады.
Акт қолданумен сабақтар бастауыш мектепте өте өзекті. 1-4 сынып оқушылары көрнекі-бейнелі ойлау қабілетіне ие, сондықтан оларды оқыту өте маңызды. Айтпақшы, бұл жерде компьютерлік слайдтардың, анимацияның жарықтығы мен қызықтылығы бар.
Бастауыш мектепте әртүрлі сабақтарда АКТ-ны пайдалану оқытудың түсіндірмелі-иллюстрацияланған тәсілінен баланың оқу іс-әрекетінің белсенді субъектісі болатын әрекет ету тәсіліне көшуге мүмкіндік береді. Бұл оқушылардың білімді саналы меңгеруіне ықпал етеді.
Заманауи компьютерлік технологиялар білім беру процесін дамытуға үлкен мүмкіндік береді. К. Д. Ушинский: Балалар табиғаты көрнекілікті қажет етеді деген [2].
Соңғы жылдары бізде технологиялық ілгерілеу орын алды. Кеше фантастика болып көрінген нәрсе біздің өмірімізге енді. Балалар қоғамның ең қызықты бөлігі ретінде барлық жаңалықтарды жұтады.
Олар ұялы телефондарды, компьютерлерді, әртүрлі DVD-плеерлерді және т. б. сенімді түрде пайдаланады. Нәтижесінде оқушылардың сабақтардағы танымдық белсенділігі, ойлау және өз бетінше жұмыс істеуге, сондай-ақ жай ғана оқуға деген ынтасы төмендейді. Сондықтан бізге, мұғалімдерге үнемі сабақ жүргізудің ең тиімді тәсілдерін іздеуге тура келеді.
Сүйемелдеу - бұл бала мен жасөспірімді толыққанды дамыту және табысты оқыту үшін оңтайлы жағдай жасауға бағытталған, олардың дамуына, мектептегі өзара іс-қимыл жағдайында саналы және дербес кәсіби таңдауға ықпал ететін әкімшіліктің, педагогтар мен психологтың кәсіби қызметінің жүйесі.
Білім беру үдерісі - көп қырлы және полиморфты өзара іс-қимыл. Бұл оқушы мен мұғалімнің оқу немесе дәлірек айтқанда: оқу-педагогикалық өзара іс-қимылы; бұл оқушылардың өзара іс-қимылы; бұл оқу-педагогикалық өзара іс-қимылға әр түрлі әсер ететін тұлғааралық өзара іс-қимыл.
Білім беру процесі - бұл дамытушы және білім беру міндеттерін шешуге бағытталған педагогтар мен тәрбиеленушілердің арнайы ұйымдастырылған, мақсатты өзара іс-қимылы. Педагогтар мен тәрбиеленушілер қайраткерлер, субъектілер ретінде педагогикалық процестің басты құрамдас бөлігі болып табылады.
Ілесіп жүрудің келесі түрлері бөлінеді:
- Мұғалім қызметін ғылыми-әдістемелік сүйемелдеу - бұл барлық кәсіби қызмет барысында оның дамуы мен өзін-өзі анықтауға ықпал ететін туындаған қиындықтарды шешуде мұғалімге жан-жақты көмек көрсетуге бағытталған өзара байланысты мақсатты іс-әрекеттер, іс-шаралар кешені. Ғылыми-әдістемелік сүйемелдеу мәселелерін қазіргі зерттеушілер, атап айтқанда, М. Н. Певзнер, В. И. Снегурова, Е. И. Винтер оқытудың дәстүрлі формаларына қарағанда мұғалімдердің қызметін ғылыми-әдістемелік сүйемелдеудің мынадай артықшылықтары бар: анағұрлым дараландырылған және икемді; неғұрлым жұқа құрал-саймандары бар; көбінесе ол жұмыс істейтін кәсіпқойдың, білім беру мекемесінің, сондай-ақ жалпы білім беру жүйесінің даму серпінін ескереді; мұғалімнің басқа оқыту субъектілерімен тұрақты өзара іс-қимылын қамтамасыз етуді көздейді; берілген траекторияны тұрақты қадағалауды жүзеге асыру, бақылау және түзету рәсімдерін пайдалану.
- Тұлғаны психологиялық сүйемелдеу - бұл мектептегі өзара іс-қимыл жағдайында баланың табысты оқуы мен психикалық дамуы үшін әлеуметтік-психологиялық жағдай жасауға бағытталған психологтың кәсіби қызметінің жүйесі (М. Р. Битянова, 2000).
- Білім беру процесін ақпараттық сүйемелдеу (ББПАС) - ақпараттық-педагогикалық қызметтің құрамдас бөлігі ретінде субъектілердің әлеуметтік, педагогикалық және техникалық ұйымдастырылған өзара іс-қимылы болып табылады. ББАЖ қарастырылған барлық бағыттарын іске асыру білім беру қызметі субъектісінің заманауи ақпараттық қоғам жағдайларына бейімделуіне мүмкіндік береді [20].
1.2 Бастауыш мектепте білім беру процесінде қолданылатын электронды оқыту жүйелер
Бастауыш мектеп-баланың әрі қарай оқуы сапасына байланысты болатын іргетас және бұл бастауыш мектеп мұғалімдеріне ерекше жауапкершілік жүктейді.
Ұзақ уақыт бойы бастауыш мектеп білім беру жүйесінде дағды мектебі болып табылды, яғни оқушы оқу, жазу, әрі қарай білім алу үшін есеп сияқты негізгі дағдыларды меңгеруі тиіс білім сатысы ретінде қарастырылды.
Бүгін бастауыш мектеп басқаша көрінеді. Бүгінгі күні ол білім беру жүйесінде баланың алғашқы тәжірибесі - өз білім беру күшін сынайтын орын болуы тиіс. Бұл кезеңде белсенділікті, дербестікті дамыту, танымдық белсенділікті сақтау және баланың білім әлеміне үйлесімді кіруі үшін жағдай жасау, оның денсаулығы мен эмоционалдық әл-ауқатын қолдау маңызды. Оқушылардың осы қасиеттері білім беру процесіне АКТ енгізумен дамып келеді.
Ақпараттық технологияларды пайдалану тәжірибесі дәстүрлі сабақ шеңберінде акт дидактикалық ойластырылған қолдану жағдайында оқу үдерісін дараландыру және саралау үшін шексіз мүмкіндіктер пайда болатынын көрсетеді. Олар білім алушыларға дәстүрлі емес ақпарат көздеріне қолжетімділікті ашады, өзіндік жұмыстың тиімділігін арттырады, шығармашылық, шеберлік пен дағдыларды алу және бекіту үшін мүлдем жаңа мүмкіндіктер береді, оқытудың жаңа формалары мен әдістерін іске асыруға мүмкіндік береді.
Әрбір оқушының өзіндік білім траекториясын дамыту қамтамасыз етіледі. Оқу процесінің айтарлықтай өзгеруі, оны табысты оқыту үшін қажетті негізгі процестер ретінде ойлауды, қиялды дамытуға қайта бағдарлау орын алады; оқушылардың танымдық іс-әрекетін тиімді ұйымдастыру қамтамасыз етіледі [18].
С. А. Зайцеваның пікірінше, қазіргі уақытта білім беруде компьютерлік техниканы енгізудің келесі негізгі бағыттарын бөліп көрсету қабылданған:
- Компьютерлік техниканы оқыту процесін жетілдіретін, оның сапасы мен тиімділігін арттыратын оқыту құралы ретінде пайдалану.
- Компьютерлік технологияларды оқыту, өзін және шындықты тану құралы ретінде қолдану.
- Компьютерлік және басқа да заманауи ақпараттық технологиялар құралдарын зерттеу объектісі ретінде қарастыру.
- Жаңа ақпараттық технологиялар құралдарын білім алушының шығармашылық даму құралы ретінде пайдалану.
- Компьютерлік техниканы бақылау, түзету, тестілеу және психодиагностика процестерін автоматтандыру құралы ретінде пайдалану.
- Педагогикалық тәжірибені, әдістемелік және оқу әдебиетін беру және алу мақсатында ақпараттық технологиялар құралдарын пайдалану негізінде коммуникацияларды ұйымдастыру.
- Зияткерлік бос уақытты ұйымдастыру үшін заманауи ақпараттық технологиялар құралдарын пайдалану.
- Қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар жүйесін қолдану негізінде оқу орны мен оқу процесін басқаруды қарқындату және жетілдіру.
Әдістемелік жұмыста (оқу-әдістемелік, сондай-ақ ғылыми-әдістемелік бағыттағы) АКТ-ны табысты қолдану үшін оқытушы ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың әртүрлі түрлері туралы жақсы хабардар болуы және олардың кейбірін іс жүзінде қолдана білуі, жаңа жағдайларда оқушылардың оқу-танымдық қызметін ұйымдастыра білуі тиіс [1].
А. И. Гусеваның пікірінше, оқу үрдісінде қолданылатын негізгі ақпараттық-коммуникациялық технологияларға:
- Word, Excel, PowerPoint, Access оқу материалдарын дайындауға мүмкіндік беретін офистік технологиялар;
- Жергілікті мектеп және жаһандық Интернет желісі шеңберінде оқу материалдарын жеткізуді жүзеге асыратын және оларға қол жеткізуді реттейтін желілік технологиялар;
- Электрондық пошта, телеконференциялар, BBS тақталары, форумдар мен чаттар шеңберінде пайдаланушылар арасындағы өзара іс-қимылды ұйымдастыратын телекоммуникациялық технологиялар;
- Мектеп құжат айналымын, түрлі бақылау іс-шараларын, оқу орнын басқаруды қамтамасыз ететін арнайы қолданбалы бағдарламалық құралдардың кең спектрі;
- Оқу мақсатындағы бағдарламалық кешендерді әзірлеу құралдары (HTML құжаттарынан виртуалды әлемге және виртуалды зертханаларға дейін) жатады [23].
2-бөлім. Бастауыш мектептің білім беру үдерісінде электронды оқыту жүйесін практикалық қолдану
2.1 Электронды оқыту жүйесін қолданудағы бастауыш сынып мұғалімінің құзыреттілігі
Білім берудегі ақпараттық және коммуникациялық технологиялар саласындағы мұғалімдерді кәсіби даярлаудың негізгі міндеттері:
- оқу орнында АКТ-ны кеңінен қолдану жағдайында оқу сабақтарын әдістемелік сауатты ұйымдастыруға және өткізуге дайындық;
- әр түрлі сабақтарды өткізу кезінде, оқу және тәрбие қызметінің әр түрлерінде АКТ құралдарын пайдаланудың заманауи тәсілдері мен әдістерін меңгеру;
- білім беру жүйесінде жұмыс істейтін маманның кәсіби қызметінде АКТ құралдарын пайдалануды оқыту;
- оқу процесінде АКТ құралдарын тиімді қолдануға, соның ішінде білім беру мақсатындағы таратылған ақпараттық ресурстармен жұмыс істеуге оқыту;
- мультимедиа технологияларын (болашақта - "виртуалды шындық"), жасанды интеллект жүйесін, ақпаратты енгізу, жинақтау, өңдеу, беру, жедел басқаруды автоматтандыруды қамтамасыз ететін есептеуіш техника базасында жұмыс істейтін ақпараттық жүйелерді пайдалану жағдайында оқушының тұлғасын дамытуға бағытталған оқытуды тәжірибелік іске асыру мүмкіндіктерімен танысу;
- ақпараттық және коммуникациялық технологиялар құралдарын жетілдіру және қарқынды даму жағдайында өзін-өзі дамыту, өзін-өзі дамыту және өзін-өзі жүзеге асыру үшін болашақ мұғалімге қажетті шығармашылық әлеуетті дамыту [3].
Алайда бастауыш мектепте оқушылардың денсаулығын сақтау және оқыту мен тәрбиелеуде жетістікке жету үшін кейбір қауіпсіздік шараларын сақтау қажет:
- мұғалім АКТ көмегімен қандай тақырыптарды жариялау керектігін және қандай дидактикалық міндеттерді шешу үшін қандай тақырыптарды анықтау керек;
- әрбір тақырыптық бөлімнің құрылымы бастауыш сыныптардағы ... жалғасы
Е. А. Бөкетов атындағы Қарағанды Мемлекеттік Университеті
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Тақырыбы: Бастауыш мектепте электронды оқыту жүйесін қолдану ерекшелігі
Орындаған: БОПмӘ тобының студенті
Қабжанова М. Ж.
Қабылдаған: Мұхамеджанова А. О.
Қарағанды, 2019
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4
1-бөлім. Бастауыш мектепте білім беру процесін сүйемелдеуде электронды оқыту жүйесін қолданудың теориялық негіздері
1.1 Электронды оқыту жүйесінің ғылыми тәсілдері бойынша білім беру процесін сүйемелдеу ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
1.2 Бастауыш мектепте білім беру процесінде қолданылатын электронды оқыту жүйелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
2-бөлім. Бастауыш мектептің білім беру үдерісінде электронды оқыту жүйесін практикалық қолдану
2.1 Электронды оқыту жүйесін пайдалануда бастауыш сынып мұғалімінің құзыреттілігі ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...14
2.2 Білім беру үдерісінде электронды оқыту жүйесін қолдану тәжірибесі ... .20
2.3 Компьютер мен интернет желісін оқыту мысалдары ... ... ... ... ... ... .. ... ... 21
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 25
Кіріспе
Курстық жұмыс тақырыбының өзектілігі. Соңғы уақытта екінші буындағы басым білім беру стандарттары мен мақсаттарының өзгеру үрдісі нақты белгіленді.
Осыған байланысты оқытудың дамыту функциясы басымдыққа ие болды:
- кіші оқушы тұлғасының қалыптасуы.
- оның жеке мүмкіндіктерін ашу.
- шығармашылық әлеуетті дамыту.
Кіші оқушының тұлғалық қасиеттері мен қабілеттерін дамыту оларға түрлі іс-әрекет: оқу-танымдық, практикалық, әлеуметтік тәжірибе алуға сүйенеді. Сондықтан қазіргі заманғы бастауыш мектептегі білім беру үдерісі баланың шығармашылық мүмкіндіктерін дамытуға және оқушылардың өздігінен білім алу қабілетін қалыптастыруға бағытталған. Жалпы бастауыш білім берудің аса маңызды басымдығы әмбебап оқу іс-қимылдарын қалыптастыру болып табылады, оларды игеру деңгейі барлық кейінгі оқытудың табыстылығын айтарлықтай шамада алдын ала айқындайды.
Білім беру стандарттары жүйесін жаңғырту шеңберінде мұғалім жұмысының негізгі бағыты қазіргі заманғы білім беру технологиялары мен оқытудың жетекші әдістерін қолдану болып табылады:
- жобалау қызметі;
- ақпараттық-коммуникациялық технологиялар;
- баланың экзистенциалды әлемін ескере отырып, жүйелі-іс-әрекет тәсілі (сезім әлемі).
Қазіргі заманғы білім беру технологиялары біздің өмірімізге тығыз кіретін ақпараттық-коммуникациялық технологияларды кеңінен қолданбай ойластырылмайды.
Электронды технологияларды, яғни ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану арқылы оқыту білім берудің әрбір кезеңінде бір уақытта бір қатар зияткерлік қасиеттер қалыптасатын және жетілдірілетін оқу процесін жүзеге асыруды көздейді. Ақпараттық технологияларды меңгеру қазіргі әлемде оқу және жазу қабілеті сияқты қасиеттермен бір қатарға қойылады. Технологиялар мен ақпаратты шебер, тиімді меңгерген адам басқа, жаңа ойлау стилі бар, туындаған проблеманы бағалауға, өз қызметін ұйымдастыруға мүлдем басқаша келеді.
Білім беруде компьютерлерді пайдалану оқытудың негізгі екпіні ақпаратты есте сақтауға емес, ойлауды дамытуға, өз бетінше оқуға, шығармашылық қабілеттерін дамытуға әкеледі. Осының барлығы қазіргі заманғы білім беру жүйесінің түбегейлі өзгеруі үдерісіне кіреді, ол оқытудың жаңа деңгейіне - ақпараттық және коммуникациялық технологияларды пайдалана отырып оқыту.
Оқу қызметінде пайдаланылатын ақпараттық технологияларды зерттеу құралы ретінде, пән бойынша қосымша ақпарат алу көзі ретінде, әр оқушының жеке белсенділік аймағын кеңейту тәсілі ретінде қарастыруға болады. Бұл ретте бір сабақ шеңберінде сапалы материалды беру жылдамдығы артады. Ақпаратты іздеу, оны жүйелеу және талдау сияқты іскерліктер келешекте мектеп оқушыларына Өмірде өзін-өзі растауға, яғни өз бетінше білім ала отырып, өзінің зияткерлік деңгейін арттыруға көмектесе алады.
Курстық жұмыстың мақсаты-танымдық қызметті белсендірудің негізгі компоненті ретінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану арқылы педагогикалық және ақпараттық технологияларды интеграциялау арқылы оқушылардың білім сапасын және коммуникативтік құзыреттілік деңгейін арттыру.
Курстық жұмыстың міндеттері:
1. Оқу-тәрбие үрдісінде ақпараттық-коммуникативтік технологияларды қолдану бойынша педагогикалық тәжірибені зерделеу, педагогтың кәсіби АКТ - құзыреттілігін жетілдіру;
2. Жоба тақырыбы бойынша электрондық әдістемелік және дидактикалық әзірлемелер базасын кеңейту.
Курстық жұмыс кіріспе, екі негізгі бөлім, қорытынды және пайдаланған әдебиеттер тізімінен тұрады.
1-бөлім. Бастауыш мектепте білім беру процесін сүйемелдеуде электронды оқыту жүйесін қолданудың теориялық негіздері
1.1 Электронды оқыту жүйесінің ғылыми тәсілдері бойынша білім беру процесін сүйемелдеу
Қазіргі заман талабы - оқытудың жаңа технологияларын меңгеру. Оқытудың жаңа технологияларының бірі - ақпараттық технология.
Ақпараттандыру технологиясының дамуы кезеңінде осы заманға сай білімді, әрі білікті мамандар даярлау - мұғалімнің басты міндеті. Қоғамдағы ақпараттандыру процестерінің қарқынды дамуы жан-жақты, жаңа технологияны меңгерген жеке тұлға қалыптастыруды талап етеді.
Қазақстан Республикасын 2020 жылға дейінгі дамытудың стратегиялық жоспарының 136-тармағында: Орта, техникалық, кәсіптік және жоғарғы оқу орындарында электрондық оқыту жүйесі (е-learning) енгізілетін болады, - деп қарастырылған.
Елбасының 2010 жылғы 7 желтоқсанда № 1118 Өкімімен бекітілген Қазақстан Республикасы 2011-2020 жылдарға арналған білім беруді дамытудың Мемлекеттік бағдарламаның негізгі міндеттерінің бірі оқу үдерісін автоматтандыруды енгізудегі білім беру ұйымдарының 90%-ы электрондық оқыту жүйесін қолданылады мақсаттық индикаторға негізделген болып табылады.
Электрондық оқыту жүйесінің 2011-2020 жылдарға арналған Тұжырымдамасы (әрі қарай - Тұжырымдама) орта білім беру ұйымдарында ақпараттандыру үдерісінің ағымдағы жай-күйді талдауға баға береді, сонымен бірге электрондық оқытудың бірыңғай жүйесін енгізу бойынша процестерді жеделдету үшін қажетті шараларды анықтайды.
Осы аталған бағдарламада: "Оқушы автоматтандырылған жүйеде жеке портфолиосын, күнтізбесін, күнделігін жүргізеді. Мұғалім күнтізбелік - тақырыптық жоспарын, топ журналын, хабарландыру қызметі (алда болатын жоспарлы және жоспардан тыс жиналыстар мен кездесулер туралы оқушылардың ата-аналарына e-mail немесе sms-хабарламалар, т.б. жіберу) толтыратын болады. Оқытушылық жүктемені, сабақ кестесін, үлгерім мониторингі мен оқушылардың сабаққа келуін, педагогтың қызметін директордың орынбасары жүзеге асырады. Жүйе әкімшісі оқшау және ғаламдық есептеу желісін, телефон жүйесін немесе дауыс поштасы жүйесін қоса алғанда, көп қолданыстағы компьютерлік жүйенің жұмыс істеп тұруына жауапты болады"-деп көрсетілген [2].
Қоғамның дамуы бүгінгі таңдағы білім беру процесінде дамыған елдер стандартына деген ұмтылысты қажет етуде. Ал әлемдік білім кеңістігіне ену, әрине, бәсекеге қабілеттілік ұғымымен байланысты. Қажеттілік, қабілет, мүмкіндіктен туындайтын нәтиже даму мен ұмтылыс арқылы жүзеге асады. Осыған орай, жаңа қабылданған Білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы - Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі стратегиялық даму жоспарын жүзеге асырудың өзекті бағыттарының бірі. Жаңа бағдарламаның ерекшелігі - жаңашылдығы. Атап айтсақ, Бағдарламада білім беру саласына электрондық оқыту жүйесін енгізу жеке бір бағыт ретінде қарастырылған.
Бұл жүйені ұйымдастыру жағынан қамтамасыз етуді Білім берудегі жаңа ақпараттық технологиялар орталықтары жүзеге асыратын болады.
Электрондық оқыту жүйесін білім саласына енгізудегі басты мақсат - білім беру үрдісінің барлық қатысушыларының үздік білім беру ресурстары мен технологияларына тең қол жеткізуін қамтамасыз ету. Ал бұл мақсатты жүзеге асыру үшін оқу үрдісін автоматтандыруды енгізуге жағдай жасау қажет. Мақсатқа қол жеткізу оқу сапасын, білімді басқарудың тиімділігін, сыртқы ортамен ақпараттық кірігуін арттырады [16].
Білім беру жүйесін басқаруды қолдаудағы басты құрал болуы себепті электрондық оқыту жүйесі білім беру ортасы жайлы барлық қажетті мәліметтерді сақтауы тиіс. Сондай-ақ, ол - білімді дамытудың ақпараттық және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету құралы, екіншіден, электрондық оқыту жүйесінің кез келген түйінінен мәліметтерді орталықтандырып жинақтау арқылы білім беру жүйесінің мониторингін жасау құралы, үшіншіден, білім беру жүйесі туралы қажетті статистикалық мәліметтерді және түрлі аспектілер бойынша есеп беруді қалыптастыруды қамтамасыз ететін шешім қабылдау құралы ретінде әрекет етуі тиіс.
Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңында Білім беру жүйесінің басты міндеті - ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға және білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау; ... оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру - деп білім беру жүйесін одан әрі дамыту міндеттері көрсетілген. Солардың бірі білім беруді ақпаратттандыру барысында дидактикалық және оқыту құралы болып компьютер саналады.
Бұл жүйені ұйымдастыру жағынан қамтамасыз етуді Білім берудегі жаңа ақпараттық технологиялар орталықтары жүзеге асыратын болады.
Электрондық оқыту жүйесі барлық білім беру мекемелері, мұғалім, оқушы және олардың білім беру ортасында ауысып отыруы туралы мәліметтерді сақтайды.
Қорыта айтқанда, электронды оқыту жүйесі төмендегідей ішкі жүйелерден тұрады:
- Ұлттық білімдік мәліметтер қоры;
- Мектептерді басқарудың ішкі жүйесі (мектеп іс қағаздарын жүргізу, т.с.с)
- Электрондық оқулықтар ішкі жүйесі-e-Book;
- Оқыту үрдісін басқару ішкі жүйесі - LMS;
- Оқу мазмұнын басқару ішкі жүйесі - LCMS;
- Тестіні басқарудың ішкі жүйесі - TMS;
- Дамытуды басқару ішкі жүйесі - DM;
- Мониторинг және талдау ішкі жүйесі,
- Сыртқы ақпараттық жүйелермен біріктіру модулі.
Жаңа мемлекеттік бағдарламаның негізгі бағыттарының бірі - электрондық оқыту жүйесін іске асырудың мүмкіндіктерін атап айтсақ, электрондық оқыту жүйесінде әкімшілік, директордың орынбасары, мұғалім, оқушы, медициналық қызметкер, кітапханашы үшін функционалдар әзірленетін болады [4].
Соңғы 10 жылда қоғам өміріндегі дербес компьютерлер мен ақпараттық технологиялардың рөлі мен орны түбегейлі өзгерді. Нақты ғылымдар саласындағы мамандардың жеткілікті тар шеңберінің кәсіби қызмет мәнінен олар қазіргі заманғы өндірістің барлық салаларында, тұрмыста және қоғамдық өмірде қолданылатын құралға айналды.
Ақпараттық технологияларды меңгеру қазіргі әлемде оқу және жазу қабілеті сияқты қасиеттермен бір қатарға қойылады. Технологиялар мен ақпаратты шебер, тиімді меңгерген адам басқа, жаңа ойлау стилі бар, туындаған проблеманы бағалауға, өз қызметін ұйымдастыруға мүлдем басқаша келеді.
Тәжірибе көрсеткендей, жаңа ақпараттық технологиясыз заманауи мектепті елестету мүмкін емес. Алдағы онжылдықта дербес компьютерлердің рөлі артады және осыған сәйкес бастауыш буын оқушыларының компьютерлік сауаттылығына қойылатын талаптар артады.
Оқу процесін дараландыру және саралау, оны табысты оқыту үшін қажетті негізгі процестер ретінде ойлауды, қиялды дамытуға қайта бағдарлау үшін шексіз мүмкіндіктер пайда болады [7].
Соңында, оқушылардың танымдық іс-әрекетін тиімді ұйымдастыру қамтамасыз етіледі. Компьютерде мәтіндік, графикалық, аудио-бейне ақпаратты, анимацияны біріктіру оқушыларға берілетін оқу ақпаратының сапасын және оларды оқытудың табыстылығын күрт арттырады. Бастауыш мектепте заманауи ақпараттық технологиялардың мүмкіндіктерін сауатты пайдалану:
1. Танымдық іс-әрекетті жандандыру, оқушылардың сапалы үлгерімін арттыру;
2. Бастауыш мектепте сабақта қолдануға арналған заманауи электронды оқу материалдарының көмегімен оқыту мақсаттарына қол жеткізу;
3. Бастауыш сынып оқушыларының өздігінен білім алу және өзін-өзі бақылау дағдыларын дамыту; оқытудың жайлылық деңгейін арттыру;
4. Оқушылардың дидактикалық қиындықтарын төмендету;
5. Бастауыш сынып оқушыларының белсенділігін және бастамаларын арттыру; оқушылардың ақпараттық ойлауын дамыту, ақпараттық-коммуникациялық құзыреттілікті қалыптастыруда қолданылады.
Бастауыш мектепте әртүрлі сабақтарда АКТ-ны пайдалану оқушылардың қоршаған ортаның ақпараттық ағымында бағдарлай білуін дамытуға; ақпаратпен жұмыс істеудің практикалық тәсілдерін меңгеруге; заманауи техникалық құралдардың көмегімен ақпаратпен алмасуға мүмкіндік беретін іскерліктерді дамытуға мүмкіндік береді.
Компьютер балалардың, соның ішінде ең инфантильді немесе азықтандырылған балалардың шығармашылығы үшін қуатты стимул болып табылады.
Экранмен жаппай жұмыс кезінде кейде қол жеткізе алмайтын назар аударады. Оқу материалының оқушыларға әсері көп жағдайда материалдың иллюстрациялық деңгейі мен деңгейіне байланысты. Оқу материалының визуалды қанықтығы оны жарқын, сенімді етеді, оны жақсы меңгеруге және есте сақтауға ықпал етеді [19].
Бастауыш мектепте біз сабақтың кез келген кезеңдерінде презентацияларды пайдалана аламыз: жаңа материалды түсіндіру, бекіту, қайталау, бақылау кезінде, сыныптан тыс сабақтарды өткізу кезінде және т.б. бала ізденуші, білім құштар, мазасыз, шығармашылық, табанды және еңбекқор болады.
Осылайша, АКТ құралдарының көмегімен танымдық қызметті басқаруға жұмсалған еңбек барлық қатынастарда өзін ақтайды:
- білім сапасын арттырады;
- баланы жалпы дамытуда алға тартады;
- қиындықтарды жеңуге көмектеседі;
- балаға қуаныш әкеледі;
- жақын даму аймағында оқытуды жүргізуге мүмкіндік береді;
- мұғалім мен оқушылардың жақсы өзара түсіністігі мен олардың оқу үдерісіндегі ынтымақтастығы үшін қолайлы жағдай жасайды.
Презентацияларды қолдану арқылы осындай сабақтарды талдау танымдық мотивация ұлғайып, күрделі материалды меңгеру жеңілдегенін көрсетті.
Сонымен қатар, презентациялар қолданылатын сабақтың фрагменттері заманауи сабақты құрудың басты қағидаттарының бірі - фасциация принципін (тартымдылық принципі) көрсетеді. Презентациялардың арқасында, әдетте сабақта жоғары белсенділігімен ерекшеленбеген балалар өз пікірлерін белсенді түрде жеткізе бастады.
Проекторлардың мультимедиасын кеңінен тарату мұғалімнің мультимедиалық презентация сабағы барысында қолдануы есебінен көрнекілікті айтарлықтай арттыруға мүмкіндік береді.
Компьютерлер мен ақпараттық технологиялар - ақылға қонымды пайдалану кезінде мектеп сабағына жаңашыл элементті алып, оқушылардың білім алуға қызығушылығын арттыра алатын, мұғалімге сабаққа дайындық міндетін жеңілдететін ыңғайлы құрал [10].
Оқытудың әртүрлі кезеңдерінде компьютерді қолдану оқушылардың белсенді жұмыс уақытын сабақ уақытының әдеттегі 15 - 20% орнына 75-80% - ға дейін жеткізуге мүмкіндік береді.
Заманауи оқушылар мұғалімнің сөзіне қарағанда, компьютер экранынан ақпаратты тез және үлкен қызығушылықпен меңгереді.
Оқушылардың ақпараттық құзыреттілігі барлық оқу пәндерін сапалы меңгеру үшін қажет. Компьютерлік мәдениетті меңгеру, оқушылардың ақпараттық құзыреттілігін қалыптастыру - өскелең ұрпақты әлемдік ақпараттық кеңістікке енгізудің қажетті шарты.
Осылайша, бастауыш мектептің оқу процесіне жаңа ақпараттық технологияларды енгізу танымдық үдерістер мен жеке қасиеттерді дамыту үшін оқушылардың танымдық және ойын қажеттіліктерін қолжетімді түрде пайдалануға мүмкіндік береді.
Компьютерлік технологияларды қолдану арқылы сабақтар оларды қызықты, ойластырылған, ұтқыр етуге мүмкіндік береді. Іс жүзінде кез келген материал қолданылады, сабаққа көптеген энциклопедиялар, репродукциялар, аудио-сүйемелдеу дайындау қажеттілігі жоқ - осының барлығы алдын ала дайын және шағын компакт-дискіде ұсталады.
Акт қолданумен сабақтар бастауыш мектепте өте өзекті. 1-4 сынып оқушылары көрнекі-бейнелі ойлау қабілетіне ие, сондықтан оларды оқыту өте маңызды. Айтпақшы, бұл жерде компьютерлік слайдтардың, анимацияның жарықтығы мен қызықтылығы бар.
Бастауыш мектепте әртүрлі сабақтарда АКТ-ны пайдалану оқытудың түсіндірмелі-иллюстрацияланған тәсілінен баланың оқу іс-әрекетінің белсенді субъектісі болатын әрекет ету тәсіліне көшуге мүмкіндік береді. Бұл оқушылардың білімді саналы меңгеруіне ықпал етеді.
Заманауи компьютерлік технологиялар білім беру процесін дамытуға үлкен мүмкіндік береді. К. Д. Ушинский: Балалар табиғаты көрнекілікті қажет етеді деген [2].
Соңғы жылдары бізде технологиялық ілгерілеу орын алды. Кеше фантастика болып көрінген нәрсе біздің өмірімізге енді. Балалар қоғамның ең қызықты бөлігі ретінде барлық жаңалықтарды жұтады.
Олар ұялы телефондарды, компьютерлерді, әртүрлі DVD-плеерлерді және т. б. сенімді түрде пайдаланады. Нәтижесінде оқушылардың сабақтардағы танымдық белсенділігі, ойлау және өз бетінше жұмыс істеуге, сондай-ақ жай ғана оқуға деген ынтасы төмендейді. Сондықтан бізге, мұғалімдерге үнемі сабақ жүргізудің ең тиімді тәсілдерін іздеуге тура келеді.
Сүйемелдеу - бұл бала мен жасөспірімді толыққанды дамыту және табысты оқыту үшін оңтайлы жағдай жасауға бағытталған, олардың дамуына, мектептегі өзара іс-қимыл жағдайында саналы және дербес кәсіби таңдауға ықпал ететін әкімшіліктің, педагогтар мен психологтың кәсіби қызметінің жүйесі.
Білім беру үдерісі - көп қырлы және полиморфты өзара іс-қимыл. Бұл оқушы мен мұғалімнің оқу немесе дәлірек айтқанда: оқу-педагогикалық өзара іс-қимылы; бұл оқушылардың өзара іс-қимылы; бұл оқу-педагогикалық өзара іс-қимылға әр түрлі әсер ететін тұлғааралық өзара іс-қимыл.
Білім беру процесі - бұл дамытушы және білім беру міндеттерін шешуге бағытталған педагогтар мен тәрбиеленушілердің арнайы ұйымдастырылған, мақсатты өзара іс-қимылы. Педагогтар мен тәрбиеленушілер қайраткерлер, субъектілер ретінде педагогикалық процестің басты құрамдас бөлігі болып табылады.
Ілесіп жүрудің келесі түрлері бөлінеді:
- Мұғалім қызметін ғылыми-әдістемелік сүйемелдеу - бұл барлық кәсіби қызмет барысында оның дамуы мен өзін-өзі анықтауға ықпал ететін туындаған қиындықтарды шешуде мұғалімге жан-жақты көмек көрсетуге бағытталған өзара байланысты мақсатты іс-әрекеттер, іс-шаралар кешені. Ғылыми-әдістемелік сүйемелдеу мәселелерін қазіргі зерттеушілер, атап айтқанда, М. Н. Певзнер, В. И. Снегурова, Е. И. Винтер оқытудың дәстүрлі формаларына қарағанда мұғалімдердің қызметін ғылыми-әдістемелік сүйемелдеудің мынадай артықшылықтары бар: анағұрлым дараландырылған және икемді; неғұрлым жұқа құрал-саймандары бар; көбінесе ол жұмыс істейтін кәсіпқойдың, білім беру мекемесінің, сондай-ақ жалпы білім беру жүйесінің даму серпінін ескереді; мұғалімнің басқа оқыту субъектілерімен тұрақты өзара іс-қимылын қамтамасыз етуді көздейді; берілген траекторияны тұрақты қадағалауды жүзеге асыру, бақылау және түзету рәсімдерін пайдалану.
- Тұлғаны психологиялық сүйемелдеу - бұл мектептегі өзара іс-қимыл жағдайында баланың табысты оқуы мен психикалық дамуы үшін әлеуметтік-психологиялық жағдай жасауға бағытталған психологтың кәсіби қызметінің жүйесі (М. Р. Битянова, 2000).
- Білім беру процесін ақпараттық сүйемелдеу (ББПАС) - ақпараттық-педагогикалық қызметтің құрамдас бөлігі ретінде субъектілердің әлеуметтік, педагогикалық және техникалық ұйымдастырылған өзара іс-қимылы болып табылады. ББАЖ қарастырылған барлық бағыттарын іске асыру білім беру қызметі субъектісінің заманауи ақпараттық қоғам жағдайларына бейімделуіне мүмкіндік береді [20].
1.2 Бастауыш мектепте білім беру процесінде қолданылатын электронды оқыту жүйелер
Бастауыш мектеп-баланың әрі қарай оқуы сапасына байланысты болатын іргетас және бұл бастауыш мектеп мұғалімдеріне ерекше жауапкершілік жүктейді.
Ұзақ уақыт бойы бастауыш мектеп білім беру жүйесінде дағды мектебі болып табылды, яғни оқушы оқу, жазу, әрі қарай білім алу үшін есеп сияқты негізгі дағдыларды меңгеруі тиіс білім сатысы ретінде қарастырылды.
Бүгін бастауыш мектеп басқаша көрінеді. Бүгінгі күні ол білім беру жүйесінде баланың алғашқы тәжірибесі - өз білім беру күшін сынайтын орын болуы тиіс. Бұл кезеңде белсенділікті, дербестікті дамыту, танымдық белсенділікті сақтау және баланың білім әлеміне үйлесімді кіруі үшін жағдай жасау, оның денсаулығы мен эмоционалдық әл-ауқатын қолдау маңызды. Оқушылардың осы қасиеттері білім беру процесіне АКТ енгізумен дамып келеді.
Ақпараттық технологияларды пайдалану тәжірибесі дәстүрлі сабақ шеңберінде акт дидактикалық ойластырылған қолдану жағдайында оқу үдерісін дараландыру және саралау үшін шексіз мүмкіндіктер пайда болатынын көрсетеді. Олар білім алушыларға дәстүрлі емес ақпарат көздеріне қолжетімділікті ашады, өзіндік жұмыстың тиімділігін арттырады, шығармашылық, шеберлік пен дағдыларды алу және бекіту үшін мүлдем жаңа мүмкіндіктер береді, оқытудың жаңа формалары мен әдістерін іске асыруға мүмкіндік береді.
Әрбір оқушының өзіндік білім траекториясын дамыту қамтамасыз етіледі. Оқу процесінің айтарлықтай өзгеруі, оны табысты оқыту үшін қажетті негізгі процестер ретінде ойлауды, қиялды дамытуға қайта бағдарлау орын алады; оқушылардың танымдық іс-әрекетін тиімді ұйымдастыру қамтамасыз етіледі [18].
С. А. Зайцеваның пікірінше, қазіргі уақытта білім беруде компьютерлік техниканы енгізудің келесі негізгі бағыттарын бөліп көрсету қабылданған:
- Компьютерлік техниканы оқыту процесін жетілдіретін, оның сапасы мен тиімділігін арттыратын оқыту құралы ретінде пайдалану.
- Компьютерлік технологияларды оқыту, өзін және шындықты тану құралы ретінде қолдану.
- Компьютерлік және басқа да заманауи ақпараттық технологиялар құралдарын зерттеу объектісі ретінде қарастыру.
- Жаңа ақпараттық технологиялар құралдарын білім алушының шығармашылық даму құралы ретінде пайдалану.
- Компьютерлік техниканы бақылау, түзету, тестілеу және психодиагностика процестерін автоматтандыру құралы ретінде пайдалану.
- Педагогикалық тәжірибені, әдістемелік және оқу әдебиетін беру және алу мақсатында ақпараттық технологиялар құралдарын пайдалану негізінде коммуникацияларды ұйымдастыру.
- Зияткерлік бос уақытты ұйымдастыру үшін заманауи ақпараттық технологиялар құралдарын пайдалану.
- Қазіргі заманғы ақпараттық технологиялар жүйесін қолдану негізінде оқу орны мен оқу процесін басқаруды қарқындату және жетілдіру.
Әдістемелік жұмыста (оқу-әдістемелік, сондай-ақ ғылыми-әдістемелік бағыттағы) АКТ-ны табысты қолдану үшін оқытушы ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың әртүрлі түрлері туралы жақсы хабардар болуы және олардың кейбірін іс жүзінде қолдана білуі, жаңа жағдайларда оқушылардың оқу-танымдық қызметін ұйымдастыра білуі тиіс [1].
А. И. Гусеваның пікірінше, оқу үрдісінде қолданылатын негізгі ақпараттық-коммуникациялық технологияларға:
- Word, Excel, PowerPoint, Access оқу материалдарын дайындауға мүмкіндік беретін офистік технологиялар;
- Жергілікті мектеп және жаһандық Интернет желісі шеңберінде оқу материалдарын жеткізуді жүзеге асыратын және оларға қол жеткізуді реттейтін желілік технологиялар;
- Электрондық пошта, телеконференциялар, BBS тақталары, форумдар мен чаттар шеңберінде пайдаланушылар арасындағы өзара іс-қимылды ұйымдастыратын телекоммуникациялық технологиялар;
- Мектеп құжат айналымын, түрлі бақылау іс-шараларын, оқу орнын басқаруды қамтамасыз ететін арнайы қолданбалы бағдарламалық құралдардың кең спектрі;
- Оқу мақсатындағы бағдарламалық кешендерді әзірлеу құралдары (HTML құжаттарынан виртуалды әлемге және виртуалды зертханаларға дейін) жатады [23].
2-бөлім. Бастауыш мектептің білім беру үдерісінде электронды оқыту жүйесін практикалық қолдану
2.1 Электронды оқыту жүйесін қолданудағы бастауыш сынып мұғалімінің құзыреттілігі
Білім берудегі ақпараттық және коммуникациялық технологиялар саласындағы мұғалімдерді кәсіби даярлаудың негізгі міндеттері:
- оқу орнында АКТ-ны кеңінен қолдану жағдайында оқу сабақтарын әдістемелік сауатты ұйымдастыруға және өткізуге дайындық;
- әр түрлі сабақтарды өткізу кезінде, оқу және тәрбие қызметінің әр түрлерінде АКТ құралдарын пайдаланудың заманауи тәсілдері мен әдістерін меңгеру;
- білім беру жүйесінде жұмыс істейтін маманның кәсіби қызметінде АКТ құралдарын пайдалануды оқыту;
- оқу процесінде АКТ құралдарын тиімді қолдануға, соның ішінде білім беру мақсатындағы таратылған ақпараттық ресурстармен жұмыс істеуге оқыту;
- мультимедиа технологияларын (болашақта - "виртуалды шындық"), жасанды интеллект жүйесін, ақпаратты енгізу, жинақтау, өңдеу, беру, жедел басқаруды автоматтандыруды қамтамасыз ететін есептеуіш техника базасында жұмыс істейтін ақпараттық жүйелерді пайдалану жағдайында оқушының тұлғасын дамытуға бағытталған оқытуды тәжірибелік іске асыру мүмкіндіктерімен танысу;
- ақпараттық және коммуникациялық технологиялар құралдарын жетілдіру және қарқынды даму жағдайында өзін-өзі дамыту, өзін-өзі дамыту және өзін-өзі жүзеге асыру үшін болашақ мұғалімге қажетті шығармашылық әлеуетті дамыту [3].
Алайда бастауыш мектепте оқушылардың денсаулығын сақтау және оқыту мен тәрбиелеуде жетістікке жету үшін кейбір қауіпсіздік шараларын сақтау қажет:
- мұғалім АКТ көмегімен қандай тақырыптарды жариялау керектігін және қандай дидактикалық міндеттерді шешу үшін қандай тақырыптарды анықтау керек;
- әрбір тақырыптық бөлімнің құрылымы бастауыш сыныптардағы ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz