Өгей шөп

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ
ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ.
" ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ МЕДИЦИНА КАФЕДРАСЫ"

Курстық жұмыс
Пән: Фармакология, токсикология және токсикологиялық сараптау (2).
Тақырыбы: Құрамында органикалық қышқылы мен тұздары бар улы өсімдіктермен
уланған малдың патологиялық материалына токсикологиялық баға беру.

Орындаған:Сыдықанова З.С. Тексерген: Билялов Е.Е.
Топтың студенті: ВС-105.

Қолы: _______
Қолы:_______
Тапсырған күні: ________
Бағасы:________

Күні:______________

Семей қаласы, 2014 жыл.

Жоспар.

І .Кіріспе.
ІІ .Негізгі бөлім.
2.1.Органикалық қышқылдар мен тұздарға жалпы сипаттама.

2.2.Құрамында органикалық қышқыл мен тұздары бар өсімдіктерге
сипаттама.(Таралуы,құрамы,қолданылу ы және тағы басқа).

2.3. Құрамында органикалық қышқылдар бар өсімдіктердің уланудағы жалпы
клиникалык көрінісі.

2.4. Құрамында органикалық қышқылдар бар өсімдіктердің жалпы уланудағы
малдың ағзасында,ішкі мүшелерінде патологиялық -анатомиялық өзгерістері.
2.5. Құрамында органикалық қышқылдар бар өсімдіктермен уланғанда
көрсетілетін алғашқы жәрдем және емдеу шаралары.
ІІІ. Қорытынды.
IV.Қолданылған әдебиеттер.

Кіріспе.
Мал денсаулығын сақтап, өнімділігін арттыру азық қорына негізделеді.
Сапалы азық қорынсыз шаруашылықтағы мал басының өсіп жетілуіне және
өнімділігіне әсер ететін сыртқы ортаның ең күшті факторы –қоректік
заттардың жеткілікті де қажетті түрде жеткізілуі мүмін.
Жануарлардың жоғары өнімділігін қамтамасыз етуші фактор ретінде
ондағы азықтың маңызы өте зор. Яғни малдың денсаулығын сақтауы, белгілі
бір жұмысты атқаруы өсімдік және жануар тектес азықтардың құрамындағы
қоректік заттардың жеткілікті мөлшерде болуына байланысты.
Шаруашылықтағы мал басының қоректенуін
дұрыс ұйымдастыру үшін жеткілікті жемшөп қоры жиналуы керек. Жақсы мал
азығының қоры мал шаруашылығын дамытудың ең басты шарты болып отыр.
Малды дұрыс өсіру мал өнімін алу және мал басын көбейту үшін оны
қоректік заттармен қамтамасыз ететін азық қорының базасы болуы керек.
Қазіргі таңда Республикамызда сапалы мал өнімінің өнімдерін даярлауда
оған басты назар аударуда. Соған байланысты ауыл шаруашылығына көп көңіл
бөлінуде. Құлдырау заманы өткеннен кейін 2003 жылдан бастап ауыл
шаруашылығына шешімдер шықты. Асылдандыру жұмысына бетбұрыс жасауы жаңа
технологиялар инабациялық технологияларды кіргізу және биотехнологияны ауыл
шаруашылығына кіргізу. Жаңа лабораториялар ашуға жол ашылды. Мал
шаруашылығының жоғары сатыға көтерілуі үшін жоғары білімді ізденіс
жолындағы мамандар керек.
Азық сапасы ең алдымен оның химиялық құрамы мен қоректік затқа байлығы
және берілген малға жұғымдылығымен айғақталады. Оны жете зерттеп,
күнделікті бағалау үшін азық биохимиясын, гигиенасын және азықтандыру
тұғысынан құнарлығын білу қажет. Елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың айтқанындай:
“біз мына дағдарыстан мұнай және ауыл шаруашылықтың арқасында шыға аламыз”,
- деді. Ауыл шаруашылығын көркейту, яғни мал шаруашылығы мен егін
шаруашылығы біздің қолымызда.

2.1.Органикалық қышқылдар мен тұздарға жалпы сипаттама.

Р.Бойль химияға органикалық қышқылдар мен негіздер жайлы түсінікті енгізген
болатын. Ол кездегі қышқылдар мен негіздердің анықтамасы олардың қасиетін
тікелей көруге, байқауға оны баяндай айтуға (түсі, түрі, бояуы, дәмі және
т.б.) негізделді.Сулы ерітіндідегі электролиттік диссоцация құбылысының
ашылуы келесі анықтаманы (Аррениус бойынша) қабылдаукеректігінеәкеледі.
Органикалық қышқылдар – құрамында карбоксил тобы (COOH) бар органикалық
қосылыстар. Көмірсутек радикалдарының табиғатына байланысты органикалық
қышқылдар алифатты (қаныққан, қанықпаған), алициклді және ароматты болып
бөлінеді.
Органикалық қосылыстар – құрамында негізгі элемент ретінде әрдайым көміртек
атомы болатын химиялық қосылыстар (көміртек оксидтері, көмір қышқылы және
оның тұздарынан басқалары). Адам ертеден табиғи бояу, қамыс қантын, әр
түрлі майларды, тағы басқа пайдалана білген. Көміртек атомының өзара және
көптеген өзге элементтердің атомдарымен химиялық байланысқа түсуіне орай
органикалық қосылыстардың саны 5 млн-нан асты.

2.2.Құрамында органикалық қышқыл мен тұздары бар өсімдіктерге сипаттама.
Дәрілік өсімдіктердің емдік қасиеті ондағы белсенді заттар(әр түрлы
органикалық, май, сүт қышқылдары биохимиялық тұрғыдан немесе химиялық
құрамы мөлшерінде және олардың адам,үй жануарларының организміне тигізетін
физиологиялық әсеріне байланысты. Биологиялық белсенді заттар өсімдіктердің
барлық бөліктерінде немесе оның кейбір бөліктерінде болуы ықтимал. Одан
басқа, түрлі белсенді заттардың саны мен сапасы өсімдіктердің өсіп-өну
кезеңіне байланысты. Сол себепті, дәрілік өсімдіктердің шикіатын дайындауда
оларда қай уақытта жэне қай өсу кезеңінде жинауды білу керек.
Өсімдіктерде болатын биологиялық белсенді заттар эртүрлі органикалық
қосылыстарға енеді. Олар — алколоидтар, гликозидтер, сапониндер, эфир жэне
шыны майлары, органикалық қышқылдар, витаминдер, фитонциндер, тағы
басқалары бар.

Өгей шөп.Биіктігі 15 – 20 см, күрделі гүлдер тұқымдас, көп жылдық шөптес
тектес өсімдік.
Ерте көктемде тамыр сабағынан бір жылдық сабағы өсіп шығады. Мамыр айының
екінші жартысында бұл сабақтар гүлдейді де, солып қалады. Дәл осы кезде
сағақтары ұзын, үш бұрышты жапырақтар тамырдан тікелей өсіп шығады. Осы
жапырақтар дәрілік шикізат ретінде пайдаланылады. Сабағы тік өседі,
жапырақтары гүлдеген кезде ғана шығады. өсімдік наурыз айынан бастап, мамыр
айының соңына дейін гүлдейді. Гүлдері сарғыш түсті, жеке – жеке гүл
шоғырларын құрайды. Жапырағының астыңғы беті жұмсақ жылы; ал үстінгі беті
қатты және суық болады. Өсімдіктің осы қасиетіне қарай халық оны өгей шөп
деп атаған .
Таралуы: Қазақстанның барлық аймақтарында өседі. әсіресе Қазақстанның
Оңтүстік аймақтарда жиі кездеседі. Ылғалды, құмды жерлерде, өзен
жағалауларында жақсы өседі.
Сақталуы:Дәрілік шикізат ретінде тамырынан тікелей өсіп шыққан
жапырақтарын мамыр, маусым айларында жинап алады да, аса құрғатпай көлеңке
жерде кептіреді. Қағаздан, полиэтиленнен жасалған қапшықтарда, құрғақ
бөлмелерде сақтайды. Жинау барысында және кептірген кезде қарайып кеткен
жапырақтар алынып тасталуы керек.
Химиялық құрамы: ащы гликозидтер, эфир майлары, дубильдік заттар,
аскорбин және шырын қышқылдары, каротин, т.б. заттар бар.
Қолданылуы:Мал дәрігерлік тәжірибеде өгей шөпті басқа да дәрілік шөптерге,
антибиотиктер мен химиялық препараттармен қосылып өкпе ауруларын емдеуде
қолданылады. Семейдің Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің
Ветеринариялық медицина кафедрасының ғалымдары өгей шөптің тұнбасын
кешенді түрде оттегімен байытылған ортада шашыратып, дем алдыру арқылы,
бронхопневманиямен ауырған төлдерді емдеуде жақсы нәтиже алған.
Өгей шөптің дәрілік шикізаты қызыл таспа,қалақай, шайқурай, көкпек,
қазанақ, киікоты өсімдіктерінің дәрілік шикізаттарымен кешенді түрде
қолданады. Ол үшін олардың әрқайсысынан 10 граммнан шикізат алып, 1,5 литр
суға 10 – 15 минут қайнатады. Суытып, дәкемен сүзеді. Осылай алынған тұнба
өкпесі өңеші қабынып, жөтеліп тұрған құлын мен бұзауға 20 – 30 мл, қозыға 5
– 10 мл мөлшерінде күніне 3 рет ішкізіледі.
Жалпы мал дәрігерлерінің тәжірибесінде дәрілік шикізат малға мынандай
мөлшерде беріледі: ірі қара мен жылқыларға 20 – 50 гр, марқа қозы мен
шошқаларға 5 – 10 гр.
Халық емшілері өгей шөптен жасалған тұнба жөтелді басатын күшті дәрі
деп есептеп, дұрыс қолдана білген. Мәселен, өсімдіктің құрғақ жапырағын
тынысы тарылып, ентігетін адамға кәдімгі темекі секілді қағазға орап
шеккізіп емдеген.

Атқұлақ немесе Қымыздық. Биіктігі 120 см,көпжылдық шөп тәріздес өсімдік.

Тамыры жуан,етті. Сабағы түзу өседі. Жапырағы үш бұрышты ұзын, шатыры
доғал.
Гүлдері майда,көкшіл жасыл түсті, сыпыртқы сияқты шоғырланып тұрады.
Маусым-шілде айларында гүлдейді.Жемісі шілде айында піседі.

Таралуы.Республикамыздың шығыс,солтүстік аймақтарында мал
жайылымдарында,шабындықтарда,орман шеттерінде және шалғынды жерлерде өседі.

Дәрілік шикізат ретінде жапырағы,гүлі мен жемісі маусым айында,ал тамыры
мен бұтақшалары тамыз – қыркүйек айларында дайындалады.
Тамыры мен бұтақшалары жиналғаннан кейін суық сумен жуылып, ұсақтап
кесіліп, кептіріледі. Дұрыстап кептірілген тамыр қолмен қысқанда сынады.
Жапырақтары көлеңкелі жерде кептіріледі. Жақсы дайындалған шикізат екі
жылға дейін сақталады.

Химиялық құрамы антрогликозидтер (іш айдайтын),илік заттар,органикалық
қышқылдар,каротин,аскорбин қышқылы,аздаған темір бар.
Қолданылуы: 1:20 қатынасында жасалған тұнбасын бұзауға 300-400мл,қозыға 50-
100 мл мөлшерінде күніне үш рет ішкізгенде олардың іш өтуі тиылады.Тұнба
жасау үшін шикізаттың 20грамы 1 литр қайнаған суға салынып,30минут
тұндырылады да,дәкемен жақсылап сүзіледі.

Халық емінде қымыздықтың жапырағын малдың қатты қышитын тері қотыры мен
жарасын емдеуге ертеден қолданылған.Ал медецинада өсімдік тамырының
спирттегі ерітіндісімен бүгінде ревматизм ауруы мен тамақтың қарлығуын
емдейді.

Зығыр – биіктігі 70-100 сантиметрге дейін жететін,сабағы тік өсетін,көп
жылдық өсімдік.Жапырақтары көп,кезектесіп орналасқан ,қандауырдың пішініне
ұқсас.Гүлдері көкшіл түсті,ірі,бес-бестен орналасқан.Жемісі бес жерден
ашылатын қауашақ.Сырты жылтыр,түсі қоңыр,жұмыртқа тәрізді тұқымдары
бар.Маусым айының екінші жартысынан бастап тамыз айына дейін
гүлдейді.Жемісі тамыздың бас кезінде піседі.
Таралуы: Мәдени өсімдіктердің қатарынажатады. Бірақ егістіктердің арасында,
жол жиектерінде, ескі мал қораларының маңында жабайы түрлері де кездеседі.
Республикамыздың оңтүстік аймақтарда, Орал облысының жерлерінде өседі.
Дәрілік шикізат ретінде зығырдың тұқымы және шөбі жиналады.Шөбі өсімдік
гулдеген кезде, ал тұқымы қыркүйек айында жиналып қалады.
Химиялық құрамы майлар,белоктар,органикалық қышқылдар тағы басқа қосылыстар
бар.
Қолданылуы.Арнайы зығыр майын дайындайды.Ол тамақ өнеркәсібінде және
медицинада жиі пайдаланылады.
Құрамындағы линамариннің месқарынның, жұмыршақ қарынның, ішектердің
жиырылып-созылуын реттеп отыратын қасиетіне қарай мал дәрігерлік тәжірибеде
ас қорыту жүйесінің ауруларының емдеу үшін қолданады.Дәрілік өсімдіктердің
бір ерекшелігі ол қатарынан жүрек-қан тамыр жүйесі мен күйіс ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.