Фосфор органикалық қосылыстар

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі Семей қаласының
Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті
Аграрлық факультеті
Ветеринариялық санитария кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Пәні: Фармакология,токсикология және токсикологиялық талдау ІІ
Тақырыбы:Пестицидтермен улану

Орындаған: Байзақ Н.С
Тексерген: Билялов Е.Е
Топ студенті: ВС-403

Қолы: _______
Қолы:_______
Тапсырған күні: ___ ___ 2017 Күні:
___ ____ 2017

Бағасы:________

Комиссия мүшелері: Қолы:

_______
_______

Семей қаласы
2017 жыл

Мазмұны:

І.Кіріспе ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ..3
ІІ.Әдебиетке
шолу ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ..4
ІІІ.Негізгі бөлім
3.1. Пестицидтерге жалпы
сипаттама ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ..6
3.2. Пестицидтермен улануды анықтау
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... .9
3.3. Фосфор органикалық қосылыстар
... ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... .10
3.4. Хлор органикалық З
қосылыстар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
3.5. Пестицидтермен улану кезінде еттің және басқада сойыс
өнімдерінің ветеринариялық – санитариялық
сараптамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..16
3.6 Сойыс өнімдерінің және сүт өнімдерінің пестицидтермен улану кезіндегі
ветеринариялық санитариялық бағасы ... ... ... ... ... ... ...17
IV. Өзіндік зерттеу
4.1.Шаруашылыққа
сипаттама ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
4.2.Шаруашылықтың індеттік
жағдайы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
4.3.Шаруашылықтағы малдардың пестицидтермен улануы ... ... ... 18
4.4.Ауру малдың
тарихы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
..18
4.5.Жалпы
зерттеу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ..19
4.6.
Курация ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... 20
4.7.Пестицидтермен улану кезіндеі ветеринариялық-санитариялық
сараптау ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... .. ...22
ІV.
Қорытынды ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ..25
V.
Ұсыныстар ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... .26
VІ. Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
..27

Кіріспе
Токсикология грек тілінен аударғанда toxicon-у, logos- ғылым деген
мағынаны білдіреді, яғни улар туралы ғылым. Ветеринарлық токсикология
ғылымы улы заттың қасиетін ауыл шаруашылығында жабайы жануарлардың құс,
балық және ара организміне әсерін жануарлар ағзасында улы заттың жиналуын
және өнімдер арқылы (ет, сүт, жұмыртқа) шығуын оқытады.
Токсикология пәні басқа да ветеринарлық ғылымдармен фармакология,
биохимия, клиникалық диагностика, терапия, паталогиялық анатомия,
ветеринарлық- санитарлық экспертиза, микробиологиямен тығыз байланысты.
Кейінгі уақытта ветеринариялық токсикологияны аналитикалық химия мен
байланыстырып қолданады.
Токсикодинамикасы – токсикалық әсерімен молекулярлық негізін құрайтын
ферменттермен удың бірнешелік реакциясын ескеріп, жануарлар ағзасына улы
заттың токсикалық әсерін, механизмінің сұрақтарын қарастырады. Себебі,
уланған кезде диагноз қою удың организмде таралуы, малдың өнімі мен жем-
шөбіне ветеринарлық – санитарлық баға беру үшін керек.
Токсикокенетикасы – ауыл шаруашылығының жіті, созылмалы улану кезінде
улы заттың бөлінуін, жиналуын, таралу заңдылықтарын қарастырады.
Химиялық заттар немесе химиялық қосылыстар, пайдасы жоқ өсімдіктер
мен жануарларды өлтіруге арналған, сонымен қатар өсімдіктің өсуін реттеуші,
дифолиант, делкан ретінде қолданылатын заттарды пестицидтер деп атайды.
Мақсаты: ауыл шаруашылығында кеңінен зиянкес насекомдарға, кенелерге
қарсы қолданылатын химиялық заттар. Осы курстық жұмысымның мақсаты
пестицидтермен улануды және хлор және фосфор органикалық қосылыстармен
уланудың алдын-алу. Осы тақырып бойынша өзімнің білімімді жетілдіру.
Пестицидтердің биологиялық табиғи түрі бар – микроорганизмдермен
өнімдері, олар химиялық пестицидтерден соң пайда болып және зияндылығы
төмен болып табылады. Эффекті жоғарлауына көбіне арнаулы препараттар
қолданылады. Олардың аттары аралас пестицидтер деп аталады. Аралас
пестицидтердің құрамына фосфор және хлор органикалық қосылыстар құрамында
иеталы бар пестицидтер, симм – триозин және басқа да заттар пестицидтің
пайда болуымен сипатталады.
Хлор органикалық қосылыстар мен хлор органикалық пестицидтер өсімдікті
насеком мен құрт-құмырсқадан қорғау үшін кеңінен қолданылады. Хлор
органикалық қосылыс көп мөлшерде қоршаған ортаны ластап, жануардың ұлпа
талшықтарына жиналып, ол азық түліктің санитарлық сапасын түсіреді. Сол
себептен оны ауыл шаруашылығында қолдануға тиым салды. Пестицидтердің
қалдықтарымен ластануы жануардың азықтары мен өнімділігін жылдам
төмендетеді.

Әдебиетке шолу

Д. Д. Полоздың мәлімдеуі бойынша жіті түрде улануы кезінде мүйізді ірі
қаралардың терілері көп паразиттерге қарсы зарарсыздандырылғаннан кейін 15-
20 минут жүргізіледі. Бұл кезде хлорофос ертінділері қолданылады. Ол 80-
900С қайнаған суда 12-16 сағат ішінде қолданылады. Бұл кезде тез
қозғалулар, көздің және құлақтың рефлекстері, қозғалыс координациясының
бұзылуы, қабырға бұлшықеттерінің зақымдануы, қозғалыстың қамтамасыз
етілмеуі байқалады. Содан кейін жануар талып гиперсолевация, тілдің
салдануы, миоз және тыныс алудың бұзылуы пайда болады. Содан кейін қабырға
бұлшықеттерінің тонусы төмендеп, қалтырауы пайда болады және несептің ұстай
алмауы пайда болады. Жануарлар бұл кезде 1-2 сағаттан кейін тұншығудан және
бұлшық еттің салдануынан өледі.
И. В. Сидоровтың мәліметі бойынша хлор органикалық қосылыспен уланған
үй жануарлардың әр түрін зерттеп, олардың патологиялық іс-әрекеттерін
бақылады. Бұл топқа жататын қосылыстар кілегей қабықпен терінің әлсіз жерін
тітіркендіреді.
Н. В. Жуленканың көрсетуі бойынша хлор органикалық қосылыс мықты
препарат, жартылай ыдырау периоды екі жылдан кем болмайды. Осы препарат
елімізде ауыл шаруашылығында қолдануға тиым салынған. Себебі, ол
биологиялық концентірленген болып келеді. Соңғы он жылда хлор органикалық
қосылыспен улану тіркелмеген.
М. А. Клисенконың пайымдауы бойынша анализ мәліметі фосфор органикалық
қосылысы дұрыс қалыптаспайды және пестицидтерді негізінен хромотография
энзиндерімен бірге қолданады.
Н. В. Жуленко, М. И. Равинович, Р. А. Талаповтардың мәлімдемесі
бойынша пестицидтердің биологиялық түрі бар- микроорганизмдер мен өнімдері,
олар химиялық пестицидтерден соң пайда болады және зияндылығы төмен болып
табылады.
А. Г. Генецинскийдің пайымдауы бойынша фосфор органикалық
қосылыстарының әсер ету механизміне ең алғаш рет зерттеулер 1938 жылы
Германияда жүргізілді. Сонымен қатар аналитикалық зерттеулерді Англияда
Эдриан, Ремдберг, Килби және тағы басқа, ал совет үкіметінде А. Г.
Генецинский жүргізді.
Д. Д. Полоздың айтуы бойынша жануарларда тәбеттің төмендеуі, жалпы
күйзеліс, дене салмағының төмендеуі, миоз, сілекей ағу, қозғалыстың
төмендеуі, ұзақ іш өту, жиі несеп шығу, бұлшық еттің әлсіреуі, жануарлардың
өлімге ұшырауы оның арықтап кетуі және дене температурасының түсуі және
кематоздық жағдайы байқалады.
А. Е. Арбузов үш валентті фосфор қышқылы эфирімен бес валентті фосфор
қосылыстарын алудың жаңа жолын ұсынды. 1906 жылы фосфор қышқылдарының
эфирлерінің синтезін алу жолдарын ұсынды. Фосфор органикалық қосылыстарының
әр түрлі структурасын ауыл шаруашылығында инсектоцид, акарацид, фунгицид
ретінде қолданды. Ең алғаш рет фосфор органикалық қосылыстар синтезі 1820
жылы фосфор қышқылдарының спирттер этирефикациясы реакциясы арқылы жүзеге
асырылды. 1847 жылы француз оқымыстысы Тенардтың эксперименттері негізінде
көптеген фосфиндер синтезделді. Фосфор органикалық қосылыстардың зерттеу
жұмыстарының дамуы Мехаэлис пен Арбузовтың жұмыстары нәтижесінде интенсивті
даму пайда болды. 1903-1915 жылдары Мехаэлис аминделген фосфор
қосылыстарының, тиофосфор қышқылдарының синтезі туралы фундементальді
жұмыстарын жарыққа шығарды. Мехаэлис және Беккердің алыңған реакциялары
галоидалкилдер мен диалкилфосфидтерден, алкилфосфоид эфир алуға мүмкіндік
берді.

3.1 Пестицидтерге жалпы сипаттама

Химиялық заттар немесе химиялық қосылыстар, пайдасы жоқ өсімдіктер мен
жануарларды өлтіруге арналған, сонымен қатар өсімдіктің өсуін реттеуші,
дифолиант, делкан ретінде қолданылатын заттарды пестицидтер деп атайды.
Пестицидтер ауыл шаруашылығында кеңінен зиянкес насекомдарға,
кенелерге қарсы қолданылатын химиялық заттар. Өндірістік тағайындалуына
байланысты пестицидтер келесі топтарға бөлінеді:
1) Акарацидтер – кенелерге қарсы қолданылатын заттар.
2) Альгицидтер – тоған су зиянкестеріне қарсы қолданылатын заттар.
3) Афицидтер - өсімдік зиянкестеріне қарсы қолданылатын заттар.
4) Гербицидтер – арам шөптермен күресетін заттар.
5) Зооцидтер – кеміргіштерге қарсы қолданылатын заттар.
6) Инсектоцидтер – зиянкес насекомдарға қарсы қолданылатын заттар.
7) Малюскацидтер – малюскаларға қарсы қолданылатын заттар.
8) Фунгицидтер – саңырауқұлақтарға қарсы қолданылатын заттар.
9) Овоцидтер – насекомдар жұмыртқаларын жою үшін қолданылатын заттар.
10) Нематоцидтер – ірі құрттар үшін қолданылатын заттар.
11) Өсімдіктің өсуін реттегіш - өсімдіктің өсуіне және дамуына әсер
ететін заттар.
12) Бактерицидтер – ауруды тудыратын бактериаларды жою үшін
қолданылатын заттар.
13) Репеллент – насекомдарды қорқыту үшін қолданылатын препарат.
14) Антрактант – пестицидтнрдің жалпы атауы. Насекомдарды еліктету.
15) Арбацид – пайдасыз ағаш сүресі мен өсімдіктің қуыстарын жою үшін
қолданылады.
16) Антисептик – теректер мен металды материалдарды микроорганизмдердің
әсерінен бұзылуынан сақтайды.
Пестицидтер мемлекеттік стандарт бойынша өзінің қауіпсіздік
дәрежесіне байланысты 4 топқа бөлінеді:
1) Аса қауіпті- орташа өнім дозасы асқорыту жолы арқылы түсіп, жануалар
ағзасына 15 мгкг салмағына құрайды.
2) Қауіптілігі жоғары- өлім дозасы асқазан арқылы түсіп жануарлар
ағзасына түскеннен соң 15-150 мгкг-ға дейін құрайды.
3) Қауіптілігі орташа- өлім дозасы асқазан арқылы жануар ағзасына
түскеннен соң 151-5000 мгкг құрайды.
4) Қауіптілігі төмен- өлім дозасы 5000 мгкг салмағынан жоғары.
Қазіргі уақытта жер шаруашылығында, мал шаруашылығында әр түрлі
химиялық затттарды қолданып өсімдік арам шөбі мен жануарлар паразиттерін
жоюға болады.
Бұл заттар пестицидтер немесе улы химикаттар деген атауға ие болды.
(латынша.pestis-зиянды, caedo- өлтіру.) Пестицидтер бүкіл дүние жүзінде кең
тараған және өсімдікті арам шөптен, жануарларды аурудан, зиянкес
насекомдардан қорғайды.
Пестицидтердің биологиялық табиғи түрі бар – микроорганизмдермен
өнімдері, олар химиялық пестицидтерден соң пайда болып және зияндылығы
төмен болып табылады. Эффекті жоғарлауына көбіне арнаулы препараттар
қолданылады. Олардың аттары аралас пестицидтер деп аталады. Аралас
пестицидтердің құрамына фосфор және хлор органикалық қолсылыстар құрамында
иеталы бар пестицидтер, симм – триозин және басқа да заттар песитицидтің
пайда болуымен сипатталады. Жәндіктер мен кенелерге механикалық әсер ету
бойынша препараттарға бөлінеді, контакттық қозғалыс бойынша оларды өлімге
ұшыратады. Жабынды хитинді қатты қабық арқылы ішке енеді, азық арқылы енген
инсектоцид ішектік деп аталады. Жүйелік препараттар бүйрек және өсімдіктің
қан тамыр системасы бойынша сорылып бүйрек пен жапырақтардың сорылуы арқылы
ішектікті зақымдайды. Фуменгеттер кенелер мен басқада зиянкестерге кеңірдек
арқылы енеді, кейбір препараттар кенелердің тыныс алу жүйесін бітеп, оларды
өлімге әкеледі. Мысалы : минерал майлар.
Жануарлар мен өсімдіктердің өнімін жақсарту үшін ауыл шаруашылығында
агрохимиялық заттар қолданылады. Оған минералды тыңайтқыштар, кешенді және
толықтырылған микроэлементтер, жекеленген органикалық микроэлементтер,
органикалық тыңайтқыштар, торфан гуленов қышқылы, жем-шөп консерванты мен
қосалқы жем-шөп жануарлар үшін қолданылады.
Фугецидтердің әсері байланыстырушы және жүйелі болуы мүмкін. Олар
төмендегі сатыдағы саңырауқұлақтардың өліміне, вегетативті ауруларды
тудырыды. Гербицидтер жалпы және талғалмалы әрекет. Ол тұқым мен түбір
жүйесіне байланысты түрде әсер еткенде арам шөптер жойылады. Сонымен қатар
өсімдіктің қай бөліміне түссе, сол жер зақымданады.
Пестицидтер улағыштық және төзімділік эко жүйе бойынша бірнеше
топтарға бөлінеді:
1. Өте төзімді пестицидтер –табиғи жағдайдағы жартылай ыдырау периоды
1-2 жылға дейін.
2. Төзімді пестицидтер- жартылай ыдырау периоды 6 айдан 1 жылға дейін.
3. Төзімділігі орташа пестицидтер – жартылай ыдырау периоды 1 ай.
Төзімді пестицидтерді көп қолдануға болмайды. Егер оның жартылай
ыдырау периоды 2 жылдан және одан асып кеткен кезде қолдануға болмайды. Тез
кумулятивті әсер беретін препараттарды қолдануға болмайды. Олар шамалы
мөлшерде жануарлар мен адамдардың организміне түсіп, жиналып және кедергіге
ұшырайды. Егер олар аллергияға және мутагенге қарсы көрсетілімдер болса,
оларды қолдануға болмайды.
Пестицидтер және басқа да ветеринарлық препараттар емдік бағытта
қолданылатын аурудан алдын- ала сақтану үшін, жануар өнімділігінің
көтерілуі, дезинфиктанттар, антибиотиктер, сульфаниламидтер,
иммуностимулдеуші, қосымша жем- шөп және басқа да химиялық дәрілер,
жануарлардың денсаулығын жақсарту үшін қолданады. Ондағы қорытынды
стандартты және сертификатты препараттар алу, зерттеуде пестицидтерді
құжаттау. Бұны қорытындылап 15 күннің ішінде федералдық ветеринарлық және
фитосанитарлық қызметіне қадағалауға жібереді. Ветеринарлық және санитарлық
федералдық қызметті қадағалап бүкілресейлік мемлекеттік ғылыми ізденіс
институтында тексеріліп, стандарттау және сертификаттау препараттары мен
пестицидтердің негізгі анализдерін ұсынып, материалды тіркейді немесе оны
тіркеуден бас тартады.

3.2. Пестицидтермен улануды анықтау

1.Анализ жинау.
2. Клиникалық белгілері.
Анализ- жауапты адамнан ауру туралы мәлімет жинаймыз. Жануарды
паразиттерге қарсы өңдеу препараттарының мөлшері, аурудың белгілерінің
байқалуы.
Пестицидтермен уланғанда келесі белгілер байқалады: жануарлардан 15-
20 минуттан кейін байқалады. Орталық нерв жүйесінің қозуы нәтижесінен
жануардың жүріс- тұрысы бұзылады. Жүрек соғуы мен тыныс алуы жиіелейді,
егер жануарларға көмек көрсетілмесе, паталого- анатомиялық өзгерістер
жануардың асқазанын жарып сойғанда геморогиялық қабынулар байқалады.
Бауырда, бөтекеде, өкпеде дистрофиялық және никротикалық.
Қанның морфологиялық өзгерістерін байқаймыз. Қанның құрамындағы
эритроциттердің, лейкоциттердің, гемоглобиннің саны көбейеді. Қан қоюланады
және қанның биохимиялық өзгешеліктерін байқаймыз. Қанның құрамында
ферменттердің ацетилхолин эстеразының белгіленген мөлшерде және сарысу
құрамындағы натрий, калий иодары азаяды. Жалпы белок 30-40 пайызға
көбейеді. Пестицид уының белгілерін төмендету үшін калий ертіндісіне
асқазанды шаямыз.

3.3. Фосфор органикалық қосылыстар.

Фосфор-органикалық пестицид ауыл шаруашылығында кеңінен қолданылады,
инсектоакарацид, гербицид, фунгицид, дефалиан ретінде қолданылады. Өткен
жылдары фосфор органикалық қосылыстар өсімдіктер мен жануарлады насекомдар
мен кенелерден қорғаушы зат негізі болды. Ал жиі гербицид, дефалианд
ретінде қолданды. Қазіргі кезде синтетикалық пиретроидтарға қарағанда,
оларды аз масштабта қолданады. Тізімнен өсімдіктерді қорғаушы химялық
заттар және жоғары токсикалық фосфор органиалық қосылыстар, соның ішінде
метафоз, тиофоз, гетерефоз, корал, метилмеркаптофос, фталфос алынып
тасталды, ал аз көлемде хлорофосты және кейбіреулерін қолданады. Өсімдік
шаруашылығы мен ветеринарияда қазіргі уақытта инсектоцидті және акрацидті
фосфор органикалық қосылыстың мына препараттарды қолданады: актеллик,
фосбедид, антио,базудин неоцидол және диазол, Би-58 жаңа, фосфолид және
данадин, пириникс, карбофос, залон бұлардың құрамында малатион, байтекс,
фентион, сулетион, хлорофос, фостаквин және циодрин. Құрамында глифосаты
бар гербицид ретінде бетену, глеалку, глифер, глисал, глефоган, глефосат
қолданылады. 2001 жылы тізімндегі пестицидтердің арасына актио, хостаквик
және хлрофос алынып тасталды. Бидай, күрішті зақымдаушылардан қорғау үшін,
актеллик, базудин препараттарын қолданды.
Токсикодинамикасы. Ең біріншіден фосфор органикалық қосылыстың
билогиялық активтілігіне және арионды радикалды қышқылдығы әсер етеді. Оның
қышқылдығы жоғары болса, және барлық фосфор органикалық қосылыстардың оң
заряды жоғары болады, және барлық фосфор органикалық қосылыстардың
физиологиялық активтілігі жоғары болады. Барлық фосфор органикалық
қосылыстар өзінің құрамында Р=0 және Р=S группаларынан тұрады, Бұларға
молекулалардың, ацетихолин, эстероза белсенділік деңгейі тәуелді.
Фосфор органикалық қосылыс биохимиялық негізіне холенэстериоз
биологиялық белсенділігін төмендеі жатады. Бұл ацетил холиннің
сергиентативті индокализмнің төмендеуіне және оның холин қор жинаушы
синапстерде жиналуына әкеледі, нәтижесінде холин энергетикалық нерв
ұштарында және ганглияларда (холиномиметриялық әсер) тітіркендіру эфектісі
пайда болады.
Холина эстероздың беткі қабатында екі реакцияға түсуші пункт-анион
және эстероз бар екендігі белгілі. Анионды пунктті аминоқышқылдың ионы
ретінде белгілі, ол энзим ауытқуының құрамына кіреді. Эстериоздысы
нуклиофилді және электрофилді группалардан тұрады. Фосфор органикалық
қосылыстардың көпшілігі холинэстеразының эстераза бөлігімен байланысады.
Бұл байланыс жай баланыспай фосфорилденген реакциямен өтеді, нәтижесінде
эстерозды сермен бөлігі мен алкоксифосфорилді ингибитор группалары арасында
кешен пайда болады. Реакция жылдамдығы фосфор органикалық қосылыстардың
атомы оң заряды мен анықталады, бұл өз алдына оның молекуласында болатын
басқа атомдардың электрофилді қасиеттеріне байланысты. Бұның бөлек молекула
элементтері неғұрлым электрофилді қасиеттері көп болса, фосфор органикалық
қосылыстарының заряды жоғары болады, сонымен қоса энзиннен бірдейлігі.
Күкіртке қарағанда оттегі де айқын электрофилді қасиеттері болады,
сондықтанда молекуласында Р=S группасы бар тионды изомер және гемологтарға
ацетихолинэстеразалық активтілігімен сипатталады. Негізінен бұл айырмашылық
in vitro 10 мыңға дейін өседі, нәтижесінде Р=S группалары Р=0 группаларына
қышқылданады. Фосфор органикалық қосылыстары сонымен қатар шартты
рефлекстің өтуін бұзады, бронхоспазом пайда болады және бронха бездерінің
секрециясын төмендетеді. Холинолитиктердің іс әрекетімен ацетихолиннің аз
дозасының әсерінен жүрек ритмінің қозғалыстарын төмендетеді. Кей кезде
синустық артерия пайда болады. Көз бұлшықетінің сірлі қабығы, біріңғай
салалы ет ұлпасы, ішек қарын трактасы, қуық және жатыр тарылады. Токсикалық
әсері холинэстераза ферментінің активтілігін төмендетеді, соның себебінен
ацетилхолин медиаторда жиналуы болмайды, нерв жүйесі қайта күйзелуі
байқалады. Жүректің қызметі төмендеп, қаңқа бұлшықеттерінің қызметі
бұзылады. Фосфор органикалық қосылыс нервті салдандырады. Әсер етуі бойынша
мускаринді, никотинді, курапинді.
Мускариинді- миоз, бронхалардың түйілуі әрекетінің бездерінің
төмендеуі.
Никотинді – бұлшықеттің дірілдеуі, қалшылдауы, салдануы.
Курапинді – қаңқа бұлшықеті мен тонустың төмендеуі.
Клиникалық белгілері.Клиникалық интоксикацияның мәні фосфор
органикалық қосылыстарының химиялық қасиетіне байланысты болып келеді.
Жануардың фосфор және фосфор қышқылымен улануы жіті интоксикация жүйке
токсикасының клиникалық белгілерін сипаттайды. Фосфор өнімдерімен тио және
диоқышқылмен уланған кезде нервтік-токсикалық симптомдық кешен айқын
білінбеген соның салдарынан жалпы күйзеліс, тәбеттін төмендеуі, қозғалыстың
босаңсуы, миозаның білінбеуі.
Жануардың фосфор органикалық қосылыспен улануы
жіті,жітілеу,созылмалы түрде болады. Жіті түрде уланғанда симптомдар 15-20
минуттан кейін пайда болады,ал жануардын өлімі 1-1,5 сағаттан кейін
асфиксиядан өледі. Жітілеу түрде уланғанда жануарда байқалатын белгілер
мазасыздану, қорқу, қаңқа бұлшықеттерінің дірілі, миоз, бронхылардын
түйілуі, гиперсолевация, атаксия, көру және есту кабілеттінің төмендеуі,
қалшылдау және салдану пайда болады. Созылмалы түрде уланғандағы белгілер
жалпы күйзелу, тірілей салмағының төмендеуі, сілекей ағу, миоз,
бұлшықеттерінің әлсіреуі, жануарлар арықтап кетеді.
Патолого-анатомиялық өзгерістер. Жарып-сою кезінде бауыр
гиперемиясының тоқырауы, бүйрек, талақ, қарын асты безінде жеңіл ісік, көп
мөлшерде эндокардит пен эпикардта қан құйылулар, шажырқай мен ішектердедің
қантамырлары қанға толып, асқазан мен ішектін кілегейлі қабығы ісінеді.
Уланған жануарға диагноз қойған кезде анализ мәліметіне сүйенеді. Онда
қандағы холиэстераздың активтілігін және құлаған өлтіруге мәжбүр болған
жануардың ұлпаларымен органдардан фосфор органикалық қосылыстың
қалдықтарын анықтап, оларды жарып, патологоанатомиялық нәтижелерін
анықтайды. Қандағы холинэстеразаның активтілігін анықтау үшін А. А.
Покровтың әдісін қолданған жөн. Активті ферменттердің 30%-н төмен болса,
фосфор органикалық қосылыспен уланғаны туралы нақты диагноз қоя аламыз.
Емі. Уланған жануарды емдегенде алғашқы пестицидтерін ағзадан
тез шығару үшін іш айдағыш дәрілерді қолданамыз, және улы заттың
белсенділігін төмендету үшін асқазанды калий перманганат ертіндісімен жуып
шаямыз және асқазанның қалдықтарын улы заттарды байланыстыру үшін атсорбент
ретінде белсенді көмір, ақбалшық, сүт пайдаланамыз.
Фосфор органикалық қосылыспен уланған жануарды емдегенде
холинолитик пен холинэстераза реактиваторын қолданамыз. Холинолитиктердің
орнына көбіне 1% атропин сульфаты ертіндісін қолданамыз.
Қанның құрамынан улы заттарды тазарту үшін күре тамырға глюкоза
ертіндісі мен кальций хлоридін жібереміз. Құрсақ қуысынан ақпалар ағуы
кезінде мынандай препараттар қолданады: оның құрамы 1000мл эзатоникалық
ертінді, натрий хлориді, 4 мл 10% кальций хлориді, 0,8 тиамин бромиді, 1 гр
аскорбин қышқылы. Мүйізді ірі қараларда бұл заттың дозасы 2000 мл,
бұзауларда 1000 мл, шошқаларда 500 мл болады. Тері астын 20 кофеин бензоат
натрий ертіндісін мөлшерлеп сиыр мен жылқыларға құрғақ заттың 3г, қой мен
ешкіге 1 г енгізеді.

3.4 Хлор органикалық қосылыстар

Хлор органикалық қосылыс мықты препарат, жартылай ыдырау периоды екі
жылдан кем болмайды. Осы препарат елімізде ауыл шаруашылығында қолдануға
тиым салынған. Себебі ол биологиялық консентрленген болып келеді. Соңғы он
жылда хлор органикалық қосылыспен улану тіркелмеген.
Хлор органикалық қосылыспен уланған үй жануарлардың әр түрін зерттеп,
олардың потологиялық іс-әрекеттерін бақылады. Бұл топқа жататын тізімнен
өсімдіктерді қорғаушы химялық заттар және жоғары токсикалық фосфор
органиалық қосылыстар, соның ішінде метафоз, тиофоз, гетерефоз, корал,
метилмеркаптофос, фталфос алынып тасталды, ал аз көлемде хлорофосты және
кейбіреулерін қолданады. тын қосылыстар кілегей қабықпен терінің әлсіз
жерін тітіркендіреді.
Өткен жылы хлор органиклық қосылыстары мен хлор органикалық пестицид
өсімдікті насеком мен құрт-құмырсқадан қорғау үшін кеңінен қолданылады.
Хлор органикалық қосылыс көп мөлшерде қоршаған ортаны ластап, жануардың
ұлпа талшықтарына жиналып, ол азық түліктің санитарлық сапасын түсіреді.
Сол себептен оны ауыл шаруашылығында қолдануға тиым салды. Соңғы он жылда
жануардың хлор органикалық қосылыс тобына жататын инсектоакарациттермен
улану тіркелмеген. Пестицидтердің қалдықтарымен ластануы жануардың азықтары
мен өнімділігін жылдам төмендетеді. Соған қарамастан хлор органикалық
қосылысты шет елдерінде көптеп қолданады. Қарастырған жағдайда ластанған
қалдықтар мен жем-шөп және жануардың өнімдерін шет елдерге импортқа
шығарады. Ішкі суларда аулаңған балықтың, құстардың, жабайы суда
жүзетіндердің майында хлор органикалық қослыстың қалдықтары табылды.
Токсикодинамикасы. Жануардың хлор органикалық қосылыспен улану
мүмкіншілігі бар. Бұл тері асты және ішкі майларда, сонымен қатар орталық
нерв жүйесінде бауырда, бүйректе және ішкі секреция бездерінде жиналады.
Тағы да уланған жағдайда жануарлар созылмалы улану байқалуы мүмкін. Орталық
және перифериялық нерв жүйесі медиатордың жоғарлауына әкеледі. Соның
салдарынан дірілдеу, тыныс алу орталығының төмендеуіне әкеледі.
Хлор органикалық қосылыс бауырға клеткалық биомембрана гепотоцит
арқылы еніп, белок алмасуды, антитоксикалық және басқа да органдардың
функциясын бұзады. Кейбір төзімді хлор органикалық қосылыстар фосфор
тотықтырғышымен моноаминооксидаза ферментінің функциясын бұзады.
Клиникалық белгілері. Хлор органикалық қосылыспен жіті улану тек қан
көрінген жағдайда пайда болады. Соның салдарынан жануарларда жалпы
қозғыштық, рефлекторлық сезімталдықтың жоғарылауы, жиі демалып, мұрынынан
ақпалар ағып, мойын бұлшықеттерінің клонико – тоникалық қысқару байқалады.
Д. Д. Полоздың мәлімдеуі бойынша жіті түрде улануы кезінде мүйізді ірі
қаралардың терілерінен көп паразиттерге қарсы зарарсыздандырылғаннан кейін
15-20 минут жүргізіледі. Бұл кезде хлорофос ертінділері қолданылады. Ол 80-
900С қайнаған суда 12-16 сағат ішінде қолданылады. Бұл кезде тез
қозғалулар, көздің және құлақтың рефлекстері, қозғалыс координатасының
бұзылуы, қабырға бұлшықеттерінің зақымдануы, қозғалыстың қамтамасыз
етілмеуі байқалады. Содан кейін жануар талып гиперсолевация, тілдің
салдануы, миоз және тыныс алудың бұзылуы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.