Жануарлардың хлорорганикалық қосылыстардың улануы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
"ВЕТЕРИНАРИЯЛЫҚ МЕДИЦИНА" кафедрасы

Курстық жұмыс

Пән: Ветеринариялық фармакология және токсикология ІІ.
Тақырыбы: Жануарлардың хлорорганикалық қосылыстардың улануы

Орындаған: Ноғайбеков Ш.Ж Тексерген: Билялов Е.Е.
Тобы : ВМ - 501.

Қолы: _______ Қолы: _______
Тапсырған күні: ___ _______2018 Күні: ___ ____2018
Бағасы: _________

Комиссия мүшелері: Қолы:
_________
_________

Семей қаласы
2018 жыл

Мазмұны:
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .I.Әдеби шолу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 1.1.Жалпы мәліметтер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 1.2
II.Зерттеу материалы және әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 2.1 ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .2.2 ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..III.Қорыт ынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... IV.Пайд аланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... .

I.Кіріспе

Хлорорганикалық қосылыстар ауыл шаруашылығында: дән, жеміс ағаштар және басқа егін дақылдарының зиянкестеріне, кене мен қан сорғыш жәндіктеріне қарсы қолданады. ХОҚ ішінде көбіне гексохлоран, хлортен, хлориндан, гептахлор, дилдрин, полихлорпинен, дуст немесе эмульсия ерітінді түрінде пайдаланады. Бұлардың бәрінің кумуляциялық қасиеті бар және сыртқы ортада ұзақ уақыт сақталады. Мысалы: ДДТ пестицидтерін пайдаланғаннан 10-12 жылдан соң топырақтан табуға болды. Сондықтан ол қазір көп пайдаланылмайды. ХОҚ ағзаға тыныс алу жүйесімен асқазан-ішек жолымен түссе, олдрин, дилдрин сияқты аса қауіпті әсері күшті пестицидтер зақымданбаған тері арқылы ағзаға ене алады. ХОҚП бүйрек, асқазан-ішек жолымен, сүт бездерімен бөлініп шығады, алкогольді қабылдағанда температурасы жоғарылағанда удың сіңуі тездетіледі.
1. хлорорганикалық қосылыстар - гексахлоран, ДДТ (дуст) гексахлорциклогексан, полихлорпинен, полихлоркамфен т.б. Олар организмде жинала алады да, ыдырауы бірнеше ондаған жылдарға созылады. Хлорорганикалық қосылыстар диоксиндермен қосылысып, тұрақты органикалық қосылыстар түзеді.
2. Фосфорорганикалық инсектицидтер - карбофос, дихлофос, диазинон, фосфамид, метафос, амофос, өсімдіктің өсуін реттегіштер және т.б. Бұлар топырықта және басқа ортада тезірек ыдырайды.
3. Карбаматты инсектицидтер - карбамин қышқылының күрделі эфирлері (севин). Бунақденелілердің жекелеген түрлеріне ғана әсеретеді, ал жануарлар мен адамдарға зияны жоқ.
4. Хлорфеноксиқышқыл туындыллары - дефолиант ретінде су қоймаларында өсетін өсімдіктерді жою үшін қолданады.
5. Пиретроидты табиғаты бар пестицидтер - транс-хризантема қышқылы. Бұл инсектицидтердің жаңа түрі, оны табиғи материалдардан бөліп алған. Мысалы, түймедақ өсімдігінің сығындысынан табиғи пиретрин-І алынған. Бұдан басқа өте қатты әсер ететін жасанды пиретроидтер де алынған

Жануардың хлорорганикалық қосылыстардан улануы.
ХОҚП ағзаға негізінен орташа токсикалық және политропты әсер етеді. Олар майда еритін қосылыстарға жататындықтан липидтерге бай жүйке жасушалары мен тіндерге, сонымен қатар липидтерге бай паренхиматозды ағзаларға және ағзаның барлық қорғаныс тосқауылдарынан оңай өтеді. ХОҚ уланғандағы ОЖЖ мен бауырдың зақымдалуын осымен түсіндіруге болады және жасушалық тыныс алу ферменттерін негізінен цитохромоксидазаның тежелуіне байланысты, ол паренхиматозды ағзалардағы тотығу мен фосфорлану үдерістерін бұзады. Осыдан көмірсу алмасуы, белок биосинтезі де бұзылады. Кейбір ХОҚ: хлоридан, гептахлор, белоктың және тиоферменттердің SН тобын тежейді. ХОҚ әсеріне жеке өзіндік және адам жасына байланысты гиперсезгіштік, көбіне аллергиялық реакциялар туғызады. Ағзалардың сезгіштігі ХОҚ-дың түріне, концентрациясына, әсер еткен уақыттың ұзақтығына байланысты. Осылардан жіті немесе созылмалы улану клиникалық көріністері дамиды. Уланудың клиникалық ерекшеліктері уланудың түріне, дәрежесіне, патогенездің үдерісіне және де ағзаларға удың қай жолмен түсуіне байланысты. ХОҚ шырышты қабаттары мен тыныс алу жолдарына түссе жоғарғы тыныс жолдарында, шырыштарда, бронхта тітіркену белгілері пайда болады (ринит, коньюнктивит, жіті трахеобронхит). Мұндай жағдайда уланудың алғашқы белгілеріне көздің, тамақтың шырышты қабаттарының қызарғаны, мұрыннан су, кейде қан ағу, жөтел, тұншығу жатады. ХОҚ асқазан-ішек жолымен түссе (көбінесе тұрмыстық жағдайларда) жүрегі айну, құсу, іштің түсы ауыру, үлкен дәрет бұзылады; тері ластанса - дерматиттер, экзема, некроздар дамиды. Жіті улану ХОҚ ағзаға бір мезгілде үлкен дозада түскенде жергілікті көріністері мен ОЖЖ зақымдалу белгілері тез пайда болады: едәуір аяқта әлсіздік, бас ауыру, бас айналу, жүрегі айну, құсу, құлақтың шуылдауы, цианоз, ентігу, тахикардия, температура 39°С көтеріледі, теріде немесе шырышты қабықтарда аллергиялық зақымданулар, қан құюлулары болуы мүмкін. Ауыр жағдайларда токсикалық энцефалит, таралған эпилептиформалық құрысулар мен психоздар, коллаптоидтық және коматоздық жағдайлар дамиды. Көбіне токсико-аллергиялық миокардит, токсикалық гепатонефропатия, обструктивті бронхит, бронх демікпесі симптомдары байқалады. Гексахлоранмен уланудың кеш кезеңінде полинейропатия, энцефаломиелополиневрит дамиды. Қанда лейкопения, лимфоцитоз, ЭТЖ жоғарылайды. Ауыр жағдайларда гипо-, апластикалық анемия, панцитопения, несепте - белок, микрогематурия.
ХОҚ-мен созылмалы улануда біртіндеп басталып патологиялық үдеріс ми бағанасында орналасқандықтан токсикалық истерия, астеновегетативтік, астено-органикалық синдромдар және микросимптомдар дамиды. Бұл кезде эпизодты түрде церебралдық ангиодистониялық және ангиоспастикалық пароксизмалар: кенеттен қарқынды бас ауруы, бас айналу, жүректе ауру сезім, тахикардия, жүректің айнуы, іштің ауруы, профузды терлеу, бозару, аяқ-қолдың ауыруы, дірілдеуі, әлсіздік; жиі құрғақ жөтел, түшкіру, тұншығу дамиды. Бұндай жағдайда нейроциркуляторлық дистония жиі гипотониялық түрі, миокардтың дистрофиясы, токсикоаллергиялық миокардит және гастрит, гепатит, нефропатия дамиды. Теріде дерматит экзема, пиодермиялар, кейде сезімталдықтың бұзылуы мүмкін. Қанда лейкоцитоз, анемия, ЭТЖ жоғарылайды. Кейбір жағдайда асқынулар: өкпелік жүрек, бронхоэктатикалық ауру, бронх демікпесі, т.б. қосылады.
Емдеуі
Жіті улануда науқасты тез арада таза ауаға шығарып, ластанған киімін шешіп, жылытып, оттегі беріледі, көктамырға 40% - 20 мл глюкоза ерітіндісін, 500 мг С дәруменін салу керек, кейін В топ дәрумендері, дәрумен Е 5% - 1 мл беріледі. Көрсеткіштер бойынша жүрек-қантамыр және седативті дәрілер жасалынады. Ауыр улануда 500 мл физиологиялық ерітіндіні көктамырға 40% глюкозамен енгіземіз. Көзге түссе соданың 2% ерітіндісімен (Nа гидрокарбонаты) немесе физиологиялық ерітіндісімен жуамыз. Теріні жылы сумен, сабынмен жуамыз, 2% сода ерітіндісімен таңамыз. Асқазан-ішек жолымен у түссе, тездетіп жылы сумен жуып, 1% мыс купоросын, іш айдатқыш дәрілер беріледі. Майлар, алкоголь, адреналин беруге болмайды. Энцефалополиневритті емдеуде жалпы антитоксикалық заттармен - дәрумен Е, кокарбоскилаза немесе В1 дәрумені және В2, В6, В12, В15; фитин, липотропты дәрілер, церебролизин, аминалон, пирацетам, актовегин, АТФ, т.б. тағайындалады. Созылмалы уланудың емі синдромалды. ХОҚ уланудың МӘС-ы. Созылмалы уланудың жеңіл түрінде кәсіптік еңбек ауру қағазы ашылып, емдеу жүргізіледі. Айқын немесе ауыр улануда және созылмалы рецидивті түрінде, басқа жұмысқа ауыстыру нәтижелі.
Алдын алуы.
Пестицидтерді сақтайтын жерге санитарлық бақылау, жұмысшыларды жеке қорғану құралдарымен қамтамасыз ету, пестицидтер ШРЕК-сын сақтау, жұмыс күнінің ұзақтығын сақтау (6 сағат) шаралары жүргізіледі. Жұмыстан қалған уақытта ХОҚ және басқа пестицид әсері жоқ жұмыспен айналасқан жөн. Жүйелі түрде алдын ала медициналық тексеруден өтуді сақтауды берілген бұйрықпен жүргізіледі. Пестицидтермен жұмыс істеуге жүкті әйелдер, бала емізетін аналар, 18 жасқа толмағандар, арақ-шарап ішкендер жіберілмейді. Емдік-алдын алатын тамақтану (тегін сүт, жұмыс басталар алдында ыстық тамақ беру, т.б.)

ХОҚ өзінің уыттылық дәрежесіне қарай, өте уытты (хлорлы коспа, гексахлоран), уытты (дихлорэтан,гексохлорбутадиен полихлоркамфен, тиодан), орташа уытты (ДДҮ, ДДЕ, полихлор пипен, полихлорбутан) жэне уыттылығы томен (эфирсульфонат,тедион, мильбекс, фтолан, дилор) пестицидтер болып бөлінеді.Бұл препараттар ауыл шаруашылығы малдары ағзасына тыныс алу, ас корыту жолдары жэне бүлінбеген тері арқылы енеді.Көптеген хлорорганикалық косылыстар кристаллды немесе аморфты заттар, суда нашар, майлы ерітінділер мен липидтерде жаксы ериді. Май үлпаларында, орталык жүйке жүйесінде жэне т.б. мүшелерде жинақталып ас корыту жүйесі жэне бүйрек, сауын малдың сүті арқылы бөлінеді.Химиялық күрамына байланысты хлорорганикалық қосьлыстар-хлор туындыларының алифатты көмірсутектері (гексохлорбутадиен, немагон, дихлорэтан), ациклді комірсутектері (гексахлоран, линдан), хош иісті көмірсутектері (гексохлорбензол,кельтан,тедион),по лихлортерпендер (полихлоркамфен, полих-лорпинен),полихлорциклодиенде р (гептохлор, дилор, алдрин)секілді қосылыстарға жіктеледі.Хлорорганикалық косылыстар өзінің эсер еткен нысандарында (объектілерінде) үзақ уақыт уытты әсерін сақтайды.
ХОҚтардыңкарбаматтарданнемесеФОҚ-да н айырмашылығы,олар жыныс гормондарына уытты (гонадотоксинді) эсер етеді.Нэтижесінде гормондардың метаболизмі озгеріп, үрғашы малдар бедеулікке үшырайды. Сойылған малдардың етінде, қарастырылып отырған пестицидтер, 6 айға дейін бүйректе, 9 ай өзінің әсерін жоймайды.
Патогенезі.Хлорорганикалық қосылыстар теріні, кілегейлі кабықтарды тітіркендіріп әсер етеді. Тері асты және ішкі майларда, орталык жүйке жүйесінде, бүйректе, бауырда, бездерде жинақталып, кумулятивті әсер етеді. ХОҚ-мен қайталап жанасу созылмалы улануға әкеп соктырады.ХОҚ-тар негізінен орталык жүйке жүйесіне, бауырға уытты
әсер етіп, миды тітіркендіреді, жүйке үштарындағы медиаторларда жинакталып, орталык жэне шеттік жүйке жүйесі кызметін бұзады. Осының нэтижесінде, жүйке жүйесімен мүшелер арасындағы байланыс бүзылып, әртүрлі дірілдер, тыныс алу жүйесін, жүректің, ішкі мүшелердің жүмыс істеу қабілетінің
нашарлағаны байкалады. Бауырға енген ХОҚ, мығым орналасып, оның белок түзу жэне уға карсы (антитоксиндік)функциясын зақымдайды.
Клиникалық белгілері.Ағзаға түскен удың мөлшеріне, жанасу үзақтыгына байланысты жіті жэне созылмалы түрде өтеді.Жіті түрінде ағза жалпы козады, алғаш рефлекторлы сезімталдық жоғарылап,кейіннен керісінше төмендейді. Тыныс алу жиілеп, сілекей агады, мойнының, дененің жэне аяқтардың бұлшық еттері тартылып, қозғалыс координациясы бүзылып, көздің көру мүмкіндігі нашарлайды Гексахлоранмен уланған бүзауда 30-45 мин. кейін улану белгілері байкала бастайды. Бүзау ыңырсып, катты мазасызданады.
Бүлшық еттері дірілдеп, сілекей ағады, іші кебеді. Кельтонмен жіті жэне созылмалы түрде уланған тауықтардың канында гемоглобин мен эритроцит мөлшері көбейіп, бауырдың ақзат түзу функциясы бүзылады. Жүректің биоэлектрлік белсенділігі өзгереді.Уланудың созылмалы түрі ағзаның жалпы күйзелуімен, тәбетінің төмендеуімен, бүлшық ет тонусының әлсіреуімен жэне жиі-жиі несеп, нэжіс бөлуімен сипатталынады. Уланудың ауыр түрінде атаксия, салданулар байқалады.
Патологиялық-анатомиялық өзгерістер. Жіті улану кезінде ішек-қарын жүйесі кілегейлі қабықтары қабынып, паренхиматозды мүшелерге кан толуымен сипатталынады. Кеңірдек жэне бронхтар копіршікті сүйыққа толы, өкпе ісінген, тыныс алу жүйесі, кілегейлі кабыктары, эндокард, эпикард, бауыр мен бүйрек жэне т.б. үлпалар канталаған. Күйісті малдардың қарыны газға толған.Созылмалы улану кезінде кұрсак қуысы мүшелерінде жэне өкпеде кан іркілу, майлы дистрофия, бауыр мен бүйректе кан толу, көлемінің үлғаюы, ми үлпасының ісінуі секілді белгілер байқалады. Сонымен қатар, жекелеген мүшелер мен үлпалар
ісініп, жүйке бұлшық еттері мен бауыр өлі еттенеді.
Балау. Анамнездік деректер, клиникалық белгілер, сою жэне химиялық токсикологиялық талдау нәтижелеріне сүйене отырып баланады. Балаудың зертханалык әдісінде, ХОҚ-дың өте көп жиналатын деполык мүшелері - тері асты жэне іш майларын,бауыр, бүйректі ми мен жүлынды патологиялық анатомиялық
тексеру үлкен нәтиже береді.
Емдеу. Хлорорганикалық қосылыстардың қанға өтуін тежеп, карынды уытты заттардан босату қажет. Бүл үшін түзды іш өткізгіштер, сорғыш жэне қүстырғыш дәрілерді қолданады.
Ішке белсендірілген көмір, күре тамыр арқылы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.