ДЕҢГЕЙЛЕП САРАЛАП ОҚЫТУ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 29 бет
Таңдаулыға:

Деңгейлеп саралап оқыту технологиясы арқылы
оқушылардың өздігінен жұмыс жасау дағдылары мен танымдық
қабілетін арттыру

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3

НЕГІЗГІ БӨЛІМ

І. ДЕҢГЕЙЛЕП САРАЛАП ОҚЫТУ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Деңгейлеп саралап оқыту технологиясының сипаты мен ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 5
1.2 Деңгейлеп саралап оқыту технологиясын қолдану қажеттілігі мен тиімділігі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10

ІІ. МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУДА ДЕҢГЕЙЛЕП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ПАЙДАЛАНЫП ОҚУШЫЛАРДЫҢ ҚАБІЛЕТТЕРІН АРТТЫРУ ӘДІСТЕМЕСІ
2.1 Математика сабағында деңгейлік есептер шығару арқылы оқушыларды шығармашылыққа баулу ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 14
2.2 Математика сабағында деңгейлеп оқытудың тиімділігі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18

ІС-ТӘЖІРИБИЕЛІК БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 22

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..27

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29

КІРІСПЕ

Зерттеу жұмысының өзектілігі. Елбасымыздың Қазақстан жолы -2050: бір мақсат, бір мүдде,бір болашақ жолдауында (17 қаңтар, 2014 жыл) белгіленген орта білім жүйесінде жалпы білім беретін мектептерді Назарбаев зияткерлік мектептеріндегі оқыту деңгейіне жеткізу керек; мектеп түлектері қазақ, орыс және ағылшын тілдерін білуге тиіс, оларды оқыту нәтижесі сындарлы ойлау, өзіндік ізденіс пен ақпаратты терең талдау машығын игеру болуы тиісдеген міндетін орындауда мұғалімдердің біліктілігі қашанда бірінші орынға шығады. Қазіргі таңда қазақ тілі - мемлекеттік тіл, қарым-қатынас тілі - орыс тілі, және ағылшын тілі-әлемдік кеңістікті тану тілін оқытуда жаңа идеяларды әр сабақта жан-жақты қолданып, жаңаша оқытудың тиімді жолдарын тауып, жүйелі түрде қолдану- заман талабы болып отыр. [1]
Қазіргі таңда білім берудің әлеуметтік құрылымы маңызды элементтердің біріне айналып отыр. Дүниежүзінде білімнің рөлі артып, әр елдің өзіндік білім беру жүйесі тағайындалған. Бірақ, ол әлем халықтарының білім берудегі тәжірибесімен, бағыт-бағдарымен деңгейлес болуы қажет. Қазақстан Республикасындағы үлкен өзгерістердің білім беру саласында қамтылуы маңызды іс-шара болып табылады. Осы орайда білім беруді дамыту тұжырымдамасы Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытудағы маңызды құжат екендігі сөзсіз.
Деңгейлеп саралап оқыту технологиясы 1998 оқу жылынан бастап мектептің барлық сатысына, барлық пәндерге еніп, оқу үрдісін жандандыруға үлкен үлес қосып келеді. Профессор Ж.Қараевтың деңгейлеп-саралап оқыту технологиясы жаңаша - өзгерген мақсатпен оқушылардың өздігінен танып, іздену іс-әрекеттерін меңгеруді талап етеді. Бұл технологияда бірінші орында оқушы тұрады және өз бетімен білім алудағы белсенділігіне аса назар аударылады. Деңгейлік тапсырмалар рейтинг- ұпай-балл жинау әдісімен бағаланатынын ескерсек, оқушылардың деңгейлік сабақ өткеннен кейін де сол тапсырмаларда жіберген қателіктеріне, тапсырмаларын орындауда қолданған тәсілдеріне анализ жасап, қателіктері мен кемшіліктерін анықтай білуге мүмкіндік береді. Келесі тапсырмаларда оқушы неғұрлым көбірек ұпай жинау үшін ізденіп оқытушыдан, жолдастарынан, қосымша материалдан білім жинайды. Деңгейлік тапсырмалардың тиімділігі:
-Оқушы деңгейлік тапсырмаларды өздері таңдайды. Егер қиын деңгейлік тапсырманы орындай алмаса, онда ол тапсырмадан жеңілірек алады;
- Әрбір оқушы тапсырмамен қамтамасыз етіледі;
- Оқушыларда бір-бірінен көшіру әдеті жоғалады, адамгершілік қасиетке, жоғары саналылыққа баулиды;
- Оқушылардың пәнге қызығушылығын арттырады, ақыл- ойын , ойлау қабілетін дамытады;
Деңгейлік тапсырмаларды енгізгендебасты мақсат - сынып оқушыларын қабілетті және қабілетсіз деп жасанды түрде әр түрлі топтарға бөлуді болдырмау. Осы арқылы деңгейлік және дербес оқыту принциптерімен қатар, барлық оқушыға қатыстыізгілендіру принципі де сақталады.
Курстық жұмыстың зерттеу объектісі: жалпы білім беретін мектептің оқу үрдісі.
Курстық жұмыстың зерттеу пәні: мектеп курсында оқытылатын математика пәні.
Зерттеудің мақсаты: баланың тұлғалық дамуына бағытталған деңгейлеп оқыту технологияларын оқу-тәрбие процесіне енгізу.
Зерттеудің ғылыми болжамы: егер деңгейлеп оқыту технологиясын және деңгейлік тапсрымаларды математика сабақтарында тиімді қолданса, онда сабақтың жетілуі, мүмкіндігі көрініп, яғни оқушының сабаққа қызығушылығы арта түсіп, мұғалімнің шебер ұйымдастыруынан оқушыда педагогикалық- психологиялық жүйе тәрбиеленеді.
Зерттеудің міндеттері:
oo Деңгейлеп оқыту технологиясының тиімді әдістерін пайдалану арқылы білімге деген қызығушылығын арттырып, танымдық қабілеттерін дамытуға жағдай жасау. Деңгейлік тапсырмаларды қолдану нәтижесінде дарынды оқушыларды анықтау және олармен жұмыс істеу.
oo Оқушы жүрегіне жол табу арқылы сабақтардың әрбір сәтін қызықты, қтымды өткізу. Оқушыларды тек берілген мәліметті тыңдаушы емес, ізденуші, зерттеуші, өз ойын еркін дәлелдей алатын, пікірін ортаға сала білетін жеке тұлғаны қалыптастыру;
oo Оқытудың жаңа технологияларын қолдана отырып, жеке, жұпта, топта жұмыс істеу барысында мұғалім мен оқушының ынтымақтастығын қалыптастыру, оқушылардың ойына құрметпен қарау.
Зерттеу базасы: И.Панфилов атындағы № 5 мектеп лицейі
Зерттеу әдістері: математика сабақтарында деңгейлік тапсырмаларды қолдана отырып, әр сабақты жан-жақты жетілдіріп, маңыздылығын арттыру.

І.ТАРАУ. ДЕҢГЕЙЛЕП САРАЛАП ОҚЫТУ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1.Деңгейлеп оқыту технологиясының сипаты мен ерекшеліктері

Деңгей сөзі термин ретінде алғаш математика ғылымында пайда болған. Математикада бұл термин өлшеу құралы, шам деген ұғымға саяды.
Жаңа технологиялар ішіндегідеңгейлеп - саралап оқыту технологиясы маңызды орын алады. Осы технологияны 3 ғалым ізденіп, зерттеген. Олар: Н.П.Гузик, Ж. Қараев және Г.Ғ. Еркінбаева.
Деңгейлеп оқыту идеясынң авторы Н.П.Гузик сыныптағы оқушыларды да, соған сәйкес оқу бағдарламаларын да, А,В,С - үш деңгейге бөлуді ұсынады.
А-бағдарламасындағы тапсырмалар базалық стандарт түрінде белгіленеді. Оларды орындай отырып оқушы пән бойынша қайталау деңгейінде нақты материалды меңгереді. Материалды алғаш меңгеру жұмыстарының бұл деңгейінің өзіндік ерекшеліктері бар. Ол материалдың сан рет қайталануын, мағыналық топтарды бөлу, негізгі ойды табу дағдысын, есте сақтау тәсілдерін білуді, т.с.с. талап етеді.
В-бағдарламасын орындамас бұрын А бағдарламасындағы тапсырмаларды әрбір оқушы орындауға міндетті. В -бағдарламасын қолдануға арналған есептерді орындау үшін қажет, ол оқушыларды оқу, ой-әрекетінің арнайы тәсілдерін меңгеруін қамтамасыз етеді. Сондықтан бұл бағдарламаға бірінші деңгейдегі материалды кеңейтетін, негізгі білімді дәлелдейтін, суреттейтін, нақтылайтын ұғымның қолданылуы мен жұмыс істеуін көрсететін қосымша мәліметтер енгізіледі. Бұл деңгей мәліметтер көлемін кеңейтіп, негізгі материалды терең түсінуге көмектеседі.
С-бағдарламасының орындалуы оқушыларды алған білімді шығармашылықпен қолданылатын деңгейге көтереді. Бұл бағдарлама оқу жұмысы мен ой-әрекетінің тәсілдерін және деректі оқу материалын еркін игеруді көздейді. Өз білімімен мәселелер шешуде оқушыға оның логикалық ойлауын дамытатын мәліметтер беріп, оны шығармашылықпен қолдану перспективасын ашады. Оқушыға өзін қосымша жұмыста көрсетуге мүмкіндік береді.
o А -бағдарламасы оқытудың міндетті нәтижесіне сәйкес келеді.
o В -бағдарламасы оқулықтан қосымша есептер мен жаттығулардың енгізілуін көздейді;
o С- бағдарламасы қосымша оқу-әдістемелік әдебиеттерден алынған тапсырмалардан тұрады.
Әр пәндегі оқу бағдарламасын таңдау оқушының өзімен ойласа отырып жүргізіледі. Әрбір тақырып бойынша өткізілген сабақтар кезектесіп келетін бес типтен құралады.
o Бірінші-тақырыпты жалпы талдау сабақтары (оларды декциялар деп атайды)
o Екінші- қиыстырылған семинар сабақтарда оқушылардың өзіндік жұмысының процесінде оқу материалдарының тереңдей талдануы. Мұндай сабақтар бірнеше рет (3-5 дейін) өткізіледі.
o Үшінші - қорытындылау және білімді жүйелеу сабақтары.
o Төртінші- материалды пәнаралық қорытындылау сабақтары (оларды тақырыпты қорғау сабақтары деп те атайды).
o Бесінші - практикум сабақтар.
Барлық оқушы білім стандарты деңгейін толық игергеннен кейін ғана жаңа материалға ауысу жүзеге асырылады. Жалпы сыныптық, топтық және жеке жұмыстар арасындағы үйлесушілік базалық стандарт деңгейінде оқушылар біліміндегі ақаулықтарды анықтауға мүмкіндік береді.
Оқушылардың біліміндегі ақаулықтарды жою үшін олармен сыныптан тыс жеке жұмыстар жүргізуге тура келеді. Әр пәнді деңгейлік бағдарламаны таңдау оқушының өзіне ұсынылады. Осылайша ортақ базалық білім минимумы қамтамасыз етілуімен қатар әр жеке тұлғаның шығармашылық дамуына да кеңістік ашылады. Білімді бақылау кезінде деңгейлеу тереңдей түсіп, әрбір оқушының жетістігі есепке алынады. Яғни білім берудің буындары: түсіндіру, бекіту, тексеру барлығы деңгейлеп жүргізілуі тиіс.
Деңгейлеп саралап оқыту технологиясы 1998 оқу жылынан бастап мектептің барлық сатысына, барлық пәндерге еніп, оқу үрдісін жандандыруға үлкен үлес қосып келеді.
Профессор Ж. Қараевтың деңгейлеп - саралап оқыту технологиясы жаңаша өзгерген мақсатпен оқушылардың өздігінен танып, іздену іс- әрекеттерін меңгертуді талап етеді. Бұл технологияда бірінші орында оқушы тұрады және өз бетімен білім алудағы белсенділігіне аса назар аударылады.
Деңгейлеп оқытудың ерекшелігі:
1) Деңгейлеп оқыту әр оқушыға өз мүмкіндіктерін пайдалана отырып, білім алуына жағдай жасауға мүмкіндік береді;
2) Деңгейлеп оқыту әр түрлі категориядағы балаларға, олармен саралай жұмыс істеуге мүмкіндік береді;
3) Деңгейлеп - саралап оқыту құрылымында білімді игерудің бірнеше деңгейі қарастырылады; ең төменгі деңгей ( базалық) , бағдарламалық , күрделенген деңгей сондықтан әрбір оқушы меңгеруі тиіс. Ж. Қараевтың деңгейлеп - саралап оқыту технологиясында төмендегідей 4 деңгейі көрсетілген:
Бірінші деңгей-үйренушілік (Репродуктивтік). Оқушылардың жаңа тақырыптан алған білімдерін бекіту үшін, еске түсіріп, қайталау үшін және алған білімдерін практикада қолдана білуге жаттықтырады. Берілген есептер мен тапсырмалар өмірмен, қоршаған ортамен байланыстырылған болуы керек. Мұнда оқушының қызығушылығына, таным бірлігіне назар аударылады.
Екінші деңгей- алгоритімдік. Мұнда кері байланысқан функцияларды орындау үшін тексеру тапсырмалары, іріленген материалдарды жүйеге келтіруге, реттеуге арналған, мазмұны өзгертілген жағдайға тапсырмалар беріледі. Сонымен қатар ұлттық негізде құрылған, көбінесе танымдық және үйренушілік мәні бар тапсырмалар, мысалы, сөзтізбектер, ребустар, ойлауға арналған тапсырмалар беріледі.
Үшінші деңгей- эвристикалық. Бұл деңгейде оқушылар тақырып бойынша меңгерген білімдерін жетілдіріп, тереңдетумен қатар, ой қорытуға арналған, дағды қалыптастыратын, әртүрлі әдіс- тәсілдермен орындалатын тапсырмалар орындайды. Оқушы өзі ізденіп, материалды саналы түрде меңгеруі керек.
Төртінші деңгей- шығармашылық. Оқушы өзіндік шығармашылық деңгейін көрсетеді. Шығармашылық тапсырмалар - оқушылардың білімділігі мен дағдысын қалыптастыру және оны бағалау деңгейі болады. Өз бетімен талдау жасау арқылы шығармашылық тұрғыдан зерттеу жұмысын жүргізуге баулу. Осылай бір деңгейден келесі деңгейге өту үшін өз білімін, білік пен дағдысын толықтырып отырады. Нәтижесінде жоғары деңгейлік тапсырмаларды орындау әр оқушының мақсатына айналады.
Саралай оқыту 2 кезеңнен тұрады:
1) Дайындық кезеңдерінің басты міндеттерінің бірі- шәкірттер ішінен талантты, дарындыларды тауып, олардың қабілеттерін дамыту, білімге құштарлығын қанағаттандырып, белсенділіктерін арттыру.
2)Негізгі кезең- оқушыны ынталандырған пәндерді айқындап, ондағы оқуға қажеттілерді тереңдете оқытуға назар аудару.
Деңгейлеп оқытудың ерекшеліктері:
oo Дәстүрлі оқытуға тән оқушылардың барлығы бірдей тең дәрежеде оқытуды қабылдамайды. Оқыту мазмұны әр сыныпқа, топқа, оқушыларға білімді қабылдау қабілетіне сай ұсынылады.;
oo Мұғалімнің білімі нашарларға көмекттесуге, қабілеті жоғарыларға ерекше назар аударуға мүмкіндік болады;
oo Оқушының өз қабілеттерін терең және жан- жақты іске асыруға мүмкіндігі болады;
oo Мен тұжырымы деңгейі көтеріледі, қабілеттілік, білімділігін тереңдетеді, сенімі бекиді, білімі нашарлардың көзіне сенім пайда болады;
Деңгейлеп - саралап оқыту технологиясында жұмыс міндетті үш деңгейлік, қосымша, шығармашылық деңгей талаптарынан тұрады. Оның басты мақсаты- сынып оқушыларын қабілетті, қабілетсіз деген жіктерге бөлуді болдырмау. Сабақта қандай оқушы болмасын, жақсы оқитынына қарамастан жұмысты I деңгейден орындайды. I деңгей тапсырмаларын орындау мемлекеттік білім стандарты талаптарының орындалуына кепілдік береді. I деңгейді орындаған оқушы 3 деген бағамен бағаланады. Әрбір оқушы I деңгейді орындауға міндетті және одан жоғарғы деңгейдегі тапсырмаларды орындауға құқылы. Осы тұрғыдан алғанда үлгерімі төмен, баяу оқушы жақсы оқитын оқушыға ілесе алмай жатса не істеуге болады? - деген сұрақ туады. I деңгейден аса алмай жатқан жағдайда қалған тапсырмаларды үйде орындауға беру керек. Деңгейлеп- саралап оқыту технологиясының екінші бір жағы- оқущыларды дүниежүзілік білім жүйесінде қолданылатын рейтинг - ұпай жинау әдісіне баулу.
Деңгейлеп- саралап оқыту технологиясын оқу- тәрбие процесіне енгізіп және ғылыми - әдістемелік құжаттар мен ұсыныстармен қамтамасыз етсек, онда дәстүрлі оқытудың төмендегідей мәселелерін шеше аламыз:
- Оқушылардың 100 пайыздық үлгерімі қамтамасыз етіледі;
-Оқушылардың жүктемесін оңтайландыруға мүмкіндік туады (үй тапсырмасы азаяды)
- Оқушылардың оқу қызметтерінің нәтижелері әділ болады;
- Оқушыларда сәтсіздік, қорқыныш, мазасыздық сезімі жойылады;
- Дарынды оқушылар дер кезінде анықталып, оларды дамытуға жағдайлар жасалады;
- Танымдық процестерді, оқушылардың таным қабілеттерін зерттеу әдістері жүйеленеді;
- Олимпиада, конференция жүлдегерлері, шығармашылық жұмыстардың жеңімпаздарының саны артады;
Саралап, деңгейлеп оқыту технологиясының мазмұны.
Оқыту технгологиясын пайдалану- оқушы ынтасын басатын, объективті емес, жіберген қателіктері үшін жазалауға бағытталған бағалау тәсілін өзгертуді талап етеді. Таным процесі үстінде кез - келген тұлғаның белсенділік көрсетуге , әлде бір себептермен қате жіберіп алған жағдайда оны өзі түзетуге құқығы бар болуы тиісті. Саралап, деңгейлеп оқыту педагогикалық технологиясында алынған нәтижеге сәйкес меңгеру деңгейлері түрінде анықталады. Бұл жағдай:
а) оқушының оқу материалын жеңілден күрделіге қарай жүйелі меңгеруі;
ә) алынған нәтижені өлшеуге болатындығы;
б) оқу процесінің жарыс түрінде ұйымдастырылуы;
в) бағалаудың жетелеушілік қасиеті;
г) дамыта оқытудің әдіс- тәсілдерін қолдануға ыңғайлы жағдайлар жасалуы, т.б. себептерге байланысты оқушының оқу материалын қажетті минимум деңгейінде меңгеруіне жағдай жасайды. Меңгерудің әр кезекті деңгейіне өтіп отырған сайын, ынта, мотив, белсенділік, білік пен дағды да өсіп отырады. Ендеше оқыту технологиясын оқу процесіне енгізу- білім сапасын қажетті деңгейде қамтамасыз етуге оны көтеруге, тіпті басқаруды қамтамасыз етеді.
Деңгейлік саралау негізіндегі педагогикалық технология мазмұнының ерекшелігі:
- жеке құрылымдарға бағдар беру;
- білім мазмұнының сипаты мен көлемі , оқу жоспарының материалының , баяндау түрлерінің дидактикалық құрылымы;
Бұл деңгейлердің тапсырмаларына төмендегідей талаптар қойылады:
I - деңгейдегі тапсырмаларға:
1) жаттап алуға лайықталған болуы керек;
2) алдыңғы сабақта жаңадан меңгерілген білімнің өңін өзгертпей қайталап, пысықтауына мүмкіндік беруі тиіс;
3) тапсырмалар жаңа тақырып үшін типті және өмірмен байланысты болуы керек;
II - деңгейдегі тапсырмаларға:
1) өтіп кеткен материалдарды реттеуге және жүйелеуге берілген тапсырмалар. Бұл өзгертілген жағдайлардағы тапсырмалар, яғни бұрынғы тапсырмаларға ұқсас, бірақ оларды орындау үшін алғашқы алған білімдерін үрлендіріп пайдалану қажет;
2) оқушының ойлау қабілетін жетілдіруге берілетін тапсырмалар. Оларда біздің ұлттық ерекшеліктеріміз ескеріліп, танымдық және үйретімділік маңызы болуы қажет болады. Бұлар: логикалық есептер, ребустар мен сөзжұмбақтар.
III - деңгейлік тапсырмаларға:
1) танымдық - іздену (эвристикалық ) түрдегі тапсырмаларды орындау барысында оқушылар жаңа тақырып бойынша меңгерген алғашқы қарапайым білімдерін жетілдіріп, тереңдетумен қатар, ол тағы да жаңа білімді меңгеріп, өзі үшін жаңалық ашуы тиіс.
2) әртүрлі әдіс, тәсілдермен, шешілетін есептер;
3) өздігімен мысалдар мен есептер құрастыру және оны өздігімен шығару, өмірден алынған мәліметтер негізінде диаграмма, графиктер салу, жергілікті жағдайда өлшеу жұмыстарын жүргізу, көрнекті құралдар дайындауға берілетін тапсырмалар. Ой қорытуға арналған , дағды қалыптастыратын тапсырмалар.
IV- шығармашылық деңгей тапсырмалары:
1) оқушылардың жинған өмірлік тәжірбиесі мен қалыптастырған ұғым, түсініктерінің, қиялы мен белсенді ой еңбегінің нәтижесінде жаңаша, бұған дейін болмаған, белгілі бір дәрежеде олардың жеке басының икемділігін байқататын дүние жасап шығуына негізделген;
2) олимпиадалық есептер;
3) берілген тақырыпқа өз бетімен реферат, докладтар дайындау.
Г.Ғ. Ерікбаеваның деңгейлеп оқыту технологиясы жоғарыда айтқан ғалымдардан басқаша. Ол тапсырмаларды 3 деңгейге бөліп береді, бірақ оқушыларды білім деңгейіне қарап 3 топқа бөледі.
- Бірінші топқа 4-5 - ке оқитын оқушыларды топтастырып, оларға шығармашылық деңгейдегі тапсырмалар береді;
- Екінші топқа 3-4 - ке оқитын оқушыларды топтастырып, оларға іздену түріндегі тапсырмалар береді;
- Үшінші топқа 2-3 - ке оқитын оқушыларды топтастырып, оларға стандартқа сай тапсырмалар береді. Сыныптағы бар оқушылар орындай алуы қажет.
Деңгейлеп саралап оқыту технологиясының артықшылығы:
- әрбір оқушының даму деңгейіне сай оқу материалын меңгеруін қамтамасыз ететіндігі болып табылады;
- деңгейлеп оқыту- оқылатын ақпараттың азаюы арқылы емес, оқушыларға қойылатын талаптардың әртүрлілігі арқылы жүзеге асады. Топтарға бөлуде оқушылардың даму ерекшеліктерін қабылдау, ойлау, зейін, есте сақтау , т.б. ескеру керек;
-мұғалім әрбір топ үшін талаптардың ара жігі айқындалған нақты жүйелерін құрып ұсынып отыруы тиіс.
Сонымен, саралап - деңгейлеп оқыту технологиясының принциптері- оқытуды ізгілендіру мен демократияландыру жағдайында, өздігімен даму бағдарын анықтап, дамитын және өздігімен дұрыс шешім қабылдай алатын , өзін- өзі жетілдіріп, өсіруші , өзін - өзі тәрбиелеуші тұлға қалыптастыруға болады.

1.2. Деңгейлеп саралап оқыту технологиясын қолдану қажеттілігі мен тиімділігі.

Деңгейлік тапсырмаларды енгізгендегі басты мақсат- сынып оқушыларын қабілетті және қабілетсіз деп жасанды түрде әр түрлі топтарға бөлуді болдырмау. Осы арқылы деңгейлік және дербес оқыту принциптерімен қатар, барлық оқушыға қатысты ізгілендіру принципі де сақталады. Деңгейлік тапсырмалар оқушылардың ір түрлі білім дәрежесіне сай ұсынылады. Деңгейлік тапсырмаларды орындағанда мұғалім- бақылаушы кеңесші.
Деңгейлік тапсырмаларды қолдануда оқушылардың ақыл - ой еңбегін жетілдіру талабы қойылады. Оқушыларға деңгейлік тапсырмалар оны орындау әдістемелік кешенімен ұсынылады. Деңгейлеп оқыту технологиясы деңгейлік тапсырмалар арқылы іске асады. Себебі, сабақтың ерекшелігі және оның тиімділігін арттырудың негізгі тәсілдерінің бірі- оқушыларға арналған деңгейлік тапсрымалар орындау. Оларды өздік жұмыстар, үлестірмелі материалдар, тесттік және үй тапсырмалары түрінде беруге болады. Әр тарау бойынша дұрыс құрастырылған деңгейлік тапсырмалар сапалы білім негізі бола алады, өйткені ол оқушының білім сапасының дамуын, логикалық ойлауын, дағдысын қамтамасыз етеді. Бұл технологияда бірінші орында оқушы тұрады және өз бетімен білім алудағы оқушының белсенділігіне аса назар аударылады.
Деңгейлік тапсырмалардың оқушыларға тиімділігі:
-Сынып оқушыларының барлығы деңгейлік тапсрыма орындауы;
-Білім көрсеткішінің нақты және сапалы болуы;
-Оқушының өз білімін өзі бағалап, білім деңгейін дамыта алуы;
-Оқушылардың оқу ынтасы мен пәнге қызығушылығының артуы;
-Оқушының іздену дағдысының, ұстамдылығының қалыптасуы;
-Оқушы белсенділігінің оянуы;
-Алға қойған мақсатына жетуге дағдылануы, қиындықтарды жеңуге ұмтылуы;
-Оқушының өздігінен жұмыс істеуі мен жауапкерлігінің артуы;
-Оқушы мен мұғалім арасындағы ынтымақтастық қарым- қатынастың орнауы.
Деңгейлеп- саралап оқыту технологиясының мұғалімдерге тиімділігі:
-Деңгейлеп саралап оқытуда білім игерудің үш деңгейінің қарастырылуы;
-Оқушылардың сабақ үстінде бірнеше деңгейде жұмыс жүргізуі;
-Білім дәрежесі бірдей топтарды тексеру ісінің жеңілдеуі;
-Оқушылардың жұмыстары әділ бағалануы;
-Оқушы мен мұғалімнің белсенді шығармашылық қызметін дамытуы;
-Дарынды оқушыларды анықтап, олармен тұрақты және жүйелі жұмыс істеу мүмкіндігінің орнауы;
-Олимпиадалық, шығармашылық жұмыс жеңімпаздарының саны артуы.
Сабақ барысында сыныптағы барлық оқушының білім деңгейі анықталады. Бұл әдістің тағы бір тиімді жағы- оқушы өзінің білім деңгейін, нені оқу керектігін анықтап, өзінің ізденуіне болады. Өйткені ол білім сапасының дамуын қамтамасыз етеді. Білім сапасы білім, біліктілік, дағды және тұлғаның қасиеттері мен қабілеттерімен бағаланады. Сабақта оқушыларға өз ойларын талдауға, айтуға, қорытындылауға көп көңіл бөлу қажет. Сабақ барысында өзігінен еңбектенуге , шығармашылықпен ізденуге, қорытынды жасауға машықтанады. Тапсырманы орындау барысында жіберілген қателіктер мен кемшіліктерді уақытында анықтап түзетуге мүмкіндік беру керек. Мұғалім білімі нашарларға көмек беріп, қабілеттілермен жұмыс ұйымдастырып отыру арқылы пәнді оқуға деген қызығушылығын, белсенділігін арттырады. Тақырыпты толық меңгере алмаған оқушылармен қосымша сабақтар, сыныптан тыс жұмыстар жүргізуі керек. Деңгейлік тапсырмалар рейтинг- ұпай - балл жтнау әдісімен бағаланатынын ескерсек, оқушылардыңдеңгейлік сабақ өткеннен кейін де сол тапсырмаларда жіберген қателіктеріне, тапсырмаларды орындауда қолданған тәсілдеріне анализ жасап, қателіктер мен кемшіліктерін анықтай білуге мүмкіндік береді. Келесі тапсырмаларда оқушы неғұрлым көбірек ұпай жинау үшін ізденіп, оқытушыдан, жолдастарынан, қосымша материалдардан білім жинайды.
Деңгейлік тапсырмаларды қолдануда оқушылардың ақыл-ой еңбегін желтілдіру талабы қойылады. Оқушыларға деңгейлік тапсырмалар оны орындау әдістемелік кешенімен ұсынылады. Бұл технологияда жұмыс міндеті үш деңгейлік және қосымша шығармашылық деңгей талаптарынан тұрады:
1- деңгей: Міндетті оқушылық;
2- деңгей: Алгоритмдік;
3- деңгей: Эвристикалық материалды саналы түрде меңгеру;
4- деңгей: Шығармашылық өз бетімен ауқымды оқу материалдарын меңгеру.
Жаңа оқыту технологиясының қай түрі болса да,ол игеруге тиімді, оқытушы мен білім алушының арасында қарым-қатынас орнатуға икемді болуы тиіс. Қазіргі әрбір ізденімпаз оқытушының міндеті оқушының белсенділігін, іскерлігін дамыту. Осыған орай, оқушылардың танымдық белсенділігін арттырудың тиімді жолдарының бірі өзіндік жұмыспен өздігінен білім алу жұмысын ұйымдастырудың педагогикалық және әдістемелік тәсілдерін қазіргі заман талаптарына сәйкес жетілдіру болып отыр.
Жетістіктерге жету үшін ең алдымен оқушылардың білім дәрежесін, ынтасын, ақыл- ой , еңбек дағдысын, өз жұмысына деген жауапкершілігін ескеру қажет. Деңгейлік тапсырмаларды қандай дәрежеде орындай алса баға біліміне қарай қойылады.
Деңгейлік тапсырмалардың мақсаты:
-жеңілден қиынға, қарапайымнан күрделіге қарай сатылы түрде орындалатын жұмыстар.
-оқушыны ізденіске, шығармашылыққа бөленеді.
-дарынды оқушылар мүмкіндігі анықталады.
-әр оқушы өзін - өзі бағалайды, өз білімін жоғары деңгейге жеткізе алады, материалды толық меңгереді;
-жаңа тақырыпты жаңа әдіспен түсіндіреді;
- тест, диктант арқылы тақырып меңгеріледі;
- өзіндік жұмыстар жүргізіледі;
- бақылау жұмысы алынады;
-бақылау парағы жасалады;
Деңгейлеп саралап оқыту- оқылатын ақпараттың азаюы арқылы емес, оқушыларға қойылатын талаптардың әртүрлілігі арқылы жүзеге асырылады. Қазіргі заман талабы әрбір оқушының сабақ кезінде жаңа білім қосып қана қоймай, соны игеріп, ізденіп , талап-пікір таластыру деңгейіне жету мақсатын көздейді.
Математика сабағында деңгейлік оқытудың тиімділігі .
Қазіргі заманда жастарға ақпараттық технологиямен байланысты әлемдік стандартқа сай мүдделі жаңа білім беру өте қажет. Қазіргі таңда білім берудің әлеуметтік құрылымы маңызды элементтердің біріне айналып отыр. Дүние жүзінде білімнің рөлі артып , әр елдің өзіндік білім беру жүйесі тағайындалған. Бірақ ол әлем халықтарының білім берудегі тәжірибесімен, бағыт-бағдарымен деңгейлес болуы қажет. Білім беру жүйесінің басты міндеті- ұлттық және адамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға , дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологиясын енгізу , білім беруді ақпараттандыру. Еліміздің, қоғамның экономикалық , саяси , мәдени дамуына үлес қосатын,әлемдік өркениетке көтерілетін білімді де мәдениетті, парасатты азамат тәрбиелеп шығару-менің бүгінгі таңдағы басты міндетіміз. XXI- ғасырдың жан - жақты зерделі, дарынды, талантты адам қалыптастыру бағытындағыбілім беру ісі- бүгінгі күн талабы. Бұл талапқа жету жолы- білім берудің тиімді жолын таңдай білу. Сондай жолдардың бірі- деңгейлік оқыту. Оны меңгеру мұғалімнің өзін - өзі дамытып, оқу-тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі. Оқытудың жаңа технологияларын алдымен жете меңгеріп, одан соң оқу мазмұнына, оқушылардың жас және психологиялық ерекшеліктеріне қарай таңдап пайдаланудың маңызы зор. Осы технологияны қолдану негізінде әрбір бала бойындағы дара қабілет анықталады,әр оқушы әр сабақ кезінде жаңа білім қосып қана қоймай, соны өзі игеріп, ізденіп, пікір таластыру деңгейіне жетіп, даму үстінде болады.
Бұл жерде математикалық дайын ақпараттарды қолдану ғана емес, ғылым мен техниканың дамуына ықпал ететін жаңа туындыларға жол ашу, мүмкіндік жасау. Бұл үшін қажет болған жағдайда жаңа идеялар айтатын, математикалық сауаты жоғары мамандар дайындау қажет.
Қорыта келе, деңгейлік тапсырмалар ауқымы өте кең. Мектеп оқушыларына берілетін тапсырмалар оқушылардың ойлауына әсер етеді. Тапсырманы орындау үшін бала жауапты өзі іздестіреді. Оны шешуде ақыл- ойы дамиды, ойлануына жан-жақты әсер етеді деп түйіндеуге болады.

ІІ.ТАРАУ. МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУДА ДЕҢГЕЙЛЕП ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ПАЙДАЛАНЫП ОҚУШЫЛАРДЫҢ ҚАБІЛЕТТЕРІН АРТТЫРУ ӘДІСТЕМЕСІ
2.1 Математика сабағында деңгейлік есептер шығару арқылы оқушыларды шығармашылыққа баулу.

Білім жүйесі ел өміріндегі стратегиялық маңызды сала болып табылатындығы белгілі. Ал, оқу процесіндегі дәстүрлі әдістердің озық заман талабына жауап бере алмайтындығы өз- өзінен түсінікті. Бүгінгі уақыт талабына сәйкес білім беруді одан әрі жетілдіру оқу тәрбие процесінде озық тәжірибені, ғылыми жетістіктерді енгізуді талап етеді. Белгілі педагог Ш.А.Амонашвили : Оқушылардың білімін арттыру,пәнге қызықтыру үшін оқытуда, жалпы алғанда ең бірінші оқушылардың неге қызығатынын анықтап алып, содан соң содан бастау керек- дейді. Математика пәнін оқыту барысында оқулықтағы материалды құрғақ баяндаудан гөрі қызықты, бейнелі түрде түсіндіруге оқушылардың ойлауына бағытталғаны дұрыс. Қазіргі қоғамымызда болып жатқан түбірлі өзгерістерге байланысты әрбір мұғалім оқытудың сан қилы әдістері мен формаларын білуі қажет. Сабақ барысында шәкірттің білімге құштарлығын арттыру, өздігінен ойлау қабілетін жандандыру, еңбек етуге баулу, жауапкершілік сезімін қалыптастыру мұғалімнің басты талабы. Жаңа талаптарға сай көптеген оқыту технологиялары бар. Солардың бірі - профессор Ж.Қараевтың деңгейлеп саралап оқыту технологиясы. Бұл технология оқушының ой-өрісінің дамуына, пәнге деген қызығушылығын арттыруға мүмкіндік береді. Әрбір тарау бойынша деңгейлік тапсырмалар-дамыта оқыту идеясын жүзеге асыруға мүмкіндік береді, өйткені ол оқушының ойлауын, елестетуі мен есте сақтауын, белсенділігін, дағдысын, білім сапасын қамтамасыз етеді.
В.П.Беспалько оқу деңгейлерді тқртке бөледі: Бірінші деңгей- міндетті оқушылық, екінші - алгоритімдік, үшінші - эвристикалық және төртінші - шығармашылық деңгейлерді қабылдау.
Бірінші деңгейдегі тапсырмалар- базалық стандарт болып табылады. Оларды орындауда оқушы бұл пәннен өткен нақты материалдарды қайталап айтып беру деңгейінде болады. Бұларды әрбір оқушы орындай алуы тиіс. Екінші деңгей тапсырмаларын оқушылардың оқу және ойлау қаіблетін жетілдіретін жалпы және арнайы тәсілдерді игеруді қамтамасыз етеді. Үшінші деңгей тапсырмалары оқушылардың алған білімдерін ойлап, талғап пайдалануды талап етеді. Бір деңгейден екіншіге өту жүйесінің шекарасы сезілмейтіндей өте икемді болуы тиіс. Сонымен қатар бұл тапсырмаларды орындау үшін әңгімелесуші- оқулықтар және оларға қосымша төрт деңгейдегі тапсырмалар берілген жұмыс дәптерлері пайдаланылады. Әңгімелесуші-оқулық бойынша оқушылар жаңа тақырыпты өз бетімен меңгеріп, анықтама, ережелерін ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.