Зертханалық жануарлар түрлері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
1. Кіріспе

2. Негізгі бөлім
2.1 Зертханалық жануарлар түрлері
2.2 Зертханалық жануарларды күтіп-бағу, көбейту
2.5 Зертханалық құстар

3. Қорытынды

4. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Кіріспе

Зертханалық жануарлар биологияда, медицинада, ветеринарияда жә-не ауыл шаруашылығында ғылыми жұмыстарды жүргізу мақсатында пайда-ланылатын жануарлар.Зертханалық жануарларға жүргізілетін ғылыми тәжі-рибелер мақсаты мен міндеттеріне қарай таңдалып алынады. Зерттеу жұмы-сының тиімді де жақсы нәтиже беруі үшін таңдап алған түрдің текбиология-лық ерекшеліктері ғана емес, олардың мінез-құлықтары да ескеріліп, жануар-лардың өніп-өсуіне және тіршілігіне қолайлы жағдай жасалуы қажет. Зертха-налық жануарлардың қатарына мамандардың ғылыми ізденістеріне қажетті жануарлардың барлық тобы (қарапайымдардан сүтқоректілерге дейін) жата-ды: тәжірбие, негізінен, омыртқалылардан - бақа, тышқан (бұлар зертхана-лық жануарлардың 70%-ын құрайды), егеуқұйрық, ит, мысық, қоян, маймыл, сонымен қатар тас-бақалар мен құстарға да, ал омыртқасыздардан - дрозофи-ла шыбыны, кене, құрттарға, т.б. жүргізіледі. Тәжірибелік мақсатта, негізі-нен, арнайы шығарылған инбредті (жақын туыс дарабастыларды шағылысты-рудан шығарылған) және таза тұқымды зертханалық жануарлар, сондай-ақ гнотобиоттар (микробсыз жануарлар) пайдаланылады. Зертханалық жануар-ларды виварияларда (тәжірибе жүргізілетін жануарларды арнайы ұстайтын орын) ұстайды.

1-сурет. Маймылды қоректендіру сәті

2.1 Зертханалық жануарлардың түрлері Зертханалық жануарлар - деп арнайы зертханаларда немесе хайуанатханалар (вивариумдер) жағдайла-рында өсірілетін жане экспериментальді мақсатта немесе өндірістік практи-када қолданылатын жануарлар түрлерін айтады. Зертханалық жануарларды - олардың ауруларын балау үшін, әр түрлі физиологиялық және патологиялық жағдайларды модельдеу үшін, емдеу, алдын алу шараларын зерттеу үшін, химиотерапевтік және биологиялық препараттардың әсерін, керекті мөлше-рін, т.с.с. әртүрлі зерттеулер үшін қолданады. Зертханалық жануарлар негізі-нен екі топқа бөлінеді: омыртқалы және омыртқасыздар. Омыртқасыз зертха-налық жануарларға қарапайым құрттар, буынаяқтылар жатады. Зертханалық зерттеулер үшін қарапайымдылардың келесі түрлері қолданылады: амебалар, трихомонадалар, лямблийлер, трипанасомдар, лейшманиялар, кірпікшілер (инфузориялар). Зертханалық мақсатта құрттардың әр түрлі тоғышар түрлері қолданылады, яғни адам мен малда ауру тудыратын құрттардың маңызы зор. Буынаяқтылардың ішінде негізінен қан сорғыш жәндіктер және кенелер қол-данылады. Барлық омыртқасыз зертханалық жануарлар аурудың дамуын, өту кезеңін және емдік шараларын зерттеу үшін қолданылады. Зертхана жағдай-ында омыртқасыз жануарлар арнайы колбаларда, пробиркаларда ұсталады.
Омыртқалы зертханалық жануарлар. Биологиялық зерттеулер үшін омыртқалы зертханалық жануарлардың 250-ден астам түрі қолданылады. Олардың кейбір түрлері ғылыми зерттеулер үшін зертханаларда немесе тұ-қымбақтарында - питомниктерде үнемі өсіріледі, мысалы: ақ тышқандар, ақ егеуқұйрықтар, теңіз шошқашықтары, қояндар, иттер, маймылдар және т.б. Ал кейбір зертханалық жануарларды эксперимент үшін аулап тұрады, мыса-лы: суырлар, дала тышқандары, балықтар және т.б. Сондай- ақ зертханалық мақсатта құстарда қолданылады, мысалы: тауықтар, көгершіндер, бөдене-лер, т. с. с. Кей жағдайда биологиялық зксперименттер үшін ауылшаруашы-лық малдары қолданылады, мысалы: қой, шошқа, сиыр, жылқы, түйе, есек, қашар, қодас және т. б. Кез келген дәрі-дәрмек, түрлі химиялық қосылыстар қолданысқа түспес бұрын әр түрлі зерттеулерден өтеді. Яғни олардың адам немесе мал организміне әсерін білу үшін, ең алдымен зертханалық жануар-ларда фармакологиялық, токсикологиялық, радиологиялық, онкологиялық және т. б. зерттеулер жүргізіледі. Зертханалық жануарларды күтіп-бағу, өсі-ріп-көбейту Зертханалық жануарлар хайуанатханаларда (виварийлерде) ғы-лыми зерттеулер үшін өсіріледі. Хайуанатханаларда (виварийлерде) ғылыми зерттеулерде қолданылатын, яғни тәжірибе барысындағы жануарлар ұста-лынады. Тұқымбақ (тәлімбақ) - Питомник - тәжірибеге пайдаланғанға дейін-гі жануарлар өсірілетін жер. Зертханалық жануарларға арналған хайуанатха-наларда (виварийлерде), тұқымбақтарда питомниктерде қолайлы микрокли-мат жасалуы қажет. Микроклимат дегеніміз - шектелген кеңістіктегі климат, яғни сол қора жайдың температурасы, ылғалдылығы, жарықтылығы, зиянды газдардың шекті мөлшері, ауа қозғалысы зертханалық жануарлардың физио-логиялық тіршілігіне кері әсерін тигізбеуі керек.
Қояндар (лат. Leporidae) - сүтқоректілердің бір тұқымдасы, 8 туысқа бөлі-нетін 50 түрі бар. Бұлардың ішінде тез жүгіруге, ін қазуға, жүзуге, ағашқа өр-мелеуге бейімделген түрлері кездеседі. Салмағы 0,1 - 4,5 кг, дене тұрқы 12 - 75 см, Мадагаскар аралы, Оңтүстік Американың оңтүстік аймағы, Антаркти-дадан басқа барлық жерде таралған. Шөп, ағаш қабығын, бүршігін, бұтағын жейді. Жылына 4 рет 2 - 8 (кейде 15) көжек туады. Тұрақты іні болмайды, кө-жегі жүндес, бірден жүріп кететіндей жетіліп туылады, бірнеше күннен кейін өзі қоректенеді.

2-сурет Зертханалық қоян

Үй қояны ғана ін қазады, топ-топ болып тірші-лік етеді. Көжегі көзі ашыл-май, өте дәрменсіз, қызылшақа болып туылады. Кәсіптік маңызы бар, әуестік үшін де ауланады. Қоянның кейбір түрлері жайылымға, жеміс бағына, жас орманға үлкен зақым келтіреді. Кейбіреулері індет таратады. Қазақстанда кездесетін 3 түрі (ақ қоян, құм қоян, ор қоян) бар. Ақ қоян, негізінен, қалың қар түсетін Қостанай, Солтүстік Қазақстан, Павлодар және Ақмола облыста-рындағы орманды далаларда, Қарағанды, Шығыс Қазақстан облыстарындағы таулы аймақтарда көптеп, ал Батыс Қазақстан, Ақтөбе, Алматы облыстарын-да сирек кездеседі. Қояндар торда 2-3-тен, ұрғашы, еркегі бөлек орналасты-рылады. Қояндардың жыныстық жетілуі 8 айда болады. Буаздығының ұзақ-тығы 28-32 күнге созылады. Туылған көжектер саны 1-12-ге дейін болуы мүмкін. Көжектер енесін 20 күнге дейін еміп, жұмсақ азықтарды біртіндеп қабылдай бастайды. Көжектерді енесінен 1-1,5 ай-ында біртіндеп айырып, торларға қоңдылығына, жынысына байланысты 2-3 тен топтайды.
Теңіз шошқалары (Cavia) - шошқа тәрізді тұқымдасына жататын кеміру-шісүтқоректілер. Дене ұзындығы 35 см-ге дейін, құйрығы сыртынан байқал-майды, артқы аяқтары үш саусақты. Оңтүстік Американың ашық далалық ай-мақтарында таралған. Жеке дара, кейде топ құрып өмір сүреді. Ін қазады не-месе басқа жануар інде-рін иеленеді. Белсенділігі түнде байқалады. Жыныс-тық жетілуі 55- 70 күн. Буаздылығы 60-70 күнге созылады. 1-4 ұрпақ береді. Жыл бойы көбейеді. 8 жыл өмір сүреді. Зертханалық жануар. Көпте-ген жаңа түрлері шығарылған терісінін бояумен, құрылымы әртүрлі. Теңіз шошқалары торда 4-5-тен орналастырылады. Теңіз шошқашықтарын шағылыстыруға 9 айдан кейін ғана жібереді және ұрғашысының салмағы 540г, ал еркегінің сал-мағы 530г кем болмауы қажет. Теңіз шошқаларын шағылыс-тыру үшін бос торға ең алдымен еркегі, содан соң 4 ұрғашысы орналастыры-лады. Буаз тең-із шошқаларын жеке торларға ауыстырады, олардың буаздығы 2 айға, ал лак-тация кезеңі 1 айға созылады. 1 аналық теңіз шошқашығы 2-3-

3-сурет Теңіз шошқашығы
тен балалайды. 1 ай-дан кейін жас теңіз шошқаларын 5-6 бастан торларға орналастырады.
Ақ тышқандар торда 1 еркек 5-5 ұрғашыдан орналастырылады. Осы жерде тышқандардың шағылысуы, көбеюі және өсуі өтеді. Жыныстық жетілген тышқандардың салмағы ұрғашысінікі - 18-19г, еркегінікі- 19-22г. болады. Тышқандардың буаздығы 18-25 күнге созылады, туылған кезде тышқандар-дың салмағы 15г болады. Тышқандарды 25-30 күндік жасында енесінен айы-рып, торларға 20-25 бастан орналастырылады. Бұл кезде жас тышқандардың салмағы 8-10г-ға жетеді.

4-сурет Ақ тышқан
Ақ егеуқұйрықтар үлкен торларда 2-3 еркек және 10-12 ұрғашыдан орна-ластырылады. Жыныстық жетілген егеуқұйрықтың салмағы ұрғашысынікі 155-170г, еркектерінікі - 190-230г болды. Буаздығы 16-22 күнге созылады. Жаңа туылған егеуқұйрықтың салмағы 5г.-ға жетеді. 1 айға толғанда енесінен айырып, торларға 15-20 бастан орналастырылады, бұл кезде олардың салма-ғы 45-48г болды.

5-сурет Егеуқұйрық
Зертханалық жануарларға түрлі систематикалық тобы бар жануарлар жатқы-зылады: қарапайымдар, құрттар, тікенділер, амфибиялар, құстар, құрлық жан-жануарлары. Нағыз бақалар (Ranіdae) - қосмекенділер класы құйрық-сыздар отрядына жататын тұқымдастар тобы.

3-сурет Нағыз бақа(Ranіdae)

Бақаның қазба қалдығы 30цен дәуірінен белгілі. Қазіргі кезде оның 48 туысының 555 түрі Солтүстік, Орталық Америкада, сондай-ақ, Еуропада, Азияда, Африкада кеңінен таралған. Қазақстанда Бақа тұқымдасының 5 түрі (көлбақа, сүйіртұмсық, сібір бақасы, швпбақа, қызылаяқбақа) тіршілік етеді. Олардың денесінің ұзындығы 3 - 32 см, салмағы бірнеше г-нан 3,5 кг-ға же-теді. Денесі жалпақтау, артқы аяқтары алдыңғы аяқтарынан ұзын келеді, се-кіріп қозғалады. Тістері үстіңгі жақ сүйегінде ғана болады. Артқы аяғының башпайлары арасында жүзу жарғағы бар. Терісі жылтыр, шырышты, өкпесі нашар жетілген, терісі арқылы тыныс алады. Тілінің ұшы екі айыр, жемін ті-лімен ұстайды, ұсақ жәндіктермен қоректенеді. Аналығы 500-ден 11 мыңға дейін уылдырық шашады, құрлықта да, суда да ұрықтанады. Бақаның дернә-сілін итшабақ, кейде шөмішбалық деп атайды. Бақа еті кейбір елдерде (Фран-ция, т.б.) тағам ретінде пайдаланыла-ды. Бақа, сондай-ақ, ғылыми-зерттеуге, тәжірибе жұмыстарында кеңінен қол-данылады. Омыртқалы зертханалық жа-нуарлар Ғылыми мақсатта жануарларды қолдану б.з.д. 5 ғасырдан бастау ала-ды. Алғашқы уақытта бұл сирек және кездейсоқ болып, адам маңайындағы үй жануарлары қолданылды.

6-сурет Зертханалық қой

Кейін түрлі жан-жануарлардың организмдерінің құрылыстарын және қызметтерін зерттей бастады. ұғымы тек 19ғ. аяғында енгізілді. Осы кезең-дерде биология ғылымы тәжірибе саласына көшті (түсті). Үй жануарларының биологиясынан жабайы жануарларға ауысты. Олар атжалман, тышқан, кейін қоян, теңіз шошқашықтарын қолдана бастады. Атжалмандар мен тышқан-дарды бейімділіктерінің әсерінен оларды көптеп қолдануға таңдау жасалды. Салыстырмалы түрде олар үй жағдайларында көбейіп, биология бағытында қасиеттері де өзгеріске түсті. Зертханалық жануарлардың теңіз шошқашығы-на өзгеше болды. Өзінің отаны Оңтүстік Америкада, олар нағыз үй жануар-лары есебінде болғандай. Ол тышқан мен атжалманға қарағанда үлкен мөл-шерлі, дені сау және өнімді болды. Биологиялық зерттеулерде жануарлардың 250 ас-там түрлері қолданылады. Бір түрге жататын жануарларды зертхана мен тұ-қымбақтарда - питомниктерде ғылыми зерттеу үшін өсіреді. Басқала-ры тәжірибеде қолданылды. Зертханалық құстардыңда тобы бар. Биология-лық сынақтардың кебін ауыл шаруашылығы жануарларына жүргізеді. Пайда-лану мақсатына қарай зертханалық жануарларды бірнеше бағытта қолдана-ды. Ал-ғашқы топқа балау сұрақтары кіреді. Осыған ауруды балау үшін жануарлар-ды қолдану жатады.
Екінші топқа зерттеу нысандарын зертханалық жануарларды ғылыми-зерттеу жұмыстарында қолдану. Бұл топқа түрлі ғылыми-зерттеу жұмыс-тары, түрлі теориялық зерттеулерден жаңа дәрілік заттың фармакологиялық, емдік қасиеттері мен улылығына дейінгілер жатады. Кейбір авторлар-ғалым-дар онкологиялық зерттеуге арналған жеке топтарды (үшінші) ажыратады. Қазіргі уақытта кең көлемде тышқандар, атжалмандар қолданылады. Алға қойылған тапсырыс мақсатына қарай (төртінші топ) түрлі жануарлар қолда-нылады, бірақ олардың саны көп емес. Кез-келген оқу бөлімінде түрлі көр-сеткіштермен тәжірибелер жүргізуге мүмкіншілігі жоқ. Өте көптеген дәрілер мен дәрілік препараттарды клиникалық қолданылуына рұқсат алу үшін жану-арлар арқылы сынақ жұмыстары жүргізіледі. Осы іс-әрекеттерге байланысты бесінші топқа - биосынамалық зерттеулерде зертханалық жануарларды қол-дану, иммунды сарысуда антиденені титрлеу, ертінділерде биологиялық бел-сенді заттарды анықтау, вакци-налардың белсенділігін анықтау кіреді. Көпте-ген мұндай биосынамалар стандартталған, оларды қолдану фармакология мен фармацептика ережелері мен талаптарына сәйкес жүргізіледі.

Омыртқасыз зертханалық жануарлар - қарапайымдылар, құрттар, әр
түрлі гельминттер, кенелер, т.б. қолданылады. Зертханалық жануарларды қол
данудың мақсаттары мен әдістері түрліше болады. Сұйық азотта кейбір қара
пайымдыларды мұздату мен ұзақ сақтау әдістері ойластырып табылған, шы-ғарылған (трипанасом, Лейшманий, токсоплазм).

7-сурет Трипаносома
Бұл әдіс қарапайымдыларда криобанка штаммдарын қалыптастыруға мүм-кіндік беріп, оларды зертханалық жануар ретінде қолдануға ыңғайлы бола-ды. Зертханалық жануарлардағы қарапайымдылардан - саркодолар қолда-нылса, ал олардың ішінде - паразитті амебалар Entamoeta hisіolytica (адамда-ғы қоздырғыш), Е. Invadems, сонымен қатар, еркін қозғалатын амеба қолда-нылады. Ірі амебаларды цитогенетикалық және т. б. зерттеулерге пайдалана-ды, әсіресе тұқымдық өзгешелігі барлары қолданылады. Зертханалық жану-арларға түрлі инфузориялар да жатқызылады.

8-сурет Инфузория
Еркін қозғалатын және паразитті кірпікшелілер, Ваiantіdіum coli - қосқанда, балантидиоз қоздырғышы биохимиялық, физиологиялық, цитологиялық, эко-логиялық зерттеулерде өтпелі радиация мен физикалық және химиялық фак-торлар мен жалпы биологиялық және медициналық негізде қолданылады. Инфузориялар цитогенетикалық зерттеулерде классикалық нысан-объект ре-тінде, генетикалық талдауды кейбір тұқым қуалаушылық пен өзгешелік ерек-шеліктері зерттеуге арналады. Зертханалық инсектарийлерде қан сорғыш бу-нақаяқтыларды арнайы құрылған колбалар, пробиркаларда ұстайды. Аргас және иксод кенелерін спирохет, риккетсиоздар, арбовирусты инфекциялар-дың қоздырғышын ұзақ сақтау үшін қолданады. Генетикалық - зертханалық жануарларды сызықты емес (гетерозиготалы) және сызықты (гомозиготалы) деп бөледі. Сызықты емес жануарларды кездейсоқ шағылыстыру арқылы кө-бейтеді, осыдан олардың гетерозиготалы деңгейі жоғарылайды. Инбридинг - ауыл шаруашылық малдарының өте жақсы тұқымын қалыптастыруда маңыз-ды рөл атқарады.
Табынға арналған жануарлар дені сау - таза, дене бітімі, құрылымы дұ-рыс болу керек. Қояндар. Топталған қояндарды 2-3 бастан бір торда, аталығы мен аналығын бөлек ұстайды. Еркегі мен ұрғашыларның қатынасы 18 - 1:10 тең болуы керек. Қоянның алғашқы шағылысуы Б (алты) айлығында болады.
Зертханалық жануарлар зертханалық жағдайда питомниктерде экспери-мент немесе өндірістік тәжірибе жүргізу мақсатымен арнайы өсірілетін жану-арлардың әртүрлі түрлері Оларды ауруларды аныктау, әр түрлі физиология-лық және патологиялық жағдайларды кескіндеу, аурулардан емдеу-сактанды-ру және, химиялык факторларды зерттегу максаттарында, биологиялык пре-параттар - ауруларга карсы колданылатын сары сулар вакциналар, культура-лар, тіндер және т.б. өндіру үшін қолданылады. Олардың қатарында әртүрлі систематикалык топтарға жататын жануарлар -- қарапайымдылар, құрттар, буынаяктылар, инеттерілілер, амфибиялар, құстар, сүтқоректілер болады. Зертханалық жануарларды көбінесе омыртқалылар және омыртқасыздар деп бөледі.
Омыртқалы зертханалық жануарлар
Жануарларды ғылыми мақсатта пайдалану біздің эрамызға дейінгі V ғасырдан басталады. Бастапқы кезде сирек және кездейсоқ жағдайда,көбінесе үй жануарлары пайдаланылды. Кейіннен жануарларды тірі организмнің әр-түрлі ағзаларының құрылысын және функцияларын зерттеу үшін пайдалана бастады. Мысалы, ерте ғасырдағы Греция табиғат зерттеушісі Диогеннің (б.э. дейінгі V ғасыр) малдың өлексесін сою арқылы жүректің алдыңғы қарын-шақтарының қызметтерін анықтағаны белгілі. XV ғасырда Аз. Жәнібек хан-ның тапсырмасы бойынша қазақтың зерттеушісі Өтсу бойдактын малдарды сойып тексеру аркылы жүргүзген зерттеулері бізге келіп жеткен. Кейіннен жануарлар арқылы Аристотель к Гален, у Гарвей тб анатомияны, физиоло-гияны зерттеген. Бірақта ХVІІ ғасырда кең өріс алған экспериментті биоло-гия, XIX ғасырға дейін тоқырау да болып, өз жалғасын таба Осыдан 100 жыл-дай бұрын зерттеу тәжірибелері үй жануарларына және оңай ұстауға болатын тағы жануарларға Жүргізіле басталды.Зертханалық жануарлар деген ұғым да болмады. Ондай ұғым тек XIX ғасырдың аяғында ғана қалыптаса бастады. Биология сызба, жазба түрінен экспериментті түріне айналды. Үй жануарла-рынан басқа тағы жануарлардың түрлері: егеуқұйрықтар мен тышқандар, одан кейін үй қояндары мен теңіз шошқалары экспериментте кең орын ала бастады. Әсіресе егеуқұйрықтар мен тышқандар үй жағдайында көбейтуге және биологқа керекті бағытта қасиеттерін өзгерту үшін өте қолайлы жануар-ларға айналды. Олар табиғи жағдайда кез келген тамаққа ажыратқаннан кей-ін бірнеше ұрпақтан соң қолға үйреншікті болып шыға келеді. Сондықтан оларды ұстау арзан және қолайлы. Олардың өздері жандары үшін зертхана-ның есігін қағуға мәжбүр болды. Адамдарға қажетті зерттеулерді жүргізу үшін өте пайдалы. Ал теңіз шошқаларын лабораториялық жануарға айналды-ру тарихы басқаша жағдайда жүргізілді. Олардың отаны Оңтүстік Америкада олар нағыз үй жануарлары ретінде өмір сүрді. Олардың физиологиялық қаси-еттері де егеуқұйрықтар мен тышқандарға қарағанда ерекше. Кейбір қасиет-тері адамдарға жуық деуге де болады. Мысалы, олар туберкулез, бруцеллез, ауруларын тез жұқтырады, аскорбин қышқылына бейімділігі жоғары. Үй қо-яндарының лабораториялық істе кеңінен қолданылуы олардың көп тарауына, шөп қоректілігіне, өсімталдығына тікелей байланысты болды. Олар механи-калық және ет өнімдері үшін өте арзан және оңай табыл атын жануарлар. Зертханалық жануарлардың жаңа түрлерін енгізудің өз қиыншылықтары бар. Оларды үйрендіру үшін, негізгі көрсеткіштерінің сипаттамасын білу үшін алдын ала көптеген жұмыстар жүргізу қажет. Сондықтан да жоғарыда атал-ған зертханалық жануарлар барлық жер жүзі мемлекеттерінің зерттеу жұмыс-тарында негізгі орын алады. Олардың ішінде омыртқалы зертханалық жану-арлардың 70 %-ы тышқандар, 15 %-ы егеуқұйрықтар, 9 %-ы теңіз шошқала-ры 3 %-ы құстар, 2 %-ы үй қояндары, 1 %-ы басқа жану-арлар Олардың ішін-де кеміргіштердің ерекшеліктері олардың бірнеше айлық өмірінде адамда бірнеше жылда болатын барлық процесстерді байқаюға болады. Ақ тышқан-дардың орташа өмір сүруі 15-20 жыл. Егеу құйрықтарды 2-2,5. Теңіз шошқа-ларын 6,6-8 деп есептеді
Жалпы биологиялық зерттеулерде 250-ге дейін жануарлардың түрлері пайдаланылады. Олардың ішінде зертханаларда питомниктерде өсірілетін ак тышқандар, ақ егеуқұйрықтар, теңіз шошкалары, үй қояндары, ат жалмандар, иттер, маймылдар табы бар. Басқаларын аулау арқылы әр кезде ұстайды дала тышқандары күмдыктар, саршұнактар, амфибиялар, балыктар тобы Зертханалық құстардың тобы бар: тауықтар, көгершіндер, бөденелер т.б.

9-сурет Зертханалық тауық
Ауыл шаруашылық малдарынан қойлар, шошқалар, ірі қара, жылқылар, түйелер және т.б. пайдаланылады. Зертханалык жануарларды пайдалану мак-сатына байланысты бірнеше бағытты анықтауға болады. Ауруларды анық-тау бағыты. 1. Адамдардан немесе малдардан алынған зерттеу материалда-рын зертханалық жануарларға егу арқылы тексеру. Мысал ретінде туберку-лез бен бруцеллезге тексеру үшін сүтті теңіз шошқаларына егуді келтіруге болады.

10-сурет Туберкулез тексеру

2. Ғылыми-зерттеу жұмыстарына арналған арнайы бағыт. Әр-түрлі теория-лык зерттегулерден бастап жана препараттардын улылығын, фармакология-лық және емдік қасиеттерін анықтау үшін жүргізілетін күнделікті жұмыстар-ды жатқызуға болады. 3. Онкологиялық зерттеу бағыты. Бұл бағытта тыш-қандар мен егеуқұйрықтар көптеп пайдаланылады. Олардың көбі инбридті қасиеттері жақсы зерттелген қатарларға жатады. Ондай қатарлардың онколо-гия үшін қажеттігі ғылымның басқа салаларына қарағанда әлдеқайда ертерек анықталған. 4. Студенттерді оқытуға қолдану бағыты. Оқу орындарының қаржыларының тапшылығы студенттерге қажетті тәжірибені жүргізетін ма-териалдармен қамтамасыз етуге мүмкіншілік бере бермейтіндіктен ол мақ-сатта лабораториялық жануарлардың көптеген түрлері пайдаланылады. 5. Биопроба бағыты. Көптеген дәрілер мен дәрілік заттар клиникада қолдануға ұсынылуы үшін тексеруден өтулері керек. Ондай тексерулер зерханалық жа-нуарларға жүргізіледі. Иммундық сары суларда қарсы денелердің титрлерін, ерітінділердегі белсенді заттарды, вакциналардың белсенділігін анықтау тағы басқа да көрсеткіштер үшін. Мұндай биопробалардың көбі стандартталған, оларды жүргізу фармакология ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.