Телязиоз ауруының таралуы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
Аграрлық факультет
Ветеринария кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Пән: Ветеринариялық паразитология және инвазиялық аурулар ІІ

Тақырыбы: Преречный ауылдық округінің телеязиоз ауруын емдеу және алдын алу шаралары.

Орындаған: Оспанов О.Н
Тобы:ВМ-501

Тексерген: Ахметжанов О.Н
Бағасы:
Айы, күні, жылы:

Семей-2019 ж
Жоспары
І. Кіріспе
ІІ. Әдебиеттерге шолу
ІІІ. Өзіндік зерттеулер
3.1 Зерттеу материалдары мен әдістері
3.2 Зерттеу нәтижелері
3.3 Телязиоз ауруының таралуы
3.3 Алдын алу және күрес шаралары
ІV. Қорытынды және тәжірибелік ұсыныс
V. Пайдаланған әдебиеттер тізімі
VІ. Қосымшалар.

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі: Мал шаруашылығы өнімдері өндірісінің жоғарлауы ауыл шаруашылық малдарының ұдайы өсуін ұйымдастыру деңгейіне тікелей байланысты.
Малдәрігерлік Паразитология (үй және кәсіптік маңызы бар жануарлардың паразитін); агрономдық паразитология не фито Паразитология (өсімдіктер паразитін) гельминтология болып бөлінеді. Паразит дегеніміз - бір организмнің екінші организмге қоныстанып, сол организмді қорек және тіршілік ортасы ретінде пайдаланыатын организм. Жануралар әлеміндегі паразиттер арқылы адам, жануарлар мен өсімдіктер организмінде пайда болған ауруларды паразитарлық немесе инвазиялық аурулары деп атайды. Паразиттер факультативті және облигатты болып бөлінеді. Мысалы : жұмыр құрттардың Aloinema туысына жататын құрттың кейбір түрлері бір себеппен жануардың ішегіне түскенде , онда өсіп - өніп , тік тіршілікке көшеді, ал ішектен сыртқа түскен олар топырақта еркін тіршілік ете алады. Сонымен , бұл жағдайда паразитизм тек факультативті түрде бола алады.Факультативті паразитизм өте сирек кездеседі. Облигатты немесе нағыз паразиттер табиғатта кең таралаған , олардың тіршілігі басқа организмге тікелей байланысты., тіршілік ету циклінде міндетті түрде иесінің денесіне қоныстанып, оны қорек және тіршілік ортасы ретінде пайдаланады. Оған мысалы паразитті құрттар соның ішінде телязии құрттарын алсақ.
Телязиоз - Thelazia туысына қарасты нематодалардың жануар көзін жайлағаннан туындаған ауру.
Паразит құрттары ауыл шарашылығында экономикалық жағдайына әсер етеді. Малға жабысып паразитті тіршілік етеді. Мал ауруға шалдығады, әлсірейді, күйі кетеді, өлімге шалдықтырады.

Курстық жұмыстың мақсаты: Телязиоз құрттарын емдеу және алдын алу шаралы.
Курстық жұмыстың міндеті:
- Телязиозбен сиырды анықтау және емдеу
- Телязий құрттарына алдын алу алдын алу жұмыстары.

ІІ. Әдебиеттерге шолу
Телязиоз - Thelazia туысына қарасты нематодалардың жануар көзін жайлағаннан туындаған ауру. Телязий иелері: адам, ауылшаруашылық және жабайы сүтқоректілер, сонымен бірге құстар. Қазіргі уақытта ғылымға телязиилердің 32 түрі, соның ішінде, ірі қарада - 8, жылқы мен есекте - 1, түйеде - 1, итте - 2, шошқада - 1 және әртүрлі құстарда 14 түрі белгілі. Телязиоздар малдың өнімділігінің төмендеуі, соқыр болған малды лажсыз сою, оған қарсы атқарылатын емдік-сақтандыру шараларына қажет қаражаттардан тұрып, орасан зор экономикалық зиян тигізеді. Барлық жануарлардың ішіндегі ең бейімі - ірі қара мал.
Телязиоз - бұл жануарлардың маусымдық (жазғы) инвазиялық энзоотиялық ауруы, ол көздің конъюнктивасы мен мөлдір қабығының қабынуымен сипатталатын және көздің ішкі бұрышынан қабыну экссудатының көп өтіп кетуімен, Жарық түсіксіздігімен, кейде мөлдір қабық пен соқырлықпен байқалатын. Бұл ретте сүт және ет өнімділігінің төмендеуі, соқыр малдарды уақытынан бұрын іріктеу, осы ауруды емдеу және алдын алу шығындарының салдарынан мал шаруашылығына экономикалық залал келтіреді. Телязиоз жиі энзоотия түрінде өтеді. Инвазияның экстенсивтілігі 90 % жетуі мүмкін.
Ірі қара малдарда қоздырғыштың үш түрі паразиттенеді: 1). Thelazia rhodesi, 2). Th. gulosa, 3). Th. Skrjabini. Бірінші қоздырғыш конъюнктивалды қуыста және үшінші қабақта, басқа екеуі көз жас-мұрын каналында және көз жас бездерінің ағындарында мекендейді, кейде оларды конъюнктивалды қуыста анықтайды. Олардың барлығы -- биогельминттер, яғни олардың өмірлік даму циклі екі Иенің қатысуымен өтеді: Негізгі (дефинитивті немесе түпкілікті) -- ірі қара мал, және аралық -- Musca, Fannia, Morallia және т. б.

Қоздырушылары - телязийлер ұсақ, 5-21мм-дей құрттар. Th.rodesi - конъюнктивалды (ішкі кілегей қабығының қалтарыс) қуысын және үшінші қабақтың астын жайлайтын ең көп тараған түрі. Паразиттің өлшемі бар: еркек - 7,3 - 11,4 мм ұзындығы және 0,42 - 0,45 мм ені, ұрғашысы - 17,4 - 21 мм ұзындығы және 0,47 - 0,50 мм ені. Оның денесі ашық-сабан түсті. Сонымен қатар, Th.gulosa және Th.skrjabini түрлері көз шарасының безінде және жасағар өзегінде мекендейді. Th.rodesi сыртқы қабығы (кутикула) көлденеңінен қалыптасқан сызықшалармен көмкерілгендіктен, тоғышардың сыртқы қабығы ара тістері секілді кедір-бұдыр болып көрінеді. Спикулалары тең емес. Басқа екеуінің дене сырты жылтыр. Th.gulosa aуыз капсуласы Th.rodesi-ге қарағанда кең.

Даму биологиясы. Телязиидің тірі туған личинкалары шыбын сорған көз жасымен бірге жұтылып, оның жұмыртқа фолликуласына енеді де, 1 айдан соң зардапты сатысына жетеді. Шыбын келесі ретте жануардың көз жасын сорған кезде личинка малдың көзіне түседі. Көздің ішкі қабығы қалтарысында 15-20 күн аралығында ересегіне айналып, осында бірнеше айдан 1 жылға дейін тұрақтайды, аралық иелері - сиыр шыбындары (Мusca autumnalis, M.convexifrons, M.amica).
Эпизоотологиялық деректер. Телязиоз жазғы жайылым уақытында тіркеледі. Қазақстанда ауру маусым-қазан аралығында байқалады. Ірі қара мал жайылымда, суаттардың басында жиі шалдығады. Биылғы жылы туылған бұзаулар сақа малға қарағанда бейім.
Сыртқы белгілері: өрістегі малда негізінен жаздың ыстық мезгілдерінде байқалады. Дерттің бас кезінде жануардың көзі қан кернеуінен қызарып (гиперемия), қабақтары домбығып, жас ағады, көзін жарыққа аша алмай жыпылықтата береді. Бара-бара көзі іріңдейді, көздің бұрышында, кірпіктер де қабыршықтанады. Қызарған қабық ісінеді, 2-3 апта өтісімен қасаң (мүйізгек) қабақтың әр жерінен жарақаттар пайда болып, жануар көзін аша алмайды, жүріп-тұруға жасқаншақтайды. Әдетте дерт 1-2 айға созылады. Ауру мал басын шайқайды, азықтан қалып, қоңы төмендейді, салмағы азаяды. Соңында көзі мүлдем көрмей, соңында көз алмасы шегірейіп ағып түсуі ықтимал.
T. rhodesi түріндегі ең патогенді гельминттер, өйткені дененің алдыңғы бөлігінің терең көлденең - жолақ сызықшасынан шеттері бойынша көздің шырышты қабығын қатты жарақаттайтын зазубрина болады. Шырышты қабықпен қозғала отырып, паразиттер мүйізді және конъюнктиваны зақымдайды. Бұзаудың басқа екі түрі Көз жасы бездері мен көз жасы - мұрын каналында қозғала отырып, осы органдар функцияларының бұзылуымен механикалық әсер етеді. Жазғы уақытта t. gulosa жиі үшінші қабықтың астында көрінеді, бұл қосымша көз коньюктивінде қабыну процесінің дамуына ықпал етеді. Іріңді микрофлораның асқынуы барлық көздегі терең патологиялық процестерді тудырады.
Диагностикалау. Эпизоотологиялық және клиникалық деректері ескеріледі. Ауруға күдік туғанда көз шарасын 2-3% бор қышқылының ерітіндісімен шайып, тұндырған соң микроскоп астында зерттейді.
Емдеу. Th.rodesi қарсы көз алмасын 3% лизол, 1-2% хлорофос, 3% ихтиол, 3% бор қышқылы, йод (кристалл йоды 1г, йодты калий - 2г және 2л қайнаған су, температура 38-39оС) ерітінділерін қолданады. Емдеу 3 рет әр 3 күн сайын қайталанады. Th.gulosa мен Th.skrjabini жою үшін дитразин цитрат (0,016мгкг, та, 24 сағат арасында), авермектин препараттары мен сықпа майларын (гель) қолдану ұсынылған.
Профилактикалау. Қыста 2-3 рет, ал жайылым кезінде әр 5-7 сайын жеммен антгельминтті препаратты араластырып алдын алу жүргізіледі. Шыбындарға қарсы дезинсектанттармен (2-3%) күнделікті бүрку жұмыстары қамтылады. Шет мемлекеттерде диктиокаулезге қарсы Диктол (Франция) вакцинасы кеңінен қолданылады. Телязиоздың алдын алу профилактикалық дегельминтизация жүргізу және жайылымдық шыбындарды жоюдан тұрады. Қолайсыз пункттерде профилактикалық дегельминтизацияны жайылымда болған барлық қоғамдық мал мен қорада ұстауға қою кезінде және оларды жайылымға шығару алдында халыққа тиесілі мал жүргізеді. Ауру малды уақытында анықтау үшін ай сайын маусым айынан қыркүйек айына дейін мал басына клиникалық тексеру жүргізіледі. Жануардың денесінің бетінде шыбындарды жою үшін 0,1% концентрациясында эктомин, 2-3 апта аралығымен 0,25% неостомозан, 0,1% концентрациясында неоцидол қолданылады. Бірінші бүрку жануарларды жайылымға ауыстырар алдында, қайталап - 5-7 тәуліктен кейін немесе қажеттілігіне қарай бүріккіштердің түрлі түрлерін пайдалана отырып жүргізіледі. Мал шаруашылығы үй-жайларында шыбындармен күресу үшін сиырларды шығарғаннан кейін 1-2% концентрациясында эктоминді, 50-100 млм2 есебінен неоцидолдың 0,5% эмульсиясын қолданады. Жануарларды өңдегеннен кейін үй-жайға кемінде 2 сағаттан соң енгізеді.

Инсектицидтермен жұмыс кезінде сақтық шараларын қатаң сақтайды

ІІІ Өзіндік ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.