Картоп дақылының сорттары

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 3

1. Оқу іс-тәжірибе өткізілген орнының сипаты . . . 4

2. Шаруашылықтың топырағы, климаттық жағдайы . . . 4

3. Студенттің жеке тапсырмасы. Картоп дақылының биологиялық ерекшеліктері мен өсіру технологиясы . . . 8

3. 1. Картоп дақылының халық шаруашылығындағы маңызы, таралуы, өнім . . . 8

3. 2. Картоп дақылының ботаникалық сипаттамасы . . . 10

3. 3. Картоп дақылының сорттары . . . 11

3. 4. Картоп дақылының биологиялық ерекшеліктері . . . 13

4. Тіршілік қауіпсізділігі . . . 18

Қорытынды . . . 21

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 22

Кіріспе

Картоп алқа тұқымдасына жатады және егістіктегі негізгі түрі Solanum tuberosum. Табиғи тегі бойынша картоп сабағы жыл сайын өліп отыратын көпжылдық шөптесін өсімдік, бірақ жер шарының көптеген елдерінде бір жылдық өсімдік түрінде өсіріледі .

Оны вегетативті түрде (түйнек, көз-ше, бүршіктерімен) және тұқымымен көбейтуге болады. Өндіріс жағдайында картоп негізінен түйнегімен - қысқарған жер асты өркенінің өзгерген түрі - көбейтіледі. Тұқыммен көбейтіл-генде картопта күндік тамыр мен жалғыз сабақ, ал түйнегімен көбей-тілгенде шашақ тамырлар жүйесі мен бұта пайда болады. Картоп бұтасы бірнеше сабақтардан құра-лады. Өсімдігі қосжарнақты, әлсіз дамыған тамыр жүйесін қалыптас-тырады (бүкіл картоп өсімдігі массасының 6-7 %, ал астық дақылдарында ол көрсеткіш - 20-25%) және топырақтың 60 см қабатында орналасқан.

Картоп жуандаған столон қалыптастырады, ол түр өзгерісіне ұшырған жер асты сабағы болып табылады, ұштары жуандап түйнекке айналады. Түйнектерде көзшелер бұранда тәртібімен орналасқан (кеңірдектелген жапырақтар) . Картоп түйнегі маңызды биологиялық қасиеті - тыныштық күйі кезеңімен сипатталады, мұның өзі тұқымдық материалды келесі өніміне зиян келтірмей күзгі-қысқы кезеңде сақтауға мүмкін береді. Тыныштық күйінің ұзақтығы картоптың сорты мен сақтау жағдайларына байланысты. Ортадан кеш пісетін және кеш пісетін сорттарының тыныш-тық күйі ерте және орташа мерзімде пісетіндерге қараған-да ұзағырақ. Қысқы сақтау ережесін (тәртібін) дұрыс қолданғанда картоп түйнегі 6-7 ай бойы көктемей жақсы сақталады.

1. Оқу іс-тәжірибе өткізілген орнының сипаты

Оңтүстік Қазақстан облысы, Шымкент қаласы, Қайнар бүлақ ауылдық әкімшілігі. Теңіз денгейінен 500 метр жоғары орналасқан. М. Әуезов атындағы ОҚМУ-нің пайдалануға алынған жер көлемі 2, 8 га, оның ішінде 0, 5 га интенсивтік бағы, 0, 2 га ақ түйнек, 1 га қызылша, қияр, тәтті бүрыш егілінеді. Ал қалған пайдаланылмайтын жерлерге - арықтар, жолдар, студенттерге арналған базасы орналасқан орталық, дән сақтау қоймалары т. б жатады. Практиканың негізгі мақсаты эксперименталдық учаскесінда ауыл шаруашылық дақылдарын оны жаңа технология бойынша өсіру болып табылады.

2. Шаруашылықтың топырағы, климаттық жағдайлары

Атмосфера және топырағының айлар және көпжылдық орташа температурасы мәліметтері 1-кестеде көрсетілген. Кестеде көрсетілгендей орташа айлық температура қаңтарда +3, 9°, ал шілде айында 27, 5° ты құрайды. Салыстырмалы ауа ылғалдылығы шілде айында 48 % ке дейін төмендейді. Қыс ұзақтығы 102 күн, ал жаз 120 күнге созылады. Көбірек бұлтты күндер қараша -наурыз, жаз айларында жауын әдетте болмайды. Жауса да өте кем мөлшерде жауады. Жаз күзде жауын -шашын қыс, көктемге қарағанда кем. Негізгі жауын мөлшері қыста және көктем айларында жауып өтеді.

Қарашірік қабатының күшсіз болуы, топырақ массасында минералды бөліктердің күшсіз ыдырауы, минералды коллоидтардың өте кем мөлшерде болуы. Калций мен өте тығызды болуы. Ыза сулары 5-6 метрде жатады. Кәдімгі сүр топырақ қүрамында қарашірік мөлшері 1, 3 тен 1, 8% ке дейін, жалпы азот мөлшері 0, 08 ден 0, 15%, кәдімгі сүр топырақ қүрамында жалпы фосфор мөлшері 1, 5-3, 0 % аралығында болады. Топырақ тереңдеген сайын қоректік заттар мөлшері кемейіп кетеді. Кәдімгі сүр топырақта жоғары қабытында сортаңы кем болады. Кейбір кәдімгі суармалы аудандада сортаң келеді.

Ізденіс жүргізілген жердің табиғи өсімдіктері қоңырбасты -эртүрлі шөпті жэне жусанды - эфемер ассоцацияларымен берілген. Табиғи өсімдік жамылғысы: жатаған бидайық, жима тарғақ, еркекшөп, тарлау, шалғынды қоңырбас, шалғындық атқонақ, қамыс құрақ . Көктем мезгілінде эфемерлер кең тараған.

Ізденіс жүргізілген жердің табиғи өсімдіктері қоңырбасты -эртүрлі шөпті жэне жусанды - эфемер ассоцацияларымен берілген. Табиғи өсімдік жамылғысы: жатаған бидайық, жима тарғақ, еркекшөп, тарлау, шалғынды қоңырбас , шалғындық атқонақ, қамыс қүрақ . Көктем мезгілінде эфемерлер кең тараған. Табиғи өсімдіктер негізінен көктемгі, жазғы және күздік

жайылымға пайдаланылып, өнімділігі 6, 8 ц/га. Өзен бойында шалғынды қоңырбасты әртүрлі шөптер дамыған және олар көбінесе шабындыкка пайдаланады, орташа өнімділігі 15 ц/га.

Тәжірибе алаңының шалғынды-қоңыр топырағы төмендегідей 0-40 см қабатты қара шірік мазмұны 4, 1%; азот - 0, 216, фосфор -0, 191%, калий 1, 9-2, 1%. Топырақтағы қозғалғыш фосфордың мазмұны 20-25 мг/кг, яғни өте төмен, калиймен жоғары деңгейде (700 мг/кг) жэне азоттың жеңіл сіңірілетін формаларымен орташа деңгейде қамтамасыз етілген (1 кесте) .

Тығыз қалдық мөлшері 0, 074-0, 090% профиль бойынша аздаған мөлшерде ауытқиды.

Жалпы сілтілік (НСО ₃ ) - 0, 041-0, 047%.

Хлор - ионның мазмұны төмен жэне 100 г топырақта 0, 08-0, 11 мг/экв шамасында ауытқиды. Сіңірілетін катиондардан Са ²⁺ катионы басым. Бұл топырақтың көлемдік салмағы: А горизонты мах (0-25 см) - 1, 09; Ві (25-42 см) -1, 25; В ₂ (42-60 см) - 1, 19 г/см ³

Ыза суы тұщы, 200-210 см тереңдікте жатыр.

Шалғынды-қоңыр топырақтың морфология белгілері гумус қабатының 60 см дейінгі қуатымен сипатталады. Топырақ жоғарғы қабатынан қайнайды. Карбонатты жаңа қүрылым 45 см, ал 130 см -темір оксидінің татты дағы байқалады. Шалғыңды-қоңыр топыра-ғының профилі созылып жатыр жэне түсі қара қоңыр, тереңдеген сайын ылғалдылығы артады, төменгі қабаттарында татты дақ бай-қалады.

Осы топырақ типі гидролизді азотпен (60-142 мг/кг), ауыспалы калиймен (514-1036 мг/кг) мөлшерде қамтамасыз етілген. Сондықтан, бүл жерлерге азот жэне калий тыңайтқыштарын сіңіру қажет емес, эсіресе мақсары дақылы үшін.

Сонымен, тау бөктерлі шалғынды - қоңыр топырақтың морфо-генетикалық сипатынан байқағанымыз, мақсары өсіруге жарамды.

Себебі, орташа гумусты сазды емес, түзсыз, ылғалмен қамтамасыз етілуі (34, 8-41, 3%) құрамында жеткілікті мөлшерде қоректік элементтері бар, жыртылу қабатының қолайлы тығызды-лығымен (1, 27-1, 33г/см ³ ) жэне кеуектілігімен (48, 3-52, 1%) ерекшеленеді.

Кесте 1 Тәжірибе алаңының шалғынды - сұрғылт, топырағының агрохимиялық көрсеткіштері

Топырақ қабаты, см

Жалпы, %

Қозғалғыш формалар, мг/кг топырақта

қара шірік

Азот

фосфор

ИОз

Р ₂ О ₅

К ₂ О

Топырақ қабаты, см:

Топырақ қабаты, см: 0-15

Жалпы, %: 1, 86

Қозғалғыш формалар, мг/кг топырақта: 0, 258

0, 211

137

950

Топырақ қабаты, см: 20-30

Жалпы, %: 0, 91

Қозғалғыш формалар, мг/кг топырақта: 0, 248

0, 205

109

840

Топырақ қабаты, см: 35-45

Жалпы, %: 082

Қозғалғыш формалар, мг/кг топырақта: 0, 214

0, 158

'58

640

Топырақ қабаты, см: 65-75

Жалпы, %: 056

Қозғалғыш формалар, мг/кг топырақта: 0 117

0 135

350

Топырақ қабаты, см: 90-121

Жалпы, %: 025

Қозғалғыш формалар, мг/кг топырақта: 0, 106

0, 144

160

Топырақ қабаты, см: 121-150

Жалпы, %: -

Қозғалғыш формалар, мг/кг топырақта: 0, 056

0, 144

160

Топырақ қабаты, см: 160-170

Жалпы, %: -

Қозғалғыш формалар, мг/кг топырақта: 0, 042

0, 114

190

Әрбір дақылдарға қатысты қалыпты өсуі жэне дамуына жыртылу қабатының оңтайлы тығыздылығы бар. Топырақтың бұзылмаған қабатының тығыздылығын білу көптеген практикалық мәселелерді шешуге көмектеседі: кеуектілікті анықтау, ылғал қорын, қоректік заттар жэне т. б.

Өте тығыз топырақ өсімдіктің тамыр жүйесінің дамуына кері эсерін тигізеді, сондықтан оны өңдеуте қосымша шығын кетеді.

2 кесте деректерінен топырақтың жоғарғы тамыр орналасқан қабатының тығыздылығын байқауға болады, 0-40 см қабаттың орташа тығыздылығы - 1, 37 г/см ³ құрайды. Топырақ бөлшектерінің, түйірлерінің жэне агрегаттар құрылымының орналасуына байла-нысты орташа тығыздылыққа жатады, көлемдік салмағы 1, 27-1, 33 г/см ³ аралығында ауытқиды.

Кесте 2

Шалғынды қоңыр топырақтың агрофизикалық көрсеткіштері

Горизонт-тар (қабат см)

Көлемдік салмақ,

г/см ³

Жалпы кеуектілік, %

Топырақтың агрегаттық құрамы

Горизонт-тар (қабат см):

Көлемдік салмақ,г/см3:

Жалпы кеуектілік, %:

Топырақтың агрегаттық құрамы: 10-0, 25 мм агрегат-тар (%)

Құрылы коэффи-циенті

Суға төзімді агрегттар жиынтығы, %

Горизонт-тар (қабат см): 0-10

Көлемдік салмақ,г/см3: 1, 27

Жалпы кеуектілік, %: 51, 2

Топырақтың агрегаттық құрамы: 76, 7

3, 3

34, 1

Горизонт-тар (қабат см): 10-20

Көлемдік салмақ,г/см3: 1, 33

Жалпы кеуектілік, %: 48, 8

Топырақтың агрегаттық құрамы: 73, 4

2, 8

30, 8

Горизонт-тар (қабат см): 20-30

Көлемдік салмақ,г/см3: 1, 40

Жалпы кеуектілік, %: 46, 1

Топырақтың агрегаттық құрамы: 68, 3

2, 2

29, 5

Горизонт-тар (қабат см): 30-40

Көлемдік салмақ,г/см3: 1, 48

Жалпы кеуектілік, %: 44, 6

Топырақтың агрегаттық құрамы: 62, 8

1, 6

29, 3

Горизонт-тар (қабат см): 0-40

Көлемдік салмақ,г/см3: 1, 37

Жалпы кеуектілік, %: 47, 3

Топырақтың агрегаттық құрамы: 70, 3

2, 6

30, 9

Тәжірибе алаңының шалғынды қоңыр топырағының 0-20 см қабатының механикалық құрамы орташа саздақты, тереңдеген сайын ауырлай береді. Профильдер бойынша, физикалық саздың мазмұын 41, 8 - 50, 0% құрайды.

Біздің анықтауымыз бойынша, тәжірибе алаңшасының топырағының агрегаттық қүрамы жэне суға беріктілігі алғы егіске байланысты болды. Жалпы топырақтағы 0, 25-10, 0 мм мөлшердегі агрегаттар 60, 5-79, 7% құрады.
Топырақтың құрылым коэффициентінің көрсетуі бойынша, алаңша топырағының құрылымы қанағаттандырарлық, сондықтан ауылшаруашылық дақылдар өсіруге қолайлы.

3. Студенттің жеке тапсырмасы:Картоп дақылының биологиялық ерекшеліктері мен өсіру технологиясы.

3. 1. Картоп дақылының халық шаруашылығындағы маңызы, таралуы, өнімі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.