Материя ұғымы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

РЕФЕРАТ

«Материяның философиялық концепциялары»

Жоспар:

Кіріспе
Негізгі бөлім

Материя ұғымы
Материя және оның атрибуттары

Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Материя ұғымы дүниені адамның санасынан тыс әрі тәуелсіз обьективті ақиқат деп қарайтын материалистік дүниетанымның түпқазығы, мән мағынасы болып табылатын негізгі ұғым. Бұл ұғым материалистік ағыммен бірге пайда болып, бір жасасып тарихи түрде қалыптасқан. Ең алдымен марксизмге дейінгі материализм материяны зат деп түсінеді. Бірақ заттардың түрлері сан алуан. Жансыз, жанды, т. б. Материя туралы ұғым, олардың ойынша, осы заттардың барлық түрлеріне ортақ жалпы қасиеттерімен бейнелеуі тиіс. Материяны зат пен пара пар деп қараудың біршама ұзақ тарихы бар. Ежелгі грек философиясында барлық сан алуан заттардың түпкі тегі белгілі бір алғашқы зат деген көзқарас орын алған. Ол ең қарапайым пікір. Мысалы, Фалес үшін -су, Гераклит үшін-от, Анаксимен үшін-ауа, Анаксимандр үшін-апейрон(белгісіз зат) , Демокрит үшін-атом, т. т. Дүниенің төрт заттан -судан, ауадан, топырақ пен оттан тұрады, материя дегеніміз-осы деген ұғымда да кең таралған болатын. Анаксимандр дүниедегі барлық құбылыстардың бастама негізі анық емес, шетсіз де шексіз, таусылмайтын үнемі өзгеріп отыратын материя -апейрон деп түсіндірді. Әр дәуірдің материяны қалай түсінетіндігі ғылымның, танымның ғана нәтижесі емес. Материя туралы адамдардың ойлары өз заманындағы прктиканың, жалпы мәдениеттің көрінісі. Адамдардың материалдық дүниені қаншалықты дәреже де өзінің әлеуметтік дүиесін жасады міне материя туралы ең алдымен қоғамдық санада туатын көзқарастарды осы жағдай анықтайды. Материяның басты қасиеті-санадан тыс объективті нақтылық ретінде өмір сүруі. Сөйтіп материя, 1-ден санаға дейін өмір сүреді, 2-ден санадан тысқары өмір сүреді, 3-ден бейнесі жасалатын құбылыс есебінде санадан тәуелсіз өмір сүреді, 4-ден таным құралы есебінде санадан тыс өмір сүреді. Материяның өмір сүруінің көптеген қалыптары мен түрлері, оның жүйе есебінде ұйымдасуының әртүрлі материалдық деңгейлеріне сәйкес қозғалыстың да сапалық көп түрі болады. Бұл мәселені Ф. Энгельс зертеген, ол м/я қозғалысының негізгі бес түрін жіктеледі:

механикалық (кеңістіктеқозғалып, орын ауыстыру),
физикалық(электромагнетизм, гравитация, жылу),
химиялық(атомдар мен молекулалардың затқа айналуы),
биологияық (тірі организмдердегі зат алмасуы ж/е
әлеуметтік, қоғамдық өмірдегі өзгерістер ж/е ақыл-ой) қозғалыстар.

Негізгі бөлім

Материя ұғымы

Материя ретінде атомдардың сансыз көрінісі, елеулі өзгерістерсіз философиялық материализмнің әртүрлі мектептерінде ХХ ғасырдың басына дейін сақталды. Зат пен материяны (және оның негізіндегі бөлінбейтін атомдармен) сәйкестендіру XVIII ғасырдағы француз материалистері мен Л. Фейербахқа тән. Ф. Энгельс, атомдық материализм позицияларына негізделіп, бір мезгілде сұраққа жауап береді: материя зат ретінде нақты бар деп жазады, бұл зат нақты нысандар, нысандар түрінде ғана бар, және құрылымсыз алғашқы заттар емес барлық нысандардың ауыспалы нысаны. Ең терең революциялық өзгерістер 19 ғасырдың аяғы мен 20 ғасырдың басында жаратылыстану ғылымында, әсіресе физикада орын алды. Олар соншалықты іргелі болды, олар физика дағдарысына ғана емес, сонымен бірге оның философиялық негізіне қатты әсер етті. Әлемдегі механикалық көріністің іргетасын жоғалтқан ең маңызды жаңалықтардың ішінде, атап айтқанда, рентген сәулелері (1895), уранның радиоактивтілігі (1896, А. Беккерель, Л. Кюри, М. Складовская - Кюри), электрон (1897) Г - н Д. Томсон) бар. 1903 жылға қарай радиоактивтіліктің зерттелуінде елеулі нәтижелерге қол жеткізілгенін атап көрсетеміз: оның атомдардың ыдырауынан кейінгі түсінігі белгілі бір негізге ие болды, ал химиялық элементтердің айырбасталуы дәлелденді. М. Планк кванттардың теориясын, микроэлементтердің энергиясын жасаған, А. Эйнштейн денелер массасы мен олардың атомдарының байланыс күші арасындағы сандық қатынасты анықтады. Әлемнің механикалық көріністері шеңберіндегі көрсетілген (және басқа да) ашылымдарды түсіндіру мүмкін болмады; Физикалық ақиқатты классикалық-механикалық түсінудің жеткіліксіздігі барған сайын айқын болды. Бұл кейбір негізгі физиктер арасында кейбір шатасуларды тудырды. Мұның барлығы материя құрылымы туралы бұрынғы қалыптасқан идеяларды түбегейлі қайта қарауға әкелді. Жаратылыстану ғылымының соңғы қорытындылары бойынша материализмді жоққа шығарудың сылтауы болып табылатын атомдық материализмнің бөлінбеуі, өзгермейтіндігі және атомның бұзылуы туралы негізгі ұстанымы құлап түсті. Мысалы, атақты француз физикы Анри Пуанкаре «физикадағы елеулі дағдарыстың белгілері» туралы жазды, бұл біздің алдымызда «қағидаттарының» «қирағандары», «жалпы ренгті», «үлкен революциялық радия» энергияны сақтау принципін бұзып, теория массаны сақтау принципін жоққа шығарған. Нәтижесінде, ол барлық физиканың ескі қағидалары бұзылған деген тұжырымға келді, сондықтан оның позициялары дұрыс емес, тек адам санасының өнімдері ғана.

Материя және оның атрибуттары

Кеңістік пен уақыт - материяның формалары. Уақыт пен кеңістік материяның негізгі нысандары болып табылады. Философия, ең алдымен, уақыт пен кеңістіктің материяға, яғни уақыт пен кеңістіктің шынайы екеніне немесе тек санада бар таза абстракцияға қатысты мәселесіне қызығушылық тудырады. Идеал философтар уақыт пен кеңістіктің материяға тәуелділігін жоққа шығарады және оларды абсолютті рухтың (Гегель) санаттары ретінде жеке сананың (Беркли, Юм, Мах), содан кейін сезімтал ойлаудың априориальды формалары ретінде қарастырады. Материализм уақыт пен кеңістіктің объективті сипатын көрсетеді. Уақыт пен кеңістіктің материядан ажырамайтындығы олардың әмбебаптығы мен жалпылығын көрсетеді. Кеңістік бір мезгілде бірге тұрған объектілердің орналасу тәртібін білдіреді, ал уақыт - дәйекті құбылыстардың бар болуы дәйектілігі. Уақыт қайтымсыз, яғни әрбір материалдық процесс бір бағытта - өткеннен бастап болашаққа қарай дамиды. Диалектикалық материализм уақыт пен кеңістіктің қозғалыстағы затпен сыртқы байланысын ғана емес, қозғалыстың уақыт пен кеңістіктің мәні болып табылады және сондықтан зат, қозғалыс, уақыт пен кеңістік бір-бірінен ажыратылмайтын деп есептейді. Бұл идея қазіргі физикада дәлелденді. Уақыт пен кеңістіктің объективтілігі туралы 18- 19 ғасырдың жаратылыстану ғылымы Ньютоннан кейін, бір-бірінен оқшауланған және тәуелсіз нәрсе ретінде, материя мен қозғалысқа толығымен тәуелсіз болғандықтан, оларды қарастырды. Ежелгі философтардың (Демокрит, Эпикур ) ХХ ғасырға дейін бос орын бар кеңістікті анықтады, оны абсолютті деп санады, әрқашан және барлық жерде бірдей және стационарлық, және уақыт біркелкі жүреді. Заманауи физика кеңістіктің ескі идеяларын ғаламның шексіз әлемі үшін бір дененің бос денесі мен уақыты ретінде қабылдамады. Эйнштейннің салыстырмалық теориясының басты қорытындысы дәл осы уақыт пен кеңістікті материядан басқа өздігінде жоқтығынан тұрады, бірақ олар тәуелсіздігінен айырылып, біртұтас және әртүрлі тұтастықтың тараптары ретінде әрекет ететін әмбебап қарым-қатынаста болады. Жалпы салыстырмалық теориясы уақыт пен ағымдардың ағымы бұл ағзалардың қозғалыс жылдамдығынан тәуелді екенін және төрт өлшемді континуумның (кеңістік-уақыт) құрылымы немесе қасиеттері материя массасына және олар жасайтын өріске байланысты өзгеретінін көрсетті. Уақыт пен кеңістіктің заманауи теориясын құру кезінде Лобачевский, Б. Римман және К. Ф. Гаусс. идеялары үлкен орын алды. Евклид емес геометрияны ашып, Кантондық уақыт пен кеңістік сенсорлық қабылдаудың тәжірибесіз емес нысандарын теріске шығарды. Бутлеров, Е. С. Федоров және олардың ізбасарлары зерттеулері кеңістіктік қасиеттердің материалдық денелердің физикалық табиғатына тәуелділігін, материяның физикалық-химиялық қасиеттерін атомдардың кеңістіктік орналасуына тәуелділігін анықтады. Уақыт пен кеңістік жайлы біздің идеяларымыздың өзгермелілігі фактісі идеализммен олардың объективті шындықтарын жоққа шығару үшін пайдаланылады. Диалектикалық материализмге сәйкес, оның дамуында адам танымы нақты уақыт пен кеңістіктің объективті нақты және дұрысырақ идеясын береді. Кеңістік пен уақыт дегеніміз не? Ғарыш пен уақыт материяның бар болуының әмбебап формалары. Жоқ және мүмкін - уақыт пен кеңістік үшін маңызды емес. Сонымен қатар материя, кеңістік және уақыт саналы болмайды. Қозғалатын заттың құрылымы мен қасиеттері кеңістік пен уақыттың құрылымын және қасиеттерін анықтайды. Кеңістік пен уақыт материяға ғана емес, сонымен қатар бір-біріне де байланысты. Бұл қарапайым механикалық қозғалыстармен бірге анықталады: аспандағы күн позициясына сәйкес уақыт анықталуы және ғарыш аппараттарының координаттарын анықтау үшін уақытты белгілеу қажет. Кеңістік пен уақыттың өзара қарым-қатынасы салыстырмалық теориясынан тереңірек анықталды. Ол төрт өлшемді кеңістік пен уақыттың бірыңғай тұжырымдамасын енгізді (Минковский кеңістігі) . Осылайша, қазіргі жаратылыстану ғылымы материалдың бірлігін, қозғалысын, кеңістігін және уақытын растайды. Кеңістік - бұл барлық жүйелердегі материалдық денелердің қарқындылығы, бірге өмір сүруі және өзара әрекеттесуін сипаттайтын материяның болуы. Уақыт - бұл өмір сүру ұзақтығын білдіретін мәселенің болуы, барлық материалдық жүйелердің күйін өзгерту реті.

Кескін - бұл материяның әмбебап қасиеті. Адамның көрініс ерекшелігі. Барлық құбылыстар, объектілер, процестер, қолданыстағы материалдық әлемнің объективтілігі бір-бірімен үнемі өзара әрекеттеседі және осы өзара әрекеттесу барысында өзгереді. Әрбір объектілердің, процестердің және т. б. әсер ететін, басқаларға әсер ететін және олардағы өзгерістерді тудыратын, осы объектіде, феноменде, процессде із қалдырады. ол әрекет етеді, осылайша осы әсердің арқасында мөр басады. Мәселен, өзара әрекеттесу процестерінде, материалдық объектілер, құбылыстар, процестер, олардың өзгерістері, объектілердің қасиеттерін, құбылыстарды және оларға әсер ететін процестерді белгілейді. Кескін материяның әмбебап қасиеті болып табылады, оның қасиеттерінде өзара әрекеттескен басқа объектілердің ерекшеліктерін көрсетеді. Нысанның негізгі қасиеттері: Жансыз табиғат: а) кескіннің нәтижесінде көрсетілетін объектінің қасиеттері із, көшірме баспа түрінде көрсетіледі; б) бір объектінің екіншісіне әсері осы объектілердің қызметін ынталандырмайды. Тірі табиғат: а) бас тарту белсенді; б) мақсатты түрде әрдайым; в) алдын ала болжау болуы мүмкін; d) табиғатта функционалды. Объектінің жалпы қасиеттері: а) көрсетілген объектінің қасиеттерін ішінара ғана шығарады; b) көрсетілетін объектіге тапсырыс беру көп немесе аз бұрмалануымен шығарылады. Бұл мүмкіндіктер кез-келген көріністе тән, бірақ көріністің сипаты өмірдің пайда болуымен өзгереді. Кескін материяның өзіндік негізіне жататын және кез-келген материалдық өзара әрекеттесудің әсерімен сипатталатын сипат ретінде сипатталады, диалектикалық материалистік пішін генезді, сезімді, психиканы, адамның сана-сезімін түсіну үшін бастапқы алғышарттарды қалыптастырады. Бұл алғышарттардың ең маңыздысы материялардың өзара әрекеттестігі шеңберінде көрініс, сезім, психика, сананың кез-келген формалары мен түрлерінің пайда болуы туралы ұсыныс болып табылады. әртүрлі даму деңгейіндегі субъектілер мен жүйелер. Ұзақ мерзімді іріктеу нәтижесінде ағзалардың сыртқы әсерлерге жауап беру қабілеті артып келеді. Ақыр соңында, белсенді өзгеріс орын алды және жүйке жүйесі пайда болды. Биологиялық эволюция барысында жүйке жүйесі күрделі болады. Түрлерді дамыту процесінде мидағы жаңа құрылымдар пайда болады, ал даму процесінде адамдар жадыда сақталатын жаңа бағдарламаларды әзірлейді. Нәтижесінде, жануарлардың мінез-құлқы ішкі бағдарламалармен анықталады. Дене ұйымының күрделілігімен адамның жеке өмірінде қалыптасқан

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.