Қақтығыстардың түрлері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Астана Медицина Университеті КеАҚ

СӨЖ

Тақырыбы: Конфликтология. Қақтығыстардың түрлері. Қақтығыстрады шешу мәселелері.

Орындыған: Естаева А.А.
Тексерген: Ильясова Б.М.
Тобы: 134 ЖМ

Нұр-сұлтан қ.
2020

Жоспар:
I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім

A. Конфликтология
B. Қақтығыстардың түрлері
C. Қақтығыстарды шешу мәселелері

III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиетттер

I.Кіріспе

Эмпатия( лат. empatheіa ) - өзге адамдардың жан дүниесін түсіну мен жай-күйін ұғыну қабілеттілігі. Эмпатия адам бойында жиі кездесетін, өзіндік мән-мағынасы бар ерекше сезім. Оның айқын көрінісі - өзге адамдардың қайғы-қасіреті мен қиыншылықтарына ортақтасып, оларға жанашырлық білдіру, сол арқылы өзгенің ауыр психикалық жай-күйін өз басынан кешіргендей халге түсуі. Эмпатияны алғаш рет АҚШ психологы Э.Титченер (1867 - 1927) зерделеді. Ол философиядағы "ұнату" сезімінің теориялық негіздеріне сүйене отырып, жанашырлық сезімнің салыстыру мен ұқсату тәсілдерімен түсіндірілетін танымдық негіздерін ашып көрсетті. Сол арқылы адамның күйзеліске түсу себептерін ғылыми тұрғыда жүйелеп шықты. Cезімнің адам бойында жиі кездесетін, өзіндік мән-мағынасы бар ерекшелігі. Эмпатия адамның өзгелер қайғы қасіреті жағдайлар мен қиыншылықтарға ұшырағанда, оларға жанашырлық білдіріп, солардың ауыр халінің өз басына түскендей көңіл күйде болуы. Эмпатия өзге адамдардың жан дүниесінің сыры мен күй-жайын білу қабілеттілігі және оған жанашырлық білдіру. Эмпатия айқын көрінісі -- идентификация. Бұл адамның өзге адамның психикалық жай-күйін өз басынан кешіргеңдей халде болуы. [1]
Науқас адам, дерті жанына батқан жанның жүрегі нәзік келеді. Кеселді дерттен шаршап-шалдыққан жан бір ауыз жылы сөзге мұқтаж. Дәрігердің жылы сөз, жан жадыратар, көңілді марқайтар жақсы сөздері көңілге медет. Дәрігердің жылы сөзінің өзі науқасқа жарты терапия десек те болады. Науқас (пациент) - дәрігердің қамқорлығын қажет ететін және сол қамқорлыққа мұқтаж адам.
Денсаулық - жеке тұлғаның қоршаған ортаға бейімделе отырып, гармониялық дамуының нәтижесі. Өмір сүруге деген құштарлық. Дәрігер этикасының негізгі принциптері: өмірге құрмет, адамға құрмет, адам құқығына құрметтен туындайды.
Дәрігер этикасының маңыздылығы - кәсіби дәрігердің дүниетанымы әрдайым жоғарыдан көрініп отыруы тиіс. Дәрігер өзінің философиялық көзқарасын нығайта отырып, өзіне мынадай этикалық міндеттерді, этикалық ұстанымдарды, адамгершілік қасиеттерін қабылдауы тиіс. Дәрігердің этикалық міндеттері: ізгілік жасау; зиян тигізбеу; шындықты жасырмау. Сонымен қатар, басқалардың міндеттерін құрметтеу, уәдені орындау. Пациентке адал болу; науқастың жеке іс-қимыл әректтерінің құқығын сыйлау. Медицина қызметкерлеріне ең қымбат - адамдардың өмірі, денсаулығы, олардың жақсы жағдайда болуы сеніп тапсырылған. [2]
II. Негізгі бөлім
А. Конфликтология
Конфликт - (лат.тіл. conflictus- қақтығыс) - күрделі қайшылықтардың пайда болуы, қарама-қарсы қызығушылықтардың қақтығыстары, күшті эмоциялық күйлермен байланысты әр түрлі мәселерге бойынша өзара түсіністіктің болмауы.
Кез-келген конфликтінің астарында қандай да бір мәселеге байланысты қарама-қарсы позициялардан, мақсаттардан тұратын ситуация жатады. Яғни конфликтілі ситуация конфликт субъектілері мен объектілердің міндетті түрде бар болуын талап етеді. Дегенмен де конфликт ары қарай даму үшін инцидент болу керек. Егер қарама-қарсы жақ тура солай жауап қайтарса, онда конфликт болашақта тікелей және жанама, деструктивті және структивті болып дамуы мүмкін.[3]
Мотивациялық конфликт. Тұлғаішілік конфликтінің жиі зерттелетін, оның ішінде психоаналитикалық бағытта көп зерттелетін түрлерінің бірі. Санасыз ұмтылыстар (Фрейд, 1903) арасындағы, меңгеруге және кауіпсіздікке деген ұмтылыстар арасындағы (Хорни, 1943), екі жағымды тенденциялар - Буриданова осла классикалық диллемасы (Левин, 1939), немесе әр түрлі мотивтердің қақтығысуы ретіндегі (Кузьмин, Семенов, 1987) конфликтілерді бөліп көрсетеді.
Адамгершілікті конфликт. Этикалық ілімдерде оны көбінесе моральдық конфликт деп атайды. (Бакистановский, 1972; 1983; Арницане, 1978; Федоркина, 1970). Ол әлеуметтік сферадағы немесе жеке индивидтің санасындағы адамгершілікті қайшылықтардың негізінде пайда болатын және айқын адамгершілікті компоненті бар бір-біріне қарсы жақтардың, пікірлердің, бағалаулардың, құндылық бағдарлардың қайшы келуімен және қарама-қарсы әрекеттесулерімен сипатталатын конфликт ретінде қарастырылды.[4]
Конфликтідегі мінез-құлықтың 12 ережесі:
1. Егер серігің соншалық ашу-ызаға берілсе, оның ішкі сезім күштерін төмендетуге көмектесу керек. Өйтпейінше, онымен келісу өте қиын немесе мүмкін емес. Оның ашулы сәтінде өзіңді сабырлы, сенімді ұста. Бірақ өзіңді жоғары қойма. Егер адам ашуға қатты берілсе, ойы теріс пікірлер мен сеззімдерге толады. Сондықтан, қалайда оның өз-өзіне келуі үшін әрекет ету керек.
2. Серігіңнен өзінің тілек, талабын сабырмен түсіндіруін талап ет. Осы жағдайға байланысты тек қана нақты дәлелдер мен мысалдарды ғана негізге алуын түсіндір. Адамдарға тән қасиет дәлел мен сезімді шатастырады. Сондықтан, серігіңнен айтып тұрғаның нақты дәлел ме, әлде пікірің бе?-деп сұрап ал.
3. Ашуды күтпеген әдістермен қайтар. Серігіңнен сенімді түрде басқа бір кеңестер сұра, бірақ бұл кеңестер оған маңызды болуы тиіс. Оған әр түрлі әзіл-қалжыңдар айт. Ең бастысы, сенің өтініштерің, еске түсірулерің, қалжыңдарың оның ашуын қайтаратындай болу керек.
4. Серігіңе қарсы баға берудің орнына өз сезімдеріңді айт. Сен мені алдап тұрсың-ау? дегеннің орнына Мен өзімді алданғандай сезініп тұрмын.
5. Қиындық туғызған мәселе мен өзің қалаған соңғы шешімді мақұлдауын сұра. Шешілмеген мәселенің қалайда шешімін табу керек. Серігіңмен бірге қандай мәселені шешу керегін анықта, одан соң бірге күш салыңдар. Өзіңді сезімге, ашуға билетпе.
6. Серігіңе шешімін таппаған мәселелер жөніндегі ойын және одан шығудың жолдарын айтқызып көр. Бұл жағдайда кінәлі адамды іздеп, болмаса түсіндіріп әуре болмай, одан шығудың жолын ізде. Бір ғана нұсқамен тоқтап қалма. Ең соңында көңіліңдегі бірнеше пікірдің біреуіне тоқта. Алайда, серігіңмен келісуді есіңнен шығарма. Өйткені жетістікке, жеңіске бірге жетулерің керек.
7. Қандай жағдай болмасын серігіңе өз пікірін сақтауға мүмкіндік бер. Өзіңді еш уақытта өз қолыңнан шығарма, ашуға ашумен жауап беруге мүлде болмайды. Оның ар-намысына тиме. Тіпті сенімен амалсыздан келіскен жағдайдың өзінде сені еш уақытта кешірмейді. Сондықтан оның өзіне емес, іс-әрекетіне ғана жауап бер.
8. Оның талап-тілектері мен айтқандарының мағынасын дұрыс қабылда. Сіз осыны айтқыңыз келді ме? Мен сізді дұрыс түсіндім бе?-деп жиі-жиі сұраңыз. Бұл әдіс дұрыс түсінбей қалудан сақтандырады және оны ықыласпен тыңдап отырғаныңызды көрсетеді.
9. Өзіңді тең ұста. Өзіңді сенімді, сабырлы ұста. Ол серігіңді ашу-ызаға берілуден сақтап, екеуіңді де абыройсыз жағдайға қалдырмайды.
10. Кінәлі болсаң, кешірім сұрауға ұялма. Біріншіден, ашудың алдын аласың. Екіншіден, саған көзқарасы өзгереді. Өзіне сенімді, өзін жетілдірген адам ғана кешірім сұрай алады.
11. Қарама-қайшы ойлар шешімін тапқан соң, ол адаммен қарым-қатынасыңды сақтауға тырыс.
12. Серігіңе сыйластық сезіміңді көрсете отырып, түсініспеушіліктен болған арадағы жағдайға қиналатыныңды айт. Егер арадағы қарым-қатынасты дұрыс сақтасаң, оның сенімен алдағы уақытта да бірге жұмыс істейтіні даусыз [3]

В. Қақтығыстардың түрлері
Қазіргі уақытта алғашқы көмек дәрігерлері арасында науқастармен коммуникациялауда қиындықтар жиі кездеседі [5]. TW Reader, A Gillespie, J Roberts ғалымдарының 2013 жылғы жүйелік шолу нәтижесі бойынша науқастардың 15,6% емге, 13,7% нашар коммуникацияға шағымданады. Шағымдарды кластеризациялау және талдау нәтижесі бойынша: 35,1% денсаулық сақтау ұйымдарының менеджменті, 33,7% қауіпсіз сапалы қызмет көрсету, 29,1% денсаулық сақтау жүйесінде науқаспен өзара әрекеттесу мәселесі. Медицинадағы коммуникативті дағдыларға жасалған зерттеу жұмыстарының нәтижелері бойынша кеңес берудің 50%-ы дәрігер мен науқастың арасында шағымдар туындағанда ойлары бір жерден шықпайды [6]. Егер де келіспеушілік шешілмей қалса, толық емес түсіну, міндеттеме, қанағатсыздық туындайды. Дәрігерлер науқастардың өз ауруы бойынша идеялары және ойларына көңіл бөлмейді . Коммуникативті дағдылар (КД) тек шетелде ғана емес, біздің Қазақстанда да өзекті мәселелердің бірі болып тұр, әсіресе алғашқы медицина-санитарлық көмек деңгейінде маңызды. Науқастар ауырып бастағанда, әрине алғашқы көмек көрсететін дәрігерлердің көмегіне жүгінеді, сондықтан да дәрігер мен науқастың арасындағы коммуникация оның әрі қарай жүретін емге бейімделуіне, оны енгізу тактикасына, кейіннен оңалуына байланысты [7]. Дәрігердің позициясында Дәрігер ортада моделі артта қалып, қазір дәрігер мен науқастың тиімді коммуникациясын көздейтін Науқас ортада моделі алға жылжуда .
Конфликтінің түрлері.
1. Ашық және жабық конфликт
2. Мотивациялық конфликт
3. Коммуникация (қарым-қатынас) конфликті
4. Мақсатқа жету жолындағы конфликт
5. Статустық конфликт
6. Жеке және топтық конфликтілер
7. Таңдау конфликтісі
8. Аз мөлшердегі қатыгездікті таңдау конфликті
9. Қарама-қарсы қабылдау конфликті
10. Қажеттілік конфликтісі
11. Әлеуметтік норманың және қажеттілік конфликтісі.

Қақтығыстар, айырмашылықтар конфликттің тууына холық негіз бола алмайды. Олар нақты адамдар, топтар, әлеуметтік жіктер, саяси партиялар мен мемлекеттер, яғни қақтығыстарды иемденген күштер іске қосылғанда ғана жұмыс істей бастайды. Осыған байланысты жантануда конфликттің үш түрі қалыптасқан: әлеуметтік, психологиялық, әлеуметтік-психологиялық.
Ч.Макклинтон көптеген эксперименттерге сүйене отырып, эксперименттік ойындар жағдайлардағы элеуметтік мотивтерді жіктеді (кооперация, индивидуализм, бәсекелестік, альтруизм, агрессия, тепе-теңдік).
Отандық психологтар әлеуметтік-психологиялық конфликтті адамның элеуметтік тәні мен адамдардың әлеуметтік тэні мен адамдардың өзара-әрекеттестік табиғатын түсіну ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.