Бюджет кірістерін болжау

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 82 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

1. БЮДЖЕТ КІРІСТЕРІН БОЛЖАУ ПРОЦЕСІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МАЗМҰНЫ МЕН МӘНІ

1. 1. Бюджет кірістерін болжау қаржылық жоспарлаудың маңызды құрамы ретінде

1. 2. Бюджет кірістерінің болжамына әсер ететін факторлар

1. 3. Бюджетті жоспарлаудың шетелдік тәжірибесі

2. МЕМЛЕКЕТТІК БЮДЖЕТ КІРІСТЕРІН БОЛЖАУ ТӘРТІБІ ЖӘНЕ БЮДЖЕТ КІРІСТЕРІНІҢ ОРЫНДАЛУЫНА ТАЛДАУ

2. 1 Мемлекеттік бюджет кірістерінің құрамы мен құрылымы

2. 2. Бюджет кірістерінің түрлері бойынша болжамды есептеу әдістемесі

2. 3. Мемлекеттік бюджет кірістерінің орындалуына талдау

3. БЮДЖЕТ КІРІСТЕРІН БОЛЖАУ ДЫҢ АКТУАЛДЫ МӘСЕЛЕЛЕР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ШЕШУ ЖОЛДАРЫ

3. 1. Мемлекеттік бюджет кірістерін болжауда туындайтын мәселелер

3. 2. Бюджет кірістерін болжау және жоспарлау рәсімдерін жетілдіру жолдары

ҚОРЫТЫНДЫ

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

ҚОСЫМША

КІРІСПЕ

Ағымдағы жылы қабылданған Бюджет кодексі бюджет процесін жүзеге асырудың жаңа ұстанымдарын айқындады. Ең алдымен, мемлекеттің экономикалық саясатына сәйкес орта мерзімдік бюджетті жоспарлау қажеттігіне назар аударылуда. Бюджетті жоспарлау процесіне стратегиялық бағдар беру мақсатында алдағы үш жылдық кезеңге арналған салық-бюджет саясатын анықтайтын құжат - орта мерзімді фискалдық саясатты жыл сайын әзірлеу шешімі қабылданды.

Бұл құжаттың қажеттілігі экономикалық реформалар жетістігінің қоғамның қаржы жүйесін дамыту бағыттарына, жүргізіліп жатқан салық-бюджет саясатының заман талабына барабарлығына тікелей тәуелділігімен негізделген. Қазақстандағы экономикалық өсудің жоғары қарқындары, бюджет кірістерінің өсуі, қаржы институттарының нығаюы, Ұлттық қордың құрылуы, мемлекеттік бюджет тапшылығының ыңғайлы деңгейі мемлекеттің неғұрлым белсенді фискалдық саясатын жүргізуді талап етеді. Мұндай жағдайларда бюджет мемлекеттің ресурстарын жұмылдыру мен жұмсаудың басты құралы ретінде саяси билікке экономикаға ықпал етуге, оның құрылымдық қайта құрылуын қаржыландыруға, экономиканың басым секторларын дамытуды көтермелеуге, халықтың неғұрлым аз қорғалған жіктерін әлеуметтік қолдаумен қамтамасыз етуге шынайы мүмкіндік береді. Тиісті қаржы жылына арналған бюджетті әзірлеу кезінде орта мерзімді саясат негіз болып табылады.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005-2007 жылдарға арналған орта мерзімді фискалдық саясаты Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003-2006 жылдарға арналған бағдарламасы, Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының 2005-2007 жылдарға арналған орта мерзімді жоспары, мемлекеттік және салалық бағдарламалар негізінде әрі Қазақстан Республикасы Президентінің «Бәсекеге қабілетті Қазақстан үшін, бәсекеге қабілетті экономика үшін, бәсекеге қабілетті халық үшін» атты Қазақстан халқына Жолдауын есепке ала отырып әзірленді.

Бюджет кірістерін болжау жалпы қаржылық жоспарлаудың негізгі буыны ретінде қарастырылады.

Қаржылық жоспарлаудың объектісі болып шаруашылық жүргізуші субъектілер мен мемлекеттің қаржылық қызметі табылады, ал қорытынды нөтижесі - жеке мекемелердің қаржылық сметаларынан бастап мемлекеттің қаржылық балансына дейінгі қаржылық жоспарларды құру болып табылады. Әрбір жоспарда белгілі кезеңцегі кірістер мен шығыстар, қаржы және несие жүйелерінің салаларымен байланыстары (бюджетке төлем, банктік несиеге төлем, өлеуметтік сақтандыруға жарналар) анықталады. Қаржыны жоспарлаудың нақты міндеті қаржы саясатымен анықталады. Бұл қаржылық тапсырмаларды орындау үшін қажетті ақша құралдары мен көздерінің көлемін анықтау; кіріс резервтерінің өсуі, шығындардағы үнемділік, орталықтандырылған және орталықтандырылмаған қорлар арасында қаражаттарды тиімді бөлу және т. б.

Қазіргі Қазақстан Республикасы бюджеттік жоспарлауда ұзақ мерзімді жоспарлауды кеңінен қолдануда және орта мерзімді, соның ішінде үш, бес жылдық бағдарламалар жасалған. Осы орайда бюджет кірістерін болжау әдістемесімен танысу, бюджет кірістерінің нақты және болжамды көрсеткіштерін салыстыру осы дипломдық жұмыстың негізгі мақсаттары болып табылады.

1. БЮДЖЕТ КІРІСТЕРІН БОЛЖАУ ПРОЦЕСІНІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МАЗМҰНЫ МЕН МӘНІ

1. 1. Бюджет кірістерін болжау қаржылық жоспарлаудың маңызды құрамы ретінде

Бюджет кірістерін жоспарлау бюджеттің жоспарланатын кезеңге арналған түсімдерінің көлемдерін айқындау жөніндегі шешімді әзірлеу процесі болып табылады.

Бюджет түсімдерін болжауды республиканың немесе өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуының орта мерзімді жоспары мен алдағы үш жылдық кезеңге арналған орта мерзімді фискалдық саясат негізінде бюджеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орган жүзеге асырады.

Алдағы жылға арналған бюджетке кірістердің түсімдерін болжау «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» (Салық кодексі) Қазақстан Республикасының Кодексіне, Қазақстан Республикасының Бюджет кодексіне, Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының кейбiр мәселелерi туралы» Жарлығына және басқа да нормативтік құқықтық кесімдерге сәйкес жүргізіледі.

Мыналар бюджет кірістерінің түсімдерін болжаудың негiзгi қағидаттары болып табылады:

1) сабақтастық қағидаты - бюджеттi алдыңғы кезеңде негізге алынған орта мерзiмдi фискалдық саясат бағыттарын сақтап, өткен және ағымдағы жылдардың бюджетiнiң атқарылу нәтижелерiн ескере отырып жоспарлау;

2) негіздiлiк қағидаты - бюджеттi нормативтiк құқықтық кесімдер негiзiнде жоспарлау;

3) болжамды көрсеткіштер есептерін қалыптастыруға әкімшілік-аумақтық бірліктер бойынша бірыңғай көзқарас қағидаты;

4) объектілік қағидаты - тұтастай республика бойынша және аумақтық бөліністе салықтың, алымдардың және басқа да міндетті төлемдердің әрбір түрі бойынша бюджетке түсетін түсімдердің болжамын айқындаудың дұрыстығы.

Кірістерді болжау процесі болжаудың және мониторингтеудің кестесінде көрсетілген.

Мемлекеттік

бюджет кірістері

Кірістердіболжау:

Кірістерді

болжау

Кірістердімониторингтеу:

Кірістерді

мониторингтеу

Экономикалық ахуал мензаңнамалық базаның өзгеруін талдау:

Экономикалық ахуал мен

заңнамалық базаның өзгеруін талдау

Деректердіжаңарту:

Деректерді

жаңарту

1. Бюджетті қалыптас-тыру кезінде еске-рілетін аса маңызды макроэкономикалық көрсеткіштер

2. Есептер

3. Салықтар бойыншаміндеттемелер

4. Төлем мерзімдері

1. Болжамды іс жү-зіндегі түсімдермен салыстыру

2. Ағымдағы жылды бағалау

3. Бюджетті атқару барысында бол-жамды нақтылау

Нақты түсімдерге:

а) елдегі экономи-калық ахуалдың өзгеруінің;

б) заңнаманың өзгеруінің;

в) басқа фактор-лардың әсер етуін талдау

1. Салықтар мен тө-лемдердің түрлері бойынша ай сай-ынғы түсімдер

2. Өңірлерді дамы-тудың экономи-калық көрсеткіштері

Сурет 1. Кірістерді болжаудың және мониторингтеудің жалпы схемасы

Болжауды жоспарланатын және іс жүзіндегі деректердің барынша дәл келу мүмкіндігімен жүзеге асыру үшін қалыптасып отырған, өз кезегінде макроэкономикалық көрсеткіштер серпінімен сипатталатын экономикалық ахуалға қарай салықтық түсімдердің белгілі бір түрі көлемінің көрсеткіштері серпінінің сипатын алу қажет.

Көлемі макроэкономикалық көрсеткіштер серпінінің тікелей әсерінен жинақталатын салықтар жекелеген салық түрлері түсімдерінің макроэкономикалық көрсеткіштерге тәуелділігін айқындайтын корреляциялық талдау барысында анықталады.

Корреляция коэффициенттерін бағалау жолымен кездейсоқ шамалардың арасындағы байланысты айқындау корреляциялық талдаудың негізгі міндеті болып табылады.

Нақты салық түрінен түсетін түсімдер мен түрлі макроэкономикалық ауыспалы түсімдердің арасындағы функционалды өзара байланысты есептеу үшін кері әдіс қолданылады.

Корреляциялық талдау мен кері талдауды жүзеге асыру үшін қажетті ақпарат өткен уақыттың талданатын кезеңіндегі экономикалық көрсеткіштердің және олардың елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының орта мерзімді жоспарына сәйкес жоспарланатын жылдарға арналған болжамды мәндерінің болуын талап етеді.

Кері теңдеулерді қолдану салық түсімдерінің көлемдерін есептеудің басқа әдістерін пайдалануды ешбір түрде жоққа шығармайды. Қаржыны жоспарлаудың мазмұны, қағидалары және әдістері

Қаржыны жоспарлау - бұл белгіленген мақсаттарға жетуге бағытталған қаржы жоспарларының жасалу және олардың белгілі мерзімдерде орындалуын ұйымдастыру үдерісі. Жоспарлау басқарудың элементі ретінде қаржылық саясаттың құралдарының бірі болып табылады. Ол ірі шаруашылық өзгерістерді жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Жоспарлау мыналар арқылы сипатталады:

1) экстенсивтілігімен (өлеуметтік-саяси жнне экономикалық құбылыстардың шеңберін кеңінен қамтиды) ;

2) интенсивтілігімен (озық техника мен әдістерді қолдануды білдіреді) ;

3) тиімділігімен (нөтижесінде қаржылық басқару қоятын мақсаттарға жету қажеттігін білдіреді) ;

Қаржылық жоспарлауда мынадай жолдар қолданылады: а) автоматтық (өткен жылдардың мәліметтері келесі жылға ауысады. Инфляция кезінде мәліметтер инфляпия коэффициентіне көбейеді) . Бұл әдіс ең қарапайым әдіс болып табылады және уақыт жеткіліксіз кезде қолданылады;

ә) статистикалық (өткен жыддардың шығындары қосылып, өткен жылдардың санына бөлінеді) ; б) нөлдік база (барлық позициялар кайта есептелу керек. Бұл әдіс нақты қажеттіліктер мүмкіндіктерімен байланыстырылады) .

Нарықтық экономика жағдайында жоспарлау басқарудың қызметі ретінде экономикалық және әлеуметтік қызметтердің барлық жақтарын қамту керек. Егер жоспарлы экономикада қаржыларды жоспарлауда бөлу үдерісіне басым назар аударылса, нарықтық экономикада тауарлар мен қызметтерді сату және өндіру үдерісінде басшылық және байланыстар әдісін анықтаушы болып ақша, баға, құн заңы, сұраныс және ұсыныс заңын қосатын нарық болып табылады. Нарықтық механизмнің мұндай табиғаты өндіріс пен айырбас нөтижелерін анықтау өдісі ретінде жоспарлау элементтерімен болжаудың қажеттілігін айқындайды.

Жоспарлаудың маңызды қағидасы болып үздіксіздік табылады, ол жоспарлаушы тұлға жоспарға жыл сайын түзетулер енгізеді, жоспарлаудың икемділігі олардың өміршеңдігімен қамтамасыз етілген жағдайда қолданылады, ал қаржы техникасы "өзгермелі бюджет" қағидасына негізделеді, бұл қағида негізінен шығындарды, өсіресе мемлекеттік ассигнованияны есептеу барысында қолданылады. Бұл жоспарлаудың жүйелік-вариациялық әдісі - жоспарлау; бағдарламалау, бюджеттеу;

1) жоспарлау - ұйымдардың өзінің қызмет ету бағытында әрекет ететін мақсаттар мен міндеттердің мазмұнын жөне қалыптасуын білдіреді;

2) бағдарламалау - мақсаттарға жету үшін қолданылатын жаңа құралдарды табу және таңдауды білдіреді; Бұл жақын және алыс мерзімдерге жасалатын үдеріс.

3) бюджеттеу - жалпы көпжылдық бағдарламаларды қаржылық жылдар бойынша жылдық бюджеттік сандар тіліне аудару процесі. Бұл барлық операциялардың жиынтық санын дөстүрлі бюджеттік топтарға бөлу үдерісі.

Практикада жоспарлаудың келесі әдістері қолданылады:

1) экстраполяция: қаржылық көрсеткіштерде олардың динамикасын шығару негізінде анықтаудан тұрады; есепті кезеңдегі көрсеткіштер салыстырмалы тұрақты өсу қарқынына түзете отырып есептеледі; көрсеткіштер динамикасы болашаққа экстраполяцияланады.

2) нормативтік, (белгілі нормалары бойынша) ;

3) математикалык модельдеу: үдеріс моделін құру және оны қаржылық салаға ауыстыру;

4) баланстық: қаржылық ресурстарды олардың құрылу көздері мен пайдалану бағыттарын реттеу үшін қолданылады;

5) сараптамалық бағалардың негізінде.

Шаруашылықтың нарықтық жүйесінде индикативтік жоспарлау колданылады; ол ақпараттық-бағыттаушы рөлін атқарады жөне қаржылық қызмет субъектілеріне экономикалық реттеуіштер аркылы жанама ықпалын тигізеді.

Индикативтік қаржылық жоспарлаудың басты мақсаты -болжамды дамуды камтамасыз ету үшін қаржылық ресурстардың бағытымен ойластырған көлемін анықтау.

Индикативтік қаржылық жоспарлау мемлекеттік секторға міндетті, ал меншіктің басқа нысандарындағы секторлары үшін - ұсынылатын сипатта болады. Соңғысына реттелетін бағалар, субсидиялар, несиелер, салық ставкалары жөне жеңілдіктер, жеделдетілген амортизация төрізді экономика-лық құралдар арқылы қол жетеді. Маңызды индикаторлар болып валюта бағамы, инфляцияның болжамдалатын деңгейі, Ұлттық банктің қайта қаржыландыру ставкасы, амортизациялық аударым нормасы қатысады.

Индикативті жоспар экономикалық үдерістерді ғылыми негізде бейнелеуі, экономика жөне қаржы дамуының жеке параметрлерін сөйкестендіруі, оларды дамытудың ұзақ мерзімді бағыттарына сәйкес арнаға бағыттауы қажет. Бұл, біріншіден, әр түрлі жүйелер, көрсеткіштер бойынша экономикалық тепе-тендікті сақтаудың қажеттігіне байланысты; екіншіден, индикативтік жоспар ұлттық шаруашылықта қажетті құрылымдық өзгерістерді қамтамасыз етіп отыруы керек. Индикативтік жоспарлаудың артықшылықтары әлеуметтік жөне экономикалық саясаттар бағытына байланысты; ол инвестициялык қызмет, өндіріс модернизациясы, өнімнің бәсекелік қабілеттерін қамтамасыз ету, ғылымның, білімнің, тұрғын-үй құрылысының дамуы болуы мүмкін.

Индикативті жоспар, сондай-ақ, жергілікті деңгейде жүзеге асырылуы мүмкін. Мұнда мемлекеттің, аумақтың, шаруашылық жүргізуші субъектілердің (кәсіпкерлердің) мүдделері мен келісімділік қағидасы ескерілуі қажет.

Қаржы жоспары - субъектінің қаржылық ортада қызмет ету шараларының жүйелік жиынтығы. Ол 1 жылдан 5 жылга дейін құрылады. Нысаны бойынша қаржы жоспары жоспарланатын кезеңге ұйымдастырылатын ұсыныстар мен сандар, мақсаттардың мазмұнын білдіреді. Кәсіпорында жоспарлау құн заңына негізделеді және бұл жағдайда жоспарлау экономикалық категория ретінде қатысады.

Әдетте, қаржы жоспары нөтижеден болмашы ғана мөлшерде ауытқиды. Қаржы жоспары қаржы жүйесінің барлық звеноларында бар:

• коммерциялык бастамаларда қызмет ететін шаруашылық жүргізуші субъектілер "кірістер және шығыстар балансын" немесе "бизнес-жоспар" құрады;

• коммерциялық емес бастамаларда қызмет ететін кәсіпорындар мен ұйымдар "шығыстар сметасын" құрады;

• қоғамдық бірлестіктердің жоспары - "қаржылық жоспар";

• мемлекеттік билік органдары "бюджет" (әр түрлі деңгейде: республикалық, жергілікті) құрады.

Қаржы жоспарының жүйесі қамтитын қатынастарының ауқымына, демек ресурстардың түсуге және пайдалануға жоспарланып отырған көлеміне байланысты өр түрлі жоспарлардан тұрады. Бұл нышаны бойынша олар бастапқы және жиынтық қаржылық жоспарлар деп бөлінеді.

Бастапқы қаржы жоспарына материалдық өндіріс саласындағы шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржы жоспарлары , өндірістік емес саладағы коммерциялық жөне коммерциялық емес ұйымдардың жоспарлары, шығындары толығымен немесе негізгі бөлігі бюджет есебінен қаржыланатын мемлекеттік ұйымдар мен мекемелердің сметалары жатады.

Жиынтық қаржы жоспарына жалпы мемлекеттік, салалык, және аумақтық жоспарлар жатады. Жалпы мемлекеттікке мемлекеттің жиынтық қаржы жоспары, мемлекеттік бюджет және бюджеттен тыс қорлар жатады.

Салалық (ведомстволық) қаржы жоспарларының жүйесіне материалдық өндіріс саласындағы министрліктердін (ведомстволардың) табыстары мен шығындары туралы балансы, өндірістік емес саладағы министрліктердің (ведомстволардын) жиынтық сметалары, қоғамдық ұйымдардың қаржы жоспарлары жатады.

Аумақтық қаржы жоспарына аумақтардың жиынтық қаржы балансы, жергілікті бюджеттер, тиісті аумақтағы қоғамдык ұйымдардың жоспарлары, т. б. жатады. Әр түрлі қаржы жоспарлары өзара байланысты болып келеді: салалық жоспарлар ведомствоішілік шаруашылық жүргізуші субъектілердің жоспарларын біріктіреді; жалпы мемлекеттік немесе салалық жоспардың құрамдас бөлігі болып табылады.

Мерзіміне байланысты қаржы жоспары жылдық, бес жылдық, перспективалық болып бөлінеді. Қазіргі кезде жоғарыда аталған жоспарлардың барлығы жылға құрылады.

Шаруашылық байланыстардың тұрақсыздығына, экономиканың теңсіздігіне, шаруашылық органдардың қызмет ету факторларының анықсыздығына байланысты бес жылдық және перспективалық жоспарлар күрт қысқарды. Мақсатына орай, үш жылға жиынтық қаржы балансы, басқа да жиынтық қаржы жоспарлары жасалып, мемлекеттік бюджеттің кірістері мен шығындарының негізгі көрсеткіштері бойынша есептеулер жүргізіледі.

Жиынтық қаржы балансы орта мерзімдік жалпы мемлекеттік болжамының қаржы бағдарламасын білдіреді. Оны Экономика және бюджеттік жоспарлау, Қаржы министрліктері мен Ұлттық банк бірлесе отырып жасайды. Аймақтарда балансты тиісті аймақтық органдар жүргізеді.

Жиынтық қаржы балансында мемлекеттің, мемлекеттік кәсіпорындар мен ұйымдардың, барлық меншік нысандарындағы кәсіпорындар мен ұйымдардың ақша қаражаттарының құрамы мен құрылу көзі және оларды ұлғаймалы ұдайы өндіріс пен коғам кажеттіктеріне (әлеуметтік-мәдени шаралар, қорғаныс, басқару) пайдалану көрсетіледі.

Баланстың кіріс бөлігінің негізгі көрсеткіштеріне таза табыс, салық, амортизациялық аударымдар, сыртқы сауда операцияларынан түсетін түсімдер, қысқа мерзімді несиелеу ресурстары, ұзақ мерзімді несиелеу көздері жатады.

Баланстың шығыс бөлігінің негізгі көрсеткіштеріне экономиканы дамыту (күрделі қаржы салымын қаржыландыру, меншікті айналым қаражаттарының өсіміне шығындар, мемлекеттік субвенция) шығындары, сыртқы экономикалық операциялар шығындары, тұтыну қорына аударым, өлеуметтік-мөдени шаралар шығындары, басқару және қорғаныс шығындары, қысқа мерзімді несие салымдарының өсімдері және ұзақ мерзімді несилеу қаражаттары жатады.

Жиынтық қаржы балансы ұлттық шаруашылықтың қаржы ресурстарын сипаттайтын қаржы көрсеткіштерінің жүйесін білдіреді. Жиынтық қаржы балансындағы көрсеткіштер құрамы елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының индикативтік жоспарының материалдық жөне қаржылық пропорцияларының теңдігін қамтамасыз ету құралы болып табылады.

Маңызды жедел қаржы жоспары болып мемлекеттік бюджет саналады. Оның жиынтық қаржы балансынан біршама айырмашылықтары бар. Онда мемлекеттің барлық табысы емес, тек орталықтандырылатын бөлігі ғана көрсетіледі. Жиынтық қаржы балансында мемлекеттің табыстары мен шығындары, барлық ұлттық шаруашылықты қоса алғанда, тек ұлғайтылған түрінде көрсетіледі, ал мемлекеттік бюджетте нақтыланып көрсетіледі. Бюджетте өрбір төлемнің, оны төлеүшілердің аты-жөні, бағыты, алушылардың аты-жөні көрсетіледі.

Материалдық өндіріс саласында қаржы жоспарларын кірістер мен шығындар балансы деп атайды. Бұл жоспарлардың құрылымы шаруашылық жүргізуші субъектілер үшін де, бірлестіктер мен жоғары тұрған органдар үшін де бірдей болып келеді.

Кірістер мен шығындар балансының классикалық нысаны төрт бөлімнен тұрады:

1. Кірістер мен қаражаттардың түсуі.

2. Шығындар мен қаражаттарды аудару.

3. Бюджетке төленетін телемдер.

4. Бюджеттен жасалатын қаржыландыру (ассигнование) . Бастапқы екі бөлім соңғы екі бөліммен балансталуы керек. Шығындардың кірістерден артуы бағалы қағаздар шығару немесе несие (займ) есебінен алынған қаражаттар есебінен қаржыланады. Баланстың өрбір бөлімі белгілі бір көрсеткіштерден тұрады.

Баланстың бірінші бөлімі таза табыс, амортизациялы аударымдар, жөндеу қорына және қаржы резервіне аударымдар, банктік ұзақ мерзімді несие, банктердегі қысқа мерзімді несие салымдарының өсімі, бағалы қағаздарды сатудан түскен табыс, т. б. тартылған қаражаттар тәрізді көрсеткіштерден тұрады.

"Шығындар мен қаражаттарды аудару" бөлімі күрделі қаржы салымы, негізгі кызмет бойынша залал, қаржы және щаруашылык, есеп қорына аударым, жөндеу қоры қаражаты есебінен негізгі құрал-жабдықтарға жасалған жөндеу жұмыстарының қаражаттары, операциялық шығындар, ұзақ мерзімді несиені өтеу, т. б. төрізді көрсеткіштерден тұрады.

"Бюджетке төленетін төлемдер" бөлімі қосылған құнға салынатын салық пен акцизді қоса алғанда, барлық салық түрлерін қамтиды.

"Бюджеттен жасалатын қаржыландыру (ассигнование) " бөлімі мынадай шараларды камтиды: мемлекеттік орталықтандырылған күрделі қаржы салымы; Үкімет пен жергілікті билік органдарының шешімі бойынша қаржыланатын операциялық шығындар; өзіндік құн мен баға айырмасы есебінен өтелетін шығындар; нысаналы мақсаттағы басқа да шығындар.

Айналым қаражаттары шағын шаруашылық жүргізуші субъектілер екі бөлімнен тұратын қаржы жоспарын құрады: бюджеттен жасалатын ассигнование табыстар құрамына қосылатын, бюджетке төленетін телемдер шығындар құрамына қосылатын табыстар мен шығындар бөлімі.

Кәсіпорынның кірістер мен шығындар балансынын ерекшелігі болып онда аралық айналым қаражаттары емес, қаржы-шаруашылық қызметінің соңғы нәтижесінің көрсетілуі табылады.

Ақша қаражаттарының айналым есебі төлем календары - арнайы қаржы жоспарында көрсетіледі. "Түсімдер" бөлімінде қызмет (жұмыс) өткізуден түскен табыс, банктік қысқа мерзімді несие бойынша табыс, касса мен есеп айырысу шоттарындағы қаражаттар қалдығы және басқа да ақша қаражаттарының табыстары көрсетіледі. "Шығындар" бөлімінде тауарлы-материалдық құндылықтарды алуға, еңбекақы төлеуге, салық төлеуте, банк ссудаларын өтеуге, несие үшін пайызды төлеуге жөне басқа да шығындарға кеткен шығындар көрсетіледі. Төлем календарының көмегімен шаруашылық жүргізуші субъектілерде қысқа мерзім аралығындағы (айналым колеміне байланысты бес күннен бір айға дейін) жедел қаржылық жоспарлау жүргізіледі. Төлем календары есептіліктердің нақтылануы мен жүргізілу мерзіміне байланысты кірістер мен шығындар балансына толықтыру болып табылады.

Шаруашылық коммсрциялық қызметтің кәсіпкерлік звеносы бизнес-жоспар негізінде жұмыс жасайды. Бизнес-жоспар кәсіпкерлік қызметтің техникалық-экономикалық негізіне сөйкестелінген құжат. Ол мемлекетгік кәсіпорынның әлеуметтік-экономикалық даму жоспарына қарағанда, жеке көсіпорынның қатынастарының барлық жақтарын толығымен қамтиды. Бизнес-жоспар өнімнің (кызметтің) ерекшеліктерін, бәсеке қабілеттілігін, өткізу нарығының бағасын, маркетингтік, өндірістік, ұйымдық, құқықтық жоспарлардың стратегиясын, тәуекел мен сақтандыру бағасын сипаттайтын бөлімдерден тұрады.

Қаржы жоспары маңызды бөлік ретінде, бизнес-жоспардың барлық көрсеткіштерін жүйелендіреді және оларды құндық мағынада береді. Бұл жерде бірнеше құжат дайындалады:

- өткізу көлемінің болжамы;

- ақшалай табыстар мен түсімдердің балансы;

- табыстар мен шығындар кестесі;

- көсіпорынның активі мен пассивінің жиынтық балансы;

- залалсыздыққа жету кестесі.

Қаржыландыру мен белгіленген көлемде және мерзімде инвесторларға қаражаттарды қайтару стратегиясы дербес бөлім ретінде қарастырылады. Нарықтық ортада каржылық жоспарлау ғылыми әдістерді, жаңа техникалық құралдарды және сенімді ақпарат базасын қолдана отырып, жоғары сапалық деңгейде және жаңа әдістер мен нысандарда жүргізіледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.