Биотехнология жетістіктерін медицина саласында қолдану

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

АНЫҚТАМАЛАР
Асептика - жараға жанасатын барлық құрал-саймандарды арнайы тазалау арқылы хирургиялық инфекцияларға жол бермеу тəсілі.
Асептикалық жағдай (гр. а - бір нəрсенің немесе құбылыстың болмауы; septikos - шірік, ағ. aseptic conditions) - толық залалсыздандырылған жағдай (іріпшіру болмауын, шірімеуді қамтамасыз етеді).
Биомасса - беттің бірлігіне немесе тұрған жерінің көлеміне сай бір түрдің дараларының, түрлер тобының немесе толық қауымдастықтардың жалпы массасы.
Вакциналар (Vaccines) - бастапқыда инфекция профилактикасына, активті иммунитет қалыптастыруға арналған препараттар.
Вируленттік (лат. virulentus - улы, ағ. virulent) - микроорганизмдердің ауру тудырғығыштық қабілеті.
Гендік инженерия - генмен жұмыс істеу тəсілдерін, оны геномнан бөліп алу, синтездеу, геномға енгізу жəне геномды қажетті бағытта өзгертумен керекті өнімдер алуын айтады. Гендік инженерияны батыста рекомбинантты ДНҚ-мен жұмыс істеу деп атайды.
In vitro (лат. in vitro - шыныда) - шыныда, жасанды жағдайда.
Криоконсервация - төменгі жəне өте төменгі температуралар арқылы гаметалар мен эмбриондарды сақтау əдісі.
Термостат - температураны бір қалыпта ұстап тұруға қажетті қондырғы.
Штамм (нем. Stamm - діңгек, негіз) - жасушаларды бірінші рет жаңа қоректік ортаға көшіріп отырғызған соң түзілген жасушалар тізбегі. Олар бірнеше жасушалар желісінен тұрады, барлығы да алғашқы өсірілген жасушалардан пайда болады.

БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

Осы курстық жұмыста келесі белгілеулер мен қысқартулар пайдаланылды:

мг - миллиграмм
мл - миллилитр
мкм - микрометр
ºC- цельсий
БДСҰ - Бүкілəлемдік денсаулық сақтау ұйымы
ДНҚ - дезоксирибонуклейн қышқылы

КІРІСПЕ

Әртүрлі аурулардың алдын алу үшін вакциналар қолданылады. Вакциналар (Vaccines) - бастапқыда инфекция профилактикасына, активті иммунитет қалыптастыруға арналған препараттар. Әр вакцинаның негізгі әсер ететіні иммуноген, яғни иммунды жауап тудыратын аурулар қоздырғыштарының антигендік компоненттерінің химиялық құрылымына үйлесті болып келетін корпускулалы немесе ерітінді субстанция. Инфекцияның таралуын иммунизация арқылы тоқтату медицина саласында адамзаттың маңызды жетістіктерінің бірі. Бүкілодақтық денсаулық сақтау ұйымы және Біріккен Нация ұйымының балалар фонды мәліметтері бойынша соңғы 2007 жылы төрт ауруға қарсы егу нәтижесінен - көкжөтел, дифтерия, сіреспе (КДС) және қызылша - барлық жастағы топтарда жыл бойы шамамен 2,5 млн адам өлімнен қорғанды. 2006 жылы емшек жастағы балалардың жаппай КДС вакцина қабылдауы 79% жетті, ал 1980 жылы тек 20% құрған. Бұрын дұрыс қолданбайтын В гепатитіне, қызамық, сары қызбаға қарсы вакциналар кең масштабта іске асырылып келеді. 2006-2007 жылдар аралықта түрлі елдерде 25 жаңа вакцина сынақтан өтті. Вакцина дайындау технологиясы мен өндірісіне 10-15 жыл керек, себебі вакциналар көптеген тесттерден өтеді, және келесі тест алдынғы тесті нәтижелі болған жағдайда әрі қарай тестіленуі жалғастырылады; заманауи талаптарына жауап беретін қондырғылар және қаражатты күрделі технологиялық бағыттар қолданылады. ХХ ғасырда адамның орташа өмір сүру ұзақтығы шамамен 30 жылға созылды, ең алдымен жаппай егу жүргізгенінен болды. Белгілі вакциналардың жартысы соңғы 25 жылда пайда болды, яғни жылына бір вакцина дайындалуда, бұрынғы ежелгі кезеңдермен салыстырғанда бес жылда бір вакцина дайындалынатын еді. Айта кету керек, вакцинацияның нәтижелілігі егуге арналған қоздырғыштың антигендер құрылымының ерекшелігін анықтайтын протективті гуморальды және клеткалық иммунды жауаптың индукциясымен байланысты. Сонымен қатар вакцинаның нәтижелігі микроорганизмнің туа біткен иммунитет жүйесімен байланысу сипатымен қамтамасыз етіледі. Мысалы, вирус тудыратын аурулардың алдын алу үшін вирустық вакциналарды қолдану оң нәтиже береді.
Курстық жұмыстың өзектілігі: Қазіргі таңда вирус тудыратын аурулар саны өте көп және олардың тигізетін зардабы ауыр.Сондықтан вирустар тудыратын аурулардың алдын алу үшін оларға қарсы суббірліктівакциналардың тигізетін әсірін білу қажет.
Курстық жұмыс мақсаты:Суббірлікті вакциналарды алу технологиясын меңгеру.
Курстық жұмыстың міндеттері:
вакциналар туралы мәлімет алу;
вакциналардың дайындалу технологиясымен танысу;
суббірлікті вакциналарды өндірудің технологиясын қарастыру.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1.1 Биотехнология
Биотехнология - экономикалық маңызды өнімдерді алуға, өсімдіктердің, жануарлар тектерінің, микроағзалар штаммдарының жаңа сорттарын жасау үшін биологиялық процестерді және жүйелерді қолдануға негізделген, ғылым мен өндірістің жаңа саласы. Биотехнология адам тыныс тіршілігінің әртүрлі саласы үшін маңызды өнімдер алуды басқаруды қамтамасыз етеді. Бұл технологиялар микроағзалар, өсімдіктер және жануарлар жасушалары мен ұлпаларын, сондай-ақ жасушадан тыс заттарды және жасушалар компоненттерінің әртүрлі биологиялық агенттер мен жүйелерінің каталитикалық потенциалын қолдануға негізделеді. Қазіргі уақытта биотехнологияны меңгеру және жасау іс-жүзінде барлық елдердің тыныс тіршілігінде сүруінде маңызды орында тұрады. Биотехнология жетістіктерінің артықшылығы дамыған елдердің экономикалық саясатында негізгі міндеттердің бірі болып табылады. Қазіргі уақытта биотехнология саласында алдыңғы орындарды АҚШ, Жапония иемденеді, олардың ауылшаруашылығы, фармацевтика, тағам және химия өнеркәсіптерінде биотехнологияның көп жылдық іс-тәжірибелері жинақталған.
Ферментті препараттар, аминқышқылдар, ақуыздар, дәрі-дәрмектер өнідірісінде алдыңғы орындарды Батыс Европа елдері (ФРГ, Франция, Ұлыбритания), сондай-ақ Ресей иемденеді. Бұл елдердегі жағдай жаңа техника мен технологиялардың күшті потенциалымен, биотехнологияның әртүрлі салаларындағы қарқынды дамыған фундаменталды және қолданбалы зерттеулермен сипатталады. Жақын арада биотехнологиялық материалдарды және принциптерді қолдану, өнеркәсіптің көптеген салаларын және адамдар қоғамын түбегейлі өзгертеді [1].
Қазіргі кезде биотехнологиялық жолмен көп мөлшерде, бірақ аз шығынмен, азықтық ақуыз, бактерия, саңырауқұлақтар мен су балдырларының жасушалық массасы алынады, сондай-ақ инсулин, өсу гармоны, интерферон, қан сары суының факторы, моноклональды интиденелер, иммобилизденген ферменттер және басқалар дайындалады.
Өнеркәсіптік және ауылшаруашылық өндірісінің қалдықтарын биоконверсиялау жолмен бағалы қайта пайда болатын отын көздері спирттер, биогенді көмірсутегілер, сутегі алынады. Қазіргі кездегі зерттеулер қалдықсыз технологияларды жасау және полимерлерді бұзуға негізделген жаңа белсенді микроағзалар табуға бағытталаған. Көрсетілген мысалдармен биотехнологияның жетістіктері шектелмейді. Сондықтан, сеніммен биотехнологияны -21 ғасыр ғылымы деп айтуға болады, онда қазіргі заманғы ғылыми сыйымдылықтар, ресурстарды үнемдеуші және экологиялық таза өндірістер жасау негізінде биотехнологиялық процестер кездеседі [2].
Биотехнологияның пайда болуы мен дамуының бірінші кезеңінде микробиологтар мен энзимологтар көптеген нәтижеге жетті, ол соңғы 15-20 жылы оның дамуы молекулярлық биология, жасушалық ультра құрылымды биология, вирусология, генетикамен байланысты. Заманауи биотехнология ғылыми - техникалық процесте алда дамып келе жатқан ғылымдардың бірі.
Болашақта ол денсаулық сақтауда кардиологияның мәселелерді түбімен шешуді, қоршаған ортаны қорғауда, көптеген өнеркәсіп өнімдерінің саласын, көпшілікті сауда-саттықпен қамтамасыз етуді, жалпы өмір сүру процесін тереңнен зерттеуі көздейді.
Қазіргі кезде биотехнологияда ветеринарияда бағалы биологиялық белсенді заттар мен биопрепараттарды (антибиотик, фермен, гормон, дәрумен және т.б.) өндіруде биологиялық әдісті қолданумен сипатталады. Микробиологиялық биосинтез негізінде мал шаруашылығы мен ветеринарияда қолданатын ақуызбен аминқышқылының алу әдісі жасалынды. Гендік және жасушалық инженерияның дамуы бұрын қол жетпеген заттарды (инсулин, интерферон, өсу гормоны) үлкен көлемде, сондай-ақ жаңа және жоғары өсімдік, жануар және микроақзалар сорттарын алуға мүмкіндік береді. Биотехнология жетістіктеріне иммобилденген ферменттердің қолданылуы мен ветеринарияда гибридома және олармен өндірілетін антиденелер диагностикамен емдеу препарат ретінде кең қолданыс тапты [3].

1.2.Биотехнология жетістіктерін медицина саласында қолдану
Медициналық биотехнологияның (биомедицинаның) дамуы дербес медицинаға - әрбір адамның жеке генетикалық ерекшеліктерін ескере отырып, емдеу мен аурудың алдын алу стратегиясына көшуге мүмкіндік береді. Қазіргі таңда дербес медицинада қолданыс тапқан молекулярлық технологиялар бір адам генінің көп мөлшерін және гендік вариацияларын зерттеп білуге мүмкіндік туғызады. Бұл зерттеулер полигенді аурулардың биологиялық түп-тамырын айқындауға себепші, ол ауруларға адамзаттың көптеген барлық аурулары: жүрек-тамыр, онкологиялық және нейродегенератив аурулары жатады. Бұл мәселені шешуде алынған деректердің едәуір қорына талдау жасауды қамтамасыз ететін биоинформатикаға көп көңіл бөлінеді. Молекулярлы технологиялар мен биоинформатика қосылып, ауруға шалдығуға бейімділігін жеке-дара болжауды, қиын жағдайларда диагноз қоюды қамтамасыз етуге, сондай-ақ жекелеген пациенттердің ауруы сипаты мен оның ауырлығын алдын ала болжауға жұмылдырылған. Тұқым қуалайтын аурулардың көпшілігі ауыр, әрі созылмалы болып келеді. Бұл ауруларға шалдыққан науқастарға қызметтер көрсетуге мемлекет едәуір қаржы жұмсайды. Жатырда тұқым дамуындағы кемістіктерді, моноген және хромосома ауруларын ерте кезден болжап білу, тұқым қуалайтын ауруға шалдыққан балалардың туылуын алдын ала ескерту ана мен бала денсаулығын қорғау саласының өзекті мәселесі. Молекулярлы биологияның: геномика, протеомика, метаболомика және биоинформатика дамуының геном дәуірі кезеңіне сай келетін биотехнологияның озық үлгілі бағыттарын дамыту мақсатында және ғылыми орталықтардың ғылыми-өндірістік инфрақұрылымын дамыту мақсатында 2008 жылы Қазақстан Республикасының Ұлттық биотехнология орталығы жанынан Ұлттық ұжымдық пайдалану ғылыми биотехнология зертханасы ашылды. Алға қойылған міндеттерге сай зертхана жоғары білікті кадрлар мен қызмет көрсететін персоналдан құралған, халықаралық стандарттарға сай келетін қазіргі заманғы құрал-жабдықпен жабдықталған. Зертхана штаты геномика, биотехнология, молекулалық биология, молекулалық генетика, биомедицина, биоинформатика саласындағы жоғары білікті мамандардан тұрады. Зертхана қызметкерлері АҚШ, Жапония, Франция, Израиль, Швейцария мен Ресей Федерациясының алдыңғы қатарлы ғылыми орталықтарында тағлымдамадан өтті. Қазірдің өзінде аталмыш зертхана адам асқазанында қатерлі ісіктің пайда болуын алдын-ала болжау үшін кешенді тест-жүйе әзірлеуге, онкологиялық зақымданулардың өршуі - генетикалық маркерлеріне кешенді талдау жасау жүйесін құруға, тұқым қуалайтын аурулардың скринингі үшін тест-жүйе, Қазақстан аумағында тараған туберкулез қоздырғышының мультирезистенттігін анықтау үшін тест-жүйе жасап шығаруға бағытталған перспективалы 8 жобаны іске асыруға кірісіп кетті. ҰБО-ның қосқан зор үлесі адам папилломасы вирустарын, В, С және G вирусты гепатиттерін, цитомегаловирусты инфекцияларды, 1 үлгілі және 2 үлгілі қарапайым ұшық вирусын, желшешек вирусын - белдемшелік ұшықты, адамның ұшық вирусын диагностикалау үшін, бұған дейін шетелден сатып алынып келген алғаш рет отандық диагностикалық тест-жүйе әзірлеп шығару болуға тиіс. Қазір Ұлыбританияда адамның ДНК деректер қоры жинақталған, әлемдегі осыған ұқсас мекемелердің ішінде аса ірі ерекше банк - UK Biobank ашылуда. Мұнда жарты миллион адамның гені сақталады, оларды гендер мен аурулардың өзара байланысын зерттеп-білу мақсатында адам өмірінің соңына дейін жіті қадағалап отырады. Озық үлгілі зерттеулердің қорытындылары ДНК талдауына UK Biobank арқылы неліктен кейбір адамдарда қатерлі аурулар пайда болатынына кең көлемде көз жеткізуге арналған. Мұндай зерттеулер әлемнің барлық дамыған елдерінде қолданылып келеді. Бүгінгі таңда генетиктер адамның жеке генетикалық паспортының көмегімен адам шалдығуы мүмкін аурулар туралы білуге қол жеткізді. Нақты бір адамның геномын зерттеу арқылы гендерінің бірізділігін және бар болуын толық көруге болады. Адам генінің оның мінез-құлқымен байланысты екені бәрімізге бұрыннан белгілі. Мәселен, ол арқылы біз қан тобын анықтай аламыз, белгілі бір заңдылықтарға сәйкес ол ата-анамыздан бізге мирас болып қалады. Жақында ғалымдар адамның гені оның ауруларымен тығыз байланысты екенін тапты, гендер гипертоникалық аурулардың, жүрек ауруларының, миокард инфаркты, асқазан жарасы ауруының, атеросклероздың пайда болу мүмкіндігін анықтайды. Бүгінде ғалымдар аурулардың барлық түрі, сыртқы ортаның сол немесе өзге де жағдайларында байқалатын тұқым қуалайтын факторлармен анықталады деп санайды. Сол сияқты адамның ұзақ өмір сүруі мен көптеген басқа да өлшемдері алдын ала белгіленіп қойылған. Егер тұқым қуалайтын аурудың ауыр түрін көрсететін генді анықтау мүмкін болса, және оны қазіргі уақытта емдеуге келсе, онда мұндай генетикалық тестілеу аса қажет. Қазіргі уақытта адам туылған сәтінен бастап-ақ, генетикалық паспортын жасауға мүмкіндік беретін технологиялар бар. Бұл жағдайда адам өмірінде кездесетін бірқатар ауруларды ескертуге немесе оның өршуіне тосқауыл қоюға зор мүмкіндік бар. Осы мәселенің өзектілігіне байланысты Ұлттық биотехнология орталығында адам мүшелері мен ұлпаларын ауыстырып салу, бедеулік пен жүктілікті көтере алмау кезінде ұлпалық үйлесімді антигендерді типтендіру мен анықтауға арналған, сондай-ақ қант диабеті қаупін бағалау үшін жүйе әзірлеп шығаруға бағытталған зерттеулер жүргізілуде [13].
Биотехнология - ежелден медицина мен ветеринарияда өз үлесін қосып келе жатқан ғылым. Жасушалық биохимия, молекулярлық биология, молекулярлық генетика, иммунологиядағы биотехнологияның қол жеткізген жетістіктері медицина мен ветеринарияда жаңа балау препараттар шығаруға көмектесіп келеді және аса қауіпті сібір жарасы, туберкулез, бруцеллез, АҚТҚ және қатерлі ісік сияқты адам мен жануар ауруларының емдеу мен балау жолдарын табуда [4].
Биотехнологияның зерттеу объектісіне көптеген тірі ағза түрлі (бактериялар, ашытқылар, вирустар, ісік жасушаларының ағзалары) өсімдіктер, жануарлар, сондай-ақ олардың оқшауланған жасушалары мен субжасушалық құрылымдары жатады. Биотехнология осы тірі жүйедегі жүріп жатқан физико-химиялық, биохимиялық және генетикалық процестерді, оларда жүретін биосинтез, энергияның түзілуі, бұзылуы, сондай-ақ ұйымдастырылған биохимиялық құрылымдардың қалыптасуын қолданады. Сонымен, табиғаттың өзі биотехнологияға табиғи базалық бағыт береді. Көптеген ғылыми және өндірістік мәселелерді шешу үшін осы табиғи базаны дұрыс қолдану керек[5].

1.3. Гендік-инженериялық пен микробиологиялық өндіріс
Биотехнологияның негізгі құрылымды бөлігінің бірі гендік инженерия болып саналады. Ол 70 жылдардың басында қалыптасып, бүгінгі таңда үлкен жетістіктерге қол жеткізді. Масштабты көлемде түрлі ақуыздарды алу үшін гендік инженерияның әдістері бактерия, ашытқы және сүтқоректілердің жасушаларын фабрикаға айналдырады. Бұл ақуыздың құрылымы мен қызметін анықтауға және оларды дәрілік құрылым ретінде пайдалануға мүмкіндік береді.
Қазіргі кезде ішек таяқшасы (Е.coli) маңызды инсулин және соматотропин гормондарының тасымалдаушысы болады. Соматотропин - гипофизбен секрецияланатын, адамның өсу гармоны. Бұл гормонның жетіспеуі гипофиздік карликтікке ұшыратады. Егер соматотропинды әр кг- на 10 мл мөлшерде аптасына үш рет ексе, онда бір жылдың ішінде соматотропин жетіспейтін баланың бойы 6 см өсуі мүмкін. Бастапқы кезде оларды өлекселерден алған, бір өлекселерден 4-6 мг соматотропин фармоцефтикалық препаратын алған. Бұл әдіспен гормондар шектеулі көлемде алынады және алынған гормондар бірнеше компоненті болып олардың құрамында ырғақты дамитын вирустар болуы мүмкін. 1980 жылы Genehtec компаниясы бактериялардың көмегімен соматотропин өндірудің жаңа технологиясын ойлап тапты, бұл технология жоғарыда айтылған кемшіліктер болған жоқ.
1982 жылы Франциядағы Пастер институтында E.coli мен жануар жасушасының культурасында адамның өсу гормоны алынды, ал 1984 жылы СССР- де инсулиннің өнеркәсіптік өндірісі басталды. Интерферон өндірісінде Е. сolli, S. сerevisal, сондай-ақ, фибробласт өсіндісін немесе трансформацияланған лейкоциттерді қолданады. Аналогиялық әдіспен қауіпсіз және арзан вакциналар алынады.
Рекомбинанттық ДНҚ технологиясы дәстүрлі емес ақуыз-ген байланысына мүмкіндік ашты, бұл қайтарымды генетика деген атқа ие болды. Бұндай байланыста жасушадан ақуыз бөлініп алып, осы ақуыздың генін кодталынады, геннің мутациясын түзіп, ақуыздың өзгерген формасын кодтап модификацияға ұшырайды. Соңында алынған генді жасушаға енгізеді, егер ол экспрессияланса, онда оны тасымалдаушы жасуша мен оның ұрпақтары өзгерген ақуызды синтездейді. Осындай әдіспен дефектифті гендерді түзеп, тұқым қуалайтын ауруларды емдеуге болады [11].
Құрылымды гендердің экспрессиясы мутация нәтижесінде түрлі деңгейде өзгеруі мүмкін.
Биотехнологияның негізгі міндеті - ол жоғарғы өнімді организмдер алуға бағытталған перспективті мутанттардың селекциясы.
Оперон оймағымен жүйелі дефектісі бар мутанттарды - жүйелі деп атайды, олар конститутивтық ферменттердің биосинтезін қамтамасыз етеді. Соңғы өнім түзуде шектеулі қабілетті мутанттарды ауксотрофтылар деп атайды. Ингибитордың реакцияға қатыспауына байланысты субстратты қолдану мен микроағзалардың өсуі жалғасады. Тәжірибеде жоғарғы өнімді ағзалар екі түрлі мутацияға ие болады, жүйелі-ауксотрофты мутанттар деп аталады.
Дефектифті экспрессия генінен мутантарды сұрыптауда және зат алмасуды реттеуде эффективті селекция әдістері қолданады. Олардың бірі толық өнімнің аналогиялық құрылымына тұрақты мутант алудан тұрады.
Ал екінші әдістің негізгі ревертантарды ауксотрофты мутанттардан бөліп алуда жатыр [5].
Микроорганизмдердің ұлттық коллекциялары. Микробиологиялық өндірістердің негізгі өнеркәсіптік штаммдарды құрастыру, олардың өнімділігі мен өнімінің сапасының жоғарылауы және генетикалық сипаттамасы мен биологиялық құрылымын қолдау болып табылады.
Штаммның пайдалы құрылымдарын технологиялық процесте сақтау керек, және олардың өнімділік сапасын жақсарту қажет. Сондықтан-да биотехнологиялық өндірісте таза өсінділерді бөліп алу жұмыстары жүргізіледі. Таза өсінділерді бөліп алудың негізгі міндеті зертханалық зерттеулердің нәтижесінде алынған. Продуценттің пайдалы құрылымын үнемі және берік өндіру болып табылады.
Микровирустарын түрлі халық және ауыл шаруашылығында, медицина мен өндірісте эфективті түрде пайдалану, оларды сақтауда жаңа кәсіпкерлікті алуға жол береді. Жоғарыда айтылып өткен мәселе бір жолы әрштамм туралы кеңейтілген мәлімет беріп,микроорганизм өсіндісінің коллек-циясын құру болып табылады.
1970 жылы бүкіл әлемдік микроорганизм өсіндісінің коллекциялық федерациясы бекітілген. Көпшілік колекциясы микроорганизмдердің халықаралық депонирлеу Будапештік келісімінің қатысушылары болып, халықаралық атаққа ие болған: DSM (Германия), JFO (Жапония), CNCM (Франция), ВКПП, ВНИИ генетика (Ресей) және т.б. Ал Қазақстанда ҚазНИИ тағамдық өндірістік, вирусология және микробиология институты, Азықтандыру мәселелері ЗАО коллекциялары бар.
Астана қаласында Республикалық микроорганизмдер коллекциясы өндірістік-бағалы микроорганизмдер мен моноклональды антиденелердің продуцент-гибридомдерге жағдай туғызып, Ұлттық Биотехнология орталығында сақталуда. Осы коллекцияда төмендегідей микроорганизм түрлері сақталуда: Lactobacillus, Streptососсus, Staphylocoсcus, Bacillus, Streptomyces, Candida және т.б.[15].

2 .Вакциналардың түрлері
Инфекциялық аурулармен күресте уақытында балау, емдеу және телімді алдын алу жұмыстарын жүргізу ерекше орын алады. Бұл мақсатта биологиялық өндірісте түрлі биологиялық препараттар шығарылады, олар төмендегідей топтарға бөлінеді:
1. Белсенді иммунитет түзетін вакциналар;
2. Енжарлы иммунитет түзетін емдік- профилактикалық және
диагностикалық иммунды қан сарысулары мен иммуноглобулиндер;
3. Диагностикалық антигендер мен аллергендер;
4. Бактериялардың лизисін қамтамассыз ететін бактериофагтар:
5. Цитокиндер (интерферондар, интерлейкиндер және т.б.) және биологиялық иммуностимуляторлар [10] .
Вакцина - түрлі микроорганизмдерде, белгілі микроб компонеттерінен немесе олардың өміршеңді өнімдерінен алынатын телімді препараттар. Оларды адам және жануарлардың инфекциялық аурулардың профилактикасында немесе емдеуде иммундеуді белсендіру үшін қолданады.
Вакцинаны өндірумен адамзат Джэннердің кездерінен бастап шұғылданып келеді. Э. Джэннер бірінші болып оспаға қарсы вакцинаны егуді жүзеге асырды. Бүгінгі таңда вакцино-профилактиканың тәжірибесіне 200 жылдан астам уақыт өтті деп санауға болады. Вакцинаның дамуы бірнеше кезеңнен өткен:
1. Бірінші ұрпақтағы вакциналар-оларға корпускулярлы вакциналар жатады. Олардың негізін тірі әсіретілген немесе иноктиверленген (өлтірілген) вакциналар құрайды.
2. Екінші ұрпақтағы вакциналардың препараттарының жекеленген қоздырғыш немесе олардың өнімдерінің фракциялар құрайды. Бұларға анатоксиді және химиялық вакциналар жатады.
3. Үшінші ұрпақ ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.