Мәліметтер базасы серверінің моделі

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 34 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

АВТОМАТТАНДЫРУ ЖӘНЕ БАСҚАРУ КАФЕДРАСЫ

Интернет технологиялары пәнінен
электронды оқулық

Мазмұны:
КІРІСПЕ
1 АҚПАРАТ ЖӘНЕ АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР
1.1 Ақпарат және информатика
1.2 Технологиялық шешімдер
1.2.1 Клиент-сервер технологиясы

1.2.1.1 RDA-модель

1.2.1.2 DBS-модель

1.2.1.3 AS-модель

1.3 Қолданылатын бағдарламалық құралдар

1.3.1 HTML тілінің негіздері

1.3.2 PHP дағы серверлік сценарилер негіздері
1.3.2.1 РНР сипаттамалары
1.3.3 JavaScript тілінің негіздері
1.3.3.1 Объектілер жайында жалпы мағлұматтар
1.3.3.2 Негізгі анықтамалар
1.3.4 Мәліметтер базасының қолдану аймағы мен тағайындалуы

1.3.4.1 SQL тілі

2 АҚПАРАТТЫ ҚОРҒАУ
2.1 Вирусқа қарсы құралдар
2.2 Вирусқа қарсы бағдарламалар
2.3 DSAV антивирустық пакеті

3 КОМПЬЮТЕРЛІК ЖЕЛІЛЕР

3.1 Компьютерлік желілер
3.2 Компьютерлік желілерді аппарттық-бағдарламалық қамтамасыз ету
3.3 Желілік адаптерлер
3.4 Модем
3.5 Клиентсервер технологиясы

4 ЕСЕПТЕУІШ ЖЕЛІЛЕР

4.1 Жергілікті желі

4.2 Желінің аппараттық қамтамасыз етілуі (жасақталуы)
4.3 Желілер топологиясы

5 АУҚЫМДЫ ЖЕЛІ

5.1 Ауқымды желі
5.2 Internet
5.3 Internet-тің даму тарихы
5.4 Интернетте адрестеу
5.5 INTERNET хаттамасы
СӨЗДІК
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

КІРІСПЕ
Соңғы он жыл Интернеттің және адамдар арасындағы қатынасудың жаңа
әдісінің қарқынды дамумен белгілі болды. Бұл құбылыстың басқы жағында World
Wide Web (WWW) тұрады. Күнделікті бұл коммуникациялық ортада мыңдаған
сайттар ашылады және адамдарға әртүрлі жаңа қызмет көрсетулер түрлері
ұсынылады. Нарықтың қарқынды дамуымен жаңа технологияларға және оны
жасаушыларға үлкен сұраныс пайда болды.
Интернеттің дамуы оқу-білім саласына қатты әсерін тигізді. Соның
ішінде қашықтан оқыту әдістемесі жаңа даму алды, себебі желі арқылы тек
ақпаратты ғана беріп қоюмен қатар бірін бірі көре алмайтын сұхбаттасушылар
арасында тірі қарым-қатынасты ұйымдастыруға болады, және де адамның оқуын
қамтамасыз етуге болады.
Сайтта қолданушылар үйренетін және көшіріп алуға болатын әртүрлі
мәтіндік, графикалық, аудио және видео оқу материалдары болады. Сонымен
қатар оқушылар алған білімдерін тексеруге арналған әртүрлі интерактивті
тесттер болады. Қашықтан оқыту бағдарламасының барлық қажетті материалдары
оқушыға тез әрі толық жетеді. Қашықтан оқу жұмысының негізіне клиент-
сервер технологиясы жатады. Клиент-сервер технологиясы - арнайы
бағдарламалық қамтама орнатылған екі компьютер арасындағы қарым - қатынас
технологиясы. Қарым қатынасқа қатысушның біреуі (клиент-бағдарлама)
басқасынан (серверден) қандайда бір қызмет сұрайды деп жорамалданады.
Желіде ақпаратты беру және өңдеу үрдісінде екі компьютер қатысады- сұраушы
(клиент) және сұраныс бойынша мәліметтерді беруші (сервер), бұл жағдайда
екі бағдарлама жұмыс істейді- клиент - бағдарламасы және сервер-
бағдарламасы. ХХ ғасырдың соңы адамзаттың индустриялық дәуірден
ақпараттық дәуірге өтуімен ерекшеленеді. Жоғары білім беру жүйесіндегі
информатиканың рөлі әлемнің жүйелі ақпараттық бейнесін, адам мен
ақпараттық ортаның тиімді өзара қарым–қатынасын қалыптастырудағы
ақпараттық білімнің мәнімен, қазіргі заманғы ақпараттық қоғамдағы кәсіби
қызметтің негізгі құрастырушысы ретіндегі ақпараттық технологияны
пайдалану дағдыларының қалыптастырумен анықталады.
Информатика пәні студенттерді ақпараттық қоғамдағы өмір
талаптарына сай дайындауда үлкен рөл атқарады. Қазіргі кезеңде
студенттер үшін кәсіптік ақпараттық технологиялармен жұмыс істеп үйрену
аса қажет.
Оқытудың негізгі мақсаты студенттердің оқу процесінде компьютерлік
технология арқылы өз бетінше тиімді білім алу. Оқыту мазмұны
информатиканың дүниетанымдық және пайдаланушылық аспектілерін
қалыптастыруға бағытталған. Мұндай мазмұн Мемлекеттік ақпараттандыру
бағдарламасының мақсаты мен міндеттерінен туындайды.
Ол компьютерді оқу құралы ретінде студенттердің оқу-танымдық
қызметіне тұрақты пайдалануын көздейді.
Біздің мақсатымыз - студенттерге жұмыс істеу кезінде туындайтын
нақты сұрақтарды шешу үшін ақпараттық технологиялар негіздерін үйрету.

1 АҚПАРАТ ЖӘНЕ АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР
1.1 Ақпарат және информатика

"Ақпарат" сөзі латын тіліне аударғанда түсіндіру, баяндау, түсінік
деген ұғымды береді. Ақпарат -адамнан да ерте тұған құбылыс.Адам өзінің
алғашқы қадамынан бастап–ақ ақпатартты беру мен сақтаудың жаңа құралдарын
іздейді және табады. Қазіргі кезде ақпарат адам өміріне, ғылымның әртүрлі
салаларына кеңінен енді. Әсіресе ақпарат философия, экономика, физика,
математика, информатика және т.б. ғылым салаларында кеңінен қолданылуда.
Бірақ ақпарат ұғымы әр ғылым саласында әр түрлі мағынада қолданылып жүр.
Жалпы тұрғыдан алғанда, ақпарат әр түрлі заттар мен қоршаған ортаның әсері
болып табылады. Яғни ол қандай түрде берілсе де, ақпарат өзімізді қоршаған
ортамыздың нақтылы немесе қиялдағы бейнесі болып табылады. Ақпарат адамның
өзінің басында алынған мәліметтердің өңделуі нәтижесінде тууы мүмкін.
Ақпарат тек сыртқы әсерлерден ғана алынып қоймай, адам миы қабылдаған
деректерін өңдеуден де алынадыСондықтан да ақпарат ұғымына бір мәнді
анықтама беруге болмайды. Бірақта күнделікті өмірден алынатынына және
пайдаланылатындығына сүйене отырып, мынандай жуық анықтама беруге болады:
Ақпарат алу дегеніміз - бізді қоршаған дүниенің құбылыстары мен
объектілерінің қасиеттері, құрылымы немесе олардың бір-біріне қатысуы
жөнінде нақты мәліметтер мен деректер алу.
Ақпарат - белгілі бір нәрсе (адам, жануар, зат, құбылыс және т.б.)
туралы таңбалар мен сигналдар түрінде берілетін мәліметтер тобы.
Философиялық түсінік бойынша ақпарат дегеніміз нақты әлемді (өмірді ,
қоршаған ортаны) мәліметтер және хабарламалардың көмегімен көрсету.
Бұл хабарламалар тіл(сөзбен айту),бейнелеу, цифрлық мәліметтер,
таблицалар,графиктер,т.б. түрінде болады.
Ақпарат материя және энергиялармен қатар бізді қоршаған ортаның
фундаментальды негізі болып табылады.
Бүкіл қоғамды ақпараттандыруға ынталандырған есептеуіш
техникасының дамуына байланысты ақпаратпен жұмыс атқарудын әртүрлі
аспектілері туралы ғылымдар комплексі – информатика пайда болды.
Информатика- ақпаратты алудың, сақтаудың, жаңартудың, тарату мен
пайдаланудың барлық аспектілерін зерттейтін ғылым. Информатика ақпаратты
сақтау мен өзгертуге бағдарланған арнайы компьютерлер шыққанда, яғни
біздің ғасырымыздың ортасында пайда болды, бұл құбылыспен бірге
компьютерлік революция басталы.
Информатика әрекеттің сегіз негізгі бағыттарын қамтитын ғылыми-
техникалық пәндердің комплексінен тұрады.

1.2 Технологиялық шешімдер
1.2.1 Клиент-сервер технологиясы

Ереже бойынша ақпараттық жүйенің құрамына кіретін компьютерлер және
бағдарламалар тең құқықтық болып табылмайды. Желідегі бір компьютер
процессорлар, файлдық жүйе, почталық қызмет, басу қызметі, мәліметтер
базасы сияқты ақпараттық-есептеу ресурстарды қамтиды. Ал басқалары оны
пайдаланады. Кез – келген ресурсты басқаратын компьютерді сол ресурстың
сервері, ал онымен қолданғысы келген компьютерді клиент деп аталуы
қабылданған. Нақты сервер өзінің ие болған ресурс түрімен сипатталады.
Яғни, егер ресурс мәліметтер базасы болса, онда тағайындалуы- мәліметтер
базасын өңдеуге байланысты клиенттердің сұраныстарына қызмет көрсету болып
табылатын, мәліметтер базасының сервері туралы айтылады; егер ресурс -
файлдық жүйе болса, онда файлдық сервер немесе файл-сервер туралы айтылады
және т.с.с.
Бұл принцип үрдістердің өзара әсерлесуіне де таралады. Егер олардың
біреуі басқаларға сәйкесінше қызметтер жинағын беру арқылы кейбір
функцияларды атқаратын болса, мұндай үрдіс сервер ретінде қарастырылады.
Осы қызметтерді пайдаланатын үрдістерді клиенттер деп атау қабылданған.
Бүгінгі таңда “клиент-сервер” технологиясы кең қолданыс алуда, алайда
өзінен-өзі ол әмбебап рецепттерді ұсынбайды. Ол тек қазіргі заманғы
таратылған ақпараттық жүйенің қалай ұйымдастырылу керек екенінің жалпы
көрінісін береді. Оның үстіне бұл технологияның нақты бағдарламалық
өнімдерде және де бағдарламалық қамтаманың түрлерінде жүзеге асуы әлдеқайда
ажыратылады.
“Клиент-сервер” технологиясының негізгі принциптерінің бірі әртүрлі
табиғаты бар стандарттық қосымшаның функцияларын үш топқа бөлуге
негізделген. Бірінші топ - бұл мәліметтерді енгізу және көрсету
функциясы. Екінші топ берілген пәндік облысқа сипатталған тек қана
қолданбалы функцияларды біріктіреді. Үшінші топқа мәліметтерді сақтау және
басқару (мәліметтер базасын, файлдық жүйелерді және т.б.) функциялары
жатады. Осыған сәйкес кез келген қосымшада келесі логикалық компоненттер
таңдалады:
− бірінші топтың қызметтерін жүзеге асыратын көрсету компоненті
(presentation);
− екінші топтың қызметтерін қолдайтын қолданбалы компонент (business
application);
− үшінші топтың қызметтерін қолдайтын ақпараттық ресурстарға қатынау
компоненті (resource acces) немесе ресурстар менеджері (Resource manager).
“Клиент-сервер” технологиясының шеңберінде қосымшаларды жүзеге
асыруының айырмашылығы үш фактормен анықталады. Біріншіден, барлық үш
топтың қызметтерін жүзеге асыру үшін қандай механизмдер қолданатындығымен.
Үшіншіден, жүйеде компьютерлер арасында логикалық компоненттер қалай
таратылғандығымен.
Әрқайсысы келесі сәйкес келетін модельдерде жүзеге асатын үш
әдістемелер ерекшеленеді:
− қашықтықтағы мәліметтерге қатынау моделі (Remote Date Access -
RDA);
− мәлеметтер базасы серверінің моделі (DateBase Server - DBS);
− қосымша серверінің моделі (Application Server - AS).
RDA-моделінде көрсетім компонент және қолданбалы компонент кодтары
бірлескен және компьютер-клиентте орындалады. Соңғысы мәліметтерді енгізу
және көрсету функцияларымен бірге таза қолданбалы функцияларды да қолдайды.
Ақпараттық ресурстарға қатынау, ереже бойынша арнайы тілдің операторларымен
(SQL тілі, егер мысалы мәліметтер базасы туралы айтылатын болса) немесе
арнайы кітапхананың функцияларын шақыруымен қамтамасыз етіледі (егер
сәйкес келетін API болса). Ақпараттық ресурстарға сұраныстар қашықтықтағы
компьютерге торап бойынша жіберіледі (мысалы, мәліметтер базасы серверіне).
Соңғысы сұраныстарды өңдейді және орындайды және клиентке мәліметтер блогын
қайтарады (сурет 1.1). “Клиент-сервер” архитектурасы туралы айтқанда,
көбінесе осы модель туралы айтады.

Сурет 1.1 – Қашықтықтағы мәліметтерге қатынау моделі

DBS-моделі (сурет 1.2) компьютер-клиентте орындалатын үрдіс көрсетім
функцияларымен шектеледі, ал қолданбалы функциялар компиляциялянатын
резиденттік процедуралар немесе мәліметтер базасының процедуралары деп
аталатын сақталатын процедураларда жүзеге асырылған (stored procedure)
деген жорамалда құрылады. Олар тікелей мәліметтер базасында сақталады және
мәліметтер базасының компьютер-серверінде орындалады (мұнда мәліметтерге
қатынауды басқаратын компонент, яғни МББЖ қызмет етеді). Сақталатын
процедуралардың механизмі – DBS- моделінің ерекше сипаттамасы- әзірше тек
қана МББЖ- де, онда да бәрінде емес бар болғандықтан ақпараттық ресурстың
түсінігі мәліметтер базасына дейін тарылған.

Сурет 1.2 – Мәліметтер базасы серверінің моделі

Тәжірибеде егер мәліметтер базасының бүтіндігін қолдауды және кейбір
қарапайым қолданбалы функцияларды сақталатын процедуралармен (DBS-модель)
қолдайтын болса аралас модельдер жиі қолданылады, ал әлдеқайда күрделі
функциялар компьютер-клиентте орындалатын (RDA-модель) қолданбалы
бағдарламада тікелей жүзеге асырылады. Бірақ бірден екі моделідің
элементтерін қамтитын мұндай шешімдер олардың арақатынасы туралы біздің
көрсетімді толығымен өзгерте алмайды.
AS – моделінде (сурет 1.3) компьютер-клиентте орындалатын үрдіс
мәліметтерді енгізу және көрсетуге жауап береді (яғни, бірінші топтың
қызметтерін жүзеге асырады). Қолданбалы функциялар қашықтықтағы
компьютерде қызмет ететін үрдістер тобымен (қолданба серверлері)
орындалады. Қолданбалы есептерді шешу үшін қажетті ақпараттық ресурстарға
қатынау RDA-моделіндегідей әдіс бойынша қамтамасыз етіледі. Қолданбалы
компоненнттерден әртүрлі түрдегі ресурстарға қатынау бар- мәліметтер
базасы, индекстелген файлдар, кезектер және т.б. Ереже бойынша, қосымшалар
сервері ресурс менеджері қызмет ететін компьютерде орындалады, бірақ басқа
компьютерлерде де орындалуы мүмкін.

Сурет 1.3 – қосымшалар сервері моделі

RDA және DBS- модельдері функцияларды бөлудің екізвенолық сұлбасына
тіреледі. RDA- моделінде қолданбалы функциялар бағдарлама-клиентке
берілген, DBS-моделінде олардың орындалуы үшін жауапкершілікті МББЖ ядросы
алады. Бірінші жағдайда қолданбалы компонент көрсетім компонентімен
араласады, екінші жағдайда – ақпараттық ресурстарға қатынау компонентіне
интегралданады. Керісінше, AS-моделінде функцияларды бөлудің үшзвенолық
классикалық сұлбасы жүзеге асырылған, мұнда қолданбалы компонент қолданбалы
бағдарламаның маңызды элементі ретінде белгіленген, оны анықтау үшін
көпесепті операциялық жүйенің әмбебап механизмдері қолданылады және екі
басқа компоненттері бар интерфейстер стандартталған. Бұл ерекшеліктен AS
–модельдер тәжірибелік қызмет үшін маңызы үлкен өздерінің артықшылығын
көрсетеді.

1.2.1.1 RDA-модель

RDA-модельдің негізгі артықшылығы тәжірибелік жазықтықта жатыр.
Бүгінгі таңда SQL –бағдарланған МББЖ-мен жұмыс жасайтын desktop-қолданбалы
бағдарламаларды тез құруды қамтамасыз ететін көптеген құралдар бар. Олардың
көбісі қолданушының MS Windows-та графикалық интерфейсін, ODBC
интерфейсінің стандартын қолдайды, кодтың автоматтық генерациясының
құралдарын қамтиды. Басқаша айтқанда, RDA-моделінің негізгі ерекшелігі
унификациясына және қолданбалы бағдарламаларды құру құралдарының кең
таңдалымына негізделген. Осы төртінші ұрпақтың тілдерінде
(бағдарламалаудың автоматизациялық құралдарын қоса) құру құралдарының
көбісі қолданбалы функциялар және көрсетім функциялары аралас кодтарды
құрайды.

RDA –моделінің шектеулері бар. Біріншіден, клиент және сервердің өзара
байланысын SQL- сұраныстарының негізінде торап жүктейді. Клиенттердің саны
көбейгенде, торап барлық ақпараттық жүйенің тезәрекеттілігін тежейді.
Екіншіден, RDA-моделінде қолданбалы бағдарламаларды қанағаттырылған түрде
басқару мүмкін емес. Егер өздерінің табиғаты бойынша әртүрлі функциялар
(көрсетім функциялары және таза қолданбалы функциялар) 4GL тілінде жазылған
бір бағдарламаның ішінде араласқан болса, онда қолданбалы функцияларды
өзгерту қажет болған кезде бүкіл бағдарламаны түгелімен көшіруге тура келуі
мүмкін.

1.2.1.2 DBS-модель

RDA –модель кең таралғанына қарамастан, әлдеқайда технологиялық DBS-
моделіне орын береді. Соңғысы кейбір реляциондық МББЖ-де жүзеге асырылған
(Ingres, Sybase, Oracle). Оның негізін сақталатын процедуралардың механизмі
– МББЖ ядросының бағдарламалау құралы құрайды. Процедуралар мәліметтер
базасының сөздігінде сақталады, бірнеше клиенттер арасында бөлінеді және
МББЖ ядросы қызмет атқаратын компьютерде жүзеге асады. Сақталатын
процедуралар құрылатын тіл, SQL сұраныстар тілінің кеңейтілуі болып
табылады және әрбір нақты МББЖ –ге бірегей. Сақталатын процедураларға
байланысты SQL тілін стандартизациялау талаптары, әзірше байқалатын
жетістікке әкелген жок. Бұдан басқа, көптеген іске асыруларда процедуралар
интерпритацияланатын болып табылады, бұл олардың орындалуын әлдеқайда
ақырынырақ етеді. Сақталатын процедуралардың механизмі - мәліметтер
базасының белсенді сервердің құрамдас компоненттерінің бірі .

DBS-моделінде қолданбалы бағдарламалар таратылған болып табылады.
Көрсетім компоненті компьютер-клиентте орындалады, бұл кезде қолданбалы
компонент (бизнес-функцияларды жузеге асыратын) сақталатын процедуралардың
жинағы ретінде ресімделген және МБ компьютер-серверінде қызмет атқарады.
DBS-моделінің RDA-моделінен артықшылығы айқын: бұл бизнес- функцияларды
орталықтандырылған басқару мүмкіндігі, торап трафигінің төмендеуі, бірнеше
қолданбалы бағдарламалар арасында процедураларды бөлу және бір рет құрылған
процедураларды орындау жоспарын қолдану арқылы компьютердің ресурстарын
экономдау. Алайда, кемшіліктері де бар.

Біріншіден, сақталатын процедураларды жазу үшін қолданылатын құралдар,
бағдарламалау тілі болып табылмайды. Бұл – көрнекі құралдары және
функционалдық мүмкіндіктері бойынша үшінші ұрпақтың тілдері C және Pascal-
мен салыстыруларға шыдамайтын әртүрлі SQL-дің процедуралық кеңейтулері.
Олар нақты МББЖ-ге енгізілген және әрине, оларды қолдану шеңберлері
шектеулі. Қолданбалы компоненті сақталатын процедуралар көмегімен жүзеге
асырылған жүйе МББЖ-мен салыстырғанда мобильді болып табылмайды. Бұдан
басқа, көп МББЖ-де сақталатын процедураларды сынақтан өткізу және жөндеу
мүмкіндіктері жоқ, бұл соңғысын әлдеқайда қауіпті механизмге айналдырады.

Екіншіден, DBS-моделі есептеу ресурстарын қолданудың қажетті
тиімділігін қамтамасыз етпейді. МББЖ ядорсындағы объективті шектеулер
әзірше оның шеңберінде жүктеудің тиімді балансын, МБ-ның басқа компьютерлер-
серверлеріне процедуралардың миграциясын ұйымдастыруға және басқа да
пайдалы қызметтерді жүзеге асыруға мүмкіндік бермейді. МББЖ құрушылардың
осы мүмкіндіктерді өздерінің жүйелерінде қарастыру талаптары әзірше,
қажетті нәтижеге қол жеткізуге мүмкіндік бермейді.

Үшіншіден, қолданбалы бағдарламаларды децентрализациялау (қазіргі
заманғы ақпараттық технологиялардың кілттік факторларының бірі) клиент пен
сервердің өзара байланыс нұсқаларының маңызды әртүрлілігін қажет етеді.
Қолданбалы жүйелерді жүзеге асыру кезінде DBS-моделінде қолданылмайтын
кезекті сақтау, асинхрондық шақырулар және т.б. сияқты өзара байланысу
механизмдері қажет болуы мүмкін.

Қазіргі таңда сақталатын процедураларды өздерінің қазіргі жағдайында
бизнес-функцияларды сипаттау және қолданбалы компонентті жүзеге асыру үшін
адекватты механизм болып табылады деп айталмайсын. Оларды шынында да қуатты
құралға айналдыру үшін МББЖ құрушылар олардың ішінде келесі мүмкіндіктерді
жүзеге асыру керек:

− процедуралар тілдерінің көрнекі құралдарының кеңейтілуі;

− сақталатын процедураларды жөндеу және сынақтан өткізу құралдары;

− процедураладың басқа бағдарламалармен қақтығыстарының алдын алу;

Бұл мүмкіндіктер клиент-сервер технологиясының мықты жақтарын көп
деңгейде көрсететін AS-моделінде жүзеге асырылған.

1.2.1.3 AS-модель

Үшзвенолық схемалы AS-моделінде қабылданған негізгі элемент қолданбалы
бағдарлама сервері болып табылады. Оның шеңберінде бірнеше қолданбалы
функциялар жүзеге асырылған, олардың әрқайсысы қызмет көрсету (service)
ретінде жасалған және оларды қолданғысы келетін және қолданыла алатын
барлық бағдарламаларға кейбір қызметтерді көрсетеді. Қолданбалы бағдарлама
серверлері бірнеше болуы мүмкін, және олардың әрқайсысы анықталғын
қызметтер жинағын көрсетеді. Оларды қолданатын кез-келген бағдарлама
қолданбалы бағдарлама клиенті ретінде қарастырылады (Applicaation Client -
AC). Қолданбалы бағдарлама серверінде Қолданбалы функцияларды жүзеге асыру
бөлшектері қолданбалы бағдарлама клиентінен толығымен жасырынды. АС нақты
қызмет көрсетуге сұраныспен қатынас жасайды, бірақ AS-ке емес, яғни
қолданбалы бағдарлама сервері қызмет көрсетуді сипттау үшін шеңбер
ретінде қызмет етеді, бұл жүктеу балансын тиімді басқаруға мүмкіндік
береді. АС-тен келетін сұраныстар AS-үрдісіне кезекке тізіледі, ол оларды
шығарады және өңдеу үшін приориттеріне сәйкес қызмет көрсетулерге жібереді.

Көрсетім компонентіне қарағанда АС әлдеқайда көп айтылады. Ол шекті
қолданушымен интерфейсті қолдайды (онда ол көрсетім компоненті болып
табылады), кейбір құрылғылардан мәліметтердің келуін (мысалы, датчиктердің)
қамтамасыз ете алады, және де өз-өзімен AS бола алады. Соңғысы бірнеше
деңгейлердің AS-рі бар қолданбалы жүйені жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
Мұндай жүйенің архитектурасы концентрациялық сақиналармен қоршалған ядро
сияқты көрінеді. Ядро ішінде базалық қолданбалы функциялар жүзеге асырылған
қолданбалы бағдарлама серверлерінен тұрады. Сақиналар төменгі деңгейдегі
серверлерге қатынасты клиенттер болып табылатын AS жинағын символизируют.
AS-моделінде серверлер деңгейлерінің саны, жалпы айтқанда шектеусіз.

1.3 Қолданылатын бағдарламалық құралдар

1.3.1 HTML тілінің негіздері

HTML бағдарламалау тілі болып табылмайды, бұл мәтіндік құжаттарды
белгілеу тілі. Онда кәдімгі бағдарламалау тілдерінде сияқты айнымалыларды
процедураларды, класстарды және басқа да атрибуттарды баяндалуы синтксиске
нақты сәйкес келу маңызды емес. Егер де сіз TITLE және BODY сияқты маңызды
элементтерді көрсетпесеңіз, онда браузер сәйкесті мәндерді үндеусіз түрде
қолданады. Егер де сіз синтаксистік қате істесеңіз, оны браузер терезесінен
көріп, оңай табуға және жөндеуге болады.

HTML-ді меңгеру үшін екі нәрсе қажет:

Кез-келген браузер, яғни HTML –файлдарды көру үшін қолданылатын
бағдарлама – Internet Explorer немесе Netscape Navigator.

Мәтіндік файлдардың кез-келген редакторы. Windows үшін Notepad
толығымен жарайды.

Мәтіндік редакторды HTML –файлдарды дайындау үшін, ал браузерді
істелгенді бақылау құралы ретінде қолданады.

&-тізбектері. "" және "" символдары браузермен HTML-белгілемесі
ретінде қабылданғандықтан, мынандай сұрақ туады: ал бұл символдарды экранда
қалай көрсетуге болады? HTML да бұл &тізбегі көмегімен жасалынады (оларды
тағы да символдық объектілер немесе эскейп-тізбегі деп атайды). Егер
мәтінде < (ағылшын сөзінін бірінші әріптерінен less than азырақ)
тізбегі кездессе, браузер экранда "" символын көрсетеді. "" белгісі >
(ағылшын сөзінін бірінші әріптерінен greater than —көбірек ). "&"
(амперсанд) символы & тізбегімен кодталады. (") екі тырнақшалар "
тізбегімен кодталынады. Еске сақтаныз нүктелі үтір &-тізбектерінің
міндетті элементі. Сонымен қатар, тізбектерді құрайтын барлық әріптер
төменгі регистрде болу керек. " немесе & типті белгілемелерін
қолдануға рұқсат берілмейді. Жалпы айтқанда, &- тізбектемелері ASCII-
кестесінің жарты бөігіндегі (онда әрине орыс әріптері кіреді) барлық
символдары үшін анықталған. Кейбір символдар сегіз биттық мәліметтерді
беруді қамтамасыз етпейді, сондықтан символдарды ASCII-кодтармен 127 ден
жоғары &-тізбектері түрінде беруге болады.
Қаріптерді форматтау. HTML мәтін бөлігін белгілеудің екі әдісін рұқсат
етеді. Бір жағынан, мәтіннің кейбір бөлігіндегі қаріп қою немесе иілген
болу керектігін тікелей көрсетуге болады, яғни мәтіннің физикалық стилін
өзгерту.Бір жағынан, мәтіннің кейбір бөлігін қалыпты логикалық стильден
өзгешелеп белгілеуге болады, осы стиль интерпретациясын браузерге тастау
керек.
Физикалық стильдер. Физикалық стиль деп ағымдағы қаріп модификациясын
браузерге тікелей көрсету деп түсінуге болады. Мысалы, B және B
белгілемелері арасындағылар, қою қаріппен жазылады. I және I
арасындағылар иілген қаріппен жазылады. TT және TT белгілемелері
ерекше, себебі бұлардың арасындағы мәтін жазба машинасымен жазылған қаріпке
ұқсайды
Логикалық стильдер. Логикалық стильдерді қолданғанда құжат авторы
алдын ала, оқушы экранда нені көретінін білмейді. Әртүрлі браузерлер бірдей
логикалық стильдерді әртүрлі көрсетеді. Кейбір браузерлер кейбір
белгілемелерді мүлдем елемей, логикалық стильмен белгіленгеннің орнына
қалыпты мәтінді көрсетеді. Міне ең көп таралған логикалық стильдер.

1.3.2 PHP дағы серверлік сценарилер негіздері
РНР- ді сервер жақта жұмыс істейтін енгізілген Web сценарилер
тілдері ретінде сипаттуға болады. Және ол құрушыларға тез әрі тиімді
динамикалық web-қосымшаларды құруға мүмкіндік береді.
Грамматика және синтаксис позициясынан РНР С бағдарламалау тілін еске
түсіреді. Қызықтыратын мүмкіндіктерін ішінде — тұрақты сөздерді қолдау,
массивтермен жұмыс істеудің қуатты құралдары, объектке бағытталған әдістеме
және мәліметтер базасымен жұмыс істеудің кеңейтілген қолдауы.
Дәстүрлі , web-парақтарын құрудың статистикалық әдістемелерінен тысқары
қосымшаларды (яғни HTML) жазғанда, РНР сонымен қатар JavaScript, WML
(Wireless Markup Language) және басқа да пайдалы тілдермен қатар
қолданылатын, динамикалық құрылымдарды жасау және басқару үшін қолданылатын
бағалы құрал болып табылады. Жүздеген стандартты функцияларының арқасында
РНР, жасаушының ойына келуі мүмкін кез-келген тапсырманы шеше алады. Оның
ішінде графиканы және онымен операцияларды құрудың кең қолдауы бар,
математикалық есептеулер, электрондық коммерция және XML (Extensible
Markup Language), ODBC (Open Database Connectivity) және Macromedia
Shockwave сыйақты танымал технологиялар құралдары бар. Мүмкіндіктердің кең
таңдауы модульдерді қосудың оңай емес жұмыстарынан және ұсақ
қажеттіліктерінен арылтады сондықтан дүниежүзіндегі көптеген жасаушылар
өзінің таңдауын РНР ге тоқтатады. РНР дің ең басты қасиеті, ол тікелей
HTML кодқа енгізіледі, сондықтан программистке қарапайым HTML шығару үшін
көптеген командалар жазуға тура келмейді. HTML және РНР кодтарын
қажеттілгіне қарай кезектеуге болады. Ешбір ұзақ иницализациялау кодсыз ,
ешбір қосылған кітапханасыз- бағдарлама қойылған есепті шешетін бағдарлама
кодынан ғана тұрады. Әрине, РНР сцинарилері орындалу үшін РНР
бағдарламалық қамтамасын алдын ала серверде орнату және қалыпқа келтіру
керек.
1.3.2.1 РНР сипаттамалары
РНР тілін жобалағанда ең басты фактор қолайлылық болып табылады.
РНР программистке қойылған есептің тез әрі тиімді шешімін қамтамасыз ету
керек. Жалпы РНР сипаттамалары бес негізгі қасиеттермен сипатталынады:
( дәстүрлілікпен ;
( қарапайымдылықпен;
( тиімділікпен;
( қауіпсіздікпен;
( икемділікпен.
РНР дің әсіресе қызықтыратын сипаты ол тегін таралынады.
Дәстүрлілік. Тілдің көптеген конструкциялары С ,Perl тілдерінен
алынған, көбінесе РНР коды қарапайым С немес Pascal бағдарламаларда
кездесетін кодтардан айыра алмайсыз. Бұл РНР үйренудің бастамасын
жеңілдетеді.
Қарапайымдылық. РНР сцинариі 10 000 жолдан немесе бір жолдан
тұруы мүмкін – оның барлығы есептің спицификасына байланысты, Қажетті
кітапханаларды жүктеуге, компиляцияның арнайы параметрлерін көрсетуге
немесе осы сияқтыларды жасауға тура келмейді. РНР механизмі қарапайым (?)
бірінші экрандалған тізбектен бастап код орындалып бастайды және орындалуын
жұбы (?) экрандалған тізбегін кездестіргенге дейін жалғастырады. Егер
кодта дұрыс синтаксис болса, ол программист көрсеткендей орындалады.
Тиімділік. Тиімділік көпқолданушылық орта үшін бағдарламалау
кезінде негізгі ерекше факторы болып табылыды, оның ішіне және WWW кіреді.
РНР 4.0-де ресурсты белгілеу механизмі және объектке бағытталған
бағдарламалаудың қолдауын қамтамасыз ету, сонымен қатар сеанспен басқару
іске асты. Соңғы нұсқада артық жадыны белгілеуді болғызбайтын,
сілтемелерді (reference counting) санау механизі пайда болды.
Қауіпсіздік. РНР администраторлар мен құрушыларға икемді әрі
тиімді қауіпсіздік құралдарын қолдануға ұсынды, олар екі категорияға
бөлінеді: жүйелік деңгейінің құралдары және қосымша деңгейінің құралдары.
Жүйелік деңгейдің қауіпсіздік құралдары. РНР-да
администраторлардың басқаруындағы қауіпсіздік механизмі іске асырылған. РНР-
ді қалпына келтіру дұрыс іске асырылуы істің максималды тәуелсіздігін және
қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. РНР қауіпсіздік деңгейі деп аталатын
режимде жұмыс істей алады. Мысалы, орындалудың максималды уақытын және
жадының қолданылуын (бақыланбайтын жады шығыны сервердің жылдамдығына теріс
әсер етеді) шектеуге болады. Cgi-bin-ге ұқсас администратор, каталог
бойынша шекту қоя алады, оның ішіне қолданушы РНР сценариын қарайды және
орындайды, сонымен қатар сервердегі конфиденциалды ақпаратты көру үшін
(мысалы, passwd файлын) РНР сценарилерін қолдануға болады.
Қосымшалар деңгейінің қауіпсіздік құралдары. РНР стандартты
функциялар жинағына шифрлаудың берік механизміндері кіреді. РНР сонымен
қатар көптеген тәуелсіз фирмалар қосымшаларымен үйлесімді, бұл оны
электрондық коммерцияның (e-commerce) қорғалынған технологияларымен оңай
интеграциялануына мүмкіндік береді. Басқа артықшылығы РНР сценариінің
берілген текстін браузерде көре алмайсыз, себебі сценарий қолданушының
сұрауына жіберілгенге дейін компиляцияланады. РНР дің сервер жақта іске
асырылуы қолданушымен нетривалдық сценарилердің ұрлануын болғызбайды,
оларды білу View Source командасының орындалуы үшін жеткілікті.
Икемділік . РНР енгізілетін (embedded) тіл болғандықтан, ол
құрушының қажеттілігіне қатысты ерекше икемділікпен ерекшеленеді. Әдетте
РНР-ді HTML-мен тіркестіріп қолдану ұсынылғанмен, ол тағы да JavaScript,
WML, XML және басқа тілдермен де жақсы интегралданады. Бұдан басқа, жақсы
құрылымдалған РНР қосымшалары қажеттілігіне қарай оңай кеңейтіленеді (бұл
барлық негізгі програмалау тілдеріне қатысты).
Браузерге байланысты қиындықтар жоқ, себебі клиентке жібермес бұрын РНР
сценариі толығымен сервер жақта компиляцияланады. Негізінде, РНР
сценарилерін браузерлермен кез келген құрылғыдан жіберуге болады, оның
ішінде ұялы телефондар, электрондық жазба кітапшалары, пейдхерлер және
портативті компьютерлер, дәстүрлі РС. Қосалқы утилиттермен айналысатын
программисттер, РНРді командалық жол режимінде жіберуге болады. РНР нақты
бір web-серверге бағыттадған кодтан құралмағандықтан, қолданушы анықталған
серверлермен шектелмейді (мүмкін, олар үшін таныс емес). РНР мына
серверлерде жұмыс істейді - Apache, Microsoft IIS, Netscape Enterprise
Server, Stronghold және Zeus . Бұл серверлер әртүрлі платформаларда жұмыс
істегендіктен, РНР платформалық-тәуелсіз тәл болып табылды және UNIX,
Solaris, FreeBSD және Windows 9598NT сыйақты платформаларда іске асады.
Сонымен қатар, РНР құралдары программистке Enterprise Java Beans немесе СОМ-
объектілері Win32 сыйақты сыртқы компоненттермен жұмыс істеуге мүмкіндік
береді. Осындай жаңа мүмкіндіктерінің арқасында РНР қазіргі заманғы
технологиялар арасында ерекше орын алады және жобалардың жеткілікті шегіне
дейін масштабталуын қамтамасыз етеді.
Тегін таралу. Open Source қабылдаған стратегиялары және РНР
бастапқы тексттерінің тегін таралуы қолданушылар үшін баға жетпес көмек
көрсетті. Қосымша, РНР қолданушыларының бірлестігі өзінше коллективті
қолдаушы қызметі болып табылады, танымал электрондық конференцияларынан ең
қиын сұрақтарға жауап табуға болады.
1.3.3 JavaScript тілінің негіздері

JavaScript – бұл объектіге және тілдік құралдарға негзделген,
және орта мүмкіндіктері объектімен ұсынылатын, бағдарламалау тілі, ал
JavaScript сценарилер (бағдарлама) бұл өзара-әрекеттенуші объектілер
жинағы. JavaScript объектісі – бұл реттелмеген қасиеттер жинағы, оның
әрбіреуінің ноль немесе одан көп атрибуттары бар, олар бұл қасиет қалай
қолданылуы мүмкіндігін анықтайды. Мысалы, егер ReadOnly қасиетінің
атрибутына true (шын) мәні меншіктелсе, онда осы қасиеттерді бағдарламалау
арқылы өзгерту мүмкіндіктері нәтижесіз болады. Қасиет- бұл басқа
объектілерден,көп қолданылатын мәндер мен әдістерден құралатын
контейнерлер. Көп қолданылатын мәндер – бұл кез келген енгізілген
Undefined, Null, Boolean, Number и String типтерінің элементі; объект- бұл
енгізілген Object типінің тағы бір элементі; әдіс- қасиетпен арқылы
объектпен ассоциативті функция.
JavaScript, Global, Object, Error, Function, Array, String, Boolean,
Number, Math, Date, RegExp сыйақты бірнеше енгізілген объектіден құралады.
Бұдан басқа, JavaScript қатаң түрде айтқанда, міндетті түрде функция мен
әдіс болып табылмайтын енгізілген операциялар жинағынан, сонымен қатар,
бағдарламаның орындалу логикасын басқаратын енгізілген операторлардың
жинағынан құралады.
JavaScript синтаксисі негізінен Java тілінің синтаксисіне сәйкес
келеді, бірақ сценарилер тілін үйренуге жеңілтету үшін онымен
салыстырғанда жеңілдетілген. Мысалы, айнымалылар декларациясы оның типінен
құралмайды, қасиетте типсіз болады, ал функция декларациясы бағдарлама
тексттінде оны шақырғаннан кейін тұруына болады.

1.3.3.1 Объектілер жайында жалпы мағлұматтар

JavaScript тілі JavaScript және С++ тілдерімен салыстырғанда
қатаң түрде объектілер классынан тұрмайды. Оның орнына олар үшін
объектілерді құруды жады бөлу жолымен жадыны конструкторларды қолдайды, ол
Оның орнына ол объектілерді олар үшін жады бөлу және олардың барлық
немесе кейбір қасиеттерін иницализациялау жолымен құратын конструкторларды
қолдайды. Барлық конструкторлар объектілер болып табылады, бірақ бар
объектілер конструктор болмайды. Әрбір конструктор, протатипті және
бөлінетін қасиеттерге негізделген ізін басуды іске асыру үшін қолданылатын
prototype қасиетін иеленеді. Объектілер new операциясында конструкторларды
шақыру жолымен құрылады; мысалы new String (жаңа жол) String жаңа
объектісін құрады. New-сыз конструкторды шақыру нәтижесі конструкторға
тәуелді. Сонымен, String("бұл жол") , объект емес көп қолданылатын жолды
құрады.
JavaScript протатипке негізделген, із басуды қолдайды. Әрбір
конструктормен сәйкес протатип байланысқан, және конструктормен құрылған
әрбір объект осы прототипке сілтемені құрайды (объектінің порототипі деп
аталынатын). Прототип өз кезегінде, өз прототипіне және ары қарай сілтеме
құруы мүмкін. Осылайша прототиптер тізбегі құрылады.Объектінің қасиетіне
сілтеме- бұл берілген атпен қасиетті құрайтын объектілер прототипінің
тізбегінің бірінші прототипіне сілтеме. Басқа сөзбен айтқанда, егер
берілген объектінің берілген атпен қасиеті болса, онда осы қасиетке
сілтеме қолданылады, егер жоқ болса, онда осы объектінің қасиеті зерттеледі
және т.б..
Объектілер классына негізделген, объектке бағытталған тілдерде,
ағымдағы қалып класстар экземплярларымен іске асырылады. әдістер
класстармен, ал із басушылық құраммен және мінез құлқымен . JavaScript та
ағымдағы қалып және әдістер объектімен іске асырылады, ал құрамы мен мінез
құлқы із басады. Барлық объектілер, олардың прототипінен
құралатын,қасиеттерден құралады, осы қасиеттерді және оның тағайындалуын
бөледі. Класстарға негізделген тілдерден айырмашылығы, қасиеттер объектіге
оларға мәндерді меншіктеу жолымен динамикалық түрде қосылуы мүмкін. Жеке
жағдайда, конструкторлар мәндерді барлығына немесе құрылатын объектінің
кейбір қасиеттеріне меншіктеуге міндетті емес.

1.3.3.2 Негізгі анықтамалар

JavaScript тілінің негізгі түсініктемелерінің формальды емес анықтамалары:

Тип Мәліметтердің мәндер жинағы
Примитивті мәндерUndefined, Null, Boolean, Number немесе String типтерінің бір
элементі. Примитивті мәндер - бұл міндетті түрде және
тілдің іске асуының ең төменгі деңгейінде көрсетілетін
мәндер.
Объект Object типінің элементі; әрбіреуі примитівті мән,функция
немесе объект болуы мүмкін қасиеттердің реттелмеген жинағы
болып табылады.Функция болып табылатын қасиет әдіс деп
аталынады.
Конструктор Объектілерді құрайтын және инициалдайтын функция. Әрбір
конструктор із басу және қасиеттерді бөлу үшін қолданылатын,
сәйкес прототипті иеленеді.
Прототип Құрылымда, қалыпта, мінез құлықта із басуды іске асыру үшін
JavaScript та қолданылаын объект. Конструктор объект
жасағанда, соңғы конструктор берілген объект қасиеттеріне
сілтеме жасауға мүмкіндік беретін, прототипіне нақты емес
сілтемені құрайды. Прототип қасиеттері оның негізінде
жасалған барлық объектілермен бөлінеді.
Тіл объектісі Сценаридің орындалу ортасы емес, JavaScript іске асырылуын
қолдайтын, кез - келген объект.Тілдің объектілерінің бір
бөлігі енгізідген болып табылды; ал басқалары сценарилер
орындалу процессінде пайда болды.
Енгізілген объектКез келген объект, орындалу ортасына және сценаридің
орындалуының басталу уақытында бар болуына тәуелсіз
JavaScript тілінің іске асуында қолданылады. Барлық енгізлген
объекттер тілдің объектілері болып табылады.
Объект среды Сценарилердің орындау ортасын қолдайтын, тіл объектісі
болмайтын кез -келген объект.
Анықталмаған Примитивті мәндер, бұл айнымалыға ешқандай мән
мәндер меншіктелмегенін білдіреді.
Тип Undefined Бұл тип анықталмаған болып табылатын, undefined жалғыз
мәнінен тұрады.
Нөлдік мәндер Примитивті мәндер, нөлдік, бос немесе жоқ сілтемені
білдіреді.
Null типі Нөлдік болып табылатын, null жалғыз мәнінен құралады.
Логикалық мәндер Жалған немесе ақиқатты білдіретін, Boolean типінің примитивті
мәні.
Boolean типі Тура екі мәннен тұратын, тип: true (ақиқат) және false
(жалған).
Логикалық объектЕнгізілген логикалық объектінің экземпляры болып табылатын,
Object типінің элементі. Басқа сөзбен айтқанда, логикалық
объект new Boolean(value) мәнімен құрылады, мұндағы value –
логикалық мән. Нәтижедегі объект Boolean типінің нақты емес
қасиетін иеленеді.
Жолдық мәндер String типінің элементтері. Символдар жолын көрсетеді яғни,
нөл немесе одан үлкен Unicode (яғни 16-биттік таңбасыз үтін
сандары целых чисел без знака)
String типі Бұл барлық мүмкін жолдық мәндерден тұратын тип.
Жолдық объект Енгізілген жолдық объектінің экземпляры болып табылатын,
Object типінің элементі. Басқа сөзбен айтқанда, жолдық
объект new String(value) мәнімен құрылады, мұндағы value –
жолдық мән. Нәтижедегі объект String типінің нақты емес
қасиетін иеленеді
Сандық мәндер Number типінің элементі. Сандарды тікелей көрсететін болып
табылады.
Number типі Барлық мүмкін сандық мәндерден құралатын тип.Нақтылап айтсақ,
бұл арнайы NaN (сан емес) мәнді қосатын, IEEE 754 форматтағы
мәнді 64-биттық сандық мәндер жинағы, оң шексіздік және теріс
шексіздік.
Сандық объект Енгізілген сандық объектінің экземпляры болып табылатын,
Object типінің элементі. Басқа сөзбен айтқанда, жолдық
объект new Number (value) мәнімен құрылады, мұндағы value
–сандық мән. Нәтижедегі объект Number типінің нақты емес
қасиетін иеленеді.
Шексіздік Number типінің элементі болып табылатын, Infinity дің
примитивті мәні.
NaN Number типінің элементі болып табылатын, NaN (сан емес)
примитивті мәні .

1.3.4 Мәліметтер базасының қолдану аймағы мен тағайындалуы
Үлкен көлемді ақпаратты тиімді сақталуы және таңдау құралдары
Интернеттің табысты дамуына үлкен нәтиже әкелді.Әдетте ақрпаратты сақтау
үшін мәліметтер базасы қолданылады. Yahoo , Amazon және Ebay сыйақты
белгілі сайттар жұмысы көп жағдайда үлкен көлемді ақпараттарды сақтайтын
мәліметтер базасының сенімділік дәрежесіне тәуелді. Әрине, мәліметтер
базасы тек аса үлкен корпорациялар мүддесіне ғана бағытталмаған, web-
программисттер қолында салыстырмалы түрде төмен бағамен таралынатын (кей
жағдайда тегін), бірнеше қуатты мәліметтер базасының іске асырылуы бар.
Мәліметтер базасының дұрыс ұйымдастыру тез және икемді мәліметтер таңдау
мүмкіндігін қамтамасыз етеді. Ол шынымен іздеу және сұрыптау құралдарының
іске асырылуын жеңілдетеді, ал ақпаратқа рұқсат алу құқығының қиындықтары
мәліметтер базасын басқару жүйесіннің көпшілігіне тән артықшылықтарды
басқару құралдары көмегімен шешіледі. Бұдан басқа, мәліметтерді
репликациялау және архивтеу процесстерді жеңілдетіледі . Мәліметтерді
басқару жұмысының қарастыруға өтпес бұрын, SQL тілі жалпы қалай жұмыс
істейтінін көру қажет. SQL тілі барлық бар МББЖ негізінде салынған және
мәліметтер базасымен жұмыс істейтеу үшін ең көп таралған тіл.

1.3.4.1 SQL тілі

SQL әдетте реляциондық мәліметтер базасымен қатынасу үшін
қолданылатын стандартты тіл сыйақы сипатталды. Бірақ, SQL С, C++ немесе PHP
сыйақты бағдарламалау тілі болып табылмайды. Бұл мәліметтер базасымен
әртүрлі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.