Ақпарат жинау

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

Д.А.Қонаев атындағы Еуразиялық заң академиясы

Пән:Бизнесті ұйымдастыру
Тақырып: Маркетингттік зерттеулердің рөлі және зерттеулер процесі және оның кезеңдері. Сауалнама құрастыру және пікір сұрау әдістемесі. Маркетингтік жүйе және кәсіпорынның маркетингтік ортасын бақылау, өткізу, басқару, талдау. Маркетинг түрлерін және олардың айырмашылығын атаңыздар.

ҚҚҚ-19-ТҚБ
Орындаған:Кайтбекова А.Р
Тексерген:Нурымбетова Б.И

Мазмұны

Кіріспе
1. Маркетингтік зерттеулердің теориялық негіздері
2 . Маркетингтік зерттеулер процесі, рөлі және оның кезеңдері
3. Маркетингтік зерттеулердің қазіргі әдістері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Маркетинг - қазіргі бизнес философиясы, ойлау стилі және тұтынушылардың мұқтаждықтары мен тілектерін қанағаттандыруға бағытталған мақсат. Маркетинг - бұл нарықты жан-жақты зерттеу негізінде тұтынушылардың мұқтаждықтары мен қажеттіліктерін қанағаттандыру жолымен бәсекелестік қабілеттілігін артыру арқылы пайда табуға бағытталған тұжырымдама және біріккен қызмет.
Маркетингтік бөлімше бүгінгі таңда көптеген ірі кәсіпорындардың ажырамас бөлігі, бәсекелі нарықта тек қана өнім шығарумен цикл аяқталмайды өндірілген тауарды өткізу басты мәселені құрайды. Тауарды қалай тарату, яғни халыққа жеткізу, оған өнімнің тиімділігін түсіндіру, сатып алуға итермелеу, қызығушылық тудырғызу осы айланың бәрін қолдана отырып тауарды өткізудегі ең қиын жұмысты атқаратын - маркетингтік бөлімнің негізгі жұмысы.
Айтып кеткен шараларды бәсекелестік нарықта икемді пайдалану үшін халықтың мұқтажын, талғамын түсіну керек, осы ретте қолданатын кәсіпорынның нарықтық саланы маркетингтік зерттеулер негізінде алынған нақты ақпаратқа сүйеніп көздеген мақсатқа жеткізетін әрекеттер белгіленеді.
Қазіргі таңда Қазақстандағы маркетингтің дамуы нарық заңдары мен қағидаларынан туындағандай маркетингті игеру және оның кәсіпорындағы басқару жүйесімен бірігуі нарықтық экономиканың даму деңгейін көрсетеді.
Нарықтағы қатаң бәсеке, халықтың төлем кабілеттілігінің төменділігі, кәсіпорынның айналым кұралдарының жеткіліксіздігі, өндірістік шығындардың үнемі өсуі отандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігін төмендетіп, өткізуді қиындатуда.
Әрбір кәсіпорынның нарыққа дұрыс қадам жасау үшін маркетингтік зерттеу ауадай қажетті нәрсе, бірақ бұл маркетингтік зерттеу өз бетінше кешенді сала ретінде қызмет етеді, себебі кәсіпорынға маркетингтік зерттеу жүргізу беймәлім белгісіз зат, оны қалай өткізу, қалай жоспарлау, қандай әдіс қолдану деген сұрақтар туындайды бұл сауалдардың әр бірі өз бетінше тағы да сұрақтар туғызады, ал осының бәрін дұрыс қолданбауы нақты мәліметтердің бетін ашпайды, яғни сондықтан нарықтағы кәсіби маманданған маркетингтік зерттеулер жүргізумен айналысатын ұйымдарға жүгіну дұрыс шешім болады.
АҚШ компанияларының 75%-ында осындай маркетингтік бөлімшелер бар, онда маркетологтар, статистер, бағдарламашылар, әлеуметтанушылар, психологтар жұмыс істейді сондықтан бұл компаниялар нарықтық бәсекеге жақсы бейімделген.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006-2008 жылдарға арналған бағдарламасына сәйкес келесідей мәселелерді алға қойылды:
Қазақстандық тауарлардың халықаралық нарықтарға қол жеткізуін жақсарту, жаңа экспорттық "орындарды" алу және ықпалдастық бастамаларды одан әрі тереңдету.
Шешу жолдары:
Экспорттық белсенділікке кедергі келтіретін әкімшілік, инфрақұрылымдық тосқауылдарды анықтау және қазақстандық тауарлар үшін неғұрлым перспективалы нарықтарды айқындау жөнінде бірқатар елдердің тауарлы нарықтарына талдамалық зерттеулер жүргізіледі.
Экспортқа арналған бәсекелі отандық өнімді жылжыту жөніндегі мақсатқа бағытталған саясатты қамтамасыз ету үшін қазақстандық тауарлар экспортын сыртқы нарықтарға жылжытуға жәрдемдесу бағдарламасы әзірленетін болады.
Осы шаралардың өзі Еліміздің шетел нарықтарында елдегі экспортқа шығарылатын өнімдерге болашақ перспективті нарықтарға қазірден зерттеулер жүргізіп, талдау жүргізіп, сыртқы нарықтарға жылжуға жәрдемдесу бағдарламасы әзірлеудің өзі еліміздегі маркетингтік зерттеулердің енді пайдалы қолдана бастағанын көрсетеді.
Жұмысты жазу барысында отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектерін, баспасөз беттерінде жарияланған материалдарды да қолдана отырып жасалған тұжырымдар келтіріледі.
Осы курстық жұмысымның мақсаты - маркетингтік зерттеудің теориялық, экономикалық және тәжірибелік, яғни оның маңызын, міндетін және де тиімділігін арттыру мәселесін қарастырып кетпекпін.
Жұмысты жазу барысында жұмыстың мақсатына жету үшін келесідей міндеттерді белгіледім:
* маркетингтік зерттеудің ұғымы мен мазмұнын ашу;
* маркетингтік зерттеу жүргізу әдістемелерін толықтай ашу;
* маркетингтік зерттеудің тиімділігн арттыру жолдарын қарастырып тұжырымдама келтіру;
Курстық жұмысының тақырыбы: Маркетингтік зерттеулердің мәні. Жұмысымның тақырыбына қатысты қарастырылатын мәселелер орын-орнымен топтастырып көрсетілген:
Жұмыс кіріспеден; негізгі үш бөлімнен; қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер мен баспасөз материалдарының тізімінен тұрады.
Кіріспеде бұл тақырыпты таңдап алудағы себептері, тақырыптың өзектілігі, оны зерттеудегі мақсаттары аталып, әр тарауда қолданылған әдебиеттер және баспасөз материалдары көрсетіліп кетеді.
І бөлімде маркетингтік зерттеудің мәні, зерттеу процесі, кезеңдері мен әдістеріне толықтай тоқталып, маркетингтік зерттеу қызметінің жүзеге асырудың негіздері ретінде - кеңірек қарастырылады.
II бөлімде кәсіпорын маркетингтік зерттеу жүргізгенде қолданылатын құралдары қарастырылды, онда нақты әдістерді қолдану арқылы дұрыс іріктеу жүргізу, сұрақ қою және алынған ақпаратты дұрыс талдау амалдары толық қамтып баяндалады.
ІІІ бөлімде ААҚ № 1 Сыра зауыты мысалында маркетингтік зерттеу жүргізу мәселесінің тиімділігін арттыруға қатысты маркетингтік зерттеуді зауытта тиімді ұйымдастыру жақтары қарастырылды.
Қорытынды бөлімде зерттелген мәселелер төңірегінде маркетингтік зерттеу қызметін тиімділігін арттыру, тәжірибедегі проблемаларын шешу жолдарын көрсетіліп, ұсыныстар келтіріледі.

1. Маркетингтік зерттеулердің теориялық негіздері
Маркетингтік зерттеулер дегеніміз - компанияның басқару шешімдерін дұрыс қабылдау мақсатымен, алдына қойған маркетингтік міндеттерге сәйкес ақпаратты жинау, өңдеу және мәліметтерді талдау мен қорытындыларды ұсыну.
Маркетингтік зерттеулердің міндеттеріне мыналар жатады: фирманың нарықтағы бәсекелестік позициясын анықтау, оның өткізу және баға саясатын, тауарды нарыққа жылжытудың мәселелерін бағалау, тұтынушылардың мінез-құлқын зерттеу, олардың талғамдарын анықтау, нарықтың әлуетті мүмкіндіктерін зерттеу, сатып алушылардың жаңа тауарға деген әсерін, бәсекелестер тауарын, макроортаны талдау.
Маркетингтік зерттеулер - бұл тұтынушылардың талғамдары мен талаптарын зерттеуге бағытталған фирманың маркетингтік әрекетінің маңызды түрінің бірі. Мұндай зерттеулерді кәсіпорындар маманданған және консалтингтік фирмаларға тапсырыс жасау арқылы немесе өзінің маркетингтік бөлімдерінің күшімен өткізеді. Қазақстанда маркетингтік зерттеулерді көптеген маманданған компаниялар жүргізеді. Оларға жататындар: БРИФ әлеуметтік және маркетингтік зерттеулер агенттігі, Gallup Media Asia, Amer-Nielsen, BISAM, Сиар, Cessi Kazakhstan, Sange Resarch, IGM, Комкон-2 Евразия, Эксперт Консалт және тағы басқа компаниялары (1-кесте). Бұл ұйымдарға қаржылық мүмкіндіктері бар қазақстандық кәсіпорындар тапсырыс жасайды. Мысалы, Amer-Nielsen фирмасының жылдық айналымы 9 млрд доллардан астам болса, ал Қазақстандағы маркетингтік зерттеулерді жүргізетін компаниялардың бір жылғы айналымы - 700-800 мың $.
Отандық кәсіпорындардың көпшілігі зерттеулерді жүргізудің қажеттілігін әлі түсіне бермейді. Сондықтан Қазақстан нарығында осындай тапсырыстардың 80%-ы шетелдік компаниялар үлесіне тиіп отыр. Солай бола тұрса да маркетингтік зерттеулердің бағасы Қазақстанда Ресейдегіден 1,5-2,0 есе, ал Еуропадағыдан 5-10 есе төмен. Соған қарамастан, кәсіпорындар мен ұйымдарда маркетингтік зерттеулер кеңінен қолданылып жүрген жоқ.
Мысалы, Жапонияда шоколадты тұтыну талғамдарын пікір сұрау әдісімен зерттеу (750 адамға 40 минутта пікір сұрау жүргізу) 63 мың доллар, АҚШ-та - 62,7 мың, Батыс Еуропада -36 мың, Орталық Еуропада - 14 мың доллар, Қазақстанда -10 мың доллар тұрады.
Маркетингтік зерттеулерде статистика, эконометрия, математика, әлеуметтану, психология сияқты әр түрлі ғылымдар әдістемелері қолданылады.
Маркетингтік шешімді қабылдауда ақпарат ауадай қажет. Сондықтан ақпарат дұрыс жинақталып, қолдану үшін талдануы керек. Ақпарат жинаудың әр түрлі әдістері бар. Оның көздері бастапқы және екінші ретті мәліметтер болып бөлінеді.
Екінші ретті (вторичные) мәліметтер - бұл маркетингтік зерттеулердің мақсаттарынан бөлек, бұрын басқа мақсаттармен жиналған ақпарат.
Екінші ретті мәліметтердің артықшылықтары:
1. Бұл ақпарат оңай қолға түседі және салыстырмалы түрде арзан фирмалардың материалдары, салалық жарияланымдар, мерзімдік басылымдар және т.б.
2. Екінші ретті мәліметтер бастапқы ақпараттан жылдамырақ жиналады.
3. Мұндай ақпарат шүбәсіз сенімді болады.
Кемшіліктері:
1. Екінші ретті ақпарат ескі болуы мүмкін, өйткені ол басқа мақсат үшін жиналған.
2. Ақпарат жалпы сипатта болғандықтан жүргізіліп отырған зерттеулер мақсатына сәйкес келмеуі мүмкін.
Екінші ретті ақпарат негізінде жүргізілетін зерттеулер кабинеттік деп аталады.
Екінші ретті ақпарат фирманың ішкі құжаттамаларында және сыртқы ақпарат көздерінде болады. Фирманың ішкі құжаттамаларына - пайда туралы есептер, бухгалтерия және қаржы қызметінің есеп берулері, баланстар, өткізу көрсеткіштері, шот-фактуралар, тауарлық-материалдық құндылықтардың есеп тізімдемесі жатады.
Сыртқы ақпарат көздері - мемлекеттік мекемелердің басылымдары, статистикалық анықтамалар, газеттер мен журналдар, кітаптар, консалтингтік фирмалардың, жарнама агенттіктерінің есеп берулері мен шолулары.
Мұндай мәліметтерді байқап талдау керек, өйткені олар әр түрлі мақсаттар мен әр түрлі жағдайларда жинақталғандықтан, ескіріп кетуі мүмкін. Сондықтан қайталама ақпараттарды қолдану алдында олардың шүбәсіз сенімділігін және соңғылығы мұқият тексерілуі керек.
Егер зерттеуші өзіне қажетті ақпаратты сыртқы көздерден таба алмаса, онда оларды жинауы керек.
Бастапқы ақпарат - бұл нақты зерттелетін мәселені шешу үшін жаңа ғана жиналған ақпарат. Мұндай зерттеулер далалық деп аталады.
Бастапқы ақпаратты жинау үшін көп шығын, еңбек және уақыт керек. Сондықтан бастапқы ақпаратты жинаудың арнайы жоспарын дайындау қажет.

2. Маркетингтік зерттеулер процессі, рөлі және оның кезеңдері
Маркетингтік зерттеулерді келесі бес кезеңмен өткізуге болады:
1. Зерттеудің мәселесі мен мақсаттарын айқындау.
2. Зерттеу жоспарын құру.
3. Ақпарат жинау.
4. Жиналған ақпаратты талдау.
5. Зерттеу қорытындылары туралы есеп.
Маркетингтік зерттеудің тұжырымдамасы - зерттеудің міндеттерін, объектісін және мақсаттарын айқын белгілеу, жұмыс жорамалын жасау.
Егер азық-түлік өндіруші компания фирмалық дүкен ашуды жоспарласа, оның шешетін негізгі мәселесі - тұрақты сатып алушыларды жұмылдыру болып табылады. Мұндай жағдайда сипаттаушы зерттеуді жүргізу үшін мәліметтерді жинау басталмастан бұрын келесі сұрақтарға жауап алу керек:
- Тұрақты келушілер деп кімдерді қарастыруға болады?
- Әр сатып алушыны тұрақты деп санауға бола ма?
- Тұрақты сатып алушылар отбасы негізіндегі статистикалық бірлік деп анықталуы тиіс пе, әлде жеке тұлғаларды негізге алған жөн бе?
- Тұрақты сатып алушылардың қандай сипаттамалары (жынысы, жасы, табысы, мекен-жайы) зерттелуге тиіс?
- Олар дүкеннің пайда болуы туралы ақпаратты қайдан алды?
- Сатып алушылармен қай кезде пікір сұрау жүргізу керек: сатып алу кезінде ме немесе одан кейін бе?
- Пікір сұрауды қай жерде жүргізген дұрыс: дүкенде ме, дүкен алдында ма немесе үйде ме?
- Зерттеу нәтижелерін басқа дүкендерді ашу туралы шешім қабылдауда қолдануға бола ма?
- тұтынушыларды қалай зерттеу керек: анкеталық сауалнама қолдану арқылы ма немесе олардың мінез-құлқын тауар сатып алу кезінде бақылау қажет пе?
- Егер пікір сұрау жүргізілсе, сауалнаманың түрі қандай болуы керек: құрылымдық немесе құрылымдық емес түрде ме?
- Пікір сұрау телефон не пошта арқылы жүргізіле ме немесе жеке сұхбат алу түрінде өткізіле ме?
Маркетингтік зерттеулердің бірінші кезеңінде оны әзірлеу талаптарын қалыптастыру және зерттеу мәселесін анықтау қажет. Мәселені анық баяндау - табысты маркетинггің негізі. Егер мәселе дұрыс тұжырымдалса, ол аздап шешілді деуге болады. Мақсаттар мен мәселелер неғұрлым анық және түсінікті белгіленсе, маркетингтік зерттеулер соғұрлым тиімді болады. Ақпарат жинау - қымбатқа түсетін шара. Сондықтан мәселе бұлдыр немесе дұрыс белгіленбесе, қажетсіз шығындарға ұшыратады. Мәселелерді айқындау процедурасына мәселелер каталогын құру да кіреді.
- Әдетте, мәселелер өндірістік-өткізу қызметін талдау нәтижесінде және басшылар мен мамандардан сараптамалық пікір сұрау жүргізу арқылы анықталады.
Мәселелер анықталғаннан кейін мақсаттар қойылады. Егер мәселе (объект) - бұл міндеттердің жалпы қойылымы болса, онда мақсаттар - зерттеу объектісінен шығатын жеке міндеттердің жиынтығы болып табылады. Мақсаттар анық құрастырылып, олардың сандық өлшемі болуы қажет.
Мысалы, тауар өлшемінің өткізу көлемі төмендей бастады. Осы құбылыстың себептері мен факторларын анықтау зерттеулердің мәселесі болып табылады. Бұл мәселені шешуде маркетингтік зерттеудің алдына мынадай мақсаттар (міндеттер) қойылады: өнімге сатып алушылар көзқарасын айқындау; осы өнімді сату көлемінің өзгеруіне бәсекелестердің тигізетін әсерін талдау; тауар өніміне нақты сұранысы бар сатып алушылардың демографиялық бейінін (профилін) анықтау (жасы, жынысы, білімі, табысы және т.б.).
Мәселені анықтау үшін "неге" деген сұрақ қойылады. Егер зерттелінетін мәселе туралы ешбір мәлімет болмаса немесе ол шамалы түрде ғана болса, онда барлау зерттеуін пайдалану қажет. Мұндай зерттеулер мәселені нақты анықтауға немесе болжамды тексеру үшін ақпаратты алдын ала жинау мақсатында қолданылады. Ал егер мәселе нақты анықталған болса, бұл кезде сипаттаушы және казуалды зерттеулерді пайдалану керек. Шешуді керек ететін мәселені, зерттеуді талап ететін мәселеге өзгерту қажет, яғни оны зерттеу мақсатына сәйкес құрастыру керек.
Басқа мысал. Компания жаңа өнімді өндіру қажет деп есептейді. Бұл жағдайда зерттеу мәселесі ретінде жаңа тауарды тестілеу жоспарын әзірлеу және оған деген тұтынушының әсерін анықтау керек.
Шешуді талап ететін мәселені шешімдер ағашы сызбасы түрінде көрсетуге болады. Шешімдер ағашының түбірінде негізгі мәселе орналасады, одан әр түрлі шешу тәсілдерін көрсететін бұтақтар тарайды.
Маркетингтік зерттеулердің екінші кезеңі -- маркетингтік зерттеулер жоспарын әзірлеу. Бұл зерттеу сметасын анықтау, мәліметтер көздерін айқындау, оларды жинау және талдау әдістерін таңдау реттемелерінен (процедура) тұрады. Зерттеулер жоспарын әзірлеудің бірыңғай реттемесі (процедура) және оны орындаудың стандартты әдісі жоқ. Зерттеу жоспарын құрастырудың мысалы 2-кестеде көрсетілген.
Үшінші кезеңде зерттеудің ақпарат алу көздері анықталады. Маркетингтік зерттеу екінші ретті ақпаратты зерттеуден басталады. Одан кейін ғана бастапқы ақпаратты жинауға көшу керек. Екінші ретті ақпараттарға мән бермейтін зерттеушілер қателеседі. Екінші ретті ақпараттарды алудың маңызды көзіне маманданған зерттеу ұйымдарының есеп берулері, фирмалар жүргізетін "күнделік жазбалары" (сатып алушылардың ай сайынғы тауар түрлерін сатып алу туралы жазбалары) жатады.
Көп жағдайда маркетингтік зерттеуді өткізу үшін бастапқы ақпараттар қажет болады. Оларды жинақтаудың 3 әдісі бар:
1.Бақылау - бұл таңдап алынған адамдар тобының әрекеттерін немесе болып жатқан жағдайларды бақылау жолымен бастапқы ақпаратты жинау әдісі. Ол далалық (дүкен, көше) және зертханалық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.