Мектеп пен отбасының бала тәрбиесіндегі ынтымақтастығы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 30 бет
Таңдаулыға:

Мектеп,отбасының, жұртшылықтың бала тәрбиесіндегі ортақ мәселелері

Атырау 2020ж

МАЗМҰНЫ
І КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

1МЕКТЕП ПЕДОГОГИКАЛЫҚ ҰЖЫМЫНЫҢ ОҚУШЫНЫҢ ОТБАСЫМЕН БАЙЛАНЫС ОРНАТУДЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ПЕДОГОГИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1.1Орта мектептерде оқушыларға тәрбие мен білім беру мәселелері ... ... ... ... .6
1.2 Тәрбиенің ең тамаша мектебі - отбасы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ..10

ІІ МЕКТЕП,ОТБАСЫНЫҢ, ЖҰРТШЫЛЫҚТЫҢ БАЛА ТӘРБИЕСІНДЕГІ ОРТАҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ

2.1. Мектеп пен отбасының бала тәрбиесіндегі ынтымақтастығы ... ... ... ... .13
2.2.Бала тәрбиесіндегі ата - ананың рөлі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..16
2.3. Мектептің, отбасының, және қоғамның тәрбиелік мүмкіндіктері және психологиялық-педогогикалық әрекеттері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ..1 8

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .26

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .28

КІРІСПЕ

Жұмыстың өзектілігі:
"Қазақстан-2030" Елбасының қазақ халқына жолдауында Қазақстан азаматтарының денсаулығын, білімі мен әл-ауқатын арттыруға, экологиялық ортаны жақсартуға ерекше мән берген. Сол себепті ұрпақ тәрбиесіндегі басты мәселелердің бірі оқушылардың оқудағы іс-әрекетін дұрыс ұйымдастырып, олардың сапалы білім алуларына жағдай жасау болып табылады.
Қазіргі қоғам өзінің іс - әрекетіне өзі басшылық жасап, шұғыл шешім қабылдай алатын тұлғаны қажет етеді. Ондай тұлғаларды оқыту барысында белсенді іс-әрекет формаларын ұйымдастыру нәтижесінде қалыптасатынын соңғы жылдардағы тәжірибелер көрсетіп отыр. Оқушы мен мұғалім арасындағы ынтымақтастық, түсіністік, сыйластыққа негізделуі оқушының ізденушілігін дамыту - қазіргі оқыту жүйесінің бағыт алатын өзекті мәселелері. Оқытудағы іс-әрекет формалары тұлғаның ойлау жүйесін қалыптастыруды, әр түрлі жағдаяттарда нақты шешімдер қабылдай білуге үйретуді мақсат етеді десек, бұл педагогикалық ұстанымдар - білім беруді жаңартудың негізгі өзегі. Қазіргі даму кезеңдегі басты мәселелердің бірі - мектептегі білім беру жүйесінде оқыту үрдісінде іс-әрекет формаларын жаңашаландыру. Осыған орай оқытудың әр түрлі іс-әрекет формалары жасалып, мектеп тәжірибесіне енгізілуде. Мемлекеттің дамуына - ақыл-ойы жетік, шығармашыл, білімді тұлғаның рөлі орасан зор.
Сол себепті мұғалім оқушылардың іс-әрекеттерін ұйымдастыру барысында тек білім беруді ойластырып қоймай, балалардың жеке бастарының қасиеттерін, қабілеттерін дамытудың жолдарын ойластырған жөн. Оқушыларының жазу мен ойлау қабілетін дамытуда алдымен көңіл-күйінің көтеріңкі болуына көңіл бөлінеді. Оқушымен жақсы қарым-қатынаста, түсінушілік жағын есте ұстайды. Сонымен қоса, мұғалімнің де балаға деген ықыласы, оқушының өз ісіне деген сенімін ояту қажет.
Оқу сапасын жетілдіруде білім мақсаттарының күтілетін нәтижеге бағдарлануы жан-жақты білімді, өз мамандығын жетік білетін бәсекеге түсе алатын жеке тұлғаны бастауыш сатыдан бастап дайындауға бағыттайды. Мектептің бастауыш сатыдан оқушының сапалық және сандық білім деңгейін анықтау арқылы оқу сапасын жетілдіруге мүмкіндік туады. Мектептегі әрбір оқушы даму динамикасын және оқу барысында алған білім нәтижесінің сапалы болуы үшін оқудағы іс-әрекетті жоспарлы дұрыс ұйымдастыру қажет.
Осыған орай мектептің бастауыш сатысында оқыту мазмұнын жаңалау, жаңа оқыту әрекеттерін ұйымдастыру және жаңа технологияларды пайдалануға байланысты жетілдіру жұмыстары жүргізілуде. Мұндағы ерекшелік - жеке тұлғаның рухын тәрбиелеудеге, адамның адамгершілік болмысының қалыптасуына басты назар аударылуы. Саралап және даралап оқытуға басым бағыт беріледі. Ақпаратты білім дәстүрлі тәсілдері - ауызша және жазбаша сөйлеу, компьютерлік құралдармен байытылады. Оқытудың механиткалық естілуінен - ақыл-ой процесінің дамуына статистикалық білім модулінен динамикалыққа, орта білетін оқушыға бағдарлап оқытудан саралап және даралап оқытатын бағдарламаға оқытудың сыртқы мотивациясының ішкі адамгершілік еркін басқаруға мектеп және қоршаған ортасының шығу процесіне басым бағыт беріледі.
Оқушыларының іс-әрекетін ұйымдастырудың әр түрлі формалары бастауыш сатыдағы оқушылардың үздіксіз білімінің барлық кезеңдерімен тығыз байланыстағы оқыту қызметін қалыптастыруға көмектеседі, жеке тұлғаның жан-жақты дамуына және жеке мүмкіндігін ашуға, білім алуға, білім алуға жағымды жағдай жасайды.
Мектептердің даму тарихында оқытуды ұйымдастырудың әр түрлі формалары пайдаланылады. Оқыту формаларының бірте-бірте өзгеруі мұғалім мен оқушылардың іс-әрекетінің, өнеркәсіптің, ауылшаруашылығының және үдемелі ғылыми-техниканың өзгеруіне байланысты болады.
Оқушылардың іс-әрекетін ұйымдастыру формасы - оқыту процесінің міндеттерін іске асырудағы мұғалім мен оқушылардың іс-әрекеттерінің сыртқы көрінісі. Ұйымдастыру формасында оқытудың мақсаты, мазмұны мен әдістері бірыңғай жүзеге асады.
Бұл мәселенің маңыздылығы мен қажеттілігіне, оқушылардың танымдық іс-әрекетінің белсенділігіне зор үлес қосқан әдіскерлер мен психологтар В.В.Давыдов, Л.С.Выготский, Б.Г.Есипов болып табылады.
Жалпыға міндетті орта білім стандарттарын білім объектісі ретінде білім мазмұны алынған болса, өркениетті елдердің тәжірбиесінде білім объектісі ретінде - оқыту нәтижесі алынған. Осыған орай, білім мазмұнын жаңарту мен оқытуда бастауыш сынып оқушыларының іс-әрекетін ұйымдастырудың әр түрлі формаларын пайдалану және жаңа білім моделіне көшуді іске асыру жұмыстары кезек күттірмейтін мәселе болып отыр.
Оқушыларды жеке тұлға етіп қалыптасыру үшін оны жан-жақты дамытуда олардың дербес ерекшеліктерін ескеру қажет. Саралап, даралап, оқыту әдістерін жүзеге асыру барысында көрініс табады. Мұнда оқушылардың іс-әрекетін ұйымдастыруда әртүрлі деңгейде (көбіне 3 деңгейде) үлестірмелі дидактикалық материалдар, тест сұрақтары дайындалады. Бұл оқушы білімін сараптап, оны одан әрі жетілдіруге көмектеседі. Білім деңгейінің жетістіктері дәстүрлі білім, білік, дағдымен қатар оқушылардың іс-әрекет қызметі салыстырмалы, бағалау, интерпретация, зерделеу, модельдеу, пікірталас т.б. түрінде көрініс табады.
Зерттеу пәні: мектеп, отбасы , қоғамдағы бала тәрбиесі
Зерттеудің мақсаты: Мектеп, қоғам мен ата - ананың байланысын арттырып, балаға тәрбие беру жұмысының маңыздылығы мен қажеттілігін ұғындыру; ата - ананың бала тәрбиесіндегі белсенділігін арттыру; ата - ана мен бала арасындағы қарым қатынасты нығайту; жеке тұлғаны қоғаммен байланыстыра тәрбиелеу;
Зерттеу міндеттері:
* Баланы қоғаммен байланыстыру; баланы, жасөспірімнің мектеп кезеңіндегі ортақ мәселерді қарастыру.
* Жалпы қоғам, мектеп, отбасының бала тәрбиесінде қойылатын талаптары мен ерекшеліктері.
* Тәрбиедегі баса назар аударатын міндеттерді қарастыру.
Зерттеу әдістері: Тәжірибелік оқыту мен тәрбие - педагогиканың негізгі мақсатыжәнежалпы педагогикалық нәтижелі әдіс. Әдіс педагогика ғылымының жаңа тәсілдермен қарастырып және педагогиканың зерттеу жұмыстарымен қолданылады. Зерттеу әдіс-тәсәлдермен нақты мәселерді ашып көрсету.
Зерттеу құрылымы: кіріспеден, негізгі бөлімнен және қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Зерттеу объектісі: Мектеп -- жас ұрпаққа білім, тәрбие беретін мекеме; білім беру жүйесінің негізгі буыны. Басты нысаны - сабақ оқыту. Отбасы -- бірлесіп күн көретін, туыстық қатынаста тұратын адамдар тобы. Балалар тәрбиесін жүзеге асырып, басқа да қоғамдық тұрғыдан мәнді қажеттіліктерді қанағаттандыратын некелік немесе туыстық қатынастармен байланысқан адамдар тобы. Қоғам - жалпы мағынасында, мәдениеті ортақ, белгілі бір аумақта тұратын және өздерін біртұтас, өзгеше бірлестік деп білетін адамдар тобы; тар мағынасында бұрыннан немесе жақсы танымал ұлттық бірлестік.

I МЕКТЕП ПЕДОГОГИКАЛЫҚ ҰЖЫМЫНЫҢ ОҚУШЫ ОТБАСЫМЕН БАЙЛАНЫС ОРНАТУДЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ПЕДОГОГИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
0.1 ОРТА МЕКТЕПТЕРДЕ ОҚУШЫЛАРҒА ТӘРБИЕ МЕН БІЛІМ БЕРУДІҢ МӘСЕЛЕЛЕРІ

Мектеп - өскелең ұрпақты тәрбиелеу жүйесіндегі шешуші буыны.Оның жас ұрпақты тәрбиелеудегі рөлі зор . Біздің еліміздің жастары мектеп арқылы өмірге жолдама ала алады. Мектеп ешқашан отбасынан, қоғамнан немесе автономиядан бөлінген емес. Сондықтан оның жұмысы отбасымен, қоғаммен және еңбекпен тығыз байланысты. Міне, мектептің керемет жұмысы.
Мектеп қоғамдастық деңгейіндегі білім беру әрекеттерін ұйымдастыруда және біріктіруде маңызды рөл атқарады. Ол тек ішкі дайындық процесін басқарып қана қоймайды, сонымен қатар шағын аудандар мен кәсіпорындардағы тәрбие жұмысының бағытын қамтамасыз етеді.
Осы тұрғыдан алғанда, мектеп балалармен жеке тұлғаның дамуы мен қалыптасуына әртүрлі факторлардың әсерін ұйымдастыратын, үйлестіретін және үйлестіретін орталық болып табылады. Мектепте іс-әрекеттің маңызды түрі - білім беру түрі: дүниетанымның мақсаттары, міндеттері, жұмыс, мінез-құлық, эстетикалық тәрбие.
Мектеп әкімшілігі жүргізетін тәрбие жұмыстарының көптеген түрлері бар. Олар:
- ата-аналармен жұмыс;
- мұғалімдердің отбасыларымен жұмысы;
- аудиториялық және сыныптан тыс тәрбие жұмыстары.
Мектеп бақыланады, көмек алынады және тиісті адамдармен және ұйымдармен келісіледі.Білім беру жүйесінде, әсіресе жеке тұлғаның жоғары адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруда адамгершілік сезімдердің, эстетикалық талғамдардың қалыптасуы мен дамуында қоғамдық білім беру мекемелерінің орны ерекше.
Ұйымдастырушылық тәртіптің орталығы ретіндегі мектептің маңызды бағыттарының бірі - бұл мектептің, отбасы мен қоғамның күш-жігерін біріктіру. Бұл жұмыс мазмұнына, әдістері мен түрлеріне байланысты өзгереді. Бұл әрекеттің ерекшелігі бірқатар факторларға байланысты. Педагогикалық процестің объективті заңдылықтарын білу; қазіргі жағдайда мектептің қоғамдық өмірінің қанығуы; Қазіргі отбасының ерекшеліктері мен даму тенденцияларын түсініп, мұғалімдермен, ата-аналармен және қоғам мүшелерімен жастарға білім беруге дайын болыңыз.
Мектеп отбасы тәрбиесін тікелей қамтамасыз ететін маңызды әлеуметтік мекеме. Жас ұрпақты оқытуда жаңа сапалық ерекшеліктер пайда болды, олар тәуелсіздік, мансаптық бағдарлау, өзін-өзі тәрбиелеу, сонымен қатар дағдыларды анықтау және дамыту сияқты мәселелерге ерекше мән бере бастады.
Қоғамның мектептегі, отбасылық және тәрбиелік іс-әрекеттің бірлігі мектептің жүйелі күш-жігерінің нәтижесі болып табылады. Бұл нәтиже қазіргі заманғы оқу орнының басты талаптарының бірі.
Атақты ұстаз В.А. Сухомлинскийдің еңбектерінде мектеп-отбасылық тәрбие термині кең қолданылады. Оның ойынша, тәрбиені мектеп немесе отбасы деп қарастыруға болмайды, өйткені баланың жеке басы бір, ал оның қалыптасу процесі де бір. Міне, мектеп осындай біртұтас оқу процесінде жетекші рөл атқарады.
Мектеп отбасының тәрбиелік әлеуетін кеңейтеді және дамытады, осы бағытта ағарту іс-шараларын жүргізеді, мектепке және отбасына мемлекеттік және мектептен тыс қолдауды ұйымдастырады және бағыттайды, олардың күш-жігерін үйлестіреді. Мұғалім мен сынып жетекшісінің жұмыс жүйесі жылдар бойы тиімді типтер мен әдістерді таңдау арқылы қалыптасты. Бұл жүйенің тиімділігін қамтамасыз ету үшін талаптарға сай болуы керек.
Бірінші талап - бүкіл профессорлық-оқытушылық құрамның орындылығы. Педагогикалық мәселелерді шешу үшін ата-аналар жиналысын өткізу, дәріс оқу, ата-анаға, отбасына жеке-жеке үлес қосу қажет.
Екінші талап - мұғалімнің кәсіби дамуы, педагогикалық мәдениеті. Оның жолдары әртүрлі болуы мүмкін. Мысалы: көшбасшылық бойынша сабақ, Отбасылық педагогика немесе Отбасылық тәрбиені жетілдіру сияқты жүйелі педагогикалық семинар; мектеп практикасында анықталған бейресми жастар тобының ерекшеліктерін ескере отырып, дисфункционалды отбасылар мен педагогикалық балаларды ескеріп, ата-аналардың тиімділігін анықтап, олардың озық тәжірибелеріне талдау жасаңыз.
Үшінші талап - оқытушылар құрамы мен ата-аналардың жұмысына қойылатын талаптардың бірыңғай жүйесін құру. Бұл талап ақылға қонымды және заңды болуы керек. Асығу және бұрмалау ата-аналармен келіспеушіліктерге әкелуі мүмкін.
Төртінші талап - тиімді қоғамдық ата-аналар ұйымын құру.
Жас ұрпақ - мемлекетіміздің болашағы. Демек, баланы бір отбасының ұрпағы емес, тұтас қазақ деп қарау керек сияқты. Абай атамыз: Баланы алдымен ата-ана, сосын мұғалім, сосын оның жанұясы тәрбиелейді, - деген. Қалай ойлайсыз?
Сондықтан әр ата-ана баласын тәрбиелеп, білімді және мәдениетті етіп өсіре алатындай етіп, өзін оғаш және түсініксіз әрекетке үйретуден бастауы керек. Жас кезінде баланы дұрыс тәрбиелей алмаған ата-ана кейін саусағына тістейді.Білімді және парасатты азамат болып өсуі бәрімізге де, әр ата-анаға да байланысты. Қазіргі мектеп көпсалалы және өзін-өзі басқару негізінде жұмыс істейді. Білім беру жүйесінде іздену процесі жүреді, ол оқушының жеке басын алға жылжыту, оның қажеттіліктерін қанағаттандыру, жеке қасиеттерін, дарындары мен жеке қасиеттерін дамытудан тұрады. Оңтайландырылған педагогикалық жүйенің мәнін көрсететін оқу процесін ұйымдастыру кооперативті педагогика идеясын жүзеге асырады. Бұл мектептегі басты проблемалардың бірі - мұғалім мен оқушы арасындағы қарым-қатынасты жояды. Оқу процесі тек психологиялық тұрғыдан ғана емес, сонымен қатар дәстүрлі сыныптық сабақтың ұйымдастырылуымен де өзгерді. Оқу процесін өзгертудегі ғылыми көзқарастарға ерекше назар аударылады.
Психологиялық және дидактикалық теориялар, мысалы кезең-кезеңмен оқыту, проблемалық оқыту және дамыта оқыту мектеп мұғалімдері қолданатын технологияларға негізделген. Мектептегі ең жақсы дәстүр оқу-тәрбиелік әлеуетін пайдалану, оқушының ауылдағы әлеуметтік-білім беру ортасының өзгеруіне қатысушы ретінде дамуы оның жеке басының тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Білім беру бағдарламаларын дамытудағы шығармашылық адаптивті қозғалыстар - бұл кәсіби шеберліктің маңызды көрсеткіші. Мұғалім бағдарламаны аймаққа және салаға байланысты оқушылардың жеке ерекшеліктері мен мүдделеріне сәйкес бейімдейді.
Оқушының дамуына әсер ететін негізгі әдістер - ішінара іздеу, диалогтар, оқытудың проблемалық әдістері және т.б. Диалог кезінде мұғалім баланың әр қадамын және оның жас ерекшеліктерін ескереді. Ішкі ізденіс эвристикалық әңгіме барысында мұғалім проблемалық сұрақ қояды, оқушы қойылған сұрақтарға жауап береді. Мектеп мұғалімдері өз тәжірибесінде диалогты сәтті пайдаланады. Диалог оқу материалының мазмұнына негізделген. Алайда мұндай диалогтарды жоспарлау сабақ басталмай тұрып жүзеге асырылады және оқушының тапсырманы орындауға дайындығына назар аударуы керек. Бұл жоспарланған диалог мәтіні мұғалімге белгісіз, бірақ студенттерге әлі қол жетімді болмауына байланысты. Диалог барысында оқушылар мұғаліммен солай сөйлесе алады. Сондықтан ол үшін оқу мазмұны өте маңызды, ол өзіне дұрыс сұрақ қояды, іштей өзі диалог құрады. Проблемалық оқытудың да маңызы зор. Сабақты түсіндіру қиындық тудырады. Мұғалім негізгі мәселені қояды, мәселені қалай шешуге болатындығын, балаларға жеке мәселелерді таныстырады және тәжірибе арқылы дәлелдермен күресті көрсетеді. Сондай-ақ мектепте түрлі ойын әдістері мен іс-шаралар (рөлдік ойындар, іскери ойындар) және бейресми сабақтар (саяхат сабақтары, аукциондар және театр сабақтары) өткізіледі. Ойын барысында бала қозғалысқа бағынады. Біз сенетін мектептің оқушысы бейімделгіш және ойластырылған деп санаймыз және ол оқушыға практиктің жеке күшін беру үшін жасалған. Жалпы алғанда, орта білім әйелдер мен ерлердің позитивті жағдайында балалардың әлеуметтік-экономикалық жағдайын қалыпқа келтіруге ықпал етеді. Маятамин Негиги Османлы Ортанский мектебінен: Мақсаты - баланы сенімді өмір сүру арқылы анықтау. Оқушының Отанға деген адалдығы, қоршаған ортаға белсенді қатысуы, білімге деген құштарлық, білімге деген құштарлық және сенімнің бұзылуы көшбасшылық тәрбие - бұл қызмет етудің тәсілі болып табылады.
Онда біріктірілген оқу процесінің мақсаттары мен міндеттерінен, сондай-ақ сынып жетекшісінің оқушылармен жүргізетін қазіргі жұмысының бағытынан (саяси және идеялық, моральдық, физикалық, эстетикалық, кәсіби және т.б.) байланысты өзара байланысты педагогикалық әрекеттер жиынтығы бар. Сынып жетекшісі бүкіл отбасын тәрбиелеу үшін олар туралы білуі керек. Оларды оқу сынып жетекшісінің міндеттерін ойдағыдай орындаудың міндетті шарты болып табылады. Сынып жетекшісі бала туралы келесі ақпаратты білуі керек: - оқушының денсаулығы; - отбасылық өмір жағдайлары; - ішкі жан, рухани байлық; - мінез-құлық, темперамент, қабілет, ерік, ұқыптылық және т.б. - ата-аналармен, ересектермен және құрдастарымен қарым-қатынас; - әдептілік; - еңбек; -интеллектвалғаны; - саяси сауаттылық; - эстетикалық талғам. Жоғарыда айтылғандардың барлығын сынып жетекшісі педагогикалық сауалнама әдісін (байқау, әңгімелесу, эксперимент және т.б.) қолдана отырып қорытындылайды. Сынып жетекшісі оқушылармен ғана емес, жалпы мұғалімдермен де ынтымақтасуы керек. Бұл жағдайда бала пікір алмаспайды, дұрыс ақпарат жиналуы мүмкін. Mақсаты - баланың тәрбиесі мен білімін жетілдіру, жүзеге асыру және ұйымдастыру. Сынып жетекшісі мен оқушылардың ата-аналарының қызметі де ерекше алаңдаушылық тудырады. Сынып жетекшісі отбасымен жиі байланысады. Ата-аналарды тәрбиесі туралы хабардар ете отырып, ол қылықтарды жою үшін ата-аналармен жұмыс жасау ұсынылады. Ата-аналар керемет жұмыс жасады; отбасылық үй, өмірлік жағдай, ата-ана тәрбиесі, қарым-қатынас, оқыту, оқыту, сұхбаттасу және т.б. Сынып жетекшісі сонымен қатар бастауыш мектепте жобалық жұмыстармен айналысатын танымал тұлға.
Ол оқушы мен тәлімгерлермен, ата-аналармен және қоғаммен байланысқа шықпас бұрын іс-шараларды ұйымдастырады. Орнату кезінде төмендегідей проблемалар кездеседі. - ұйымдастырушылық; - саяси және ағартушылық; - талдау және қорытынды; - үйлестіру, есеп беру; - психологиялық; - демеуші, жүктеуші, реттеуші; - шығармашылық импровизация және т.б. Мұғалімнің сыныптағы іс-әрекетінің мазмұны сыныптағы қызметкерлерді ұйымдастырумен байланысты. Осыған байланысты топты топтастырудың үш әдісі бар екенін есте ұстаған жөн: үш кезең, оның мақсаты және қосарланған әсері. Шопан студенттерге білім сапасын арттыруға көмектеседі. Жұмысқа жауапкершілікпен қарауға ықпал етеді, күнделікті тәртіпке үйретеді, өзара көмек ұйымдастырады, сынып жетекшілерімен үнемі қарым-қатынас пен ынтымақтастыққа шақырады. Мектеп басшылары оқу процесінің бастамашысы және орындаушысы болып табылады. Олар студенттермен, оқытушылармен, ата-аналармен және қоғаммен бірлесе жұмыс істейді. Ол балабақшаға байланысты барлық әлеуметтік күштерді ұйымдастыру және біріктіру рөлін атқарады. Ол тәрбие процесін бақыламайды, бірақ ата-аналары жұмыс істейтін кейбір еңбек топтарында шағын аудандарда тәрбие жұмысының мақсатты болуын қолдамайды. Бұл тұрғыда мектеп балалармен тәрбие жұмысын ұйымдастыратын, баланың дамуы мен қалыптасуындағы әртүрлі факторларды біріктіретін және біріктіретін орталық болып табылады. Мектептегі іс-әрекеттің маңызды бөлігі - білім беру түрлерінің (адамгершілік, ұлттық, рухани, дене, еңбек, эстетикалық және т.б.) байланысын нығайту.
Нәтижесінде олардың күрделі мақсаттары мен міндеттері жүзеге асырылады. Осы іс-шаралардың барлығын мектеп ұжымы басқарады және қолдайды және тиісті қызметкерлермен және ұйымдармен келісіледі. Мемлекеттік білім беру мекемелерінің білім берудегі орны ерекше. Олардың ынтымақтастығының негізгі бағыттары: - оқытушылар құрамы, ата-аналар комитеттері, үлкен кеңестердің мүшелері, бизнес көшбасшылары және қоғамдастықтар өздерінің оқу жоспарларын әзірлеу және басқару үшін бірлесіп жұмыс істейді; - мектепте, қоғамдастықта және қоғамдастықта тәрбие жұмысы бойынша бірлескен зерттеулер жүргізу; - ата-аналар мен қоғам мүшелеріне психологиялық-педагогикалық білім беру, көпшілікті тәрбие жұмысына тарту, әсіресе жаңа ата-аналарды, сала жетекшілерін, спорт, өнер саласындағы ынтымақтастық, ынтымақтастық және ардагерлермен кездесулерді дайындау. Тәрбие жұмысын жалпы басқару және бақылау үшін қолданылады. Бала тәрбиесіне әсер ететін көптеген оқиғалар бар. Олар: отбасы, мектеп, аула, достар, көрші, туыстар, еңбек ұжымдары, қоғам және тағы басқалар. Қорыта айтқанда, тәрбиелеу мектептерді, отбасыларды, қауымдастықтарды және еңбек ұжымдарын мұқият тәрбиелеуді талап етеді. Мұны мектеп мұғалімдері ұйымдастырады. Олар бірлесе отырып қоғамды тәрбиелеп, қоғамды тәрбие жұмысына жұмылдырып, педагогикалық көзқарасты басшылыққа алуы керек.[13]

0.2 ТӘРБИЕНІҢ ЕҢ ТАМАША МЕКТЕБІ - ОТБАСЫ

Тәрбие формасы - бұл тәрбие процесінің сыртқы көрінісі. Мазмұны және форманың философиялық категориялары тәрбие құбылыстарындағы ішкі және сыртқы ұғымдардың бірлігін танытады, яғни біріншісі, не бар екенін көрсетсе, ал екіншісі, қандай түрде екендігін білдіреді. Мазмұны мен форма бір-бірімен тығыз байланысты, яғни мазмұны өзгерісі форма өзгерісіне әкелігіп соғады және керісінше. Мазмұн қалыптасады немесе формаланады, форма мазмұнымен толығады. Жетекші рөлі мазмұнына қарасты. Тәрбие процесінің мазмұны жан-жақты жән үйлесімді дамыған тұлғаның рухани, адамгершілік эстетикалық, еңбектік, әлеуметтік қасиеттерден құралады Тәжірибе жүзінде бұл мазмұн өзіне барыншүа сәйкес келген ұжымға етеді. Егер бұл сәйкестік бұзылса онда тәрбие қиын және шешілмес дағдарыстарға тап болады. Педагогика тарихы тәрбие процесін ұйымдастырудың әртүрлі формаларын басынан кешірді. Оларды әрқайсысы өзгермелі жағдайлардағы белгілі-бір мазмұндау үшін жасалынады. Біріншіден, балалар саны өзгерді: оқу орнындағы бір немесе оншақты баладан бүгінгі аралық балалардың міндетті мектеп тәрбиесіне өтуі. Сндықтан, тәрбие формасын таңдаудың алғашқы бағамы беріледі. Тәрбие процесінде қамтылған санына қарай тәрбие формалары жске, шағын топтық, топтық (ұжымдық) және бұқаралық больш бөлінеді. топптағы (ұжымдағы) тәрбиеленушілер саны 5-7-ден 25-ке дейін болса, бұқаралық формада оның шегі болмайды.
Отбасы - адамзаттың алтын тірегі. Ақырында, ер адам бірінші дүниеге келгеннен бастап, отбасын асырау үшін осында келді. Сондықтан отбасы адамзаттың ең маңызды және қасиетті алтын мектебі.
Отбасының адамзат баласына әсері мен өміріндегі кез-келген нәрсемен теңдесі жоқ. Өйткені, ата-ана ештеңе істей алмайды. Ел болғың келсе, бесігіңді түзе деген сөз отбасылық тәрбиенің маңыздылығын білдірмейді ме? Отбасы мүшелері әр түрлі жастағы болғанымен, олардың рухани байланысы және мақсат бірлігі бар.
Сонымен, қазіргі кезде оқыту - тәрбие беру ісі қайта құрудағы белгіленген даму идеясы баланың жеке адам болып қалыптасуында тәрбие әдісін психологиялық негізде қолдану шешуші роль атқаратындығына баса назар аудару қажет екенін көрсетіп отыр [3].
Көрсетілген пікірлерден тәрбие әдістерінің әр салалы мәнін анықтауға болады:
1) тәрбие әдісінің ең басты міндеті тәрбие процесін гуманитарландыру тұрғыдан қаруландыру;
2) тәрбие әдісі ең алдымен тәрбиенің мақсатын мазмұнын жүзеге асыратын құрал;
3) тәрбие әдісі тәрбиенің мақсаты арқылы анықталады, тәрбиенің мақсаты қандай болса, оның міндеті және тәрбиенің мақсатын жүзеге асырудың әдістері соған сай болады
4) тәрбие әдісінің тиімді болуы мұғалімнің сырттай тәрбиелік ықпал жасауымен қатар баланың тәрбиелік қатынасқа іштей өзіндік ниетін, ықыласын, ынтасын, сезімін туғызумен де байланысты.
Тәрбие әдісінің теориясында тәрбие әдісімен қатар тәрбиенің құралдары, тәрбиенің тәсілдері, ұғымдары айтылады.
Тәрбие құралдары - дегеніміз арнайы тәрбиелік міндеттерді шешуге арналған, мақсат көзделіп ұйымдастырылған әдістемелік жолдар.
Ал, тәрбие тәсілдері педагогикалық ситуацияға байланысты жеке әдісі, тәрбие тәсілі ретінде қолданылады.
Тәрбие тәсілі - тәрбие әдісінің жеке бір бөлігі. Ал нақтылы жағдайда тәрбие тәсілі, тәрбие әдісінің әрекетін, қажеттілігін, тәрбиелік мәнін айқындайды. Шындығында, отбасы да шағын мемлекет. Әрбір елдің өзіндік өндірісі мен таралуы, сыртқы және ішкі саясаты, кірістер мен шығыстар бюджеттері және оның белгілері бар. Кез-келген отбасылық өмірдегі сияқты табиғатта да ұқсастықтар бар, оны құру да басшылық пен келісімді қажет етеді. Осылайша, отбасы құрылымы жоғары бағаланды және қорғалды, бұл оның мүшелерінің арасында оның қадір-қасиетін, құпиялылығы мен адалдығын арттыруға көмектесті. Бұл Отан отбасынан басталады деген сөздің мағынасы. Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілесің, Анаңа қарап, қызын ал, - деді, өйткені олардың бәрі сынақтан өтті.
Қазақ отбасында әке, содан кейін анасы отбасы мектебінің мұғалімдері. Әке мен ананың балаға қоятын бірінші талабы - сыпайы бала болып өсу. Сондықтан, қазақ отбасында сыпайы бол, дөрекі болмаңдар, соқыр болмаңдар деген сөздер үнемі естіліп тұратын. Қазақ отбасында ұлын мейірімділікке, имандылыққа тәрбиелеген. Осындай қарапайым отбасында тәрбиеленетін бала, ақырында, өзін сыйлайтын, адал, ұқыпты және ұқыпты болады.
Отбасының қамқоршысы, амандығы, жанашырлық көзі - әйел. Әйелдің рөлі отбасында, анадан балаларға деген сүйіспеншілік пен қамқорлық, ананы түсіну және оны тану қабілеті арқылы күшейтіліп, нығаяды. Әрине, әйел өзінің аналық міндеттерін, әсіресе күйеуі көтеріңкі көңіл-күйде болған кезде, одан да жақсы есіне алады.
Әйелдің күйеуімен қарым-қатынасы баланың әкесімен қарым-қатынасының табиғатын анықтайтынын нақты есте ұстаған жөн. Бұл, бір жағынан, үйдегі әдептіліктің қайнар көзі. Алайда, бала үшін әке болу аналардың сөзімен, іс-әрекетімен және мінез-құлқымен анықталады. Мысалы, күйеуі мен әйелі балалардың көзінше дауыстап немесе қатты дауыстамауы керек. Сонымен қатар, олар өздерінің беделін жоғалтады, баланың жүрегін қорқытады және қорқытады, үйде болған кезде олардан пайда болатын жаман әдеттерді себеді.
Осы тұрғыдан алғанда аналар балаларына: Әкеңмен ақылдас, Әке біледі, Әкеңнің айтқанын істе, т.б. дәстүрге айналуы мүмкін.Әйгілі Абай эпосында тағы бір танымдық эпизод бар. халқымыздың асыл дәстүрлері. ... Семейде үш жылдық оқудан кейін 13 жасар студент, үйге әкесі Жайлаудан келген жас жігіт анасына сәлем беру үшін барады. Сонда дана әрі байсалды ана Ұлжан: Балам, сенің әкелерің бар, барып әкеңе сәлем айт! - деді. - дейді. Балалық шағында жеңіске жетіп, қателескенін бірден түсінген жас Абай кілтті бұрып, ортасында әкесі Құнанбаймен бірге тұрған оқшау топқа кетті .
Бала ата-ананың өмірінің жалғасы. Маңдайыма саусағым түссін, - деді оның мойнындағы бумеранг, баласы ауырып немесе қорқытқанда, мені алып, баламды құтқар! - деп Құдайға жалбарынды.
Ата-ана тәрбиесі - бұл көңілді де, күрделілікпен бірге жүретін күрделі процесс: ата-ана тәрбиесі көбінесе ата-ананың жетіспеушілігімен және балаларды тәрбиелеудегі тәжірибесінің жетіспеушілігімен немесе білімге қатысты жеке идеяларымен және көзқарастарымен шоғырланғысы келмеуі немесе тиісті педагогикалық білімнің болмауы. Осы себепті мен өзімнің сыныпта ата-аналар өткізген жиналысты мысал ретінде көрсетемін.
Ел жаңа тарихи кезеңге аяқ басты. Жыл басындағы халыққа арнаған Жолдауымда мен Қазақстанның үшінші жаңғыруы басталды деп жарияладым.
Осылайша, біз екі маңызды қайта құру процесін бастадық: саяси реформалар мен экономикалық модернизация - біздің нақты мақсатымыз - әлемдегі 30 жетекші елдің қатарына кіру. , басымдықтары және оған жету жолдары. Біздің барлық жұмысымыз уақтылы және тиімді орындалатынына сенімдімін. Алайда, біздің ойлауымыз орындалуы үшін бұл жеткіліксіз. Бұл саяси және экономикалық реформаларды толықтырып қана қоймай, олардың өзегіне айналады.
Өзін-өзі түзету адамға өз мінез-құлқын, кемшіліктерін, қателіктерін және басқа адамдарға деген қарым-қатынасын өзгертуге мүмкіндік береді. Өзін-өзі түзету адамның өзіне сын тұрғысынан қарауына байланысты болады.Адамзат тарихында ұлы адамдарға өмірлік бағдарламасын нақты орындауға көмектескен өзін-өзі түзету мысалдары өте көп кездеседі. Өзін-өзі түзету өзін-өзі жетілдірудің тиімді тәсілдерінің бірі. Л.Н.Толстой Өзін жетілдіруге деген ұмтылыстан басқа еш нәрсе адамның өз игілігі мен басқа адамдардың игілігіне септігін тигізе алмайды- деп бекер айтпаған.

Тәрбиенің демократиялық жүйесі баланың, басқа адамдар ықпалына бағынышты болмай, керісінше өзінің қабілеттері мен күштерін бағалап, өз дамуын өздігінше анықтауға үйрететін бірден-бір жүйе болып саналады. Тәрбиенің осындай нәтижесі тек қана педагог пен өсіп келе жатқан баланың тығыз ынтымақтастығы негізінде ғана мүмкін болады. Жеке тұлғаның дамуы мен қалыптасуы, оның өмірдегі орнын өзі анықтауы адамның өз-өзімен және оны қоршаған ортамен үйлесімділікте жүргізілуі кажет.

II МЕКТЕП, ОТБАСЫ, ЖҰРТШЫЛЫҚТЫҢ БАЛА ТӘРБИЕСІНДЕГІ ОРТАҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ
2.1 МЕКТЕП ПЕН ОТБАСЫНЫҢ БАЛА ТӘРБИЕСІНДЕГІ ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫ

Мектеп -қоғамдық білім беру күштерін ұйымдастыруда және интеграциялауда маңызды рөл атқарады, олар ішкі оқу процесінде маңызды рөл атқарады, сонымен қатар білім беру қызметін тұрғын үй құрылыстары мен кәсіпорындарға бағыттауға көмектеседі. Бұл тұрғыда мектеп балалармен тәрбие жұмысын ұйымдастыратын, жеке тұлғаның дамуы мен қалыптасуына түрлі факторлардың әсерін біріктіретін және үйлестіретін орталық болып табылады. Мектепте оқытудың маңызды түрінің (дүниетаным, жұмыс, мінез-құлық, эстетикалық дене тәрбиесі) мақсаттары мен міндеттері орындалады.
Мектеп әкімшілігі жүргізетін тәрбие жұмыстарының көптеген түрлері бар. Оларға мыналар жатады: ата-аналармен жұмыс: сынып жетекшілерімен және мұғалімдермен отбасылық жұмыс; салқын және сыныптан тыс тәрбие. Мектеп бақыланады, көмек алынады және тиісті адамдармен және ұйымдармен келісіледі. Мемлекеттік білім беру мекемелері білім беру жүйесінде, әсіресе жеке тұлғаның жоғары адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруда, адамгершілік сезімі мен эстетикалық талғамын дамытуда ерекше рөл атқарады.
Отбасылық тәрбие - бұл қоғамдық тәрбиенің бөлігі, бұл ата-аналардың мемлекет алдындағы міндеті. Үкімет үнемі отбасына қамқорлық жасайды. Медициналық көмектің түрлері: халықтың балалар мекемелеріне деген қажеттіліктерін толық қанағаттандыру, балалар еңбегі мен спорт лагерлерінің, жас натуралистердің станциялары, ғылыми, техникалық және өнер үйірмелерінің жұмысын кеңейту; ана мен баланы қорғауға, отбасыларға арналған санаторийлер мен демалыс үйлерінің жүйесін кеңейтуге ерекше назар аудару; аналар мәртебесін ескере отырып, әйелдердің экономикаға қатысуын үйлестіру. Отбасындағы негізгі мәселелердің бірі - баланың өмірін ұйымдастыру: тәртіп, баланың міндеттері, міндеттері
талаптар, оның үй жұмысына, оқу іс-шараларына, бос уақытқа қатысуы.
Рационалды ритм құру - сіздің балаңыздың өмірі мен іс-әрекетін ұйымдастырудағы маңызды сәттердің бірі. Күн тәртібі - өмір салты, ұтымдылық, жұмыс пен демалыстың ауысуы, талаптарды орындау, жақсы әдеттер қалыптастыру.
Күн баланы тәртіпті, мойынсұнғыш, ұқыпты болуға, денсаулығын нығайтуға және еңбек ету қабілетін жетілдіруге үйретеді. Дұрыс ұйымдастырылған ырғақ белгілі бір дағдыларды үйретеді, әдеттер танысады. Бұл әдетте болашақта баланың қажеттіліктерін қанағаттандырады.
Күн тәртібін жазу кезінде ата-аналар жасын, үй жағдайын, баланың денсаулығын, мұғалімдер мен сынып қызметкерлерінің кеңестерін, отбасы бірлігі мен мектеп ырғағын ескеруі керек. Отбасы күн тәртібінің негізгі құрамдас бөліктері - жұмыс, демалыс, ойындар, үй жұмысы, тамақ, жылқы және басқалар. дұрыс алмасу керек.
Отбасындағы бала тәрбиесіне оң әсер ететін басқа жағдайлар:
Этникалық құрам және отбасы құрылымы: толық емес отбасы, жалғызбасты бала, көпбалалы отбасы, жалғыз ұлттық отбасы, көп ұлтты отбасы.
:: өмір сүру жағдайлары: отбасы мүшелерінің білім деңгейі, жұмысқа орналасуы, кәсіби құрылымы, бюджеті, жалпы материалдық жағдайы, ауыл және қала отбасылары.
:: отбасының мәдени әлеуеті: күнделікті өмірдің жалпы мәдениеті, релаксация ырғағы, оның формасы, кітапхананы, теледидарды, музыкалық аспаптарды, спортты, дәстүрлі отбасылық мерекелерді пайдалана білу.
Отбасылық қатынастардың микроклиматы - бұл отбасындағы көзқарастардың бірлігі мен айырмашылығы, отбасы мүшелерінің олардың міндеттеріне қатынасы.
Қоғамдық көзқарас: еңбек және қоғамдық міндеттерге қатысу, халық ағарту мекемелері.
отбасылық тәрбие мүмкіндіктері: отбасылық тәрбие, әдістеме, ата-аналардың және басқа мүшелердің педагогикалық мәдени жағдайы. Отбасының осы ерекше белгілерінің тәрбиелік әсері өте күшті және оларды оқу процесінде ескеру қажет.
Отбасының өзіндік арнайы қызметтері бар. Бұл халықтың өсуі, адамзат ұрпағының жалғасы, экономикалық белсенділіктің қажеттілігі, отбасы мүшелерінің бір-бірімен және туыстарымен қарым-қатынас жасаудағы белсенділігі.
Барлық отбасылық тәрбие жұмыстары емес. Білім берудегі сәтсіздіктердің негізгі себептері мұғалімдегі педагогикалық көзқарастың болмауы, мұғалімнің көңіл-күйі мен материалдық және әлеуметтік жағдайы.
Отбасының тиімсіздігінің себептері:
:: өз отбасын басқара алмау, баланы бақылауды жоғалту, биді бақылауды жоғалту, өзінің қабілеттері мен қабілеттерін бақылауды жоғалту және ішкі қарсы тұру мен ұйқышылдық сезімін азайту;
:: Баланың ерікті түрде дайын болуы, өз еркі, бәрін кешіру. Балаға мойынсұнғыш және басшылық ете отырып, оған эгоизм үйретіледі;
:: Отбасында біркелкіліктің болмауы, балаларға зорлық-зомбылық және ересектердің наразылығы;
:: бала тәрбиесіне теріс әсер етеді, өйткені ата-аналар баланы қоғамнан шығаруға тырысады;
:: баланың іс-әрекетіне ата-ананың немқұрайдылығы мен жауапсыздығы және баланың кездейсоқ, күдікті адамдармен кездесуі.
Ата-аналық қадір - бұл қарт адамның баланың логикасы арқылы көре алатын қабілеті, күші мен қабілеті, берік логика мен күшке негізделген. Балада осы қасиеттерді дамыту қабілеті - бұл отбасы тәрбиесінің мақсаты, міндеті және жауапкершілігі.
Мектеп өзінің педагогикалық іс-әрекетінің мазмұнын жақсартуға тырысады және ата-аналар мен қоғамды қызықтырады. Мектеп пен отбасы ынтымақтастығының бірнеше формалары бар. Мектеп пен отбасы арасындағы жақындаудың негізгі формасы - балаларды тәрбиелеу. Оған күнделікті өмір, жұмыс, бос уақыт, студенттердің бос уақыты, мансаптық кеңес беру, тәрбие жұмысы және т.б. жатады, оларды одан әрі жетілдірудің нақты жолдары қарастырылып, талқыланады. Ата-аналар жиналысында ата-аналар комитеті және оның төрағасы сайланады.
Қарым-қатынас формаларының бірі - мұғалімдердің балалар үйіне баруы.
Мектеп пен отбасы ынтымақтастығының тағы бір түрі - бұл педагогикалық қорғау, яғни бала тәрбиесі. Бүгінгі күні психологиялық-педагогикалық білім беруді насихаттау ата-аналар мен қоғам үшін өте маңызды. Насихат жұмыстары педагогикалық және тәрбиелік міндеттерді шешуге ықпал етеді. Н.Қ. Крупская алдымен ата-аналар мұғалімдерді минимуммен жабдықтау керек деп мәлімдеді. Ата-аналардың тәрбие процесінде тұлғаның қалыптасуына әсері олардың жалпы және педагогикалық мәдениетіне байланысты. Осыған байланысты балаларды ата-аналары тәрбиелеу мектептің басты міндеттерінің бірі болып табылады. Мектептің ата-аналар комитеті балалар іс-шараларына, қамқоршылыққа, ата-аналық іс-шараларға, ата-аналар жиналыстарына, конференциялардағы талқылауларға және балалар мерекесіне дайындалуға қатысу үшін мұғалімдермен, ата-аналармен және ата-аналармен өзара әрекеттеседі.
Мектептің, отбасының, ұлт пен ұлыстың басты мақсаты - қазіргі балалар мен жастарды тәрбиелеу, оларды мамандық таңдауға және экономика саласындағы орта арнаулы және жоғары оқу орындарына кіруге дайындау. Мектептегі ең сенімді шетелдіктердің бірі - отбасы.
Мектеп - өзгеріп отыратын жағдайлар мен құбылыстарды ажырата білетін, жасампаз шығармашылық тұрғысынан әр құлшынысқа баға бере қарайтын, болашақ мамандық иелерін, қоғам мен заман талабына сай талаптарды көре біліп, іс жүзінде асықпайтын жеке тұлға әзірлейтін мемлекеттік мекеме. Олай болса мектеп өзіне бөлініп берілген шағын ауданда мемлекет атынан іс-әрекет жасай отырып, негізгі заңда (Конститутцияда) жазылған білім беру саласындағы қағидаларды, ата-аналармен, әрбір отбасымен бірлесе отырып іске асырады. Ынтымақтастықтың бірнеше түрі бар. Ата-аналарды педагогика-психологиялық білім негіздерімен қаруландырып отыру мектептің алдында тұрған басты міндеттерінің бірі. Ата-аналарға педагогикалық білім беру үшін ата-аналар конференциясы, әңгімелер, сұрақ-жауап, консультациялар өткізіледі.Ата-аналардың педагогикалық мәдениетін көтерудің жоғары түрі - халық университеті. Университет арқылы ата-ана психологиялық-педагогикалық білім алып, тәрбие мен оқыту теориясы және тәжірибе саласында білім жинақтайды. Бұл сабақтардың тиімділігін арттыру үшін конференциялар,семинарлар, тәжірибелік сабақтар, кеңестер, экскурсиялар пайдаланылады. Ата-аналар рефераттар жазып өткізеді. Университетте өтетін сабақтар бағдарламалар мен оқу жоспары, сабақ кестесі бойынша белгілі бір жүйемен жүргізіледі. Бүгінгі өзгерістерге байланысты бұлардың өзіндік ерекшеліктері қалыптасуда.Нарықтың экономикаға өтумен байланысты бұл салада ойланып істейтін шаралар көп. Егер қоғамға пайдалы адамдар тәрбиелеп шығару қажет деп тауып, педагогикалық білімнің маңызын көтеру қажет болса, мемлекет оны шешудің экономикалық кілтін табады.
Бала тәрбиесіне байланысты ұсынылатын әдебиеттер тізімі ата-аналарға әрбір сынып арқылы жүйеленіп берілуі тиіс.

2.2 БАЛА ТӘРБИЕСІНДЕГІ АТА - АНАНЫҢ РӨЛІ

Әрбір ата-ана баласының жақсы, кішіпейіл және сүйіспеншілікке толы адам болып өскенін қалайды. Ата-аналар өздерін жақсы азамат ету үшін балаларын отбасында тәрбиелеудің қыр-сырын білуі керек. Сыйластық, түсіністік және ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.