Жылқының коңдылығы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Тақырыбы: Сойыс малдарын тасымалдауға дайындау, тасымалдау көліктеріне қойылатын талаптар

Орындаған: Бегали Елжас
Тексерген: Ақкөзова А.С.
Тобы: Вм-407

Алматы - 2020
I Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
II Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..4
1 Сойыс малдарын шаруашылықтардан ет өндіріс орындарына тасмалдау ... ...4
2 Теміржолмен тасудың малға әсерін тигізуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
3 Малдың қоңдылығын анықтау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
3.1 Жылқының коңдылығы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...6
3.2 Шошқаның қоңдылығы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
3.3 Ірі қара мен сиырдың қоңдылығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
3.4 Бұзаудың қоңдылығы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
3.5 Қой, ешкі қоңдылығы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
3.6. Түйе қондылығы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
III Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9
IV Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10

Кіріспе
Көліктің барлық түрлерімен жануар, өнім жəне жануартекті шикізаттарды тасымалдау кезіндегі басты мəселе - аурулардың таралуының алдын алу жұмыстарын жүргізу, тасымалдау барысында ветеринарлық-санитарлық талаптарды міндетті түрде орындау жатады. Барлық аталған міндеттер ҚР аумағына шетелден жұқпалы аурулардың қоздырғыштарының өтуінен сақтайды, бұл жұмысты шекарадағы ветеринарлық бекеттің ветеринарлық инспекторлары жүзеге асырады. Бұл жағдайда ҚР көліктегі ветеринарлық қызметтің транзит жəне республика ішінде ішкі тасымалдау мен ветеринарлық-санитарлық қадағалау жұмыстарын дұрыс ұйымдастыру маңызды болып табылады.
Ветеринарлық-санитарлық қадағалау негізіне ветеринарлық санитария ғылымын оқу барысында алынған білім жатады, себебі зертханалық жəне өндірістік зерттеулер тəжірибесінің негізі патогенді немесе шартты патогенді микроорганизмдер жануар ауруларын тудыратын жəне өнімдермен жануартекті шикізаттардың жарамсыздығына əкелетін компоненттерді жақсы білу шарт.
Ет өндірісінде етке арнайы бағылған мал пайдаланылады. Сонымен қатар басқа өнім үшін бағылған малды да ет өндірісіне қолданады. Етке арнайы өсірілген етті тұқымды малдан алынған еттің сапасы жоғары болады. Мал сою орындарына түсетін малды сойыс малы деп атайды. Бізде сойыс малына ipi қара, жылқы, түйе, шошқа, eшкi, бұғы, коян және үй құстарының бәрін жатқызады. Сойғаннан кейінгі жүретін биохимиялық өзгерістердің ерекшеліктеріне байланысты туғанына 14 күн толмаған төлдерді сойыс малына жатқызбайды. Малды союға дайындау (өcipy, бордақылау) ұжым, кеңшарлардың арнайы фермаларында, бордақылаукешендерінде, кооператив мекемелерінде, құс фабрикаларында, т.б. орындарда жүргізіледі.
Қазіргі кездегі фермерлік, жеке шаруашылықтардың өркендеуіне байланысты келешекте ет өндірісін қамтамасыз етуде олардың улес салмағы да жоғары болманџпы. Соңғы жылдары мал басының біршама кeмуiнe қарамастан, Қазақстанда ет және де басқа мал өнімдерін өндірудің мүмкіншілігі зор.
Мал өнімдерін арттыруға мал азығының және әр түрлі аурулар үлкен зиян келтіруде. Мал өлімін азайту мал көбейтуде үлкен табыс көзі болатындығын төмендегі мысалдан көруге болады. Қазақстанда 1990 жылы 1966 мың ipi қара, 39 мың жылқы, 28866 мың қой-ешкі өлім-жітімге ұшыраса, 1991 жылы бұл көрсеткіштер тиісінше 207,41, 31266 мың бас болды.

3

Негізгі бөлім
1. Сойыс малдарын шаруашылықтардан ет өндіріс орындарына тасмалдау аса күрделі де жауапты шаруа. Тасмалдау кезінде мал қондырылған төмендетпеу, тасымалдау әсерінен болатын аурулардың алдын алу, малдың жарақаттанбауын қадағалау,тасмалдауға жұқпалы ауруы бар малды жібермеу малдәрігерінің, шаруашылық қызыметкерлерінің басты міндеті. Малды, құсты ет комбинаттарына ауру-сырқаусыз, шаршатпай жеткізу көптеген жағдайларға байланысты. Оған малдың жалпы жағдайы, малды тасмалдауға алдын-ала дайындау, тасмалдау көлігінің түрі, сапасы, малды көліккетиеу және түсіру,тасу жылдамдығы, жол жағдайы, мал дәрігерлік- санитарлық ережелерді сақтау ж.б жатады. Сойыс малдарын ет өндіру орындарына темір жолмен, автокөлікпен, кейде су жолымен жеткізеді. Республикада тасымалдаудың ең дамыған түрі автокөлікті пайдалану. Сойыс малын тасымалдау мал дәрігерінің бақылауымен жүргізіледі.
Малды автокөлікпен тасымалдау бұл өте тиімді экономикалық жағында арзандау тәсіл болып табылады, әсіресе жол қашықтығы 300 шақырым болатын шамаларда. Малды тасу үшін көбіне жүкті автокөліктерді қолданады. Оған салмағы 60-105 кг шошқаның 23-32 бас, салмағы 106-200кг 14-22 бас ірі қара мал және жылқыдан 4-5 бас сияды. Бұдан басқа, әдейі шығарылған мал таситын авкөлік бар, олар ірі қара малдың 10-15 басын жайғастыруға есептелген.
Шанағында әдейі жасалған табиғаттық сорғыш желдеткіші, 2 есік, сатылған мал жүргізгішпен жарық шамы және қи жинағыш, биіктігі 1м көлденең бөлгіш бар.
Малды тасуға химиялық заттарды, улы және өте жаман иісті заттарда тасыған машиналарды қолдануға болмайды.шанаққа малдың 1 түрін, 1 жынысты және бірдей жастағыларың артады. Мұндай жағдай болмайтын болса, онда малдарды бірімен-бірін көлденең тақтаймен бөледі. Бір шанақта сиыр мен өгізді, ересек мал мен жас малдарды артуға да болады. Жылқының да ірі қара мал сияқты таситы, дегенмен жылқының тағасын алып тастау керек. Малды теміржолмен тасымалдау малды тасу үшін жасалған вагондардың ішінде су беретін ауа, үлкен- ірі малдарды байлайтын шынжыр т.б. саймандар болады малды түсіріп - артатын вагондар бір ярусты (ірі қара мал және жерге, оларды күннің жылқы) 2 немесе 3 ярусты (ұсақ мал жарығында, артуға 2 сағат құстар) болады. Вагондарға малды артар қалғанда әкелінеді. Малдарды алдында, ондап тазалайдыы және ыстық (60 - қоршауға жайғастырып 700) сумен жуады алдырадығ 2 сағаттан кейін мал дәрігері қарайды ауру, ауруға бейімеген және арық станцияға әкелінген малдарды темір жол вагонды рұқса қарайды. Ол малға берілген құжаттармен болмаса, онда малдар артуға танысады, мал дәрігерлік куәлікте жалпы жіберілмейді. Көрсетілген мал
4
басын әкелінген малдың санымен санын салыстырады. Мал басы қабыса және ауру мал болмаса, өлген мал болмаса, барлық малды түсіретін орынға жібереді.
Малды екі білікті вагонға мынадай есеп бойынша артады: ірі- қара мал ересек 8-12, жас мал 12-14, тірілей салмағы 120кг бұзаулар 18-20, қой мен ешкі 40-50 бас. Салмағы 30-60 кг шошқа 30-40, 60-80 кг 25-30, 80-100кг -
22-25, 100-150 кг, 14-24, 150 кг жоғары 10-14 бас. Жылқылар саны 8 ден аспауы керек. Төрт білікті вагонға артылғанда, жоғары көрсетілген сандар екі есе көбейеді.
Ірі қараны вагонға екі тәсілмен жайғастырады: ұзыннан және көлденеңінен. Ұзындығынан жайғастырғанда-малды екі қатарға қойып, бастарын екі есік арасындаға апаншаға қараады. Апанша жүретін жол болып есептеледі. Көлденеңнен жайғастырғанда малдың басы ұзын қабырғаға қарап тұрады. Қай тәсілмен жайғастырылса да, малдар біртіндеп жатып дем алуын ескерген жөн. Ұзындығынан жайғастыру- малдың шайқалысын азайтып, олардың жараланбауын қамтамасыз етеді және де азықтандыру, суару, қарау жұмыстарын жеңілдетеді. Малдар жаңа жағдайға тез үйреніп жерсінеді, азықты жақсы жеп олардың қондылығын төмендеуіне әсерін тигізеді. Алайда, бұлау жайғастырғанда екі мал кем сияды. Бір вагонға әртүрлі малды артуға болмайды, сонымен қатар, бір вагонға бір қатарға бұқа мен сиырды, қошқармен аналық қойды қоюға рұқсат берілмейді. Егерде оларды бір вагонда тасу жағдайы болып қалса онда бірінен бірін тақтаймен арасын бөледі.
2. Теміржолмен тасудың малға әсерін тигізуі.
Тым тынышсызданады және стресс жағдайы пайда болады. Вагонның ішіндегі ауада әртүрлі зиянды газдардың мөлшерден тыс жоғарлап кетуі норма бойынша көмірқышқыл газы ауада 0,25 - 0,30 % яғни 2-3мл л , аммиак 0,02мгл,көмертегі 0,01мгл аспауы керек. Температурасы мен ылғалдығы орташа болғаны жөн. Кейбір жағдайларда малды суықта тасығанда, қалтырау ауруы пайда болуы мүмкін, қоздырғышы флиьтрующий вирус.
Ішек - қарын ауруы, іш кебу, тышқақ , өңештен азық өтпей қалу тағы басқалары болуы мүмкін.
3. Малдың қоңдылығын анықтау. Малдың тірілей салмағы мен қоңдылығы -- сойыс малының сапасының негізгі көрсеткіштерінің бірі. Малдың күйін оның етінің жетілуіне және тері астына жиылған май мөлшеріне қарап анықтайды. Ол үшін малдың сыртқы пішініне, арқасының тегістілігіне, ішіне, сан, жауырын еттерінің толықтығына назар аударады және тepi астындағы май жиналған жерлерін ұстап көреді. Астына май жиналған жердегі тepici оңай қозғалады. Tepi астына май алдымен құйымшақ, соңғы қабырғаларына жиналады, сонан соң алдыңғы жағына тарайды. Аса ceміз малда май жауырын және алдыңғы қабырғалар шамасында қалыптасады. Жас малда май тері астына қарағанда еттің арасына, ал кәpi малда ішкі
5
ағзаларда және тері астына көбірек жиналады.
3.1 Жылқының коңдылығы
Жылқының коңдылығын етінің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.