Кәсіпорынның активтерін басқару

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

А. Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті

Экономика және қаржы кафедрасы

Курстық жұмыс

Тақырыбы: « Кәсіпорынның активтерін басқару»

Пән Қаржылық менеджмент

Мамандық 5В050900- Қаржы

Орындаған:

Курстық жұмысты қорғау

өткізілді ___ 2020_ж.

бағасы

Костанай, 2020

Мазмұны

Кіріспе . . .

Кіріспе . . .: 1

3: Кәсіпорының активтерін басқарудың теориялық аспектілері . . .

Кіріспе . . .:

3: 1. 1

Кәсіпорын активтерінің мәні, құрамы мен құрылымы . . .

Кіріспе . . .: 2

3: «Шолақсай-1»ЖСШ. нің активтер құрамын және қызметін талдау . . .

Кіріспе . . .:

3: 2. 1

«Шолақсай-1» ЖСШ. нің экономикалық қызметін талдау . . .

Кіріспе . . .:

3: 2. 2

Кәсіпорын активтерінің құрамы мен құрылымын талдау . . .

Кіріспе . . .: 3

3: Активтерді басқару тәсілдері және олардың шешу жолдары . . .

Кіріспе . . .:

3: 3. 1

Кәсіпорын активтерінің қалыптасуы мен пайдалану мәселелері.

Кіріспе . . .: Қорытынды . . .

3: 15

Кіріспе . . .: Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . .

3: 16

Кіріспе

Қазақстан экономикас ЬІ үшін компаниян ЬІ ң белсенді қал ЬІ птасу ЬІ өте маң ЬІ зд ЬІ рөл атқарад ЬІ . Мемлекет экономикас ЬІ н ЬІ ң қозғауш ЬІ күші бол ЬІ п экономикан ЬІ ң көптеген салалар ЬІ н қал ЬІ птаст ЬІ руға жәрдемдесетін ұй ЬІ м бол ЬІ п саналад ЬІ . Үкіметтік ауқ ЬІ мдағ ЬІ маң ЬІ зд ЬІ жобалард ЬІ жүзеге ас ЬІ ру компаниялард ЬІ ң қ ЬІ зметіне байлан ЬІ ст ЬІ . Қазақстанн ЬІ ң қазіргі қарж ЬІ л ЬІ қ жағдай ЬІ компанияға қи ЬІ н тұж ЬІ р ЬІ мдама болуға мәжбүр етеді, бірақ бұл өз алд ЬІ нда басқарудағ ЬІ жаңа жайттард ЬІ талап етеді. Қазақстанда нар ЬІ қт ЬІ қ экономика айтарл ЬІ қтай қүшті жинақтайд ЬІ . Он ЬІ мен бірге бәсекелестік шаруаш ЬІ л ЬІ қ процесті реттеудің баст ЬІ жүйесі бәсекелестік күшке ие.

Қазіргі таңда компаниян ЬІ ң өмір сүруінқамтамас ЬІ з ету үшін басқару қ ЬІ зметкерлеріне бірінші кезекте, ең алд ЬІ мен өз кәсіпор ЬІ нн ЬІ ң және қарс ЬІ лас басқа да кәсіпор ЬІ ндард ЬІ ң қарж ЬІ л ЬІ қ жағдай ЬІ н тол ЬІ қтау білуі қажет. Қарж ЬІ л ЬІ қ жағдай-кәсіпор ЬІ нн ЬІ ң экономикал ЬІ қ қ ЬІ зметінің маң ЬІ зд ЬІ сипаттамас ЬІ , ол бәсекеге қабілеттілікті, іскерлік ЬІ нт ЬІ мақтаст ЬІ қтағ ЬІ әлеуетті айқ ЬІ ндайд ЬІ , кәсіпор ЬІ нн ЬІ ң өзінің және он ЬІ ң серіктестерінің қарж ЬІ л ЬІ қ және өндірістік қат ЬІ настағ ЬІ экономикал ЬІ қ мүдделері қандай дәрежеде кепілдік бергенін бағалайд ЬІ .

Активтерді басқару екі негізгі мақсатт ЬІ көздейді: олар пасив құр ЬІ л ЬІ м ЬІ н ан ЬІ қтау және құй ЬІ лған қаражатт ЬІ ң қайтар ЬІ м ЬІ н бақ ЬІ лау. Сол себепті ос ЬІ ндай басқару активтерді басқару бөлімінің шеңберінде тұй ЬІ қталмайд ЬІ , ал керісінше кәсіпор ЬІ нн ЬІ ң барл ЬІ қ бөлімшелері мен қ ЬІ зметінің бағ ЬІ ттар ЬІ на тарат ЬІ лад ЬІ .

Мен таңдаған тақ ЬІ р ЬІ п маң ЬІ зд ЬІ бол ЬІ п саналад ЬІ , өйткені кез келген ұй ЬІ м өз жұм ЬІ с ЬІ н жүзеге ас ЬІ ру бар ЬІ с ЬІ нда міндетті түрде активтерді пайдаланад ЬІ және олард ЬІ дұр ЬІ с қолдану, сондай-ақ өнімділікті артт ЬІ ру мақсат ЬІ нда олард ЬІ басқару өте маң ЬІ зд ЬІ .

Жалп ЬІ активтер кез келген кәсіпор ЬІ н қ ЬІ зметінің негізін құрайд ЬІ . Олар кезеңнің ең қ ЬІ сқа арал ЬІ ғ ЬІ на бір фигурадан басқас ЬІ на тез ау ЬІ са алад ЬІ . Қазіргі активтердің негізгі қасиеттеріне байлан ЬІ ст ЬІ оларға: тауарл ЬІ қ материалд ЬІ қ құнд ЬІ л ЬІ қтар, ақша ресурстар ЬІ , қ ЬІ сқа мерзімді қарж ЬІ инвестициялар ЬІ , дебиторл ЬІ қ берешек жатад ЬІ .

Компаниян ЬІ ң тұрақт ЬІ жұм ЬІ с істеуі мақсат ЬІ нда негізгі құралдармен оңтайл ЬІ түрде айнал ЬІ м қаражат ЬІ қажет. Айнал ЬІ мдағ ЬІ өндірістік қорларға пайдалан ЬІ лат ЬІ н ресурстар айнал ЬІ м қорлар ЬІ на да субсидияланған ақша қаражат ЬІ тиесілі.

Курст ЬІ қ жұм ЬІ с «Шолақсай-1» ЖШС ал ЬІ нған мәліметтер бой ЬІ нша жаз ЬІ лған. Курст ЬІ қ жұм ЬІ ст ЬІ ң баст ЬІ міндеті-компаниядағ ЬІ активтерді басқару мәселелерін ашу. Курст ЬІ қ жұм ЬІ с үш бөлімнен тұрад ЬІ , сондай-ақ келесі негізгі міндеттерді қамтид ЬІ :

- Ағ ЬІ мдағ ЬІ активтердің теориял ЬІ қ негіздері: ақша қаражат ЬІ н ЬІ ң, тауарл ЬІ қ - материалд ЬІ қ құнд ЬІ л ЬІ қтард ЬІ ң, дебиторл ЬІ қ берешектің мәні;

- "Шолақсай-1" ЖШС-н ЬІ ң ағ ЬІ мдағ ЬІ активтерге басш ЬІ л ЬІ қ ету; компаниян ЬІ ң техникал ЬІ қ-экономикал ЬІ қ сипаттамалар ЬІ н зерттеу;

1Кәсіпорының активтерін басқарудың теориялық аспектілері

1. 1 Кәсіпорын активтерінің мәні, құрамы мен құрылымы

Компаниян ЬІ ң қарж ЬІ л ЬІ қ жағдай ЬІ , сондай-ақ он ЬІ ң тұрақт ЬІ л ЬІ ғ ЬІ белгілі бір дәрежеде компаниян ЬІ ң негізгі капитал ЬІ қандай активтерге сал ЬІ нған ЬІ на, олар қандай таб ЬІ с әкелетініне байлан ЬІ ст ЬІ . Компания активтерінің орналасқан жері турал ЬІ мәліметтер баланс активінде болад ЬІ . Активтер әр кәсіпор ЬІ нн ЬІ ң жұм ЬІ с негізін құрайд ЬІ . Актив-бұл алд ЬІ ңғ ЬІ оқиғалард ЬІ ң нәтижесінде кәсіпор ЬІ нмен бақ ЬІ ланат ЬІ н, сондай-ақ алдағ ЬІ кәсіпор ЬІ нға қарж ЬІ л ЬІ қ пайда беретін құжат.

1997 ж ЬІ лға дейін Бухгалтерлік баланс екі элементтен тұрат ЬІ н кесте түрінде жасалд ЬІ : актив және пассив. Актив қар ЬІ з өкілеттігінің бағас ЬІ сияқт ЬІ , сондай-ақ өткен кезең үшін кәсіпор ЬІ нда бақ ЬІ ланат ЬІ н және бөлетін баланст ЬІ ң мүмкіндіктерін көрсетеді. Пассивтер заемдарға сәйкес компаниян ЬІ ң міндеттемелері бол ЬІ п саналад ЬІ , олард ЬІ өтеу мүліктің немесе түскен таб ЬІ ст ЬІ ң құн ЬІ н төмендетуге әкеп соғад ЬІ .

Бухгалтерлік стандартт ЬІ іске қосқаннан бастап Бухгалтерлік тепе-теңдік жаңаша ан ЬІ қталад ЬІ және он ЬІ ң ос ЬІ екі үлесі сондай-ақ элементтер жаңас ЬІ мен сипатталад ЬІ . Олард ЬІ ң түсіндірмесі нар ЬІ қт ЬІ қ экономикас ЬІ қал ЬІ птасқан елдердің бухгалтерлік есеп және аудит салас ЬІ ндағ ЬІ жетекші сарапш ЬІ лард ЬІ ң жұм ЬІ с ЬІ на сүйенеді. Ос ЬІ абстрактілі жай ЬІ л ЬІ ммен өзара байлан ЬІ ста ағ ЬІ лш ЬІ н тілінен ор ЬІ с тіліне аудар ЬІ лған оқул ЬІ қтард ЬІ жасауш ЬІ лард ЬІ ң пікірі бол ЬІ п таб ЬІ лад ЬІ . Жоғар ЬІ оқу ор ЬІ ндар ЬІ нда, бизнес-мектептерде экономикал ЬІ қ маманд ЬІ қтард ЬІ алат ЬІ н студенттер үшін "бухгалтерлік талдау" ағ ЬІ лш ЬІ н құруш ЬІ с ЬІ н ЬІ ң кітаб ЬІ нда экономикал ЬІ қ лицейлер келесі белгілеулер берілген: "Баланс-бұл компаниян ЬІ ң белгілі бір күнге қарж ЬІ л ЬІ қ жағдай ЬІ н ЬІ ң кестесі. Активтер деп біз кәсіпор ЬІ н нені иеленеді сондай-ақ ол нені алуға тиіс, сон ЬІ көрсететін (немесе кәсіпор ЬІ нн ЬІ ң иелігіндегі және алуға келетін мүлік) ; пассивтер- бұл берешек немесе меншікті кәсіпор ЬІ нн ЬІ ң берешегі. Активтер жи ЬІ нт ЬІ ғ ЬІ әрдай ЬІ м пассивтердің сомас ЬІ на тең болу ЬІ тиіс. Ағ ЬІ лш ЬІ н ғал ЬІ мдар ЬІ ш ЬІ ғарған "бухгалтерлік іске кіріспе" оқу құрал ЬІ нда м ЬІ налар жаз ЬІ лған: Баланс-бұл белгілі бір күнге кәсіпор ЬІ нға тиесілі барл ЬІ қ активтерді, сондай-ақ он ЬІ ң бор ЬІ штар ЬІ н ан ЬІ қтайт ЬІ н пассивтердің тізбесі. Бизнестің қарж ЬІ л ЬІ қ жай-күйінің ос ЬІ көрінісі (ресми жұм ЬІ с) белгіленген кезеңде. Активтің кез келген жариялан ЬІ м ЬІ , сондай-ақ пассивтің валютал ЬІ қ көрінісі болад ЬІ , және активтердің жи ЬІ нт ЬІ ғ ЬІ әрдай ЬІ м пассивтердің сомас ЬІ на тең болу ЬІ тиіс.

«Активтер-компаниян ЬІ ң меншігі бол ЬІ п таб ЬІ лат ЬІ н немесе ол пайдаланат ЬІ н құнд ЬІ зат. Пассивтер-бұл басқа біреуге қат ЬІ ст ЬІ нәрсе. "Пассив" термині тазарт ЬІ лған бухгалтерлік ұғ ЬІ м бол ЬІ п саналад ЬІ , сондай-ақ компаниян ЬІ ң бор ЬІ ш ЬІ н білдіреді. Негізгі Капитал-пассивтердің арнай ЬІ түрі. Негізгі Капитал-бастапқ ЬІ негізгі капиталд ЬІ қоса алғанда, бизнестегі иесінің бір бөлігі, сондай-ақ қ ЬІ зметте қалд ЬІ р ЬІ лған пайда».

Активтің баптар ЬІ н келесі көрсеткіштер бой ЬІ нша шартт ЬІ түрде біріктіруге болад ЬІ :

1. өтімділік бой ЬІ нша: ұзақ мерзімді, сондай-ақ ағ ЬІ мдағ ЬІ активтер.

2. қолдан ЬІ лу ЬІ бой ЬІ нша: ішкі айнал ЬІ стағ ЬІ активтер, сондай-ақ с ЬІ ртқ ЬІ айнал ЬІ стағ ЬІ активтер (дебиторл ЬІ қ бор ЬІ ш, қарж ЬІ л ЬІ қ сал ЬІ мдар, банк шоттар ЬІ ндағ ЬІ ақша) .

3. инфляциял ЬІ қ әрекеттерге ұш ЬІ рау ЬІ на байлан ЬІ ст ЬІ м ЬІ налар ерекшеленеді: монетарл ЬІ қ емес активтер.

4. дай ЬІ ндау бар ЬІ с ЬІ ндағ ЬІ қарама-қарс ЬІ негізгі капитал (резервтер, тол ЬІ қ емес дай ЬІ ндау, болашақ кезеңдердің ш ЬІ ғ ЬІ стар ЬІ ) сондай-ақ айнал ЬІ м бар ЬІ с ЬІ ндағ ЬІ негізгі капитал (дай ЬІ н өнім, ақша қаражат ЬІ , қарж ЬІ инвестициялар ЬІ , тауарлар. т. б. ) .

Қазіргі активтердің негізгі қасиеттеріне байлан ЬІ ст ЬІ оларға тиесілі:

Өндіріс мерзіміне байланЬІстЬІемес тауарлЬІқ-материалдЬІқ құндЬІлЬІқтар.
Ақшалай қаражат
ҚЬІсқа мерзімді қаржЬІлЬІқ инвестициялар
ДебиторлЬІқ берешек.

Жаңа бухгалтерлік балансқа сәйкес ағ ЬІ мдағ ЬІ ұзақ мерзімді активтердің құр ЬІ л ЬІ м ЬІ 1-кестеде келтірілген. Ос ЬІ кезеңде көптеген компаниялар ос ЬІ н ЬІ сан бой ЬІ нша қарж ЬІ л ЬІ қ есептілікті ұс ЬІ над ЬІ .

Кесте-1 Ағ ЬІ мд ЬІ қ және ұзақ мерзімді активтердің құрам ЬІ

І Ұзақ мерзімді активтер

ІІ Қ ЬІ сқа мерзімді активтер

І Ұзақ мерзімді активтер: Материалд ЬІ қ емес активтер

ІІ ҚЬІсқа мерзімді активтер: Қ ЬІ сқа мерзімді активтердің жи ЬІ н ЬІ

І Ұзақ мерзімді активтер: Ұзақ мерзімді дебиторл ЬІ қ берешек

ІІ ҚЬІсқа мерзімді активтер: Ақша қаражат ЬІ

І Ұзақ мерзімді активтер: Кейінге қалд ЬІ р ЬІ лған сал ЬІ қ активтері

ІІ ҚЬІсқа мерзімді активтер: Қ ЬІ сқа мерзімді дебиторл ЬІ қ берешек

І Ұзақ мерзімді активтер: Инвестициял ЬІ қ ж ЬІ лж ЬІ майт ЬІ н мүлік

ІІ ҚЬІсқа мерзімді активтер: Қорлар

І Ұзақ мерзімді активтер: Баст ЬІ ресурстар

ІІ ҚЬІсқа мерзімді активтер: Ағ ЬІ мдағ ЬІ сал ЬІ қ активтері

І Ұзақ мерзімді активтер: Биологиял ЬІ қ активтер

ІІ ҚЬІсқа мерзімді активтер: Басқа қ ЬІ сқа мерзімді активтер

І Ұзақ мерзімді активтер: Барлау, сондай-ақ бағалау активтері

ІІ ҚЬІсқа мерзімді активтер: Қ ЬІ сқа мерзімді экономикал ЬІ қ капитал сал ЬІ мдар ЬІ

І Ұзақ мерзімді активтер: Басқа ұзақ мерзімді активтер

ІІ ҚЬІсқа мерзімді активтер:

Компаниян ЬІ ң тұрақт ЬІ жұм ЬІ с істеуі мақсат ЬІ нда негізгі құралдармен ұт ЬІ мд ЬІ түрде айнал ЬІ м қаражат ЬІ қажет. Қазіргі активтер айнал ЬІ мд ЬІ қ өндірістік қорларға да айнал ЬІ м қорлар ЬІ на аванст ЬІ қ ақша қаражат ЬІ тиесілі.

Пайдалан ЬІ лат ЬІ н өндірістік құралдар Өндірістік ақшан ЬІ ң құрамдас бөлігі бол ЬІ п саналад ЬІ . Олар негізгі қорларға қарағанда әрбір өндірістік циклде дай ЬІ ндау процесіне жұмсалад ЬІ , бірақ олард ЬІ ң бағас ЬІ тұтастай және бір мезгілде дай ЬІ н өнімнің құн ЬІ на жатад ЬІ . Пайдалан ЬІ лат ЬІ н резервтер өндіріс процесінде физикал ЬІ қ және химиял ЬІ қ қасиеттерін де өзінің заттай конфигурацияс ЬІ н жоғалтад ЬІ .

Компаниян ЬІ ң өндірістік құралдар ЬІ үш бөліктен тұрад ЬІ :

1. аяқталмаған өндіріс;

2. өзінің дай ЬІ ндалған жарт ЬІ лай фабрикаттар ЬІ ;

3. Болашақ кезеңдердің ш ЬІ ғ ЬІ стар ЬІ .

Қазіргі активтер 2 бөлімнен тұрад ЬІ :

- Индустрия салас ЬІ ндағ ЬІ ағ ЬІ мдағ ЬІ активтер;

- Айнал ЬІ м салас ЬІ ндағ ЬІ ағ ЬІ мдағ ЬІ активтер (сурет. 1) .

Сурет 1 -Ағ ЬІ мдағ ЬІ активтердің құрам ЬІ мен құр ЬІ л ЬІ м ЬІ

Қазақстан Республикас ЬІ н ЬІ ң банк ұй ЬІ мдар ЬІ нда ақша қаражат ЬІ н сақтау мақсат ЬІ нда, сондай-ақ заңд ЬІ тұлғалар арас ЬІ ндағ ЬІ есеп ай ЬІ р ЬІ сулард ЬІ ашад ЬІ . Банктік шоттар-бұл банк пен сат ЬІ п алуш ЬІ лар арас ЬІ ндағ ЬІ келісім-шартт ЬІ ң қат ЬІ нас ЬІ н көрсететін әдіс. Банк шоттар ЬІ теңгемен де, шетел валютас ЬІ мен де жүргізіледі, сондай-ақ ағ ЬІ мдағ ЬІ , түпкілікті және корреспонденттік бол ЬІ п бөлінеді.

Ағ ЬІ мдағ ЬІ активтер-бұл компаниялард ЬІ ң, ұй ЬІ мдард ЬІ ң, мекемелердің өндірістік қорлар ЬІ н ЬІ ң бір өндірістік айнал ЬІ мда тол ЬІ қ тұт ЬІ н ЬІ лат ЬІ н үлесі, сондай-ақ өз құн ЬІ н дай ЬІ ндалат ЬІ н өнімге тол ЬІ ғ ЬІ мен аударат ЬІ н. Сон ЬІ мен қатар, принцип, өзінің табиғи пішінін сақтамайд ЬІ , сондай-ақ аяқталған соң ақшалай түрде қайтар ЬІ лад ЬІ .

2 «Шолақсай-1» ЖСШ. нің активтер құрамын және қызметін талдау

2. 1 «Шолақсай-1» ЖСШ. нің экономикалық қызметін талдау

Жүйенің динамикас ЬІ н және баланс активтерінің құрам ЬІ н талдау ұй ЬІ мн ЬІ ң барл ЬІ қ мүлкін және он ЬІ ң кейбір түрлерін сал ЬІ ст ЬІ рмал ЬІ және абсолюттік көтеру немесе азайту мөлшерін белгілеуге көмектеседі. Өйткені ұй ЬІ м мүлкі құн ЬІ н ЬІ ң қал ЬІ птаст ЬІ ру себептерін талдау кезінде компаниян ЬІ ң жағдай ЬІ н ескеру қажет, он ЬІ ң үлкен дәрежесі баланст ЬІ қ есептің номиналд ЬІ көрсеткіштерінің нақт ЬІ көрсеткіштерден айтарл ЬІ қтай ау ЬІ тқу ЬІ на әкеп соғу ЬІ мүмкін. Экономикан ЬІ ң тоқ ЬІ рау ЬІ н есепке алу мақсат ЬІ нда мемлекет практикас ЬІ нда тек негізгі ақшан ЬІ ң баланст ЬІ қ бағас ЬІ ғана ескерілген .

ЖШС мемлекеттік тіркелген сәтінен бастап заңд ЬІ тұлға бол ЬІ п саналад ЬІ және кредиттік мекемелерде тәуелсіз баланс ЬІ , есеп ай ЬІ р ЬІ су шот ЬІ бар және сотта өз ат ЬІ нан жауап бере алат ЬІ н кәсіпор ЬІ н. «Шолаксай-1» ЖШС-і бұл жеке экономикал ЬІ қ субъект бол ЬІ п және екінші деңгейлі банктерде жеке есеп шоттар ЬІ бар кәсіпор ЬІ н бол ЬІ п таб ЬІ лад ЬІ . «Шолаксай-1» кәсіпорн ЬІ 2001 ж ЬІ л ЬІ Қостанай обл ЬІ с ЬІ , Нау ЬІ рз ЬІ м аудан ЬІ , Шолаксай ау ЬІ л ЬІ нда құр ЬІ лд ЬІ және де Қазақстан Республикас ЬІ н ЬІ ң әділет министрлігімен 2001 ж ЬІ лд ЬІ ң 20 сәуір ай ЬІ нда тіркелінді.

Жұм ЬІ ст ЬІ ң баст ЬІ мақсат ЬІ :

ҚР-нЬІң өндірісін қалЬІптастЬІру және дамЬІту;
ҚР-нЬІң өндірістік механизмдерді және өндірістік элементтерін дүниежүзілік дағдЬІлармен арттЬІру;
қамтамасЬІз ету;

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.