Тілдің қатынас қызметі

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 43 бет
Таңдаулыға:

Өмірзақ Сұлтанғазин атындағы

Қостанай мемлекеттік педагогикалық университеті

Филология департаменті

Қазақ тілі мен әдебиеті кафедрасы

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Қатысым әдісінің әдіснамалық негіздері

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . . 3

1. Қазақ тіліндегі қатысым әдісі . . . 5

1. 1. Қазақ тілін оқытудағы қатысым теориясының негізі . . . 5

1. 2 Тілдік дағдыларды қалыптастыруда қатысым әдісін тиімділігі . . . 10

2 Тілді оқытуда қатысым әдісін қолдануды маңызы . . . 19

2. 1 Қазақ тілін оқытудағы қатысымдық бағыт және оның тиімді қолдану . . . 19

2. 2 Қазақ тілін қатысым әдісі арқылы меңгерілетін құзіреттіліктер және оны оқытудың тиімді жолдары . . . 25

2. 3 Қазақ тілін оқушыларға жеделдете оқытуда қолданылатын интерактивті технологиялардың бірі - қатысымдық ойындар . . . 37

Қорытынды . . . 41

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 43

КІРІСПЕ

Тіл - кез келген ұлттың тарихы, ой-санасы, өмірі. Әр халықтың ана тілі тарих беттерінен өшпес үшін, сол тіл өз топырағында дамып, өркендеп қарым- қатынас құралы ретінде жұмсалуы заңдылық. Қазіргі нарық заманында өмір көшінен кейін қалмас үшін бүкіл ғұмыр бойы оқу, үйрену уақыт талабына айналды. Сондықтан, студенттерге үздіксіз білім беру, оларды оқыту, әсіресе мемлекеттік тілді үйрету маңызды болып табылады. Өйткені, болашақта мемлекеттің саясатын, оның ішінде мемелекеттік тіл саясатын жүргізетіндер, тілдік орта құрап, оны ары қарай жетілдіретіндер де - түптеп келгенде осы жас буын - жастар.

Қазақ тілін ұлты басқа шәкірттерге үйрету - күрделі іс. Сондықтан, оның кешегісін, бүгінгісін, ертеңгісін саралап - қазақ тілін оқытып қана қоймай, студенттердің шығармашылық қабілеттерін дамыту деген өзекті тақырыпты алып, мәселенің шешілу жолы - қазіргі кезде қазақ тілін оқыту әдістемесінде тілді қатысымдық бағытта үйрету, яғни, қазақ тілінің әлеуметтік ролін, аясын кеңейтуді осы бағытта жүзеге асыру қажеттігі маңызды болып есептеледі. Қатысым әдісінің ерекшеліктері мен тілді меңгертудегі мәні мен алатын орнын ажыратып, айқындау - қазіргі көкейтесті мәселенің бірі. Тілді үйретуге қатысты әдісті сөз еткенде арнайы қарастырылуға тиісті мәселенің бірі осы - қатысым әдіс.

Дипломдық жұмыстың өзектілігі: Бүгінгі білім беру саласында тілдерді оқытуда түрлі әдіс тәсілдерді тиімді пайдалануға баса назар аударылуда. Сондай-ақ оқушы тілін дамытуда қатысым әдісінің маңызы зор.

Тілдік дағдыларды қалыптастыруда қатысым әдісін қолдану арқылы жұмыстану, оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын оята алады.

Бұл әдіс оқушы тілінің сөздік қорының келешекте дұрыс дамуына, ойын еркін жеткізуіне, нақты, сауатты жазуында маңызды рөл атқаратыны белгілі. Бұл тақырыптың өзектілігін көрсетеді.

Дипломдық жұмыстың мақсаты мен міндеттері: Дипломдық жұмыстың мақсаты: қазақ тіліндегі қатысым әдісінің тиімділігін, негізін қарастыру. Қазақ тілін оқытудағы қатысым теориясының негізін анықтау.

Дипломдық жұмыстың міндеті:

-Қатысымдық бағыттың тиімді жолдарын анықтау;

-Қатысым әдісі арқылы меңгерілетін құзыреттіліктерді табу;

-Қазақ тілін оқушыларға жеделдете оқытуда қолданылатын интерактивті технологиялардың бірі-қатысымдық ойындарды қарастыру, дәлелдер келтіру.

Дипломдық жұмысының нысаны ретінде қатысым әдісі туралы ғылыми еңбектер, мақалалар, Ф. Оразбаева, Чингизова еңбектері пайдаланылды.

Дипломдық жұмыстың ғылымилығы. Қатысым әдісінің құрылымы сараланып, шолу жасалды. Қазақ тілі сабағында қатысым әдісінің қолданылу ерекшелігі анықталып, тілді оқытудағы қатысым әдісінің маңызы айқындалды. Қатысым әдісінің тілді үйретудегі тиімді жолдарын анықталды. Қатысым әдісін қолдана отырып, сабақты тиімді ұйымдастырудың ұтымды әдістерді қарастырылды.

Дипломдық жұмыстың теориялық және практикалық маңызы. Қазақ тілін оқытуда қатысым әдісін қолдану туралы жарық көрген ғылыми-теориялық зерттеулерді негізге ала отырып, қатысым әдісіне шолу жасалынды, сабақ барысында қатысым әдісін тиімді қолданудың түрлері айқындалып, жаттығу жұмыстары құрастырылды. Жұмысты қазақ тілі сабақтарында, тіл біліміне байланысты арнайы курстарда қолдануға болады. Сонымен қатар мектеп мұғалімдері мен студенттер пайдалана алады.

Дипломдық жұмыстың әдістері мен дереккөздері. Жұмысты жазу барысында салыстыру, талдау, сараптау, жинақтау, баяндау, эксперимент жүргізу, қорыту әдістері қолданылды. Жұмысты жазу барысында тақырыпқа сәйкес ғылыми-теориялық әдебиеттер, авторефераттар, мақалалар осы жұмыстың дереккөзіне айналды.

Дипломдық жұмыстың құрылымы. Дипломдық жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 Қазақ тіліндегі қатысым әдісі

1. 1 Қазақ тілін оқытудағы қатысым теориясының негізі

Қазақ тілін оқыту әдістемесін зерттеуші педагогтардың, әдіскерлердің, психологтардың, ғылыми -педагогикалық зерттеу орталықтарының жұмыстары тілді оқыту әдістемесімен өте тығыз байланысты. Тілді оқытудың әдістемесінің түрлері көптеп кездеседі. Қазақ тілін практикалық жағынан үйретудің байырғыдан қалыптасқан әдістері -талдау, жинақтау, салыстыру, өзгерту, баяндау, әңгімелесу, жаттығу, индукция, дедукция, бақылау, бекіту, т. б. Солардың бірі оқушы мен оқытушының тілдік қатынас арқылы тікелей тығыз байланыста оқыту әдістемесі. Бұл дегеніміз қатысым теориясымен етене жақын. Сондықтан бүгінгі күнде жас ұрпаққа білім беру саласында қаншама әдіс-тәсілдердің ішінде қатысым әдісі арқылы оқытудың ойып алатын орны ерекше болып келеді [1, 3] . Себебі, тілдік қатысым арқылы балалар бір-біріне өз ойларын толық әрі анық та көркем етіп жеткізуге үйренеді. Сөйлемдерді бірыңғай қайталай бермей, жинақты түрде өзара байланысқан сөз тіркестерінің негізінде құралады. Сөздік қоры молайып, тілі дамиды, дүниетанымы кеңиді, жеке тұлға болып қалыптастыруына мүмкіндігінше толық жағдай жасайды. Алған білімдерін өмірде, тілдік қатысым аясында қолдана білуге жаттығады. Бұлардың бәрі қатысым әдісі арқылы интерактивті және деңгейліу дамыта оқытумен бірге жүзеге асырылады. Бұл әдіс тілдік қатынас пен педагогиканың қосылған жігінде де жүзеге аса алады. Сол себептен тілдік қатынастың лингвистика мен педагогика салаларындағы ерекшеліктеріне тоқтала кетейік.

Қазіргі заманда тілдік қатынас мәселелернің теориялық тұрғыдан гүлденуі тілдік коммуникацияның жеке ғылым болып қалыптасуына өз ықпалдастығын тигізді. «Коммуникация» терминінің қолданысын әмбебаптық сан салалы қырымен түсіндіріп өтуге де болады. Себебі «қатынас» біршама элементтерден құрылған компонент болғандықтан, коммуникация қоғамдық-гуманитарлық, жаратылыстану ғылымдары тәріздес дербес пәндердің объектісі болып келеді. Қатысым теориясы қоғамдық-гуманитарлық ғылымдардың (психология, лингвистика, мәдениеттану, этнография) коммуникативтік аспектілері мен оларға сай өзгешеліктерді қарастыра өтеді. Қатысым теориясын лингвистика мен педагогика аясында да қарастыруға болады. Ғалымдар лингвистикалық қатысым теориясы жайында «Объектом лингвистической теории коммуникации выступают различные виды коммуникации. Субъектом выступает человек говорящий» деп пікір айтады[2, 13] . Қатысым -адамдардың қарым-қатынас жасауындағы ең басты кілт болып саналады. Қатысым қызметі мәліметті хабарлау мен тасымалдаудың тәсілдерін анықтап, байланыс мүмкіндіктерін мүмкіндігінше жүзеге асырады. Лингвистика ғылымында қатысым теориясы коммуникацияның бірнеше түрлері бар. Солардың бірі -тілсіз қарым-қатынас. Адамдардың тілден басқа қарым-қатынасының түрі «тілсіз қатынас» деп аталынады. Әр қилы белгілерге, қимылдарға, т. б. мұндай сипаттағы қатынастар арқылы адамдар бірін-бірі түсінісе алады. Бұндай сипаттағы қатынас түрін «тілсіз қатынас» деп айтамыз. Қатынастың кезекті бір түрі -тілдік қатынас түрі. Тілдік қатынас дегеніміз -ойлау мен сөйлеудің қатысы арқылы тілдік тұлғалардың таңбалық жүйесі мен дыбысталу қасиеті нәтижесінде ғана пайдаға асатын, қатысымдық тұлғалардың семантикалық бірлігі мен байланысу заңдылықтары арқылы берілетін, адамдардың өзара түсінуін қамтамасыз ететін, тек адамзатқа ғана тән күрделі әлеуметтік-қоғамдық процесс [3, 50] . Тілдік қатынас ең кемінде екі адамның қатысы арқылы ғана жүзеге асырылады. Оны тілдік қатынасты зерттеуші ғалымдардың баршасы атап өтеді. Бірақ бір ескертетін мәселе: тілдік қарым-қатынас, пікірлесу екі адамның арасындағы ғана емес, екі топтың арасында немесе бір адам мен ұжымның, яғни топтың арасында болады. Бұл тілдік қатынастың жеке хабаршы және қабылдаушымен ғана бөгеліп қалмай, хабаршы мен қабылдаушының сан алуан болып кездесетіндігін көрсете біледі [3, 50-51] .

Тіл- адам ойын білдіретін қарым-қатынастың құралы. Қатысым аясындағы тілдің рөлі лингвистикалық коммуникация теориясының объектісі болып табылса, ал субъектісі- сөйлеуші адам, ол сөйлеу арқылы қарым-қатынас орнатады. Қатысым барысындағы тілдің басымдылығын Ф. Ш. Оразбаева: «Қарым-қатынас -тілдің өмір сүруінің, тілдік болмыстың басты өлшемі. Қарым-қатынас сөйлеу, сөйлесім арқылы жүзеге асады. Сөйлеудің ең маңызды құралы -тіл, сөйлесімді жүзеге асыратын да -тіл» деп көрсетеді[1, 259] . Және оның мағынасын төмендегіндей етіп ашып береді. Ғалым тілдік коммуникация жайлы мәселені қарастырмастан бұрын «коммуникация» немесе «коммуникативтік» терминдерін қандай мағынаны білдіретінін, қалай қолданылатындығы жайында айтады. Қазақ тіл біліміне байланысты шыққан еңбектерді саралай келе «коммуникатив» деген терминді тілшілер қоғамдық-әлеуметтік қызметіне байланысты қолданғанымен, оның мән-мағынасына түсініктеме беріп, зерттеу жүргізе қойған жоқ деген пікірге келеді [2, 36] . Адамдардың арасындағы тілдік қарым-қатынас деген ұғымды білдіру аясында бұл сөздің мағынасы біршама ұлғаяды. Сонымен қатар «коммуникация», «коммуникативтік» термині соңғы жылдары лингвистика саласында ғана емес, одан басқа да барлық ғылым салаларында молынан қолданылып келеді. Бұл сөздің тілге, сөйлеуге байланысты алғашқы «қарым-қатынас» тіл арқылы түсінісу, пікірлесу дегенге саятын болса, кейінгі кезеңдерде бұл ұғым одан әлдеқайда ашыла түсті. Мысалы, тілдік коммуникация тіл арқылы сөйлесу, ұғынысу дегенді білдірсе, қоғамдық коммуникация қоғамдық байланыс, қоғамдық қарым-қатынас дегенді білдіреді, ал саяси коммуникация саяси өмірдегі байланыс, саясатқа тікелей қатысты қарым-қатынас дегенді білдіреді. «Коммуникативтік» терминіне қатысты зерттеу еңбектердің қай-қайсында да оның қарым-қатынастың құралы, сөйлеуге байланысты қасиеті айтылады. Мұның өзі сөздің, ең алдымен, тілдік қарым-қатынасқа, екіншіден, адамдардың өзара ұғынысуына, бірін-бірі түсінуге негізделетінін дәлдейді. Коммуникация көмегімен адамдар бір-біріне ойын айтып, белгілі бір нәрсені хабарлап қана қоймайды, сонымен қатар олар өзара түсініседі, пікір алмасады, бірінің ойын екіншісі ұғынысады. Екі адамның бірінің жанын бірі ұғуы бір топтың түсінісуіне, ал топтың пікір алмасуы қоғамның дамуына жол бастайды. Осындай жүйеден бастап, адамзат тілінің әрі қоғамдық, әрі әлеуметтік функциясы байқалады, «коммуникативтік» терминінің әлеуметтік сипаты осыдан келіп шығады [2, 38] . «Коммуникативтік» терминінің тілдің қызметіне қатысты білдіретін мағынасы І. Кеңесбаев пен Т. Жанұзақовтың «Лингвистика терминдерінің орысша-қазақша сөздігінде» толығымен айтылған. «Коммуникативная функция предложения -сөйлемнің коммуникативтік функциясы» (лат. сom-munication -қатынас, байланыс, сөйлемнің байланыстық қызметі) . Коммуникативная функция языка -тілдің коммуникативтік функциясы. Тілдің қатынас қызметі. Тіл -адамдардың бір-бірімен сөйлесіп, пікірлесетін қатынас құралы [4, 81] . Терминнің тілге қатысты мағыналық өзгешелігі лингвистикалық энциклопедиялық сөздікте одан әрі қарай айқындала түседі: «Коммуникация (лат. Communication ot communico -делаю общим, связываю, общаюсь) -общение, обмен мыслыми, сведениями, иедями и т. д. специфическая форма взаимодействия людей в процессе их позновательно-трудовой деятельности»[5] . Сол сияқты Р. А. Абузяров пен З. И. Туеваның орыс тілін оқытудағы арналған еңбектерінің жүйесінде берілген лингвистикалық және методологиялық терминдердің қысқаша сөздігінде «Коммуникация -сообщение, общение. Коммуникативный принцип заключается в обучении русской речи как средство общения в наиболее типичных коммуникативных ситуациях. Коммуникативные ситуации -ситуации общения» деген анықтамалар жазылған [6, 8] . Адамзат коммуникацияның хайуанаттар коммуникациясынан басты өзгешелігі -оның тіл арқылы жүзеге асатындығында. Коммуникациялық қызметте тіл танымдық-белгілік мәнге ие болып, адамды әлеуметтік тұлға дәрежесіне көтерудің айқынды тірегіне айналды [7, 155] . Сөйлеу актісі тілдің негізгі факторы болып білінеді. Тілдік бірліктердің осы өзгешеліктерін сөйлеу актісі аясында қарастырып оның қатысымдық мәнін ашып көрсетеді. Қатысым теориясы қоғамдық құбылыстарды, заттарды, қоршаған табиғатты тілдік бірліктер арқылы коммуникативтік тұрғыдан тұжырымдайды, қатысымдық мазмұн мен форманың ғылыми өзгерістерін береді. Сол себепті де сөйлеу актісіндегі тілдік бірліктердің қатысымдық бірліктерге ауысу құбылысы ақпараттың мазмұн мен форманы жинақтауынан, яғни кодталуынан байқалады. Кодталу -баяншы санасындағы жеткізілуге міндетті мәліметтердің тілдік бірліктер (лексикалық, семантикалық, қатысымдық) мен формасына (сөзжасамдық, грамматикалық) жүйеленіп берілуі. Тілдік қатынас сөйлеу актісі бойынша жүзеге асады. Шетел және орыс тіл білімінде сөйлеу актісінің теориялық негізі мол жүйеде зерттелуде. Бұл мәселенің күн тәртібіне қойылуы Дж. Остин, Дж. Серль, П. Грайс, Л. Медведева, А. Вежбицкая, В. В. Богданов, Г. О. Почепцов, Ю. Д. Апресян және т . б. ғалымдардың аттарымен байланыстырылады. Олар бұл қиын құбылысыты жүйелеуге, жіктеуге тырысып, әр қилы коммуникативтік модельдің түрлерін ұсынды. Қатысым әдісінің басты мақсаты -тіл үйренушілерімен тығыз тілдік қатынаста болу. Ол қатынас тілді оқытушы мен тілді үйренушілер арасындағы диалогте байқалады. Ал диалог оқу, айту, тыңдау, жазу процестері арқылы жүзеге асырылады. Қазақ тілі әдістемесі ғылымында қатысым әдісінің іргетасын қалаған Ф. Оразбаева қатысымдық әдістің өзіне тән ерекщеліктері бар екендігін көрсете келе, қатысымдық әдістің ең басты айырмашылығы ретінде оның екі үлкен ғылымның басын қосып отыруын және қатысымдық әдістеме ұғымының пайда болуын анықтайды. «Оның бірі -лингвистикада, екіншісі -әдістеме ілімі. Әдістеме ілімінде әдістің қаншалықты маңызды рөл атқаратынына ешкім күмән келтіре алмайды. Тілдік қатынас жайлы мәселе соңғы жылдары тіл білімінде жеке ғылым ретінде бөлініп шығып, арнайы категория тұрғысынан зерттеле бастады. Тіптен осының аясында қатысымдық лингвистика, қатысымдық әдістеме деген ұғымдар пайда болды» [3, 147] . Сондай ақ ғалым Ф. Оразбаева қатысымдық әдістің ерекше алты түрлі бөліктерін көрсетті. Олар:

1. Қатысымдық әдіс кем дегенде екі адам мен топтың, бір топ пен екінші топтың арасындағы тығыз қарым-қатынастың немесе белсенді іс-әрекеттің жүзеге асуы нәтижесінде болады.

2. Қатысымдық әдіс оқушы мен оқытушының әрқайсысының өзіне тән міндеттері бөлек болып, ал олардың алдарына қойған мақсаттарының ортақ болуын талап етеді.

3. Қатысымдық әдіс үйренуші мен үйретушінің бір-бірімен пікір алмасуын, тіл арқылы сөйлесуін қамтамасыз ете келіп, адам мен адамның, бір ұлт пен екінші ұлттың өзара түсінісуіне жол ашады.

4. Қатысымдық әдіс оқыту жүйесіндегі бірнеше тиімді тәсілдерді және амалдарды біріктіреді. Солардың ішінен бәріне ортақ қасиетке ие болатын біреуі басты өзек, жетекші кілт болады.

5. Қатысымдық әдістің басты белгілернің бірі -тілді үйретуді күнделікті өмірде жүзеге асыру, сабақты практикалық жағынан жан-жақты қамтамасыз ету. Мұндай оқу сырттай немесе жеке-дара күйде іске аспайды, адамдырдың іс жүзіндегі өзара іс-әрекеті үстінде, ауызба-ауыз сөйлесуі, тілдесуі арқылы болады.

6. Қатысымдық әдіс арқылы белгілі бір тіл туралы білім бермейді. Қарым-қатынас құралы тілдің өзін қалай қолдану керек, сол жөнінде оқытылады, яғни, сол тілде сйөлеу үйретіледі» [3, 147-148] . Және оған мынадай анықтама бере кетеді: «Қатысым әдісі дегеніміз -оқушы мен оқытушының тікелей қарым-қатынасы арқылы жүзеге асатын; белгілі бір тілде сөйлеу мәнерін қалыптастыратын; тілдік қатынас пен әдістемелік категорияларына тән нақты белгілер мен қағидалардың жүйесінен құралатын; тіл үйретудің оңтайлы жолдарын байланыстыра кетіп, тілді қарым-қатынастың құралы ретінде іс -жүзіне асыратын әдістің түрі» [3, 148] .

Оқушылар мен мұғалім ара-қатынасындағы осындай еркіндік пен өзара теңдік бір-бірімен тығыз астарласып кеткен танымдық, қатысымдық байланысты жүзеге асырып, оның әлеуметтік қыры мен ішкі мазмұн-мағынасын бірге игеру. Әлемдік білім кеңістігіне ене отырып, бәсекеге қабілетті тұлға дайындау үшін адамның құзырлылық қабілетіне сүйену арқылы нәтижеге бағдарланған білім беру жүйесін ұсыну басты мақсат болып отырғаны барлығына белгілі.

1. 2 Тілдік дағдыларды қалыптастыруда қатысым әдісін тиімділігі

Тіл үйренудің тиімділігін арттыруда оқылым, жазылым, тыңдалым, айтылым, тілдесім әрекеттерін қатар ұйымдастырудың маңызы зор.

Белгілі әдіскер Ф. Оразбаева қазақ тілін қатысымдық тұрғыдан оқытудың:

тұтастық (оқу, жазу, ауызша сөйлеу, тыңдау, қайталау, жауап беру) ;
сөйлесімге қатысты басты ережелерді меңгеру;
грамматикалық заңдылықтарды есте сақтауға, жазуга үйрену;
сөйлесімнің түрлерін меңгеру;
ынталандыру;
сөйлесуге қатысты ішкі күшті пайдалану;

орта мен жағдайды ескеру принциптерін ұсынады.

Қатысымдық әдiстiң өзiндiк белгiлерi мыналар:

қатысымдық әдiс кем дегенде екi адамның немесе бiр адам мен топтың, бiр топ пен екiншi топтың арасындағы тығыз қарым-қатынастың немесе белсендi iс-әрекеттiң жүзеге асуы нәтижесiнде болады.
қатысымдық әдiс оқушы мен мұғалімнің әрқайсысының өзiне тән мiндеттерi бөлек болып, ал олардың алдарына қойған мақсаттарының ортақ болуын талап етедi.
қатысымдық әдiс үйренушi мен үйретушiнiң бiр-бiрiмен пiкiр алма суын, тiл арқылы сөйлесуiн қамтамасыз ете келiп, адам мен адамның, бiр ұлт пен екiншi ұлттың өзара түсiнiсуiне жол ашады.
қатысымдық әдiс оқыту жүйесiндегi бiрнеше тиiмдi тәсiлдердi және амалдарды бiрiктiредi. Солардың iшiнен бәрiне ортақ қасиетке ие болатын бiреуi басты өзек, жетекшi кiлт болады.

Қатысымдық әдiстiң басты белгiсiнiң бiрi - тiлдi үйретудi күнделiктi өмiрде жүзеге асыру, сабақты практикалық жағынан жан-жақты қамтамасыз ету. Мұнда адамдардың iс жүзiндегi өзара iс-әрекетi үстiнде, ауызба-ауыз сөйлесуi, тiлдесуi арқылы болады.

Сонау ХХ ғасырдың басында Жүсіпбек Аймауытов: «Сабақ беру -үйреншікті жай ғана шеберлік емес, ол - жаңадан жаңаны табатын өнер»- деген екен. Сондықтан қазіргі таңдағы педагогика жаңалықтарын, қазіргі қолданып жүрген пән ерекшелігіне қарай қолдана білу- оқыту үрдісінде мақсатқа жетудің бірден - бір жолы. Өз тәжірибемде, оқыту барысында алдыма қойған мақсатым - баланы субъект ретінде оқу ісіне өзінше қызықтыратын, оған қабілетін арттыратын жағдай туғызу. Оның басты ерекшелігі - оқу үрдісін жаңаша ұйымдастыру, оқушылардың оқудағы іс-әрекеті арқылы ойлау, сөйлеу дағдыларын жетілдіру, өз бетінше білім алу процесінде бірлесе әрекет ету.

Қазақ тілін оқыту барысында қазақ тілінің қыр-сырын, табиғатын таныта отырып, ертең өмірден өз орынын таба алатын, өзіне сенімді, нағыз ұлтжанды, парасатты ұрпақ тәрбиелеу үшін педагогиканың озық үлгілерін жаңашылдықпен пайдаланып, тәжірибені байыта түсу- бүгінгі таңның басты мәселесі. Бірлескен іс-әрекетке негізделген оқытуды тиімді пайдаланған жағдайда келесі нәтижеге қол жеткізуге болады:

- оқушының оқуға деген қызығушылығының артуы;

- іскерлік дағдысының дамуы;

- өзіне деген сенімділігінің қалыптасуы;

- өздігінен оқып негізгі түйінді ойды анықтап алуы;

- мақсатқа өз бетімен ұмтылуы;

- ойлау белсенділігінің артуы;

- шығармашылық дағдысының қалыптасуы;

- өзіндік пікір айтуы.

Бүгінгі таңда білім беру мазмұнын жаңарту өте маңызды өзгерістердің сатысында тұр. Жаңартылған оқу бағдарламасы бойынша оқылым, жазылым, айтылым, тыңдалым дағдыларын дамыту оқушылардың алған білімдері мен үйренген дағдыларын кез келген орта жағдайында қарым-қатынас үдерісінде тиімді қолдануға мүмкіндік береді.

Қазіргі заман талабы - жан-жақты дамыған, функционалды сауатты тұлға тәрбиелеу. Ол үшін оқыту әдістеріне өзгерістер енгізіліп жатыр. Алдымен, тілді үйреніп, сол тілде ойлап, сол тілде сөйлейтін азамат даярлау- басты мақсат. Тілді оқыту оңай іс емес екені айқын. Оқушы сүйсіне отырып, құлшыныспен оқуы үшін тиімді, қызықты, жаңашыл әдіс-тәсілдерді қолдану қажет.

- мұғалімдер оқушыларға қалай оқу керектігіне бағыт-бағдар беріп, өздігінен білім алудың жолын көрсетеді;

- оқушының өзінің біліміне өзі жауапты екенін көрсетіп, өзін-өзі бағалай алуға, сыни тұрғыдан ойланатын әлеуметтенген жеке тұлға болып қалыптасуына жетелейді;

- оқушылар мұғалімнің қолдауымен емін-еркін қарым-қатынасқа түсіп, алған білімдерін өмірде қолдануға бейімделеді;

- оқушының өз-өзіңе деген сенімділігі оянып, өзіндік көзқарасын білдіре алатын дамыған тұлға қалыптасады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.