Сапаны басқару концепциясы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 69 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

МАЗМҰНЫ:

АНЫҚТАМАЛАР, БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН

ҚЫСҚАРТУЛАР

2: 3

МАЗМҰНЫ:

МАЗМҰНЫ: КІРІСПЕ

2: 5

МАЗМҰНЫ:

МАЗМҰНЫ: САПА МЕНЕДЖМЕНТІ ЖҮЙЕСІ ДАМУЫНЫҢ ЖӘНЕ ҚАЛЫПТАСУЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

2: 9

: 1. 1

МАЗМҰНЫ: Сапа менеджменті жүйесінің мәні мен қызметі

2: 9

: 1. 2

МАЗМҰНЫ: Сапа менеджменті жүйесінің шетелдік тәжірибесі

2: 23

МАЗМҰНЫ:

МАЗМҰНЫ: ҚАЗАҚСТАНДА САПА МЕНЕДЖМЕНТІ ЖҮЙЕСІ ТӘЖІРИБЕСІН ТАЛДАУ

2: 32

: 2. 1

МАЗМҰНЫ: Қазақстан кәсіпорындарындағы сапа менеджменті жүйесінің экономикалық тиімділігін анықтау

2: 32

: 2. 2

МАЗМҰНЫ: «Ақсайнан» нан-тоқаш комбинатындағы сапа менеджменті жүйесінде адам ресурстарын басқару

2: 47

МАЗМҰНЫ:

МАЗМҰНЫ: ӨНДІРІСТІК КӘСІПОРЫНДА САПА МЕНЕДЖМЕНТІ ЖҮЙЕСІНІҢ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУ

2: 57

: 3. 1

МАЗМҰНЫ: Өндірістік кәсіпорында сапа менеджменті жүйесін жетілдіру

2: 57

: 3. 2

МАЗМҰНЫ: «Ақсайнан» нан-тоқаш комбинатында сапа менеджменті жүйесін жетілдіру жөнінде ұсыныс әзірлеу

2: 59

МАЗМҰНЫ:

МАЗМҰНЫ: ҚОРЫТЫНДЫ

2: 62

МАЗМҰНЫ: ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

2: 66

МАЗМҰНЫ: ҚОСЫМШАЛАР

2: 70

АНЫҚТАМАЛАР, БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

Анықтамалар

Өнертабыс - мәселенің жаңа, елеулі жаңалыққа ие, техникалық шешімі.

Бақылаудың ақпараттық жүйесі - өзара белгілі алгоритм бойынша әрекеттесуші бұйым, оның техникалық жағдайын бақылау құралы және адам-оператор.

Өнім сапасы - өнімнің мақсатына сәйкес белгілі қажеттіліктерді қанағаттандыруға жарамдылығын шарттайтын қасиеттерінің жиынтығы.

Математикалық статистика - тәжірибе нәтижелерін өңдеудің жалпы тәсілдері жөніндегі ғылым.

Мотив - қоғамдық қайта өндіру жүйесіндегі мүдделерді жүзеге асыру мен қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатында адамды белсенді еңбек әрекетіне ынталандыратын ішкі итермелеу күші.

Мотивация - адамды әрекет етуге итермелейтін, әрекеттің ішкі және сыртқы нысандарын белгілейтін, сол әрекеттерге нақты мақсаттарға жетуге бағдарланған бағыттылық беретін ішкі және сыртқы итермелеу күштерінің жиынтығы.

Өнім беріктілігі - өзінің негізгі сипаттамаларын белгілі бір шектерде сақтай отыра, белгіленген қызмет түрлерін орындау қабілетінде қамтылған техникалық нысана қасиеттерінің кешені.

Техникалық бақылау нысанасы - бақылауға жататын өнім, оның жасалу, қолдану, тасымалдану, сақтану, техникалық жөндеу қызметі үрдістері, сәйкес құжаттамасы.

Жаңалық - табиғат пен қоғамды ғылыми тану үрдісіндегі жаңа жетістік.

Жобалау - берілген жағдайда әлі жасалмаған нысананы жасау үшін қажет сипаттаманы құрастыру үрдісі.

Рационализаторлық ұсыныс - ұсыныс жасалған кәсіпорын үшін жаңа, әрі тиімді техникалық шешім.

Сертификаттау - өнімнің қойылған талаптарға сәйкестігін растау жөніндегі қызмет.

Статистикалық бақылау - нысананың тәжірибе мәліметтері бойынша белгіленген техникалық талаптарға сәйкестігін тексеру.

Сапа жүйесі - өнімнің техникалық деңгейі мен сапасын арттыруға бағытталған техникалық, ұйымдастырушылық, экономикалық және құқықтық шаралардың кешені.

Бақылау жүйесі - нормативті құжаттамамен белгіленген ережелер бойынша өзара әрекеттесетін белгілі нысаналар мен орындаушылардың, бақылау құралдарының жиынтығы.

Кездейсоқ оқиға - болуы да, болмауы да мүмкін, әрі пайда болудың нақты, мүмкіндігіне ие оқиға.

Кездейсоқ өлшем - кей кездерде өзінің қандай да бір мәнін қабылдайтын өлшем.

Техникалық бақылау - нысананың белгіленген техникалық талаптарға сәйкестігін тексеру.

Тауарлық белгі - графикалық бейне, ерекше атау, сан, әріп немесе сөздердің ерекше тіркесі түрінде орындалған өндірістік меншік нысанасы.

Белгілеулер мен қысқартулар

СБАҚ - Сапаны бақылау жөніндегі американдық қоғам

ТББ - Техникалық бақылау бюросы

ЖІӨ - Жалпы ішкі өнім

ДДСҰ - Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы

ДСҰ - Дүниежүзілік сауда ұйымы

СК - Сапа кепілі

СМД - Сапаның мүмкін деңгейі

СЕҰ - Сапа жөніндегі еуропалық ұйым

СБЕҚ - Сапаны басқарудың еуропалық қоғамы

СХҰ - Стандарттау жөніндегі халықаралық ұйым

СБ - Сапа бақылауы

ФБА - Фирманың бәсекелік артықшылықтары

ТРМК - Техникалық реттеу мен метрология жөніндегі комитет

ХҒТК - Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция

ХЖ - Халықаралық жүйе

ҒТҚ - Ғылыми-техникалық құжаттама

БҰҰ - Біріккен Ұлттар Ұйымы

НӨҚ - Негізгі өндірістік қорлар

ТББ - Техникалық бақылау бөлімі

PDCA (Plan-Do-Check-Act) - жоспарла, жаса, тексер, ықпал ет

ҚР -Қазақстан Республикасы

СБЖ - Сапаны бақылау жүйесі

СБСӘ - Сапаны бақылаудың статистикалық әдісі

ҮОЖ - Үздіксіз оқу жүйесі

ХСС - Халықаралық сапа стандарты

ТМД - Тәуелсіз мемлекеттер достастығы

БҚЖ - Бәсекеге қабілеттілікті қамтамасыз ету жүйелері

АҚШ - Америка Құрама Штаттары

ТQМ - Сапаны жалпылай басқару (total quality management)

ҚЕХС - Қаржылық есептің халықаралық стандарты

ТШ - Техникалық шарттар

КД - Карта деңгейі

ЖОО - Жоғары оқу орны

СМЖ - Сапа менеджменті жүйесі

SQC- Сапаны статистикалық бақылау

БҒЗСИ - Бүкілресейлік ғылыми-зерртеулік сертификация институты

КІРІСПЕ

Жұмыстың жалпы сипаттамасы. Сапа менеджменті жүйесінің теориялық негіздері, тиімді әдістерін анықтауға және зерттеуге, Қазақстанда сапа менеджменті жүйесін қолдану тәжірибесін талдау және өндірістік кәсіпорындарда сапа менеджменті жүйесінің тиімділігін арттыру мәселелері қаралады.

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Қазақстан Республикасының Президенті Қазақстан халқына арнаған жолдауында 2003-2015 жылдарға арналған индустриалды - инновациялық стратегиясында шикізаттық емес бағыттағы кәсіпорындардың тиімділігін арттыруға аса назар аударылады. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 06. 02. 04ж. N28-р және 27. 06. 06ж. N175-р «Ұлттық стандарттарды халықаралық стандарттармен үйлестіру жөніндегі» Қаулысында, және сонымен қатар қайта қабылданған 06. 06. 08ж. N172-р Қаулысында қазақстандық кәсіпорындарды халықаралық стандарттарға жедел көшіру бойынша жұмыстар жоспарына сәйкес іс-шаралар жүргізілуде. Елдің тұрақты экономикалық өсуі отандық өнеркәсіптік кәсіпорындардың экономикалық, технологиялық және техникалық бәсекеге қабілеттілігінің жоғарлауынсыз жүзеге аспайды. Өнімнің сапасын тиімді басқару жұмыстарын іске асыратын және өндіріске кеткен шығындарды қатаң бақылап отыратын кәсіпорындарда бәсекеге қабілеттілік болады.

Қазірдің өзінде көп нәрсеге қол жеткізіп, біз тағы да бір стратегиялық міндетті - Қазақстанды әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына шығару міндетін қойдық. Бұл стратегияның негізіне ұлттық тауарлар мен қызметтердің бәсекеге қабілеттілігін арттыру есебінен Қазақстанның халықаралық рыноктарға шығу үшін өңірлік және жаһандық экономиканың артықшылықтарын пайдалану алынған.

Ұсынылып отырған бағыт Қазақстанды 2030 жылға дейін дамыту қағидаларына негізделеді, оларды бүгінгі күннің нақтылығын ескере отырып тереңдетеді. Яғни, ҚР Президенті айтқандай: «Біз бәсекеге қабілетті экономиканың үлгісін таңдай отырып, бәсекелестікке қарысы мол салаларды дамытуға кірістік, сол арқылы қазақстандық ұлттық инновация, кластерлік жүйесінің дамуына жол аштық», алдағы уақытта ғылыми - техникалық дәуірлердің көшіне ілесу, тіпті, оның алдыңғы сапында болу осы жүйенің пәрменін талап ететіні де даусыз екендігін аңғартады. Мұны әлемдік ауқымда дамыған елдердің бай тәжірибелері айқын көрсетеді. Қандай да мемлекеттің экономикалық реформалар кезеңінде жүзеге асырылатын әлеуметтік-экономикалық саясаты өнім, тауар мен қызметтердің сапасы мен бәсекеге қабілеттілігі аясындағы мәселелерді шешумен ажырамас байланыста болатындығы мәлім. Нарық қатынастары дамуының бүгінгі сатысында өнім мен қызмет сапасы қандай да елдің ұлттық экономикасы дамуының негізгі мәселелерінің қатарында қарастырылатыны да баршаға мәлім. Батыс Еуропа, АҚШ, Жапония және басқа да елдердің көпжылдық даму тәжірибесін негізге ала отырып, еліміздің сапаның дүниежүзілік траекториясына шығуы мен ұлттық өнімнің бәсекелестікке қабілеттілігін арттыруы жаппай сипатқа ие болып, барлық менеджерлер, инженерлер, экономистер тобының мұң-мұқтажына, Қазақстанның іскери шеңберлерінің, ғалымдары мен мемлекеттік қызметкерлерінің ұлттық идеясына айналуы тиіс. Шығарылатын өнімнің сапасын арттыру бірқатар факторларға байланысты болады, олардың қатарында экономикалық дереккөздерде негізінен мотивациялық және мамандарды басқарумен шартталған деп беріліп жүрген ұйымның техникалық мүмкіндіктерін пайдалануды, материалдық және психологиялық факторларды да атауға болады. Басқаша айтқанда, сапа техникалық, экономикалық, әлеуметтік-психологиялық сипаттағы көптеп саналатын әрқилы факторларға байланысты болады.

Сапаны жалпы басқарудың теориясы мен тәжірибесінің өзі, зерттеу жұмысы авторының пікірі бойынша, бұл үрдіске, ең алдымен, кәсіпорында сапа менеджменті жүйесін енгізу кешенінің ықпалымен шартталады. Дегенмен, өз мақсаттарына жеткізіп, әрі қарай әрекет етуге мүмкіндік беретін адамдарсыз ешбір ұйым болмайтындығы жөніндегі пікір еш күмән тудырмайды. Қызметкерлер құрамын басқару мен оның жұмыс сапасын бағалау қандай да кәсіпорынды басқару теориясы мен тәжірибесінің өте маңызды аспектілерінің бірі болып табылатыны да күмәнсіз. Сапаны арттыру мәселесі еліміздің шаруашылық қызметінің барлық тұстарын қамтиды. Жоғары сапа - бұл еңбек пен материалдық қорларды үнемдеу, ұйымның қолданылу мүмкіндіктерінің өсуі, ақтық нәтижесінде қоғамның қажеттіліктерін неғұрлым жақсы, әрі толық қанағаттандыру.

Дегенмен, сапаны арттыруды жоспарлап, бақылау мен ынталандыру, яғни оны басқару үшін, ең алдымен, оны сипаттайтын барлық қасиеттерді сенімді бағалау қажет. Бұл өнім сапасына ықпал етіп, оны сипаттайтын компоненттер жөнінде барынша толық және сенімді ақпаратқа ие болу қажеттілігін білдіреді. Өнімі мен қызметтерінің сапасын арттырудың ойластырылған, мақсатқа сай бағытталған саясатын ұстанушы фирмалар қойылған міндеттерді орындауда үш блокқа топтастыруға болатын әдістердің, құрал мен тәсілдердің үлкен арсеналын пайдаланады: сапаны қамтамасыз ету әдістері; сапаны ынталандыру әдістері; сапаны арттыру бойынша жұмыс нәтижелерін бақылау әдістері. Аталған топтардың арасында маңызды орынды мотивация әдістері алады. Қолданыстағы өнім сапасын жалпылай басқару тұжырымдамасы (ТQМ) фирмада белгілі тәсілдер мен құралдар жиынтығын қолданудың арқасында жүзеге асырылады. ТQМ-ді ендіру үрдісіне нарық қысымы айтарлықтай ықпал етеді, бұл фирма басшылығының сапаны басқару жүйесін ендіруге дайындығын тудырады. Бұл үрдісті қызметкерлер құрамының толық қолдауына ие бола алатын фирма президенті басқаруы тиіс. Сапаны жалпы басқару жүйесі кемшіліктерінің 24 компонентінің 12-сі басқарудың жалпы функцияларына арналған.

Сондықтан дипломдық жұмыс кәсіпорында сапа менеджменті жүйесін енгізуді қарастыруға арналған және осы айтылғандар зерттеу жұмысының өзектілігін сипаттайды.

Ұсынылып отырған жұмыста қойылған мәселелер мен автордың оларды шешу жолдарын көрсету әрекеті оның мазмұны мен құрылымының қалыптасуына ықпал етті.

Тақырыптың зерттелу дәрежесі. Сапа менеджменті жүйесіндегі әртүрлі экономикалық, басқарушылық, ұйымдастырушылық мәселелер әлемнің көптеген ғалымдарының зерттеулерінде көрініс тапқан.

Сапаны басқару мәселелеріне арналған іргелі зерттеулерді атақты шетел классик-экономистері - H. D. Segnezzi and K. Bleicher, Й. Ворст,

П. Ревентлоу, R. P. Dickenson, A. Shadrin, J. D. Hromi, В. Dale, R. Barret, Дж. Г. Саурез, А. Брауде, Д. Джуран, Э. Деминг, А. Фейгенбаум, Ф. Кросби, В. Лапидус, К. Маркс, Я. Монден, М. Х. Мескон. және т. б. аттарымен байланыстыруға болады .

Ресей ғалымдары арасында кәсіпорындағы өнім сапасын көтеру мен қызметкерлерді ынталандыру аясындағы маңызы бар зерттеулер қатарында Г. Азгальдов, А. Гличев, Г. Каплен, Н. Маренков, В. Массен, В. Мельянцев, В. Катькало, В. Паниотто, А. Парфеновский, Р. Фатхутдинов, Э. Цандер, А. Ширяев, А. М. Яновский және тағы басқалардың еңбектерін атауға болады. Мотивациялық тәсілдерді қолдана отырып сапаны басқару мәселелері шетел ғалымдары - А. Брауде, Ю. Емельянов, Г. Зайцев, М. Максимцов, А. Игнатьев, В. Окрепилова, С. Самыгин, Б. Сербиновский, Р. Фалмер, Р. Фатхудинов және тағы басқалардың жұмыстарында қамтылған.

Өнім сапасын басқарудың әртүрлі тетіктері мен тәжірибелік маңызды мәселелері көптеген қазақстандық авторлардың іргелі зерттеулерінде көрініс тапқан, олардың қатарында: А. Абдрахманов, Д. Арықбаев, В. Жамашева, Ж. Жайшибеков, А. Кәріпжанов, Т. Қожахметов, М. Нұрпейсова, С. Нысанбаев, Т. Смағұлов, А. Тамбетова, Чанг Чунг Нгиа және т. б. бар.

Әйтсе де, сапаны арттырудың тиімді механизмдері жеткілікті дәрежеде зерттелгенімен; кәсіпорында сапа менеджменті жүйесі арқылы шығарылатын өнімнің сапасын көтеру сұрақтары және олардың өзара байланысы басқарудың жалпылай жүйесін қалыптастыру тетіктері жете зерттелмеген.

Дипломдық жұмыстың тақырыбы теориялық тұжырымдар мен ұсыныстар тұрғысынан да, оны шешудің тәжірибелік тәсілдері тұрғысынан да аса өзекті болып табылады.

Дипломдық жұмыстың мақсаты отандық кәсіпорындарда сапа менеджменті жүйесін енгізуді ұтымды қолдану бойынша ғылыми негізделген ұсыныстар беру.

Зерттеу міндеттері :

1) сапа менеджменті жүйесінің негізгі теорияларын зерделеу;

2) дүниежүзілік тәжірибеде қолданылатын сапаны басқару тұжырымдамаларын зерттеу;

3) кәсіпорында сапа менеджменті жүйесіне ықпал ететін кешенді факторларды талдау;

4) кәсіпорында сапа менеджменті жүйесінің ықпалын қарастыру.

Зерттеу пәні Кәсіпорында сапа менеджменті жүйесін зерттеу болып табылады.

Зерттеу нысаны Нарық экономикасы жағдайында сапа менеджменті жүйесін жетілдірудегі кәсіпорындар.

Зерттеудің теориялық және әдістемелік негіздері отандық немесе шетелдік экономист-ғалымдардың еңбектерінде баяндалған сапа менеджменті жүйесі жөніндегі пайымдаулары мен қорытындыларына, монографиялық зерттеулер мен әр түрлі деңгейдегі конференция материалдарына сүйенеді.

1 САПА МЕНЕДЖМЕНТІ ЖҮЙЕСІ ДАМУЫНЫҢ ЖӘНЕ ҚАЛЫПТАСУЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

Сапа менеджменті жүйесінің мәні мен қызметі

Санта Гален (Швейцария) университетінің бизнес мектебі кәсіпкерліктің сапасына, жүйесіне және менеджмент концепцияларына 100 жыл бойы зерттеу жүргізіп және сапа менеджменті жүйесі дамуының кезеңдерін жасап шығарды (1 сурет) [1] .

Сурет 1 - Сапа менеджменті жүйесі дамуының кезеңдері [1]

СХҰ стандарттар тұжырымдамасында «сапа жүйесі» ұғымы екі аспектіде қарастырылуы мүмкін. Бірінші аспектіге сәйкес - бұл кәсіпорын шығаратын, сондай-ақ келешекте шығарылатын өнім түрлеріне таратылатын сапа менеджменті жүйесі. Осы жүйе ең алдымен кәсіпорынның менеджментіне, яғни басқаруға деген ішкі қажеттілігін қанағаттандырады. Ретке келтірілген сапа жүйесі шығынды төмендетуге, пайданы арттыруға және сапасыз өнім шығарудың салдарымен байланысты тәуекелді төмендетуге қатысты сапа саласындағы жұмыстарды ұтымды етудің сенімді құралы болып табылады. Сапа менеджменті жүйесі кәсіпорынның жалпы менеджментінің бөлігі болып табылады; ол өзінің ерекше функцияларын іске асырады.

«Сапа жүйесі» терминінің екінші аспектісі өнімнің нақты түріне ғана қатысты айтылады. Бұл жағдайда сапа жүйесі нақты өнімнің тұрақты сапасын қамтамасыз ететін құрал ретінде қарастырылады [2] .

Осы акцияның маңызын бағалау үшін «сапа менеджменті жүйесін сертификаттау» [СМЖ] деген сөздер нені білдіретінін нақтылау қажет.

Бұл жағдайда «сапа» деген ұғым - өнімнің, материалдардың, бұйымдардың, конструкциялардың, пайдалану сипаттамалары ұлттық стандарттарда, ұйымдардың стандарттарында, жобалар мен келісімшарттарда белгіленген талаптарға сәйкес келетінін білдіреді.

Сапа менеджменті жүйесі кәсіпорын басшылығы жүйесінің ажырамас бөлігі (шағын жүйесі) болып табылады. Оның көп сигнал өтетін ішкі және сыртқы байланысы бар. Осы жүйе кәсіпорынды жалпы басқару жүйесінің басқа шағын жүйелерімен, яғни мақсатты (өнім, ресурс жеткізу, қызметкерлердің әлеуметтік дамуы, қоршаған ортаны қорғау) шағын жүйелермен, өндірістің функционалдық шағын жүйелерімен (стратегиялық жоспарлау, өндірісті дайындау, технологиялық процестер, өнім өткізу, қаржыны басқару, қызметкерлерді даярлау және т. б. ) және басқаруды қамтамасыз ететін шағын жүйелермен (құқықтық, ақпараттық, нормативтік, іс қағаздарын жүргізу) байланысты [3] .

Сапа жүйесі - бұл ұйымдастыру құрылымы, рәсімдер, процестер мен ресурстар анықтаушы құрамдастардан құралатын жүйе. Сапа жүйесінің сенімді жұмыс істеу қабілетін қамтамасыз ететін осы құрамдастар. Сондықтан осы жүйеге сапа саласындағы қолданылатын талаптар мен тұтынушылардың күтулерін тұрақты түрде зерттеуді қамтамасыз ететін механизм кіруі тиіс. Сапа жүйесі - бәсекелік күресте табысқа жеткізетін бизнес жүйе, бұл кәсіпорынның сапа саясатын іске асыру құралы [4] .

Сапа жүйесін кәсіпорынның қызметкерлері басқару объектісі ретінде болатын әлеуметтік-экономикалық жүйе ретінде қарастыруға болады. Бұл ретте жүйені әзірлеушілер сапаның қазіргі кезеңдегі философиясын кеңінен пайдаланып, ұжымда қалыптасқан тәжірибе мен дәстүрлерге сүйенуге тиіс. Сапа жүйесі - әр алуан ақпарат айналатын ақпараттық жағынан орасан зор жүйе. Сапаны басқару санды басқару (өндірістің көлемін) салыстырғанда ақпараттық жағынан біршама кең болады, осыған байланысты сапа жүйесін жобалағанда ақпараттық ағынның ұтымды болуын әрі оны реттеуді қамтамасыз ету қажет. [5] .

Алайда ұйымды басқару жүйесі көбінесе жекелеген адамдардың жеке қасиеттері мен олар үшін қалыпты өзара қарым-қатынастарға негізделеді. Егер бірдеңе бұзылса, онда жүйенің қалыпты жұмысы кідіреді. Бұл ең алдымен шығарылатын өнімнің сапасына ықпал етеді, бірдеңе қарастырылмайды, тағы бірдеңені істеу ұмытылады және т. б. жағдайлар кездеседі. Осындай кідірске жол бермеу үшін халықаралық стандарттау ұйымы (СХҰ) 1986 жылы ұйымды басқаруға қойылатын талаптар жүйесін әзірлеп, оларды СХҰ 9000 стандарттар сериясы түрінде ресімдеді. Көп жылғы халықаралық тәжірибе осы талаптардың дұрыстығын көрсетті [6] .

СМЖ сапа менеджментінің келесі 8 принципіне негізделеді:

1. Тұтынушыға бейімделу. Тұтынушыға стратегиялық бейімделу бәсекелік нарық жағдайында жұмыс істейтін әрбір кәсіпорын үшін әдістемелік және техникалық тұрғыдан өте қажет.

2. Басшылықтың рөлі. Осыған сәйкес басшы сапаны жүйелі басқарудың барлық принциптерін ойдағыдай іске асыру үшін қажетті жағдай жасауға тиіс.

3. Қызметкерлерді тарту. Бұл ең негізгі ережелердің бірі, осы ережеге сәйкес әрбір қызметкер сапаны басқару қызметіне тартылуы тиіс. Әрбір қызметкердің сана-сезімінде жақсартуға деген құштарлық пайда болуы тиіс.

4. Процестік көзқарас. Процесс - бұл санмен өлшенетін нәтиже болып табылатын мақсатқа жетуге бағытталған қызмет. Сондықтан процестік көзқарасты іске асыру үшін ұйымдастырушылық жүйе функционалдық басқарудан нәтижені басқаруға қайта бағдарлануға және осының нәтижесінде ол сапаның тиімділігін және кәсіпорынның бәсекеге қабілеттілігін арттыруға тиіс.

5. Басқаруға жүйелік көзқарас. Осы принциптерге сәйкес тауар өндіру, қызмет көрсету және басқару өзара байланысты процестердің жиынтығы, ал әрбір процесс - басқаруға кіруі мен шығуы, өзінің «жеткізушілері» мен «тұтынушылары» бар, сондай-ақ сатылас ұйымдастырушылық құрылымға негізделетін жүйе ретінде қарастырылады.

6. Тұрақты жақсарту. Жиырма жыл бұрын сапа стратегиясы оңтайлы сапа тұжырымдамасына негізделген болатын. Жапондық, кейіннен американдық және еуропалық өнеркәсіптің тәжірибесі жақсартудың шектеу орнату мүмкін емес екенін, яғни жақсартудың өзі жүйелі және басқару жүйесінің құрамдас бөлігі болуы қажет екенін көрсетті.

7. Фактілерге негізделген шешім қабылдау. Осы принципті іске асыру әдетте күш-жігер деп аталатын есті шешім қабылдау үшін қажет. Нақты дерек жинап, оларды талдау және осының негізінде шешім қабылдау керек. Қазіргі уақытта бақылау, талдау және реттеу әдістері кеңінен таралған.

8. Жеткізушілермен өзара тиімді қатынас орнату. Осы принциптің мәні қарапайым, оны сыртқы да, ішкі жеткізушілерге қатысты іске асыру қажет [7] .

Сапа менеджменті жүйесі кәсіпорынға:

• келісімшарт жасалуы ықтимал тендерлерде, конкурстарда және ірі тапсырысшылар өткізетін басқа да осындай шараларда артықшылыққа ие болуға;

• мемлекеттік тапсырыс, кредиттеуге немесе сақтандыруға жеңілдік шарттар алуға;

• өнімге сертификат алуға;

• өндіріске лицензия немесе рұқсат алу процесін оңайлатуға немесе арзандатуға;

• өзінің өнімінің/қызметінің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға және осының нәтижесінде ішкі нарықта қатысуын кеңейтуге және экспорттық мүмкіндіктерді арттыруға;

• халықаралық беделге ие болуға мүмкіндік береді.

СМЖ атап өтілген пайда мен артықшылықтарға ие болуға мүмкіндік берсе де жүйе өндірістік процестерді жетілдіріп, өнімнің сапасын автоматты түрде арттыра алмайды. Жүйе кәсіпорынның барлық проблемаларын шеше алмайды, алайда бүкіл қызметті жетілдіру басталатын бастапқы нүкте ретінде болуы мүмкін. [8] .

Сапа жүйесінің элементтеріне келесіні жатқызуға болады:

Басшылықтың жауапкершілігі. Басшылар, ең алдымен кәсіпорынның жоғарғы буынының басшылары материалдық, еңбек және қаржы ресурсының иесі болып табылады. Джуранның деректеріне сәйкес сапа проблемасының 85‰-ын ойдағыдай шешу осы жоғары буынға байланысты екен. Сапа басшылықтан басталады. Басшының жұмысының бөлігі орындалғаннан кейін басқа қызметкерлердің кезегі келеді. Басшылардың қанағаттанғысыз жұмысы қанағаттанғысыз сапаға себеп болады. CХҰ стандарттарының тұжырымдамасына сәйкес кәсіпорынның жоғарғы буын басшылары сапа проблемасын шешуге жеке қатысады және осы салада саясатты жүргізуге өздеріне жеке жауапкершілік алады.

Нарықтық экономика жағдайында әрбір кәсіпорын өзінің саясатын дербес белгілеп, оны іске асырады. Кез келген саясат сияқты кәсіпорын саясаты да - бұл іс-әрекет жасауға бағытталған кең ауқымды басшылық. Ол кәсіпорын басшылығының кәсіпорынның мүдделерін қорғау ниетін білдіреді және ұзақ уақыт кезеңі бойында қойылған мақсаттарға жету үшін шешім қабылдау процесін бағыттайды. Кәсіпорынның жалпы саясатының ауқымында оның экономикалық, әлеуметтік, экологиялық және техникалық саясатын, сондай-ақ сапа саласындағы саясатын жеке атауға болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.