Құбырдың сызықты бөлігінің рентгендік дефектоскпопясы
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1 ТЕХНОЛОГИЯ ШОЛУЫ
1 МАГИСТРАЛЬДІ ҚҰБЫРЛАРДАН СҰЙЫҚ КӨМІРСУТЕГІНІҢ КЕМІП КЕТУІНІҢ АЙҚЫНДАУ
ӘДІСТЕРІНІҢ АНАЛИЗІ ... ... ... ... ... ... ...
2 ҚҰБЫРЛАРДА ДЕФЕКТЕРДІ ТАБУ ҮШІН АВТОМАТТАЛҒАН КЕШЕНДЕР
2.1 Құбырдың сызықты бөлігінің рентгендік дефектоскпопясы ... ... ...
2.2 Құбырдың магнитографты
дефектоскопы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3 МАГИСТРАЛЬДІ ҚҰБЫРЛАРДАН МҰНАЙ КЕМІП ҚАЛУЫНЫҢ ДИСТАНЦИОНДЫ АЙҚЫНДАУ ҮШІН
ҚҰРЫЛҒЫ ... ... ... ... ...
4 ҚҰБЫРЛАРДА КЕМІП КЕТУДІҢ ОРНАЛАСУ ОРЫНЫН БОЛЖАУ
ӘДІСІ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.1 Құбыр қабырғаларының бүлінген саңылауларының көлемінің техникалық
бақылау құрал сипаттамаларына
әсері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.2 Мұнай құбырындағы акустикалық толқындардың көзінің
ерекшеліктері ... ... ... ... ..
4.3 Әрекетті мұнай құбырларының герметикалынған бақылаудың техникалық
құралдар кешенін жасау және жобалаудың жалпы
принциптері ... ... ... ... ...
4.4 Мұнайдың ультрадыбысты саңылау іздеу кешенінің құрамы мен жұмыс жасау
принцип ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .
5. ҚҰБЫРДЫҢ ГЕРМЕТИКАЛЫЛЫҒЫНЫН БАҚЫЛАУДЫҢ ТЕХНИКАЛЫҚ ҚҰРАЛДАР КЕШЕНІН
ҚОЛДАНУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ ... ...
6 АДЫМДАҒЫШ ТРАНСПОРТТЫҚ ЖАБДЫҚТЫҢ ДАМУ
ПЕРСПЕКТИВАСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ...
6.1 Жаңалық ашу мен әдебиеттердің көздеріне
шолу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
6.2 Жолдың тегіс еместігіне бейімделмейтің
қозғалғыштар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.3 Жоғары өткізгіштіктің шынжыр табанды
қозғалғыштары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.4 Роторлы-винттік қозғалғыштары бар жоғары өткізгішті транспорттық
құрал ... ... ...
5.
Виброқозғалғыштар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .
6. Жолдың тегіс еместігіне бейімделген
қозғалғыштар ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7. Адымдағыш транспорттық
құралдар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
8. Транспорттық құралдың адымдағыш
қозғалғышы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ..
9. Адымдағыш
машина ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ...
10. Шетелдердің адымдағыш транспорттық
құралдары ... ... ... ... ... ... .. ... ... .
6.11 Адымдағыш типті транспорттық құралды жасау жолында ғылыми-теориялық
зерттеулердің негізгі
мәселелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
12. Адымдағыш қозғалғыштарға қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5 ЭКОНОИКАЛЫҚ БӨЛІМ 69
5.1 69
5.2 74
5.3 85
6 ЕҢБЕК ҚОРҒАУ ЖӘНЕ ҚАУІПСІЗДІК ТЕХНИКА БӨЛІМІ 88
ҚОРТЫНДЫ 118
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 119
Аңдатпа
Бұл мақала жаңа құрылымдағы машинанын қозғалтқышына арналған. Нақты
айтқанда, ылғалды және жұмсақ топырақта, жолсыз жерлерде. Ылдиды
трассаларда машиналардың өткізгіштігін қамтамасыз ететін дөңгелек емес
доңғалақтармен жұмыс істеуге арналған. Дөңгелек емес доңғалақтардың
кинематикалық және геометриялық параметрлерін анықтауы және негіздеулік
сұрақтары қарастырылған және шешілген.
Аннотация
Разработан движатель машины принципиально новой конструкции, а именно с
некруглым колесом, обеспечивающим проходимость машин по наклонным трассам,
по бездорожью, в мягких и влажных грунтах. Рассмотрены и решены вопросы
обоснования и определения оптимальных геометрических и кинематических
параметров некруглого колеса.
Summary
It Is Designed machines to in principal new design, as follows with by
wheel, providing possibility of the machines on tilted route, on, in soft
and humid soil. They are considered and have settled the problems of the
motivation and determinations optimum geometric and kinematics parameter
travel about.
КІРІСПЕ
Экономикалық дамыған қоғамында шаруашылық жүктерді тасмалдау және қайта
өндеу басты рөл алады. Егер машинажасау кешені белгілі транспортық
жабдықтардың өндірістік және эволюциялық дамуымен тұрақты жұмыс істейтің
болса, онда транспортық машинажасау профилінің ғылыми ұйымы жобалардың
жаңа түрлерін принципиалды түрде тудырады. Жолы қиын кең Қазақстан мен Орта
Азия территориялары үшін, жолдың торабы жоқ, алып жүруші бейімділігі төмен
топырағы бар, арнайы дайындалған жолдарға қажет ерпейтің жоғарғы өткізгішті
транспортық жабдықтың жаңа түрлері керек. Жолсыз қозғалған кезде адымды
қозғалғыш ты қолдану, шынжыр табанды және дөңгелекті қозғалғыштың
мүмкіндігін көпке жоғарлатад, өйткені колейдің дискреттілігі иленетің
топрақтың көлемін азайтуға және ПӘК жоғарлатуға көмектеседі.
Адымдайтын қозғалғыш түзу жолда дөңгелекпен бәсекеске түсе алмайды,
бірақ техникалық үрдіс дөңгелекке өте қиын жағдай қойылғандықтан, халықтың
шаруашылықтық спецификалық аймақтарынның мөлшерін азайтқан жоқ.
Адымдағыш транспортық жабдықтарды қолдану аймағы мен қасиеті.
Дөңгелекті және шыңжыр табанды транспортық жабдықтар үшін, мысалға жер
бетінің жартысы өте алынбайды. Дөңгелекті транспорт негізінен түзу, қатты
жол бойынша қозғалу үшін арналған. Дөңгелектің радиусы мен бірдей ойық
биіктігі көптеген дөңгелек машиналар үшін өту қиын. Бос топырақ бойынша
қозғалу дөңгелекті транспорт үшін аз эффектілі (топырақ, қар, сызды балшық
және т.б.) Топыраққа дөңгелектің тереңдетіп кіруі, батып қалумен
қиындатады, энергожұмсаудың ұлғаюуы алып келеді, машинанын тартқышты –
ілінуі қасиеттің нашарлатады және өткізгішті шектейді.
Шынжыр табанды машиналар дөңгелектілерден тартқышты – іліну қасиеті
асып түседі, бос топырақтарда қозғалу кезінде көптеген қасиеті бар.
Профильді өткізгіштік бойынша олар көпосьті дөңгелекті машиналарға өз
ретінше сәйкес келеді.
Жоғарғы өткізгішті жерлік транспорттық жабдықтарды туғызу керектігі,
(конечностьтің) көмегімен қозғалу үшін машина жасауға көңіл бөлуге басын
игізді.
Профильді өткізгіштік. Бір көлемді шынжыр табанды және дөңгелекті
машиналар үшін өте алмайтын, адымдағыш транспортың жабдықтары бөгеттерді
жеңуге шамасы бар, және қатты қиылған жерлердің қозғала алады.
Жолдың дискреттігі. Адымдағыш машиналар өңірлердің дискретті
нүктелерінде аз ауданда қозғалыс процесінде тіреуіш үшін адымдағыш машинаны
қолданылады, жол жағдаймен сәйкес дірілдеуі және құбылуы мүмкін, бұл осы
транспорттың түрін ауыстыра алмайтын күйге жеткізді, егер үзіліссіз жол
мүмкін болса (төбешік бойынша қозғалыс, шашылған тастар бойынша) және оның
профильдік өткізгіштігін жоғарлатады.
Аймақтың тегісеместігіне бейімделу және қозғалудың
комфортабельділігі. Корпусқа қатысты (Чебышевтің табанды жүруші машинасы,
адымдағыш ойыншықтар) табанды қозғалысын белгілеуді қамтамассыз ететің,
адымдағыш механизмдердің конструкцияларындағы, көрсетілген, бос топырақ пен
тегіс емес беттің эффективті қозғалысын мұндай машиналар демонстрациялай
алмайды. Эффективті адымдағыш машина жасау үшін тіреуіш беттіне адаптация
керек.
Адымдағыш машина адымдау принципіне енгізілген жолдан машина корпусының
қозғалысының шешім мүмкіндіктерін қолдану керек. Корпусқа қатысты табанның
қоғалысынын өзгерісі есебінде тегіс емес бет бойынша қозғалу кезінде машина
корпусына комфортабельді қозғалысты қамтамассыз етеді, машинаның жолдың
саңылау шамасымен жетеді. Корпусқа қатысты табанның қоғалыс траекториясын
өзгерту керектігі, топырақтың деформация компенсациясы үшін бос топырақ
бойынша қозғалу кезінде пайда болады, шамасы әртүрлі аяқтар үшін шешімдер.
Маневрлену. Машинаның осінің бойымен және қозғалыс бағытының арасымен
еркін бұрышымен бүйіріне, артқа, алдыға қозғалу мүмкіндіктерімен адымдағыш
қозғалтқышқа енгізілгенмен байланысты. Адымдағыш машина өз орынында айналуы
және бұрылыс жасай алады. Бұрылған кезінде аяқ жұмысының тегіс бойынша
қозғалыс кезінде аяқ жұмысының принципиалды түрде айырмашылығы жоқ. Шынжыр
табанды және дөңгелікті машиналардың ерекшеліктері тіреуіш бетті бойынша
аяқтың тіреуіш элементтерінің бұрылыс кезінде сырғанауы болмайды, ол
топырақ деформациясына көп энергожұмсаумен байланысты.
Қарапайым конструкцияны адымдағыш қоғалғышты жасап шығару инвалидтік
арбаларды өткізуін көтермелеу мәселесін шешуге көмектеседі. Сонымен қатар,
Айдың беттің және басқа планеталарды зерттеу, АЭС және жерсілкіну авария
салдарынан, адамның қауіпті, қолайсыз жағдайын тоқтату үшін, космостық
кеңістікте зерттелгеннен кейін АТҚ-сы қолданылудың жаңа перспективалары
ашылды.
АТҚ ең керекті қолдану бағытты – топырақты өткізгіштіктен шынжыр
табанды транспорттың шектелуінен, бұрғылау техникасын жеткізе алмайтындығы,
аудандарда қазба жұмысын бұрғылау платформаларда жасап шығару қиындыққа
тіреледі.
Адамдар үшін арналған, бөлмелерде адымдағыш машинаны қолдану
орындылыгын, жоғары массивтік пен бейімделу мүмкіндігін анықтайды
(баспалдақтар, 900 С бұрылуы бар тар коридорлар, есіктік саңылаулар).
Адымдағыш машиналардың табандарында электромагниттер мен
пневматикалық емізшікшені орнату, ядорлық реакторлар, құбырлар, цистернаның
ішкі және сыртқы беттерінде, қайықтардың корпустарында, азаматтық және
өнеркәсіптік құқрылыстардың төбелері мен қабырға ремонты және бояу,
тазалау, инспекциясы үшін төбелер мен қабырғалар арқылы қозғалу үшін
қолданылуға көмектеседі.
1 МАГИСТРАЛЬДІ ҚҰБЫРЛАРДАН СҰЙЫҚ КӨМІРСУТЕГІНІҢ КЕМІП КЕТУІНІҢ
АЙҚЫНДАУ ӘДІСТЕРІНІҢ АНАЛИЗІ
Жаңалық ашу сұйық көмірсутегінің құбырлық транспортына жатады. Құбыр
трассасынын, жылулық өрісінің түсіруін, көмірсутегі газдың фракциясының
толқын ұзындығының жұтылуы бойынша атмосфераның жерлік қабаттының оптикалық
тексеруі, атмосфераның жер қабаттының максималды жұтылуымен және аномальді
температурасы бар аймақта локальді аудандарының орналасуын анықтау,
температуралық градиенттерінің бағыты және шаманы анықтайды және құбыр
трасссасынын жоғарғы бетіндегі қабаттының қыртысындағы акустикалық дабылдың
интенсивтілігі (қосымша тіркейді) локальді аудандарының аймағында
тіркелген акустикалық дабыл мен атмосфераның жұтылуын қосымша тіркейді, ал
кеміп кеткен орынды локальді ауданының орналасуы бойынша анықтайды, мұнда
температуралық аномалия, атмосфераның жерлік қабаттының жұтылуы және
акустикалық дабылдың интенсивтілігі, әрбір өлшенетің параметр бойынша
берілген шектік мәнді асып түседі, егер өлшенетің параметрлердің градиентті
берілген локальді ауданның аймақтарында барлық бағыттар бойынша
градиенттерді берілген шектердің мәнінен асып түспейтіндігіне әдістер
қарастырылады. Әдіс шыққан орынын орналасу локализациясының нақтылығын
көтермелеуге көмектеседі.
Сұйық көмірсутегін транспорттау үшін арналған, әрекеттейтің құбырларды
диагностикалау үшін қолданылу мүмкіндігін және құ0бырлық транспорт ауданына
жататын жаңалық ашу.
Қазіргі құбырларды эксплутациялау, құбырлардың оқшалау жолағында
адамның бекітмеген қайраткерлігіне байланысты, еріген және қатқан кезде
топырақтың орын ауыстырумен келетін, деформация немесе коррозиядан, мысалы
болатын, құбырдың тұтастығының бұзылғандығының табу мақсатымен периодты
түрде тексеруді жорамалдайды.
Құбырдың тұтастығының бұзылуының бастапқы кезенінде кемуді табу
әдістері бар, жылулық өрістің анализі немесе 1800219, N 203 М е
патенттердің оптикалық сәулеленуімен көмірсутек фракциясының газдың
жұтылуымен негізделген, 27.09.94 –ден N 9403613406035948 тапсырысты
ремонттық бригаданы жұмсау үшін кемудің орынын келесімен локализациялау
керек. Құбырларды эксплутациялау кезінде, мысалы құбырлардан мұнайдын ағып
кетуі және жердің бетінде, құбыр қасында және астында мұнай көлшігінің
пайда болу жағдайлары кездеседі, құбыр мен кеміген жерді жауып, құбырдан
мұнайдың ақан жерін локализациялау керек, егер ол мұнай айнасының астында
орналасса, бұл бірінші мәселе болу керек, өйткені аварияның болдырмау
мерзімін және жерлік жұмыстың көлеміне байланысты болады. Кей кезде
тәжірбие жүзінде, дистанциондық әдістермен кеміп кеткен жерлердің аздығынан
немесе әдістің сезгіштігінің жеткіліксіздігінен табу мүмкін емес, ал ол
мұнайдың көлшік түрінде кеміп кету жерде біраз қашықтыққа немесе құбырдан
ағып кету сипаттының ұзақтық күшінің су бетінде мұнай құбыршағының пайда
болуынан.
Кеміп кеткендіктен болған, акустикалық дабылдың интенсивтілігін өлшеуде
негізделген, құбырлардан кемуді табу әдістері белгілі (Дроот Ю.Ь.,
Грешников В.А., Бачегов В.Н.). Акустикалық контактілік кемуді іздеу (М.:
Машина жасау, 1989). Бұл әдістің кемшілігі магистарльді құбырларда кемуді
табуды қолдану топырақтың дыбысты азайту қаттылығы салдарынан (бірнеше
метрге дейін) кемуді іздеу жер бетінде кіші дистанциондықпен шектелген,
соған байланысты, құбырдың металлдық бетінде акустикалық датчикті тікелей
орналастыру үшін шурфтарды қазу керектігі болып келеді.
Магистральді құбырдың трассада жату тереңдігі 1,5 м аралықта құрайтының
есепке алсақ, топырақтың беттік қабаттында микрофонды орнату кезінде бір
өлшеу кезінде тек қана бір немесе екі ұзын метрлік құбырды басқаруға
болады, бұл осы әдісті қолдануда кішкентай кемулерді табу үшін пайдасыз
етеді.
Ұсынылған ойлардың прототип есебінде, магистальді құбырларда, көбінесе
мұнайды сұйық көмір сутек кемуін табудың белгілі әдісі таңдалады. Құбырдың
трассасының жылулық өрісінің түсіруді қосатын, температураның аномалиясы
бар аймақтың орналасу бойынша кеміген жерді анықтау және мұнайдың газдық
фракциясының негізгі компоненттерімен жұтылған толқын ұзындықтарында
атмосфераның жерлік қабаттың алдын ала оптикалық тексерісі, оптикалық
сәулеленудің жұтылу интенсивтілігі берілген шектік мәндерінен асып түседі.
Кемумен бірге жүретің, осы әдістің 2 факторын есепке алу керек: кему
жері бойынша көмірсутегінің газдық фракциясының концентрациясының көп болуы
салдарынан пайда болатын, оптикалық сәулеленудің жұтылуының күшейуі және,
трассаның жылулық өрісінде дисбаланс енгізетің және айналадағы ортадан
температура бойынша ерекшелінетің, ереже бойынша, құбырдағы шығатын өнімнің
салдарынан пайда болатын температуралық аномалия.
Осы әдістің кемшілігі екі факторда (температуралық аномалияның бар
болуы және көмірсутегінің газдық фракциясының өсуі) өзара коррелизацияға
қатты күйзеліске ұшыраған аймақтың локальді жерінің температуралық аномалия
шамасы ретінде де және де осы локальді жердің қыртыс қабатты бетінің
астында орналасқан өнімнің санынан бірнешеге байланысты, көмірсутегі газдық
фракциясының концентрациясы.
Сондықтан, құбырдың трассасы кеміп кету ауданында нақты иілуі немесе
топырағы бар болған жағдайда, құбырға шашылған, тығыздығы және
жылуөткізгіштігі бойынша біркелкілікті емес болса, аққан өнімнің негізгі
массасы құбырдың аймақтарында жинала бастайды, кемуден бірнеше қашықтыққа
орналасу мүмкін және газдың фракциясының максималды жұтылуының орналасу
орыны мен кемудің орналасу орынымен сәйкес келмейтің температуралық
аномалиямен, кемуді локализациялау нақтылығын төмендетуге алып келеді.
Магистральді құбырларда сұйық көмірсутегінің орналасу орынының
локализациялау нақтылығын жоғарлатуды ойлап табу мақсаты болып келеді.
Көрсетілген мақсат жетістіктерге жетеді, егер құбырдан кемуді табудың
белгілі әдістерінде, трассаның жылулық өрісінің түсіруін қосатын,
көмірсутегінің газдық фракциясының жұтылуының тоқын ұзындығында
атмосфераның жерлік қабаттың алдын ала оптикалық тексеру, атмосфераның
максималды жұтылуымен және аномалиялық температурасы бар аймақтың локальді
ауданының орналасуын анықтау, қыртыстың жоғарғы қабаттында акустикалық
дабылдың интенсивтілігін қосымша тіркейді және шама мен қыртыстың
температура градиенттінің бағыттың тіркелген локальді аудандардың
аймақтарында акустикалық дабылдың интенсивтілігімен атмосфера жұтылуы әрбір
өлшенетің параметр бойынша берілген шектік мәнінен асады, тек егер,
локальді ауданның аймағында барлық бағыттар бойынша градиенттердің берілген
шектік мәні өлшенетің параметрлердің градиентінен аспаса.
Қыртыс бетінде температуралық аномалиясы бар және атмосфераның жерлік
қабаттында газдық фракция концентрациясының бар болуымен тікелей
корреляцияланбаған байланысты емес және кеміген жерде максималды, құбырда
свищтер шыққан өнімнің ағып кетуінен болған дабылдың интенсивтілігі,
қыртыстың жоғарғы беттінде акустикалық дабылдың тіркеу керектігімен
шартталған. Сондықтан аймақтың локальді ауданында акустикалық дабылдың бар
болуы, температуралық аномалиясымен газдық фракциясының концентрация
жоғарлылығымен сипатталатын, кемудің елеулі бар болуы фактісін дәлділеу
үшін арналған қосымша операция ретінде ғана қызмет атқаратын қыртыстың
беттік қабатында кемудің акустикалық дабылын тіркеу әдісі бірге болады.
Әдістің нақты екінші ерекшелігі температураның градиенттернінің есепке
алу керектігінде қортындылады. Бұл түсіндіріледі мынандай факторлармен,
егер трассада құбырдың жатуы идеалды болған кезде, (егер трассада еңкеюуі
жоқ болса, құбырға шашылған топырақ тығыздығы, жылуөткізгіштігі және
дыбысөткізбеушілігі бойынша біркелкіліксіздік болмаса) барлық өлшенетін үш
параметрі (температуралық аномалия, атмосфераның жерлік қабаттың жұтылуы
және акустикалық дабылдың интенсивтілігі) кему аудандарында максималды
мәнде болар еді. Кему жерінің аймағында барлық бағыт бойынша өлшенетің
параметрлердің градиенті нөлге тең болар еді деген белгіні көрсетеді.
Нақты жағдайларда трассаның еңкеюуінің және топырақпен жабылған
біркелкіліксіздіктің бар болуы, идеалды суретті бірнеше рет бұрмалайды,
сондықтан өлшенетің параметрлердің градиенті нөлден ерекше болып келеді,
сонымен қатар кему зонасынан тыс орналасқан, аймақтың локальді аудандарының
күйін сипаттайтын, градиенттерімен салыстырғанда, минималды мәні бойынша
сақтайды.
Нөлден ерекше болып келетін нақты жағдайда өлшенетің параметрлердің
градиенті берілген шектік мәндерімен осы градиенттерді салыстыру
операциясын жүргізу керектігін шарттайтын осы факті.
Әрбір белгіленген ауданын аймақтары мен шекараларында, периодтығы азбен
орналасқан, нүктелерде, мысалы құбыр трассасының бойында 0,1 Т қыртыстын
температурасын, атмосфераның жұтылуы және қыртыстың жоғарғы қабаттында
дабылдың акустикалық интенсивтілігін өлшеуін жүргізеді, содан кейін
өлшенетің параметрлердің және де берілген шектік мәндердің градиенттерінің
салыстыруын жүргізеді. Дабылдың акустикалық интенсивтілігі акустикалық
контактілік кемуді іздегіш арқылы өлшеу мүмкін.
Өлшенетің параметрлердің градиенттерінің шамалары, өлшеу
нүктелеріарасындағы қашықтыққа 2-кі көрші нүктелерде өлшенге, бұл
параметрлердің мәндерінің арасындағы айырма қатынасын анықтайды.
Өлшенетің параметр мен олардың градиенттерінің шектік мәндері,
спектронализатародың жұмыстық толқын ұзындығында атмосфераның фондық
жұтылуы және құбыр трассасында топырақтың біркелкі емес табиғи сандарынан
флуктацияның статикалық анализ негізінде беріуі мүмкін.
Ауа райы мен мезгілдік жағдайға байланысты шектік мәндер құбылуы
мүмкін.
Прототиппен салыстырғанда кемуді айқындау әдісін ұсынылуды қолдану су
трассасында топырақтың геофизикалық біркелкі емес бар болуынын салдарынан
қалыптасқан, газдық фракцияның концентрациясының жоғарлылығынан және
температуралық аномалиясы бар локальді аудандарды іздеу сферасынын есебінде
кемудің орналасуын локализациялау дәлділігі мен бөгеулікке тұрақтылықты
жоғарлылығын қамтамасыз етеді.
2 ҚҰБЫРЛАРДА ДЕФЕКТЕРДІ ТАБУ ҮШІН АВТОМАТТАЛҒАН КЕШЕНДЕР
Қолданылатын мұнай құбырларын диагностикалау шарасы мен әдістері
кәзіргі кезде, бұзылғандықтың барын белгілуге рұқсат береді, бірақ оны
локализацияламайды, яғни бұзылған учаскілерді анықтамайды. Диагностика
жүйесінде бұл әдістер бірінші кезең сияқты анықтап қарала алады, мысалы,
сызықты баланс әдісі және т.б. Диагностиканың екінші кезеңі үшін арналған
қажетті әдістер және құралдарды керек, пайда болған бұзушылықтың үлкен
тереңдікпен табуға иелі. Диагностиканың тек кейбір шаралары ғана
тәжірбиелік қолданылуды ала бастайды. Диагностиканың кейбір әдістері тек
кәзір ғана тәжірбиелік қолданыстар болып жатыр. Мұнайқұбыры арқылы
өткізетін ағынмен сорып алумен, тексеретін аспаптарды қолдануда негізделген
әдістерді жатқызуға болады. Әзірше, диагностикалық әдістердің қатарлы
эксперименталды зерттеу сатысынан шыққан жоқ. Мысалы, акустикалық эмиссия
сигналдарының диагностикалық анализдің арнайы әдістері, осындай.
Диагностиканың екінші кезеңінде қолданылатын барлық әдістер, сорып алу
режимдерінің әртүрлі параметрлерін өлшеу нәтижесі негізінде, оның
эксплутация процесінде обьектінің жағдай туралы бағалы ақпарат жинауға
мүмкіндік береді.
Ақаудың пайда болуынан (жарықша, құбыр қабырғасының ажырауы) мұндай
құбырының бір жағдайдан екінші жағдайға өтуге алып келеді. Мұнай құбырының
техникалық жағдайының жұмысқа қабілеттілікті, жұмысқа қабілетті жоқ,
жарамсыздық пен шектікпен сипатталады. Мұндай әрбір жағдайлар, жағдайлар
параметрлерінің кеңістігінде объектінің жұмысқа бейімділігті кейбір
функциялармен). Жағдайлардың параметрлерін тікелей өлшеу, ереже бойынша,
қиын. Олар өлшенетін параметрлер арқылы жанама анықталады, оларды
жағдайлардың белгілері деп атайды. Бұл – мұнай құбырларының әртүрлі
қиылыстарында сорып алынытын өнімнің қысымы, шығыны. Көптеген жағдайларда
жағдайлардың әртүрлі параметрлерін өзгерту, сол бір белгілердің өзгеруіне
алып келеді, бұл жағдайлардың белгілері мен параметрлері арасында өзара
байланысатын күрделілігін дәлелдейді. Сонымен, мұн.айқұбырлардың кейбір
жағдайлары (кемудің көрінуі) өнімділік – жағдайлар парамерлерімен
сипатталады. Мына жағдайда күйлердің белгілері кеңістігінде мұнайқұбырлар
арқылы сорып алу режимінің параметрімен жасалу мүмкін – қысым, шығын,
температурамен және т.б.
Күйлердің белгілерінің негізгі сипатмасалары өлшеу үшін қолайлы болу
керек. Диагноз процессінде, белгінің сипаттамасын өлшеу абсолюттік
қателегі, оның өзгерту диапазонынан кіші болу керек. Сондықтан, қандай да
болсын өзгерту мұнай құбырының күйін қабыл алмауына алып келмейді, келесі
мақсат объектінің күйін бағалау белгілерін құруда болады. Мұнай құбырының
техникалық күйінің жалпы белгілерінің бірі, сорып алу режимдерінің
басқарылатын параметрлерінің ауытқына техникалық норма болып келеді. Бұл
өлшемнің әдістемелік қатынаста қолдану жеткілікті түрде қарапайым, бірақ
параметрге техникалық норманың есептеуін таңдау және өңдеу әдістері бар, ең
хабарлы параметрлердің соңғы санын таңдаумен байланысқан, күрделі
сұрақтарды шешуді талап етеді. Белгінің сипаттамасые өгшеу абсолюттік
қателігі диагноз процессінде оның өзгерту диапазоннынан кіші болу керек.
Диагностиканың қайсібір алгоритмінің іске асыратын, еклесі және ең
жауапты болып объектінің техникалық күйінің диагнозының әдісін таңдау
мақсаты болып келеді. Күйдің параметрлерін күйдің белгісімен
байланыстыратын, модельді құрастырудың бірнеше әдістері болу мүмкін.
Қолдануда негізделген, оларға алгоритмдерді жатқызуға болады: объектінің
детерминді моделі, комбинациялық моделі, объектінің күйін сипаттайтын
физикалық құбылыстардың ақпаратты. Объекті күйі туралы жеткізетін,
физикалық құбылысты қолдануда негзіделген, парктика жүзінде кеңінен
таралған, диагностикалау әдісін мұнда белгілеуге болады. Бұл диагностикалау
әдістері, ереже бойынша, нақты аспап немесе жүйе түрінде іске асырылады.
Көптеген жағдайларда мұнай құбырларының күйін диагностикалау, тек қана
осы әдістермен болады, мысалы, тексертің дефектоскоп көмегімен құбыр
қабырғасының бұзылғандығы анықталады. Бұл әдістердің даму мен жетілдіруін,
техникалық және патенттік ақпарттың анализі көрсеткендей, келешекте тағы да
интенсифтелінеді, негізінде, ақпаратты - өлшенетін микропроцессорлық
техниканың даму есебінде. Көбінесе, акустикалық ағуды іздейтің әртүрлі
физикалық құбылыстарды іске асыратын, автономды тексеретін құрылғылардың
қолдануымен, әрекеттеуші мұнай құбырдың сызықты бөлімінің күйін
диагностикалау үшін кейінгі кезде құрылғыларды өңдеудің өсу жағдайымен
дәлелдейді. Казіргі кезде біздің елімізде күйі бойынша, әрекеттейтің мұнай
құбырдың сызықты бөлігін диагностикалау бірінші кезеңмен, яғни мұнай
құбырының пайда болумен шектеледі. ЭЕМ негізінде құрылғылар мен стационарлы
жүйелер көмегімен мұнай құбырлардың техникалық күйін диагностикалау әдісі
тәжірибе жүзінде жоқ. Нормативті-техникалық құжаттарда эксплутация
процессінде қандай да болсын мұнай құбырында нақты техникалық талаптар мен
параметрлер беріледі. Егер мұнай құбырды эксплутациялау процессінде
техникалық талаптардан қандай да болсын параметрлердің ауытқуы пайда болса,
лнда басты күйдің бұзылғандығын қалпына келтіру мен бұзылғандықты табу үшін
шешім қойылады. Практикада әрекеттік мұнай құбырдың бұл шешімде шешу мүмкін
болмайды, жұмыстың жөнді екенің тексеруді жұмысқа бейімділігінің дұрыс
функционалдайды және ақауды іздеуді қосады. Әрекеттік мұнай құбырдың
сызықты бөлігінің жұмысының дұрыстығы, герметикалық – эксплутациялық
сенімділігімен оның негізгі бір параметрімен сипатталады. Осы уақыт
мезетінде, мұнай құбырдың жұмысқа қабілетті және дұрыс функционалдаушы
болуы мүмкін, бірақ бұзылған, өйткені мұнай өнімі мен мұнайдың кішігірім
кеміп кетуіне алып келетің, шаршаған микрожарықшалар мен кішігірім
саңылаулы коррозиялық бұзылулар сызықты бөлімінде барболуы арқылы, мұнай
құбырының жұмыс режимі сапалы түрде өзгермейді, нормалық-техникалық құжатта
берілген , бірақ абсолюттік герметикасы бұзылады. Бірақта жер асты
құбырының қабырғасында кішігірім саңылаулы бұзылушылықтар авариялық
жағдайлардың потенциалды ошақтары болып келеді- мұнай құбырдың жұмыс
істелмеуі.
Айтылғаннан шешуге болады, әрекеттік мұнай құбырынң сызықты бөлігінен
диагностикалық керекті мәселесінің бірі негізгі көрсеткіштердің бірінш
бақылау болып және бұзылғандықты іздеу – құбыр қабырғасының саңылаулы
коррозиялық бұзушылық (сорып алатын өнімнің кішігірім кеміп кетуі) және 1
орналасу орнын анықтау.
1. Құбырдың сызықты бөлігінің рентгендік дефектоскпопясы
Магистралды құбырда эксплутациялау және құрылысты-монтаждық жұмыстардың
барлық түрлері үшін дефектоскопия және дефектометрия аудандарындағы
өңдеуге, электромагнитті, гаммасәулелі, ультрадыбысты және басқа да осындай
әдістерді өзіне қосатын, инструменталды диагностикалаудың жаңа
технологиялық құралдарын жасауға көбірек көңіл бөлінеді. Әртүрлі
белгілеулерге тағайындалған құбырларды эксплутациялау және құрылыс
практикасында қолданылатын, мамандар үшін кейбір шетелдік өңдеулер үлкен
көңіл бөлінеді.
Сваркалық қосылыстрадың сапасының бақылау үшін арналған импульсті
рентгендік аппарат жеткілікті түрде кеңінен қолданылады. Сонымен, негізгі
тіреу рентгендік сәулелермен жарықтаудың автоматизациялық әдісі жасалынады.
Импульсті рентген аппараттардың негізгі қасиеті – олардың кішігірім массасы
мен габариті, жоғары өтпелі сәулелену бейімділігі, демек экспозицяның аз
уақыты, ремонт пен қызметкөрсету қарапайымдылығы. Үлкен ұзақтылықты
құбырларда сваркалық тігістерді бақылау үшін панорамалық өздік жүргішті
автоматтық рентгендік орнатулар базасында көмектеседі.
Зейферт батыс германикалық фирма, 1020-дан 1420 дейін диаметрі бар,
сваркалық жапсарластың ішінен жарықтату үшін автоматты өздік жүргішті
муфтамен қосылған, екі секциядан тұратын мұнадй аппараттың моноблок
құбырына орнатылады. Құбырда трубканың керекті күйін қамтамасыз ететін,
өздік орнатылған шассиде орнатылған (250 кВ, 5 Ма) рентгендік трубка
алдыңғы секцияда орнатылған. Артқы секцияда приводтық түйін, қорек көзі,
электрлік параметрлердің регулятор мен автоматты бар. Аппарат құбыр арқылы
18 м мин жылдамдықпен қозғалады, құбырдың бұрылған керекті радиусына
кедергісіз өтетін және 20 0 С дейін тіктіктерді подъемдерінен өтеді.
Өнімділігі сағатына 10-ға дейін тораптар жапсарластарын құрайды. Рентгендік
трубкаларды орнату мен сваркалық шовтарды автоматты табу құрылғылары бар
аппарат, +6 мм дейінгі дәлділігі бар сваркалық шовтың осьімен негізгі
рентгендік сәулені бірлестіруде көмектеседі. Орнатқыш ішкі
командоаппаратпен жабдықталған, 100 мкКюри –ден аспайтын қуатымен Кобальт
60 радиоактивті сәулелену көзі қолданылады. Командоаппараттан операторға
сигнал барып түседі, егер құбырда қарама-қарсы кедергі болса, орнатқышты
артқа қайтарады. Аппарат автономды заряды жоқ құбырда 4 километрге дейін
жылжи аладыжәне – 40 0 С –тен +600 С-ке дейін температура диапазонында
кеңінен жұмыс істей алады. Орнатқыштың жалпы массасы (1420мм диаметрі бар
құбыр үшін) 330кг құрайды. Радиациялық қауіпсіздіктің дыбыстық және
жарықтық сигнализациясы, соққытірегішті және шашыраудан сақтайтын қаптамасы
бар, транспорттау және көтеру үшін құрылғылармен жабдықталған.
АҚШ X-Ray Manufacturing and Supply) (XMAS) фирмасы ұқсасты панорамалық
өздік жүргішті рентгендік аппараттар 1100 мен 800 моделді жасап шығарған,
олар керекті сенімділікпен 914 – тен 1524 мм дейін диаметрі бар құбырлардың
сваркалық тораптардың жапсарластарының рентгендскопиясын жасай алады.
Панорамды жарықтау сәулелену шашырауымен біруақытта барлық айналым бойынша
жүргізіледі, 300 С бағытталған бұрышы бар, рентгеноскопияның жоғарғы
өнімділігін қамтамасыз етеді. Аппарат сәулелену жазықтығының қарама-қарсы
фиксация дәлділігімен сваркалық стыкты автоматтық құрылғымен табуды
жабдықталған, бұл автономды режимде жұмыс істеуге көмектеседі. Дистанционды
басқару пульті арқылы бастапқы және қайталау жарықталуы бос немесе кері
жүріс, аппаратты тоқтатуды оператор жүргізеді. Аппарат екі түйіннен
құралады: моноблокты тездетілген кілтпен қосылған, рентгендік трубка мен
генераторлық құрылғы. Рентгеноскопиялық түйін өздік қолданыла алады,
электрлік кабель арқылы сыртқы қорек көзінен қоректену алады. Аппарат
кішігірім габариті бар (ұзындығы -2,95 м) транспорттауда және жұмыста
ыңғайлы. Приводта блок үш электромоторлы роликтері бар үш тіреуіш аяқта
жасалынған. Бензиндік двигателі бар генераторлық құрылғыдан жұмыс істейтің
мотор. Құбырдың диаметрі бойынша реттеуіштердің, моноблокта 10 тіреуіш
аяқтары бар. Бұл құбырда аппараттың тұрақты күйін және құбыр беттінде
дөңгелектің жабысу керекті күшін қамтамасыз етеді. Аппараттың жылжу
жылдамдығы 13,5 ммин тең. Аймақтың сипаттынан және экспозиция уақытынан
тәуелділігі, зарядталғанға дейін үзіліссіз жұмыстың уақытты. 6-дан 8 дейін
сағатты құрайды. 1100 мен 800 модель аппараты эксплутация жағынан
сенімді. Жүйенің қоғау құрылғысы аппаратураның керекті қызып кетуін
қарастырады, бұл аппаратураның эксплутацияда сегіз сағат болмағандықтан,
рентгеноскопиляқ түйінде бұзушылық болғандықтан аппарат құбырдан автоматты
түрде шығады. Штопырға айналдырса да, ол сенімді түрде жұмыс істей береді.
1100 мен 800 модель жоғары дәлділікпен, қызмет ету қарапайымдылығы мен
тез жөңдеу жүргізуге көмектеседі және ремонттың рентгендік трубканы
ауыстырумен ерекшелінеді, олар натуралды жағымсыз жағдайларды көптеген
сынақтардан өткізді.
800 моделі аппаратты 1100 модел-ден конструктивті түрде
ерекшелінеді. Ол да (9) тіреуіш аяқтарының саны аз, және 508 – ден 1219 мм
диаметрлі құбыр үшін арналған. Оның габариті кішкене аз: ұзындығы – 2515 мм
(1100 моделде 2946 мм) массасы -134 кг (1100 моделде 182 кг). Электрлік
1 жұбы 4800 және 1100 моделдер-де рентгендік құбырлардың метрі бірдей;
200 кв және 3 Ма (рентген –трубка 225 кПа – ға орнатылған). Трубкалар
газдың изоляциясымен қорғалған, Осы аппараттардың рентгендік сәулеленудің
бағытталған бұрышы 360300. Генераторлық құрылғысы бар (120 В) бар
бензиндік двигательден электрқоректенуі бірдей приводтар (үш электромотор),
құбырда жылжудың орташа жылдамдығы -12,7 ммин. XMAS 1100 мен 800
моделі аппараттары трубкада реттеуішті анодты кернеудің мәні, автоматты
режимде және де дистанционды басқарудың пульті арқылы да жұмыс істей алады.
Құбыр қабырғасының қалыңдығы мен тоаптарды пісірудің сваркалық
жапсарластардың басқару санымен байланысты үзіліссіз жұмыс кезінде бір
рет майды құю 6-8 сағатқа жетеді. Рентгендік аппаратпен дистанционды
басқару үшін құбырдың сыртынан радиоактивті сәулелену көзі бар
командоаппарат қолданылады, бұл Masterminder фирмасымен шығарылады.
Құбыр сваркасын бақылау үшін автоматтық жүйені Компани Женераль де
Радиоложи француздар компаниясы ұсынады. Бұл өздік жүргішті рентгендік
аппарат 2448 модель 610-нан 1220 мм дейін диаметрлі құбыр сваркаларының
жапсарластардың ішінен рентгендік жарықтану үшін арналған. Бұрын шығарылған
1222 модель мен 2448 модель аппаратты су асты мен жеңіл жүрісті
құбырлардың құрылысында қолданылады. 2448 модель 24 В батареядан жұмыс
істейді, бір зарядқа құбырдың 1,6 км –ге дейін немесе сваркалық стыктардың
140 рентгендік түсіреуіне жетеді. 2448 модель рентегндік аппараттың
приводты секциясы 24 В бойынша батареяның екі блогын қосады және 530 м
дейін рентгендік түйінмен кешен түрде өтуі мүмкін, керекті рентгендік
түсіруді орындайды. Сонымен қатар, батарея блогтарының орынына рентгендік
түйінмен бір кешенде төрттактілі генератор қолданылу мүмкін,
рентгенаппараттың үлкен қашықтықтарда зарядкасы жоқ болуына көмектеседі.
Генератор істен шыққан кезде, авариялық қорек көзі ретінде, приводтық
секцияға генератордың блок батареясы қосалады. 2448 модель сваркалық
тігісті табу үшін датчиктер керекті күйде сәулеленудің шашырауы орнатылған
өлшегіш сұлба қарастырылған. Рентгендік аппаратпен радиоактивті көзі бар
командоаппарат көмегімен сыртынан басқаруға болады. 2448 модель аппарат
рентгендік трубкасы бар моноблоктан және оның бағыттын табу блогынан,
механикалық отсектен, генераторлық орнатқыш пен батарея кешеннің қосатын,
сыртқы басқару пультінен тұрады. Техникалық берілулер: рентгендік трубка -
225 кВ; 3Ма; приводтық секцияның ұзындығы – 1040 мм; генераторлық секцияның
ұзындығы - 920 мм; орынауыстырудың орташа жылдамдығы -18 ммин.
1067-ден 1524 мм дейін диаметрлі құбырды сваркілеуді бақылау үшін бұл
фирма 642 модель арнайы өңделген аппарат ұсынады. 300 кВ моноблогы бар
рентгеноаппарат модельдің негізі болып келеді. Магистралды құбырларды
салуда сваркіні рентгенді бақылаудың автоматты ауданында өзінің өңдеуін
Япондық фирма ұсынады. Пайп Эис моделді ішкі құбырлы рентгендік аппарат
батареядан автономды қоректенуі бар және – 300-дан + 600 С дейін
температурада жұмыс істеу үшін арнайы арналған. Жарықтану әдісі –
панорамалық, рентгендік сәулеленудің бағытталған бұрышы - 3600 250.
Аппараттың жалпы массасы – 500 кг. Пайп Эис моделінің аппараты 1000-нан
1420 мм дейін диамтерлі құбырдың сваркасын бақылау үшін арналған.
Горизонтальді учаскіде құбырда аппараттың қозғалуының орташа жылдамдығы -10
м мин. Құбырдың 10 диаметріне дейін бұрылу радиусы мен 150С шектерінде
ауытқуды жеңе алады (1000мм диаметрлі құбыр үшін). Шовты іздеу автоматты
құрылғысы +10 мм шовтен рентгендік сәулеленудің көлденең жазықтығының
орнату дәлділігін қамтамасыз етеді. Рентгендік құбырда анодты кернеу 160
-250 кВ шектерінде ретелінеді, сәулелену- ортогональді. Фокальді пятноның
размері - 1,02,4 мм, жарықтану уақыты 0,1-ден 9,9 мм шектерінде. Пайп
Эис моделінің аппараты, құбырдың сыртынан төзімді басқару пультінен жұмыс
істеу үшін құрылғысы жоқ.
Жоғары өнімділікті өздік жүргішті рентгендік орнатқыштың жұмысы үшін,
шетелдік құрылысшы фирмалар рулондық рентгенографикалық пленканы кеңінен
қолданылады, Агфа-Геверт (Белгия), Кодак (Ұлыбритания) және фирмалармен
шығарылған. Бұл контроллер-радиограф жұмыс өнімділігін жоғарлатады.
X-Ray Manufacturing and Supply) (XMAS) фирмасымен (1368 модель)
рулонды радиографтық пленканы өңдеу үшін лаборатория – кузов жасалынған.
Бұл лаборатория қорап – пикап түрінде, объектіге жеңіл транспортталады
және келесі қасиеттері бар: аз габаритті қараңғы кабинада тікелей трасса
бойынша пленканы өңдеу арқылы еңбектің өнімділігін жоғарлату үшін арнайы
бейімделу мен автономды энергиямен қамтамасыздандырумен жабдықталған жүйесі
бар, қолайсыз жағдайларда, географиялық және климаттық аудандарда
эксплутациялау үшін лаборатория арналған. Лабораторияның габариттері
2,441,941,98. Ол өзіне химреактивтерге үлкен су қорларын
кіргізеді, пленканы сақтау үшін рулонды және қарапайым пленкалар шығару
үшін құрылғы, негатоскоптар. Басқа фирмалар, осындай лабораторияларды өңдеп
және кеңінен қолданылады.
2.2 Құбырдың магнитографты дефектоскопы
Құбыр қолайсыз болғандықтан қойылған және жабылған құбырларды сынақтан
өткізу, рентгенографты пленканың бетінде орнату үшін, сваркалық шов пен
құбыр қабырғаларының жағдайын бақылау үшін магнитті және электромагнитті
бақылау әдістері қолданылады. Магнитографты дефектоскопты қолдану мен жасау
бойынша жұмыстар көптеген елдерде жүргізіліп жатыр. 1968 ж Начурел Гэс
Пайп Лайн американдық компания эксплутация кезінде магистральді құбырдың
күйін тексеру үшін магнитографты контрольді - өлшегіш аппаратурамен
жабдықталған. 30 жыл бұрын құрылған, 600 мм диаметрлі құбыр осы аппаратпен
зерттелген. Контрольді жабдықтары бар магнитті поршенмен құбырдың ішін
қарастыру, ремонттық және қайта орнату жұмысы үшін коррозия орнын табады.
Құбырдың магнитографты зерттеу әдісін жүргізу үшін кеңінен қолданылады.
Қысымдық поршендерде ремонтталған бұндай орнатқыштар көптеген жетекші
газомұнай табатын компаниялар мен шығарылады. Бақылайтын жабдықтары бар
магнитті поршенмен қарастыру жәнет құбырдың гидростатикалық сынағы бір-
бірін жақсы толықтырады. Гидростатикалық сынақ құбырдың қысымды ұстап
тұратын бейімділігін анықтайды, бірақ ол коррозия орны мен басқа ақауларды
анықтай алмайды. Магнитті инспекция коррозия орны мен металлдың шығын
дәрежесін анықтайды, бірақ ол шеңберлі сваркалық тігістерде ақаулары немесе
продольді тігістерде жарықшасын анықтай алмайды. Құбырлардың сваркалық
тігістерде және құбыр металллында негізінен пайда болатын шаршаған
жарықшаларды табу үшін, кәзіргі кезде ультрадыбысты дефектоскопияныі
бақылау - өлшегішті орнатқыштар қолданыла бастады, өздік жүргішті емес
қысымдық поршендерде жасалынған және бақылау нәтижелерін тіркеу
құрылғыларымен жабдықталған. Пайда болған жарықшаларды табу үшін, бақылау -
өлшегішті поршенді өткізу алдында периодты түрде тікелей жүргізілетің,
сенімді амал құбырдың гидростатикалық сынығы болып келеді. Бірақ бұл әдіс
әрекеттік құбырдың тоқтатылуын сұрайды, сол уақытта бақылайтын өлшегішті
поршень көмегімен бақылау, құбырдың жұмысының токтатусыз жүргізіледі. Ол
үшін құбырдың анық бір жерінде поршендерді қабылдау және жіберу үшін
камераларда жасайды.
Құбыр күйінің магнтиографты бақылау әдісі, келесідей ішінен
қортындыладады. Шеңберлі магниттің ішкі екеуі құбырда продольді магнитті
өрісті құрайды. Құбырдың қабырғасының қалыңдығының азаюуы, қабырғадан
магнитті ағынның ағуын шақырады.
Сурет 1 - Магнитографты дефектоскоптың конструктивті сұлбасы: 1
-магниттер; 2- датчиктер; 3 – магнитті өрістің күштік тізбегі; 4 - құбырдың
қабырғалары; 5 – құбыр қабырғасында ақау
Сурет 2 - Магнитографты дефектоскоптық орнатқышы бар инспекциялық
поршеннің сұлбасы: 1 - приводтық секциямен қоректену батареясы; 2-
инспекционды секция – магниттейтің құрылғы мен датчиктер; 3 - бақылау
нәтижелерін тіркеу секциясы
Ұқсасты орнатқышты АМФ Тьюбоскоул американдық фирма жасап шығарды.
Бұл Лайналог орнатқышы аспаптарымен жабдықталған, поршенді ұсынады,
газдың қысымымен құбыр бойынша жылжиды. Әрекеттеуші үшін экскаваторлар
немесе демонтаждық жұмыстар керек емес. Механикалық бұзылулары бар
учаскілер, коррозия дәлділігі, коррозия орны мен размерді анықтау үшін
Лайналог қолданылады. Құбыр қабырғасына бағытталған магнитті өрісті
қолданумен негізделген орнатқыш жұмысы.
Бұзылған учаскілер мен басқа да тегіс еместігіне аспаптың магнитті
өрісін өзгертуге алып келеді. Өзгерістер болған мәлеметтерді пленкаға жазып
алынады. Сосын, жәй коррозия мен дәлділік дәрежесінің орынын көрсететің
диаграмма құралады. Екі модификациялы – үш және бес секционды аспаптарды
фирма ұсынады. Үш секционды Лайналог келесі құрылғалары бар: бірінші
немесе приводты секцияларды электробатареялар мен тіреуіш сақиналар
орнатылған. Екіншісінде немесе инструменталды да, датчиктер орналасқан.
Құбырдың барлық айналасынды орналасқан және магнитті өрістің өзгеруін
анықтайды. Үшінші немесе аспапты секцияда электронды мен жүйені тіркейді.
Бұл орнатқыштар кішігірім диаметрлі құбырда бақылау үшін арналған. Поршень
ішкі және сыртқы коррозиялы механикалық бұзылуларды, сваркалық тігістерінің
ақауларымен қиықтар, жеңдерді анықтайды. Орнатқыштың ұзындығы - 2,7 м.
Секциялар өзара универсалды қосылатын элементтермен қосылған, ол орнатқышқа
әртүрлі әртүрлі иілулері жеңу үшін мүмкіндік береді.
Үлкен диаметрлі құбыр үшін бес секционды Лайналог жүйесінің бірінші
секциясы- привод секциясы: поршеннің сақинасының көмегімен ол құбырда
ұсталып тұрады, құбырдың ішкі қабырғасының тығыз қосылып тұруды қамтамасыз
ететін және сорып алынатын өнімнің құрылғысын жылжытуға мүмкіндік береді.
Сақиналар арасында жасалынған ақау орынын белгілеу үшін құрылғы, магнитті
көрсеткіштер мен муфталар, сваркалық тігістерді өту кезінде тіркейді.
Екінші секция – бұл магний, ұстап тұрады. Болатты щеткалардың көмегімен
құбырда магнит ұстап тұрады. Құбыр қабырғасына магнитті өрісті орнату үшін
щеткалар қызмет атқарады. Аймақты құбырмен қарауды қамтамасыз етуге
көмектесетін, колодкаларды датчиктер бар. Құбыр қабырғасының қалыңдығының
өзгеру туралы мәлеметтер датчиктер арқылы инструменталды цехке беріледі.
Үшінші секция - әрбір ұшында жасалынған, поршеннің сақина көмегі арқылы
құбырда орнатылған, жүріп өткен жолдың өлшеу секциясы. Құбыр қабырғасының
ішкі беттінен қозағалатын дөңгелектің көмегі арқылы жүріп өткен қашықтықтың
өлшеуін іске асырылады. Төртінші секция – батареясы 30с ішінде Лайналог
энергиясымен қамтамасыз етеді. Кұйрық бөлігінде орнатылған манжет, құбырдың
ішінен бұл секцияны орталықтап, ұстап тұрады. Бесінші секция – құйрық
бөлігінің манжеті көмегімен құбырда ұсталып тұратын, тіркеуші. Лайналог
орнатқышының қасиеті қауіпті көлемге айналғанға дейін мүмкіндікті
ақаулардың орынын табу бейімділігі, қысымды азайту және ұлғайту мүмкіндігін
бағалу; катодты қоғаныс пен құбырдың қаптау эффективтілігінің бағасы;
катодты қорғаныстың жақсы ұйымшылдығы; құбыр күйінің тұрақты тіркелуі. 300
м интервалы бар құбырда бақылау қондырғыларын қолдану үшін -1,6 км-де
үлкен доға магниттер орнатылады, зерттеу картасында бақылау таңбасы
қолданылады. Бақылау таңбаларының көмегімен Лайналог жылжуы кезінде (жер
үсті бақылау нүктелері) коррозия орынын анықтайды. Табиғи белгілер
ретінде клапандар мен фланцтар қолданылады. Поршень ұзындығына сәйкес
келетін инспекционды поршенді қабылдау және іске жіберу үшін арнайы
қақпандар қолданылады. Инспекционды поршенді іске жіберер алдында, оның
макеті іске жіберіледі. Лайналог жүйесінің макетін жіберген кезде,
поршень құбырының ішінде бұзылып тұрып қалды. Бұл учаскіні анықтау үшін,
макеттің құйрықты жері Хит датчигімен ауыстырылған болатын. Бұл мүмкіндік
поршеннің жүрісін анықтауға және табуға көмектеседі.
Тіркейтің лентада алынған мәлеметтердің анализі үшін магнитті
тексерілген арналардан өтетің құбырда орнатылған, олар екі арнада
тіркеледі. Механикалық муфталар мен сақиналық тігіс барлық тексеретің
арналардың индикациясын береді, арна индикациясының линиясына вертикальді
орнатылған. Сваркалық құбырлар муфта үстінде барлық арна бойынша индикация
береді. Амплитуданың орташа екі таңбасы қосылатын екі шетінен пайда болады.
Муфталық қосылыстардың индикациясына қарағанда, құбырдың сваркалық
қосылыстарын көрсететің индикацияларының биіктігі кішкентай. Бірнеше
тексеретің арналар бойынша бірдей аралықпен жамау орташа амплитуда
индикациясын береді. Кішігірім заплата коррозиялық участкіге ұқсас
индикацияны береді. Магниттік көрсеткіштер, құбырдың үстінгі бөлігінде
орналасқан, дәлділікті коррозияны бейнелейтің, индикацияның кең және
қараңғы линиясын береді. Олардың араларында бірдей аралықпен екі таңба
көмегімен шиберлі аспапта бейнеленеді. Пісірілген заплата индикациясының
амплитудасына қарағанда, клапандардың индикациясының амплитудасы, әдетте
үлкен.
Жәй ішкі дәлділікті коррозия бір немесе бірнеше арналар бойынша таңба
сериясын тіркейді. Коррозия типінің ең ортанғы құбырында табылған,
жергілікті немесе заплаталық болып келеді. Тексеретің арналарда
индикациясының вертикальді биіктігі өлшегіш көмегімен коррозия тереңдігі
өлшенеді. Қортынды мәлеметтердің классификациясы мен анализі қолдық
өлшеммен жүргізіледі. Осы әдістің кемшілігі, өлшемді жүргізетің маман көп
уақыт осы жұмыспен айналысады, өйткені дәлділік жоқ болғандықтан. ЭЕМ
қолдануымен классификация мен жазба анализі үшін. Шешімдерді шешу керек.
Канадтық фирма Альберта Гэс Трэик Лайн (АГТЛ) электромагнитті
инспекционды поршендер ауданында зерттеулер жүргізілді, механикалық
бұзылулар мен құбырдағы коррозиялық анықтау үшін арналған. 30 м ұзындықта
құбыр учаскісінде сынақтар жүргізілді, оған барлық мүмкіндікті бұзылулардың
әртүрлі шамасымен тереңдігінің түрлері жүргізілді. Бұл сынақтар, басқа ірі
фирмалардың алынған нәтижелерімен салыстырылды. 1948 жылдан орын алған, 300
ден аса ақаулар зерттелген. Екі әртүрлі инспекционды поршендермен алынған,
мәлеметтер анализденді. Сигналдардың әртүрлі амплитудасы (дәлділікті
коррозия пішінімен байланысты) ақаудың размері мен орналасу орынын
анықтауға кедергі болатындығын анализ көрсетеді. Коррозиялық сигналдардың
амплитудасының тербелісін тоқтату үшін поршеннің өту жылдамдығын
стабилизациялау керек. Күрделі географиялық жағдайларда өтетің және
жүктемеде болатын, құбырларға тиісті, өте – күрделі шешім. 20-ден 17 мс
дейін жылдамдықта құбылады, кейде газ көлемі поршеннің қозғалысын ұстап
тұру үшін жеткіліксіз болады. Құбырды қарастырудың жұмысын жақсы жүргізу
үшін дәлділік үлкен рөл атқарады.
Клапандар, заглушкалар, тройниктер, қабырғаның әртүрлі қалыңдығы
ақаулардың орналасу орының анықтауға көмектеседі. Мәлеметтерді өңдеу
кезінде дәлділік үлкен орын алады. Бұл уақыт пен затты үнемдеуге етуге
көмектеседі. Жалпы қаптауы жоқ болуынан дәлділікті коррозия пайда
болатының зерттеулер арқылы көруге болады. Энергоқуаттың жетіспеуінен
катодты қорғаныс болмайтын учаскілерде, ең қатты коррозия пайда болады.
Ақаулардың дәрежесін анықтау ақау фирмасымен байланысты дәлділігі
арқылы қиындықтар туылады. Поршендер қабырғаның қалыңдығының өзгеруін тек
қана 15% -тін ғана анықтай алды. Поршеннің қарапайым кемшілігі қосымша
гидросынақтың көмегімен терең жалғасатын коррозиялық бұзылуларды табу
бейімділігі болады. Ағынның кеміп кетуін өлшеген кезде жұмыс істейтің, бұл
кемшілік барлық жүйеге қасиеттіне ие. Инспекционды поршеннің өтуіне
мүмкіндік алынған, мәлеметтерді тексеру үшін әрбір жағдайда гидростатикалық
сынақ өткізу керек. Поршендер ішкі ақаудан сыртқыны айыра алмады. Қатты
щеткалармен оның бұзылу қауіпсіздігін болдырмау үшін, поршендерді ішкі
изоляциясы бар құбырларды қолданумен шектелген.
Құбырдың қабырғасының қалыңдығын өлшеу және зерттеу үшін жаңа
ультрадыбысты жүйені, траншеяға жатқызылған Матэвал Лимитед Ұлыбритания
компаниясымен жүргізіледі. Бұл патенттелген интегралды айналатын
инспекционды жүйе (ИВИС) Шелд Девелопмент американдық компаниясымен
жобаланған және жасалған, ал Матэвал компания тек қана оның өңдеуге және
эксплутациялауға ғана рұқсат алды. ИВИС жүйесі әртүрлі диаметрлі
құбырлардың ашық бетінің эрозиясы және коррозиялық износы дәрежесін анықтау
үшін арналған, сваркалық тігіс пен құбыр металында шаршаған жарықшаларды
анықтау үшін керек.
Құбырлардың электрохимқорғау жүйесін бақылау үшін Метал Энд Пайплайн
Эндастрис Лимитед американдық компания телеметриялық жүйені қолданды
және жасап шығарды, ол ауадан катодты станциялардың құбырларын химқорғаныс
жұмысын дистанционды бақылаумен қамтамасыз етеді. Мұндай жүйе периодтық
қарауды қажет етеді, бірақ коррозия орынын іздеу мақсатымен құбырларды
қарап шығуды алып тастайды, ол қолайсыз климаты бар аудандар үшін өте
керек. Жүйе импульсті қабылдау бергіштік (нақты интервалы бар құбыр қасында
орнатылған), жеңіл және портативті сұрағышты және басып шығаратын
құрылғалардан (ұшақта болады) құралады. Әрбір импульсті қабылдау бергіштік
термоэлектрлік регулятордан жұмыс істейтің, катодтық қорғаныс орнатқышымен
қосылған. Ол әртүрлі ақпаратты электрлік сигналға түрлендіреді, сұрағышты
орнатқыштың сигналына жауап жібереді. Сұрастыру орнатқышының трассасында
тік ұшақ пен ұшақтың ұшуы кезінде (регистратор әрбір импульсті қабылдау
бергіштікпен қосылады) келесі анализ үшін ақпаратты сандық түрде жазып
алады. Жауаптар мен сұраныстар автоматты режимде іске асады. Ұшқыш ұшудың
сұрақтарымен және визуалды көрініспен айналысады.
Импульсті қабылдау бергішті және тіркеуші құрылғысының жиілікті
модулденген төрт арналы радиобайланысы бар, 100-200 МГц жиілігінде жұмыс
істейді. Қоректену қуаты - 50 мВт. Әуелік және жерлік бергіштер 3 км
радиус диапазонында эффективті болады. Төрт бөлек жиілік бойынша (әрбір
параметр үшін біреу) уақыт бойынша тональді радиоимпульстармен басқарылатын
мәлеметтермен беріледі. Радиоимпульстің ұзақтығы өлшенетін параметрге
пропорционалды.
3 МАГИСТРАЛЬДІ ҚҰБЫРЛАРДАН МҰНАЙ КЕМІП ҚАЛУЫНЫҢ ДИСТАНЦИОНДЫ АЙҚЫНДАУ
ҮШІН ҚҰРЫЛҒЫ
Магистральді құбырдан мұнайдың кеміп қалуын дистанционды айқындау үшін
құрылғыны құбырлық транспорт ауданына жатқызады. Құрылғыда оптикалық
байланысқан және тізбектей сканирлейтің элемент орнатылған жұптық саны бар
қырларымен, осьтің қасында айналатын мүмкіндікпен орнатылған, оның ортасы
арқылы өтетің, кіріс объектісі, спектрбөлгіш, көрінетін және жылулық
арналардың қабылдағышы, шығыстары видеоконтроллер құрылғысы бар сигналдарды
араластырғыш арқылы қосылған, лазерлік тексеру арнасы, өзіне лазерлік
сәулелендіргіштерді қосатын, жазық айна, полихроматор, сәулелену
қабылдағыштары, сигналдарды өңдеу блогы, шығысы видеоконтроллер құрылғысы
мен сигнал араластырғышымен қосылған.Құрылғыда жаңа болып енімен
сканирлейтің элементтің қырларының бөлігі, лазерлік сәлелендіргіштердің
шоқтарының қиылуына тең, бір қыры арқылы шағылыспайтын және лазерлік
сәулелену қабылдағышының әрбір шығыстары арқылы қосымша орындалатын және
аналогты сигналдардың коммутаторы тізбекті орнатылған сигналдарды өңдеу
блогымен, аналогты- сандық түрлендіргішпен, оперативті сақтау құрылғысымен,
сандық - аналогты түрлендіргішпен және дифференциалды күшейткішпен
есептеледі.
Мұнайды транспорттау үшін арналатын, магистральді құбырлардың
әрекеттейтің герметикалық дистанционды бақылау техникасына жатады бұл
жаңалық ашу.
Көмірсутегенің төмен қызатын құбырларынан кеміп кетуді айқындау үшін
бейнелі (1) құрылғыны, оптикалық байланысқан және тізбектей айнаны
сканирлейтің элементпен орнатылуы бар, айналу мүмкіндігімен орнатылған
қабылдағыш объектив, жазық айна, көрінетін және инфрақызыл сәулелену
қабылдағыштары болып келеді. Жасанды және табиғи шығудың жылулық біркелкі
еместігінен үлкен мөлшерінен құбырдың трассасында бар болуы болатын
сканирлейтің құрылғының кемшілігі қате аландаушылықтың үлкен ықтималдығы
болып келеді. Және да бұл құрылғы сұйықталған газдардың кеміп кетуін
айқындау үшін арналған, айналадағы ортаға шыққан кезде құбырға ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
КІРІСПЕ
1 ТЕХНОЛОГИЯ ШОЛУЫ
1 МАГИСТРАЛЬДІ ҚҰБЫРЛАРДАН СҰЙЫҚ КӨМІРСУТЕГІНІҢ КЕМІП КЕТУІНІҢ АЙҚЫНДАУ
ӘДІСТЕРІНІҢ АНАЛИЗІ ... ... ... ... ... ... ...
2 ҚҰБЫРЛАРДА ДЕФЕКТЕРДІ ТАБУ ҮШІН АВТОМАТТАЛҒАН КЕШЕНДЕР
2.1 Құбырдың сызықты бөлігінің рентгендік дефектоскпопясы ... ... ...
2.2 Құбырдың магнитографты
дефектоскопы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
3 МАГИСТРАЛЬДІ ҚҰБЫРЛАРДАН МҰНАЙ КЕМІП ҚАЛУЫНЫҢ ДИСТАНЦИОНДЫ АЙҚЫНДАУ ҮШІН
ҚҰРЫЛҒЫ ... ... ... ... ...
4 ҚҰБЫРЛАРДА КЕМІП КЕТУДІҢ ОРНАЛАСУ ОРЫНЫН БОЛЖАУ
ӘДІСІ ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
4.1 Құбыр қабырғаларының бүлінген саңылауларының көлемінің техникалық
бақылау құрал сипаттамаларына
әсері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
4.2 Мұнай құбырындағы акустикалық толқындардың көзінің
ерекшеліктері ... ... ... ... ..
4.3 Әрекетті мұнай құбырларының герметикалынған бақылаудың техникалық
құралдар кешенін жасау және жобалаудың жалпы
принциптері ... ... ... ... ...
4.4 Мұнайдың ультрадыбысты саңылау іздеу кешенінің құрамы мен жұмыс жасау
принцип ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... .
5. ҚҰБЫРДЫҢ ГЕРМЕТИКАЛЫЛЫҒЫНЫН БАҚЫЛАУДЫҢ ТЕХНИКАЛЫҚ ҚҰРАЛДАР КЕШЕНІН
ҚОЛДАНУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ ... ...
6 АДЫМДАҒЫШ ТРАНСПОРТТЫҚ ЖАБДЫҚТЫҢ ДАМУ
ПЕРСПЕКТИВАСЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ...
6.1 Жаңалық ашу мен әдебиеттердің көздеріне
шолу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
6.2 Жолдың тегіс еместігіне бейімделмейтің
қозғалғыштар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.3 Жоғары өткізгіштіктің шынжыр табанды
қозғалғыштары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
6.4 Роторлы-винттік қозғалғыштары бар жоғары өткізгішті транспорттық
құрал ... ... ...
5.
Виброқозғалғыштар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .
6. Жолдың тегіс еместігіне бейімделген
қозғалғыштар ... ... ... ... ... ... ... ... ...
7. Адымдағыш транспорттық
құралдар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
8. Транспорттық құралдың адымдағыш
қозғалғышы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ..
9. Адымдағыш
машина ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ...
10. Шетелдердің адымдағыш транспорттық
құралдары ... ... ... ... ... ... .. ... ... .
6.11 Адымдағыш типті транспорттық құралды жасау жолында ғылыми-теориялық
зерттеулердің негізгі
мәселелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
12. Адымдағыш қозғалғыштарға қойылатын
талаптар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
5 ЭКОНОИКАЛЫҚ БӨЛІМ 69
5.1 69
5.2 74
5.3 85
6 ЕҢБЕК ҚОРҒАУ ЖӘНЕ ҚАУІПСІЗДІК ТЕХНИКА БӨЛІМІ 88
ҚОРТЫНДЫ 118
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 119
Аңдатпа
Бұл мақала жаңа құрылымдағы машинанын қозғалтқышына арналған. Нақты
айтқанда, ылғалды және жұмсақ топырақта, жолсыз жерлерде. Ылдиды
трассаларда машиналардың өткізгіштігін қамтамасыз ететін дөңгелек емес
доңғалақтармен жұмыс істеуге арналған. Дөңгелек емес доңғалақтардың
кинематикалық және геометриялық параметрлерін анықтауы және негіздеулік
сұрақтары қарастырылған және шешілген.
Аннотация
Разработан движатель машины принципиально новой конструкции, а именно с
некруглым колесом, обеспечивающим проходимость машин по наклонным трассам,
по бездорожью, в мягких и влажных грунтах. Рассмотрены и решены вопросы
обоснования и определения оптимальных геометрических и кинематических
параметров некруглого колеса.
Summary
It Is Designed machines to in principal new design, as follows with by
wheel, providing possibility of the machines on tilted route, on, in soft
and humid soil. They are considered and have settled the problems of the
motivation and determinations optimum geometric and kinematics parameter
travel about.
КІРІСПЕ
Экономикалық дамыған қоғамында шаруашылық жүктерді тасмалдау және қайта
өндеу басты рөл алады. Егер машинажасау кешені белгілі транспортық
жабдықтардың өндірістік және эволюциялық дамуымен тұрақты жұмыс істейтің
болса, онда транспортық машинажасау профилінің ғылыми ұйымы жобалардың
жаңа түрлерін принципиалды түрде тудырады. Жолы қиын кең Қазақстан мен Орта
Азия территориялары үшін, жолдың торабы жоқ, алып жүруші бейімділігі төмен
топырағы бар, арнайы дайындалған жолдарға қажет ерпейтің жоғарғы өткізгішті
транспортық жабдықтың жаңа түрлері керек. Жолсыз қозғалған кезде адымды
қозғалғыш ты қолдану, шынжыр табанды және дөңгелекті қозғалғыштың
мүмкіндігін көпке жоғарлатад, өйткені колейдің дискреттілігі иленетің
топрақтың көлемін азайтуға және ПӘК жоғарлатуға көмектеседі.
Адымдайтын қозғалғыш түзу жолда дөңгелекпен бәсекеске түсе алмайды,
бірақ техникалық үрдіс дөңгелекке өте қиын жағдай қойылғандықтан, халықтың
шаруашылықтық спецификалық аймақтарынның мөлшерін азайтқан жоқ.
Адымдағыш транспортық жабдықтарды қолдану аймағы мен қасиеті.
Дөңгелекті және шыңжыр табанды транспортық жабдықтар үшін, мысалға жер
бетінің жартысы өте алынбайды. Дөңгелекті транспорт негізінен түзу, қатты
жол бойынша қозғалу үшін арналған. Дөңгелектің радиусы мен бірдей ойық
биіктігі көптеген дөңгелек машиналар үшін өту қиын. Бос топырақ бойынша
қозғалу дөңгелекті транспорт үшін аз эффектілі (топырақ, қар, сызды балшық
және т.б.) Топыраққа дөңгелектің тереңдетіп кіруі, батып қалумен
қиындатады, энергожұмсаудың ұлғаюуы алып келеді, машинанын тартқышты –
ілінуі қасиеттің нашарлатады және өткізгішті шектейді.
Шынжыр табанды машиналар дөңгелектілерден тартқышты – іліну қасиеті
асып түседі, бос топырақтарда қозғалу кезінде көптеген қасиеті бар.
Профильді өткізгіштік бойынша олар көпосьті дөңгелекті машиналарға өз
ретінше сәйкес келеді.
Жоғарғы өткізгішті жерлік транспорттық жабдықтарды туғызу керектігі,
(конечностьтің) көмегімен қозғалу үшін машина жасауға көңіл бөлуге басын
игізді.
Профильді өткізгіштік. Бір көлемді шынжыр табанды және дөңгелекті
машиналар үшін өте алмайтын, адымдағыш транспортың жабдықтары бөгеттерді
жеңуге шамасы бар, және қатты қиылған жерлердің қозғала алады.
Жолдың дискреттігі. Адымдағыш машиналар өңірлердің дискретті
нүктелерінде аз ауданда қозғалыс процесінде тіреуіш үшін адымдағыш машинаны
қолданылады, жол жағдаймен сәйкес дірілдеуі және құбылуы мүмкін, бұл осы
транспорттың түрін ауыстыра алмайтын күйге жеткізді, егер үзіліссіз жол
мүмкін болса (төбешік бойынша қозғалыс, шашылған тастар бойынша) және оның
профильдік өткізгіштігін жоғарлатады.
Аймақтың тегісеместігіне бейімделу және қозғалудың
комфортабельділігі. Корпусқа қатысты (Чебышевтің табанды жүруші машинасы,
адымдағыш ойыншықтар) табанды қозғалысын белгілеуді қамтамассыз ететің,
адымдағыш механизмдердің конструкцияларындағы, көрсетілген, бос топырақ пен
тегіс емес беттің эффективті қозғалысын мұндай машиналар демонстрациялай
алмайды. Эффективті адымдағыш машина жасау үшін тіреуіш беттіне адаптация
керек.
Адымдағыш машина адымдау принципіне енгізілген жолдан машина корпусының
қозғалысының шешім мүмкіндіктерін қолдану керек. Корпусқа қатысты табанның
қоғалысынын өзгерісі есебінде тегіс емес бет бойынша қозғалу кезінде машина
корпусына комфортабельді қозғалысты қамтамассыз етеді, машинаның жолдың
саңылау шамасымен жетеді. Корпусқа қатысты табанның қоғалыс траекториясын
өзгерту керектігі, топырақтың деформация компенсациясы үшін бос топырақ
бойынша қозғалу кезінде пайда болады, шамасы әртүрлі аяқтар үшін шешімдер.
Маневрлену. Машинаның осінің бойымен және қозғалыс бағытының арасымен
еркін бұрышымен бүйіріне, артқа, алдыға қозғалу мүмкіндіктерімен адымдағыш
қозғалтқышқа енгізілгенмен байланысты. Адымдағыш машина өз орынында айналуы
және бұрылыс жасай алады. Бұрылған кезінде аяқ жұмысының тегіс бойынша
қозғалыс кезінде аяқ жұмысының принципиалды түрде айырмашылығы жоқ. Шынжыр
табанды және дөңгелікті машиналардың ерекшеліктері тіреуіш бетті бойынша
аяқтың тіреуіш элементтерінің бұрылыс кезінде сырғанауы болмайды, ол
топырақ деформациясына көп энергожұмсаумен байланысты.
Қарапайым конструкцияны адымдағыш қоғалғышты жасап шығару инвалидтік
арбаларды өткізуін көтермелеу мәселесін шешуге көмектеседі. Сонымен қатар,
Айдың беттің және басқа планеталарды зерттеу, АЭС және жерсілкіну авария
салдарынан, адамның қауіпті, қолайсыз жағдайын тоқтату үшін, космостық
кеңістікте зерттелгеннен кейін АТҚ-сы қолданылудың жаңа перспективалары
ашылды.
АТҚ ең керекті қолдану бағытты – топырақты өткізгіштіктен шынжыр
табанды транспорттың шектелуінен, бұрғылау техникасын жеткізе алмайтындығы,
аудандарда қазба жұмысын бұрғылау платформаларда жасап шығару қиындыққа
тіреледі.
Адамдар үшін арналған, бөлмелерде адымдағыш машинаны қолдану
орындылыгын, жоғары массивтік пен бейімделу мүмкіндігін анықтайды
(баспалдақтар, 900 С бұрылуы бар тар коридорлар, есіктік саңылаулар).
Адымдағыш машиналардың табандарында электромагниттер мен
пневматикалық емізшікшені орнату, ядорлық реакторлар, құбырлар, цистернаның
ішкі және сыртқы беттерінде, қайықтардың корпустарында, азаматтық және
өнеркәсіптік құқрылыстардың төбелері мен қабырға ремонты және бояу,
тазалау, инспекциясы үшін төбелер мен қабырғалар арқылы қозғалу үшін
қолданылуға көмектеседі.
1 МАГИСТРАЛЬДІ ҚҰБЫРЛАРДАН СҰЙЫҚ КӨМІРСУТЕГІНІҢ КЕМІП КЕТУІНІҢ
АЙҚЫНДАУ ӘДІСТЕРІНІҢ АНАЛИЗІ
Жаңалық ашу сұйық көмірсутегінің құбырлық транспортына жатады. Құбыр
трассасынын, жылулық өрісінің түсіруін, көмірсутегі газдың фракциясының
толқын ұзындығының жұтылуы бойынша атмосфераның жерлік қабаттының оптикалық
тексеруі, атмосфераның жер қабаттының максималды жұтылуымен және аномальді
температурасы бар аймақта локальді аудандарының орналасуын анықтау,
температуралық градиенттерінің бағыты және шаманы анықтайды және құбыр
трасссасынын жоғарғы бетіндегі қабаттының қыртысындағы акустикалық дабылдың
интенсивтілігі (қосымша тіркейді) локальді аудандарының аймағында
тіркелген акустикалық дабыл мен атмосфераның жұтылуын қосымша тіркейді, ал
кеміп кеткен орынды локальді ауданының орналасуы бойынша анықтайды, мұнда
температуралық аномалия, атмосфераның жерлік қабаттының жұтылуы және
акустикалық дабылдың интенсивтілігі, әрбір өлшенетің параметр бойынша
берілген шектік мәнді асып түседі, егер өлшенетің параметрлердің градиентті
берілген локальді ауданның аймақтарында барлық бағыттар бойынша
градиенттерді берілген шектердің мәнінен асып түспейтіндігіне әдістер
қарастырылады. Әдіс шыққан орынын орналасу локализациясының нақтылығын
көтермелеуге көмектеседі.
Сұйық көмірсутегін транспорттау үшін арналған, әрекеттейтің құбырларды
диагностикалау үшін қолданылу мүмкіндігін және құ0бырлық транспорт ауданына
жататын жаңалық ашу.
Қазіргі құбырларды эксплутациялау, құбырлардың оқшалау жолағында
адамның бекітмеген қайраткерлігіне байланысты, еріген және қатқан кезде
топырақтың орын ауыстырумен келетін, деформация немесе коррозиядан, мысалы
болатын, құбырдың тұтастығының бұзылғандығының табу мақсатымен периодты
түрде тексеруді жорамалдайды.
Құбырдың тұтастығының бұзылуының бастапқы кезенінде кемуді табу
әдістері бар, жылулық өрістің анализі немесе 1800219, N 203 М е
патенттердің оптикалық сәулеленуімен көмірсутек фракциясының газдың
жұтылуымен негізделген, 27.09.94 –ден N 9403613406035948 тапсырысты
ремонттық бригаданы жұмсау үшін кемудің орынын келесімен локализациялау
керек. Құбырларды эксплутациялау кезінде, мысалы құбырлардан мұнайдын ағып
кетуі және жердің бетінде, құбыр қасында және астында мұнай көлшігінің
пайда болу жағдайлары кездеседі, құбыр мен кеміген жерді жауып, құбырдан
мұнайдың ақан жерін локализациялау керек, егер ол мұнай айнасының астында
орналасса, бұл бірінші мәселе болу керек, өйткені аварияның болдырмау
мерзімін және жерлік жұмыстың көлеміне байланысты болады. Кей кезде
тәжірбие жүзінде, дистанциондық әдістермен кеміп кеткен жерлердің аздығынан
немесе әдістің сезгіштігінің жеткіліксіздігінен табу мүмкін емес, ал ол
мұнайдың көлшік түрінде кеміп кету жерде біраз қашықтыққа немесе құбырдан
ағып кету сипаттының ұзақтық күшінің су бетінде мұнай құбыршағының пайда
болуынан.
Кеміп кеткендіктен болған, акустикалық дабылдың интенсивтілігін өлшеуде
негізделген, құбырлардан кемуді табу әдістері белгілі (Дроот Ю.Ь.,
Грешников В.А., Бачегов В.Н.). Акустикалық контактілік кемуді іздеу (М.:
Машина жасау, 1989). Бұл әдістің кемшілігі магистарльді құбырларда кемуді
табуды қолдану топырақтың дыбысты азайту қаттылығы салдарынан (бірнеше
метрге дейін) кемуді іздеу жер бетінде кіші дистанциондықпен шектелген,
соған байланысты, құбырдың металлдық бетінде акустикалық датчикті тікелей
орналастыру үшін шурфтарды қазу керектігі болып келеді.
Магистральді құбырдың трассада жату тереңдігі 1,5 м аралықта құрайтының
есепке алсақ, топырақтың беттік қабаттында микрофонды орнату кезінде бір
өлшеу кезінде тек қана бір немесе екі ұзын метрлік құбырды басқаруға
болады, бұл осы әдісті қолдануда кішкентай кемулерді табу үшін пайдасыз
етеді.
Ұсынылған ойлардың прототип есебінде, магистальді құбырларда, көбінесе
мұнайды сұйық көмір сутек кемуін табудың белгілі әдісі таңдалады. Құбырдың
трассасының жылулық өрісінің түсіруді қосатын, температураның аномалиясы
бар аймақтың орналасу бойынша кеміген жерді анықтау және мұнайдың газдық
фракциясының негізгі компоненттерімен жұтылған толқын ұзындықтарында
атмосфераның жерлік қабаттың алдын ала оптикалық тексерісі, оптикалық
сәулеленудің жұтылу интенсивтілігі берілген шектік мәндерінен асып түседі.
Кемумен бірге жүретің, осы әдістің 2 факторын есепке алу керек: кему
жері бойынша көмірсутегінің газдық фракциясының концентрациясының көп болуы
салдарынан пайда болатын, оптикалық сәулеленудің жұтылуының күшейуі және,
трассаның жылулық өрісінде дисбаланс енгізетің және айналадағы ортадан
температура бойынша ерекшелінетің, ереже бойынша, құбырдағы шығатын өнімнің
салдарынан пайда болатын температуралық аномалия.
Осы әдістің кемшілігі екі факторда (температуралық аномалияның бар
болуы және көмірсутегінің газдық фракциясының өсуі) өзара коррелизацияға
қатты күйзеліске ұшыраған аймақтың локальді жерінің температуралық аномалия
шамасы ретінде де және де осы локальді жердің қыртыс қабатты бетінің
астында орналасқан өнімнің санынан бірнешеге байланысты, көмірсутегі газдық
фракциясының концентрациясы.
Сондықтан, құбырдың трассасы кеміп кету ауданында нақты иілуі немесе
топырағы бар болған жағдайда, құбырға шашылған, тығыздығы және
жылуөткізгіштігі бойынша біркелкілікті емес болса, аққан өнімнің негізгі
массасы құбырдың аймақтарында жинала бастайды, кемуден бірнеше қашықтыққа
орналасу мүмкін және газдың фракциясының максималды жұтылуының орналасу
орыны мен кемудің орналасу орынымен сәйкес келмейтің температуралық
аномалиямен, кемуді локализациялау нақтылығын төмендетуге алып келеді.
Магистральді құбырларда сұйық көмірсутегінің орналасу орынының
локализациялау нақтылығын жоғарлатуды ойлап табу мақсаты болып келеді.
Көрсетілген мақсат жетістіктерге жетеді, егер құбырдан кемуді табудың
белгілі әдістерінде, трассаның жылулық өрісінің түсіруін қосатын,
көмірсутегінің газдық фракциясының жұтылуының тоқын ұзындығында
атмосфераның жерлік қабаттың алдын ала оптикалық тексеру, атмосфераның
максималды жұтылуымен және аномалиялық температурасы бар аймақтың локальді
ауданының орналасуын анықтау, қыртыстың жоғарғы қабаттында акустикалық
дабылдың интенсивтілігін қосымша тіркейді және шама мен қыртыстың
температура градиенттінің бағыттың тіркелген локальді аудандардың
аймақтарында акустикалық дабылдың интенсивтілігімен атмосфера жұтылуы әрбір
өлшенетің параметр бойынша берілген шектік мәнінен асады, тек егер,
локальді ауданның аймағында барлық бағыттар бойынша градиенттердің берілген
шектік мәні өлшенетің параметрлердің градиентінен аспаса.
Қыртыс бетінде температуралық аномалиясы бар және атмосфераның жерлік
қабаттында газдық фракция концентрациясының бар болуымен тікелей
корреляцияланбаған байланысты емес және кеміген жерде максималды, құбырда
свищтер шыққан өнімнің ағып кетуінен болған дабылдың интенсивтілігі,
қыртыстың жоғарғы беттінде акустикалық дабылдың тіркеу керектігімен
шартталған. Сондықтан аймақтың локальді ауданында акустикалық дабылдың бар
болуы, температуралық аномалиясымен газдық фракциясының концентрация
жоғарлылығымен сипатталатын, кемудің елеулі бар болуы фактісін дәлділеу
үшін арналған қосымша операция ретінде ғана қызмет атқаратын қыртыстың
беттік қабатында кемудің акустикалық дабылын тіркеу әдісі бірге болады.
Әдістің нақты екінші ерекшелігі температураның градиенттернінің есепке
алу керектігінде қортындылады. Бұл түсіндіріледі мынандай факторлармен,
егер трассада құбырдың жатуы идеалды болған кезде, (егер трассада еңкеюуі
жоқ болса, құбырға шашылған топырақ тығыздығы, жылуөткізгіштігі және
дыбысөткізбеушілігі бойынша біркелкіліксіздік болмаса) барлық өлшенетін үш
параметрі (температуралық аномалия, атмосфераның жерлік қабаттың жұтылуы
және акустикалық дабылдың интенсивтілігі) кему аудандарында максималды
мәнде болар еді. Кему жерінің аймағында барлық бағыт бойынша өлшенетің
параметрлердің градиенті нөлге тең болар еді деген белгіні көрсетеді.
Нақты жағдайларда трассаның еңкеюуінің және топырақпен жабылған
біркелкіліксіздіктің бар болуы, идеалды суретті бірнеше рет бұрмалайды,
сондықтан өлшенетің параметрлердің градиенті нөлден ерекше болып келеді,
сонымен қатар кему зонасынан тыс орналасқан, аймақтың локальді аудандарының
күйін сипаттайтын, градиенттерімен салыстырғанда, минималды мәні бойынша
сақтайды.
Нөлден ерекше болып келетін нақты жағдайда өлшенетің параметрлердің
градиенті берілген шектік мәндерімен осы градиенттерді салыстыру
операциясын жүргізу керектігін шарттайтын осы факті.
Әрбір белгіленген ауданын аймақтары мен шекараларында, периодтығы азбен
орналасқан, нүктелерде, мысалы құбыр трассасының бойында 0,1 Т қыртыстын
температурасын, атмосфераның жұтылуы және қыртыстың жоғарғы қабаттында
дабылдың акустикалық интенсивтілігін өлшеуін жүргізеді, содан кейін
өлшенетің параметрлердің және де берілген шектік мәндердің градиенттерінің
салыстыруын жүргізеді. Дабылдың акустикалық интенсивтілігі акустикалық
контактілік кемуді іздегіш арқылы өлшеу мүмкін.
Өлшенетің параметрлердің градиенттерінің шамалары, өлшеу
нүктелеріарасындағы қашықтыққа 2-кі көрші нүктелерде өлшенге, бұл
параметрлердің мәндерінің арасындағы айырма қатынасын анықтайды.
Өлшенетің параметр мен олардың градиенттерінің шектік мәндері,
спектронализатародың жұмыстық толқын ұзындығында атмосфераның фондық
жұтылуы және құбыр трассасында топырақтың біркелкі емес табиғи сандарынан
флуктацияның статикалық анализ негізінде беріуі мүмкін.
Ауа райы мен мезгілдік жағдайға байланысты шектік мәндер құбылуы
мүмкін.
Прототиппен салыстырғанда кемуді айқындау әдісін ұсынылуды қолдану су
трассасында топырақтың геофизикалық біркелкі емес бар болуынын салдарынан
қалыптасқан, газдық фракцияның концентрациясының жоғарлылығынан және
температуралық аномалиясы бар локальді аудандарды іздеу сферасынын есебінде
кемудің орналасуын локализациялау дәлділігі мен бөгеулікке тұрақтылықты
жоғарлылығын қамтамасыз етеді.
2 ҚҰБЫРЛАРДА ДЕФЕКТЕРДІ ТАБУ ҮШІН АВТОМАТТАЛҒАН КЕШЕНДЕР
Қолданылатын мұнай құбырларын диагностикалау шарасы мен әдістері
кәзіргі кезде, бұзылғандықтың барын белгілуге рұқсат береді, бірақ оны
локализацияламайды, яғни бұзылған учаскілерді анықтамайды. Диагностика
жүйесінде бұл әдістер бірінші кезең сияқты анықтап қарала алады, мысалы,
сызықты баланс әдісі және т.б. Диагностиканың екінші кезеңі үшін арналған
қажетті әдістер және құралдарды керек, пайда болған бұзушылықтың үлкен
тереңдікпен табуға иелі. Диагностиканың тек кейбір шаралары ғана
тәжірбиелік қолданылуды ала бастайды. Диагностиканың кейбір әдістері тек
кәзір ғана тәжірбиелік қолданыстар болып жатыр. Мұнайқұбыры арқылы
өткізетін ағынмен сорып алумен, тексеретін аспаптарды қолдануда негізделген
әдістерді жатқызуға болады. Әзірше, диагностикалық әдістердің қатарлы
эксперименталды зерттеу сатысынан шыққан жоқ. Мысалы, акустикалық эмиссия
сигналдарының диагностикалық анализдің арнайы әдістері, осындай.
Диагностиканың екінші кезеңінде қолданылатын барлық әдістер, сорып алу
режимдерінің әртүрлі параметрлерін өлшеу нәтижесі негізінде, оның
эксплутация процесінде обьектінің жағдай туралы бағалы ақпарат жинауға
мүмкіндік береді.
Ақаудың пайда болуынан (жарықша, құбыр қабырғасының ажырауы) мұндай
құбырының бір жағдайдан екінші жағдайға өтуге алып келеді. Мұнай құбырының
техникалық жағдайының жұмысқа қабілеттілікті, жұмысқа қабілетті жоқ,
жарамсыздық пен шектікпен сипатталады. Мұндай әрбір жағдайлар, жағдайлар
параметрлерінің кеңістігінде объектінің жұмысқа бейімділігті кейбір
функциялармен). Жағдайлардың параметрлерін тікелей өлшеу, ереже бойынша,
қиын. Олар өлшенетін параметрлер арқылы жанама анықталады, оларды
жағдайлардың белгілері деп атайды. Бұл – мұнай құбырларының әртүрлі
қиылыстарында сорып алынытын өнімнің қысымы, шығыны. Көптеген жағдайларда
жағдайлардың әртүрлі параметрлерін өзгерту, сол бір белгілердің өзгеруіне
алып келеді, бұл жағдайлардың белгілері мен параметрлері арасында өзара
байланысатын күрделілігін дәлелдейді. Сонымен, мұн.айқұбырлардың кейбір
жағдайлары (кемудің көрінуі) өнімділік – жағдайлар парамерлерімен
сипатталады. Мына жағдайда күйлердің белгілері кеңістігінде мұнайқұбырлар
арқылы сорып алу режимінің параметрімен жасалу мүмкін – қысым, шығын,
температурамен және т.б.
Күйлердің белгілерінің негізгі сипатмасалары өлшеу үшін қолайлы болу
керек. Диагноз процессінде, белгінің сипаттамасын өлшеу абсолюттік
қателегі, оның өзгерту диапазонынан кіші болу керек. Сондықтан, қандай да
болсын өзгерту мұнай құбырының күйін қабыл алмауына алып келмейді, келесі
мақсат объектінің күйін бағалау белгілерін құруда болады. Мұнай құбырының
техникалық күйінің жалпы белгілерінің бірі, сорып алу режимдерінің
басқарылатын параметрлерінің ауытқына техникалық норма болып келеді. Бұл
өлшемнің әдістемелік қатынаста қолдану жеткілікті түрде қарапайым, бірақ
параметрге техникалық норманың есептеуін таңдау және өңдеу әдістері бар, ең
хабарлы параметрлердің соңғы санын таңдаумен байланысқан, күрделі
сұрақтарды шешуді талап етеді. Белгінің сипаттамасые өгшеу абсолюттік
қателігі диагноз процессінде оның өзгерту диапазоннынан кіші болу керек.
Диагностиканың қайсібір алгоритмінің іске асыратын, еклесі және ең
жауапты болып объектінің техникалық күйінің диагнозының әдісін таңдау
мақсаты болып келеді. Күйдің параметрлерін күйдің белгісімен
байланыстыратын, модельді құрастырудың бірнеше әдістері болу мүмкін.
Қолдануда негізделген, оларға алгоритмдерді жатқызуға болады: объектінің
детерминді моделі, комбинациялық моделі, объектінің күйін сипаттайтын
физикалық құбылыстардың ақпаратты. Объекті күйі туралы жеткізетін,
физикалық құбылысты қолдануда негзіделген, парктика жүзінде кеңінен
таралған, диагностикалау әдісін мұнда белгілеуге болады. Бұл диагностикалау
әдістері, ереже бойынша, нақты аспап немесе жүйе түрінде іске асырылады.
Көптеген жағдайларда мұнай құбырларының күйін диагностикалау, тек қана
осы әдістермен болады, мысалы, тексертің дефектоскоп көмегімен құбыр
қабырғасының бұзылғандығы анықталады. Бұл әдістердің даму мен жетілдіруін,
техникалық және патенттік ақпарттың анализі көрсеткендей, келешекте тағы да
интенсифтелінеді, негізінде, ақпаратты - өлшенетін микропроцессорлық
техниканың даму есебінде. Көбінесе, акустикалық ағуды іздейтің әртүрлі
физикалық құбылыстарды іске асыратын, автономды тексеретін құрылғылардың
қолдануымен, әрекеттеуші мұнай құбырдың сызықты бөлімінің күйін
диагностикалау үшін кейінгі кезде құрылғыларды өңдеудің өсу жағдайымен
дәлелдейді. Казіргі кезде біздің елімізде күйі бойынша, әрекеттейтің мұнай
құбырдың сызықты бөлігін диагностикалау бірінші кезеңмен, яғни мұнай
құбырының пайда болумен шектеледі. ЭЕМ негізінде құрылғылар мен стационарлы
жүйелер көмегімен мұнай құбырлардың техникалық күйін диагностикалау әдісі
тәжірибе жүзінде жоқ. Нормативті-техникалық құжаттарда эксплутация
процессінде қандай да болсын мұнай құбырында нақты техникалық талаптар мен
параметрлер беріледі. Егер мұнай құбырды эксплутациялау процессінде
техникалық талаптардан қандай да болсын параметрлердің ауытқуы пайда болса,
лнда басты күйдің бұзылғандығын қалпына келтіру мен бұзылғандықты табу үшін
шешім қойылады. Практикада әрекеттік мұнай құбырдың бұл шешімде шешу мүмкін
болмайды, жұмыстың жөнді екенің тексеруді жұмысқа бейімділігінің дұрыс
функционалдайды және ақауды іздеуді қосады. Әрекеттік мұнай құбырдың
сызықты бөлігінің жұмысының дұрыстығы, герметикалық – эксплутациялық
сенімділігімен оның негізгі бір параметрімен сипатталады. Осы уақыт
мезетінде, мұнай құбырдың жұмысқа қабілетті және дұрыс функционалдаушы
болуы мүмкін, бірақ бұзылған, өйткені мұнай өнімі мен мұнайдың кішігірім
кеміп кетуіне алып келетің, шаршаған микрожарықшалар мен кішігірім
саңылаулы коррозиялық бұзылулар сызықты бөлімінде барболуы арқылы, мұнай
құбырының жұмыс режимі сапалы түрде өзгермейді, нормалық-техникалық құжатта
берілген , бірақ абсолюттік герметикасы бұзылады. Бірақта жер асты
құбырының қабырғасында кішігірім саңылаулы бұзылушылықтар авариялық
жағдайлардың потенциалды ошақтары болып келеді- мұнай құбырдың жұмыс
істелмеуі.
Айтылғаннан шешуге болады, әрекеттік мұнай құбырынң сызықты бөлігінен
диагностикалық керекті мәселесінің бірі негізгі көрсеткіштердің бірінш
бақылау болып және бұзылғандықты іздеу – құбыр қабырғасының саңылаулы
коррозиялық бұзушылық (сорып алатын өнімнің кішігірім кеміп кетуі) және 1
орналасу орнын анықтау.
1. Құбырдың сызықты бөлігінің рентгендік дефектоскпопясы
Магистралды құбырда эксплутациялау және құрылысты-монтаждық жұмыстардың
барлық түрлері үшін дефектоскопия және дефектометрия аудандарындағы
өңдеуге, электромагнитті, гаммасәулелі, ультрадыбысты және басқа да осындай
әдістерді өзіне қосатын, инструменталды диагностикалаудың жаңа
технологиялық құралдарын жасауға көбірек көңіл бөлінеді. Әртүрлі
белгілеулерге тағайындалған құбырларды эксплутациялау және құрылыс
практикасында қолданылатын, мамандар үшін кейбір шетелдік өңдеулер үлкен
көңіл бөлінеді.
Сваркалық қосылыстрадың сапасының бақылау үшін арналған импульсті
рентгендік аппарат жеткілікті түрде кеңінен қолданылады. Сонымен, негізгі
тіреу рентгендік сәулелермен жарықтаудың автоматизациялық әдісі жасалынады.
Импульсті рентген аппараттардың негізгі қасиеті – олардың кішігірім массасы
мен габариті, жоғары өтпелі сәулелену бейімділігі, демек экспозицяның аз
уақыты, ремонт пен қызметкөрсету қарапайымдылығы. Үлкен ұзақтылықты
құбырларда сваркалық тігістерді бақылау үшін панорамалық өздік жүргішті
автоматтық рентгендік орнатулар базасында көмектеседі.
Зейферт батыс германикалық фирма, 1020-дан 1420 дейін диаметрі бар,
сваркалық жапсарластың ішінен жарықтату үшін автоматты өздік жүргішті
муфтамен қосылған, екі секциядан тұратын мұнадй аппараттың моноблок
құбырына орнатылады. Құбырда трубканың керекті күйін қамтамасыз ететін,
өздік орнатылған шассиде орнатылған (250 кВ, 5 Ма) рентгендік трубка
алдыңғы секцияда орнатылған. Артқы секцияда приводтық түйін, қорек көзі,
электрлік параметрлердің регулятор мен автоматты бар. Аппарат құбыр арқылы
18 м мин жылдамдықпен қозғалады, құбырдың бұрылған керекті радиусына
кедергісіз өтетін және 20 0 С дейін тіктіктерді подъемдерінен өтеді.
Өнімділігі сағатына 10-ға дейін тораптар жапсарластарын құрайды. Рентгендік
трубкаларды орнату мен сваркалық шовтарды автоматты табу құрылғылары бар
аппарат, +6 мм дейінгі дәлділігі бар сваркалық шовтың осьімен негізгі
рентгендік сәулені бірлестіруде көмектеседі. Орнатқыш ішкі
командоаппаратпен жабдықталған, 100 мкКюри –ден аспайтын қуатымен Кобальт
60 радиоактивті сәулелену көзі қолданылады. Командоаппараттан операторға
сигнал барып түседі, егер құбырда қарама-қарсы кедергі болса, орнатқышты
артқа қайтарады. Аппарат автономды заряды жоқ құбырда 4 километрге дейін
жылжи аладыжәне – 40 0 С –тен +600 С-ке дейін температура диапазонында
кеңінен жұмыс істей алады. Орнатқыштың жалпы массасы (1420мм диаметрі бар
құбыр үшін) 330кг құрайды. Радиациялық қауіпсіздіктің дыбыстық және
жарықтық сигнализациясы, соққытірегішті және шашыраудан сақтайтын қаптамасы
бар, транспорттау және көтеру үшін құрылғылармен жабдықталған.
АҚШ X-Ray Manufacturing and Supply) (XMAS) фирмасы ұқсасты панорамалық
өздік жүргішті рентгендік аппараттар 1100 мен 800 моделді жасап шығарған,
олар керекті сенімділікпен 914 – тен 1524 мм дейін диаметрі бар құбырлардың
сваркалық тораптардың жапсарластарының рентгендскопиясын жасай алады.
Панорамды жарықтау сәулелену шашырауымен біруақытта барлық айналым бойынша
жүргізіледі, 300 С бағытталған бұрышы бар, рентгеноскопияның жоғарғы
өнімділігін қамтамасыз етеді. Аппарат сәулелену жазықтығының қарама-қарсы
фиксация дәлділігімен сваркалық стыкты автоматтық құрылғымен табуды
жабдықталған, бұл автономды режимде жұмыс істеуге көмектеседі. Дистанционды
басқару пульті арқылы бастапқы және қайталау жарықталуы бос немесе кері
жүріс, аппаратты тоқтатуды оператор жүргізеді. Аппарат екі түйіннен
құралады: моноблокты тездетілген кілтпен қосылған, рентгендік трубка мен
генераторлық құрылғы. Рентгеноскопиялық түйін өздік қолданыла алады,
электрлік кабель арқылы сыртқы қорек көзінен қоректену алады. Аппарат
кішігірім габариті бар (ұзындығы -2,95 м) транспорттауда және жұмыста
ыңғайлы. Приводта блок үш электромоторлы роликтері бар үш тіреуіш аяқта
жасалынған. Бензиндік двигателі бар генераторлық құрылғыдан жұмыс істейтің
мотор. Құбырдың диаметрі бойынша реттеуіштердің, моноблокта 10 тіреуіш
аяқтары бар. Бұл құбырда аппараттың тұрақты күйін және құбыр беттінде
дөңгелектің жабысу керекті күшін қамтамасыз етеді. Аппараттың жылжу
жылдамдығы 13,5 ммин тең. Аймақтың сипаттынан және экспозиция уақытынан
тәуелділігі, зарядталғанға дейін үзіліссіз жұмыстың уақытты. 6-дан 8 дейін
сағатты құрайды. 1100 мен 800 модель аппараты эксплутация жағынан
сенімді. Жүйенің қоғау құрылғысы аппаратураның керекті қызып кетуін
қарастырады, бұл аппаратураның эксплутацияда сегіз сағат болмағандықтан,
рентгеноскопиляқ түйінде бұзушылық болғандықтан аппарат құбырдан автоматты
түрде шығады. Штопырға айналдырса да, ол сенімді түрде жұмыс істей береді.
1100 мен 800 модель жоғары дәлділікпен, қызмет ету қарапайымдылығы мен
тез жөңдеу жүргізуге көмектеседі және ремонттың рентгендік трубканы
ауыстырумен ерекшелінеді, олар натуралды жағымсыз жағдайларды көптеген
сынақтардан өткізді.
800 моделі аппаратты 1100 модел-ден конструктивті түрде
ерекшелінеді. Ол да (9) тіреуіш аяқтарының саны аз, және 508 – ден 1219 мм
диаметрлі құбыр үшін арналған. Оның габариті кішкене аз: ұзындығы – 2515 мм
(1100 моделде 2946 мм) массасы -134 кг (1100 моделде 182 кг). Электрлік
1 жұбы 4800 және 1100 моделдер-де рентгендік құбырлардың метрі бірдей;
200 кв және 3 Ма (рентген –трубка 225 кПа – ға орнатылған). Трубкалар
газдың изоляциясымен қорғалған, Осы аппараттардың рентгендік сәулеленудің
бағытталған бұрышы 360300. Генераторлық құрылғысы бар (120 В) бар
бензиндік двигательден электрқоректенуі бірдей приводтар (үш электромотор),
құбырда жылжудың орташа жылдамдығы -12,7 ммин. XMAS 1100 мен 800
моделі аппараттары трубкада реттеуішті анодты кернеудің мәні, автоматты
режимде және де дистанционды басқарудың пульті арқылы да жұмыс істей алады.
Құбыр қабырғасының қалыңдығы мен тоаптарды пісірудің сваркалық
жапсарластардың басқару санымен байланысты үзіліссіз жұмыс кезінде бір
рет майды құю 6-8 сағатқа жетеді. Рентгендік аппаратпен дистанционды
басқару үшін құбырдың сыртынан радиоактивті сәулелену көзі бар
командоаппарат қолданылады, бұл Masterminder фирмасымен шығарылады.
Құбыр сваркасын бақылау үшін автоматтық жүйені Компани Женераль де
Радиоложи француздар компаниясы ұсынады. Бұл өздік жүргішті рентгендік
аппарат 2448 модель 610-нан 1220 мм дейін диаметрлі құбыр сваркаларының
жапсарластардың ішінен рентгендік жарықтану үшін арналған. Бұрын шығарылған
1222 модель мен 2448 модель аппаратты су асты мен жеңіл жүрісті
құбырлардың құрылысында қолданылады. 2448 модель 24 В батареядан жұмыс
істейді, бір зарядқа құбырдың 1,6 км –ге дейін немесе сваркалық стыктардың
140 рентгендік түсіреуіне жетеді. 2448 модель рентегндік аппараттың
приводты секциясы 24 В бойынша батареяның екі блогын қосады және 530 м
дейін рентгендік түйінмен кешен түрде өтуі мүмкін, керекті рентгендік
түсіруді орындайды. Сонымен қатар, батарея блогтарының орынына рентгендік
түйінмен бір кешенде төрттактілі генератор қолданылу мүмкін,
рентгенаппараттың үлкен қашықтықтарда зарядкасы жоқ болуына көмектеседі.
Генератор істен шыққан кезде, авариялық қорек көзі ретінде, приводтық
секцияға генератордың блок батареясы қосалады. 2448 модель сваркалық
тігісті табу үшін датчиктер керекті күйде сәулеленудің шашырауы орнатылған
өлшегіш сұлба қарастырылған. Рентгендік аппаратпен радиоактивті көзі бар
командоаппарат көмегімен сыртынан басқаруға болады. 2448 модель аппарат
рентгендік трубкасы бар моноблоктан және оның бағыттын табу блогынан,
механикалық отсектен, генераторлық орнатқыш пен батарея кешеннің қосатын,
сыртқы басқару пультінен тұрады. Техникалық берілулер: рентгендік трубка -
225 кВ; 3Ма; приводтық секцияның ұзындығы – 1040 мм; генераторлық секцияның
ұзындығы - 920 мм; орынауыстырудың орташа жылдамдығы -18 ммин.
1067-ден 1524 мм дейін диаметрлі құбырды сваркілеуді бақылау үшін бұл
фирма 642 модель арнайы өңделген аппарат ұсынады. 300 кВ моноблогы бар
рентгеноаппарат модельдің негізі болып келеді. Магистралды құбырларды
салуда сваркіні рентгенді бақылаудың автоматты ауданында өзінің өңдеуін
Япондық фирма ұсынады. Пайп Эис моделді ішкі құбырлы рентгендік аппарат
батареядан автономды қоректенуі бар және – 300-дан + 600 С дейін
температурада жұмыс істеу үшін арнайы арналған. Жарықтану әдісі –
панорамалық, рентгендік сәулеленудің бағытталған бұрышы - 3600 250.
Аппараттың жалпы массасы – 500 кг. Пайп Эис моделінің аппараты 1000-нан
1420 мм дейін диамтерлі құбырдың сваркасын бақылау үшін арналған.
Горизонтальді учаскіде құбырда аппараттың қозғалуының орташа жылдамдығы -10
м мин. Құбырдың 10 диаметріне дейін бұрылу радиусы мен 150С шектерінде
ауытқуды жеңе алады (1000мм диаметрлі құбыр үшін). Шовты іздеу автоматты
құрылғысы +10 мм шовтен рентгендік сәулеленудің көлденең жазықтығының
орнату дәлділігін қамтамасыз етеді. Рентгендік құбырда анодты кернеу 160
-250 кВ шектерінде ретелінеді, сәулелену- ортогональді. Фокальді пятноның
размері - 1,02,4 мм, жарықтану уақыты 0,1-ден 9,9 мм шектерінде. Пайп
Эис моделінің аппараты, құбырдың сыртынан төзімді басқару пультінен жұмыс
істеу үшін құрылғысы жоқ.
Жоғары өнімділікті өздік жүргішті рентгендік орнатқыштың жұмысы үшін,
шетелдік құрылысшы фирмалар рулондық рентгенографикалық пленканы кеңінен
қолданылады, Агфа-Геверт (Белгия), Кодак (Ұлыбритания) және фирмалармен
шығарылған. Бұл контроллер-радиограф жұмыс өнімділігін жоғарлатады.
X-Ray Manufacturing and Supply) (XMAS) фирмасымен (1368 модель)
рулонды радиографтық пленканы өңдеу үшін лаборатория – кузов жасалынған.
Бұл лаборатория қорап – пикап түрінде, объектіге жеңіл транспортталады
және келесі қасиеттері бар: аз габаритті қараңғы кабинада тікелей трасса
бойынша пленканы өңдеу арқылы еңбектің өнімділігін жоғарлату үшін арнайы
бейімделу мен автономды энергиямен қамтамасыздандырумен жабдықталған жүйесі
бар, қолайсыз жағдайларда, географиялық және климаттық аудандарда
эксплутациялау үшін лаборатория арналған. Лабораторияның габариттері
2,441,941,98. Ол өзіне химреактивтерге үлкен су қорларын
кіргізеді, пленканы сақтау үшін рулонды және қарапайым пленкалар шығару
үшін құрылғы, негатоскоптар. Басқа фирмалар, осындай лабораторияларды өңдеп
және кеңінен қолданылады.
2.2 Құбырдың магнитографты дефектоскопы
Құбыр қолайсыз болғандықтан қойылған және жабылған құбырларды сынақтан
өткізу, рентгенографты пленканың бетінде орнату үшін, сваркалық шов пен
құбыр қабырғаларының жағдайын бақылау үшін магнитті және электромагнитті
бақылау әдістері қолданылады. Магнитографты дефектоскопты қолдану мен жасау
бойынша жұмыстар көптеген елдерде жүргізіліп жатыр. 1968 ж Начурел Гэс
Пайп Лайн американдық компания эксплутация кезінде магистральді құбырдың
күйін тексеру үшін магнитографты контрольді - өлшегіш аппаратурамен
жабдықталған. 30 жыл бұрын құрылған, 600 мм диаметрлі құбыр осы аппаратпен
зерттелген. Контрольді жабдықтары бар магнитті поршенмен құбырдың ішін
қарастыру, ремонттық және қайта орнату жұмысы үшін коррозия орнын табады.
Құбырдың магнитографты зерттеу әдісін жүргізу үшін кеңінен қолданылады.
Қысымдық поршендерде ремонтталған бұндай орнатқыштар көптеген жетекші
газомұнай табатын компаниялар мен шығарылады. Бақылайтын жабдықтары бар
магнитті поршенмен қарастыру жәнет құбырдың гидростатикалық сынағы бір-
бірін жақсы толықтырады. Гидростатикалық сынақ құбырдың қысымды ұстап
тұратын бейімділігін анықтайды, бірақ ол коррозия орны мен басқа ақауларды
анықтай алмайды. Магнитті инспекция коррозия орны мен металлдың шығын
дәрежесін анықтайды, бірақ ол шеңберлі сваркалық тігістерде ақаулары немесе
продольді тігістерде жарықшасын анықтай алмайды. Құбырлардың сваркалық
тігістерде және құбыр металллында негізінен пайда болатын шаршаған
жарықшаларды табу үшін, кәзіргі кезде ультрадыбысты дефектоскопияныі
бақылау - өлшегішті орнатқыштар қолданыла бастады, өздік жүргішті емес
қысымдық поршендерде жасалынған және бақылау нәтижелерін тіркеу
құрылғыларымен жабдықталған. Пайда болған жарықшаларды табу үшін, бақылау -
өлшегішті поршенді өткізу алдында периодты түрде тікелей жүргізілетің,
сенімді амал құбырдың гидростатикалық сынығы болып келеді. Бірақ бұл әдіс
әрекеттік құбырдың тоқтатылуын сұрайды, сол уақытта бақылайтын өлшегішті
поршень көмегімен бақылау, құбырдың жұмысының токтатусыз жүргізіледі. Ол
үшін құбырдың анық бір жерінде поршендерді қабылдау және жіберу үшін
камераларда жасайды.
Құбыр күйінің магнтиографты бақылау әдісі, келесідей ішінен
қортындыладады. Шеңберлі магниттің ішкі екеуі құбырда продольді магнитті
өрісті құрайды. Құбырдың қабырғасының қалыңдығының азаюуы, қабырғадан
магнитті ағынның ағуын шақырады.
Сурет 1 - Магнитографты дефектоскоптың конструктивті сұлбасы: 1
-магниттер; 2- датчиктер; 3 – магнитті өрістің күштік тізбегі; 4 - құбырдың
қабырғалары; 5 – құбыр қабырғасында ақау
Сурет 2 - Магнитографты дефектоскоптық орнатқышы бар инспекциялық
поршеннің сұлбасы: 1 - приводтық секциямен қоректену батареясы; 2-
инспекционды секция – магниттейтің құрылғы мен датчиктер; 3 - бақылау
нәтижелерін тіркеу секциясы
Ұқсасты орнатқышты АМФ Тьюбоскоул американдық фирма жасап шығарды.
Бұл Лайналог орнатқышы аспаптарымен жабдықталған, поршенді ұсынады,
газдың қысымымен құбыр бойынша жылжиды. Әрекеттеуші үшін экскаваторлар
немесе демонтаждық жұмыстар керек емес. Механикалық бұзылулары бар
учаскілер, коррозия дәлділігі, коррозия орны мен размерді анықтау үшін
Лайналог қолданылады. Құбыр қабырғасына бағытталған магнитті өрісті
қолданумен негізделген орнатқыш жұмысы.
Бұзылған учаскілер мен басқа да тегіс еместігіне аспаптың магнитті
өрісін өзгертуге алып келеді. Өзгерістер болған мәлеметтерді пленкаға жазып
алынады. Сосын, жәй коррозия мен дәлділік дәрежесінің орынын көрсететің
диаграмма құралады. Екі модификациялы – үш және бес секционды аспаптарды
фирма ұсынады. Үш секционды Лайналог келесі құрылғалары бар: бірінші
немесе приводты секцияларды электробатареялар мен тіреуіш сақиналар
орнатылған. Екіншісінде немесе инструменталды да, датчиктер орналасқан.
Құбырдың барлық айналасынды орналасқан және магнитті өрістің өзгеруін
анықтайды. Үшінші немесе аспапты секцияда электронды мен жүйені тіркейді.
Бұл орнатқыштар кішігірім диаметрлі құбырда бақылау үшін арналған. Поршень
ішкі және сыртқы коррозиялы механикалық бұзылуларды, сваркалық тігістерінің
ақауларымен қиықтар, жеңдерді анықтайды. Орнатқыштың ұзындығы - 2,7 м.
Секциялар өзара универсалды қосылатын элементтермен қосылған, ол орнатқышқа
әртүрлі әртүрлі иілулері жеңу үшін мүмкіндік береді.
Үлкен диаметрлі құбыр үшін бес секционды Лайналог жүйесінің бірінші
секциясы- привод секциясы: поршеннің сақинасының көмегімен ол құбырда
ұсталып тұрады, құбырдың ішкі қабырғасының тығыз қосылып тұруды қамтамасыз
ететін және сорып алынатын өнімнің құрылғысын жылжытуға мүмкіндік береді.
Сақиналар арасында жасалынған ақау орынын белгілеу үшін құрылғы, магнитті
көрсеткіштер мен муфталар, сваркалық тігістерді өту кезінде тіркейді.
Екінші секция – бұл магний, ұстап тұрады. Болатты щеткалардың көмегімен
құбырда магнит ұстап тұрады. Құбыр қабырғасына магнитті өрісті орнату үшін
щеткалар қызмет атқарады. Аймақты құбырмен қарауды қамтамасыз етуге
көмектесетін, колодкаларды датчиктер бар. Құбыр қабырғасының қалыңдығының
өзгеру туралы мәлеметтер датчиктер арқылы инструменталды цехке беріледі.
Үшінші секция - әрбір ұшында жасалынған, поршеннің сақина көмегі арқылы
құбырда орнатылған, жүріп өткен жолдың өлшеу секциясы. Құбыр қабырғасының
ішкі беттінен қозағалатын дөңгелектің көмегі арқылы жүріп өткен қашықтықтың
өлшеуін іске асырылады. Төртінші секция – батареясы 30с ішінде Лайналог
энергиясымен қамтамасыз етеді. Кұйрық бөлігінде орнатылған манжет, құбырдың
ішінен бұл секцияны орталықтап, ұстап тұрады. Бесінші секция – құйрық
бөлігінің манжеті көмегімен құбырда ұсталып тұратын, тіркеуші. Лайналог
орнатқышының қасиеті қауіпті көлемге айналғанға дейін мүмкіндікті
ақаулардың орынын табу бейімділігі, қысымды азайту және ұлғайту мүмкіндігін
бағалу; катодты қоғаныс пен құбырдың қаптау эффективтілігінің бағасы;
катодты қорғаныстың жақсы ұйымшылдығы; құбыр күйінің тұрақты тіркелуі. 300
м интервалы бар құбырда бақылау қондырғыларын қолдану үшін -1,6 км-де
үлкен доға магниттер орнатылады, зерттеу картасында бақылау таңбасы
қолданылады. Бақылау таңбаларының көмегімен Лайналог жылжуы кезінде (жер
үсті бақылау нүктелері) коррозия орынын анықтайды. Табиғи белгілер
ретінде клапандар мен фланцтар қолданылады. Поршень ұзындығына сәйкес
келетін инспекционды поршенді қабылдау және іске жіберу үшін арнайы
қақпандар қолданылады. Инспекционды поршенді іске жіберер алдында, оның
макеті іске жіберіледі. Лайналог жүйесінің макетін жіберген кезде,
поршень құбырының ішінде бұзылып тұрып қалды. Бұл учаскіні анықтау үшін,
макеттің құйрықты жері Хит датчигімен ауыстырылған болатын. Бұл мүмкіндік
поршеннің жүрісін анықтауға және табуға көмектеседі.
Тіркейтің лентада алынған мәлеметтердің анализі үшін магнитті
тексерілген арналардан өтетің құбырда орнатылған, олар екі арнада
тіркеледі. Механикалық муфталар мен сақиналық тігіс барлық тексеретің
арналардың индикациясын береді, арна индикациясының линиясына вертикальді
орнатылған. Сваркалық құбырлар муфта үстінде барлық арна бойынша индикация
береді. Амплитуданың орташа екі таңбасы қосылатын екі шетінен пайда болады.
Муфталық қосылыстардың индикациясына қарағанда, құбырдың сваркалық
қосылыстарын көрсететің индикацияларының биіктігі кішкентай. Бірнеше
тексеретің арналар бойынша бірдей аралықпен жамау орташа амплитуда
индикациясын береді. Кішігірім заплата коррозиялық участкіге ұқсас
индикацияны береді. Магниттік көрсеткіштер, құбырдың үстінгі бөлігінде
орналасқан, дәлділікті коррозияны бейнелейтің, индикацияның кең және
қараңғы линиясын береді. Олардың араларында бірдей аралықпен екі таңба
көмегімен шиберлі аспапта бейнеленеді. Пісірілген заплата индикациясының
амплитудасына қарағанда, клапандардың индикациясының амплитудасы, әдетте
үлкен.
Жәй ішкі дәлділікті коррозия бір немесе бірнеше арналар бойынша таңба
сериясын тіркейді. Коррозия типінің ең ортанғы құбырында табылған,
жергілікті немесе заплаталық болып келеді. Тексеретің арналарда
индикациясының вертикальді биіктігі өлшегіш көмегімен коррозия тереңдігі
өлшенеді. Қортынды мәлеметтердің классификациясы мен анализі қолдық
өлшеммен жүргізіледі. Осы әдістің кемшілігі, өлшемді жүргізетің маман көп
уақыт осы жұмыспен айналысады, өйткені дәлділік жоқ болғандықтан. ЭЕМ
қолдануымен классификация мен жазба анализі үшін. Шешімдерді шешу керек.
Канадтық фирма Альберта Гэс Трэик Лайн (АГТЛ) электромагнитті
инспекционды поршендер ауданында зерттеулер жүргізілді, механикалық
бұзылулар мен құбырдағы коррозиялық анықтау үшін арналған. 30 м ұзындықта
құбыр учаскісінде сынақтар жүргізілді, оған барлық мүмкіндікті бұзылулардың
әртүрлі шамасымен тереңдігінің түрлері жүргізілді. Бұл сынақтар, басқа ірі
фирмалардың алынған нәтижелерімен салыстырылды. 1948 жылдан орын алған, 300
ден аса ақаулар зерттелген. Екі әртүрлі инспекционды поршендермен алынған,
мәлеметтер анализденді. Сигналдардың әртүрлі амплитудасы (дәлділікті
коррозия пішінімен байланысты) ақаудың размері мен орналасу орынын
анықтауға кедергі болатындығын анализ көрсетеді. Коррозиялық сигналдардың
амплитудасының тербелісін тоқтату үшін поршеннің өту жылдамдығын
стабилизациялау керек. Күрделі географиялық жағдайларда өтетің және
жүктемеде болатын, құбырларға тиісті, өте – күрделі шешім. 20-ден 17 мс
дейін жылдамдықта құбылады, кейде газ көлемі поршеннің қозғалысын ұстап
тұру үшін жеткіліксіз болады. Құбырды қарастырудың жұмысын жақсы жүргізу
үшін дәлділік үлкен рөл атқарады.
Клапандар, заглушкалар, тройниктер, қабырғаның әртүрлі қалыңдығы
ақаулардың орналасу орының анықтауға көмектеседі. Мәлеметтерді өңдеу
кезінде дәлділік үлкен орын алады. Бұл уақыт пен затты үнемдеуге етуге
көмектеседі. Жалпы қаптауы жоқ болуынан дәлділікті коррозия пайда
болатының зерттеулер арқылы көруге болады. Энергоқуаттың жетіспеуінен
катодты қорғаныс болмайтын учаскілерде, ең қатты коррозия пайда болады.
Ақаулардың дәрежесін анықтау ақау фирмасымен байланысты дәлділігі
арқылы қиындықтар туылады. Поршендер қабырғаның қалыңдығының өзгеруін тек
қана 15% -тін ғана анықтай алды. Поршеннің қарапайым кемшілігі қосымша
гидросынақтың көмегімен терең жалғасатын коррозиялық бұзылуларды табу
бейімділігі болады. Ағынның кеміп кетуін өлшеген кезде жұмыс істейтің, бұл
кемшілік барлық жүйеге қасиеттіне ие. Инспекционды поршеннің өтуіне
мүмкіндік алынған, мәлеметтерді тексеру үшін әрбір жағдайда гидростатикалық
сынақ өткізу керек. Поршендер ішкі ақаудан сыртқыны айыра алмады. Қатты
щеткалармен оның бұзылу қауіпсіздігін болдырмау үшін, поршендерді ішкі
изоляциясы бар құбырларды қолданумен шектелген.
Құбырдың қабырғасының қалыңдығын өлшеу және зерттеу үшін жаңа
ультрадыбысты жүйені, траншеяға жатқызылған Матэвал Лимитед Ұлыбритания
компаниясымен жүргізіледі. Бұл патенттелген интегралды айналатын
инспекционды жүйе (ИВИС) Шелд Девелопмент американдық компаниясымен
жобаланған және жасалған, ал Матэвал компания тек қана оның өңдеуге және
эксплутациялауға ғана рұқсат алды. ИВИС жүйесі әртүрлі диаметрлі
құбырлардың ашық бетінің эрозиясы және коррозиялық износы дәрежесін анықтау
үшін арналған, сваркалық тігіс пен құбыр металында шаршаған жарықшаларды
анықтау үшін керек.
Құбырлардың электрохимқорғау жүйесін бақылау үшін Метал Энд Пайплайн
Эндастрис Лимитед американдық компания телеметриялық жүйені қолданды
және жасап шығарды, ол ауадан катодты станциялардың құбырларын химқорғаныс
жұмысын дистанционды бақылаумен қамтамасыз етеді. Мұндай жүйе периодтық
қарауды қажет етеді, бірақ коррозия орынын іздеу мақсатымен құбырларды
қарап шығуды алып тастайды, ол қолайсыз климаты бар аудандар үшін өте
керек. Жүйе импульсті қабылдау бергіштік (нақты интервалы бар құбыр қасында
орнатылған), жеңіл және портативті сұрағышты және басып шығаратын
құрылғалардан (ұшақта болады) құралады. Әрбір импульсті қабылдау бергіштік
термоэлектрлік регулятордан жұмыс істейтің, катодтық қорғаныс орнатқышымен
қосылған. Ол әртүрлі ақпаратты электрлік сигналға түрлендіреді, сұрағышты
орнатқыштың сигналына жауап жібереді. Сұрастыру орнатқышының трассасында
тік ұшақ пен ұшақтың ұшуы кезінде (регистратор әрбір импульсті қабылдау
бергіштікпен қосылады) келесі анализ үшін ақпаратты сандық түрде жазып
алады. Жауаптар мен сұраныстар автоматты режимде іске асады. Ұшқыш ұшудың
сұрақтарымен және визуалды көрініспен айналысады.
Импульсті қабылдау бергішті және тіркеуші құрылғысының жиілікті
модулденген төрт арналы радиобайланысы бар, 100-200 МГц жиілігінде жұмыс
істейді. Қоректену қуаты - 50 мВт. Әуелік және жерлік бергіштер 3 км
радиус диапазонында эффективті болады. Төрт бөлек жиілік бойынша (әрбір
параметр үшін біреу) уақыт бойынша тональді радиоимпульстармен басқарылатын
мәлеметтермен беріледі. Радиоимпульстің ұзақтығы өлшенетін параметрге
пропорционалды.
3 МАГИСТРАЛЬДІ ҚҰБЫРЛАРДАН МҰНАЙ КЕМІП ҚАЛУЫНЫҢ ДИСТАНЦИОНДЫ АЙҚЫНДАУ
ҮШІН ҚҰРЫЛҒЫ
Магистральді құбырдан мұнайдың кеміп қалуын дистанционды айқындау үшін
құрылғыны құбырлық транспорт ауданына жатқызады. Құрылғыда оптикалық
байланысқан және тізбектей сканирлейтің элемент орнатылған жұптық саны бар
қырларымен, осьтің қасында айналатын мүмкіндікпен орнатылған, оның ортасы
арқылы өтетің, кіріс объектісі, спектрбөлгіш, көрінетін және жылулық
арналардың қабылдағышы, шығыстары видеоконтроллер құрылғысы бар сигналдарды
араластырғыш арқылы қосылған, лазерлік тексеру арнасы, өзіне лазерлік
сәулелендіргіштерді қосатын, жазық айна, полихроматор, сәулелену
қабылдағыштары, сигналдарды өңдеу блогы, шығысы видеоконтроллер құрылғысы
мен сигнал араластырғышымен қосылған.Құрылғыда жаңа болып енімен
сканирлейтің элементтің қырларының бөлігі, лазерлік сәлелендіргіштердің
шоқтарының қиылуына тең, бір қыры арқылы шағылыспайтын және лазерлік
сәулелену қабылдағышының әрбір шығыстары арқылы қосымша орындалатын және
аналогты сигналдардың коммутаторы тізбекті орнатылған сигналдарды өңдеу
блогымен, аналогты- сандық түрлендіргішпен, оперативті сақтау құрылғысымен,
сандық - аналогты түрлендіргішпен және дифференциалды күшейткішпен
есептеледі.
Мұнайды транспорттау үшін арналатын, магистральді құбырлардың
әрекеттейтің герметикалық дистанционды бақылау техникасына жатады бұл
жаңалық ашу.
Көмірсутегенің төмен қызатын құбырларынан кеміп кетуді айқындау үшін
бейнелі (1) құрылғыны, оптикалық байланысқан және тізбектей айнаны
сканирлейтің элементпен орнатылуы бар, айналу мүмкіндігімен орнатылған
қабылдағыш объектив, жазық айна, көрінетін және инфрақызыл сәулелену
қабылдағыштары болып келеді. Жасанды және табиғи шығудың жылулық біркелкі
еместігінен үлкен мөлшерінен құбырдың трассасында бар болуы болатын
сканирлейтің құрылғының кемшілігі қате аландаушылықтың үлкен ықтималдығы
болып келеді. Және да бұл құрылғы сұйықталған газдардың кеміп кетуін
айқындау үшін арналған, айналадағы ортаға шыққан кезде құбырға ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz