Тері илегіш заттар

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 48 бет
Таңдаулыға:

РЕФЕРАТ

Дипломная работа содержит 55 страниц, 12 рисунков, 9 таблицы, 74 источник литературы и 1 приложение.

Ключевые слова: экстракция, мацерация, субстанция, хроматография, флавоноиды, дубильные вещества, тритерпеноиды.

Объектом исследования является субстанция полученная из надземной массы растения Tamariх hispida.

Цель работы: Разработка оптимальных технологических условий выделения субстанции из надземной массы растения Tamariх hispida .

Методы исследования: мацерация, экстракция, бумажная хроматография, тонкослойная хроматография, методы определения влажности, содержания золы, подлинности и измелченности растительного сырья.

В результате проведенной работы получена субстанция из надземной массы Tamariх hispida с учетом оптимальных условий выделения (время, концентрация, соотношение сырье экстрагент), разработана принципиальная схема получения и установлен компонентный состав растительный субстанции.

РЕФЕРАТ

Дипломдық жұмыс 55 беттен, 12 суреттен, 9 кестеден, 74 әдебиеттер тізімінен және 1 қосымшадан тұрады.

Түйін сөздер: экстракция, мацерация, субстанция, хроматография, флавонидтар, тері илегіш заттар, үштерпендер.

Зерттеу нысаны - Алматы облысында қыркүйек айында жиналған Tamariх hispida өсімдігінің жер үсті бөлігі.

Жұмыстың мақсаты : Tamariх hispida өсімдігінің жер үсті бөлігінен субстанция алудың оптимальды технологиялық сызба-нұсқасын ұсыну.

Зерттеу әдістері: мацерцария, экстракция, қағазды хроматография, жұқа қабатты хроматография, ылғалдылықты және күлділікті анықтау, өсімдік шикізатының шынайылығы мен ұнтақталуы.

Жұмыстың ғылыми жаңалығы. Tamariх hispida өсімдігінің жер үсті бөлігінен субстанция алудың оптималды жағдайы, технологиялық сызба-нұсқасы жасалынды және оның құрамы анықталды.

МАЗМҰНЫ

АНЫҚТАМАЛАР

АНЫҚТАМАЛАР: НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

5: 6

АНЫҚТАМАЛАР: БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

5: 7

АНЫҚТАМАЛАР: КІРІСПЕ

5: 8

АНЫҚТАМАЛАР: НЕГІЗГІ БӨЛІМ

5: 10

: 1

АНЫҚТАМАЛАР: Әдеби шолу

5: 10

: 1. 1

АНЫҚТАМАЛАР: Өсімдік шикізатын экстракциялау процесінің теориялық негізі

5: 10

: 1. 2. 1

АНЫҚТАМАЛАР: Өсімдік материалының ұсақталу дәрежесі мен сипаты

5: 10

: 1. 2. 2

АНЫҚТАМАЛАР: Концентрацияларының түрлілігі, экстракция ұзақтылығы және температуралық режим

5: 11

: 1. 1. 3

АНЫҚТАМАЛАР: Экстрагент табиғаты

5: 12

: 1. 1. 4

АНЫҚТАМАЛАР: Экстракциялау әдістері және колданылатын қондырғылар

5: 14

: 1. 2

АНЫҚТАМАЛАР: Өсімдік щикізатынан гидролизденеиін тері илегіш заттарды бөлу, анықтау әдістері мен олардың құрылысын анықтау.

5: 18

: 1. 2. 1

АНЫҚТАМАЛАР: Гидролизденетін тері илегіш заттар

5: 18

: 1. 2. 2

АНЫҚТАМАЛАР: Гидролизденетін тері илегіш заттарды анықтау әдістері

5: 24

: 1. 2. 3

АНЫҚТАМАЛАР: Гидролизденетін тері илегіш заттарды бөлу әдістері

5: 25

: 1. 2. 4

АНЫҚТАМАЛАР: Тері илегіш заттардың алынуы

5: 27

: 2

АНЫҚТАМАЛАР: ТӘЖИРИБЕЛІК БӨЛІМ

5: 30

: 2. 1

АНЫҚТАМАЛАР: Биологиялық белсенді заттарды сандық анықтау

5: 30

: 2. 2

АНЫҚТАМАЛАР: Сапалық анализ

5: 31

: 2. 2. 1

АНЫҚТАМАЛАР: Тері илегіш заттар

5: 32

: 2. 2. 2

АНЫҚТАМАЛАР: Аминқышқылдары

5: 32

: 2. 2. 3

АНЫҚТАМАЛАР: Флавоноидтар

5: 32

: 2. 2. 4

АНЫҚТАМАЛАР: Үштерпендер

5: 33

: 2. 3

АНЫҚТАМАЛАР: Tamarix hispida дан биологиялық белсенді кешенді бөліп алу әдісі

5: 33

: 3

АНЫҚТАМАЛАР: НӘТИЖЕЛЕРДI ТАЛҚЫЛАУ

5: 34

: 3. 1

АНЫҚТАМАЛАР: Шикізат ылғалдылығы мен күлділігін анықтау

5: 35

: 3. 2

АНЫҚТАМАЛАР: Tamarix hispida -дан субстанция алудың әдістерін құрастыру

5: 35

: 3. 3

АНЫҚТАМАЛАР: Субстанциядағы ББК-ді хроматография әдісімен анықтау

5: 43

АНЫҚТАМАЛАР: ҚОРЫТЫНДЫ

5: 47

АНЫҚТАМАЛАР: ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

5: 48

АНЫҚТАМАЛАР: Қосымша

5: 54

АНЫҚТАМАЛАР

Бұл дипломдық жұмыста келесі анықтамаларға сәйкес терминдер қолданылды және келесі стандарттарға сілтемелер келтірілген.

Мацерация (лат. macerare-жібіту) - өсімдікті еріткен кезде немесе жасушааралық заттардың бөлектенуі жағдайында тканьдарындағы жасушаларының бөлектенуі.

Перколяция (лат. percolare- түссіздендіру) - экстракт пен тұндырынды дайындаудың негізгі әдісі. Экстрагентті шикізат қабатынан өтетіндей етіп сүзуді қажет ететін, үздіксіз фильтрлеу әдісі.

Диффузия (лат. dіffusіo - таралу, жайылу) - нақтылы дене бөлшектерінің жылулық қозғалыстарға ұшырай отырып, сол дене концентрациясының селдір аудандарына қарай жылжуы; молекулалардың жылулық қозғалысы салдарынан шекаралас орналасқан әр түрлі заттардың бір-біріне өту құбылысы.

Осмос - экстракцияланатын заттар концентрациясы тепе-тең қалыпқа келгенше ерітінді мен еріткіш шекарасын бөліп тұратын кеуек арқылы жүретін еріткіш молекулаларының диффузиясы.

Диализ -жартылай өткізгіш кеуек арқылы концентрация теңескенше жүретін төмен молекулалы заттардың дифузиясы.

Экстрагент - өсімдіктегі биологиялық белсенді заттардың экстракциясы үшін қолданылатын еріткіш.

Субстанция - өсімдік шикізатының экстракциясы кезіндегі бөлінетін биологиялық белсенді заттардың кешені.

Балластты заттар - өсімдікте комплексті заттардың құрамында кездесетін, бірақ негізгі заттарға ешқандай әсер етпейтін, медициналық индифферентті заттар.

ББЗ экстракциясы - дәрілік шикізатқа полярлығы әр түрлі еріткіштермен әсер еткенде ББЗ кешенін бөлу процесі.

Технологиялық сызба-нұсқа - белгілі бір реттілікті, жүйелілікті және технологиялық процестің сатыларының өзара байланысын білдіретін сызба-нұсқа.

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

ГОСТ 2237-75 Сырье лекарственное растительное. Цветы, листья, трава. Часть 1. (Сборник) - М. - Изд-во стандартов, 1994, 159с.

ГОСТ 24027. 0-80 Сырье лекарственное растительное. Правила приемки и методы отбора проб.

ГОСТ 24027. 1-80 Сырье лекарственное растительное. Методы определения подлинности, зараженности амбарными вредителями, измельченности и содержание примесей

ГОСТ 24027. 2-80 Сырье лекарственное растительное. Методы определения влажности, содержания золы, экстрактивных, дубильных веществ, эфирного масла. Лекарственное растительное сырье - анализ.

ГОСТ 6709-72 Вода дистиллированная

ГОСТ 1770-74 Посуда мерная лабораторная стеклянная. Цилиндры, мензурки, колбы, пробирки. Общие технические условия.

БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

Бұл дипломдық жұмыста келесі белгілеулер мен қысқартулар қолданылды:

ББК - биологиялық белсенді кешен

ББҚ - биологиялық белсенді қосылыс

ББЗ - беттік активті заттар

EtOH - этил спирті

ҚХ - қағазды хроматография

БСС - бутанол-сірке қышқылы-су

См - сантиметр

мПа -мега Паскаль

Н - Ньютон

с - секунд

Кiрiспе

Жұмыстың жалпы сипаттамасы: Бұл өсімдік дәрілік заттар ретінде халық медицинасында бұрыннан бері белгілі. Көптеген өсімдік түрлерінің емдік қасиеттерін өсімдік заттардың химиялық, фармакология және медицина тереңдете түсті.

Кейінгі кезде өсімдік шикізатын жүрек-тамыр ауруларын, вирустық, онкологиялық және басқа да ауруларды емдеуде кеңінен қолданылуда.

Қазіргі кезде медициналық препараттардың 50%-ын өсімдік шикізаттары құрайды, сондықтан Қазақстандық фармацевтикалық өндіріс өсімдік шикізатынан алынған дәрілік заттар түрлерін көбейтуді қажет етуде.

Жаңа өсімдік ресурсынан алынған препараттардың негізін, көп кездесетін және ҚР территориясында жеткілікті қоры бар, Tamarix тектес өсімдіктер құрайды. Халық медицинасында өсімдік сабағы ревматизмге және мерез ауруына, қабығы - қан тоқтату және асқазан-ішек ауруларына қолданатын тұтқыр зат болып келеді.

Tamarix тектес өсімдіктердің бүкіл әлемде 125 түрі, ал Қазақстан флорасында 13 түрі анықталған.

Соңғы кездері өсімдік тектес препараттар әр түрлі ауруларды емдеу үшін медицинада кеңінен қолданылып келеді. Дамыған елдерде өсімдіктер көптеген дәрілік препараттар алатын шикізаттың негізгі көзі болып табылады. Дәрілік препараттар табиғи кешеннен тұрады, олар белсенді әсер етіп, жанама эффектілер тудырмайды. Қазақстан Республикасы өсімдіктер қорының негізгі қайнар көзі болып табылады. Бүгінгі таңда олардың аз ғана түрі қолданылады. Сондықтан да еліміздің жаңа өсімдік тектес дәрілік шикізаттарын өңдеу өзекті мәселелердің бірі.

Өсімдік тектес дәрілік шикізаттардың көзі - Tamariсасеае тұқымдасына жататын Tamariх ( гребенщик, жыңғыл) тегi. Бұл өсімдік Қазақстан Республикасының территориясында кең таралған. Tamariх (жыңғыл) - халық медицинасында асқазан-ішек ауруларын емдеуде, қан тоқтату ауруларына қолданылады.

Соңғы онжылдықта әл-Фараби атындағы КазҰУ-нің органикалық, табиғи қосылыстар және полимерлер химиясы және технологиялар кафедрасында Tamariх өсімдігінің химиялық зерттеулері жүргізілуде. Оның құрамынан полифенолдар, терпеноидтар, аминқышқылдар және көмірсулар табылған. Соған байланысты биологиялық әсердің негізінде дәрілік шикізатты өңдеу мәселесі туындайды.

Жұмыстың практикалық құндылығы. Tamariх hispida өсімдігінің жер үсті бөлігінен алынған өсімдік шикізатын отандық дәрілік зат ретінде практикалық медицинаға енгізу.

Жұмыстың талқылануы. Зерттеу нәтижелері азаматтық қоғамның жарқын қалыптасуына Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің 20 жыдығына арналған «Ғылым әлемі» атты студенттер мен жас ғалымдардың халықаралық конференциясында баяндалды.

Басылымдар. Дипломдық жұмыс материалдары бойынша «Тamariх өсімдігінен субстанция алудың әдістерін оптимизациялау» тақырыбында 1 баяндама тезисі жарияланды.

Дипломдық жұмыстың құрылымы мен көлемі. Дипломдық жұмыс құрамына кіріспе, әдеби шолу, тәжірибелік бөлім, нәтижелерді талқылау, 74 әдеби көзден тұратын тізім кіреді. Жұмыстың мәтіні 54 бетке басылған және оның құрамында 9 кесте мен 12 сурет бар.

Негізгі бөлім

1 Әдеби шолу

1. 1 Өсімдік шикізатын экстракциялау процесінің теориялық негізі

Өсімдік материалын экстракциялау процессіне әсер ететін факторларды анықтауда экстракциялау жағдайына әсер ететін факторларды-анатомиялық (немесе гистологиялық), құрылысы, өсімдік материалының ұнтақталу дәрежесі, концентрациялардың түрлі болуы, температуралық режим және экстракциялау уақыты, экстрагент табиғаты мен тұтқырлығы, БАЗ-тар өсімдік материалы қабатының гидродинамикасын қарастыру керек [1] .

Еріткіш жасушада жасуша ішіндегі заттармен әрекеттеседі. Осы кезде еритін заттар еріп, жоғары молекулалық қосылыстар мен коллоидтық заттар ісініп, әрі қарай шексіз ісінетін жоғары молекулалық қосылыстар зольге айналып, ал гельдердің бір бөлігі пептидтенеді. Шикізаттың ісіну дәрежесі сұйықтықтың химиялық табиғатына тәуелді. Ісінуді жақсы тудыратын-су, ал нашары-полярсыз еріткіштер (май, бензин және т. б. ) . Спиртпен экстракциялау кезінде шикізаттың ісінуі ондағы су мөлшеріне байланысты. Спирт гидрофильді болғандықтан жасуша коллойдымен су үшін бәсекеге түседі [2] .

Сыртқы бүлінген өсімдік жасушаларынан экстрагент еритін және ерімеитін заттарды (крахмал, кілегей, ақуыз, пектинді заттар және т. б. ) шайып түседі. Жасушаның макрокеуектері арқылы диффузия прцессі, ал жасуша қабығының микрокеуегі арқылы осмос және диализ процесстері жүреді.

Осмос-экстракцияланатын заттар концентрациясы тепе-тең қалыпқа келгенше ерітінді мен еріткіш шекарасын бөліп тұратын кеуек арқылы жүретін еріткіш молекулаларының диффузиясы.

Диализ-жартылай өткізгіш кеуек арқылы концентрация теңескенше жүретін төмен молекулалы заттардың дифузиясы.

Осылайша жасушаға бөліпалғыш еніп, қабығы арқылы бөліпалғышқа түрлі тұздар мен басқа да қоспалар енеді.

Өсімдік материалының анатомиялық (немесе гистологиялық) құрылысы: көп мөлшерде устьицалары бар өсімдіктің шөпті бөлігінің, жапырқтары мен гүлдерінің жұқа қабырғалы паренхимиялық қабаты арқылы экстрагент және заттар молекулалы-иондық күйде оңай диффундирленеді. Егерде жасуша қабырғалары қалың қабатты, гидрофобты заттармен қаныққан болса диффузия өте баяу жүреді; бұл жағдайда материалды аса ұсақтау керек [1, 4] .

1. 1. 1 Өсімдік материалының ұсақталу дәрежесі мен сипаты

Әрбір өсімдік материалы үшін ұсақталудың оптималды дәрежесі мен сипаты экстракцияланатын шикізаттың анатомиялық құрылысы мен химиялық құрамына байланысты.

-Ұсақталу дәрежесі фазалардың жанасу бетімен анықталады (үлкен болған сайын диффузия жақсы жүреді)

Алайда өте ұсақ өсімдік ұнтақтарын экстракциялауда келесідей себептер үшін қолдануға болмайды:

-Ұсақ ұнтақтарда бұзылған жасушалар өте көп мөлшерде болады және олардан бөліпалғышқа көп мөлшерде балласты заттар, ерімейтін және коллоидты бөлшектер өтеді [1, 2] .

-Өте ұсақ ұнтақ еріткішпен қамыр тәрізді масса түзеді. Олардың экстракциялануы өте қиын, себебі олардан бөліп алғыштың өтуі қиындайды.

Әдетте түрлі өсімдік материалы үшін ұнтақталу ірілігі келесідей: жапырақ, гүлдер және шөптер-3-5 мм өлшемді бөлшектреге дейін; бұтақтар, таыры және қабығы-1-3 мм бөлшектерге дейін; жемісі мен тұқымдары-0, 3-0, 5мм өлшемді бөлшектерге дейін [2] .

Өсімдік шикізатының ұнтақталу сипаты экстракция процессі мен сорып алу сапасына зор әсерін тигізеді.

-Құрамында кілегейі, коллоидты және басқа да ісінгіш заттары бар өсімдік материалдарын тамыршөпкескіште мейлінше тегіс етіп рационалды ұнтақтайды.

-Ағаш тәрізді өсімдік материалдарын мақсатты түрде көлденең талшықтары арқылы ұсақтайды.

Көптеген өсімдік материалдарын арнайы түрде тегіс етіп ұнтақтайды (ашық жасушалар мөлшері артады, сондықтан экстракция тез жүреді, бірақ сұйықтыққа көп мөлшерде ерімейтін заттар енеді [1] .

1. 1. 2 Концентрацияларының түрлілігі, экстракция ұзақтылығы және температуралық режим

Концентрациялардың әр түрлі болуы диффузионды процесстің негізгі қозғаушы күші болып табылады. Экстракция кезінде диффузионды процесс қатты-сұйықтық жүйесінде концентрацияның динамикалық тепе-теңдігі орыққанға дейін жүреді. Сондықтан экстракция процессінде концентрациялардың түрлілігі максималды жағдайда болу керек. Оны практикада араластыру, экстрагент циркуляциясы немесе таза экстрагентпен бөліп алуды ауыстыру арқылы жүзеге асырады [2, 4] .

Температуралық режимді өсімдік шикізатының сипаты мен дәрілік заттардық қасиетіне байланысты таңдау керек.

- температура әсерінен диализ және диффузия процесі артады, материал тез ісінеді, сондықтан жасушаның жарылуы, микрофлораның жойылуы, ферменттердің инактивациясы болады; ал жаңа өсімдік материалының экстракциясы кезінде плазманың бұзылуы, ағуыздардың жиналуы жүріп экстракция процессінің жылдамдығы артады. Мысалы, температураны 50 ⁰ С-қа жоғарылату диффузия коэфицентін 3 есе арттырады.

Әдетте температураның жоғарылауы әрдайым мақсатты түрде жүрмейді. Ол термолобилдідәрілік заттардың бұзылуына (мысалы, гликозид, алколоид), ерудің нашарлануына немесе кейбір заттардың буланып кетуіне(мысалы эфир майлары), бөліп алғышқа балласты заттардың көп мөлшерінің өтіп кетуіне және фильтрация процессінің нашарлануына әкеліп соқтыруы мүмкін [1] .

Экстракция ұзақтылығы. Шикізат қабаты арқылы диффузияланған зат мөлшері процесс ұзақтылығына тура пропорционал. Экстракция кезінде бөліпалғышқа тек қана биологиялық активті заттар ғана емес сонымен қатар балласты заттар да өтеді. Сондықтан процесстің аяқталуын экстракцияланатын зат мөлшерімен емес әсер ететін заттар мөлшерімен байланыстыру керек. Әсер ететін заттардың молекулалық массасы аз (300-500), сондықтан жоғары молекулалық заттарға қарағанда тез диффузияланады. Сондықтан экстракция процессін интенсификациялауға алып келетін барлық факторларды пайдалана отырып, бөліп алу толығымен жүруі тез болуын қамтамасыз ету керек. Экстракция процессін үдету сонымен қатар экономикалық көзқарастан да тиімді. Көп жағдайларда экстракция бірінші сағаттарда жақсы жүреді, кейін экстрагенттің жаңа бөлігін пайдаланғанға қарамастан экстракция процессінің жылдамдығы баяулайды. Сондықтан экстракция процессін мақсатты мөлшерде өнім алған кезде қымбат шикізаттың көп шығыны болмас үшін тоқтатқан жөн.

1. 1. 3 Экстрагент табиғаты

Фитохимиялық препараттар технологиясында оптимальді экстрагент таңдау өте маңызды роль атқарады.

Экстрагент келесідей шарттарды қанағаттандыру керек:

-Әсер ету таңдамалылығы болу керек, яғни өсімдіктен максималды түрде дәрілік заттар мен минималды мөлшерде балласты заттарды бөліп алатын;

-Өсімдік материалыны жақсы қанықтыру керек, жасуша қабығы арқылы өту үшін керекті десорбциялық қасиетке ие болуы керек;

-Дәрілік заттармен химиялық әрекеттесуге түспеуі керек және олардың фармокотерапиялық қасиеттеріне кері әсерін тигізбеуі керек;

-Фармокологиялық индифирентті және қауіпсіздік техника жөнінен қауіпсіз болу керек;

-Арзан, қол жетімді және экономикалық тиімді болу керек;

Фитохимиялық препараттар өндірісінде кең тараған экстрагент қатарына тазартылған су мен этил спиртін жатқызады [2, 5]

Тазартылған су.

-Судың бөліпалғыш ретінде артықшылығы: жасуша қабырғалары арқылы жақсы өтеді, көптеген дәрілік заттарды ерітеді, қолжетімді, арзан және барлық қауіпсіздік техникасына жауап береді, фармокологиялық индифферентті.

-Судың бөліпалғыш ретінде кемшілігі: онда көптеген полярсыз дәрілік заттардың ерімеуі, беттік керілуі жоғары, антисептикалық қасиеті жоқ, көптеген заттардың гидролитикалық ыдырауын туғызады, қайнаутемпературасы жоғары (100) және бу түзу жылуы жоғары (539 ккал/кг немесе 2258кДж/кг) .

Этил спирты суда нашар еритін дәрілік заттар қатарына жақсы еріткіш болып келеді. Оны фитохимиялық препараттар өндірісінде әсіресе галенді(тұнба, сұйық экстракт) өндірісте қолданады [4, 5] .

-Спирттің бөліпалғыш ретінде артықшылығы: бактериостатикалық қасиетке ие, ферменттерді инактивациялайды (сондықтан өсімдік тканьдерінде гидролитикалық процесстер өтуіне кедергі болады), суға қарағанда бу түзу жылуы төмен (216, 4 ккал
кг немесе 906, 7 кДж/кг) және қайнау температурасы да төмен (сусыз этил спиртінде 78, 4 ⁰ С), қолжетімді және салыстырмалы түрде арзан.

-Спиртің бөліп алғыш ретінде кемшілігі: тез тұтануы, жарылғыштығы, фармокологиялық тұрғыдан индифферентті емес.

Еріткіш таңдарда «Ұқсас ұқсата ериді» деген қағидаға сүйенеді. Полярлы заттар бөліп алуда полярлы, ал полярсыз заттарды бөлуде полярсыз экстрагентті пайдаланады. Экстрагенттің полярлығы жөнінде диэлектрлік өтімділігі шамасымен анықтауға болады: жоғары болған сайын экстрагент соншалықты полярлы [1, 5] .

Экстрагент ретінде қолданылатын еріткіштердің қасиеті 1-кестеде көрсетілген.

1 - кесте. Экстрагент ретінде қолданылатын еріткіштердің қасиеті

Еріткіш

Диэлектрлік өткізгіштігі

Қайнау температурасы, ^о С

20 ^о С кезіндегі тығыздық, г/см ³

20 ^о С кезіндегі беттік керілу,

Н/м*10 ³

20 ^о С кезіндегі тұтқырлық, мПа*с

Еріткіш: 1

Диэлектрлік өткізгіштігі: 2

Қайнау температурасы,оС: 3

20оС кезіндегі тығыздық, г/см3: 4

20оС кезіндегі беттік керілу,Н/м*103: 5

20оС кезіндегі тұтқырлық, мПа*с: 6

Еріткіш: Тазартылған су

Диэлектрлік өткізгіштігі: 78, 2

Қайнау температурасы,оС: 100, 0

20оС кезіндегі тығыздық, г/см3: 1, 00

20оС кезіндегі беттік керілу,Н/м*103: 72, 75

20оС кезіндегі тұтқырлық, мПа*с: 1, 00

Еріткіш: Метил спирті

Диэлектрлік өткізгіштігі: 37, 9

Қайнау температурасы,оС: 64, 6

20оС кезіндегі тығыздық, г/см3: 0, 793

20оС кезіндегі беттік керілу,Н/м*103: 22, 99

20оС кезіндегі тұтқырлық, мПа*с: 0, 60

Еріткіш: Этил спирті

Диэлектрлік өткізгіштігі: 25, 2

Қайнау температурасы,оС: 78, 39

20оС кезіндегі тығыздық, г/см3: 0, 789

20оС кезіндегі беттік керілу,Н/м*103: 22, 03

20оС кезіндегі тұтқырлық, мПа*с: 1, 20

Еріткіш: Ацетон

Диэлектрлік өткізгіштігі: 20, 7

Қайнау температурасы,оС: 56, 24

20оС кезіндегі тығыздық, г/см3: 0, 790

20оС кезіндегі беттік керілу,Н/м*103: 23, 70

20оС кезіндегі тұтқырлық, мПа*с: 0, 32

Еріткіш: Пропил спирті

Диэлектрлік өткізгіштігі: 19, 7

Қайнау температурасы,оС: 97, 2

20оС кезіндегі тығыздық, г/см3: 0, 804

20оС кезіндегі беттік керілу,Н/м*103: 22, 90

20оС кезіндегі тұтқырлық, мПа*с: 2, 23

Еріткіш: Дихлорэтан

Диэлектрлік өткізгіштігі: 10, 3

Қайнау температурасы,оС: 83, 5

20оС кезіндегі тығыздық, г/см3: 1, 26

20оС кезіндегі беттік керілу,Н/м*103: 32, 20

20оС кезіндегі тұтқырлық, мПа*с: 0, 89

Еріткіш: Хлорлы метилен

Диэлектрлік өткізгіштігі: 9, 1

Қайнау температурасы,оС: 40, 00

20оС кезіндегі тығыздық, г/см3: 1, 33

20оС кезіндегі беттік керілу,Н/м*103: 27, 50

20оС кезіндегі тұтқырлық, мПа*с: 0, 45

Еріткіш: Этилацетат

Диэлектрлік өткізгіштігі: 6, 0

Қайнау температурасы,оС: 77, 15

20оС кезіндегі тығыздық, г/см3: 0, 90

20оС кезіндегі беттік керілу,Н/м*103: 23, 75

20оС кезіндегі тұтқырлық, мПа*с: 0, 49

Еріткіш: Хлороформ

Диэлектрлік өткізгіштігі: 4, 7

Қайнау температурасы,оС: 61, 26

20оС кезіндегі тығыздық, г/см3: 1, 49

20оС кезіндегі беттік керілу,Н/м*103: 27, 14

20оС кезіндегі тұтқырлық, мПа*с: 0, 57

Еріткіш: Этил эфирі

Диэлектрлік өткізгіштігі: 4, 2

Қайнау температурасы,оС: 34, 5

20оС кезіндегі тығыздық, г/см3: 0, 71

20оС кезіндегі беттік керілу,Н/м*103: 16, 49

20оС кезіндегі тұтқырлық, мПа*с: 0, 23

Еріткіш: Бензол

Диэлектрлік өткізгіштігі: 2, 3

Қайнау температурасы,оС: 78, 50

20оС кезіндегі тығыздық, г/см3: 0, 88

20оС кезіндегі беттік керілу,Н/м*103: 28, 87

20оС кезіндегі тұтқырлық, мПа*с: 0, 65

Еріткіш: Төрт хлорлы көміртек

Диэлектрлік өткізгіштігі: 2, 2

Қайнау температурасы,оС: 76, 80

20оС кезіндегі тығыздық, г/см3: 1, 595

20оС кезіндегі беттік керілу,Н/м*103: 25, 68

20оС кезіндегі тұтқырлық, мПа*с: 0, 97

Еріткіш: Гексан

Диэлектрлік өткізгіштігі: 1, 9

Қайнау температурасы,оС: 68, 74

20оС кезіндегі тығыздық, г/см3: 0, 659

20оС кезіндегі беттік керілу,Н/м*103: 1, 41

20оС кезіндегі тұтқырлық, мПа*с: 0, 31

1. 1. 4 Экстракциялау әдістері және колданылатын қондырғылар

Фитопрепараттар өндірісінде өсімдік шикізатын экстракциялау әдістерін периодты және үздіксіз деп бөледі.

Периодты әдісте шикізат пен экстрагент периодты түрде беріледі. Бұл әдісте тұндыру (бір сатылы және көп сатылы мацерациялау), перколяция (шығару), церкуляционды экстракция, экстрактор батериясындағы қарсы токты әдісті экстракция (реперколяция) .
Үздіксіз әдісте шикізат пен экстрагентті беру, шротты шығару және бөлінген затты алу бір уақытта және үздіксіз жүреді.

Үздіксіз экстракция үшін қарсы токты экстрактордың әр түрлі типтері қолданылады [1, 3] .

Мацерация (лат. macerare-жібіту) -экстракциялаудың ескі әдістерінің бірі. Бөліндіні мацерация арқылы алу үшін: қажетті дәрежеге дейін ұнтақталған материал экстрактор -тұндырғышқа орналастырылады, бұл аппарат жалған түпті- фильтрлеуші материалмен қапталған торлы түбі бар, оның астында бөліндіні жинағыш кеңістік және қалдыққа арналған кран бар.