Газды ауамен салқындату қондырғысы

АННОТАЦИЯ

Дипломдық жобада Қызылорда - Шымкент жаңа газқұбырын жобалау мәселелері қарастырылған. Газдың негізгі физикалық қасиеттері мен газқұбырының есептік өнімділігі анықталынды. Машина тандалынды, принципиалды схемасы және олардың саны, газқұбырының қабырға қалындығы анықталынды. Газ тасымалдауда орташа параметрлер анықталынды, сонымен қатар ортадан тепкіш сығымдағыштын жұмыс режимі анықталынды және ортадан тепкіш сығымдағыштын мен газқұбырының міңездемесі тұрғызылды.

Есептеу бойынша газқұбырының трассасы бойында КС, сонымен қатар басқа объектілер орналыстырылды. Техника-экономикалық есеп шығарылды. Онда шыққан есеп бойынша газдың өзіндік құны 0, 056 тенге/м ³ тең болды.

Диплом жобасы бет түсініктеме хаттамадан, соның ішінде 22 сурет және 28 кестеден тұрады, графикалық бөлімі 8 парақтан тұрады.

АННОТАЦИЯ

В данном дипломном проекте рассмотрены вопросы по проектированию нового газопроводаКызылорда - Шымкент, траcса которого проходит по двум областям: Кызылординской и Южно-Казахстанской. Определены основные физические свойства газа, расчетная пропускная способность газопровода. Произведены выбор машин, их числа и принципиальной схемы, расчет толщины стенки газопровода, гидравлический расчет газопровода. Определены средние параметры перекачки газа, а также режим работы центробежных нагнетателей и построена совмещенная характеристика ЦН и газопровода.

Согласно расчетам произведена расстановка КС, а также других объектов по трассе газопровода. Выполнен технико-экономический расчет, по результатам которого себестоимость газа равна 0, 056 тенге/м ³ .

Дипломный проект выполнен в объеме страниц пояснительной записки, в том числе 22 рисунков и 28 таблиц. Основное содержание проекта приведено на 8 листах графического материала.

ABSTRACT

In the given degree project the questions on designing a new gas pipeline Kzilorda-Shimkent are considered, trass which passes on two areas: Kzilorda and Southern Kazachstan. The basic physical properties of gas, settlement throughput of a gas pipeline are determined. Their numbers and basic circuit, account of thickness of a wall of a gas pipeline, hydraulic account of a gas pipeline are made a choice of machines. The average parameters of swapping of gas, and also mode of operations centrifugal compressor and is constructed the combined characteristic centrifugal pump (CP) and gas pipeline.

According to accounts the arrangement сompressor station (CS), and also other objects on a line of a gas pipeline is made. The technical and economic account is executed, by results of which the cost price of gas is equal 0, 056 tenge/m ³ .

The degree project is executed in volume of pages of an explanatory slip, including 22 of figures and 28 of the tables. The basic contents of the project is given on 8 sheets of a graphic material.

КІРІСПЕ

Қазақстан Республикасындағы табиғи газбен қосалқы газдың бай қоры оны өндіру көлемін едәуір арттыруға береді. Мысалы, 1996 жылдан бері қарай газ өндіру көлемі екі еседен астам өсіп, 14, 8 млрд м ³ шамасына жетті. Жақын келешекте Каспий теңізі қойнауындағы кеніштердің ашылуына байланысты газ қорының 1, 5-2 есеге дейін артуы мүмкін болып отыр. Өндірілетін газдың негізгі бөлігін қосалқы газ құрайтындықтан, мұнай өндіру артқан сайын, одан алынатын қосалқы газ мөлшері де арта бермек.

Бірақ магистралдық газ құбырларының республика территориясында біркелкі таралмағандығы себепті өндірілген қосалқы газдың ішкі рынокта ауқымды өткізу, сөйтіп елімізді толық газдандыру мүмкін болмай отыр. Міне осы мәселе, басқа мәселелермен қатар республика өкіметіне бекітілуге ұсынған 2004-2010 жылдарға арналған салаларды кешенді дамыту бағдарламасында ескерілген. Бұл бағдарлама қазіргі бар газ магистралдарының өнімділігін арттыру мен жаңаларын салуды, газды қайта өңдеуші зауыттардың қуатын арттыруды және жаңа ГПЗ құрылысын бастауды, газдық электроэнергетикасын дамытуды, сұйытылған газ өндірісін арттыруды көздеп отыр. Еліміздің газ саласындағы стратегиясында газды экспортқа шығару бірінші кезекте Батыс және Шығыс Еуропаға экспорттау бағыты аса маңызды орын тұтады. Газ саласындағы біркелікті жұмыс жасау туралы Ресеймен жасалған ұзақ мерзімді келісім бір қатар өзара тиімді жобаларды көздеп тұр. Бұл жобалар жүзеге асқан жағдайда Қазақстанның газ индустриясының дамуының негізгі мәселелерін шешуге қомақты үлес қосылған болар еді.

Қазақстан газының потенциалдық қоры 10, 2 трлн м ³ деп бағалануда, оның 9, 2 трлн м ³ бөлігі Каспий маңы ойпатында шоғырланған. Еркін және қосалқы газдың Қазақстандағы зерттелген қоры, Каспий теңізі шелфін есепке алмағанның өзінде 3 трлн м ³ мөлшерді құрайды. Оның 1, 8 трлн м ³ бөлігі халықаралық квалификация бойынша “дәлелденген” деген түсінікке сәйкес келуші өндірістік категорияға жатады. Осы деректердің өзі дәлелденген газ қоры бойынша Қазақстан дүниеде 16 орын алатынын көрсетеді және Норвегиядан сәл-ақ артта болып, Канада мен Нидерланды сияқты мемлекеттермен бір категорияда екенін көрсетеді.

Дегенмен, Қазақстан газ өндірісінің аталған елдерден ерекшелігі бар, ол: Қазақстан газ қорының мұнай, мұнай-газ және мұнай-газ конденсаттар қорымен тұтасып жатқандығы. Қазіргі таңда өндірісте бір таза газ кеніштерін алатын болсақ, олардың саны оншақты, көлемдері шағын, бастапқы қоры республика газының бастапқы қорының 1, 5 % тен сәл астам бөлігін құрайды.

Еркін және қосалқы газдардың өндірістік қоры 66 кеніштерде орналасқан, олардың басым көпшілігі еліміздің батысында, Атырау, Ақтөбе, Батыс Қазақстан және Маңғыстау облыстарының территориясында жайласқан. Бұдан басқа газ қорлары Қызылорда (Құмкөл, Ақшабұлақ кеніштері), Жамбыл (Амангелді кеніші) және Оңтүстік Қазақстан (Придорожное кеніші) облыстарында да бар екені анықталды.

Дәлелденген ең ірі еркін газ қоры Қарашығанақ мұнай-газ конденсат кенішінде екені белгілі, оның көлемі 1, 35 млрд м ³ құрайды. Бұдан басқа да еркін газдың бай қорлары белгілі, олар: Имашевское, Жаңажол, Урихтау, Узень, Жетібай, Жетібай-Оңтүстік, Қаламқас мұнай-газ конденсат кеніштері, олардың барлығы Каспий маңы ойпатының жағалауында орналасқан.

Мұнай құрамында еріген зерттелген газ қорының ең ірі бөлігі қазіргі күнде игеріліп жатқан Тенгиз Өзен, Жетібай, Батыс Қазақстандағы Жаңажол және Құмкөл, Қызылорда облысындағы Ақшабұлақ мұнай кеніштерінде шоғырланған.

Ι. ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

1. 1. Батыс Қазақстан - Оңтүстік Қазақстан облысы магистралды газқұбырын жобалаудағы негіздеу

1. 1. 1. Ресурстық база

Елімізде барлығы 130 кен орны тіркелген, олардың барланған және алдын ала бағаланған қоры. Оның ішінде 113-і майда кен орындары, бұлар бойынша 160 млрд м ³ газ немесе сомалық қордың 5, 5%-ті таралған. Сомалық дәлелденген қордың 2, 3 трлн м ³ құрлықта, ол 1 трлн. м ³ Каспий қайраңында жатыр.

Негізгі кен орындары - еліміздің батысында Атырау, Ақтөбе, Батыс Қазақстан және Маңғыстау облыстарында шоғырланған. Шамамен барлық қордың 72% 3 гиганттарда шоғырланған: мұнайлы Теңізде, Қарашығанақ мұнайгазконденсат кен орнында және мұнайлы Қашағанда.

Газ қоры бойынша одан кейінгілері Қызылорда, Жамбыл, Оңтүстік Қазақстанда шоғырланған.

Қазақстанның барланған қорының құрылымының ерекшелігі оның үлкен бөлігі ілеспе және мұнайда еріген газбен берілгендігі. Үш гиганттардан өзге, ілеспе газ алты ірі кен орындарында басымдылық көрсетеді, олар барланған қордың 15%-ін құрайды. Еркін газды кен орындары барлық барланған қордың 1, 5%-ін құрайды, бұл оларды игеруді іс жүзінде тиімсіз қылады.

Негізінен Каспийді игеруіне байланысты газдың перспективті және болжамдық ресурстары 6, 0-8, 0 трлн м ³ бағалануда. Бірақта олардың түгелге жуығы дерлік тұз асты қабаттарында орналасқан тереңдігі 5000м-ден асады, көп компонентті құрамы бар, ең бастысы - күкірт қосылыстардың жоғары құрамымен ерекшеленеді.

Каспий теңізінің қазақстандық секторында - Қашаған мұнайлы құрамында мемлекеттік қор комиссиясымен (МҚК) -С ₁ +С ₂ категориясымен мұнайдан өзге 969 млрд м ³ ілеспе газ балансқа кіргізілді. Кен орынның сомалық газ қоры ҚР энергетика және минералды ресурстар министрлігінің геология және қоршаған ортаны қорғау Комитетінің болжамдық бағалауы бойынша 3, 0 трлн м ³ құрайды. Құрылымды игерумен Agip КСО айналысуда.

1. 1. 2. Газ өндіру ерекшеліктері

1996ж бастап елімізде газ өндіру өсу қарқынымен жүруде: 2003ж қоймаулардан 17, 2 млрд м ³ газ алынды. Тауарлық өндіру 24, 1%-ке ұлғаюда. Бірінші жартыжылдық бойынша өсу қарқыны ұлғаюда, және толық жылда күтілетін тауарлық өндіру 16, 2 млрд м ³ құрауы мүмкін.

Игеруде шикізаттың 80% кәсіптілік қорын құрайтын 44 кен орны жатыр. Қордың таралуына сәйкес газ өндіру негізіне республиканың батысында жүріп жатыр. Өндіріс жоғары қарқынмен Атырау облысының территорияларында, мұнда Теңіз кен орындағы ілеспе газ өндіру басымдық танытуда, Батыс Қазақстан облысында, және Ақтөбе облысының Жаңажол тобында.

Кесте-1. Кенорында балансты газ қорын бөлістіру

Газдың шикізат базасының спецификасына қарап Қазақстан газ өндіру оңай бизнес емес екендігін толық сеніммен айтуға болады. Газдың жалпы өндірілуінің жартысынан көбі ілеспе газдан құралады: 2003ж табиғи газ өндіру тек қана 7, 2 млрд м ³ құрайды. Еліміз бойынша ілеспе газдың 50%-тен астамы жағылуда. Ең қолайлы жағдайда өндіруші компаниялар оны және өндіріс мұқтаждығына пайдалануда. Мысалы: 2003ж факельдерде 3 млрд м ³ газ өрменді, кәсіпшілік мұқтаждыққа 1, 7 млрд м ³ пайдаланылды, технологиялық шығындар 0, 7 млрд м ³ құрады. Қорытынды санда тауарлы газ жалпы өндірудің 70%-тен аспайды. Ілеспе газбен жағдайдың ушығуы, мұнайда еріген газдың құрамында іс жүзінде барлық кен орындарында күкіртсутегі мен күкірт қоспаларының үлкен құрамы бар.

Мәселені шешудің бір жолы - күкіртті газды кен орнының өнімді горизонттарына қайта айдау, қабат қысымын сақтау үшін.

Екінші жолы - газды ГӨЗ-де одан күкірт бөліп сұйық көмірсутекті қоспа алып өңдеу.

1. 1. 3. Газ өңдеуші кешен

Еліміздің газ өңдеуші индустриясының істеп тұрған қуаттары өсіп отырған ілеспе газ алынып, өңдеу қуатынан анағұрлым төмен. Қазіргі кезде республикада жинақ қуаты 6, 85 млрд м ³ үш ГӨЗ істеп тұр.

Қазақ ГӨЗ қуаты 2, 9 млрд м ³ 1973ж соғылды. Зауыт жақын маңдағы мұнай кен орындарындағы ілеспе газдарын өңдеуге арналған. 1979ж зауыт Ақтау қаласындағы полиэтилен өндірісін мұнайхимиялық шикізатпен қамтамасыздандыру үшін модернизацияланған.

Теңіз ГӨЗ. Теңіз мұнай газ кенорны ауданында орналасқан, жылына 2, 5 млрд м ³ тазаланған газ алу өнімділігіне қол жеткізді. Мұнай өндірудің өсуі, өз кезегінде өндірілетін газдың өсуі зауыттың екінші кезегінің құрылысын қажет етеді.

Жаңажол ГӨЗ алғашқыда 710млн м ³ өңдеуге арналған. Қытайдың “CNPC - Ақтөбемұнайгаз” компаниясының күшімен реконструкциялаудан кейін зауыттың қуаты 800млн м ³ -қа дейін жеткізілді.

2003ж қыркүйек айында CNPC жаңа Жаңажол ГӨЗ іске қосып өңдеу қуаты 1, 4 млрд м ³ . 2004ж компания үшінші Жаңажол ГӨЗ құрылысына кірісті. Қорытындысында компания кен орындарында өндірілетін ілеспе газ толығымен утилизациляланатын болды.

Елімізде істеп тұрған зауыттардан өзге 2004-2010ж. 8 зауыт кен газ өңдеу қондырғылар құрылысы жоспарлануда. Анағұрлым жетілген кезеңде Ақшабұлақ кен орындағы газ өңдеу қондырғысы жатыр. Қазіргі кезде СП “Қазгермұнай” іске асыратын жобаның ТЭО-сы жасалды. Жобаның жалпы құны 23 млн$-ға бағалануда. Зауыт жылына 300 млн м ³ шикі газ өңдейді.

1. 1. 4. Жаңа газ құбырларының жобасы

Қазақстанның магистралды газ құбырларының схемалық жүйесі екі ірі бұтақтардан тұрады олар Оңтүстік Шығыс - Солтүстік Батыс бағытында созылып еліміздің батысында орналасады. Мұндай топология шамамен еліміздің территориясының төрттен үш бөлігін газ құбырымен қамтиды. Қазіргі кезде бұл “құбыржелілік вакуумда” аймақта бірнеше жаңа газқұбырының құрылысы көзделуде. Анағұрлым жетілген кезеңде магистралды Ақшабұлақ - Қызылорда газқұбыры жатыр, оның құрылысы 2004ж бітеді деп жоспарланған.

Бұл өте қызық жоба, егер Қызылорда - біздің аралық аймақ, онда қазір мамандар даярламаса база құрмаса, ертең Ақтөбе мен Шымкент арасындағы вакуум болып қалайын деп тұр.

Бұл газқұбыры біздің магистралды экспортты газқұбырынан Бұхара-Орал өтіп, Жаңажол кенорнын қосады, Қарашығанақ кен орнын қосып Қызылорда арқылы Шымкентке жетеді деп жоспарлануда. Ал қазіргі кездегі бар Шымкент - Алматы газқұбыры бұл жобаның бөлігі болады. Сонда Алматы мен Қытайдың 750км қосып альтернативті экспортты маршрут аламыз.

Сондықтан да Қызылорданың маршруты біз үшін әлеуметтік жоспарда, ал егер перспективада болашақ экспортты маршруттың көмбесіндей болатыны айдан анық.

Өзге жоба ресми түрде “Астананы газификациялау” деп аталады, бірақ та астанадан басқа жаңа газқұбыры бірнеше облыс орталықтарын қамтиды деп күтілуде.

Газқұбыры Омбы облысындағы Есіл қаласынан Ресейдің магистралды газқұбыры желісіне қиылысу арқылы соғылады. Газқұбырының 665км шамамен 100км Ресей территориясы бойынша өтеді.

Үшінші газқұбыры жобасы “Аджип КСО” консорциумының жобасымен байланысты. Ол Қашаған кен орынының ілеспе газды утилизациялау мәселесін шешу үшін Каспий қайраны - САЦ - газқұбырын жүргізу өнімділігі 9 млрд м ³ жоспарлауда.

Қазақстан Республикасының газ саласын дамытуды 2004-2010ж арналған бағдарламасында тағы бір жоба кіргізілген Шымкент - Ленинск - Қызылорда - Шымкент. Қазақстанның оңтүстік аймақтарын газбен қамтамасыз ету мақсатында ұзындығы 1216км айдау көлемі 6 млрд м ³ газ құбырын Ленинск арқылы, Қызылордамен өтіп Газли Алматы газқұбырына қосу көзделуде.

1. 2. Жұмыс жүретін аймақтын сипаттамасы

1. 2. 1. Орналасуы және жер бедері.

Шымкент облысы солтүстіктен оңтүстікке 650км және шығыстан батысқа қарай 550км созылып жатыр. Оның ауданы 117, 4 мың км ² құрайды. Солтүстік Жезқазған облысымен, батысында Қызылордамен, шығысында Жамбылмен, оңтүстігінде Өзбекстанмен шектесіп жатыр.

Облыс территориясы жер бедерінің әртүрлілігімен ерекшеленеді және төрт анық бөлінетін бөлікке бөлінеді: солтүстік, оңтүстік, оңтүстік батыс -жазықтықты және оңтүстік батыс - таулы.

Географиялық қатынаста облыс құмды Қызылқұм шөлінің оңтүстік шығыс бөлігін, Сырдария өзенінің орта ағыс аңғарын, Мойынқұм құмының батыс аймағын Шу өзенінің төменгі ағыс аңғарын сазды Бетпақдала шөлінің батыс бөлігін, Қаратау қыратының үлкен бөлігін кіргізеді. Қаратау сілемдері облысты оңтүстік батыстан солтүстік шығысқа қарай екі бөлікке бөледі - солтүстік және оңтүстік Қаратау қыратының оңтүстік батыс еңістері Сырдария өзеніне қараған тұста шоңалданған кішкене өзендермен жақсы суланған.

Сурет-1. Оңтүстік Қазақстан облысының топрақтық картасы

Облыстың қиыр солтүстігінде Бетпақдаланың батыс бөлігімен жайланған. Оңтүстік шетінде Шу өзенінің құрғап бара жатқан сілемдері орналасқан.

Облыстың оңтүстік батысын құрғақ Қызылқұм шөлі алып жатыр, оңтүстігінде ол жаймен көтерілген. Аш дала жазықтығына (Мырзашөл) өтеді. Шығысында облыстың негізгі мақталы егістігі орналасқан, ол Киров атты каналмен суғарылады.

Қызылқұм шөлі мен Батыс Тянь Шань таулы етегімен арасында Сырдария өзенінің аңғары өтеді. Соңғы жылдары бұл аңғарда күріш егу арттырылуда.

Барлық өзендер Сырдария мен Шу өзендерінің бассейіндеріне жатады. Ең ірі өзен Сырдария болып табылады, облыс шегінде оның орта ағысы ғана жатыр (ұзындығы 540км) . Солтүстік Шығыс Қаратау қыраттарында кішкене өзендер бар, олар тау жиегінде жоғалып кетеді.

Сурет-2. Табиғи климаттық зона картасы

Кесте-2. Орташа айлық және жылдық ауаның температурасы

1. 2. 2. Облыстың климаттық жағдай ерекшелігі

Облыстың климаттық жағдай ерекшелігі әртүрлілігімен сипатталады. Климаттың өзіне тән ерекшелігі - инсоляция мен жылу ресурстарының молдығы. Жазғы ыстық, созылмалы және құрғақ.

Қысы жұмсақ, қысқа, жиі жылылық болады, қар жамылғысы аз және тұрақсыз. Жылы кезеңнің орташа тәулік температурасы 0 ⁰ С-тан жоғары болуы 8 айдан асады.

Ауаның орташа жылдық температурасы облыс бойынша 8-9 ⁰ С-тан 14 ⁰ С-қа дейін өзгереді.

Қаңтар - жылдың ең суық мезгілі, оның орташа температурасы облыс территориясында -1 ⁰ С-ден -10 ⁰ С-қа дейін. Температураның абсолютті минимумы кейбір жылдары 30-35 ⁰ С ал кейбір аудандарда 38-39 ⁰ С-қа дейін жетеді.

Облыстағы жазықтық бөлігіндегі жауын-шашынның жылдық мөлшері 130-250мм құрайды, тау етегінде 400-700мм ден жоғары. Бірақта жауын-шашын тұрақсыз кейбір жылдары оның мөлшері үлкен шектерде өзгереді.

1. 2. 3. Топырақтар және аймақтық бөлінулер

Жазық сазды жазықтықтар сұртопырақпен әртүрлі типте табылған. Олардың ең жақсысы ашық сұртопырақтар. Жергілікті жердің жоғарылау бойынша топырақтар өзгеріске ұшырайды, жалпы алғанда аймақшылық сақталады: сұртопырақтар типтік түрде сұртопырақтар қара, каштанды, қаратопырақтар және таулы шөпті топырақтар. Осы факторларға тәуелді ауыл шаруашылығын жүргізу шарты да өзгереді.

Тау етегінде табиғи жағдайлар суландыру жер өңдеу жайлы жоғарыда - төбешік. Тау сілемдерінде жер өңдеу жайсыз болғандықтан тек жайылым ретінде ғана маңызы бар.

Тау етегінде жақсы ылғалданған белдеу бар. Жер өңдеу қатынасында ол жауын-шашынмен қамтамасызданған тұрақты богара болып келеді. Топырақ жамылғысы - таулы даланың қара-каштанды сілтіленген топырақтар

---

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс