Сандар мен өрнектер

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 51 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

Кіріспе . . . 2-3

I. Бастауыш сыныптардағы математика пәндері мазмұнына жалпы сипаттама . . . 2-3

1. 1 1-2 сыныпта математиканы оқытып-үйретудің өзіндік ерекшелігі . . . 4-6

1. 2 3-4 сынып математика пәні мазмұнының ерекшелігі . . . 7-8

II. 3-сынып математика пәні мазмұнының

ерекшелігі . . . 9-11

2. 1 1999-2000 оқу жылында шыққан 3-сынып математика төл оқулықтары мазмұнына талдау . . . 12-16

2. 2 3-сынып математика математикасындағы математикалық ұғымдардың меңгеруінің әдістемесі . . . 17-19.

IІІ. Қорытынды . . . 26

ІV. Пайдаланылған әдебиеттер . . . 27

Кіріспе

Қазақстан Республикасында Тәуелсіздік алысымен қызу қолға алынған ауқымды іс-шаралардың бірі - жеткіншек ұрпақты мүмкін болған жаңа қағидалар негізінде тәрбиелеу мәселесі. Тәуелсіздікке ие бола салысымен, тәуелсіз елге тән қағидалар негізінде, ұлттық және патриоттық сана-сезімі жоғары, әлем өркениетінің қазіргі даму деңгейімен үндесе алатын ұрпақ тәрбиелеу қолға алынды. Соның арқасында, бұл күнге дейін тарихи тұрғыдан қарағанда өте аз уақыт - 10 шақты жыл ішінде еліміздегі ұрпақ тәрбиесі мәселесінің бүгінгі және және ертеңгі саясатын айқындайтын «Білім заңы», «Білім стандарттары», «Білім тұжырымдары» сияқты құжаттар жарық көрді және олар заман ағымына орай жетілдірілді. 1998 жылы жарық көрген және 2002 жылы жетілдірілген «Қазақстан Республикасы жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттары» негізінде орта білім берудің әр сатысының мақсат-міндеттері, формаларының айқындалуы, 2002-2003 оқу жылында еліміздің 1-4 сыныптарына өз ғалымдарымыз, әдіскерлеріміз, мұғалімдеріміз даярлаған төл оқу құралдарына толық көшірілуі, осы құжаттардың нақты іс жүзіне асуының айғақтары десек, қателеспейміз. Әрине, мұндай ауқымды іс-шаралар мүлдем кемшіліксіз іске асып жатыр десек, артық айтқандық болар еді. Алайда, қателесу, кемшілік жіберу тіршілік иесінің бәріне тән жағдай. Сол себепті, мұндай жағдайда атамыз қазақ айтқандай «көш жүре түзеледі» деген қағиданы өмірдің өзі дәлелдеп отыр.

Мектеп реформасы бастауыш мектептен басталатыны белгілі. Қазіргі таңда бастауыш мектептегі білім беру мен тәрбиелеу мәселесі толық болмағанмен белгілі бір жүйеге түсті деп тұжырымдауға болады. Қазақстан республикасы мектептерінің бастауыш сыныптарында өткен ғасырдың 80-жылдарына дейін математика пәні Ресей оқулықтарының аударма нұсқасымен оқытылып келген болатын. Атап айтқанда, 1979 жылдан бері М. И Моро бастаған авторлар тобы дайындаған (алдымен үш жылдық, кейін төрт жылдық бастауыш мектептер үшін) математика оқулықтарын пайдаланып келді. Сондықтан оқулық дайындау мәселесімен қазақстандық әдіскер-ғалымдар мен мұғалімдердің айналысуына қажеттілік туындамады, мүмкіндік болмады, рұқсат берілмеді. Алайда, алты жасарларды оқытуға көшудің жоспарлануына байланысты қазақстанның жағдайына лайықталған 1-сыныпқа арналған математика оқулығын дайындау 1986 жылы қолға алынды және 1986-1987 оқу жылында тәжірибеге енгізілді. Содан кейін математикадан егемен және тәуелсіз Қазақстанның тәуелсіз Қазақстанның төлтума оқулықтарының жаңа нұсқасы 1991-1992 оқу жылында дүниеге келді. Осы оқулықтарының негізінде дайындалған жаңа буын төлтума оқулықтарымен бастауыш сыныптарда математика пәні 1997-1998 оқу жылынан бастап оқытылып келе жатыр.

Мектеп партасындағы бүгінгі бала - ертеңгі қоғамның белсенді мүшесі, басшысы. Сондықтан балаға болашақ деп қарап, оның біліміне ерекше мән берілу керек. ҚР Білім туралы заңында білім беру жүйесінің міндеттерінің бірі - «азаматтық пен елжандылыққа, өз отаны - Қазақстан Республикасына сүйіспеншілікке, мемлекеттік рәміздерді құрметтеуге, халық дәстүрлерін қастерлеуге, Конституцияға қайшы және қоғамға қарсы кез келген көріністерге төзбеуге тәрбиелеу» деп атап көрсетілген.

Демек, «Ел болам десең, бесігіңді түзе» (М. Әуезов) демекші, мемлекеттің ертеңі, қауіпсіздігі бүгінгі мектеп парталарында отырған оқушылардың санасын қалыптастыру мақсатында олардың санасына қандай дәннің себілуіне байланысты. Ал, дәл бүгінгі күн үшін «дән» дегеніміз - оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендер. Олар арқылы біз жеткіншек ұрпақты «ұлша тәрбиелесек, ұл болады, ал құлша тәрбиелесек құл болады» (А. Байтұрсынұлы) . Сондықтан, Жаңа сипатты мазмұндағы мектепті оқулықтар мен оқу-әдістемелік құралдармен қамтамасыз ету - ол мемлекеттік деңгейдегі саяси іс.

І. Бастауыш сыныптардағы математика негіздері мазмұнына жалпы сипаттама.

Қазіргі замандағы қоғамның әлемдік даму тенденциясына және ондағы Қазақстанның алатын орнының өзгеруіне байланысты, сол сияқты тәуелсіз мемлекетіміздің саяси-экономикалық, әлеуметтік даму жағдайының ерекшеліктеріне қарай бұл күнде қоғамның көптеген салаларымен бірге халыққа білім беру саласы және оның әр буыны үлкен өзгерістерге ұшырауда. Осыған байланысты туындап отырған мәселелердің бірі - ол бастауыш сыныптарда математиканы оқыту барысы. Ол соңғы жылдары үлкен және жылдам өзгерістерге кез болды.

Өзінің жаңа бастауын 1980 жылдардың ортасынан бастап бастауыш сыныптарда математиканы оқыту барысын өз республикамыздың ерекшеліктерін ескере отырып, жүзеге асыру мәселесі 1990 жылдардың басында бұрынғы КСРО-да қалыптасқан саяси-өлеуметтік жағдайдың негізінде батыл қолға алына бастады. Тек қана республика азаматтарынан құралған, құрамында бастауыш мектеп мұғалімдері (Ерешева К., Қазгелдина Қ., Мұхамбетқызы С, Абраева Б. ), арнаулы педагогикалық оқу орнының оқытушысы (Құрманалина Ш. ), педагогикалық жоғары оқу орнының оқытушысы (Оспанов Т. ) ғылыми-зерттеу институтының қызметкерлері (Өтеева Қ., Қайыңбаев Ж., Наурызбаева Ә., Сөтімбекова М. ) бар екі авторлар тобы республика мектептері үшін дайындалған базалық оқу жоспарына сәйкес, бастауыш сыныптарда математиканы оқыту барысын жетілдіру мақсатында ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізді. Соның арқасында қысқа мерзімде бастауыш математика курсының мақсаты, мазмұны, т. б. мәселелері мүмкін болған жаңа құндылықтар негізінде айқындалып, араға 70 жыл салып барып республиканың бастауыш мектептері үшін математикадан оқу-өдістемелік топтама дайындалды.

Еліміздің қазақ тіліндегі бастауыш мектептері 1992-93 оқу жылынан бастап, ал басқа тілдердегі (орыс және үйғыр) бастауыш мектептер 1993-94 оқу жылынан бастап бірте-бірте (бір оқу жылында бір сыныптан) өз авторларымыз дайындаған оқу-әдістемелік топтамаісіне көше бастады.

Дегенмен, бастауыш сыныптарда математиканы оқытуға байланысты ғылыми-зерттеу жұмыстарының нәтижелі жүргізілуі және де соның негізінде салыстырмалы түрде тез арада оқу-өдістемелік топтаманың жарық көруі республикада аталған сала бойынша мамандардың бар екендігін және олардың қандай жүкті болса да мойнына ала-алатындығын көрсетті.

Бастауыш сыныптарда математиканы оқытуға бөлінген уақыт аударма оқу жоспары бойынша аптасына 20 сағат (төрт жылдық бастауыш мектептер үшін), яғни 1-сыныпта - 4 сағат (барлығы, 163 сағат), 2-сыныпта - 5 сағат (барлығы, 170 сағат), 3-сыныпта - 5 сағат (барлығы, 170 сағат), 4-сыныпта - 6 сағат (барлығы, 204 сағат) еді.

Демек, оқу жылы бойынша бастауыш мектепте математиканы оқытуға шамамен 680 сағат уақыт жұмсалатын.

Ал, біз тоқсаныншы жылдардан бері басшылыққа алып келе жатқан оқу жоспарында да, қазіргі 1-4 сыныптарға арналған оқу жоспарында да (ҚР бастауыш білімнің мемлекетгік стандарты. Алматы - 1998, Ы Алтынсарин атындағы Қазақтың білім академиясының республикалық баспа кабинеті) бастауыш мектепте математиканы оқытуға аптасына 18 сағат, яғни, 1-сыныпта - 4 сағат, 2-сыныпта - 4 сағат, 3-сыныпта - 5 сағат, 4-сыныпта - 5 сағат уақыт бөлінген. Бұл дегеніміз, оқу жылы бойынша математиканы оқьпуға 612 сағат бөлінді деген сөз. Демек, бастауышта математиканы оқытуға бөлінген уақыт 68 сағатқа қысқарды. Қорыта айтқанда, бастауыш математиканы оқытуға бөлінген сағат санының қысқаруы басқа пәндерді оқытуға бөлінген сағат санының артуымен және әр сынып бойынша оқыту жүктемесінің шектеулілігімен түсіндіріледі.

Математика пәнiн оқытудың мақсаты: математикалық бiлiм, бiлiк және дағдыларды игерту; математика курсының мазмұны арқылы баланы тұлға ретiнде қалыптастыру; танымдық iс-әрекетке, сондай-ақ өздiгiнен бiлiм алуға дайындығын қалыптастыру.

Математика пәнi бойынша оқу жүктемесiнiң көлемi 1-2 сыныптарда аптасына 4 сағатты (оқу жылында 136 сағат), 3-4 сыныптарда аптасына 5 сағатты (оқу жылында 170 сағат) құрайды.

Мектептiң бастауыш сатысында «Математика» пәнi бойынша базалық бiлiм мазмұны: 1) терiс емес бүтiн сандардың арифметикасы; 2) алгебра элементтерi; 3) геометрия элементтерi блоктарынан тұрады.

Әрбiр жаңа ұғымды енгiзгенде оның маңызы мен мазмұнын ашып-көрсетуге мүмкiндiк беретiн белгiлi бiр iс-әрекет (практикалық жұмыс, есеп шығару) жүзеге асырылып отырады. Осы мақсатта бастауыш математикалық бiлiм мазмұнында мәтiндi есептер жүйесi қамтылды. Есеп шығарудың әртүрлi тәсiлдерiмен таныстыру - олардың ең тиiмдiлерiн оқушылардың өздерi өз беттерiмен iздестiрулерiне жағдай жасайды.

Математиканы оқытуда жинақталған бiлiмдi, бiлiктердi өзгертiлген жағдайда қолдана алу маңызды рөл атқарады. Ол үшiн тапсырмалар жүйесi алдымен жеңiлдеулерiн, одан кейiн бiртiндеп күрделiлерiн орындауда оқушылар сәйкес бiлiм мен бiлiктердi меңгеретiндей, оларды есеп шығаруға жаттықтыратындай етiп құрылуы қажет. Сонымен бiрге оқушылардың өз ұсыныстарын негiздеуiне, өз ойларын дәл, түсiнiктi және тиянақты етiп жеткiзе алуына үлкен мән берiлуi тиіс.

Мәтiндi есептердi шығаруда белгiлілер мен белгiсiздердi салыстыра отырып, оқушылар олардың арасындағы негiзгi байланысты түсiнулерi және оны математикалық қатынастар тiлiне ауыстыра алулары, есептердiң шығарылуын математика тiлiнде рәсiмдей алулары қажет.

Периметр, аудан және көлем жөнiндегi геометриялық материалдарды оқып-үйренуде сандық және құрамында бiр ғана әрпi бар әрiптi өрнектердi құруға, оқуға, түрлендiруге, есептеуге қатысты бiлiктер мен дағдылар белсендi пайдаланылады. Бұл алгебра мен геометрия элементтерiнiң арифметикалық материалдармен табиғи бiрлiгiн тиiмдi жүзеге асыру жолдарының бiрi болып табылады.

Негiзгi бақылау нысаналары:

1 000 000 көлемiндегi сандарды оқу, жазу, және салыстыру;
жазбаша амалдарды орындау (көп таңбалы сандарды бiр және екi таңбалы сандарға қосу және азайту, көбейту мен бөлу) ;
жүз көлемiндегi сандарды қалдықпен бөлу;
2-3 амалдан тұратын санды өрнектiң мәнiн табу (жақшалы және жақшасыз) ;
арифметикалық тәсiлмен мазмұнды есептердi шешу;
тiктөртбұрыштың (шаршының ) периметрi мен ауданын есептеу.

«Математика» оқу пәні өзінің дербестігін сақтай отырып, «Математика және информатика» білім беру саласының мазмұнына енеді, оқушылардың математикалық сауаттылығын қалыптастыруға бағытталған. Кіші мектеп жасындағы оқушының математикалық сауаттылығы математикалық тілді, математикалық ұғымдар мен амал тәсілдерін меңгеру, алынған білім мен амал тәсілдерін күнделікті өмірдің түрлі жағдайларында қолдануда көрінеді.

Математикадан пәндік стандарттың мазмұны Мемлекеттік жалпыға міндетті орта білім беру стандартында көрсетілген түйінді құзыреттіліктерді қалыптастыратын білім беру нәтижелеріне қол жеткізуге бағытталған.

Оқытудың бірінші циклы екі концентр сандарын 0-ден 100-ге дейінгі және 1000-ға дейінгі сандар аймағын қарастыруды көздейді. Бірінші сыныпта бір таңбалы сандар, толық ондықтар және 100 саны қарастырылады, ондықтармен және бірліктермен санау оқытылып-үйретіледі. Осы тараудың алдында дайындық кезеңі қарастырылады, онда «Жалпы ұғымдар» тарауы - объектілер, олардың белгілері мен қатынастары қарастырылады. Сан заттарды және құбылыстарды санаудың, шаманы өлшеудің және амал орындаудың нәтижесі ретінде қарастырылады .

Екінші сыныпта жүздіктермен, ондықтармен және бірліктермен санау оқытылады. Балалар екі таңбалы, үш таңбалы сандарды шығарып алумен, олардың атауымен, ретімен, оқылуымен, жазылуымен және салыстырумен танысады. Екі және үш таңбалы сандарды разрядтық қосылғыштарға жіктеуге үйренеді. Бірліктер класының жүздіктер, ондықтар және бірліктер разрядтарымен танысу жүзеге асырылады. Жүз және мың сандарын шығарып алу қарастырылады. «Разряд» және «класс» терминдері оқытудың бірінші циклында енгізілмейді.

Оқытудың аталмыш сатысында сандарды қосу және азайту амалдары қарастырылады.

Бірінші сыныпта арифметикалық амалдардың - «қосу», «азайту» - қосуға кері амал ұғымдары енгізіледі. Қосуды тексеру. Азайтуды тексеру. Қосудың ауыстырымдылық қасиеті бірінші сыныпта, терімділік - екінші сыныпта оқытылып-үйретіледі. Бірінші сыныпта 10 көлеміндегі бір таңбалы сандарды қосудың кестелік жағдайлары және азайтудың сәйкес жағдайлары оқытылады, толық ондықтарды қосу және азайту, нөл мен 1-ге амалдар қолдану. Екінші сыныпта ондықтан аттайтын жағдайлардағы бір таңбалы сандарды қосудың кестелік жағдайлары және азайтудың сәйкес жағдайлары, 11-ден 20-ға дейінгі сандардың құрамы оқытылады. Толық жүздіктерді қосу және азайту.

Екінші сыныпта екі және үш таңбалы сандарды қосу мен азайтудың разрядтан аттамайтын және разрядтан аттайтын ауызша жағдайлары енгізіледі. Екі және үш таңбалы сандарды қосу мен азайтудың алгоритмі (жазбаша тәсілдері) оқытылады. Балалар тиімді есептеу тәсілдерімен (қосудың ауыстырымдылық және терімділік қасиеттері негізінде) танысады. 100 көлеміндегі амалдарға және кестелік жағдайларға келтірілген үш таңбалы сандарды қосу мен азайтудың ауызша тәсілдері қарастырылады. Қосу мен азайтудың әлдеқайда қиын ауызша және жазбаша тәсілдері келесі сыныпта оқытылады. Алайда есептеу тәсілдері жөніндегі білімді 1000-ға дейінгі сандар аймағында балалар өз бетімен қолданулары мүмкін.

Бірінші сыныпта бағдарлама тек санды өрнектер қарастыруды көздейді. Оқушылар санды өрнектерді құрастырады, оқиды, жазады, мәнін табады. Екінші сыныпта санды өрнектермен қатар әріпті өрнектер де оқытылады. Санды және әріпті (әріптің берілген мәніне сәйкес) өрнектердің мәнін табу қарастырылған. Балалар амалдардың орындалу ретін белгілеу үшін жақшаларды қолданумен танысады, жақшалы және жақшасыз екі немесе одан да артық амалмен берілген өрнектердегі амалдардың орындалу рет тәртібін оқып-үйренеді.

Бірінші сыныпта «есеп» ұғымы және оны шешу процесі енгізіледі. Жай есептің: арифметикалық қосу және азайту амалдарының мән-мағынасын ашуға, «артық», «кем»» қатынастарымен байланысты бірнеше түрлері қарастырылады. Оқытудың бірінші циклында есепті шығарудың арифметикалық тәсілі басым болады. Практикалық және графикалық, аралас тәсілдері қолданылуы мүмкін. Екінші сыныпта қосу мен азайту амалдарының және тура және жанама түрде тұжырымдалған «артық», «кем» қатынастарының мән-мағынасын ашуға, айырмалық салыстыруға, амалдардың белгісіз компоненттерін (белгісіз қосылғыштар, азайғыш, азайтқыш) табуға арналған бір амалмен шығарылатын есептерді шығарумен байланысты жұмыстар жалғастырылады. Екінші сыныпта балалар «берілгенге кері есептер» ұғымымен танысады. Өзара кері есептерді шығарады және құрастырады. Екі амалмен шығарылатын есептер және есепті әр түрлі арифметикалық тәсілмен шығару енгізіледі.

Оқытудың бірінші сатысында ұзындық, масса, уақыт, сыйымдылық сиқты шамалар, ұзындықтың (сантиметр, дециметр, метр), массаның (килограмм), сыйымдылықтың (литр), уақыттың (сағат, минут, секунд, тәулік, апта, ай, жыл, ғасыр, мүшел) өлшем бірліктері оқытылады. Оқушылар шамаларды өлшеуге үйренеді, ұзындықтың, массаның, уақыттың өлшем бірліктері арақатынасын меңгереді. Есептерді шығару мен тапсырмаларды орындау барысында шаманың мәнін салыстыру және қосу мен азайту жүзеге асырылады.

Шамалар және оларға арифметикалық амалдар қолдану сандар және оларға амалдар қолданумен қатар оқытылып-үйретіледі. Бұл ондық санау жүйесін игеруге және шамалардың өлшем бірліктері арасындағы қатынасты игеруге негіз болады.

Теңдеулер және теңсіздіктер.

Бірінші сыныпта балалар «>», «<», «=» таңбаларымен, «теңдік», «теңсіздік» терминдерімен танысады. 1-2-сыныптарда қарапайым теңсіздіктерді құрады және оқиды. Екінші сыныпта алғаш рет «теңдеу» ұғымы енгізіледі және теңдеуді шешудің әр түрлі: «сынап көру», қосу мен азайту амалдарының өзара кері екендігіне және тура теңдіктің қасиетіне сүйеніп шешу тәсілдері қарастырылады.

Геометриялық фигуралар. Геометриялық шамаларды өлшеу.

Оқытудың осы деңгейінде нүкте; сәуле; кесінді; түзу, қисық, сынық сызықтар (тұйықталған, тұйықталмаған) сияқты фигуралар оқытылады. Тік, сүйір және доғал бұрыштар, көпбұрыштар және олардың түрлері; көпбұрыштың төбелері, қабырғалары және бұрыштары. Бірінші сыныпта оқушылар заттар мен кесінділерді өлшейді, берілген өлшемі бойынша кесінділер сызады, жазықтықта көпбұрыш салады.

Екінші сыныпта тік төртбұрыш (шаршы) және оның қасиеттері оқытылып-үйретіледі. Тор көзі бар қағазда тік төртбұрышты (шаршыны) салу орындалады. Оқушылар сынық сызықтың ұзындығын және көпбұрыштың периметрін табады.

Ықтималдықтар теориясы мен математикалық статистиканың элементтері.

Бірінші сыныпта оқушылар кестенің элементтері: қатарлар мен бағандарды ажыратуға үйренеді. Екінші сыныптың соңына қарай ақпаратты кестелерде көрсету тәсілдері туралы түсінік кеңейтіледі. Кестеде берілген ақпаратты оқу мен жазуға, түрлі схемаларды (есептер, өрнектер, «артық», «кем» қатынастарының графтары және т. б. ) оқуға жаттықтыру қажет. Практикалық тәсілмен (ретсіз және жүйелі іріктеу) шығаруға болатын комбинаторикалық есептердің қарапайым түрлері ұсынылады. Балалар заттармен, олардың модельдерімен әрекеттер жасауы және нұсқаларды бояулары мүмкін.

Сандар мен өрнектер.

Үшінші сыныпта қарастырылатын сандар аймағы кеңейтілмейді. Үшінші сыныпта үш таңбалы сандарды қосу мен азайтуды (әлдеқайда қиын ауызша және жазбаша тәсілдерді) оқыту аяқталады және есептеу біліктері мен дағдыларын бекіту жүзеге асырылады. 1000 көлеміндегі сандарға қосу, азайту, көбейту, бөлу амалдарын қолдану оқытылады. 4-сыныпта балалар «разряд» және «класс» ұғымдарымен және терминдерімен танысады. Көп таңбалы сандарды жазудағы орнына қарай цифрдың мәні көп таңбалы сандарды оқи, жаза, салыстыра, сандарды разрядтық қосылғыштарға жіктей алу біліктерін қалыптастыруға негіз болады. Оқытудың екінші циклында барлық натурал сандар мен нөл санын оқыту жүзеге асырылады. 1 000 000 көлеміндегі нумерациялық материалдарды игеру міндетті болып табылады. 4-сыныптың соңына қарай оқушылардың теріс емес бүтін сандар нумерациясы жайлы түсінігі болуы тиіс.

4-сыныпта оқушылар 1 көлеміндегі көп таңбалы сандарға арифметикалық амалдар қолдануды оқып-үйренеді, теріс емес бүтін сандарды қосуға, азайтуға, көбейтуге және бөлуге үйренеді. Арифметикалық амалдардың қасиеттері ауызша және жазбаша есептеу тәсілдерін енгізудің теориялық негізі болып табылады.

Үшінші сыныпта көбейту және бөлу амалдарын оқыту басталады. Көбейту және бөлу амалдарының мән-мағынасы ашылады, көбейту және бөлу амалдарының компоненттері мен нәтижелерінің атаулары енгізіледі. Оқушылар бір таңбалы сандардың көбейту кестесін құрады және дағды деңгейіне дейін көбейту кестесін және бөлудің сәйкес жағдайларын игереді. Көбейту мен бөлуді орындау барысында 0 мен 1-дің қасиетін қолдану, көбейтудің ауыстырымдылық, терімділік және үлестірімділік қасиеттері есептеу тәсілдерін енгізуде негіз болып табылады. Үшінші сыныпта оқушылар мың көлеміндегі сандарға ауызша кестелік және оған келтірілген жағдайлардағы төрт арифметикалық амалды орындауға, көбейту мен бөлудің дұрыс орындалғандығын тексеруге үйренеді. 4-сыныпта сандарды қосу мен азайту тәсілдерін оқыту жалғасады. Бұл - 100 және 1000 көлеміндегі амалдарға, кестелік жағдайларға келтірілген көп таңбалы сандарды қосу мен азайтудың ауызша тәсілдері. Көп таңбалы сандарды қосу мен азайтудың жазбаша тәсілдерін оқыту барысында 3-сыныпта оқытып-үйретілген 1000 көлеміндегі белгілі есептеу тәсілдері үлкен сандар аймағына көшіріледі. Тиімді есептеу тәсілдері жөнінде түсінік беріледі. Көбейту мен бөлудің ауызша және жазбаша тәсілдері қарастырылатын сандар аймағының кеңейтілумен байланысты. Сандарды көбейту мен бөлудің төмендегідей тәсілдері енгізіледі: сандарды 10-ға, 100-ге, 1000-ға көбейту және бөлу; көп таңбалы сандарды бір таңбалы санға көбейту мен бөлудің алгоритмі (жазбаша тәсілдер) ; нөлмен аяқталатын сандарға амалдар қолдану; көп таңбалы сандарды екі таңбалы санға көбейту және бөлу; көп таңбалы сандарды үш таңбалы санға көбейту және бөлу.

Оқытудың екінші циклында оқушылар әр түрлі жай және құрама есептерді шығаруға жаттығады. Бір және екі амалмен шығарылатын есептерді салыстыру және түрлендірумен байланысты жұмыс жүргізіледі. 3-сыныпта қатынастармен байланысты (тура және жанама түрде тұжырымдалған) бір амалмен шығарылатын есептерді салыстыру және түрлендіру жүзеге асырылады, өзара кері есептердің үштігі құрастырылады.

3-сыныптағы жай есептің жаңа түрі шамалар арасындағы тәуелділікке (баға, сан, құн; бір заттың массасы, заттың саны, барлық заттың массасы және т. б. ) негізделген есептер болып табылады. 4-сыныпта жай есептің жаңа түрі жылдамдық, уақыт, қашықтық сияқты шамалар арасындағы тәуелділікке негізделген бір амалмен шығарылатын есептер болып табылады. Олардың арасындағы тәуелділік оқытылып-үйретіледі, «жақындау жылдамдығы» және «алыстау жылдамдығы» ұғымдарымен таныстырылады. Осы мақсатпен кері есептер құрастыру, есептерді салыстыру және түрлендіру қарастырылады.

4-сыныпта бір бағыттағы және қарама-қарсы бағыттағы қозғалысқа берілген 2-3 амалмен шығарылатын есептер оқытылады. Қозғалысқа берілген, біріге жұмыс жасауға арналған, пропорционал бөлуге берілген есептер әр түрлі тәсілмен шығарылады.

Есепті әр түрлі тәсілмен шығару, берілген есепке кері есептер құрастыру және шығару сияқты есеппен жүргізілетін түрлі іс-әрекет барысында барлық арифметикалық амалдар арқылы шығарылатын 3-4 амалды есептердің әр түрлерін шығаруға машықтандырылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.